The Evaluation of the Primary School Social Sciences Course Books in Terms of Entrepreneurship...

455

ÖzBu araştırmanın amacı, Milli Eğitim Bakanlığı tarafından 2004-2005 yılında yapılan

değişikliklerle hazırlanan İlköğretim Sosyal Bilgiler Dersi Programı’na ait ders kitapla-rının öğrencilere kazandırılmak istenen girişimcilik becerisi bakımından öğretmen görüş-lerine göre değerlendirilmesidir. Nitel bir araştırma olan bu çalışmada olgu bilim deseni kullanılmıştır. Araştırma 2013-2014 eğitim-öğretim yılı ikinci döneminde Ağrı il merke-zinde görev yapmakta olan 6 Sosyal Bilgiler öğretmeni ile yürütülmüştür. Araştırmanın verileri, araştırmacılar tarafından alanyazın taranarak oluşturulan yarı yapılandırılmış mülakat formu ile toplanmıştır. Araştırma sonucuna göre öğretmenler girişimcilik be-cerisini genel olarak ekonomik faaliyetlere yönelik olarak değerlendirmiştir. Girişimci bireylerin sahip olması gereken özelliklerin başında ise öz güven, kararlılık ve yaratıcı düşünme becerisi gelmektedir. Ders kitaplarında girişimcilik becerisine kapsamlı şekilde yer verilmekte ancak bu beceri öğrencilerin gelmiş olduğu ekonomik yapı ve kültürel özelliklerden etkilenebilmektedir. Ayrıca öğrencilere girişimcilik becerilerinin kazandı-rılmasında sınıf ve okul içi etkinlikler de önemlidir.

Anahtar Kelimeler: İlköğretim, Sosyal Bilgiler, Girişimcilik.

İLKÖĞRETİM SOSYAL BİLGİLER DERS KİTAPLARININ GİRİŞİMCİLİK KAZANIMI AÇISINDAN

ÖĞRETMEN GÖRÜŞLERİNE GÖRE DEĞERLENDİRİLMESİ (*)

*) Bu çalışma 28-30 Nisan 2014 tarihlerinde düzenlenen Uluslararası Sosyal Bilgiler EğitimiSempozyumuIII(USBESIII)’tesözlübildiriolaraksunulmuştur.

**) Arş.Gör.,AğrıİbrahimÇeçenÜni.,EğitimFak.(e-posta:[email protected])***) Arş.Gör.,AğrıİbrahimÇeçenÜni.,EğitimFak.(e-posta:[email protected])****) Arş.Gör.,AğrıİbrahimÇeçenÜni.,EğitimFak.(e-posta:[email protected])*****) Arş.Gör.,AtatürkÜniversitesi,EğitimFak.(e-posta:[email protected])******)Arş.Gör.,BayburtÜniversitesi,EğitimFak.(e-posta:[email protected])

Suat POLAT (**)

Büşra KOÇAK (***)

Fatih ÇERMİK (****)

Elif MERAL (*****)

Meryem BOZTAŞ (******)

EKEV AKADEMİ DERGİSİ Yıl: 19 Sayı: 62 (Bahar 2015)

456 / EKEV AKADEMİ DERGİSİ Suat POLAT-Büşra KOÇAKFatih ÇERMİK-Elif MERALMeryem BOZTAŞ

The Evaluation of the Primary School Social Sciences Course Books in Terms of Entrepreneurship According to the Views of Teachers

AbstractThe purpose of this study is to evaluate the course book of Social Sciences Curriculum,

which has been redesigned with the changes made in 2004-2005 by Ministry of National Education, in terms of entrepreneurship skills according to the views of the teachers. In this quantitative study, phenomenology design was used. The study was conducted with 6 Social Sciences teachers working in Ağrı city center in spring term of 2013-2014 educational years. The data of the study was collected with a semi-structured interview form developed by the researchers by reviewing literature. As a result of the study, the teachers evaluated entrepreneurship skill as an activity towards economical activities generally. Primary skills that an entrepreneurial individual should have self-esteem, determination and creative thinking. The course books extensively include entrepreneurship but this skill can be affected by the economic structure and cultural features that the students come from. Activities in school and classroom are important to gain the students entrepreneurship skills.

Keywords: Primary, Social Sciences, Entrepreneurship.

1. Giriş Biliminveteknolojininsınırtanımazbirşekildegeliştiği21.yüzyıldabuikiunsura

bağlıküreseldüzeydeekonomik,siyasivekültürelrekabetartışgöstermiştir.Burekabet-tenkazançlıçıkabilenlerisegirişimcilikbecerileriniüstdüzeydesergileyen,kişi,kuruluşyadatoplumlardır.Yirmibirinciyüzyılıngörünenyüzüolandevekonomilerteknolojide,bilimdesanayideveeğitimdeyaptıklarıhamlelerlehepbiradımöndegidebilmektevegelişmekteyadagelişmemişolanülkeleripeşindensürükleyebilmektedir.Hepbiradımöndegidenbuülkelerinenbelirginortaközellikleri isegirişimciliktedehepbiradımöndeolmalarıdır.Literatürdepekçoktanımınarastlanabilengirişimcilikdisiplinlerarasıbirkavramdırveherdisiplintarafındanfarklıtanımlanmıştır.Genelolarakgirişimcilik,“..çevreseletkilerinoluşturduğufırsatlardanyararlanmakyadayenifırsatlaryaratmakamacıylaekonomikürünvehizmetüretmekiçinüretimfaktörlerinesahipolma,bunlarıörgütlemeveriskalmayeteneğiileilişkilidir”(Demirel,2003,s.9).Girişimcilik,bireyyadabireylerinoluşturduklarıortaklıklaradayalımalvehizmetlerüretimi,dağıtımı,karamaçlıbirişünitesininkurulmasıvebuüniteninsürdürülerekbüyütülmesisorumluluğu-nualmafaaliyetidir(Gözek,2006).Minniti’egöre(2005’tenakt.Gözek,2006,s.2)“Birülkedegerçekleşengirişimcilik faaliyetlerininnitelikveniceliğioülkeningirişimcilikkapasitesininbirsonucudur.İşkurma,yönetmevehayattakalmamücadelesiverenbirhalkınyüzdesi,birülkeningirişimcilikfaaliyetlerinintemelvekalıcıbirgöstergesidir.”

Girişimciliğintanımlarınabakıldığındagenelolarakekonomikfaaliyetlerinesasalın-dığıgörülmektedir.Ancakgirişimciliksadeceekonomikfaaliyetlerdedeğilinsanıetkile-

457İLKÖĞRETİM SOSYAL BİLGİLER DERS KİTAPLARININ GİRİŞİMCİLİK KAZANIMI AÇISINDAN ÖĞRETMEN GÖRÜŞLERİNE GÖRE DEĞERLENDİRİLMESİ

yenheralanda(sanat,teknoloji,siyasetvs.)önplanaçıkmaktadır.Girişimcilikbecerisinesahipbireylerinyetiştirilmesindeailelerdeveeğitimkurumlarındaverileneğitimetkiliolabilmektedir(Güven,2009).

Girişimcilikbecerisinesahipgirişimcibirbireyhalihazırdasahipolduğukaynaklarabağlıkalmadan,fırsatlarıkovalayarak,ihtiyaçlarıveistekleriyenilikleryoluylakarşıla-mayaçalışır(RobbinsveCoulter,1999).Ancakgirişimciolduğukabuledilenkişileringirişimcilikbecerilerinisürekliolaraksergilemelerisözkonusudeğildir.Çünkügirişim-cilerbubecerilerinikariyerlerininbellibiraşamasındaveyayaptıklarıişinbellikısımlarıileilgilibiraşamadasergileyebilirler(Özden,TemurlenkveBaşar,t.y.).

Girişimcibireyinüstlendiğigörevyaşadığıtoplumagöredeğişikliklergöstermektedir.Çünkütoplumgirişimcibireyinvegirişimciliğinniteliklerinibelirleyenenönemliunsur-lardandır.Gelişmişlikdüzeylerinegöregelenekseltoplumyapısındainsanlarekonomikanlamda rasyonel davranamazlar ve bu yüzden ekonomik gelişimleri geri düzeydedir.Sanayitoplumundaisedahayenilikçibiranlayışhâkimdirvebutürtoplumlarüretimdemakinelerikullanıpgerektiğindeyenilikyadadeğişiklikleryapabilmektedir.Bilgitoplu-mundaisebilimselveteknolojikgelişmeleritakipederekbudeğişimleriuygulayabilengirişimciler ön plandadır.Türkiye ise bu sınıflamada girişimcilik özellikleri açısındangelenekseltoplumdansanayitoplumunageçişözelliklerigöstermektedir(Aykan,2002).

Girişimcibir bireyin sahipolması gerekenözellikler kısaca çalışkanlık, organizas-yonvedenetimyeteneği,bilgi, azim,çevresi ilebarışıkolma,akılcılık, riskalabilme,kararlılık,kendinegüvenve süreklikendiniyenilemeolarak sıralanabilir.Girişimcilerözgüvenleriyüksekinsanlardırveamaçlarınıgerçekleştirmedegüçlerineveyetenekle-rinegüvenirler.Yaşadıklarıbirbaşarısızlıkdurumundaiseiçedönükbireleştiriyaparlar.Yanibaşarısızlıklarınınsebeplerinibaşkalarındadeğilkendilerindeararlar.Girişimlerininsonucununolumluyadaolumsuzolmasıdurumundagevşemezlervekarşılaştıklarıprob-lemleriçözmekiçinöncelikkullanıpliderlikrolüüstlenirler.Ayrıcagirişimcilersüreklibağımsızdavranmaeğilimigösterirler.Buözelliklerindendolayıüstlendikleriişikendiyöntemleriyle yaparlar ya da kendi hissiyatlarına göre davranırlar.Bu nedenle sık sıkbaşkalarıylaçalışmakbuözellikleresahipkişileriçinzordur(Abdullaeva,2007).

Eyuboğlu(2007)ise,girişimcibireyinözellikleriniözgüvenli,görevsonucunagöre,risk altına giren, lider girişimci, özgün girişimci ve geleceğe yönelik girişimci olmaküzerealtıbaşlıkaltındatoplamaktadır.Özgüvenligirişimciler;güven,bağımsızlıkbirey-sellik,iyimserlikvs.,görevsonucunagöregirişimciler;başarıgereksinimi,karileilgi-lenme,kararlılık,inat,sebat,çokçalışma,güdülenme,enerji,inisiyatifalma,riskaltınagirengirişimciler;riskigözealmayeteneğivemeydanokumayısevme,lidergirişimciler;başkalarıylaiyigeçinebilmeveönerilereveeleştirilereduyarlıolma,özgün(orijinal)gi-rişimciler;yenilikçiyaratıcı,esnek,zihniaçık,çokyönlüvebilgiaçısındanzenginolmavegeleceğeyönelikgirişimciler;önsezilerivealgılamalarıyüksekolmagibiözellikleresahiptir.

Birbireyinyukarıdasayılanözelliklerikazanıpkazanamamasınıetkileyençeşitlifak-törlervardır.Bunlar;aile,yaş,eğitim,kültür,cinsiyet,teknoloji,çevrevedevletindeğer


yargılarıdır.Bufaktörlerçocukluktanbaşlayarakyetişkinlikdönemininsonunakadarki-şiningelişimiüzerindeetkiliolmaktadır.Çocuklarınsosyalleşmesüreçleriailedebaşlar.Bunedenleçocuğungirişimciliğiileaileortamınındoğrudanilişkiliolduğudüşünülebi-lir.Aileortamındasınırlamagetirilen,zorlamasaygısızlık,sorumluluklarakarışmagibietkenlerdendolayıbireydesorumlulukbilincigelişmemektedir.Bununsonucundabireykarşılaştığısorunlarıçözmekiçinsorumlulukalmamaktadır.Sorumlulukalmaktankaçı-nanbireyleringirişimciolmaolasılığıdüşüktür.Ancakgirişimcilikiçinailetekgerekveyeterşartdeğildir(Cansız,2007).Teknolojikgelişmelergetirdikleriyeniliklerlebireyle-rinçalıştıklarıfizikiveekonomikkoşullarıetkilemektedir.Değişenbukoşullarbireylerindeğeryargılarıvedüşüncelerinideğiştirmektedir.Budeğişikliklerisedolaylıyadadoğ-rudançocuğayansımaktadır(Abdullaeva,2007).

Girişimcikişiliğinortayaçıkışındaetkiliolançevreselfaktörlerisepazarındurumu,hükümetpolitikaları,ekonomikyapıdır.Yinetoplumunyapısıvebaşarılıgirişimcilerinkahramanolarakalgılanmaları,ihracatayönelenleri,istihdamakatkısağlayanlarıvatanse-verolarakgörmeleribireylerdegirişimcilikeğiliminidesteklemektedir(Cansız,2007).

Girişimcilikteyaşvecinsiyetdurumlarıdaetkiliolmaktadır.Çoğunlukla22-25yaşarasıgirişimcilikkariyerinebaşlamadönemiolarakkabuledilmiştir(Abdullaeva,2007).Cinsiyetaçısındandeğerlendirildiğindeisetoplumlarıncinsiyeteilişkinyargıvealgıları-nınherikicinsiyetingirişimciliğeolaneğilimlerinietkilediğisöylenebilir(ÖzenKutanisveHancı,2005).

Hertoplumfarklıkültüresahipolduğugibigirişimciliğedefarklışekildeyaklaşmak-tadır.Kimitoplumlardagirişimcileronaylanırkenkimitoplumlardaisehoşkarşılanma-maktadır.Budurumisegirişimciadaylarınıolumluyadaolumsuzetkileyebilmektedir.Eğitimdegirişimciliğietkileyenbirdiğeretmendir.Teknolojidekigelişmelerbireylerindahaeğitimlivebilgiliolmasınıgereklikılmaktadır.Buisealınacakkalitelibireğitimlemümkünolacaktır(Aykan,2002).

İlköğretim birinci ve ikinci kademede yer alan SosyalBilgiler dersiHayatBilgisidersininbirazdahaözelleşmişşeklidir(Özmen,2011).Sosyalbilgilergelenekselolaraküç şekilde anlaşılmaktadır.Bunlar;Vatandaşlık aktarımı olarakSosyalBilgiler, sosyalbilimlerolarakSosyalBilgiler,yansıtıcıincelemeolarakSosyalBilgiler(Barr,BarthveShermish,1978).

SosyalBilgilerDersi(MEB,2005),…kişininsosyalleşmesineyardımcıolmakamacıyla;sosyoloji,psiko-loji,felsefe,siyasetbilimi,hukuk,antropoloji,tarih,coğrafyaveeko-nomi gibi sosyal bilimleri ve vatandaşlık bilgisi konularını yansıtan;öğrenmealanlarınıbirünitealtındabirleştiren;insanınsosyalvefizikiçevresiyleetkileşimini,geçmiş,günümüzvegelecekbağlamındaince-leyentopluöğretimanlayışındanyolaçıkarakoluşturulmuşbirderstir(MEB,2005).


SosyalBilgilerÖğretimProgramı;21.yüzyılınçağdaş,Atatürkilkeleriveinkılâplarınıbenimsemiş,Türktarihinivekültürünükavramış,temeldemokratikdeğerlerledonanmışveinsanhaklarınasaygılı,yaşadığıçevreyeduyarlı,bilgiyideneyimle-rinegöreyorumlayıpsosyalvekültürelbağlamiçindeoluşturan,kul-lanan ve düzenleyen (eleştirel düşünen, yaratıcı, doğru karar veren),sosyal katılımbecerileri gelişmiş, sosyal bilimcilerin bilimsel bilgiyiüretirken kullandıkları yöntemleri kazanmış, sosyal yaşamda etkin,üretken,haklarınıvesorumluluklarınıbilen,TürkiyeCumhuriyetiva-tandaşlarınıyetiştirmeyiamaçlamaktadır(MEB,2005a,s.43;2005b,s.45).

YansıtıcıincelemeyaklaşımınagöreSosyalBilgileröğretimindeamaç,iyivatandaşyetiştirmek,bireylerintoplumsalvebireyselproblemlerkarşısında,mantıklı,makulvedüşünülerekalınmışkararlaravarmasını sağlamaktır.Ayrıcaöğrencilerinyaşamlarındakarşılaşacakları sosyal,politikvekişisel sorunlarınınçözümühakkındadoğrukararlaralabilmelerineyardımcıolmakamaçlanmaktadır.Yansıtıcıproblemçözmeyaklaşımındaesasistenen,çocuklarasağlıklıbirkuşkuculukkazandırmakvehâkimolaninanç,değer,siyasetveuygulamalarıaraştırmaktır(Özmen,2011).

YeniSosyalBilgilerprogramında4.sınıftanbaşlayıp7.sınıfakadar9öğrenmealanıbelirlenmiştir.Yinebuprogramdageçmişprogramlardanfarklıolarakherünitedebaskınbirbecerivedeğerkazandırılmasıhedeflenmiştir.Kazandırılmasıhedeflenenbeceriler-denbiri de girişimcilik becerisidir ve programdaüretim, dağıtımve tüketimöğrenmealanıiçerisindegirişimcilikbecerisininkazandırılmasıamaçlanmıştır(MEB,2005c).

1.1. Çalışmanın AmacıBuçalışmanınamacıöğretmengörüşleritemelindeSosyalBilgilerÖğretimProgra-

mındakazandırılmasıbeklenenbecerilerdenbiriolangirişimcilikbecerisininkazandırıl-masıaçısındanSosyalBilgilerderskitaplarınınincelenmesidir.

1.2. Çalışmanın Önemi Sosyal BilgilerÖğretim Programında yer verilen girişimcilik becerisi öğrencilerin

ilerikiyaşantılarıiçinenazprogramdadeğinilendiğerbecerilerkadarönemlidir.Yansıtı-cıincelemeamaçlısosyalbilgilerprogramındabubecerininkazandırılmasınınmümkünolduğudüşünülmektedir.Bubecerinineğitimortamlarındakazandırılmasıiseancakders-leringirişimcilikbecerisininkazanımıaçısındanverimlişekildeişlenmesiilegerçekleşe-bilecektir.Bubakımdansosyalbilgilerdersininişlenişindeönceliklidersmateryaliola-rakkullanılanderskitaplarınıngirişimcilikbecerisikazanımıaçısındanincelenmesininfaydalıolacağıdüşünülmektedir.


2. Yöntem2.1. Araştırma DeseniBuçalışmadanitelaraştırmadesenlerindenolgubilimdesenikullanılmıştır.Bizetü-

müyleyabancıolmayanaynızamandadatamanlamınıkavrayamadığımızolgularıaraş-tırmayıamaçlayançalışmalariçinolgubilim(fenomenoloji)uygunbiraraştırmazeminioluşturur(YıldırımveŞimşek,2011).

2.2. Çalışma GrubuÇalışmagrubununbelirlenmesindearaştırmamodelineuygunolanöğretmenlerara-

sındanamaçlıörneklemeyöntemlerindenkolayulaşılabilirdurumörneklemesiyöntemikullanılmıştır.Kolayulaşılabilirdurumörneklemesi ileAğrı ilmerkezindegörevyap-maktaolan6SosyalBilgileröğretmeniileçalışmagerçekleştirilmiştir.

2.3. Veri Toplama AracıÇalışmadaveritoplamaaracıolarakiseyarıyapılandırılmışmülakatformukullanıl-

mıştır.Çalışmadaönceliklealanyazıntaramasıyapılarakgirişimcilik(gereksinim,istek,ürün,kapital,tüketim,dağıtım,meslek,ekonomivs.)vegirişimcibireyinsahipolmasıgerekenkişiselözellikler (kararverme,problemçözme,yaratıcıveeleştireldüşünme,liderlik,grupçalışmalarınakatılma,başkalarınıiknaetme,insanilişkileri/etkiliiletişim,planlama,riskalma,sorumlulukalma,zamanıetkilikullanma,hatalardanöğrenme,yenibirürünortayakoyma,kaynaklarıetkiliveverimlikullanma,iş/meslekçevrelerinitanı-mayadatanımayaistekliolmavb.)ileilgilikavramlarbelirlenmiştir.Belirlenenkavram-largözönündebulundurularakbirsoruhavuzuoluşturulmuşvegörüşmeformundayeralacaksorularhazırlanmıştır.Sorulariçinalanındauzmanüçöğretimüyesiningörüşünebaşvurulmuşgörüşmeformunasonşekliverilmiştir.Böylelikleölçmearacınınçalışma-nınamacınauygunolupolmadığıbelirlenmiştir.Uzmanlardangelengörüşlerdoğrultu-sundaölçmearacınasonşekliverilmiştir.Uzmangörüşlerininalınmasıileölçearacınınkapsamvegörünüşgeçerliliğisağlanabilmektedir(Büyüköztürk,2012).

HazırlanangörüşmeformuiseAğrıilmerkezindegörevyapmaktaolanve2013-2014eğitimöğretimyılında4.ve5.sınıftaeğitimveren6SosyalBilgileröğretmenineuygu-lanmıştır.Görüşmesırasındaöğretmenlereaşağıdakisorularyöneltilmiştir:

1. Sizegöregirişimciliknedir?Açıklayınız.2. Girişimcibirbireydeolmasıgerekenözelliklernelerdir?3. İlköğretimSosyalBilgilerderskitaplarınıgirişimcilikbecerisiaçısındandeğerlen-

dirirmisiniz?4. ÜretimdenTüketime/Ürettiklerimizüniteleriöğrencileregirişimcilikbecerisika-

zandırmadayeterlimidir?5. Öğrencileregirişimcilikbecerisikazandırılmasıaçısındanvarsauygulamalarınız

veönerileriniznelerdir?


2.4. Veri AnaliziÇalışmada yapılan görüşmelerde elde edilen verilerin analizi için betimsel analiz

yöntemikullanılmıştır.Betimselanalizdeeldeedilenverileröncedenbelirlenentemalaragöreözetlenirveyorumlanır.Betimselanalizdeamaçverilerdeneldeedilenbulgularındüzenlenmiş ve yorumlanmış şekilde okuyucuya sunmaktır.Ayrıca betimsel analizdegörüşülenyadagözlenenbireyleringörüşlerinededoğrudanalıntılarlasıksıkyerve-rilir(YıldırımveŞimşek,2011).Nitelçalışmalardaeldeedilenverilerinanalizindeka-tılımcılarıngörüşlerininbirdenfazlatemayauygunluğusözkonusuolabildiğindeanalizişlemleri sonucundaeldeedilengörüş sayısıkatılımcı sayısından farklıolabilmektedir(AküzümveOral,2015).

3. Bulgular BubölümdeSosyalBilgileröğretmenlerininSosyalBilgilerderskitaplarınıgirişim-

cilikbecerileriaçısındandeğerlendirmeleriniiçerengörüşlerineyerverilmiştir.GörüşmesonucundaeldeedilenverilerFrekans(f)veYüzde(%)halindetablolarvasıtasıilesunul-muştur.SosyalBilgileröğretmenleriningirişimcilikbecerisini açıklarkenkullandıklarıkavramlarTablo3.1’deverilmiştir.

Tablo: 3.1. ÇalışmayaKatılanSosyalBilgilerÖğretmenlerininGirişimciliği AçıklamadaKullandıklarıKavramlar

Kavramlar Frekans (f) Yüzde (%)Riskalma 5 18,5Atılımyapma 3 11,1Yeniliklereaçıkolma 3 11,1Özgüven 2 7,4Öncülüketme 2 7,4Fırsatlarıdeğerlendirme 2 7,4Hizmet 2 7,4Kararlılık 2 7,4Güç 2 7,4Kalkınma 1 3,7Donanım 1 3,7Farklılıkarayışı 1 3,7Sorumlulukalma 1 3,7Toplam 27 100,0

Tablo3.1incelendiğindeöğretmenleringirişimciliğiaçıklarkenençokriskalma(5)kavramınıkullandıkları;dahasonrasırasıylaatılımyapma(3),yeniliklereaçıkolma(3),özgüven(2),öncülüketme(2),fırsatlarıdeğerlendirme(2),kararlılık(2),güç(2),hizmet(2), sorumlulukalma(1), farklılıkarayışı (1),kalkınma(1),donanım(1)kavramlarını


kullandıklarıgörülmektedir.SosyalBilgileröğretmenlerininkonuileilgilibazıgörüşleriaşağıdasunulmuştur:

“Girişimcilik, kendine duyulan güven ve risk alabilme yeteneğidir. Girişimcilik aslın-da potansiyel güç ve yeteneğin birleşimidir. Farklı olanı yapabilme isteğidir.”

“İnsanın kendi hayatından başlayarak ülkesinin kalkınması noktasında kendi gücü doğrultunda gerekli donanıma sahip olup ülkesine katma değer kazandıracak çeşitli alanlarda atılım yapabilme becerisidir.”

Sosyal Bilgiler öğretmenlerine göre girişimci bireylerde olması gereken özelliklerTablo3.2’desunulmuştur.

Tablo: 3.2. ÇalışmayaKatılanSosyalBilgilerÖğretmenlerineGöreGirişimci BirBireydeOlmasıGerekenÖzellikler

Özellik Frekans(f) Yüzde (%)Özgüven 4 10,2Cesaret 4 10,2Kararlılık 4 10,2Yeniliklereaçıkolma 3 7,7Azim 2 5,1Fırsatlarıdeğerlendirebilme 2 5,1Yaratıcı 2 5,1İlerigörüşlülük 1 2,6Riskalabilme 1 2,6Dünyadakigelişmeleritakipedebilme 1 2,6Dürüst 1 2,6Çalışkan 1 2,6Yetenek 1 2,6Öncü 1 2,6Atılgan 1 2,6Sorumluluksahibi 1 2,6Sonuçlarıdeğerlendirebilme 1 2,6Hedefkoyma 1 2,6Uygulama 1 2,6Özbilinç 1 2,6Doyumsuz 1 2,6Rekabetçi 1 2,6Bencil 1 2,6Kazanmayaendeksli 1 2,6Hırslı 1 2,6Toplam 39 100,0


Tablo3.2incelendiğindeSosyalBilgileröğretmenleriningirişimcibireyinözellikle-riniaçıklarkenençoközgüven(4),cesaret(4),kararlılık(4)kavramlarınıkullandıklarıgörülmektedir.Diğerkavramlarınsırasıylayeniliklereaçıkolma(3),azim(2),fırsatlarıdeğerlendirebilme(2),yetenek(1),ilerigörüşlülük(1),riskalabilme(1),dünyadakige-lişmeleri takipedebilme(1),dürüst (1),çalışkan(1),öncü(1),atılgan(1),sorumluluksahibi(1),sonuçlarıdeğerlendirebilme(1),hedefkoyma(1),uygulama(1),özbilinç(1),doyumsuz (1), rekabetçi (1), bencil (1), kazanmaya endeksli (1), hırslı (1) kavramlarıolduklarıgörülmektedir.SosyalBilgileröğretmenlerininkonuileilgilibazıgörüşleriaşa-ğıdasunulmuştur:

“Girişimci birey, özgüvene sahip, özelliklerinin farkında olan, kararlarını çekinme-den yerine getiren, çalışkan olma özelliğine sahip, hırs değil azmin kazancına inanan, gelişmelere açık yani dogmatik olmayan, dünyadaki ilerlemeleri takip eden, hayata karşı dürüst olan kazanmak kadar kaybetmenin de bir değer olduğunu bilendir.”

“Cesur, kendine güvenen, yeniliklere açık, azimli ve pes etmeyen, ileri görüşlü kişilik özelliklerini taşır.”

SosyalBilgileröğretmenlerininSosyalBilgilerderskitaplarınıgirişimcilikbecerisinegöredeğerlendirmelerineaitbulgularTablo3.3’tesunulmuştur.

Tablo: 3.3. ÇalışmayaKatılanSosyalBilgilerÖğretmenlerininSosyalBilgilerDers KitaplarınıGirişimcilikBecerisineGöreDeğerlendirmelerineAit BulgularGörüş f %Kazanım Girişimciliğidestekliyor 1 6,25

İçerik

Girişimciliğeçokazyerverilmiş 1 6,25Konularyüzeyselişlenmiş 1 6,25Somutlaştırmayetersiz 1 6,25Öğrencilerinyaşadığı toplumuekonomiksosyalvekültürelyöndentanıtmayıamaçlıyor 1 6,25

İçerikboş 2 12,50Hoşgörüveriskalmakonularındayönlendirici 1 6,25Özgüven,kararlılık,iletişim,iknagücüüzerindedurulmuş 1 6,25Öğrencilerehertürlüfırsatıverdiğiiçindestekleyicidir 1 6,25Sadece6.sınıfderskitabındayerverilmiş 1 6,25Sadece5.sınıfderskitabındayerverilmiş 1 6,25

Etkinlik

Girişimciliğidestekliyor 1 6,25Nitelikli 1 6,25Zamanyetersiz 1 6,25Sınıfiçi–dışıetkinliklerdestekleyici 1 6,25

Toplam 16 100,0


Tablo: 3.3 incelendiğinde SosyalBilgiler öğretmenleri ders kitaplarını girişimcilikbecerisiaçısındanüçkategori(kazanım,içerik,etkinlik)altındaincelemekleberaberençokiçerikboş(2)kavramınıkullandıklarıgörülmektedir.Öğretmenlerinderskitaplarınıgirişimcilik becerisi açısından değerlendirirken; girişimciliği destekliyor; girişimciliğeçokazyerverilmiş;konularyüzeyselişlenmiş;somutlaştırmayetersiz;öğrencilerinya-şadığıtoplumuekonomiksosyalvekültürelyöndentanıtmayıamaçlıyor;hoşgörüveriskalmakonularındayönlendirici;özgüven,kararlılık, iletişim, iknagücüüzerindedurul-muş;öğrencilerehertürlüfırsatıverdiğiiçindestekleyicidir;sadece6.sınıfderskitabındayerverilmiş;sadece5.sınıfderskitabındayerverilmiş;girişimciliğidestekliyor;nitelikli;zamanyetersiz;sınıfiçivedışıetkinliklerdestekleyiciifadelerineisebirkezkullandık-larıgörülmektedir.Tablo3incelendiğindeöğretmenlergenelolarak,SosyalBilgilerderskitaplarınıkazanımboyutundaolumlubulmaktadır.İçerikboyutundaiseolumluveolum-suzifadelerinbirlikteyeraldığıgörülmektedir.Etkinlikboyutundaisenitelikligörmekleberaberzamansıkıntısıçektiklerinibelirtmişlerdir.SosyalBilgileröğretmenlerininkonuileilgilibazıgörüşleriaşağıdasunulmuştur.

“İlköğretim sosyal bilgiler kitabı kazanımlar açısından girişimciliği destekliyor fakat bana göre girişimciliğe çok az yer verilmiş sadece 6. sınıf ülkemizin kaynaklarında yer verilmiştir.”

“Kendim yedi yıllık işini severek yapan, müfredatı detaylı inceleyen, sadece Türkiye değil dünyanın değişik ülke müfredatlarını kapsamlıca incelemiş bir öğretmenim. Bizim kitaplar bu ve benzeri özelliklere kapitalist ekonomik pazara endeksli bu pazarın istediği insan modeline ulaşmak adına özellikle 2004 itibariyle hızlı bir giriş yaptı. Kapitalist pazarın istediği insan bencil, rekabetçi, doyumsuz, kazanma endeksli, hırslarla dolu bir modeldir. Bu durum programın örtük kısmıdır. Görünen kısmı ise girişimciliktir. Ancak ders kitapları bunu tam anlamıyla karşılıyor mu sorusuna gelince aynı içerik 5,6,7.sınıf ders kitaplarında işlenmiştir. Ancak en bariz şekilde 5. sınıf ders kitaplarında yer almak-tadır. Ancak bu özellikler soyut elle tutulur gözle görülür hale getirilmiyor kitapta. Sade-ce dolaylı olarak sezdirmeye çalışılıyor. Bir de ilgili öğretmenin konuya yakınlığı, bakış açısı, kişilik yapısı bu ve benzeri özelliklerin aktarımını çok etkilemektedir. Açıkça ve net olarak ifade etmem gerekirse bu gibi özellikler çokta önemsenmeyen üzerinde durulma-yan bir nokta olarak kalıyor öğreticilerin gözünde. Öğretmen bu özelliklerin gerekliliğine inanmıyor.”

SosyalBilgileröğretmenlerininÜretimdenTüketime/Ürettiklerimizünitelerinigiri-şimcilikbecerisiaçısındandeğerlendirirkenkullandıklarıifadelerTablo3.4’tesunulmuş-tur.


Tablo: 3.4. ÇalışmayaKatılanSosyalBilgilerÖğretmenlerininÜretimden Tüketime/ÜrettiklerimizÜniteleriniGirişimcilikBecerisineGöre DeğerlendirmelerineAitBulgular

Görüş Frekans (f) Yüzde (%)İçerikaçısındanyetersiz 4 30,76İçerikaçısındanyeterli 3 23,07Etkinlikleryetersiz 3 23,07Girişimcilikbecerisigeriplandakalmış 2 15,38Konuyüzeyselbirşekildeelealınmış 1 7,69Toplam 13 100,0

Tablo3.4incelendiğindeSosyalBilgileröğretmenlerininÜretimdenTüketime/Üret-tiklerimizünitelerinigirişimcilikbecerisiaçısındandeğerlendirirkenençokiçerikaçısın-danyetersiz(4)ifadesinikullandıklarıgörülmektedir.Öğretmenlerinbukonudakullan-dıklarıdiğerifadelerinsırasıylaiçerikaçısındanyeterli(3),etkinlikleryetersiz(3),giri-şimcilikbecerisigeriplandakalmış(2),konuyüzeyselbirşekildeelealınmış(1)olduğugörülmektedir.Tablo4’tekigörüşleregenelolarakbakıldığındaöğretmenlerinÜretimdenTüketime/Ürettiklerimiz ünitelerini girişimcilik becerisine göre değerlendirirken genelolarak olumsuz ifadeler kullandıkları görülmektedir. Sosyal Bilgiler öğretmenlerininkonuileilgilibazıgörüşleriaşağıdasunulmuştur.

“Kesinlikle etkili değildir. Çünkü ifade ettiğiniz ünitelerde hiçbir öğretmenin amacı şu olmuyor: Ben bu ünitede öğrencilere girişimciliği öğreteyim. Peki, ne oluyor ekono-mik anlamda bölgeleri öğretmek, harita hâkimiyeti meydana getirmek, yeryüzü şekilleri, iklim, ekonomik faaliyetler bağlantısını kurdurmak oluyor. Çünkü hayat çocuktan sınav başarısı bekliyor. Ama dünya ekonomik sistemi girişimci birey istiyor. Öğretmen bu iki şık içerisinden birinci olanı tercih edip ona yoğunlaşıyor. Bu konular çok uzun konuşulması gerekiyor. Uzatmak istiyorum ancak konu çok yönlü dağılmasından çekiniyorum.”

“Verilen bilgileri teorik açıdan doyurucu buluyorum. Nitekim öğrencilere pratik ka-zandırmada yetersiz. Türkiye’nin ihtiyaç alanları ya da girişimcilikte etkinlik alanları net bir şekilde belirtilirse öğrencilerin yönelme ya da fikir üretme etkinlikleri daha verimli ve net bir şekilde ortaya çıkabilir.”

SosyalBilgileröğretmenlerininöğrencileregirişimcilikbecerisikazandırılmasınaaitönerileriTablo3.5’tesunulmuştur.


Tablo: 3.5. ÇalışmayaKatılanSosyalBilgilerÖğretmenlerininÖğrencilere GirişimcilikBecerisiKazandırılmasınaYönelikÖnerileri

Öneriler Frekans (f) Yüzde (%)Öğrencilerinsorumlulukalabileceklerietkinlikler,projeleryaptırılmalı 3 13,63

Öğrencilereözgüvengeliştiriciuygulamalaryapılmalı 2 9,09Bilgisahibiinsanlarseminer,paneldüzenleyebilir 2 9,09Çocuklarınyaşadıklarıçevreyitanıtmakamaçlanmalı 1 4,54Öğrencileribireyolduğununfarkınavardırmak 1 4,54Girişimcilikbecerisinigeliştiricifilmlerizlettirilebilir 1 4,54Bölgeselsorunlaraçözümüretmeprojeleri 1 4,54Bilgiyarışmalarındasorulargirişimciliğidesteklernitelikteolmalı 1 4,54

Okulrehberöğretmenleriilebirliktehareketetmek 1 4,54Ülkemizdekivedünyadakigirişimciruhasahipinsanlarıizletmekveanlatmak 1 4,54

Eğitimdeyetenekleriönplanaçıkartmak 1 4,54Varsaöğrenciprojelerininekonomikaçıdandesteklenmesi 1 4,54

Okullararasıprojeyarışmalarınındüzenlenmesi 1 4,54Öğretmenveakademisyenlerindünyamüfredatınıçokiyiokuması,içerikvekazanımbağlamındadeğerlendirmeyapması

1 4,54

KonualanıderskitabıincelemelerindemüfredatınII.Meşrutiyet’tenitibarensorgulanması 1 4,54

Derskitabındadolaylıöğretimdendoğrudanöğretimegeçilmeli,içerikanlamlandırılmalı 1 4,54

ABDSosyalBilgilerderskitaplarındaolduğugibibilgivekazanımbasamaklandırılmalı 1 4,54

Çocuğunilgisiniçekmeli,örneklerçocuğunhayatınayakınseçilmeli 1 4,54

Toplam 22 100,0

Tablo3.5incelendiğindeSosyalBilgileröğretmenlerininöğrencileregirişimcilikbe-cerisikazandırılmasıkonusundaençokbelirttikleriönerilerinöğrencilerin sorumlulukalabileceklerietkinlikler,projeleryaptırılmalı(3),öğrencilereözgüvengeliştiriciuygu-lamamalaryapılmalı(2),bilgisahibiinsanlarseminer,paneldüzenleyebilir(2)önerileriolduğu görülmektedir.Öğretmenlerin bu konuda belirttikleri diğer önerilerin ise birer


keztekrarlananbölgeselsorunlaraçözümüretmeprojeleri,çocuklarınyaşadıklarıçevreyitanıtmakamaçlanmalı,öğrencileribireyolduğununfarkınavardırmak,girişimcilikbece-risinigeliştiricifilmlerizlettirilebilir,bilgiyarışmalarındasorulargirişimciliğidesteklernitelikteolmalı,okulrehberöğretmenleriilebirliktehareketetmek,ülkemizdekivedün-yadakigirişimciruhasahipinsanlarıizletmekveanlatmak,eğitimdeyetenekleriönplanaçıkartmak,varsaöğrenciprojelerininekonomikaçıdandesteklenmesi,okullararasıprojeyarışmalarınındüzenlenmesi,öğretmenveakademisyenlerindünyamüfredatınıçokiyiokuması, içerikvekazanımbağlamındadeğerlendirmeyapması, konu alanı derskita-bı incelemelerindemüfredatın II.Meşrutiyet’ten itibaren sorgulanması, ders kitabındadolaylıöğretimdendoğrudanöğretimegeçilmeli,içerikanlamlandırılmalı,ABDSosyalBilgilerderskitaplarındaolduğugibibilgivekazanımbasamaklandırılmalı,çocuğunil-gisiniçekmeli,örneklerçocuğunhayatınayakınseçilmeliönerileriolduğugörülmektedir.SosyalBilgileröğretmenlerininkonuileilgilibazıgörüşlerineaşağıdayerverilmiştir:

“Öğretmenin girişimci olmadığı bir ülkede öğretmenden girişimci birey yetiştirmesini beklemek düşündürücü? Öğretmenin hatta akademisyenlerin dünya müfredatını çok iyi okuması araştırıp içerik ve kazanım bağlamında değerlendirmeler yapması gerekiyor. Üniversitelerdeki konu alanı ders kitabı inceleme dersi veya alternatif derslerde müfredat kesinlikle II. Meşrutiyetten bu yana sorgulanmalıdır. Öğretmen bu donanımla göreve baş-lamalıdır. Çünkü staj için gelen öğretmen adaylarında göreve yeni başlayan öğretmende bu çok net bir şekilde görülüyor. Bu grup öğretmenler ders kitabından değil kaynak kitap-la ders hazırlığı yapıyor. Kitaplar biran önce içinde barındırdığı yapılandırmacılık adına yapılan saçmalıktan kurtulması gerekiyor. Bu çooooooooooook önemli. kitap içerikleri bu yaş çocuklarında dolaylı öğretim dilinden doğrudan anlatım yoluna kesinlikle geçmelidir. İçerik anlam kazansın. ABD sosyal bilgiler ders kitaplarında olduğu gibi bilgi ve kazanım basamaklandırılıp sırasıyla verilmelidir. Bizdeki gibi tekrar üzerine tekrar yapmamalı. Girişimcilik gibi konular çocuğun ilgisini çekecek içerikte olmalı. 5. sınıf kitabında ço-cuğun hayatına uzak Sumru Baydemir’in hayatını anlatarak kimse girişimci yapılamaz. Sadece kitaptan ya okunur ya da okunmadan geçilir. Öğrenciler şöyle diyor: Öğretmenim geçelim bunu zaten çok saçma. Şimdi öğretmen nasıl bir girişimci yetiştirsin.”

“İlk önce öğrencilere özgüven geliştirici uygulamalar yapılmalı ve öğrencilerin so-rumluluk alabilecekleri etkinlikler yaptırılmalıdır. Bunlar yaptırılırken çocukların yaşa-dıkları çevreyi tanıtmak amaçlanmalı, öğrencilere bireysel yapabilecekleri, sorumluluk alabilecekleri projeler verilmeli.”

4. Sonuç ve TartışmaİlköğretimSosyalBilgiler ders kitaplarının öğrencilere kazandırılmak istenengiri-

şimcilik becerilerinin öğretmen görüşlerine göre incelendiği bu çalışmada elde edilenbulgularagöreşusonuçlaraulaşılmıştır:

Öğretmenlergirişimcilikbecerisinigenelolarakekonomikfaaliyetlereyönelikolarakdeğerlendirmektedir.Girişimcibireylerinsahipolmasıgerekenözelliklerinbaşındaiseöz


güven,kararlılıkveyaratıcıdüşünmebecerisigelmektedir.Derskitaplarındagirişimcilikbecerisinekapsamlışekildeyerverilmektedir.Ancakgirişimcilikbecerisiniöğrencileringelmişolduğuekonomikyapıvekültürelözellikleretkileyebilmektedir.Öğrencileringi-rişimcilikbecerilerininkazandırılmasındasınıfveokuliçietkinliklerönemlidir.

Alanyazınincelendiğindegirişimcilikbecerisineilişkinbirçokçalışmayapıldığıan-cakbunlararasındaSosyalBilgilerprogramınınuygulayıcısıolanöğretmenleringörüşle-rineaitçalışmalarınsınırlıolduğugörülmüştür.Ancakgirişimciliğeaityapılançalışma-larınsonuçlarınadeğinmektefaydaolduğudüşünülmektedir.

Cansız(2007)çalışmasındaüniversiteöğrencileriileçalışmışvesonuçolarakçalış-mayakatılanöğrencilerdegirişimcilikadınabirpotansiyelinvarlığıkanıtlanmışancakbununortayaçıkarılmasınoktasındasıkıntılarolduğugözlemlemiştir.Budoğrultudaüni-versitelerdegirişimcilikleilgiliverileneğitiminarttırılmasıöğrencilerindoğruyönlendir-melerleişhayatınakazandırılmalarıgerektiğinivurgulamıştır.

GömleksizveKan(2009)yaptıklarıçalışmadaSosyalBilgilerÖğretimProgramı’nıeleştireldüşünme,yaratıcıdüşünmevegirişimcilikbecerilerinikazandırmadakietkisineilişkinöğrencigörüşlerinialdıklarıçalışmada,öğrencigörüşlerinegöreprogramıngiri-şimcilikbecerisinikazandırmadaetkiliolduğusonucunaulaşmışlardır.Ancakçalışmala-rındakonuileilgiliöğretmengörüşlerinebaşvurulmasınıbelirtmişlerdir.

BilgeveBal (2012)üniversiteöğrencileri ilegerçekleştirdikleriçalışmalarındaöğ-rencileringenelanlamdagirişimcilikilgilerinindüşükdüzeydeolduğunutespitetmiştir.Özelliklegirişimcibirbireydeolmasıöngörülenriskalma, fırsatçılık,kararlılıkvedışetkilerekarşıbireyselgüçgibigirişimcilikbecerileriaçısındanöğrencilerinilgileridüşükçıkmıştır.

Bacanak’ın(2013)ilköğretim6.,7.ve8.sınıfFenveTeknolojidersininöğrencileringirişimcilikbecerileriüzerineetkisinedairfenveteknolojiöğretmenleringörüşlerinior-tayakoymakiçinyaptığıçalışmadaöğretmenlerin,girişimcilikkavramıileilgiliyeterlibilgiyesahipolmadıkları,dolayısıylaöğrencilerinegirişimcilikbecerisikazandırmako-nusundafarklıanlayışveuygulamalarasahipolduklarısonucunaulaşılmıştır.Bununlabirlikte,öğrencimerkezliöğretimyöntemveteknikleriningirişimcilikbecerisinigeliştir-medeetkiliolacağıyönündeortakgörüşesahipolduklarıtespitedilmiştir.

ÇisemveAkyürek(2013)ilkokulöğretmenleriningirişimcilikbecerisineilişkingö-rüşleriniincelediğiçalışmadaöğretmenlerin,öğrencilerinyeterliözgüvenesahipoldukla-rıveriskalmaeğilimindeolduklarınıbelirttiklerigörülmüştür.Bunakarşın,öğrencilerinkararvermeveriskalmakonularındakibeceridüzeylerinindüşükolduğunuifadeettikleriortayaçıkmıştır.Ayrıcaöğretmentutumlarınınöğrencileringirişimciliğiüzerindeetkiliolduğusonucunaulaşılmıştır.Busonuçtanhareketleöğretmenadaylarınıneğitimiesna-sındagirişimciliküniversitelerdedersolarakokutulabileceğiönerisisunulmuştur.

Mutluer(2013)çalışmasındagörüşlerinebaşvurduğuSosyalBilgileröğretmenlerininçoğunluğunun ders aracılığıyla beceri kazandırılabileceğine inandıkları, öğretmenlerin


programdakitemelbecerilerhakkındaeksikbilgileresahipoldukları,programdakitemelbecerileriderslerdenasılöğreteceklerikonusundabilgieksikliklerininolduğuvebecerieğitimineyönelikproblemleryaşadığısonucunaulaşmıştır.

Sonuçolarakbuçalışmadaeldeedilenbulgularvealanyazınışığındagirişimcilikbe-cerisininbireylerekazandırılmasıkonusununönemarzettiğidüşünülmektedir.Alanya-zındagirişimcilikbecerisiileilgiliçalışmalarınazlığıgözönündebulundurulduğundadagirişimcilikbecerisininyapılacakfarklıçalışmalarışığındadeğerlendirilmesiningerekliolduğudüşünülmektedir.

KaynakçaAbdullaeva,F.(2007).Öğrencilerin girişimcilik özellikleri ve iş değerleri: Kırgızistan,

Özbekistan, Azerbaycan ve Türkiye karşılaştırması.Yayımlanmamışyüksekli-sanstezi,SakaryaÜniversitesiSosyalBilimlerEnstitüsü,Sakarya.

Akyürek,Ç.,Şahin,Ç.(2013).İlkokulöğretmenleriningirişimcilikbecerisineilişkingö-rüşlerinindeğerlendirilmesi.EKEV Akademi Dergisi, 57, 51-68.

Aküzüm,C.,Oral,B.(2015).Yöneticiveöğretmengörüşleriaçısındanokullardagörülenenyaygınşiddetolayları,nedenleriveçözümönerileri.EKEV Akademi Dergisi,61,1-30.

Aykan,E.(2002).Girişimcilik ve girişimcilerin liderlik davranışları (Kayseri’de Bir uy-gulama).Yayımlanmamışyükseklisanstezi,ErciyesÜniversitesiSosyalBilim-lerEnstitüsü,Kayseri.

Bacanak,A.(2013).FenveTeknolojidersininöğrencilerdegirişimcilikbecerisiningeli-şimineetkisiüzerineöğretmengörüşleri.Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilim-leri (Educational Sciences: Theory & Practice),13(1),609-629.

Barr,R.,Barth,J.L.andShermish,S.S.(1978).The nature of social studies, CA,ETCPublications.

Bilge,H.,Bal,V.(2012).Girişimcilikeğilimi:CelalBayarÜniversitesiöğrencileriüze-rinebir araştırma.Journal of Süleyman Demirel University Institute of Social Sciences, 2(16),131-148.

Büyüköztürk,Ş.(2012).Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı.Ankara:PegemAka-demi.

Cansız,E.(2007).Üniversite öğrencilerinin girişimcilik özelliklerinin belirlenmesi: Sü-leyman Demirel Üniversitesi öğrencileri üzerine bir çalışma.Yayımlanmamışyüksek lisans tezi, SüleymanDemirelÜniversitesiSosyalBilimlerEnstitüsü,Isparta.

Demirel, E.T. (2003).Girişimcilik kültürü.Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, İnönüÜniversitesi,SosyalBilimlerEnstitüsü,Malatya.


Eyuboğlu,D.(2007).Girişimcilik eğitimi. Ankara:MilliProdüktiviteMerkeziYayınlarıNo:697.

Gömleksiz,M.N.,Kan,A.Ü.(2009).Sosyalbilgilerdersiöğretimprogramınıneleştireldüşünme,yaratıcıdüşünmevegirişimcilikbecerilerinikazandırmadakietkilili-ğininbelirlenmesi(Diyarbakıriliörneği).Doğu Anadolu Bölgesi Araştırmaları, 39-49.

Gözek,S.,(2006).Girişimci adayın özellikleri, girişimcilik eğilimleri ve girişimci aday-larına sağlanan destekler.Yayımlanmamışyükseklisanstezi,SütçüİmamÜni-versitesiFenBilimleriEnstitüsü,Kahramanmaraş.

Güven,S.(2009).Hayatbilgisidersiöğretimprogramlarınıngirişimciliközellikleriaçı-sındanincelenmesi.e-Journal of New World Sciences Academy, 5(1),49-57.

MEB.(2005a).İlköğretim sosyal bilgiler dersi (4-5. sınıflar) öğretim programı, TaslakBaskı,Ankara:TalimveTerbiyeKuruluBaşkanlığı.

MEB.(2005b).İlköğretim sosyal bilgiler dersi (6-7. sınıflar) öğretim programı, TaslakBaskı,Ankara:TalimveTerbiyeKuruluBaşkanlığı.

MEB.(2005c).İlköğretim sosyal bilgiler dersi 5.sınıf öğretmen kılavuz kitabı.Ankara:TalimveTerbiyeKuruluBaşkanlığı.

Minniti, M., (2005). 2005 Executive report. London: Global EntrepreneurshipMonitor(GEM).

Mutluer,C. (2013). Sosyal bilgiler programlarında yer alan beceriler hakkında sosyalbilgileröğretmengörüşleri(İzmirMenemenörneği). Turkish Studies,8(7),355-362.

ÖzenKutanis,R.,Hancı,A.(2004).Kadıngirişimcilerinkişiselözgürlükalgılamaları,.3. Ulusal Bilgi, Ekonomi ve Yönetim Kongresi, 25-26 Kasım,OsmangaziÜniver-sitesi,İİBF,Eskişehir.

Özden,K.,Temurlenk,S.,Başar,S.(t.y.).Girişimcilikeğilimi:Kırgızistan-TürkiyeMa-nasÜniversitesiveAtatürkÜniversitesiöğrencileriüzerinebiraraştırma.http://fbe.emu.edu.tr/journal/doc/11-12/03.pdfErişimTarihi:14.01.2012.

Özmen,C.(2011).Sosyalbilgilereğitimindeyansıtıcıincelemeyaklaşımınailişkinöğ-retmengörüşleri.Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 30(1),61-81.

Robbins,S.,Coulter,M. (1999).Management. (6thEdition).UpperSaddleRiver,NJ:PrenticeHall.

Yıldırım,A.,Şimşek,H.(2011).Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri.Ankara:SeçkinYayıncılık.

The Evaluation of the Primary School Social Sciences Course Books in Terms of Entrepreneurship...

Documents

Transcript of The Evaluation of the Primary School Social Sciences Course Books in Terms of Entrepreneurship...