Tozan, M., “Halikarnassoslu Dionysios: Yaşamı, Eserleri ve Tarihçiliği” [Dionysius of...

12
2. IJLIJSLAR ARASI BODRUM SEMPOZYUMIJ 9-12 MAYIS 2O,.1, BODRTJM aaa IDTT T\rT}Tr TITı lraLJLİ İ İs.ILJILİf, FIAZIRLAYANLAR: PROF. DR. ArilMET özçinay PROF. DR.. M. AIdF ERDoĞnu 2011

Transcript of Tozan, M., “Halikarnassoslu Dionysios: Yaşamı, Eserleri ve Tarihçiliği” [Dionysius of...

2. IJLIJSLAR ARASI BODRUMSEMPOZYUMIJ

9-12 MAYIS 2O,.1, BODRTJM

aaaIDTT T\rT}Tr TITılraLJLİ İ İs.ILJILİf,

FIAZIRLAYANLAR:PROF. DR. ArilMET özçinay

PROF. DR.. M. AIdF ERDoĞnu

2011

551

561

569

584

596

610

6T7

Murat Tozan, Halikarnassoslu Dionysios; Yaşamı, Eserleri ve

Tarihçiliği

Fettah Turan, Selda Turan, Bodrum'un Tarihsel Dokusunun TatilAmaçlı Gelen Yerli Turistler Üzerindeki Etkisine Yönelik bir Alan

Çalışması

Sema Uğurcan, Halikarnas Balıkçısinda Deniz ve Kara insanı Farkı

olcay Pullukçuoğlu Yapucu, Kılenin Gölgesinde iktıdar I: BafanınKuleleri

Fahri Yetim, Mesut Erşan, Bodrumlrı istamat Z|hnıÖzdamar: Siyasive Kültürel Faaliyetleri

irina Yuzvyak, Halikarnas Balıkçısinın Dili: ,,Mavi Sürgün'

/

Faruk Yücel, Bir Şehrin Çevirisi: Almanca Turistik Gezi KitaplarındaBodrum İnrajı

Halil ibrahiın Yüksei, Geleneksei Halk Müziğimizde BodrumTürküleri ve Hiköyelerinden Örnekleııeler.

629

-8-

HALİI(ARNASSoSIU DİoNYSİoS: YAŞAMI, ESER'LEni vnrenİuçİrİĞi

Murat TOZAN'.Halikarnassoslu Dionysios'un2 yaşamına ilişkin bilgiler oldukça

kısıtlıdır. Dionysitls'un kendi tarih eserinden öğrendiğimize göre kendisiHalikarılassosluydu ve babasının adı Aleksandros idi3. Dionysios'un çağdaşıStrabon, coğrafya eserinde Halikarnassos kentinin yetiştirdiği ünlü kişilerintarihçi Herodotos ve şair Herakleitos ile kendi zamanında tarihçi Dionysiosolduğunu belirtira. i.Ö. 0o-ss yılları dolayında doğmuş olduğu tahmin edilensDionysius'un ve ailesinin Halikarnassos'taki siyasal ve sosyal konumların a dairbir bilgimiz bulunmamaktadır.

Dionysios, genç bir entellektiiel olarak Roma iç savaşlarının bitimininardından memleketi Halikarnassos'u terk ederek Roma'ya yerleşmişti.Dionysios, Roma'ya yerleşmesi hakkında şöyle yazmaktadır:

"Augustus Caesar'ın iç savaşı bitirdiği Zamanda, 187. olympiad'ın6ortasında, İtalya'ya vardım ye o zamandan günümüze kadar yirmiiki yıldır Romada yaşayarak RamalıIarın dilini öğrendim ve onlarınyazılarına aşina oldum'.."7 .

Dionysios'un Romaya göç etmesinin temelinde dönemin sosyo_politikgelişnreleri rol oynamıştır. i'Ö. 49 yılındqCaesar ile Ponrpeius arasrnda başlayaniç savaşı takiben Roma cumhuriyetinin son yılları birbiri ardına gelen içsavaşlar ile çalkalanmaktaydı. Bu savaşlarda Pompeius'Lın, Caesar karşıtlarınınVe en son Marcus Antonius'un tarafıııda olmak zorrında kalan HellenistikDoğu ve dolayısıyla Anadolu, bu komutanlar tarafindan bir gelir kaynağıolarak görülmüş, ayrrcabu savaşlarda hep nrağlup olan taraf a bulunduğundangalip tarafin cezalandırnıalarına da maruz kalmıştı. Yaklaşık 20 yt' süren bu içsavaşlar dönemi Caesar'ın evlatlık oğlu octavianlls'un, Doğu eyaletlerine hakim

'olan Marcus Antonius'u i.Ö. 3l yılında Aktion savaşında yenip i.ö. ıo yılıAğustosu'nun başında iskenderiye'ye hakim olmasıyla sona erdi8.

1- Araştırma Görevlisi, Ege Üniversitesi, Edebiyat Fakültesi, Tarih Bölümü,Eskiçağ Tarihi Anabilim Dalı, izmir.

2 Yunanca: A tovüotoç Atrıropvaooeüç (= D iony sio s Halikarnasseus)3 Latince:Diorıy sius Halicarnas eu S ya da Halicarnass ensi s.

3 Dionysios Halikarnasseus, Rhomaike Arkhaiologial S, 4.4 Strabon, GeographikaXlY 2,16.5 ROBERTS 1901, 2. WALKER 2005, 137.

6 İ.Ö. 30 yılı sonları.7 Dionysios Halikarnasseus, Rhomaike Arkhaiologia I7 ,2.8 SHUTT 1935, 139. CROOK1996,73.

-551-

octavianus'un galibiyetiyle birlikte tüm Akdeniz dünyasına ağır hasarlar

Vefen iç savaşlar dönemi bitip Roma cumhuriyetinin tek kişi yönetimine

geçiş süreci de başlamış oldu. octavianus bu galibiyetinden kısa bir süre

sonra Augustus adını alarak Roma devletini yeniden yapılandıran reformlara

giriştiğinde, kültürel anlamda da bir yeniden canlanmanın destekçisi olmuştu.

Vergilius, Horatius, ovidius gibi şairleı Titus Livius gibi bir tarihçiler Augustus

ile başlayan kültürelcanlanmanın öncüleri olup Augustus'un yeni rejimininde destekçileriydilerg. Augustus'un başlattığı bu yeni dönemin en önemli

unsurlarından biri de sadece Roma ve italyayı değil MısırUan ispanya'ya

kadar tüm Roma dünyasıılı kapsayan ve tüm bu dünyayı birleştiren yeni birüıriversalizm idi'0.

octavianus'un i.Ö. 30 yıIındaki nihai zaferini takiben Hellenistikdoğudan birçok entellektüel başkent Roma'ya gelmişlerdi. Bunların arasında

Dionysios'tan bir yıl sonra Roma'ya gelen Amaseialı (= Amasya) coğrafyacı

Strabontlile Damaskoslu (= Şam) Nikolaos gösterilebilirı2. işte Halikarnassoslu

Dionysios'un Romaya yerleşmesi bu sosyo-politik arka plan çerçevesindedeğerlendirilmelidir. Çocukluğundan ve ilkgençliğinden itibaren Roma iç

savaşlarının getirdiği siyasal, sosyal ve ekoıromik çalkantılar içinde büyüyen

Dionysios'un, iç savaşlarln bitiırriniır hemen ardından Roma'ya gitmesi, onun

artık bilinen dünyaııın rakipsiz efendisi konumrında olan Romayı ve Romalı

değerleri tanıma isteğine bağlanabilirl3. Geırç bir Yunanlı entellektüei oIarak

Romaya gelen Dionysios, orada bir retorik öğretmeni olarak ünlenmiş ve bu

vesileyle döıremin politik ve kültürel çevresinden kişiler ile de ilişki kurmuştuıa.

Dionysios'un başlıca eseri az Sonra bahsedeceğimiz tarih kitabı olsa da

o, ayn1 zamandadöneminin en önemli retorikçilerinden olup, ayrıca antikçağın

önde gelen edebiyat eleştirmenierinden biriydiI5. Tarih eseriıre geçmeden önce

Dionysios'un retorik ve stil kritiği üzerine verdiği eserlere bakmak yerinde

Bkz. MÜNKLER 2009, |40 v.d. SHUTT 1935, 139. HILL 196l, BB.

GALINSKY 2005, 341 v.d.

DUECK 2OOO, 85.

Bkz. BOWERSOCK 1965,123 v.d. DUECK 2000, 131.

GABBA 1991,2v.d.

910

11

12

T3

74 Dionysios'un eserlerinde geçen kişiler arasında en bilineni İ.Ö. ı ıyılında consullikyapan, aynlZamanda bir hukukçu ve tarihçi olan QuintusAelius Tubero'dur. Dionysios'un eserinde geçen diğer şahsiyetler arasında yine

bu dönemde Roma'da bulunduğunu bildiğimiz Kalakteli retorikçi Caecilius,Gnaeus Pompeius Geminus, Melitius Rufus gibi isimler sayılabilir. Bkz,

ROBERTS 1900,439 v.d. DUECK 2000, 133.

15 WALKER 2005,r37.

-552-

olurl6. Dionysios'un bu alanda verdiği en ünlü eserinin flepi ouv0öoscoçövoporov (= Peri syntheseos onomaton;Lat. De Copmositione Verborum;Sözcüklerin Düzeni Üzerine) olduğu görülmektedir. Dionysios, öğrencisiMetilius Rufus'a adadığı bu esrinde, bir edebi eserin nasıl değerlendirilmesi ve

çözümlenmesi gerektiğini öğretici bir dille ele alırt7.

onun flepi r6v Ep1c[ov pr1töptııv (= Peri ton arkhaion rhetoron;Lat, DeAntiquis Rhetoribus; Eski Retorikçiler Üzerine) üst başlığı altıırdaki eserleri iseklasik dönem Attikalı retorikçiler ve eserleri hakkındadır's. Çünkü Hellenistikdönemde retorik alanında Attikalı retorikçilerin geliştirdiği Attika ekolü (=Attisizm) gerilemiş, onun yerine Anadolulu retorikçilerin geliştirdiği Asia ekolü(= Asianizm) yaygınlık kazannııştı. Dionysios,buyazılarıyla Lysias, Isokrates,Isaios, I)emosthenes ve Deinarkhos gibi klasik çağın Attikalı retorikçilerini birörnek olarak değerlendirerek, Augustus dönemi Roma'sında bulunan dostuKalakteli retorikçi Caecilius ile birlikte retorikte klasisizme ya da Attika ekolünedönüş sürecinin öıicülüğünü yapmlştırl9. Dionysios, klasisizme dönüş fikrinieserin giriş kısmında şöyle belirtmektedir:

"Zamanımızdan önceki süreçte, eski felsefi retorik katlandığıküçümsemeler ve aldığı ağır yaralardan zarar görerek çöktil' onunağır ağır tükenmesi ve yok oluşunun Makedonyalı İskender'inölümüyle başladığı söylenebilir; ve çağımızda neredeyse tamamenyok olmuştu. onun yerini dayanılmaz yaPmacık utanmazlığıyla,zevksiz ve fekefe ile diğer özgür çalışmalardan yoksun olan yeni bir

16 Halikarnassoslu Dionysios'un hhomaike Arkhaiologla a<ilı tariheserinin dışındaki bütün eserleri Hermann Usener ve Ludwig Radermacher'in

editörlüklerinde Dionysii Halicarnasei opuscula adıyla iki cilt olarak i899ve 1929 yıllarında Leipzig'te basılmıştır (Dionysii Halicarnasei opusculaI-iI. Edd. H. Usener-L. Radermacher. Leipzig 1899-1929 [Teubner]). YineDionysios'un tarih eseri dışındaki eserleri William Rhys Roberts'in 1901 yllıdaCambridgede basılan Dionysius of Halicarnassus: The Three Literary Letters(Ep. ad Ammaeum l, Ep' ad Pompeium, Ep. ad Ammaeum II) adlı kitabında

muhtemel kronolojik sırasıyla birlikte ayrıntılarıyla ele ahnıp bunlardan

bazıIarının ingilizce'ye çevirileri de yapılmıştır.17 ROBERTS 1901, 8 v.d. SCHWARTZ-RADERMACFIER t903,963.JONGE 2008,25. GRUBE 1995,217 v.d.

18 ROBERTS 1901, 19 v.d.19 JONGE 2008,9 v.d.; 13 v.d. HIDBER 2006, 228. BOWERSOCK 198s,

644. GRUBE 7995, 212 v.d.

-553-

tür retorik ortaya çıktı|''o

"|Jmursamazlıklarının iyi eğitimin yavaş bir şekilde nüfuz etmesine

neden olan az sayıdaki Asia kentleri hariç edebiyattaki bu bayağılık,

soğukluk ve zevksizlik sona erdi. Daha önce bu gibi şeylerderı gururduyanlar bundan utanmaya başIadılar ve birkaç iflah olmaz hariçyavaş yavaş diğer tarafa geçtiler' Yeni başlayanlar bu tarza tenezzijletmediler ve buna tutkun olanlarla alay ettiler.

Bu bilyük değişimin nedeni ve başlangıcı, tüm dünyanın efendisi

olan ve tüm kentleri kendine baktıran Romadır... Bu değişim o

kadar kısa süre içinde gerçekleşmiştir ki bu saçma tarzın bir nesildaha devam etmemesi beni şaşırtmaz'"z|

Dionysios, Ilepi gtpır1oecıç (= Peri mimeseos;Lal. De Imitatione;TaUitÜzerine) adlı fragmanlar halinde günümüze ulaşan üç kitaplık eserinde,bir edebi yapıtta kendinden önceki yazarlar taklit edilelek onların stilininnasıl geliştirilebileceği üzerinde durmaktadır22. Dionysios'un bazı eserleridostlarııra ve öğrencilerine mektup olarak kaleme alınmıştır. Bunlardan GnaeusPompeius'a gönderdiği mektubunda (='Enıoro}.ı1 ıpöç lvqlov flogır1Tov;

Epistole pros Gnaion Pompeion3Lat. Epistula ad Cn. Pompeium; GnaeusPompeiush ıvıektup) filozof Platonuır yaz|m stiline değindikten sonra klasik

çağın tarihçileri Herodotos ve Thukydides'i stilistik olarak karşılaştırır. BuradaDionysios'un tarihçiliği hakkında bilgi sahibi olmaktayız. Dionysios, bu ikitarihçiyi karşılaştırırken, bir tarih eserinde dikkat edilmesi gereken altı önemlihususu şöyle sıralar:

- okuyucunun hoşuna gidecek asil bir konu bulunması,

- Nerede başlayıp nereye kadar gideceğinin belirlenmesi,

- Hangi oiaylarıır esere dahil edilip hangilerinin edilmeyeceğine karar

;H}lzemeniır her öğeyi yerli yerinde ku]lanacak şekildedüzenlenmesi,

Tarihçinin ele aldığı konuya karşı tutumu,

Eserin edebi tarzız3.

20

2l

2223

Dionysios Halikarnasseus, Perl ton arkhaion rhetoron L.

Dionysios Halikarnasseus, Perl ton arkhaion rhetoron2;3. Ayr.bkz.ANDO 2000, 51v.d.HIDBER 2006,ZZ8.Dionysios Halikarnasseus, Episfole pros Gnaion Pompeion 3. Ayr. bkz.

-554-

Ammai osh y azdığı mektupların bi rincisinde (='gn,o.o}.r1 np öç A g goiovıpÖtq; Epistole pros Ammaion prote;Lat. Epistula ad AmınaeumI;Ammaios'aBirinci Mektup) filozof Aristoteles'in retorik eserinin (Tö1v1 pqtopırcı1 =Tekhne Rhetorike) Demosthenes'in söylevlerinden önce nri yoksa Sonra mlyazılmış olduğunu bir edebiyat tarihçisi kimliğiyle araştırır2a. Dionysios'untarihçi kimliğini en fazla Ammaio sh y aadığı ikinci mektupta ( ='Eıtoro\ı ıp ö çAppoiov öeur6pa; Epistole pros Ammaion deutera;Lat. Epistula ad AnımaeumII; Ammaios'a ikinci Mektup ) ve Thukydides üerine (= flePi roü @ouxuö(öou;Peri tou Thukydidou;Lat. De Thucydide) adlı eserinde görmekteyiz25. Bueserlerinde tarihçilerin en büyuğü olarak tanımladığı T uğdides'in,6Yunanca'yı gramer ve sentaks açısından kullanımını iııceleyen Dionysios,ayrLca onun bir tarihçi olarak konu seçimi ve konuları ele alış tarzını dadeğerlendirir27.

Tüm bunlarrn yanlnda Dionysios'un en önemli eseri'Pcııgolrcr1Apxo.to},oyia (= pL'o*aike Arkhaiologia;Lat. Antiquitates Romaııae; Roma'nınEski Çağları) adlı 20 kitaplık tarih eseridir. ilk 10 kitabı tam olarak günümüzeulaşaır bu eserin, t l. kitabı fragmanlar halinde elinrizcle olup, 12Hen 20. kitabakadar olan kısmını ise özetler ve alıntılardan öğrenmekteyiz. Dionysios, tariheserinde Roma'nın, kuruluşundan i.Ö. 264yı|ındabaşlayan I. Kartaca Savaşı'nakadar olan dönemini ele almıştır28. Bu şekilde o, İ.Ö. Ii. yüzyılın büyük tarihçisiPolybios'un eserini tamamlamış oluyordu. Polybios'unHistoriai (='Iotop[oı)adlı 40 kitaplık tarih eseri Romanın I. Kartaca Savaşı'ndan (IÖ.264) i'ö. l+oyılına kadar olan tarihsel olaylarını ele alır. Dioıı/sios böylece yazdığı tariheseriyle, sıkça söz ettiği29 Polybios'un tarihine bir tamamlama yapmlş olur3o.

Thukydides'in tarih es erinin ardrndarr, Yun an tarih yazıcılığındaonun eserini kronolojik olarak devam ettiren eserler kaleme alıırmış ve dalra

LUCE 1997, I20 v.d. I)ionysios'un retorik ile ilgili diğer eserlerinde değindiğihususları tarih eserinde uygulaması ve tarih eserinde retoriğin yeri için, bkz.FOX 1993, 32v.d.

24 ROBERTS 1901,25v.d.25 ROBERTS 1901, 30 v.d.26 Dionysios Halikarnasseus, Peri tou Thukydidou T.BOWERSOCK 1985,

645.27 ROBERTS 1901,33 v.d.28 Dionysios, eserine kaynak olarak kullandığı yazarları şöyle sıralar

(Rhomaike ArkhaiologiaI 6, i v.d.): Yunanlı tarihçilerden KardialıHieronymos, Sicilyalı Timaios, Antigonos, Polybios ve Silenos; Romalıtarihçilerden Quintus Fabius ve Lucius Cincius'

29 Dionysios Halikarnas seus, Rhomaike Arklıaiologia T 6, L; 7 , I; 32,7 4, 3.

30 ROBERTS 1901,3.

-555-

sonraslnda kendi öncellerini, kaldığı yerdeır devaın ettiren tarih eserleriyazılmıştır. Dionysios'ta slra dışı olan kendiırden önceki bir eserin devamrnıdeğil öncesini yazınış olınasıdır3l. Dionysios, eserinin giriş kısmında eseri

yazma amacından söz ederken, amaclnln Roınalıların kökenleri hakkındaYunanlıların sahip olduğu yanlış bilgileri düzeltmek olduğunu belirti132. Çünküonrın görüşüne göre Roııalılar da köken olarak Yunanlıydı33. Dionysios'unbu düşünceyi vurgulaınası dönemin Sosyo-PoIitik havasında da uymaktaydı.i.Ö. ı. yüzyılın sonlarında Augustus'un idaresi altındaki Roma, artıkbilinen dünyanın tek lıakiıniydi ve Dionysios, dönemin Yunan dünyasına,diğer tüm uluslar gibi Roma'nın hakimiyeti altında olsalar da Yunanlılarınyabancı bir topluluğun değil, kendi ırklarından bir topluluğun yönetimindeolduklarını belirtmektedir3a. Dionysios, böylelikle Roııa egemenliği altındabağımsızlığını yitirmiş olan Yunan dünyasını Roına yönetimiyle ile uzlaştırmaylhedef emektedi13s.

Dionysios eseriılde, Roma nın evrensel egemenliğine ve rakipsizliğineolan hayranlığını açıkça belirtir36. Asurlulardan Makedonlara kadar birçokdevlete ve egemenlilderiıre değindikten sona şöyle devanı eder:

"Fakat Roına ulaşılmayan ve yerleşinı olmayanlar dışında bütünülkeleri yönetmektedir' ğrıca o sadece Herakles'in Sütunlarinın (=

Cebelitarık) içiııde olan bütün denizlerin değil, gemi ile gidilemeyenkısımları hariç tüm okyanus'un da efendisidir. o, güneşin doğuşunuve batışını hakimiyetinin sınırları haline getiren tilm zamanlarınkayda geçen tek devletidir' onun üstünliiğü kısa süreli olmayıp,

herhangi başka bir imparatorluk ya da krallıktan daha kalıcıdıi'37.

Dionysios'un eserleri kendinden sonraki dönemlerde de kullanılmıştır.i.s. ı. yrızyılın ünlü Roınalı retorikçisi Quiırtilianus, eserinde Halikarnassoslu

31 MEHL 2OIT,II4.32 Dionysios Halikarnas seus, Rhomaike Arkhaiologia I 4,2.33 Dionysios Halikarnasseus,Rhomaike Arkhaiologial5, l; 89, 1; VII70,

l. Dionysios, bu görüşinde Aenei.s adlı destansı şiirinde Romalıların atası

Aineias'ın Troyalı kökenine vurgu yaPan Augustus döneminin Roınalı şairiVergilius'tan daha iddialıdır, bkz. GABBA l991, 116 v.d. Ayr.bkz. HILL l961,89 v.d.

34 MEHL 2011, 115.

3s BOWERSOCK 1985, 646. DUECK 2000, 132. WALKER 2005, 137.

36 Krş. ANDO 2000,326v.d.37 Dionysios Halikarnas seus, Rhomaike Arkhaiologia I 3, ?.

-5s6-

Dionysios'taır söz eder38. i.s. ııı. yizyıl sonu IV yizyı|başında yaşayanHıristiyan tarlh yazarı Eusebios tarafından güvenle kullanılan Dionysios'untarilr eseri yine bu yazar tarafindan erken Roma tarihinin ana kaynaklarıarasında gösterilmektedir39. Dionysios'un eserleri Bizans döneminde dahikaynak ola rak kullanılmıştırao.

Tünr bunlara rağmen Dionysios'un tarih eseri modern araştırmacrlartarafindan tarihsel ve eleştirel derinlikten uzak bulunmaktadır. Romakurumlarını Yunan dünyasına has kurumlar ile karşılaştırdığı bölümlerdehatalarl olup, ayrıca retorikçi olduğundan dolayı eserinde çok sayıda uzunsöylevler bulunmaktadıral. FIer ne olursa olsun Dionysios'un tarih eseri, TitusLivius'un eseri ile birlikte erken Roma tarihine ilişkin elimizdeki başlıca antikedebi kaynak olarak tarih bilimi açısından oldukça değerlidir. Hatta Dionysicıs,eserini Yunanlılar için yazmış olduğundan Roma geleneklerini ve kurumlarınr,Romalıların zaten aşina oldukları bu konı-ılarl es geçme eğilimde olan TitusLivius'a göre daha ayrıntılı olarak ele aldığından bu konularda daha geniş bilgisahibi olmamızr sağlamaktadıra2.

IGYNAKÇAANDO 2000 ANDO, C., Imperial ldeology and Provincial

Loyalty in the Roman Empire. Berkeley-LosAngeles 2000.

BOWERSOCK 1965 BOWERSOCK, G.W., Augustus and the GreekWorld. Oxford 1965.

BOWERSOCK 1985

CATT

BOWERSOCK, G.W., "The Empire: Strabo- Dionysius of Halicarnassus". Şlrada: TheCambridge History of Classical Literaturel:Greek Literature. Ed. P.E. Easterling-B.M.WKnox. Cambridge 1985, 642-646.

The Cambridge Ancient History. [SecondEditionl I v.d. Cambridge 1970 v.d. lX. TheAugustan Empire, 33 B.C.-A.D. 69 (Edd.A.K. Bowman, E. Champlin ve A. Lintott).Cambridge 1996.J

38 Quintilianus,Institutio Oratoria iII 1, 16; IX 3, 89; 4, 88.39 Bkz. CARRIKER 2003,147;302.40 Bkz. CICHOCKA 2070,35 v.d. HID8ER2006,229.47 MEHL ZOLT,116. OGLIVE-DRUMMOND 1989, 3. SCHWARTZ-RADERMACHER 1903, 934 v.d.

42 FORSYTHEzOO5,67.

-557-

CR

CARRIKER 2OO3 CARRIKER, A.,The Library of Eusebius ofCaesarea. Leiden 2003.

CICHOCKA 2O1O CICHOCKA, H., "Mimesis and Rhetoric in theTreatises by Dionysius of Halicarnassus and theByzantine Tradition (selected problems)" /ÖB60 (2010) 3s-4s.

cRooK 1996 CROOK, |.A., "Political History, 30 B.C. toA.D. 14" CAr{' (1996) 7o-t12.

The Classical Review. The Classical Association.London.

Dionysios Halikarnas seus, Opuscula Dionysii Halicarnasei OpusculaI-II. Edd. H. Usener-L. Radermacher.LeipziglB99-1929. [Teubner]

Dionysios Halikarnasseus, Perl ton arkhaion rlıetoron

Yun Dionysii Halicarnasei Opuscula T-IL hdd.H. Usener-L. Radermacher. Leipzig LB99-1929.

ITeubırer]

ing. çev.: "Dionysius of Halicarnassus, de

antiquis oratoribus, praefatio". Çev.: D. A.Russell. Şurada: Ancient Literary Criticisim:The Principal Texts in New Translations. Ed.:D. A. Russell-M. Winterbottom. Oxford (1972)

305-307.

Dionysios Halikarnasseus, Rhoın aike Arkhaiologia Dionysius ofHalicarnassus, The Roman Antiquities I-Ui.Ed. ve ing. çev.: E. Cary. London 1937-|95o'lLoebl

Dionysios Halikarnas seus' Epistole İi::,1::K'';rT';::?:,,'İ)',)'iİİ!,, rro

ad Ammaeum I, Ep. ad Pompeium, Ep. adAmmaeum II).F'd. ve İng. çev.: W.R. Roberts.Cambridge 1901.

DUECK 2000 DUECK, D., Strabo of Amasia: A Greek Man ofLetters in Augustan Rome. London 2000.

-558-

FORSYTHE,2OO5

FOX 1993

GABBA 1991

GALINSKY 2OO5

GüR

GRUBE 1995

HIDBER 2006

HILL 196I

IONGE 2008

LUCE 1997

MEHL 2O1I

IOB

/RS

FORSYTHE, G.A, Critical History of EağRome: From Prehistory to the First Punic War.Berkeley 2005.

FOX, M., "History and Rhetoric in Dionysiusof Halicarnassus" /RS 83 (1993) 3I-47.

GABBA, E., Dionysius and the History ofArchaic Rome. Berkeley 1991.

GALINSKY, K., "Vergil's Aeneid and Ovid'sMetamorphoses as World Literature'] Şurada:The Cambridge Companion to the Age ofAugustus. Ed.: K. Galinsky. Cambridge 2005,340-358.

Greece dz Rome. The Classical Association.London.

GRUBE, G.M.A., The Greek qnd Roman CriticsIndianapolis 1995'z.

HIDBER, T., j'Dionysius of Halicarnassus:Historian of the 1't Century BC'l Şurada:Encyclopedia of the Ancient Greece.Ed.: N.Wilson. New York 2006,228-230.

HILL, H., "Dionysius of Halicarnassus and theOrigins of Rome" /RS 51 (196i) 88-93.

JONGE, C.C. DE, Between Grammar andRhetoric: Dionysius of Halicarnassus onLanguage, Linguistics and Literature. Leiden2008.

J ahrbuch der Österreichischen Byzantinistik.Österreichische Akademie der WissenschaftenWien.

The /ournal of Roman Studies. Society for thePromotion of Roman Studies. London.

LUCE, T.I., T|ıe Greek Historians. London 1997

MEHL, A., Roman Historiography.ing. çev.:

-s59-

H.-F. Mueller. Oxford 2011

nlÜNı<ıgR zooq MÜNKLER, M', imparatorluklar: EskiRo ın a]d an AB D'y e D ü ny a Egem enli ğin inManhğı. Çev.: Z. A. Yılmazer. İstanbul 2009.

OGLIVE_DRUMMOND 1989 OGLIVE, R.M._DRUMMOND, A.,'ThCSources for Early Roman History". Şurada:cAIr vrvz (1989) r-29.

Quintilianu s, Institutio oratoria Quintilian, Institutio oratoria. Ed. ve ing. çev.H. E. Butler. London 1920-1922. [Loeb]

RE Paulys Realencyclop Edie der classischenAltertumswissenschaf I v.d. Neue Bearb. unterMitwirkun g zahlreicher Fachgenossen. Ed. G.Wissowa. Stuttgart 1894 v.d.

ROBERTS, W.R., "The Literary Circle ofDionysius of Halicarnassus" CR I4l9 (1900)439-442.

ROBERTS I9OO

WALKER 2OO5

ROBERTS i901 ROBERTS, W.R., Dionysius of Halicarnassus:The Three Literary Letters (Ep. ad AmmaeuınI, Ep. ad Pompeium, Ep. ad Ammaeum II) .

Cambridge 1901.

SCHWARTZ-RADERMACHER I9O3 SCHWARTZ,E.,-RADERMACHER, L., "Dionysios vonHalikarnassos'l Şurada: REY l9 (1903) 934-97 l.

SHUTT 1935 SHUTT R.l.H., "Dionysius of Halicarnassus"GüR 4lL2 (1935) 139-150.

Strabo, Geography I-VIII. Ed. ve ing. Çev.: H.L. ]ones. London, l9I7-L932. lloeb]

WALKER, |., "Dionysius of Halicarnassus".

Şurada: Classical Rhetor ics an d Rhetorici ans :

Critical Studies and Sources. Ed. M. Ballif-M.GMoran. Westport 2005, 137 -141.

Strabon, Geographika

-560-