Download - KECAP PANUNJUK

Transcript
Page 1: KECAP PANUNJUK

KECAP PANUNJUKKECAP PANUNJUK

Page 2: KECAP PANUNJUK

Kecap Gaganti PanunjukKecap Gaganti Panunjuk

• Iki, ike = ieu• Iku, iko = eta• Ika, ika = itu• I = di• (R)I = di

• Iki, ike = ieu• Iku, iko = eta• Ika, ika = itu• I = di• (R)I = di

Page 3: KECAP PANUNJUK

Lamun hiji kecap dimimitian ku ang atawa ng hartina eta kecap teh geus dipikawanoh

Lamun hiji kecap dimimitian ku ang atawa ng hartina eta kecap teh geus dipikawanoh

• Iki ng = iking = ieu• Iku ng = ikung = eta• Ika ng = ikang = itu• Ikana, ikanang = itu, di

ditu

• Iki ng = iking = ieu• Iku ng = ikung = eta• Ika ng = ikang = itu• Ikana, ikanang = itu, di

ditu

Page 4: KECAP PANUNJUK

KECAP PANUNJUK NU HARTINA NU BOGANA

(EMPUNYA)

KECAP PANUNJUK NU HARTINA NU BOGANA

(EMPUNYA)• Niki, niking = nu ieu, ieu nu

bogana• Niku, nikung = nu eta, eta nu

bogana

• Niki, niking = nu ieu, ieu nu bogana

• Niku, nikung = nu eta, eta nu bogana

Page 5: KECAP PANUNJUK

KECAP NUDUHKEUN TEMPAT

KECAP NUDUHKEUN TEMPAT

• Riki, riking = di dieu• Riku, rikung = di ditu

• Riki, riking = di dieu• Riku, rikung = di ditu

Page 6: KECAP PANUNJUK

PIKEUN NGAYAKINKEUN, DIGUNAKEUN RARANGKEN

TUKANG HĔN

PIKEUN NGAYAKINKEUN, DIGUNAKEUN RARANGKEN

TUKANG HĔN• Ika – ikahĕn• Iku – ikihĕn• Iku - ikuhĕn

• Ika – ikahĕn• Iku – ikihĕn• Iku - ikuhĕn

Page 7: KECAP PANUNJUK

Atika, atiki, atikudisingget jadi tiki, tika,

tiku (nya eta)

Atika, atiki, atikudisingget jadi tiki, tika,

tiku (nya eta)Lamun ditambahan ng jadi

tiking, tikang, tikung Lamun ditambahan ng jadi

tiking, tikang, tikung

Page 8: KECAP PANUNJUK

Ta, tang = etaTa, tang = eta

Page 9: KECAP PANUNJUK

Conto kalimahConto kalimah

• Lara niking priyawiraha.• Atyanta prajña nikā.• Rikanang hawan matĕmu raksasa

len.• Suka yan pacangkrama rikang jaladi.• Hĕnĕngakna ng kathā sakarĕng.• Inalapnira tang Nandini.

• Lara niking priyawiraha.• Atyanta prajña nikā.• Rikanang hawan matĕmu raksasa

len.• Suka yan pacangkrama rikang jaladi.• Hĕnĕngakna ng kathā sakarĕng.• Inalapnira tang Nandini.

Page 10: KECAP PANUNJUK

Kecap SandangKecap Sandang

• Si• Sang• Dang

• Si• Sang• Dang

Page 11: KECAP PANUNJUK

Kecap sandang: SiKecap sandang: Si

- nu geus raket- sato- dipikanyaah- dipikaijid

- nu geus raket- sato- dipikanyaah- dipikaijid

Page 12: KECAP PANUNJUK

Conto KalimahConto Kalimah

• Si Pandu-suta = anak Pandu (loma).• Si Singha = Singa (anu geus

dipikanyaho).• Si Jurumudi = Jurumudi (anu geus

dipikanyaho).• Si Panjahat = Penjahat (anu

dipikageuleuh).

• Si Pandu-suta = anak Pandu (loma).• Si Singha = Singa (anu geus

dipikanyaho).• Si Jurumudi = Jurumudi (anu geus

dipikanyaho).• Si Panjahat = Penjahat (anu

dipikageuleuh).

Page 13: KECAP PANUNJUK

SaSa

• Sarua jeung si tapi leuwih hormat• Sarua jeung si tapi leuwih hormat

Page 14: KECAP PANUNJUK

SangSang

• Dipake di hareupeun kecap nu nuduhkeun ngaran, gelar, atawa sato nu dianggap raja, sohor, atawa dihormat

• Dipake di hareupeun kecap nu nuduhkeun ngaran, gelar, atawa sato nu dianggap raja, sohor, atawa dihormat

Page 15: KECAP PANUNJUK

Conto KalimahConto Kalimah

• Sang hyang Bayu = Dewa Angin• Sang Ugraçrawā = sang

Ugraçrawā• Sang Bhima = sang Bima• Sang Kancil = sang Kancil

• Sang hyang Bayu = Dewa Angin• Sang Ugraçrawā = sang

Ugraçrawā• Sang Bhima = sang Bima• Sang Kancil = sang Kancil

Page 16: KECAP PANUNJUK

DangDang

pikeun nyebut jalma nu dihormat/ dihargaan, contona: ulama, guru, pandita

Contona:Dang Hyang Drona: Drona nu muliaDang Acāryya: Guru nu dihormat

pikeun nyebut jalma nu dihormat/ dihargaan, contona: ulama, guru, pandita

Contona:Dang Hyang Drona: Drona nu muliaDang Acāryya: Guru nu dihormat

Page 17: KECAP PANUNJUK

Conto KalimahConto Kalimah

• Ikang si Çakuntalā singgih ike• Lunghā ta sang Menakā.• Wruh pwa bhagawān Kanwa

ryambĕk sang Çakuntala• An mangkana ling sang kanyā.

• Ikang si Çakuntalā singgih ike• Lunghā ta sang Menakā.• Wruh pwa bhagawān Kanwa

ryambĕk sang Çakuntala• An mangkana ling sang kanyā.

Page 18: KECAP PANUNJUK

Conto kalimahConto kalimah

• Mangkana ling sang hyang Indra• Matang yan Poru ngaran sang

nātha, apan wĕka Puru• Glāna ta mahārāja Cantanu de

ning ujar sang Dacapati• Dang Hyang Krpa tumūtakĕn Dang

Hyang Drona.

• Mangkana ling sang hyang Indra• Matang yan Poru ngaran sang

nātha, apan wĕka Puru• Glāna ta mahārāja Cantanu de

ning ujar sang Dacapati• Dang Hyang Krpa tumūtakĕn Dang

Hyang Drona.

Page 19: KECAP PANUNJUK

KECAP KANTETANKECAP KANTETAN

• Dumasar susunan basa Sansekerta• Dumasar susunan basa Jawa Kuna

• Dumasar susunan basa Sansekerta• Dumasar susunan basa Jawa Kuna

Page 20: KECAP PANUNJUK

1. D-N1. D-N

• Rajaputra = putra raja• Maharaja = raja agung• Tribhuwana = buana tilu• Dhannurwedacastra = kitab elmu

manah• Yamaloka = tempat Dewa Yama• Kurukşetra =lapang/kuburan

bangsa kuru

• Rajaputra = putra raja• Maharaja = raja agung• Tribhuwana = buana tilu• Dhannurwedacastra = kitab elmu

manah• Yamaloka = tempat Dewa Yama• Kurukşetra =lapang/kuburan

bangsa kuru

Page 21: KECAP PANUNJUK

2. Jeung2. Jeung

• Wanadri (wana-adri) = leuweung jeung gunung

• Gajaçwa (gaja-açwa) = gajah jeung kuda

• Sukaduhka = senang jeung susah• Lakibini = lalaki jeung awewe• Tapatapi = nu tapa lalaki jeung

awewe

• Wanadri (wana-adri) = leuweung jeung gunung

• Gajaçwa (gaja-açwa) = gajah jeung kuda

• Sukaduhka = senang jeung susah• Lakibini = lalaki jeung awewe• Tapatapi = nu tapa lalaki jeung

awewe

Page 22: KECAP PANUNJUK

3. Nu kahiji kecap bilangan

3. Nu kahiji kecap bilangan

• Astadacaparwa = dalapanbelas bagian (jilid)

• Caturdwara = gapura opat• Pancāksara = lima aksara• Çataguna =saratus kali lipet

• Astadacaparwa = dalapanbelas bagian (jilid)

• Caturdwara = gapura opat• Pancāksara = lima aksara• Çataguna =saratus kali lipet

Page 23: KECAP PANUNJUK

4. Kecap kahiji nuduhkeun sipat tina kecap kadua

4. Kecap kahiji nuduhkeun sipat tina kecap kadua

• Uttamajanma = jalma nu utama• Mahaprabhu = raja agung• Ruksawayawa = awak ruksak• Mithyāsamaya = janji bohong

• Uttamajanma = jalma nu utama• Mahaprabhu = raja agung• Ruksawayawa = awak ruksak• Mithyāsamaya = janji bohong

Page 24: KECAP PANUNJUK

5. Dimimitian ku a, an, nir, nis (hartina henteu jeung

leungit)

5. Dimimitian ku a, an, nir, nis (hartina henteu jeung

leungit)• Awighna = teu aya halangan• Akampya = teu usik• Akrta = teu ma’mur• Anangga = teu awakan, bogoh• Anadara = teu sopan,teu hormat

• Awighna = teu aya halangan• Akampya = teu usik• Akrta = teu ma’mur• Anangga = teu awakan, bogoh• Anadara = teu sopan,teu hormat

Page 25: KECAP PANUNJUK

• Nisțŗşna = teu nyaah• Niççesa = taya sesana• Nirdoşa = teu boga dosa• Nirbhagya = teu bagja• Nirbhaya = teu sieun

• Nisțŗşna = teu nyaah• Niççesa = taya sesana• Nirdoşa = teu boga dosa• Nirbhagya = teu bagja• Nirbhaya = teu sieun

Page 26: KECAP PANUNJUK

Hartina bogaHartina boga

• Pancamuka = boga lima beungeut• Raksasarupa = rupana jiga raksasa• Trinetra = matana tilu• Samanama = sarua ngaranna

• Pancamuka = boga lima beungeut• Raksasarupa = rupana jiga raksasa• Trinetra = matana tilu• Samanama = sarua ngaranna

Page 27: KECAP PANUNJUK

Dimimitian ku swa atawa sarwwa

Dimimitian ku swa atawa sarwwa

• Swabhawa = tabeat, kaayaanna sorangan

• Swawidya = elmuna sorangan• Swadharmma = kawajiban

sorangan• Swaputra = anak sorangan• Swayambara = pilihan sorangan

• Swabhawa = tabeat, kaayaanna sorangan

• Swawidya = elmuna sorangan• Swadharmma = kawajiban

sorangan• Swaputra = anak sorangan• Swayambara = pilihan sorangan

Page 28: KECAP PANUNJUK

• Sarwwapuspa = rupa-rupa kembang

• Sarwwaphala = rupa-rupa buah• Sarwwayudha = sagala pakakas

perang (rupa-rupa perang)• Sarwwawaditra = sagala waditra)

• Sarwwapuspa = rupa-rupa kembang

• Sarwwaphala = rupa-rupa buah• Sarwwayudha = sagala pakakas

perang (rupa-rupa perang)• Sarwwawaditra = sagala waditra)

Page 29: KECAP PANUNJUK

Kantetan aworKantetan awor

• Lituhayu = rupana geulis• Tamolah = teu usik, cicing• Janmottama = jalma utama• Nyugading = kalapa gading

• Lituhayu = rupana geulis• Tamolah = teu usik, cicing• Janmottama = jalma utama• Nyugading = kalapa gading

Page 30: KECAP PANUNJUK

• Lawas ikang yajña dwadasa warsa.• Ngaran ing carita

Astadaçaparwwa, gawe bhagawan Byasa

• Nangkĕn Soma nirahara• Swabhawa nisțŗşna sira

• Lawas ikang yajña dwadasa warsa.• Ngaran ing carita

Astadaçaparwwa, gawe bhagawan Byasa

• Nangkĕn Soma nirahara• Swabhawa nisțŗşna sira

Page 31: KECAP PANUNJUK

• Ahad: Āditya• Senen: Soma• Salasa: Anggara• Rebo: Buddha • Kemis : Whŗaspati• Jumaah: Çukra• Saptu: Çanaiçcara (Tumpĕk)

• Ahad: Āditya• Senen: Soma• Salasa: Anggara• Rebo: Buddha • Kemis : Whŗaspati• Jumaah: Çukra• Saptu: Çanaiçcara (Tumpĕk)

Page 32: KECAP PANUNJUK

• Çrawana (Juli-Agt)• Bhadra• Asuji• Karttika• Margaçira• Posya• Magha• Phalguna• Cetra• Weçakha• Jestha• Āsadha

• Çrawana (Juli-Agt)• Bhadra• Asuji• Karttika• Margaçira• Posya• Magha• Phalguna• Cetra• Weçakha• Jestha• Āsadha

Page 33: KECAP PANUNJUK

SADWARA(PARINGKĔLAN)

SADWARA(PARINGKĔLAN)

• Tunglai• Aryang• Wurukung• Paningron• Uwas• Mawulu

• Tunglai• Aryang• Wurukung• Paningron• Uwas• Mawulu

Page 34: KECAP PANUNJUK

PancawaraPancawara

• Pahing• Pon• Wage• Kliwon• Legi

• Pahing• Pon• Wage• Kliwon• Legi

Page 35: KECAP PANUNJUK

CONTO KALIMAHCONTO KALIMAH

• Sajna haji! Kumwa kengot ra bhujangga haji, ikang pancadaci krsna.

• Buddhawara pahing sangangatus wwaluwelas ikang cakakala.

• Kunang mangke Mawulu Wage• Nangken Soma mwang Wrhaspati

sira nirahara• Ekadaca cuklapaksa asujimasa

• Sajna haji! Kumwa kengot ra bhujangga haji, ikang pancadaci krsna.

• Buddhawara pahing sangangatus wwaluwelas ikang cakakala.

• Kunang mangke Mawulu Wage• Nangken Soma mwang Wrhaspati

sira nirahara• Ekadaca cuklapaksa asujimasa

Page 36: KECAP PANUNJUK

KECAP PANANYAKECAP PANANYA

• Apa, mapa = naon, • Paran = kumaha• Aparan = naon, saha, kumaha,

naha

• Apa, mapa = naon, • Paran = kumaha• Aparan = naon, saha, kumaha,

naha

Page 37: KECAP PANUNJUK

• Sapa, syapa (si-apa) = saha• Sangapa (sang-apa) = saha

(hormat)• Ndi, ndya = naon, mana, di mana,

ka mana, kumaha• Pira, sapira = sabaraha,

sababaraha, kumaha• Kapan = iraha, kumaha

• Sapa, syapa (si-apa) = saha• Sangapa (sang-apa) = saha

(hormat)• Ndi, ndya = naon, mana, di mana,

ka mana, kumaha• Pira, sapira = sabaraha,

sababaraha, kumaha• Kapan = iraha, kumaha

Page 38: KECAP PANUNJUK

CONTO KALIMAHCONTO KALIMAH

• Aparan ulah nikang naga ri huwusnya cinapa de sang ibu?

• Aparan ta rahadyan sanghulun kabeh ginantung ri petung sawuluh?

• Aparan ta sang Ugracrawa ngaranira?

• Aparan ulah nikang naga ri huwusnya cinapa de sang ibu?

• Aparan ta rahadyan sanghulun kabeh ginantung ri petung sawuluh?

• Aparan ta sang Ugracrawa ngaranira?

Page 39: KECAP PANUNJUK

• Sangapa makaputre kita?• Mwang ndi paranira matangyan

asepikang acrama?• Kadi mapa karmma awaku

mangdadi?• Syapa karika tinonta kinabhaktya

ning Indra kuneng?• Sangapa ngaranira sira sang

siniwinta kuneng?

• Sangapa makaputre kita?• Mwang ndi paranira matangyan

asepikang acrama?• Kadi mapa karmma awaku

mangdadi?• Syapa karika tinonta kinabhaktya

ning Indra kuneng?• Sangapa ngaranira sira sang

siniwinta kuneng?

Page 40: KECAP PANUNJUK

KECAP PARENTAHKECAP PARENTAH

• Miceun rarangken -um-• Make ta (hormat)• Make ndah (mangga)• Ngarobah ma- jadi pa-,

maka- jadi paka-, maha- jadi paha-,ang- jeung mang- jadi pang-,• Make rarangken –i atawa –aken

ditambahan de atawa dening, atawa teu make de atawa dening,

• Miceun rarangken -um-• Make ta (hormat)• Make ndah (mangga)• Ngarobah ma- jadi pa-,

maka- jadi paka-, maha- jadi paha-,ang- jeung mang- jadi pang-,• Make rarangken –i atawa –aken

ditambahan de atawa dening, atawa teu make de atawa dening,

Page 41: KECAP PANUNJUK

CONTO KALIMAHCONTO KALIMAH

• Tinghali de nta!• Patyani juga uson!• Patrem tekemaken i tenggek!

• Tinghali de nta!• Patyani juga uson!• Patrem tekemaken i tenggek!

Page 42: KECAP PANUNJUK

NYAREKNYAREK

• Haywa

Contona:• Haywa kamu sangcaya• Haywa magong wuyungta

• Haywa

Contona:• Haywa kamu sangcaya• Haywa magong wuyungta

Page 43: KECAP PANUNJUK

KECAP PANYAMBUNGKECAP PANYAMBUNG

• anu• sing, asing

Contona:Asing apulih pejahSing abangSing lungha

• anu• sing, asing

Contona:Asing apulih pejahSing abangSing lungha

Page 44: KECAP PANUNJUK

KECAP GAGANTI TEU TANGTU

KECAP GAGANTI TEU TANGTU

1. Ngwwang: jalma (nu teu tangtu)2. Anu: nu3. Bari, bari-bari: saha wae, sing saha,

naon wae4. Angken/nangken: unggal5. Sira: hiji, hiji jalma6. Pira, pirang: sabaraha, sababaraha7. Waneh (jalma sejen), len (nu sejen,

salian), lyan (sejen), dudu (nu sejen), mwah (deuih)

1. Ngwwang: jalma (nu teu tangtu)2. Anu: nu3. Bari, bari-bari: saha wae, sing saha,

naon wae4. Angken/nangken: unggal5. Sira: hiji, hiji jalma6. Pira, pirang: sabaraha, sababaraha7. Waneh (jalma sejen), len (nu sejen,

salian), lyan (sejen), dudu (nu sejen), mwah (deuih)

Page 45: KECAP PANUNJUK

CONTO KALIMAHCONTO KALIMAH

• Lawan ngwwang kadi sanghulun.• Bari-bari ni wuwusira.• Pirang warsa kunang lawasnira

temutangan pinakanaknira ta sang Citranggada mwang Citrawiryya.

• Pira kunang lawasnireng swarga, manangkil ta sire Bhatara Brahma.

• Pira karika lawas narendranungsuka cangkrama met lango.

• Lawan ngwwang kadi sanghulun.• Bari-bari ni wuwusira.• Pirang warsa kunang lawasnira

temutangan pinakanaknira ta sang Citranggada mwang Citrawiryya.

• Pira kunang lawasnireng swarga, manangkil ta sire Bhatara Brahma.

• Pira karika lawas narendranungsuka cangkrama met lango.

Page 46: KECAP PANUNJUK

KECAP RAJEKANKECAP RAJEKAN

• Dwilingga murni• Dwilingga rarangkenan

• Dwilingga murni• Dwilingga rarangkenan

Page 47: KECAP PANUNJUK

Dwilingga murniDwilingga murni

a. Hartina loba, sababaraha kali:anak-anak, ingid-ingid, tunggal-tunggal, inggal-inggal

b. Ngurangan kecap asalna:phala-phala, kunda-kunda, gunem-gunem

c. Teu pasti: (a)paran-paran, tiru-tiru

a. Hartina loba, sababaraha kali:anak-anak, ingid-ingid, tunggal-tunggal, inggal-inggal

b. Ngurangan kecap asalna:phala-phala, kunda-kunda, gunem-gunem

c. Teu pasti: (a)paran-paran, tiru-tiru

Page 48: KECAP PANUNJUK

d. Nandeskeun harti asalna:tuhu-tuhu, sipi-sipi, laki-laki

d. Nandeskeun harti asalna:tuhu-tuhu, sipi-sipi, laki-laki

Page 49: KECAP PANUNJUK

DWILINGGA RARANGKENAN

DWILINGGA RARANGKENAN

• Pulupuluhan, sirasirat, lipurlinipur, ananghyananghyaken, amedi-medi,patukar-tukar

• Pulupuluhan, sirasirat, lipurlinipur, ananghyananghyaken, amedi-medi,patukar-tukar

Page 50: KECAP PANUNJUK

CONTO KALIMAHCONTO KALIMAH

• Anak laki-laki lituhayu paripurna.• Tonton t arupa nyawaknyam

aticaya gongnya.• Atyanta ramya nika de ning

sarwwakusuma.• Ika tamuta-mutani hyang Atma

ngaranira.

• Anak laki-laki lituhayu paripurna.• Tonton t arupa nyawaknyam

aticaya gongnya.• Atyanta ramya nika de ning

sarwwakusuma.• Ika tamuta-mutani hyang Atma

ngaranira.