7/24/2019 Pedoman Pelayanan Kamar Bedah Kartika 2015 15 OKT
1/41
[PEDOMAN STANDAR PELAYANAN KAMAR OPERASI]
RUMAH SAKIT KARTIKA MEDICAL CENTER (RS KMC) SUKABUMI
7/24/2019 Pedoman Pelayanan Kamar Bedah Kartika 2015 15 OKT
2/41
TATA RUANG DAN BANGUNAN KAMAR OPERASI
LOKASI
o Lokasi OK harus mudah di a!ai dari "a#ia$ %ai$ da$ sa&u sama %ai$
BENTUK
o Sudu&'sudu&$a &odak "o%h&a*am+ "aik sudu& %a$&ai+ di$di$# mau!u$ %a$#i& ,
%a$#i&o Di$di$#+ %a$&ai da$ %a$#i&'%a$#i& &r"ua& dari "aha$ a$# kras+ &idak "r!ori+
&aha$ a!i+ kda! air &idak mudah ko&or+ &idak %ii$+ &idak mm!u$ai
sam"u$#a$+ -ar$a &ra$#./+ mudah di"rsihka$ da$ &idak ada &m!a&
m$am!u$# d"u
UKURAN
o Ukura$ mi$ima% 01 , 21 m3+ maksima% 44 , 51 m3 &i$##i !%a6o$ mi$ima% 3+4
m+ maksima% 0+54 m
PINTUo S"aik$a "$&uk !i$&u s%idi$#+ $amu$ "i%a !i$&u s-i$#+ maka !i$&u harus
s%a%u &r&u&u! d$#a$ m$##u$aka$ !$u&u! o&oma&is
o Ukura$ !i$&u mi$ima% 7+3 8 3+71 m
o Pi$&u harus s%a%u &ra-a&+ da$ &idak "o%h m$#%uarka$ suara
JENDELA
o Harus ada kaa &m"us !a$da$# a#ar ora$# dari %uar da!a& m%iha& kadaa$ di
da%am kamar "dah &a$!a harus masuk
VENTILASI
o
Mmakai AC di%$#ka!i 6i%&r da$ sis&m u%&ra%a$ %umi$a air6%o-o Suhu dia&ur a$&ara 79 , 33 oC da$ k%m"a"a$ udara 41 , 51 :
SISTEM PENERANGAN
o Lam!u rua$#a$ mmakai %am!u !i*ar !u&ih &r&a$am di da%am %a$#i&'%a$#i&
shi$##a &idak m$am!u$# d"u da$ mudah di"rsihka$
o P$ahaa$ rua$#a$ ssuai !ra&ura$ !$ahaaa$ !ada "uku i$i
o Lam!u o!rasi mru!aka$ %am!u khusus a$# &rdiri dari ""ra!a %am!u
a$# 6okus$a da!a& dia&ur+ &idak !a$as+ &ra$#+ &idak m$i%auka$ da$ &idak
m$im"u%ka$ "aa$#a$
SISTEM GASo Sis&m #as s"aik$a di"ua& s$&ra% mmakai sis&m !i!a
o Sis&m !i!a m%a%ui "a-ah %a$&ai a&au dia&as %a$#i&'%a$#i&
o Di"daka$ sis&m !i!a O3 da$ Ni&ro#$ Oksida
SISTEM LISTRIK
o Harus ada sis&m !$ra$#a$ darura& da$ sis&m %is&rik ada$#a$
o Bi%a da%am kamar "dah ada ""ra!a &i&ik !$am"u$#a$ a%ira$ %is&rik+ maka
s"aik$a di"daka$ sirkui&$a shi$##a "i%a &r*adi #a$##ua$ %is&rik !ada sa&u
&i&ik+ maka "isa di!i$dahka$ k &i&ik %ai$$a
SISTEM KOMUNIKASI
o Harus ada sis&m komu$ikasi d$#a$ rua$#a$ %ai$ di da%am RS da$ k %uar RS
7/24/2019 Pedoman Pelayanan Kamar Bedah Kartika 2015 15 OKT
3/41
INTRUMENTASI
o Smua !ra%a&a$ harus mo"i%+ mm!u$ai roda a&au di%&akka$ dia&as &ro%%
"roda
o Smua a%a& s"aik$a &r"ua& dari s&ai$%ss s&% da$ mudah di"rsihka$
A. SISTEM ZONASI DI KOMPLEKS OK
7/24/2019 Pedoman Pelayanan Kamar Bedah Kartika 2015 15 OKT
4/41
ZONA 1 : Zona Beba !e"ba!a di&a$dai d$#a$ -ar$a hi*au
ZONA # : Zona Be"$% &'(ean Zone) di&a$dai d$#a$ -ar$a ku$i$#
ZONA * : Zona Se+$ S!e"$( di&a$dai d$#a$ -ar$a ora#$
ZONA , : Zona S!e"$( di&a$dai d$#a$ -ar$a mrah
No Va"$abe( Zona 1 Zona # Zona * Zona , KET
7 Pakaia$ 'Pakaia$ %uar
OK masih
"o%h di!akai
'Pakaia$
khusus OK
&idak "o%h
%"ih %uar dari
;o$a i$i
'Pakaia$ %uar
OK masih "o%h
di!akai. Tidak
"o%h %"ih
da%am dari ;o$a
i$i. Pr#a$&ia$
!akaia$ OK ,
Pakaia$ Luar
OK disi$i
P&u#as OK
-a*i" mmakai
!akaia$ khusus
OK %$#ka!
d$#a$ maskr
da$ had o
7/24/2019 Pedoman Pelayanan Kamar Bedah Kartika 2015 15 OKT
5/41
OK disi$i
'A%as Kaki OK
&idak "o%h %"ih
%uar dari ;o$a
i$i
0 Bd
Pasi$
Bo%h masuk Ha$a sam!ai
Ro
rua$#a$ %ai$
Sara& &a&a
Rua$#a$
ssuai
s&a$dard
B. ORGANISASI KAMAR OPERASI
Manajemen
Keperawata
Kepala Unit
Kamar
FARMASI/PENGADAANADMINISTRASI BHP
7/24/2019 Pedoman Pelayanan Kamar Bedah Kartika 2015 15 OKT
6/41
Prso$$%
S!sia%is Bdah
Dr. Sumaro$o+ S!B
Dr. ?ahudi+ S!B+
S!sia%is K"ida$a$ da$ Ka$du$#a$
Dr. Dd+ S!OG
Dr. Ed+ S!OG
S!sia%is Or&o!di da$ Trauma
Dr. So6-a$+ S!OT
S!sia%is Uro%o#i
S!sia%is Bdah mu%u&
S!sia%is THT
Dr. Osar+ S!THT
S!sia%is Ma&a
Dr. ?ida+ S!M
S!sia%is A$s&si
Dr. Odi + S!A$
Pra-a&
Br. Das!
=r. D-i
=r. @rmi
=r. au;iah
=r. N
7/24/2019 Pedoman Pelayanan Kamar Bedah Kartika 2015 15 OKT
7/41
=r. B&&
=r. Pu&ri
Br. Hrr
Br. A$dri
Br. U#a$
Br. Gu$a-a$
Br. u#ha
o#i Suhrma$
'. TATA KERJA KAMAR OPERASI
PERSIAPAN TINDAKAN OPERASI
7. Prsia!a$ Pasi$ O!rasi
A. Se"a% !e"$+a -a$en
Rumah Saki& Srah Trima Pasi$ Pra Pasa O!rasi
Kar&ika Mdia% C$&r . No R
7/24/2019 Pedoman Pelayanan Kamar Bedah Kartika 2015 15 OKT
8/41
Prosdur
7. P&u#as rua$#a$ m$#&ahui *ad-a% o!rasi
3. P&u#as rua$#a$ mm!rsia!ka$ ara o!rasi ssuai !rosdur a$# "r%aku.
0. P&u#as rua$#a$ m$#isi "ri&a aara.
2. P&u#as rua$#a$ mm!rsia!ka$ smua a&a&a$ mdik !asi$ &rmasuk "a! $/$n o-e"a$
u$&uk di"a-a "rsama !asi$ k rua$# o!rasi.
4. P&u#as rua$#a$ m$r&aka$ !r%$#ka!a$ !$u$*a$# o!rasi misa%$a !rsdiaa$ o"a&'
o"a&a$ a&au !rsdiaa$ darah a$# di!r%uka$ saa& o!rasi di%akuka$ a$# aka$ di"a-a
"rsama !asi$ k kamar o!rasi.
5. S&$#ah *am s"%um *ad-a% o!rasi a&au s&%ah ada !a$##i%a$ dari !&u#as kamar
o!rasi+ !asi$ di"a-a k kamar o!rasi d$#a$ mmakai &m!a& &idur a$# di!akai di
rua$#a$.
F. Srah &rima !asi$ !ra o!rasi di%akuka$ di rua$# &ra$s6r.
. P&u#as rua$#a$ m$rahka$ !asi$ disr&ai "ri&a aara srah &rima a$# di&a$da
&a$#a$i o%h !&u#as rua$#a$ da$ !&u#as kamar o!rasi da$ di&u%is da%am "uku r#is&r
kamar o!rasi.
9. P&u#as kamar o!rasi mmriksa k%$#ka!a$ "ri&a aara+ k%$#ka!a$ id$&i&as+ a&a&a$
mdik !asi$+ kadaa$ umum !asi$+ sura& i;i$ &i$daka$ da$ k%$#ka!a$ !$u$*a$#
%ai$$a s!r&i o"a&'o"a&a$ da$ !rsdiaa$ darah.
71. K*adia$ khusus da$ !$#o"a&a$ s%ama o!rasi "r%a$#su$# dia&a& da%am "ri&a aara
o%h asis&$ o!rasi > o$ %oo!.
77. S&%ah o!rasi s%sai+ asis&$ m$ia!ka$ "ri&a aara+ a&a&a$ mdik !asi$.
73. Pasi$ di!rsia!ka$ u$&uk srah &rima d$#a$ !&u#as rua$#a$.
70. Srah &rima di%akuka$ di rua$# &ra$s6r+ !&u#as kamar o!rasi m$rahka$ !asi$
"sr&a smua k%$#ka!a$$a a$# di&a$dai d$#a$ !$a$da&a$#a$a$ "ri&a aara srah
&rima !asi$ !asa o!rasi.
B. Pe"$a-an 0$$
Pasi$ harus da%am ko$disi ama$ u$&uk di%akuka$ o!rasi a$# di&a$dai o%h
o Di%akuka$ !mriksaa$ 6isik sara m$%uruh d$#a$ hasi% !mriksaa$ 6isik
o%h dok&r rua$#a$ da$ a&au dok&r ko$su%$ m$u$*ukka$ ko$disi da%am "a&as
&o%ra$si
o Di%akuka$ !mriksaa$ !$u$*a$# a$# %$#ka!+ m%i!u&i !mriksaa$
%a"ora&orium hma&o%o#i+ kimia k%i$ik+ da$ %ai$$a+ !mriksaa$ radio%o#i+
!mriksaa$ EKG+ da$ !mriksaa$ %ai$ a$# di!r%uka$ d$#a$ hasi%
!mriksaa$ !$u$*a$# da%am "a&as $orma% a&au da%am "a&as &o%ra$si > ama$
7/24/2019 Pedoman Pelayanan Kamar Bedah Kartika 2015 15 OKT
9/41
o Dok&r Rua$#a$ da$ a&au dok&r ko$su%$ !$aki& da%am da$ a&au dok&r
ko$su%$ a$s&si da$ a&au dok&r ko$su%$ %ai$$a m$a&aka$ !asi$ da!a&
dio!rasi
o Bi%a di!r%uka$ di%akuka$ !rsia!a$ &rhada! !asi$ u$&uk m$u$*a$# k%a$ara$
o!rasi+ s!r&i !masa$#a$ i$6us+ %a
7/24/2019 Pedoman Pelayanan Kamar Bedah Kartika 2015 15 OKT
10/41
5. P$ukura$ m$##u$aka$ !isau ukur sarah d$#a$ ram"u& kmudia$
diui d$#a$ sa"u$ sam!ai "rsih.
F. S&%ah di%akuka$ !$ukura$+ !asi$ dima$dika$ da$ dik$aka$ !akaia$
khusus da$ mmakai &u&u! k!a%a.
. Prhiasa$+ #i#i !a%su+ ko$&ak %$s da$ %ai$'%ai$ harus sudah di&a$##a%ka$ da$
disrahka$ !ada k%ua#a.
Pe"$a-an Ka+a" O-e"a$
Pe+be"$%an R!$n
Pembersihan Harian
S&ia! hari s%uruh !rmukaa$ %a$&ai kom!%ks OK di "rsihka$ da$ di
dsi$6ksi
S&ia! hari di%akuka$ !mriksaa$ !rasara$a s!r&i !$diaa$ air "rsih+
k%is&rika$+ !$ahaaa$+ dism!ro& + diui d$#a$d&r#$&+ di kri$#ka$ da$ didsi$6ksi
S%uruh !rmukaa$ %ai$ s!r&i !rmukaa$ %am!u o!rasi+ &ro%% a$s&si+
Ka"%'ka"% da$ s%a$# + u66+ Ta"u$# O3+ Ta"u$# N3O+ m*a o"a&+ kursi+
AC d%% di"rsihka$ da$ didsi$6ksi
Kamar ma$di di"rsihka$
Smua !ra%a&a$ s&ri%isasi di"rsihka$
Di%akuka$ ru&i$ da$ &ra&ur smi$##u ska%i .
P%aksa$a ada%ah &im !m%iharaa$ da$ !$a$##u$# *a-a" ada%ah k!a%a
OK
Pembersihan Bulanan
Di%akuka$ Pmriksaa$ da$ !$i%aia$ ko$disi da$ 6u$#si sr&a i$
7/24/2019 Pedoman Pelayanan Kamar Bedah Kartika 2015 15 OKT
11/41
Pe+be"$%an -"a 2an -a3a o-e"a$
Pembersihan Pra Operasi
Bi%a *ad-a% o!rasi di%aksa$aka$ s&%ah di%akuka$ !m"rsiha$ ru&i$ maka
rua$#a$ "dah &idak !r%u di"rsihka$ %a#i
Bi%a *ad-a% o!rasi s"%um di%aksa$aka$ !m"rsiha$ ru&i$+ maka s#ra
di%akuka$ !m"rsiha$ rua$#a$ O!rasi da$ ski&ar$a.
Pembersihan Pasca Operasi
Ci!ra&a$ !ada di$di$# di"rsihka$ da$ didsi$6ksi
La$&ai di"rsihka$ da$ di dsi$6ksi
M*a O!rasi di"rsihka$ da$ didsi$6ksi. B"aska$ !$#u$i roda+ %a$&ai
di"a-ah m*a o!rasi di"rsihka$ da$ didsi$6ksi. Roda m*a o!rasi
di#%i$di$#ka$ k a&as aira$ dsi$6k&a$ "o%ak "a%ik. S&%ah s%sai
smua+ km"a%ika$ m*a o!rasi k !osisi smu%a da$ ku$i roda$a.
Smua ka"% da$ s%a$# a%a& a$# "ada di da%am rua$#a$ "dah
di"rsihka$
A%a&'a%a& !$u$*a$# s!r&i su&io$+ au&r m*a i$s&rum$ "i%a
&rko$&ami$asi aira$ &u"uh !asi$ di"rsihka$ da$ di"a-a k%uar OK. Ha&i
ha&i ko$&ami$asi roda. Bi%a !r%u roda di"rsihka$ s"%um$a.
Brsihka$ koridor da$ rua$#a$ %ai$$a
P$a$##u$# @a-a" ada%ah !aramdik a$# "r&u#as di OK
Prsia!a$ %ai$ !ra o!rasi Na%aka$ AC suhu di"a-ah 3FoC
Na%aka$ %am!u !$ra$#a$
Sia!ka$ %am!u o!rasi
Pe"$a-an $n!"+en4 L$nen 2an -e"a(a!an (a$n
Persiapan Instrumen
Prsia!a$ i$s&rum$ di%akuka$ o%h i$s&rum$&r di"a$&u o%h O$ %oo! da$ Asis&$ dua.
Bi%a O!rasi i&o+ maka !rsia!a$ da!a& di%akuka$ o%h !aramdik ra-a& i$a! I$s&rum$&r m$#&ahui r$a$a &i$daka$ o!rasi.
Bi%a di!r%uka$ i$s&rum$&r "isa m%iha& %a$#su$# !asi$ shi$##a m$da!a&ka$
#am"ara$ &$&a$# s#a%a k"u&uha$ di rua$# o!rasi
I$s&rum$ + da$ o$ %oo! "r"a#i &u#as mm!rsia!ka$ i$s&rum$+ a%a& da$ rua$#a$
I$s&rum$ a$# aka$ di!akai dik%uarka$ da$ disusu$ !ada &ro%%.
@$is i$s&rum$ da$ *um%ah dissuaika$ s&a$dar .
I$s&rum$ di!riksa k%aaka$ !akai$a. Pas&ika$ k"rsiha$$a.
I$s&rum$ dik%om!okka$ !r *$is i$s&rum$.
Pas&ika$ smua ku$i i$s&rum$ &r"uka.
Lakuka$ s&ri%isasi
7/24/2019 Pedoman Pelayanan Kamar Bedah Kartika 2015 15 OKT
12/41
S&ri%isasi da!a& di%akuka$ d$#a$ s&am !rssur (au&o%a
7/24/2019 Pedoman Pelayanan Kamar Bedah Kartika 2015 15 OKT
13/41
Skma !$#%o%aa$ Li$$
SKEMA ALUR PENGELOLAAN LINEN KOTOR
Non packingPacking / set
STERI!ISASI DI
PUSAT STERI!ISASI
D I S T R I U S I
P E N " I M P A N A N
!INEN KOTOR
!inen N#n
In$eksius
!inen
P#tential
DEKONTAMINASI
D E S I N % E K S I
PROSES PENCUCIAN IASA
PENGERINGAN PERBAIKAN PEN!ETRIKAAN PA"KING
!inen N#n Tindakan !inen Tindakan
STERI!ISASI DI
PUSAT STERI!ISASI
7/24/2019 Pedoman Pelayanan Kamar Bedah Kartika 2015 15 OKT
14/41
Pe"$a-an Pe"on$( Ka+a" O-e"a$
7. Dok&r o!ra&or m$$&uka$ !asi$ u$&uk dio!rasi+ mm"ri&ahuka$ !aramdik &$&a$#
-ak&u o!rasi.
3. Paramdik m%a!orka$ k!ada dok&r a$s&si u$&uk mmi$&a !rs&u*ua$ -ak&u
o!rasi.
0. Paramdik m$#a&ur > m$#usahaka$ ks!aka&a$ -ak&u a$&ara dok&r o!ra&or da$
dok&r a$s&si.
2. @ika -ak&u o!rasi sudah dis!aka&i+ !aramdik mm"ri&ahuka$ s&a6 kamar o!rasi
%ai$$a.
4. Paramdik m$#usahaka$ s&a6 kamar o!rasi s%$#ka! mu$#ki$.
5. S&a6 kamar o!rasi s#ra mm!rsia!ka$ o!rasi.
Penunjukkan personil kamar operasi
7. Paramdik *a#a m$$&uka$ !aramdik a$# aka$ di&u#aska$ di kamar o!rasi
3. Diusahaka$ !aramdik a$# di&u$*uk ada%ah !aramdik a$# sudah "r!$#a%ama$ di
kamar o!rasi
0. Diusahaka$ Paramdik a$# di&u$*uk ada%ah !aramdik a$# sda$# &idak &u#as *a#a
ra-a& i$a! >UGD
2. Diusahaka$ !aramdik a$# di&u$*uk ada%ah !aramdik a$# sda$# &idak %i"ur
4. Paramdik a$# di&u#aska$ di OK da&a$# !a%i$# %am"a& 01 m$i& s"%um *ad-a%
o!rasi.
5. @ika di!r%uka$ !aramdik *a#a rua$# ra-a& i$a!>UGD mm"a$&u m$ia!ka$
i$s&rum$&asi da$ rua$#a$ OK
F. S%a%u ko$6irmasi da$ !as&ika$ smua sia! hadir &!a& !ada -ak&u$a
Pembagian tugas personil OK
7. Sru" Nurs ( I$s&rum$&r)
P$#r&ia$ P&u#as Kamar o!rasi a$# sara s&ri% m$#%o%a smua
k"u&uha$ i$s&rum$&asi s"%um+ s%ama da$ s&%ah o!rasi
Ta$##u$# *a-a" m$*a#a ku&uha$ da$ 6isis$si drah s&ri% d$#a$ m$diaka$
i$s&rum$ da$ su!!% s&ri% a$# di!r%uka$
Sara&
' Paramdik>"ida$ &r%a&ih sara i$&r$ RS
' M$#uasai "&u% > 6asih &k$ik as!&ik a$&is!&ik
D I S T R I U S I
P E N " I M P A N A N
7/24/2019 Pedoman Pelayanan Kamar Bedah Kartika 2015 15 OKT
15/41
' M$#$a% d$#a$ "aik &k$ik o!rasi a$# di%akuka$ da$ kmu$#ki$a$
k#a-a&a$
' M$#$a% d$#a$ "aik i$s&rum$&asi a$# di!r%uka$
' M$#$a% karak&ris&ik o!ra&or
Tu#as
S"%um O!rasi
' Brsama o$ %oo! m$ia!ka$ i$s&rum$ da$ a%a&'a%a& &rmasuk "$a$# *ahi&+
*arum+ *u#a k&rsdiaa$ o"a&3a$ a$s&si+ da$ aira$
' Mmriksa u%a$# ksia!a$ i$s&rum$&asi + !as&ka$ susu$a$ "rdasarka$ uru&a$
&i$daka$ o!rasi.
' M%akuka$ ui &a$#a$ "dah+mmakai *as o!rasi da$ saru$# &a$#a$ s&ri%
d$#a$ &k$ik a$# "$ar
' Bi%a &rsdia m*a mao+ maka sia!ka$ m*a mao
' Mm"a$&u dok&r a&au asis&$ sa&u da%am &i$daka$ a$&is!&ik ku%i&. Brdiri !ada
disisi o!ra&or > asis&$ sa&u saa& m%akuka$ a$&is!&ik ku%i&.
' Mm"a$&u m$u&u! !asi$ d$#a$ duk s&ri%
' M$ia!ka$ da$ mm"rika$ i$s&rum$&
S%ama O!rasi
' Mm!rha&ika$ *a%a$$a o!rasi da$ m$o"a mm"aa
k!r%ua$ o!ra&or sa&u %a$#kah %"ih dahu%u.
' S%a%u &rsdia kasa di darah o!rasi. Sdiaka$ !ada -adah
&r&$&u s!r&i $r"kk$.
' I$#a&J K%om!okka$ kasa da%am sa&u ika&a$ d$#a$ *um%ah
a$# &r&$&u. Buka %ah "u$d% sa&u !rsa&u "i%a di!r%uka$ a#ar &idak &ram!ur
sa&u sama %ai$. Hi&u$# s%a%u kasa a$# &rsdia di ara o!rasi da$ kasa a$#
sudah &r!akai. Bua$# Kasa a$# sudah &r!akai !ada &m!a& sam!ah i$6ksius
' M$*a#a a#ar darah o!rasi s%a%u ra!i da$ kri$#
' I$s&rum$ &idak "o%h m$um!uk &a!i harus &rsusu$.
' @a$#a$ "iarka$ darah m$#ri$# !ada i$s&rum$
' Mmi$&a su!!% a%a& &am"aha$ k!ada o$ %oo!
' Bi%a saru$# &a$#a$ "o%o$# a&au ro"k a&au &r&usuk+ s#ra
di#a$&i' Posisi &u"uh harus ak+ &idak "o%ah "rsa$dar !ada m*a
i$s&rum$.
' S"%um m$u&u! %uka+ hi&u$# km"a%i kasa + i$s&rum$+
*arum.
Pasa O!rasi
' Mm"rsihka$ %uka o!rasi d$#a$ Na C% 1+9: s&ri% + kri$#ka$ d$#a$ kasa
kri$#
' Luka o!rasi di&u&u! d$#a$ kom!rs "&adi$ da$ kasa s&ri% da$ di6iir d$#a$
!%s&r > H!a6i
' L!aska$ duk+ !riksa duk k%m *a$#a$ sam!ai &r&i$##a%
7/24/2019 Pedoman Pelayanan Kamar Bedah Kartika 2015 15 OKT
16/41
' R$dam i$s&rum$ da%am -askom !%as&ik "risi %aru&a$ h%ori$ 1+4:+ "iarka$
s%ama71 m$i&. R$dam sara ska%i#us *a$#a$ m$am"ah sdiki&'sdiki&
i$s&rum$ a$# dir$dam.
' Bis&uri di "ua$# di &m!a& sam!ah "$da &a*am
' S"%um dia"u&+ ka$u% da$ s%a$# harus s%a%u di s!oo%i$# > "i%as d$#a$ air
h%ori$ 1+4: da$ air "rsih' Cui ha$dsho$ d$#a$ h%ori$ 1+4: s"%um di%!aska$. @a$#a$ %!as
ha$dsho$ s"%um smua !kr*aa$ s%sai. P$#%o%aa$ ha$dsho$ ssuai
!rosdur "uku i$i.
' Bi%a ada s!sim$ a$# sudah disia!ka$ O$ %oo!+ dik km"a%i .
3. Asis&$ u&ama (asis&$ sa&u)
P$#r&ia$ P&u#as a$# m"a$&u o!ra&or m%aksa$aka$ o!rasi
Ta$##u$# *a-a" &r%aksa$a$a o!rasi d$#a$ "aik da$ ama$.
Sara&
' Dok&r>Paramdik>"ida$ &r%a&ih sara i$&r$ RS
' M$#uasai "&u% > 6asih &k$ik as!&ik a$&is!&ik
' M$#$a% d$#a$ "aik &k$ik o!rasi a$# di%akuka$ da$
kmu$#ki$a$ k#a-a&a$
' Mam!u m$#%o%a !asi$ #a-a&
' M$#$a% d$#a$ "aik i$s&rum$&asi a$# di!r%uka$
' M$#$a% karak&ris&ik o!ra&or
' T%i&i da$ ka&a$' Diu&amaka$ "r!$#a%ama$
Tu#as
S"%um o!rasi
' Brkomu$ikasi d$#a$ o!ra&or m$#$ai r$a$a &i$daka$ o!rasi da$
kmu$#ki$a$ kom!%ikasi
' Mmas&ika$ id$&i&as !asi$ da$ k%$#ka!a$ admi$is&rasi
' Mmriksa !asi$ a$# aka$ di o!rasi
' Mmas&ika$ k%$#ka!a$ i$s&rum$ da$ !ra%a&a$
' Mmas&ika$ ksia!a$ k#a-a&a$' Mmas&ika$ ksia!a$ a$s&si
' Mmas&ika$ ksia!a$ 6asi%i&as rua$#a$ o!rasi
' Mm"a$&u mm!osisika$ !asi$
' Mm"a$&u o!ra&or m%akuka$ a$&is!&ik
' Mm"a$&u o!ra&or m$u&u!i !asi$ d$#a$ duk s&ri%
' Brkomu$ikasi d$#a$ a$s&si &$&a$# ksia!a$ &i$daka$ o!rasi da$ ko$disi
!asi$
' Cui &a$#a$ "dah da$ m$#$aka$ *as o!rasi
S%ama O!rasi
' Mm"a$&u o!ra&or da%am s&ia! &i$daka$ a$# di%akuka$
7/24/2019 Pedoman Pelayanan Kamar Bedah Kartika 2015 15 OKT
17/41
' Mm"rika$ %a!a$# !a$da$# a$# "aik !ada ara o!rasi da$ "rsih s!a$*a$#
o!rasi
' Mma$&au da$ mmi$ima%isir !rdaraha$
' M$#a-asi ko$disi !asi$ da$ "rkomu$ikasi d$#a$ a$s&si
' M$#a-asi ki$r*a i$s&rum$&r da$ asis&$ dua
' M$#a$&isi!asi k"u&uha$ o!ra&or "aik k"u&uha$ !rso$a% mau!u$ k"u&uha$
&i$daka$ o!rasi s%a$#kah di d!a$ o!ra&or
' Br&i$dak s"a#ai ma$a*r dari &im !$duku$# o!rasi
Ssudah o!rasi
' Mm"a$&u m$u&u! %uka+ mm"rsihka$ !asi$
' Mm"a$&u a$s&si m$#ama$ka$ !asi$
' Mm"a$&u &ra$s!or& !asi$
' Mm"rika$ !$*%asa$ k!ada k%uar#a !asi$
' Brkomu$ikasi d$#a$ o!ra&or &$&a$# 6o%%o- u! !asi$
0. Asis&$ mada (asis&$ dua)
P$#r&ia$ P&u#as Kamar o!rasi a$# sara s&ri% mm"a$&u o!ra&or da$
asis&$ u&ama s%ama o!rasi
Sara&
' Paramdik>"ida$ &r%a&ih sara i$&r$ RS
' M$#uasai "&u% > 6asih &k$ik as!&ik a$&is!&ik
Tu#as
S"%um O!rasi
' Brsama o$ %oo! m$ia!ka$ i$s&rum$ da$ a%a&'a%a& &rmasuk "$a$# *ahi&+
*arum+ *u#a k&rsdiaa$ o"a&3a$ a$s&si+ da$ aira$
' M%akuka$ ui &a$#a$ "dah+mmakai *as o!rasi da$ saru$# &a$#a$ s&ri%
d$#a$ &k$ik a$# "$ar
' Bi%a &rsdia m*a mao+ maka sia!ka$ m*a mao
' Mm"a$&u dok&r a&au asis&$ sa&u da%am &i$daka$ a$&is!&ik ku%i&. Brdiri !ada
disisi o!ra&or > asis&$ sa&u saa& m%akuka$ a$&is!&ik ku%i&.
' Mm"a$&u m$u&u! !asi$ d$#a$ duk s&ri%
S%ama O!rasi
' Mm!rha&ika$ *a%a$$a o!rasi da$ m$o"a mm"aa k!r%ua$ o!ra&or sa&u
%a$#kah %"ih dahu%u.
' m$#hi&u$# s%a%u kasa a$# &rsdia di ara o!rasi da$ kasa a$# sudah
&r!akai. Bua$# Kasa a$# sudah &r!akai !ada &m!a& sam!ah i$6ksius
' M$*a#a a#ar darah o!rasi s%a%u ra!i da$ kri$#
' Mm"a$&u shi$##a I$s&rum$ &idak "o%h m$um!uk &a!i harus &rsusu$.
' S"%um m$u&u! %uka+ hi&u$# km"a%i kasa + i$s&rum$+ *arum.
Pasa O!rasi
' Mm"rsihka$ %uka o!rasi d$#a$ Na C% 1+9: s&ri% + kri$#ka$ d$#a$ kasa
kri$#
7/24/2019 Pedoman Pelayanan Kamar Bedah Kartika 2015 15 OKT
18/41
' Luka o!rasi di&u&u! d$#a$ kom!rs "&adi$ da$ kasa s&ri% da$ di6iir d$#a$
!%s&r > H!a6i
' L!aska$ duk+ !riksa duk k%m *a$#a$ sam!ai &r&i$##a%
' R$dam i$s&rum$ da%am -askom !%as&ik "risi %aru&a$ h%ori$ 1+4:+ "iarka$
s%ama71 m$i&. R$dam sara ska%i#us *a$#a$ m$am"ah sdiki&'sdiki&
i$s&rum$ a$# dir$dam.' Bis&uri di "ua$# di &m!a& sam!ah "$da &a*am
' Mm"a$&u ma%akuka$ s!oo%i$# > "i%as ka$u% da$ s%a$# d$#a$ air h%ori$ 1+4:
da$ air "rsih
' Cui ha$dsho$ d$#a$ h%ori$ 1+4: s"%um di%!aska$. @a$#a$ %!as
ha$dsho$ s"%um smua !kr*aa$ s%sai. P$#%o%aa$ ha$dsho$ ssuai
!rosdur "uku i$i.
' Mm"a$&u k#ia&a$ o$ %oo! da$ i$s&rum$&r
2. Ciru%r (O$ %oo!)Nama *a"a&a$ Sirku%r > O$ %oo!
P$#r&ia$ P&u#as kamar o!rasi a$# &idak s&ri% ( &idak mmakai *as o!rasi &idak
mmakai ha$dsho$ s&ri%)
Ta$##u$# *a-a" mm"a$&u mm$uhi s%uruh k"u&uha$ kamar o!rasi+ o!ra&or+
a$s&si+ i$s&rum$&r da$ !asi$ s"%um+ s%ama da$ ssudah o!rasi.
Mm"a$&u &am a$# s&ri% d$#a$ su!!% a$# s&ri%
Sara&
' Paramdik>"ida$ &r%a&ih sara i$&r$ RS
' M$#uasai "&u% > 6asih &k$ik as!&ik a$&is!&ik
' M$#$a% d$#a$ "aik &k$ik o!rasi a$# di%akuka$ da$
kmu$#ki$a$ k#a-a&a$
' M$#$a% d$#a$ "aik i$s&rum$&asi a$# di!r%uka$ da$ %&ak
!$im!a$a$ i$s&rum$ da$ "aha$ mdik %ai$ da%am kom!%ks OK
' Cka&a$ da$ i$isisa&i6
Tu#as
S"%um O!rasi' Cui &a$#a$ "dah &a!i &idak mmakai *as da$ ha$dsho$ s&ri%. Ha$dsho$ da!a&
a$# s&ri% &a!i &idak di*a#a s&ri%i&as$a.
' Mmriksa k"rsiha$ rua$#a$ + mm"rsihka$ rua$#a$ *ika "%um di"rsihka$
' Mm"a$&u mm!rsia!ka$ i$s&rum$ "rsama i$s&rum$&r
' Id$&i6ikasi !asi$ da$ srah &rima !asi$+ mmas&ik$ k%$#ka!a$ admi$is&rasi
' Mm"a$&u &ra$s!or& !asi$ s$ama$ mu$#ki$
' M$##a$&i !akaia$ !asi$
' Mm"a$&u mm!osisika$ !asi$ di m*a o!rasi
' M$am"u$#ka$ a%a& 3 k su!!% %is&rik+ m$am"u$#ka$ s%a$# da$ ka"% s&ri%
d$#a$ a%a& a$# $o$ s&ri% s!& su&io$ a&au dia&rmi
' Mm"a$&u &am s&ri% m$#$aka$ a!ro$+ *as o!rasi+ s!a&u #o##%
' M$#isi "uku a&a&a$ o!rasi+ a&a&a$ !asi$+ 6ormu%ir !mriksaa$+ ds"
7/24/2019 Pedoman Pelayanan Kamar Bedah Kartika 2015 15 OKT
19/41
S%ama O!rasi
' M%iha& *a%a$$a o!rasi da$ s%a%u mm$uhi a%a& + su!!% a&au i$s&rum$ a$#
di"u&uhka$ &am
' M$#hi&u$# kasa a$# di!akai
' Mm!rha&ika$ k"u&uha$ !asi$ smisa% !asi$ kdi$#i$a$+ i$6us ha"is + !osisi
' S%a%u "rkomu$ikasi d$#a$ s%uruh &im . Bi%a k%uar rua$#a$ a#ar mm"ri&ahuka$
i$s&rum$&r
' M$rima s!sim$ d$#a$ "aik da$ m$#%o%a$a d$#a$ "$ar
' Mm"a$&u k"u&uha$ !rso$a% &im s&ri% s!r&i m$#ha!us kri$#a&+ m$#ha!us
i!ra&a$ darah+ mm"$ahi !akaia$ + m$diaka$ a%as kai$ !ada %a$&ai ds"
' M$*a#a a#ar rua$# o!rasi s%a%u "rsih + ra!i+ da$ $ama$
S&%ah O!rasi
' M$diaka$ -askom h%ori$ 1+4: u$&uk ui ha$dsho$ o!ra&or+ m%!aska$ *as
o!rasi
' Mmasa$#ka$ !%s&r !ada kasa>drssi$#' Mm"rsihka$ !asi$ dari darah da$ ko&ora$ %ai$$a dari &u"uh.
' Mmakaika$ !akaia$ !asi$ d$#a$ "aik
' Tra$s!or& !asi$ k rua$# !mu%iha$ "rsama !$a&a a$s&si a&au srah &rima !asi$
d$#a$ !&u#as ra-a& i$a!.
' M$ia!ka$ %a!ora$ o!rasi+ 6ormu%ir !mriksaa$+ a&au rs! + sr&a ko$sumsi u$&uk
o!ra&or
' Mm"a$&u i$s&rum$&r mm"rsihka$ a%a& da$ i$s&rum$
' Mm"rsihka$ rua$#a$ o!rasi da$ m$ia!ka$ rua$#a$ o!rasi
E. T"an-o"! Pa$en
Pasi$ dia$&arka$ k Rua$# o!rasi o%h !aramdik rua$#a$ ra-a& i$a!
Tr#a$&u$# ko$disi !asi$+ !asi$ da!a& dia$&ar d$#a$ mm"a-a "d a&au d$#a$
kursi roda
Di%akuka$ srah &rima "ri&a aara &i$daka$ o!rasi a$&ara !aramdik rua$#a$
d$#a$ !&u#as OK+ "sar&a s&a&us !asi$ da$ o"a&'o"a&a$ a$# di!r%uka$
P&u#as OK mmriksa km"a%i k%$#ka!a$ admi$is&rasi da$ id$&i&as !asi$
S&%ah di$i%ai %$#ka!+ !asi$ di"a-a k koridor &ra$s!or& !asi$ u$&uk kmudia$
di!i$dahka$ k "ra$kar OK
Lakuka$ !mi$daha$ s$ama$ mu$#ki$
S&%ah !asi$ dia&as "ra$kar+ !ossika$ s$ama$ mu$#ki$+ "d !asi$ dik%uarka$.
Pasi$ di"a-a k koridor rua$# roECG Mo$i&or
7/24/2019 Pedoman Pelayanan Kamar Bedah Kartika 2015 15 OKT
20/41
PELAKSANAAN TINDAKAN OPERASI
Surgical Scrub
P$#r&ia$
Ada%ah ara ui &a$#a$ "dah a$# di%akuka$ s"%um o!rasi
Tu*ua$
M$#ah &r*adi$a i$6ksi dari &a$#a$ k!ada !asi$ s%ama o!rasi
K"i*aka$
' Cui &a$#a$ di%akuka$ di&m!a& ui &a$#a$ khusus
' Air a$# di#u$aka$ ada%ah air &a$ah a$# m$#a%ir da$ sudah
&ru*i sara "io%o#is
' A$&is!&ik a$# di#u$aka$ ada%ah Ch%orhidi$ &a$!adi$rka$
Prosdur
7. L!aska$ !rhiasa$ di &a$#a$ da$ !r#%a$#a$
3. Pas&ika$ "a#ia$ %$#a$ !akaia$ OK &idak &r%a%u dka& k siku
0. Buka kra$+ "iarka$ air m$#a%ir s*$ak
2. D$#a$ !osisi &a$#a$ %"ih &i$##i dari siku+ a%irka$ air sdmikia$ ru!a
shi$##a s%uruh !rmukaa$ *ari'*ari+ &%a!ak &a$#a$+ !u$##u$# &a$#a$+
!r#%a$#a$ da$ %$#a$ "a-ah &r"asuh da$ air m$#a%ir k arah siku
4. Lakuka$ !ada %$#a$ a$# sa&u$a.
5. K%uarka$ Ch%orhidi$ suku!$a d$#a$ &a$#a$ sa&u da$ m$am!u$#$a
d$#a$ &a$#a$ %ai$$a
F. Lakuka$ &u*uh %a$#kah !$uia$ &a$#a$
' Gosok'#osokka$ kdua &%a!ak &a$#a$
' Gosok'#osokka$ kdua &%a!ak &a$#a$ d$#a$ *ari sa%i$# &rkai& dia$&ara
*ari sdmikia$ ru!a shi$##a s%a *ari &rk$a
' Gosok'#osok !u$##u$# &a$#a$ a$# sa&u d$#a$ &%a!ak &a$#a$ a$#
%ai$ + kai&ka$ *ari dia$&ara *ari &a$#a$ a$# %ai$ shi$##a s%a *ari &rk$a+
%akuka$ sara "r#a$&ia$
' L&akka$ !u$##u$# *ari'*ari &a$#a$ a$# sa&u d$#a$ &%a!ak &a$#a$ a$#
%ai$ d$#a$ *ari sa%i$# m$#u$i %a%u #osok'#osok sdmikia$ ru!a
shi$##a u*u$# *ari'*ari &a$#a$ a$# sa&u mm"rsihka$ "uku'"uku *ari
&a$#a$ a$# %ai$
' Gosok'#osok i"u *ari &a$#a$ a$# sa&u d$#a$ &%a!ak &a$#a$ a$# %ai$
sara "r!u&ar+ %akuka$ "r#a$&ia$
' Ku$u!ka$ &a$#a$ a$# sa&u shi$##a smua u*u$# *ari "r&mu+ %a%u
#osok'#osokka$ k &%a!ak &a$#a$ a$# sa&u$a+ sara "r!u&ar k kiri
da$ k ka$a$+ %akuka$ "r#a$&ia$
7/24/2019 Pedoman Pelayanan Kamar Bedah Kartika 2015 15 OKT
21/41
' Gosok'#osok s%uruh !rmukaa$ !r#%a$#a$ &a$#a$ hi$##a s!r&i#a
&$#ah %$#a$ "a-ah o%h &%a!ak &a$#a$ a$# %ai$+ %akuka$ "r#a$&ia$
. S%uruh !ross F %a$#kah &adi di%akuka$ s%ama 7 m$i&+ "isa di"a#i3 !r
%a$#kah a&au %a#kah &adi di%akuka$ "ru%a$# u%a$#
9. Biarka$ kra$ air &r"uka da$ air m$#a%ir s!a$*a$# !ross ui &a$#a$ &adi
71. D$#a$ !osisi &a$#a$ %"ih &i$##i dari siku+ "i%as%ah s%uruh &a$#a$ da$ %$#a$
d$#a$ air m$#a%ir sdmikia$ ru!a shi$##a s%uruh !rmukaa$ &r"asuh da$
"uih dari a$&is!&ik &r"asuh
77. Lakuka$ F %a$#kah ui &a$#a$ s!r&i dia&as d$#a$ a$&is!&ik h%orhksidi$
ska%i %a#i.
73. Tu&u! kra$ d$#a$ m$##u$aka$ siku
70. Pr&aha$ka$ !osisi &a$#a$ %"ih &i$##i dari siku+ "i%a !r%u *a"a&ka$ kdua
&a$#a$. Posisi &a$#a$ *a$#a$ &r%a%u &i$##i *a$#a$ &r%a%u dka& d$#a$ -a*ah.
72. K$aka$ *as o!rasi da$ Ha$dsho$ d$#a$ %$#a$ da$ &a$#a$ masih &r"a%ura$&is!&ik
Surgical gown
7. Pakaia$ OK da$ APP &im o!rasi ssuai !rosdur
3. @as -a*i" di!akai !ada s&ia! o!rasi sda$# hi$##a "sar> %uar "iasa
0. S&%ah ui &a$#a$ s%sai+ da$ !&u#as sudah di da%am rua$# o!rasi+ "uka
Ika&a$ *as o!rasi
2. K$aka$$ *as d$#a$ mmasukka$ &a$#a$ da$ %$#a$ kda%am %$#a$ *as a$#
ssuai. G$##am u*u$# %$#a$ *as d$#a$ &a$#a$.
4. Biarka$ o$ %oo! m$#ika&ka$ &a%i di "a#ia$ "%aka$# *as
5. Ika&%ah &a%i !ada %$#a$ *as shi$##a u*u$# %$#a$ *as m%ka& !ada
!r#%a$#a$
F. K$aka$ Ha$dsho$ da$ !osisika$ &a$#a$ s%a%u dia&as !usar
. I$#a&+ -a%au!u$ sudah mmakai *as+ "a#ia$ !usar k "a-ah &&a! dia$##a! $o$
s&ri%.
Handgloving
7. K$aka$ Ha$dsho$ sara ha$d &o ha$d G%o
7/24/2019 Pedoman Pelayanan Kamar Bedah Kartika 2015 15 OKT
22/41
5. Masukka$ &a$#a$ kiri hi$##a *ari'*ari masuk k&m!a&$a masi$# masi$#.
D$#a$ *ari &a$#a$ ka$a$ a$# masih m$#ai& k %i!a&a$ ha$dsho$ kiri+
%i!a&a$ kmudia$ di "uka sdmikia$ ru!a shi$##a "a#ia$ %$#a$ ha$dsho$
m$u&u!i s!r&i#a dis&a% %$#a$ "a-ah &a$#a$ kiri.
F. @ari &a$#a$ kiri m$#ai& k %i!a&a$ ha$dsho$ ka$a$ !ada sisi a$# k%ak
m$#hada! k%uar+ kmudia$ mm"uka %i!a&a$ sdmikia$ ru!a shi$##a
s!r&i#a dis&a% %$#a$ "a-ah ka$a &r&u&u! ha$dsho$
. Posisika$ &a$#a$ dia&as !usar
Posisikan tubuh pasien
Posisi A$s&si
o A$s&si Umum
Bi%a di%akuka$ a$s&si umum+ maka s"%um a$s&si umum !asi$ sudah
di!osisika$ &r%$&a$#. Posisika$ s$ama$ mu$#ki$. Ika& &u$#kai !ada "a#ia$ a&as
%u&u&. Posisi %$#a$ &r%$&a$# da$ &rika& !ada !$a$##ah.
o A$s&si s!i$a%
Bi%a di%akuka$ a$s&si s!i$a%+ maka !osisi a$s&si s!i$a% ada%ah duduk d$#a$
&u$#kai %urus k d!a$ a&au u$a$#'u$a$# !ada kdua sisi "d o!rasi+ &a$#a$
di%&akka$ !ada "d a&au &u$#kai d$#a$ !osisi !a%mar dia&as+ %mas+ k!a%a
&r&u$duk.
o Posisika$ !asi$ ssuai k"u&uha$ o!rasi s&%ah a$s&si s%sai.
Posisi Tr%$&a$#
o S&%ah !ross a$s&si s%sai+ maka !osisi %$#a$ dissuaika$ k"u&uha$ a!akah
aka$ &r%$&a$# da$ &rika& !ada !$a$##ah+ a&au &r%i!a& di"a-ah k!a%a+ a&au
%urus disam!i$# &u"uh !asi$+ Tu$#kai "iasa$a %urus da$ &rika& !ada "a#ia$ a&as
%u&u&+ &am"aha$'&am"aha$ %ai$ smisa% !$a$##ah "ahu+ !$a$##ah !a$##u% ds"
dissuaika$ k"u&uha$
Posisi Li&o&homi
o Posisi "oko$# !asi$ !ada "a&as "a#ia$ "ada$ da$ &u$#kai "d o!rasi. Sia!ka$
!$a$##ah &u$#kai di sisi kiri da$ ka$a$ "a&as &rs"u&.
o L&akka$ !%i$du$# > !ad !ada !$a$##ah &u$#kai+ %a%u %&akka$ "a#ia$ "%aka$#
%u&u& !ada !$a$##ah+ sdmikia$ ru!a shi$##a "a#ia$ !ri$um &rks!os
d$#a$ "aik da$ &u$#kai &r!osisika$ d$#a$ $ama$.
o Posisika$ %$#a$ &r%$&a$# da$ &rika& !ada !$a$##ah
o Tu&u! !asi$ d$#a$ "aik
Posisi miri$#
o Posisi !asi$ miri$# kiri a&au ka$a$ sdmikia$ ru!a shi$##a ara o!rasi
&rks!os d$#a$ "aik+ *a%a$ $a6as da$ a$s&si &idak &r#a$##u+ da$ !osisi !asi$s&a"i% &idak da!a& *a&uh k !osisi d!a$ a&au "%aka$#.
Posisi &$#kura!
7/24/2019 Pedoman Pelayanan Kamar Bedah Kartika 2015 15 OKT
23/41
o Idm !osisi miri$#.
ntiseptik area operasi
D$#a$ "a$&ua$ s!o$# %am! > k%m kassa > !$sr k%m+ "a%urka$ B&adi$
k ara o!rasi m$##u$aka$ kassa s&ri%
Bi%a ara o!rasi di$i%ai ko&or + &rko$&ami$asi+ misa% !ada 6rak&u darah
ks&rmi&as+ &ru&ama &u$#kai+ a!a%a#i 6rak&ur &r"uka+ ara o!rasi da!a& diui
du%u d$#a$ NaC% 1+9: s&ri% d$#a$ a&au &a$!a %aru&a$ sa
7/24/2019 Pedoman Pelayanan Kamar Bedah Kartika 2015 15 OKT
24/41
Beberapa petunjuk selama operasi
M$##u$aka$ hak
o A#ar &ri!&a %a!a$# !a$da$# a$# "aik sisi %uka !r%u di&arik k arah %uar a&au
a&as.
o Gu$aka$ hak a$# ssuai d$#a$ ukura$ %uka o!rasi da$ kda%ama$ %a!a$#
!a$da$# a$# di"u&uhka$. Co$&oh u$&uk ks&ir!asi AM mu$#ki$ ha$a
di"u&uhka$ hak Gi#i a&au %a$#$"k ki% sa*a. U$&uk Hr$ia mu$#ki$ !r%u hak
Roh da$ %a$#$"k sa*a+ U$&uk hs&r&om !ada a$# kurus "isa ha$a "%aas
hak sa*a a&au hak a$#ku > %a$#$"k "sar !ada ora$# #muk ds".
o S%a%u %!aska$ hak dari ara o!rasi "i%a &a$#a$ o!ra&or masuk+ kar$a s%ai$
"isa m$#ha%a$#i &a$#a$ *u#a m$"a"ka$ saki& !ada &a$#a$ o!ra&or
o Prha&ika$ arah o!ra&or + #rakka$ > !i$dahka$ hak u$&uk mm"ri %a!a$#
!a$da$# a$# %"ih "aik "i%a di!r%uka$
Mm"rsihka$ daraho U$&uk darah a$# m$##$a$#+ #u$aka$ su&io$ d$#a$ a$u%.
o U$&uk !rdaraha$ a$# "a$ak da$ !a& da!a& m$##u$aka$ su&io$ &a$!a ka$u%.
Hi$dari &a$#a$ &r%a%u dka& d$#a$ ara o!rasi > m$#ha%a$#i !a$da$#a$.
o U$&uk !rdaraha$ a$# mrm"s !ada darah a$# sm!i& > da$#ka%+ #u$aka$
kasa d!!r ki% > &r%i!a& !ada k%m kasa
o U$&uk !rdaraha$ a$# mrm"s !ada darah a$# da%am > %uas+ #u$aka$ kasa
d!!r "sar > &ak &r%i!a& > "$dra !ada k%m kasa. Gu$aka$ ha$a 7 kasa sa*a
u$&uk m$#ah k&i$##a%a$.o M$##u$aka$ kasa d!!r ada%ah d$#a$ di &ka$'&ka$ka$+ "uka$ di usa! >
#osoka$ !ada %uka kar$a #ska$ "isa m$im"u%ka$ km"a%i !rdaraha$+
&ru&ama !ada darah a$# ra!uh
o I$#a& usahaka$ s%a%u ara o!rasi da%am kadaa$ a$# kri$# da$ "rsih.
o Gu$aka$ kasa u$&uk mm"rsihka$ ara o!rasi da$ i$s&rum$ dari "kua$ darah.
M$#h$&ika$ !rdaraha$
o Harus !ro ak&i6 da%am m$#h$&ika$ !rdaraha$. Bdaka$ !rdaraha$ a$#
mrm"s dari *ari$#a$+ m$#a%ir dari !m"u%uh
7/24/2019 Pedoman Pelayanan Kamar Bedah Kartika 2015 15 OKT
25/41
&idak !r%u di*ahi&> au&r. Ta!i "i%a masih ada !rdaraha$+ maka *!i& u%a$# d$#a$
k%m u$&uk s%a$*u&$a di*ahi& > diika&> a&au di"akar d$#a$ au&r.
o P$#ika&a$ > !$*ahi&a$ !rdaraha$ !ada "a#ia$ &u"uh a$# m$&a! da%am &u"uh
m$##u$aka$ !%ai$ #u& a&au hromi #u&. U$&uk "a#ia$ &u"uh a$# aka$ di"ua$#+
m$##u$aka$ si%k>sid.
o Cau&risasi d$#a$ m$m!%ka$ u*u$# !$ !ada k%m. Tka$ &om"o% oa#u%a&
u$&uk mm"akar !m"u%uh darah s%ama ""ra!a d&ik hi$##a &am!ak "a#ia$
a$# di*!i& m$#hi&am. Hi$dari k%m a&au au&r m$m!% !ada *ari$#a$
!idrmis ku%i&. L!ska$ k%m+ !rha&ika$ a!akah !rdaraha$ "rh$&i.
T$&a$# @arum
o S%a%u mm#a$# "$da &a*am s!r&i "is&uri a&au *arum d$#a$ a%a&+ "aik
!i$s&+k%m a&au $a%d6u%dr.
o @arum da!a& di!akai km"a%i sda$#ka$ "is&uri harus di"ua$# di&m!a& sam!ah
"$da &a*am.*$is *arum m$uru& ma&a *arum$a
o @arum &a!r "rma&a *aru "u%a&+ "i%a di&usukka$ &idak mro"k *ari$#a$ a$#
di&m"us$a. Di#u$aka$ u$&uk m$*ahi& *ari$#a$ %u$ak di"a-ah *ari$#a$ ku&is.
Kua%i !ada *ari$#a$ a$# kras s!r&i r!a$#ka%$a. Tidak mmi%iki %u"a$# *arum shi$##a da!a& m$m"us
*ari$#a$ d$#a$ mu%us. Misa% *arum !ada "$a$# da%am kmasa$ sah&.
o Ekor "$a$# !ada %u"a$# *arum *a$#a$ &r%a%u !$dk shi$##a mudah %!as a&au
&r%a%u !a$*a$# shi$##a m$##a$##u !$*ahi&a$. S&a$dar !a$*a$# kor "$a$#
ada%ah 2 , 4 m.
T$&a$# "$a$#
o M$#am"i% "$a$# da%am kas& harus m$##u$aka$ $a%d6u%dr a&au k%m . &arik
s"a$ak 3 ka%i !a$*a$# $a%d6u%dr a&au kira'kira 21m. A&au ssuaika$ d$#a$
k"u&uha$ > karak&r o!ra&or.
o M$#am"i% "$a$# dari sah& *u#a m$##u$aka$ $a%d6u%dr. Buka %i!a&a$ da$
am"i% *arum d$#a$ $a%6u%dr+ da$ &arik hi$##a "$a$# k%uar s%uruh$a.
o Sara umum "$a$# o!rasi di"a#i m$*adi 3 #o%o$#a$ "sar ai&u "$a$#
a"sor"a"% ( da!a& dia"sor!si) da$ $o$ a"sor"a"% ( &idak dia"sor!si)
o B$a$# a$# da!a& dia"sor!si da!a& dir$a &u"uh u$&uk kmudia$ ha$ur o%h
!ross rada$# > i$6%amasi > raksi &u"uh s$diri shi$##a hu"u$#a$ a$&ar 3 sisi "isa
sa*a %!as . @a$#ka -ak&u !$#ha$ura$ i$i "r"da "da "rkisar a$&ara 0 hari
hi$##a 0 "u%a$.
7/24/2019 Pedoman Pelayanan Kamar Bedah Kartika 2015 15 OKT
26/41
o B$a$# a$# $o$ a"sor!si &idak da!a& dir$a &u"uh. Bisa "r&aha$ di da%am
&u"uh s%ama "r&ahu$'&ahu$ kar$a "rsi6a& I$r& ( &idak m$im"u%ka$ >
mra$#sa$# raksi &u"uh) di#u$aka$ u$&uk ku%i& a&au *ari$#a$ di"a-ah ku%i& a$#
sukar sm"uh.
o Co$&oh "$a$# a"sor!si ada%ah !%ai$ #u&+ hromi #u& + Po%#%o%i aid (do$ >
A&rama& > !o%sor") !o%i#ak&i$ ( Sa6i%+ sa6i uik)
o Co$&oh "$a$# $o$ a"sor!si ada%ah si%k > sid+ $i%o$ (mo$oso6 + Drma%o$ )+
Po%!ro!%$ ( Pro%$ + mrsi%$)
o Ukura$ "$a$# "rmaam'maam+ !makaia$$a &r#a$&u$# k"u&uha$ > *$is
o!rasi$a.
T$&a$# #u$&i$#
o Smua i$s&rum$ a$# mmi%iki "a#ia$ a$# di!ru$&ukka$ *ari s!r&i #u$&i$#+
k%m+ ds" di !#a$# d$#a$ mmasukka$ i"u *ari !ada %u"a$# a$# sa&u da$ *ari
ma$is !ada %u"a$# a$# %ai$. @ari &%u$*uk da$ &$#ah m$o!a$# i$s&rum$ da$
mm"a$&u m$#arahka$ i$s&rum$
o Da%am ha% #u$&i$#+ u$&uk m$*a#a a#ar &a$#a$ &idak #oah a$# "isa "raki"a&
6a&a%+ maka *ari !ada &a$#a$ kiri iku& mm"a$&u m$o!a$# #u$&i$# saa&
!$##u$&i$#a$ di%akuka$
PAS'A OPERASI
Pen5e(o(aan Pa$en
Perawatan luka operasi
7/24/2019 Pedoman Pelayanan Kamar Bedah Kartika 2015 15 OKT
27/41
S#ra s&%ah s%sai &i$daka$ o!rasi+ ara o!rasi diui "rsih d$#a$ NaCL 1+9:
s&ri%. Pm"rsiha$ di%akuka$ mu%ai dari %uka saa&a$ m%uas kski&ar$a.
Luka o!rasi di&u&u! d$#a$ kasa kom!rs "&adi$ + %a%u kasa s&ri% !o%os. iasi kasa
d$#a$ H!a6i a&au !%s&r
S&%ah masuk ra-a& i$a! !ra-a&a$ %uka s"a#aima$a s&a$dar asuha$ k!ra-a&a$
Membersihkan Pasien dan memberikan pakaian
S&%ah ara o!rasi da$ ski&ar$a di"rsihka$ !asi$ di!i$dahka$ k "ra$kar d$#a$
ha&i'ha&i.
Brsihka$ "a#ia$ &u"uh !asi$ a$# m$m!% !ada "d o!rasi d$#a$ air "rsih da$
-ash%a!. Miri$#'mairi$#ka$ !asi$ u$&ukm$a!ai "a#ia$ i&u.
Sam"i% di"rsihka$+ !akaia$ !asi$ diia!ka$. K$aka$ !akaia$ !ada !asi$+ "ri saru$#
a&au kai$ "rsih+ sr&a s%imu&i ia.
Pasi$ !i$dah k "d !asi$ da%am kadaa$ sadar > &idak+ !akaia$ da$ &m!a& &idur ra!i.
!ecover" !oom #!!$ dan Pengawasan di ruang rawat inap
Tm!a&ka$ !asi$ da%am RR sam!ai !asi$ sadar "&u%.
P&u#as OK m%aksa$aka$ &u#as !asa o!rasi sam"i% m$#a-asi !asi$. S&%ah s%sai
a&au s&%ah !asi$ s&a"i% da$ sadar "&u% + !asi$ di&ra$6r k ra-a& i$a!.
Kmu$#ki$a$ %ai$ ada%ah s&%ah s%sai o!rasi !asi$ %a$#su$# di&ra$s6r k ra-a& i$a!
da$ di&m!a&ka$ di ICU u$&uk ""ra!a *am sam!ai !asi$ sadar "&u% da$ dia-asi
!&u#as ra-a& i$a!. Bi%a sudah sadar "&u% > s&a"i%+ da!a& di!i$dahka$ k rua$#a$ i$a!$a.
Pengelolaan Linen
S#ra dka&ka$ -askom "risi Ch%ori$ 1+4:+ u$&uk ui ha$dsho$ o!ra&or. Mi$&a%ah
o!ra&or m%!aska$ ha$dsho$ u$&uk dir$dam !ada -askom &s".
S#ra "uka *as o!rasi o!ra&or. L&akka$ dida%am m"r %i$$ ko&or "r!$u&u!.
Smua duk dimasukka$ k m"r %i$$ ko&or. @a$#a$ "iasaka$ m$*a&uhka$ duk di %a$&ai.
@ika ada kai$ a%as kaki di%a$&ai *u#a dimasukka$ k da%am m"r &s".
@ika a!ro$ &r"ua& dari !%as&ik sa*a da$ &idak ada "a#ia$ a$# m$ra! aira$ &u"uh
!asi$ uku! di"rsihka$ d$#a$ aira$ h%ori$ sa*a. Ta!i "i%a &r"ua& dari!arasi& da$
a&au ada "a#ia$ a$# m$ra! aira$ &u"uh !asi$+ harus di!r%akuka$ s"a#aima$a
%i$$.
Pakaia$ OK s&%ah "r#a$&i !akaia$ di%&akka$ dida%am m"r. @a$#a$ di"iasaka$
"rsraka$ di%a$&ai
P$u&u! k!a%a da$ maskr di"ua$# kda%am &m!a& sam!ah i$6ksius. S%a$*u&$a
Tra$s!or& Li$$ ko&or da%am m"r &r&u&u! m$##u$aka$ &ro%% khusus d$#a$ *a%ur
a$# sudah di&$&uka$+ %a$#su$# k rua$# %au$dr. @a$#a$ "rh$&i a&au mam!ir k ma$a'
ma$a. Li$$ dio%ah di rua$# %au$dr ssuai !rosdur.
Pengelolaan Instrumen
7/24/2019 Pedoman Pelayanan Kamar Bedah Kartika 2015 15 OKT
28/41
S#ra r$dam i$s&rum$ kda%am %aru&a$ $;m om!% (uar&$ar Ammo$ia
Pro!io$a& Po%ha$id) a$# &rda!a& da%am -adah > m"r !%as&ik.
S"aik$a i$s&rum$ dir$dam ska%i#us+ *a$#a$ sdiki&'sdiki&.
R$dam s%ama 71 m$i&. Bi%a i$s&rum$ dir$dam sdiki&'sdiki&+ maka hi&u$#a$ 71
m$i& s*ak i$s&rum$ &rakhir dimasukka$.
R$dam sam!ai s%uruh i$s&rum$ &r$dam s%uruh$a+ *a$#a$ %u!a mm"uka !$#u$i
i$s&rum$
U$&uk s%a$# da$ a&au ka$u%+ maka s"%um dir$dam di%akuka$ s!oo%i$# du%u d$#a$
%aru&a$ $;m om!% u$&uk kmudia$ dir$dam s%ama 71 m$i&.
S&%ah 71 m$i& %akuka$ !$uia$ d$#a$ d&r#$& da$ !m"i%asa$ d$#a$ air "rsih
m$#a%ir da$ !$ika&a$ *ika di!r%uka$. U$&uk ka$u% dis!oo%i$# d$#a$ air d&r#$& da$
dis!oo%i$# d$#a$ air"rsih da$ di"i%as.
Kri$#ka$ d$#a$ m$##u$aka$ ha$duk "rsih a&au dia$#i$ka$ m$##u$aka$ hairdrr
Bi%a i$s&rum$ &rmasuk da%am !aki$#+ maka s&%ah kri$# di%akuka$ !aki$# km"a%ida$ di%akuka$ s&ri%isasi s#ra. Bi%a i$s&rum$ &idak &rmasuk a$# di !aki$# maka
i$s&rum$ disim!a$ da%am %mari kaa a$# di%$#ka!i ka$&u$# kar"o$ hidro!hi%ik da$
!$ra$#a$ ska%i#uss !ma$asa$ d$#a$ %am!u !i*ar 71 ?a&&.
Pengelolaan Peralatan dan %asilitas
Bd O!rasi
o S%uruh !rmukaa$ "d o!rasi di"rsihka$ d$#a$ $;m om!%
o Buka ku$i roda+ da$ !i$dahka$ "d a#ar %a$&ai di"a-ah "d "isa di"rsihka$.
Gu%irka$ roda dia&as #$a$#a$ %aru&a$ h%ori$ "o%ak "a%ik+ kri$#ka$ %a$&ai+
kmudia$ km"a%ika$ "d k &m!a& smu%a da$ di ku$i roda
Tro%%
o Pr%akua$ sama d$#a$ "d o!rasi.
o Tro%% di%&akka$ di rua$# !ra%a&a$
Bra$kar da$ s&a$dar
o Pr%akua$ sama d$#a$ "d o!rasi.
o S&a$dar di%&akka$ di rua$# !ra%a&a$+ "ra$kar di koridor &ra$s!or& > RR
Lam!u O!rasi
o S%uruh !rmukaa$ %am!u o!rasi di"rsihka$ d$#a$ $;m om!%
o Priksa adakah "o%a %am!u a$# rusak. S#ra %a!orka$ k!ada "a#ia$
!m%iharaa$ u$&uk s#ra di#a$&i.
A%a& a$s&si
o Prmukaa$ &ro%% di "rsihka$ d$#a$ $;m om!%.
o a!ori;r di&u&u!+ O3 da$ N3O di&u&u!.
o amask di "rsihka$ d$#a$ $;m om!%.
o S%a$#+ a$u%+ ETT+ mao di!r%akuka$ s"a#aima$a i$s&rum$.
Mo$i&or EKGo Ma&ika$ mo$i&or ECG+ a"u& ka"% dari s&kkr
o Gu%u$# d$#a$ "ai smua ka"% da$ %&akka$ !ada #a$&u$#a$$a.
7/24/2019 Pedoman Pelayanan Kamar Bedah Kartika 2015 15 OKT
29/41
AC
o Ma&ika$ AC
Pengelolaan !uangan
La$&ai di"rsihka$ d$#a$ $;m om!%.
Di$di$# di"rsihka$ d$#a$ $;m om!% .
Tm!a& ui &a$#a$ di!riksa k"rsiha$$a S!oo%hok di!riksa k"rsiha$$a
Rua$# #a$&i !akaia$ da$ Rua$# dok&r di!riksa k"rsiha$$a
Kamar ma$di di!riksa
Rua$# i$s&rum$ di!riksa
Rua$# RR di!riksa
Rua$# s&ri%isasi di!riksa.
Pengelolaan spesimen
Ha%'ha% a$# harus di!rha&ika$ !ada !$a$#a$a$ s!im$ ada%ah %a"% a$# "$ar+
!$#a-&a$ (!rsr
7/24/2019 Pedoman Pelayanan Kamar Bedah Kartika 2015 15 OKT
30/41
9. Tidak "o%h mmasukka$ d$#a$ !aksa k da%am &m!a& a$# sm!i&.
71. @a$#a$ mm"ua$# s!im$ kua%i Dok&r mmi$&a$a u$&uk di"ua$#.
". Prosdur khusus P$a$#a$a$ S!im$ u$&uk
Pmriksaa$ His&o%o#i
7. R$dam s!im$ da%am 6orma%ir 71: (1 %aru&a$ 6orma%ir kadar 21: da%am 91
air )
3. Tu&u! ra!a&'ra!a& &m!a& s!im$ &adi u$&uk m$#ah !$#ua!a$ "aha$
!$#a-&.
. Prosdur Khusus !$a$#a$a$ S!im$ U$&uk
Ku%&ur.
7. Sim!a$ da%am s&o!%s a&au &a"u$# !mriksaa$ > &s& &u" a$# s&ri% o%h
i$s&rum$&r.
3. Tidak "o%h di"ri "aha$ !$#a-&+ kar$a *ari$#a$ harus da%am kadaa$ s#ar da$
s!r&i asa%$a.
0. Ida%$a s!im$ u$&uk ku%&ur dikirim s#ra ka%au &idak s!im$ &rs"u& harus
disim!a$ o%h ko&ak a$# "rsuhu rua$#a$+ u$&uk mm!r&aha$ka$ a#ar *um%ah
"ak&ri &&a! sam!ai ku%&ur di%akuka$.
d. Prosdur Khusus P$a$#a$a$ S!im$ u$&uk
ro;$ S&io$
7. Pas&ika$ "ah-a "a#ia$ ah%i+ Pa&o%o#i sudah di"ri&ahu s"%um$a+ "iasa$a shari
s"%um$a di"ri&ahu o%h dok&r ah%i "dah a$# aka$ m$#o!rasi !asi$.
3. Pri$&ah%ah ssora$# u$&uk "rsia!'sia! !r#i m$#a$&arka$ s!im$ k "a#ia$
Pa&o%o#i A$a&omi.
0. I$#a&ka$ dok&r u$&uk m$#isi 6ormu%ir His&o%o#i d$#a$ &!a&+ misa%$a ri-aa&
k%i$is da$ !$mua$ o!rasi.
2. Sim!a$ s!im$ da%am -adah a$# sudah di"ri %a"%. U$&uk !mriksaa$ i$i
&idak !r%u "aha$ !$#a-&.
4. Tu%iska$ $omor &%!o$ a$# harus dihu"u$#i o%h ah%i o%h !a&o%o#i !ada s"%ah
ka$a$ a&as 6ormu%ir shi$##a hasi% da!a& di!ro%h d$#a$ !a&.
5. S!im$ dikirimka$ k La"ora&orium P.A.
F. Ca&a&ka$ hasi% !mriksaa$ d$#a$ $ama !asi$ $omor a&a&a$ mdik+ "i%a ook
%a!orka$ s#ra k dok&r.
. @ika s!im$ dikm"a%ika$ k kamar "dah+ r$dam s!im$ i&u da%am 6ormu%ir
&a$dai !ada &m!a& s!im$ i&u ros$ s&io$ sudah di%akuka$.
. Prosdur Khusus P$a$#a$a$ S!im$ U$&uk
Di6o&o.
7. Tm!a&ka$ s!im$ !ada s"uah &m!a& a$# da&ar+ ka%au !r%u a$# di%a!isi duk.
3. S"%um di%akuka$ !mriksaa$ s!im$ &idak "o%h di"ri "aha$ !$#a-&.
6. Prosdur khusus P$a$#a$a$ B$da Asi$#.7. Sim!a$ da%am ko&ak ko$&ai$r s!r&i s&o!%s+ kmudia$ km"a%ika$ !ada !asi$+
"$da asi$# i$i da!a& "ru!a &u%a$# ikas+ #i#i !a%su+ da$ s"a#ai$a.
7/24/2019 Pedoman Pelayanan Kamar Bedah Kartika 2015 15 OKT
31/41
3. B$da asi$# *ika !r%u di"u$#kus d$#a$ kr&as kasa+ kmudia$ masukka$ k
da%am -adah>s&o!%s+ a&a& da%am "uku a&a&a$ "$da asi$#+ kmudia$ srahka$
k!ada !o%isi s"a#ai &a$da !o%isi m$#am"i%$a ia harus m$a$da&a$#a$i a&a&a$
&adi.
0. Da&a a$# di"$&uk da%am &u"uh dimasukka$ k da%am ka$&o$# !%as&ik &a$!a "aha$
!$#a-& da$ di"ri %a"%. Ta$aka$ !ada dok&r a!akah da&a &rs"u& di!r%uka$
o%h a$a%isa a&au disrahka$ k k%uar#a$a.
&atatan '
Smua s!im$ harus dikirimka$ d$#a$ 6ormu%ir a$# &!a& da$ sudah di&a$da&a$#a$i.
S!im$ !ada "a#ia$ a$# m$u%ar misa%$a H!a&i&is B harus di&a$#a$i %"ih ha&i'
ha&i.
Sim!a$ s!im$ i$i !ada s&o!%s a$# "r%a"% khusus+ shi$##a ora$#'ora$# a$#
m$a$#a$i$a aka$ %"ih ha&i'ha&i.
7/24/2019 Pedoman Pelayanan Kamar Bedah Kartika 2015 15 OKT
32/41
6
DEKONTAMINASI4 DESIN7EKSI 4 STERILISASI
A. DE7INISI
Pada dasar$a+ ada "a$ak usaha ki&a u$&uk mmi$ima%isir !o&$si i$6ksi di RS
KMC da%am ra$#ka !$#$da%ia$ i$6ksi $osokomia%.
Dari skia$ "a$ak usaha &rs"u& &idak ada sa&u!u$ a$# "isa sara ma$diri
di!r#u$aka$ &a$!a di"a$&u usaha %ai$+ &idak ada sa&u !u$ ara a$# "isa di#u$aka$ u$&uk
smua kom!o$$ "$da hidu! da$ "$da ma&i. Smua mru!aka$ sua&u ksa&ua$ usaha
a$# "r&u*ua$ sa&u M$#hi%a$#ka$ s"a$ak mu$#ki$ mikroor#a$ism da%am !ross
i$&raksi !asi$ ,RS da%am !ross !%aa$a$ mdis di RS.
Sara umum usaha'usaha &rs"u& da!a& dik%om!okka$ s"a#ai "riku&
Deon!a+$na$
Ada%ah sua&u !ross > k#ia&a$ a$# "rusaha m$#hi%a$#ka$ ko$&ami$asi sua&u
"$da o%h "$da %ai$ a$# !o&$sia% m$*adi sum"r i$6ksi a$# ska%i#us *u#a
m$#hi%a$#ka$ s"a#ia$ mikroor#a$ism !$&i$#.
De$n0e$
Ada%ah sua&u !ross > k#ia&a$ a$# "rusaha mm"asmi s"a#ia$ "sar
mikroor#a$ism !ada "$da ma&i. P$#r&ia$ a$# sama !ada makh%uk hidu! dis"u&
A$&is!sis.
S!e"$($a$
Ada%ah sua&u !ross a$# "rusaha mm"asmi smua mikroor#a$ism !ada "$da
ma&i.
B. DEKONTAMINASI
Di RS KMC Pross dko$&ami$asi di%akuka$ !a%i$# a-a% ai&u s#ra s&%ah
"$da &r!a!ar a&au !o&$sia% &r!a!ar d$#a$ aira$ &u"uh !asi$ a$# !o&$sia%
m$#a$du$# mikroor#a$ism a$# "r"ahaa. Dko$&ami$asi da!a& *u#a di%akuka$
s"a#ai &i$daka$ !$#aha$ .
P%aksa$a
Ha$dsho$ da$ i$s&rum$ Paramdik>Bida$>As!ar
Li$$ Ba#ia$ %au$dr
Pr%$#ka!a$
7/24/2019 Pedoman Pelayanan Kamar Bedah Kartika 2015 15 OKT
33/41
Pasa o!rasi > Pasa "rsa%i$ masih mmakai APP da$ mmakai saru$# &a$#a$
kar& > Rumah &a$##a
P&u#as %au$dr mmakai APP ssuai !rosdur !$#%o%aa$ %i$$ ko&or
Dko$&ami$asi da!a& di%akuka$ d$#a$ ""ra!a &aha!
Taha! 7 *ika "$da ma&i &rko$&ami$asi aira$ a&au *ari$#a$ &u"uh !asi$ da%am
"$&uk a$# %"ih !ada&+ a&au kras+ a&au *um%ah "a$ak . Biasa$a
di%akuka$ !ada %i$$+ sda$#ka$ i$s&rum$ da$ !ra%a&a$ *ara$#
&rko$&ami$asi d$#a$ ko$disi s!r&i dia&as. Co$&oh Li$$
&rko$&ami$asi s&oo%%%+ a&au 6s + a&au sisa maka$a$ aki"a& mu$&ah.
S"a" dikha-a&irka$ "aha$ dsi$6k&a$ a$# s%a$*u&$a aka$ di"rika$
"isa "rkura$# 6k&i6i&as$a *ika "raksi d$#a$ "aha$ &s".
Cara
Di%akuka$ !$uia$ !ada darah a$# &r!a!ar sa*a d$#a$ "a$&ua$ air
m$#a%ir a$# kua& > dism!ro& da$ di"a$&u !$ika&a$.
Di%aksa$aka$ o%h !aramdis s"%um %i$$ di&ra$s6r k %au$dr.
Di%aksa$aka$ di s!oo%hok di OK .
Taha! 3 D$#a$ mr$dam i$s&rum$ > a%a& > %i$$ da%am %aru&a$ E$;m
Com!% s%ama 71 m$i&.
Taha! i$i da!a& mm"asmi kuma$ hi$##a 1: &rmasuk irus HI+ HB
da$ HC
Cara mr$dam
a. U$&uk i$s&rum$ da$ ha$dsho$ Di%aksa$aka$ di s!oo%hok di OK U$&uk Li$$
di%aksa$aka$ di Rua$# Lau$dr.
". U$&uk I$s&rum$ da$ ha$dsho$ %aru&a$ h%ori$ disdiaka$ da%am -adah !%as&ik.
Bri &a$da k&i$##ia$ !ada -adah &rs"u& u$&uk &ia! k$aika$ 7 %i&r air$a. ?adah
u$&uk Ha$dsho$ da$ i$s&rum$ &r!isah. U$&uk Li$$ + %aru&a$ h%ori$ disdiaka$da%am "ak ui.
. Ha$dsho$ s"%um di%!aska$ diui dahu%u da%am %aru&a$ h%ori$+ "aru di%!aska$
ssuai a&ura$ da$ dir$dam da%am kadaa$ &r"a%ik.
d. I$s&rum$ dir$dam da%am kadaa$ &r"uka ku$i$a+ da$ s"aik$a dir$dam
ska%i#us &idak sdiki&3. S"a" si6a& korosi6 h%ori$+ maka masa%ah %ama !r$dama$
m$*adi !$&i$#. Bi%a dir$dam sdiki&'sdiki&+ maka hi&u$#a$ 71 m$i& dimu%ai s*ak
i$s&rum$ &rakhir dimasukka$.
. Li$$ %a$#su$# dir$dam da%am "ak "risi %aru&a$ h%ori$+ sr&a diaduk'aduk s"$&ar
a#ar smua %i$$ &r"asahi d$#a$ "aik.
6. R$dam s%ama 71 m$i&.
7/24/2019 Pedoman Pelayanan Kamar Bedah Kartika 2015 15 OKT
34/41
#. I$s&rum$ kmudia$ dia$#ka&+ diui da$ disika& d$#a$ air d&r#$&+ da$ di"i%as
d$#a$ air m$#a%ir
h. Ha$dsho$ dia$#ka&+ diui da$ dikuk d$#a$ air d&r#$&+ da$ di"i%as "rsih
d$#a$ air m$#a%ir
i. Li$$ dia$#ka&+ di!ras+ da$ di"i%as "rsih d$#a$ air m$#a%ir.
*. S%a$*u&$a ssuai !rosdur !$#%o%aa$ masi$#'masi$#.
Ca&a&a$ Laru&a$ h%ori$ 1+4: da!a& *u#a di!akai s"a#ai usaha dsi$6ksi d$#a$
mm"asuh !rmukaa$ s!r&i !rmukaa$ %a$&ai+ kaa+ m*a + m*a o!rasi.
'. DESIN7EKSI
Dsi$6ksi di RS KMC di%akuka$ d$#a$ ""ra!a ara M$##u$aka$ "aha$ kimia+
d$#a$ !r"usa$+ da$ dsi$6ksi rua$#a$.
De$n0e$ 2en5an ba%an $+$a
S"arat bahan desin(ektan "ang baik 'Po&$si dsi$6ksi > a$&is!sis "aik > kua&+ s!k&rum %uas
Tidak "rsi6a& &oksik > karsi$o#$ik > korosi6 > iri&a&i6> $o$ a%r#$ik
Mudah dida!a&+ har#a ko$omis
No @$is Karak&ris&ik P$##u$aa$
7
3
0
2
4
Sa"u$ A$&is!&ik
Kar"o% (!h$o%)
Crso% (Lso%)
Iodi$>B&adi$
A%koho% F1:
Ch%orhidi$
A$&is!&ik %mah
E6k&i6 m%!aska$
ko&ora$ !ada &u"u a&au
"$da ma&i
Dsi$6k&a$ kua&
Iri&a"% da$ &oksik
S!k&rum %uas+
a$&is!sis>dsi$6k&a$
sda$#
Tidak "#i&u &oksik+ &idak
iri&a&i6+&idak korosi6Tr!$#aruh darah
Eko$omis
A$&is!sis da$ dsi$6k&a$
kua&+ s!k&rum %uas
Tidak &r%a%u &oksik+ sdiki&
iri&a&i6+ mudah m$#ua!+
&idak korosi6+ mdh &r"akar
Har#a ko$omis
A$&is!&ik kua&+ maki$
Cui &a$#a$ "iasa
M$#!% La$&ai
da$ di$di$# kramik
A$&is!sis ara
&i$daka$ > o!rasi
Dsi$6ksi darura&
i$s&rum$
A$&is!sis &u"uh
Dsi$6ksi darura&
i$s&rum$
Cui &a$#a$ "dah
Mr$dam
7/24/2019 Pedoman Pelayanan Kamar Bedah Kartika 2015 15 OKT
35/41
5
F
9
H3O3 (Hidro#$ Proksida)
orma%i$
G%u&ara%dhd (Cid)
Ch%ori$
kua& *ika diam!ur a%koho%
a&au d&r#$&
Tidak &oksik
R%a&i6 ko$omis
A$&is!&ik %am"a&+ $amu$
kar$a m%!aska$ io$
da!ar mm"asmi kuma$
a$aro"
Iri&a&i6 !ada %uka
ko$omis
a$&is!sis da$ dsi$6k&a$
kua&sa$#a& iri&a&i6 da$
karsi$o#$ik
Bi%a diam!ur a%koho% "isa
s!orisida%
ko$omis
a$&is!&ik kua& da$ !a&
3 m$i& '71 m$i&
S!orisida% 71 *am
Taha$ 72 hari
iri&a&i6
Maha%
D$#a$ kadar !!m a$#
&!a& da!a& "rsi6a&
dsi$6k&a$ kua& hi$##a
s!orisida%A#ak &oksik
Iri&a&i6 da$ korosi6
ko$omis
i$s&rum$
Mm"rsihka$ %i$$
dari darah
M$#a-&ka$
s!sim$
Dsi$6ksi
ha$dsho$ daur
u%a$#
Dsi$6ksi
i$s&rum$
Mr$dam
i$s&rum$+ ru""r>
s%a$#
Dsi$6ksi smua
a%a&+ i$s&rum$+
%i$$+ !rmukaa$
Co$&oh !$##u$aa$ Prs!&
Dsi$6ksi Li$$ 4# u$&uk 31 L air dir$dam s%ama 7 *am
Dsi$6ksi La$&ai 4# u$&uk 31L air s"a#ai air !%
Dsi$6ksi A%a& maka$ 4# u$&uk 31L air dir$dam 7 m$i&
De$n0e$ 2en5an 3a"a +e"eb
Pa$aska$ air hi$##a m$didih+ masuka$ i$s&rum$ > a%a& + r$dam s%ama 31 , 01 m$i&.
7/24/2019 Pedoman Pelayanan Kamar Bedah Kartika 2015 15 OKT
36/41
A$#ka& i$s&rum$>a%a& da$ &iriska$
De$n0e$ Ran5an 2en5an $na" U(!"a V$o(e!
K%uarka$ smua a%a& mo"i%. S&%ah rua$#a$ di"rsihka$ da$ didsi$6ksi !rmukaa$+
rua$#a$ di&u&u! da$ %am!u U di$a%aka$ &rus m$rus s%ama 32 *am
D. STERILISASI
Ada 2 ara s&ri%isasi a$# di%aksa$aka$ di RS KMC
S!e"$($a$ S!ea+ -"e"e &Ua- Be"!eanan) 2en5an A!o3(a8e
A%a& Au&o C%a "u$#kus "$da a$# aka$ dis&ri%isasi d$#a$ "aik. Susu$ !ak&'!ak&
&rs"u& !ada &a&aka$ "r%u"a$# da%am &a$#ki s&ri%isasi+ sisaka$ *arak dia$&ara !ak&3
&s" a#ar !ma$asa$ da!a& &rs"ar d$#a$ "aik.
B. P$am"aha$ air
Tam"ahka$ 2 %i&r air "rsih kda%am &a$ki u&ama. S%ama !ross s&ri%isasi+ air aka$
m$#ua! sara "r&aha! da$ %
7/24/2019 Pedoman Pelayanan Kamar Bedah Kartika 2015 15 OKT
37/41
Masukka$ &a$#ki s&ri%isasi kda%am &a$ki u&ama. Sisi!ka$ !i!a %u$ak a$# &rda!a&
!ada &u&u! k %ah s&$#ah %i$#kara$ disisi &a$#ki $s&ri%isasi. Kmudia$ &u&u!.
Paska$ !osisi a$&ara ku$#a$ !ada &u&u! d$#a$ a$# !ada &a$#ki u&ama. Da$
kua&ka$ !$u&u!a$ d$#a$ ku$i -i$# sarah *arum *am sdmikia$ shi$##a kda!
udara.
D. Pma$asa$
Co%okka$ ka"% %is&rik k s&kkr PLN+ maka &a"u$# !ma$as aka$ m$*adi maki$
!a$as. S%ama !ma$asa$+ ka&u! !$#%uara$ da%am !osisi &r"uka+ sam!ai &am!ak
ada$a ua! m$m!ro& k%uar+ maka ka&u! !$#%uara$ di&u&u!. I$dika&or &ka$a$
aka$ s#ra "r#rak sarah *arum *am !&a$da &ka$a$ di da%am &a$#ki maki$ $aik.
E. S&ri%isasi
K&ika &ka$a$ m$a!ai "a&as a$# dihara!ka$+ mu%ai%ah hi&u$# -ak&u a$#
di"u&uhka$ u$&uk s&ri%isasi. Liha&%ah &a"% di"a-ah i$i. I$#a&+ &ka$a$ da%am &a$ki
&idak "o%h di"a-ah 1+72M!a+ da$ "i%a ki&a &idak m$#o$&ro% &ka$a$ d$#a$
m$suaika$
7/24/2019 Pedoman Pelayanan Kamar Bedah Kartika 2015 15 OKT
38/41
*arum i$dika&or &ka$a$ m$u$*ukka$ a$#ka 1. Tu$##u ""ra!a m$i&+ kmudia$
"uka ka&u! !m"ua$#a$ + %a%u "uka !$u&u!.
H. Pm%iharaa$
S"%um dio!rasika$+ !riksa%ah a!akah air$a uku! (2%i&r %"ih) da$ %
7/24/2019 Pedoman Pelayanan Kamar Bedah Kartika 2015 15 OKT
39/41
Kmas > "u$#kus "$da a$# aka$ dis&ri%isasi d$#a$ "aik. Susu$ !ak&'!ak&
&rs"u& !ada Rak + sisaka$ *arak dia$&ara !ak&3 &s" a#ar !ma$asa$ da!a& &rs"ar
d$#a$ "aik. Tu&u! !i$&u.
B. S&ri%isasi
A&ur%ah !a$as a$# i$#i$ ki&a a!ai+ Na%aka$ %am!u U d$#a$ m$ka$ &om"o% GL
s&ar&. A&ur%ah -ak&u a$# i$#i$ ki&a !akai ssuai s&a$dar s&ri%isasi !ada &a"%. @ika
suhu a$# ki&a i$#i$ka$ &ra!ai+ maka %am!u i$dika&or aka$ m$a%a. Hi&u$#%ah
-ak&u$a.
@$is "$da ?ak&u Suhu
Ben2a Ka"e! 74'31 731
L$nen 01'24 731In!"+en 74'31 731
C. Pm%iharaa$
Brsihka$ da$ kri$#ka$ "a#ia$ da%am s&ri%isa&or s&%ah s%sai !makaia$.
Pi$&u harus s%a%u &r&u&u!
Priksa ko$disi s&ri%isa&or sara "rka%a
3. S&ri%isasi d$#a$ "aha$ Kimia.
Baha$ Kimia a$# di#u$aka$ ada%ah G%u&ara%dhd (Cid)
Cara
Cara i$i di#u$aka$ u$&uk i$s&rum$ da$ ru""r a$# "r%um$ s!r&i s%a$# a$#
!r%u disim!a$ d%am kadaa$ s%a%u sia! !akai.
Cid mm"asmi "ak&ri
7/24/2019 Pedoman Pelayanan Kamar Bedah Kartika 2015 15 OKT
40/41
S&%ah s%sai s&ri%isasi+ -adah dik%uarka$+ masukka$ i$s&rum$ k da%am &ra
m$##u$aka$ kor$&a$# a$# *u#a dis&ri% "rsama.
Am"i% &u&u! &ra da$ &u&u! -adah.
Bri %a"% &a$##a% !%aksa$aa$ s&ri%isasi.
". S&ri%isasi I$s&rum$ da%am !aki$# duk
M$##u$aka$ S&ri%isa&or kri$#
I$s&rum$ a$# disim!a$ da%am !aki$# >!ak& disusu$ da%am duk kmudia$
di&u&u! d$#a$ ara m$##u%u$# duk !ada kum!u%a$ i$s&rum$ &s".
Paki$# di!rkua& d$#a$ s%o&i! > %a"% d$#a$ &u%isa$ &a$##a% !%aksa$aa$ s&ri%.
Masukka$ k da%am s&ri%isa&or dia&as rak.
S&%ah s%asai+ !ak& disim!a$ km"a%i da%am %mari > -adah &r&u&u!.
. S&ri%isasi Ha$dsho$
M$##u$aka$ s&ri%isa&or kri$#
S&%ah ha$dsho$ di&iriska$+ da$ kri$#+ ha$dsho$ kmudia$ di"ri sdiki&
&a%um !o-dr+ da$ di%i!a& s"a#aima$a ko$disi saa& masih "aru.
L&akka$ duk s"a#ai a%as &romo%>!m"u$#kus ha$dsho$
Susu$ ha$dsho$ da%am &romo% + !isahka$ kiri da$ ka$a$
Buka kisi'kisi &romo%.
Tu&u! &romo% da$ ku$i
S&%ah s%sai s&ri%isasi+ kisi'kisi di&u&u!+ &romo% di"ri %a"% &a$##a% !%aksa$aa$
s&ri%isasi.
d. S&ri%isasi Li$$
M$##u$aka$ au&o%a
7/24/2019 Pedoman Pelayanan Kamar Bedah Kartika 2015 15 OKT
41/41
S&%ah s%sai+ "o&o% dia$#ka&+ sum"a& di !rkua& d$#a$ !%s&r>h!a6i.
Admi$is&rasi
B"ra!a a&a&a$ admi$is&ra&i6 a$# harus di%$#ka!i
7. ormu%ir Prs&u*ua$ Ti$daka$ Mdik
3. ormu%ir I$6ormd Co$s$&
0. ormu%ir Bri&a Aara srah &rima !asi$ O!rasi
2. ormu%ir hasi% !mriksaa$ %a"ora&orium
4. ormu%ir La!ora$ O!rasi
5. ormu%ir Pri$ia$ Kamar O!rasi
F. Buku R#is&r Kamar O!rasi