Δημοτικοί Σύμβουλοι

1

1 Ν.-Κ. Χλέπα, Οι δημοηικοί ζύμβοςλοι: Μεηαξύ δημοηικήρ ηγεζίαρ, εκπποζώπηζηρ ηων

πολιηών και διαμεζολάβηζηρ ηων ζςμθεπόνηων

Οη δεκνηηθνί ζύκβνπινη: Μεηαμύ δεκνηηθήο εγεζίαο, εθπξνζώπεζεο

ησλ πνιηηώλ θαη δηακεζνιάβεζεο ησλ ζπκθεξόλησλ

Από ην Σπιινγηθό Έξγν Μεηαξά Αν.-Ι. (Επ.): ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΔΠΙΣΤΗΜΗ: Γηαθιαδηθή

θαη θξηηηθή πξνζέγγηζε ηεο πνιηηηθήο πξάμεο

1.Δηζαγσγή

Οη δεκνηηθνί ζύκβνπινη ζπγθξνηνύλ ηελ αξηζκεηηθά κεγαιύηεξε νκάδα πνιηηηθώλ

ζηειερώλ πνπ εθιέγνληαη άκεζα θαη θαηέρνπλ δεκόζηα εμνπζία. Πξόθεηηαη γηα πνιηηηθνύο

πνπ αλαπηύζζνπλ ζρέζεηο κε έλα επξύ θάζκα δξώλησλ ζηηο ηνπηθέο θνηλσλίεο, ελώ πνιινί

από απηνύο είλαη ελεξγά θνκκαηηθά κέιε. Σε ζύγθξηζε, όκσο, κε ηα ζηειέρε ηεο εζληθήο

πνιηηηθήο ζθελήο, ε βηβιηνγξαθία γηα ηνπο αηξεηνύο απηνύο είλαη πνιύ πεξηνξηζκέλε, ελώ ε

εκπεηξηθή έξεπλα –πηζαλόλ θαη εμαηηίαο ηνπ πνιύ κεγάινπ αξηζκνύ ηνπο- ζπάληα αζρνιείηαη

καδί ηνπο.

Ωζηόζν, είλαη γεγνλόο όηη νη δεκνηηθνί ζύκβνπινη απνηεινύλ ζεκαληηθό παξάγνληα

γηα ηελ ηνπηθή αληηπξνζσπεπηηθή δεκνθξαηία, αθνύ ζπλδένπλ ηνπο απινύο δεκόηεο κε ηα

θέληξα ιήςεο απνθάζεσλ ζην δήκν αιιά θαη επξύηεξα. Η «λνκηκνπνηεηηθή ξνή» από ην

εθινγηθό ζώκα πξνο ηνπο αληηπξνζώπνπο ηνπ ζην θνηλνβνύιην θαη, ηειηθά, πξνο ηε

θπβέξλεζε θαη ηελ εθηειεζηηθή ιεηηνπξγία (Judge, 1999), ε «αιπζίδα δεκνθξαηηθήο

λνκηκνπνίεζεο» πνπ ζπλδέεη θπβεξλώληεο θαη θπβεξλώκελνπο (Φιέπαο, 1994),

δηακνξθώλνληαη θαη ιεηηνπξγνύλ βέβαηα, ηεξνπκέλσλ ησλ αλαινγηώλ, θαη ζε ηνπηθό επίπεδν.

Ωο κέιε ελόο ζπιινγηθνύ αηξεηνύ νξγάλνπ, δει. ηνπ δεκνηηθνύ ζπκβνπιίνπ, πνπ ζρεδόλ

παληνύ δηαζέηεη ην ηεθκήξην ηεο αξκνδηόηεηαο, νη δεκνηηθνί ζύκβνπινη ζπκκεηέρνπλ ζε

ζεκαληηθέο δηαδηθαζίεο δηαβνύιεπζεο, δηαπξαγκάηεπζεο θαη ιήςεο απνθάζεσλ. Οη

δεκνηηθνί ζύκβνπινη αλαιακβάλνπλ πεξηζζόηεξνπο ξόινπο, ηόζν ζην εζσηεξηθό ηνπ δήκνπ

(σο κέιε ηνπ δεκνηηθνύ ζπκβνπιίνπ, έκκεζα εθιεγόκελνη ζε άιια αμηώκαηα, αιιά θαη σο

πξνο ηε δηνίθεζε ηνπ δήκνπ), όζν θαη ζηελ επξύηεξε ηνπηθή θνηλσλία, ελώ ζεκαληηθέο

κπνξνύλ λα είλαη θαη νη δξαζηεξηόηεηέο ηνπο ζε ζρέζε κε πςειόηεξα επίπεδα δηαθπβέξλεζεο

θαη ιήςεο απνθάζεσλ. Ωο πξνο ηα πνιηηηθά θόκκαηα θαη ηηο πνιηηηθέο ζηαδηνδξνκίεο, ηελ

εθπξνζώπεζε θαη δηακεζνιάβεζε ηδενινγηώλ θαη αληηιήςεσλ, ζέζεσλ θαη ζπκθεξόλησλ, ν

ξόινο ησλ δεκνηηθώλ ζπκβνπιίσλ είλαη εκθαλήο. Αμίδεη λα ζεκεησζεί όηη αθόκε θαη ζηελ

Διιάδα, όπνπ ε επίζεκε ζπκκεηνρή θνκκαηηθώλ ζπλδπαζκώλ απαγνξεύεηαη ζηνπο δήκνπο,

πεξίπνπ ην 1/3 ησλ βνπιεπηώλ είραλ ζεηεύζεη ζε δεκνηηθά ζπκβνύιηα, αμηνπνηώληαο, βέβαηα,

ην πξνζσπηθό πνιηηηθό θεθάιαην πνπ ζπγθέληξσζαλ ζηε δεκνηηθή θάζε ηεο πνιηηηθήο ηνπο

ζηαδηνδξνκίαο (Φιέπαο, 2005).

2



Η παξνύζα κειέηε βαζίδεηαη ζηα εκπεηξηθά επξήκαηα κηαο δηεζλνύο ζπγθξηηηθήο

έξεπλαο πνπ θάιπςε 15 επξσπατθέο ρώξεο1 θαη ην Ιζξαήι, ζπγθεληξώλνληαο απαληήζεηο

(θαηά ηελ ρξνληθή πεξίνδν 2008-2009) από πεξίπνπ 11.962 δεκνηηθνύο ζπκβνύινπο, ζε έλα

δείγκα 51.723 αηόκσλ από ην ζύλνιν ησλ 214.464 αηξεηώλ απηήο ηεο θαηεγνξίαο πνπ

ππεξεηνύζαλ ζε δήκνπο άλσ ησλ 10.000 θαηνίθσλ. Οη 15 επξσπατθέο ρώξεο πνπ

ζπκκεηείραλ, είραλ επηιεγεί ώζηε λα είλαη αληηπξνζσπεπηηθέο όισλ ησλ βαζηθώλ ηύπσλ πνπ

νκαδνπνηνύλ ηα ζπζηήκαηα ηνπηθήο απηνδηνίθεζεο ζηελ Δπξώπε (Heinelt and Hlepas, 2006).

Τν ηδηαίηεξα εθηεηακέλν εξσηεκαηνιόγην πνπ ρξεζηκνπνηήζεθε ζηελ ελ ιόγσ έξεπλα είρε σο

απνηέιεζκα ηε ζπγθέληξσζε κεγάινπ αξηζκνύ πιεξνθνξηώλ σο πξνο ηα πξνζσπηθά

ραξαθηεξηζηηθά θαη ην θνηλσληθό ππόβαζξν, ηηο ζηαδηνδξνκίεο, ηηο ζρέζεηο, ηα δίθηπα, ηηο

αληηιήςεηο, ηηο δξάζεηο θαη ηηο πνιηηηθέο επηινγέο ησλ δεκνηηθώλ ζπκβνύισλ ζε απηέο ηηο

ρώξεο (Egner, Sweeting and Klok, 2012). Από απηόλ ην κεγάιν πινύην εκπεηξηθώλ

ζηνηρείσλ πνπ κπνξνύλ λα αμηνπνηεζνύλ γηα ηε ζπγθξηηηθή έξεπλα, ε παξνύζα κειέηε ζα

επηρεηξήζεη λα ζπζηεκαηνπνηήζεη επξήκαηα πνπ είλαη ρξήζηκα γηα ην εηδηθόηεξν αληηθείκελό

ηεο, δει. ηνλ ξόιν πνπ δηαδξακαηίδνπλ νη δεκνηηθνί ζύκβνπινη σο πξνο ηελ εθπξνζώπεζε

ησλ πνιηηώλ, ηε δηακεζνιάβεζε ησλ ζπκθεξόλησλ θαη ηε δεκνηηθή εγεζία.

2. Με πνηα θξηηήξηα απνθαζίδνπλ νη δεκνηηθνί ζύκβνπινη;

Οη πνιύπιεπξεο ζρέζεηο ησλ δεκνηηθώλ ζπκβνύισλ κε ηνπο πνιίηεο αιιά θαη κε

ζπγθεθξηκέλα ζπκθέξνληα έρνπλ ήδε δηακνξθσζεί ζε κεγάιν βαζκό πξνηνύ γίλεη ε εθινγή

ηνπο. Οη ππνςήθηνη δεκνηηθνί ζύκβνπινη αλαδεηνύλ θαη ιακβάλνπλ ππνζηήξημε από

δηάθνξα ζπκθέξνληα θαη νκάδεο. Μηα πξώηε δηάθξηζε κεηαμύ ησλ δεκνηηθώλ ζπκβνύισλ,

κπνξεί λα γίλεη αλάκεζα ζε απηνύο πνπ ζηεξίρηεθαλ ζπγθξηηηθά πεξηζζόηεξν από ηνπο

θνκκαηηθνύο κεραληζκνύο αθελόο θαη, αθεηέξνπ ζε εθείλνπο πνπ βαζίζηεθαλ ζπγθξηηηθά

πεξηζζόηεξν ζηελ ππνζηήξημε άιισλ δξώλησλ θαη νκάδσλ ηεο θνηλσλίαο ησλ πνιηηώλ2.

Έηζη, ζύκθσλα κε ηα εκπεηξηθά επξήκαηα ηεο ελ ιόγσ έξεπλαο, κόιηο ην 16,3% ησλ

επξσπαίσλ δεκνηηθώλ ζπκβνύισλ δήισζε όηη ππνζηεξίρηεθε θπξίσο από ηελ θνηλσλία ησλ

πνιηηώλ, ελώ ην 83,7% δήισζε όηη αλαδήηεζε θαη έιαβε ππνζηήξημε θπξίσο από ηνπο

θνκκαηηθνύο κεραληζκνύο3.

Μεηά ηελ εθινγή ηνπο, νη δεκνηηθνί ζύκβνπινη εγθαζίζηαληαη ζηηο έδξεο ηνπο σο

κέιε ελόο ζπιινγηθνύ νξγάλνπ, ηνπ δεκνηηθνύ ζπκβνπιίνπ, πνπ παίξλεη ζεκαληηθέο

απνθάζεηο. Τν ηειεπηαίν ζπλδέεηαη κε ηελ επηινγή πξνηεξαηνηήησλ θαη ηελ ζηάζκηζε κεηαμύ

δηαθνξεηηθώλ επηινγώλ πνπ ζπρλά εθθξάδνπλ ζπγθξνύζεηο θαη αληηπαξαζέζεηο κεηαμύ

δηαθόξσλ νκάδσλ θαη ζπκθεξόλησλ. Οη πνιηηηθέο ηδενινγίεο, νη ζπζρεηηζκνί δύλακεο θαη

επηξξνήο, αιιά θαη ηα πξνζσπηθά ραξαθηεξηζηηθά πξνζθέξνπλ θξηηήξηα γηα ηε ζηάζκηζε πνπ

πξέπεη λα θάλεη θάζε δεκνηηθόο ζύκβνπινο, πξνηνύ ςεθίζεη. Σηελ αληηπξνζσπεπηηθή

δεκνθξαηία, νη πνιίηεο παξαρσξνύλ ζηνπο αηξεηνύο εθπξνζώπνπο ηνπο ηελ εμνπζία θαη ην

πξνλόκην λα απνθαζίδνπλ γηα ινγαξηαζκό ηνπο θαη λα επηιέγνπλ πσο ζα ρεηξηζηνύλ ηηο

ζπγθξνύζεηο ζπκθεξόλησλ θαη αληηιήςεσλ πνπ αλαπηύζζνληαη ζε θάζε θνηλσλία. Η ζρεηηθή

λνκηκνπνίεζε ησλ αηξεηώλ, πξνέξρεηαη από ηελ εληνιή πνπ ηνπο έδσζαλ νη ςεθνθόξνη ηνπο,

αιιά δελ ππάξρεη ζπκθσλία, νύηε ζηε ζεσξία νύηε ζηε πξάμε, σο πξνο ηνλ ηξόπν κε ηνλ

3



νπνίν νη αηξεηνί ζα έπξεπε λα εξκελεύνπλ θαη λα πινπνηνύλ απηή ηελ εληνιή, όηαλ αζθνύλ

ηα θαζήθνληά ηνπο θαη παίξλνπλ απνθάζεηο (Karlsson, 2012).

Σηελ ακεξηθαληθή πνιηηηθή επηζηήκε, αλαπηύρζεθαλ ηππνινγίεο ηνπ ζηπι πνιηηηθήο

αληηπξνζώπεπζεο κε βάζε ην ζεκειηώδε δηαρσξηζκό αλάκεζα ζηνπο αηξεηνύο πνπ ςεθίδνπλ

ειεύζεξα θαη θαηά ζπλείδεζε ζύκθσλα κε ηηο δηθέο ηνπο πξνζσπηθέο απόςεηο (“trustees”,

«πιεξεμνύζηνη») θαη εθείλνπο πνπ ςεθίδνπλ αθνινπζώληαο ηηο απόςεηο ησλ ςεθνθόξσλ

ηνπο (“delegates”, «εθπξόζσπνη») (Eulau et al., 1959). Σηελ Δπξώπε, ιόγσ ηεο δηαθνξεηηθήο

ζεκαζίαο ηνπ θνκκαηηθνύ θαηλνκέλνπ, πξνζηέζεθε θαη κηα ηξίηε θαηεγνξία, δει. εθείλσλ

πνπ πξνθξίλνπλ ηε γξακκή θαη ηηο πξνηεξαηόηεηεο ηνπ θόκκαηόο ηνπο (Karlsson, 2012).

Απηνί νη αηξεηνί ραξαθηεξίδνληαη σο «θνκκαηηθά ζηξαηεπκέλνη» (“party soldiers”).

Με αθεηεξία απηέο ηηο ηξεηο βαζηθέο θαηεγνξίεο, ζηελ ελ ιόγσ έξεπλα νη δεκνηηθνί

ζύκβνπινη εξσηήζεθαλ θαηά πόζν δίλνπλ πξνηεξαηόηεηα ζηηο πξνζσπηθέο ηνπο απόςεηο ή

ζηηο απόςεηο ησλ εθινγέσλ ηνπο ή ζηελ άπνςε ηνπ θόκκαηνο ηνπο. Έηζη, δηαπηζηώζεθε όηη ε

κεγαιύηεξε νκάδα ήηαλ εθείλε ησλ «πιεξεμνύζησλ» (57%), ελώ αθνινπζνύζαλ νη

«θνκκαηηθά ζηξαηεπκέλνη» (28%) κε ηειεπηαίνπο ηνπο «εθπξνζώπνπο» (15%). Έλα πξώην

ζρεηηθό εξώηεκα πνπ αλαθύπηεη, είλαη θαηά πόζν ε ζηάζε ηνπ δεκνηηθνύ ζπκβνύινπ θαηά ηε

ιήςε απνθάζεσλ επεξεάδεηαη από ην είδνο ηεο εθινγηθήο ππνζηήξημεο πνπ είρε, όηαλ ήηαλ

ππνςήθηνο. Έηζη, κε βάζε ηε ζπζρέηηζε ησλ απαληήζεσλ ζηα εξσηήκαηα γηα ηελ εθινγηθή

ππνζηήξημε (βι. παξαπάλσ) κε ηηο απαληήζεηο σο πξνο ηα θξηηήξηα ηεο ςήθνπ, δηαπηζηώζεθε

όηη πξάγκαηη ε πξνεθινγηθή ππνζηήξημε από θνκκαηηθνύο κεραληζκνύο πξνδηαγξάθεη, ζε

ζεκαληηθό πνζνζηό, ηε θνκκαηηθή λνκηκνθξνζύλε ησλ εθιεγέλησλ δεκνηηθώλ ζπκβνύισλ

(Getimis and Hlepas, 2012). Σύκθσλα κε ηα επξήκαηα, εθείλνη πνπ ππνζηεξίρζεθαλ από

θόκκαηα, ςεθίδνπλ θαη απνθαζίδνπλ σο θνκκαηηθά ζηξαηεπκέλνη ζε πνζνζηό 29%, ελώ ην

αληίζηνηρν πνζνζηό πέθηεη ζην 12%, όηαλ πξόθεηηαη γηα δεκνηηθνύο ζπκβνύινπο πνπ

ππνζηεξίρζεθαλ από ηελ θνηλσλία ησλ πνιηηώλ.

Πίλαθαο 1: Πξνεθινγηθή ππνζηήξημε δεκνηηθώλ ζπκβνύισλ θαη θξηηήξηα ςήθνπ ζην

δεκνηηθό ζπκβνύιην

Βαζηθό Κξηηήξην Ψήθνπ ζην Γεκ.Σπκβνύιην

Πξνεθινγηθή Υπνζηήξημε

Κνηλσλία

Πνιηηώλ Κόκκα

Ψεθίδνπλ θαηά Σπλείδεζε 70% 57%

Κνκκαηηθά ζηξαηεπκέλνη 12% 29%

Αθνινπζνύλ ηηο απόςεηο ησλ ςεθνθόξσλ ηνπο 18% 14%

100% 100%

Πεγή: Δηεζλήο Έξεπλα “Municipal Assemblies in European Local Governance” (2008-2009)

4



Πεξαηηέξσ, αμίδεη λα δηεξεπλεζεί θαηά πόζν ε δηαθνξνπνίεζε ηνπ ζεζκηθνύ

πιαηζίνπ, ησλ θνηλσληθννηθνλνκηθώλ ζπλζεθώλ θαη ησλ πνιηηηθώλ ζπζηεκάησλ ζηηο

επηκέξνπο ρώξεο επεξεάδεη ηελ θαηαλνκή ησλ δεκνηηθώλ ζπκβνύισλ ζηηο ηξείο παξαπάλσ

θαηεγνξίεο ησλ «πιεξεμνπζίσλ», «ησλ εθπξνζώπσλ» θαη ησλ «θνκκαηηθά ζηξαηεπκέλσλ».

Πξάγκαηη, ζύκθσλα κε ηα εκπεηξηθά επξήκαηα, θαηαγξάθνληαη ζεκαληηθέο δηαθνξέο. Έηζη,

ελώ ζηελ Ιζπαλία, ηε Ννξβεγία, ην Βέιγην θαη ηε Σνπεδία, ν πιένλ δηαδεδνκέλνο ηύπνο είλαη

εθείλνο ηνπ θνκκαηηθά ζηξαηεπκέλνπ, ζηηο ππόινηπεο 12 ρώξεο απαληάηαη ζπρλόηεξα ε

θαηεγνξία ησλ «πιεξεμνύζησλ» («θαηά ζπλείδεζε»), ελώ ε ηξίηε νκάδα, δει. ν ηύπνο ηνπ

«εθπξνζώπνπ» («ζύκθσλα κε ηε γλώκε ησλ εθινγέσλ») παξνπζηάδεη ηηο πςειόηεξεο ηηκέο

ζηηο λέεο δεκνθξαηίεο ησλ ηξηώλ αλαηνιηθώλ ρσξώλ (Πνισλία: 31%, Κξναηία: 29% θαη

Τζερία: 19%). Αμίδεη λα ζεκεησζεί όηη ηα ελ ιόγσ επξήκαηα δελ αληηζηνηρνύλ ηόζν ζηηο

ζεζκηθά ηππνπνηεκέλεο νκάδεο ησλ ζπζηεκάησλ ηνπηθήο απηνδηνίθεζεο ζηελ Δπξώπε

(βόξεην, λόηην θιπ., Heinelt and Hlepas, 2006), όζν ζηα εζληθά θνκκαηηθά θαη πνιηηηθά

ζπζηήκαηα. Πξάγκαηη, ρώξεο πνπ αλήθνπλ ζηελ ίδηα «νηθνγέλεηα» (όπσο ε Ιζπαλία θαη ε

Ιηαιία κε ηηο λαπνιεόληεηεο ξίδεο) παξνπζηάδνπλ πνιύ δηαθνξνπνηεκέλα απνηειέζκαηα.

Πίλαθαο 2: Τν θξηηήξην ηεο ςήθνπ: Πιεξεμνύζηνη, εθπξόζσπνη θαη θνκκαηηθά

ζηξαηεπκέλνη ζε δηάθνξεο ρώξεο (πνζνζηά επί ηνηο εθαηό)

Πιεξεμνύζηνη

Δθπξόζσπνη

Κνκκαηηθά

Σηξαηεπκέλνη

Σύλνια

Ιζπαλία 32 13 56 100

Ννξβεγία 40 8 52 100

Βέιγην 40 9 51 100

Σνπεδία 38 13 49 100

Απζηξία 50 11 39 100

Οιιαλδία 61 8 31 100

Διιάδα 53 18 30 100

Ηλ.Βαζίιεην 58 17 25 100

Γεξκαλία 72 7 21 100

Κξναηία 52 29 19 100

Ιηαιία 63 19 18 100

Διβεηία 77 9 14 100

Τζερία 69 19 12 100

Γαιιία 75 14 11 100

5



Ιζξαήι 72 18 10 100

Πνισλία 62 31 7 100

Μέζνο όξνο 57 15 28 100


3. Οη δεκνηηθνί ζύκβνπινη σο ελεξγνί εθπξόζσπνη θαη δηακεζνιαβεηέο ζπκθεξόλησλ

Η ςήθνο ζην δεκνηηθό ζπκβνύιην ζεκαηνδνηεί, βέβαηα, κία ζεκαληηθή έθθξαζε ηνπ

ξόινπ θαη ησλ αληηιήςεσλ ησλ δεκνηηθώλ ζπκβνύισλ. Σήκεξα, όκσο, ε ζηαδηαθή ελίζρπζε

θαη δηεύξπλζε ηεο επηξξνήο ησλ εθηειεζηηθώλ νξγάλσλ (δήκαξρνο, αληηδήκαξρνη,

εθηειεζηηθή επηηξνπή, εθηειεζηηθόο γξακκαηέαο θ.ά.) ζηηο δεκνηηθέο δξαζηεξηόηεηεο ηείλεη

λα πεξηνξίζεη ηελ νπζηαζηηθή βαξύηεηα ηεο παξαδνζηαθνύ ηύπνπ ζπιινγηθήο ιήςεο

απνθάζεσλ ζην πιαίζην ηνπ δεκνηηθνύ ζπκβνπιίνπ (John, 2001). Σε θάπνηεο πεξηπηώζεηο

κάιηζηα, νη απνθάζεηο ηνπ δεκνηηθνύ ζπκβνπιίνπ έρνπλ πεξηζζόηεξν ζπκβνιηθή παξά

νπζηαζηηθή ζεκαζία, αθνύ ε πιεηνςεθία (κνλνπαξαηαμηαθή ή ζπκκαρηθή) ζε αξθεηέο

πεξηπηώζεηο δελ θάλεη ηίπνηε άιιν παξά λα επηθπξώλεη εθ ησλ πζηέξσλ ηηο απνθάζεηο πνπ

πήξαλ άιινη, εθηόο ηνπ δεκνηηθνύ ζπκβνπιίνπ.

Η εμαζζέληζε ηεο νπζηαζηηθήο ηζρύνο ηνπ δεκνηηθνύ ζπκβνπιίνπ κπνξεί λα

πξνθαιέζεη κηαλ αληίζηνηρε αιιαγή αληηιήςεσλ θαη πξνζαλαηνιηζκνύ ησλ δεκνηηθώλ

ζπκβνύισλ σο πξνο ηνλ ξόιν ηνπο. Με βάζε ηε ζεσξεηηθή πξνζέγγηζε πνπ ππνγξακκίδεη ηα

θίλεηξα (“motivational approach”), ζηνπο πνιηηηθνύο ξόινπο ζπλπθαίλνληαη νη πξνζσπηθέο

επηινγέο θαη πξνηηκήζεηο κε θνηλσληθνύο θαη ζεζκηθνύο παξάγνληεο (Elgie, 1995). Έηζη, ε

κεηαβνιή ησλ εμσηεξηθώλ ζπλζεθώλ νδεγεί ζε αλαπξνζαξκνγή ζηάζεσλ θαη ζπκπεξηθνξώλ.

Δλ πξνθεηκέλσ, νη δεκνηηθνί ζύκβνπινη βηώλνπλ ηνλ ζηαδηαθό ππνβηβαζκό ηνπ ηνπηθνύ

αληηπξνζσπεπηηθνύ ζώκαηνο. Η κείσζε ηεο επηξξνήο ησλ δεκνηηθώλ ζπκβνύισλ σο κειώλ

ηνπ ζπιινγηθνύ νξγάλνπ, κπνξεί λα εμηζνξξνπεζεί κέζα από πξνζσπηθέο ζηξαηεγηθέο,

αθελόο γηα ζπκκεηνρή ζε εθηειεζηηθά αμηώκαηα ηνπ δήκνπ (βι. παξαθάησ ππό 4.) θαη,

αθεηέξνπ, κέζα από ηελ ελίζρπζε ηνπ ξόινπ ησλ δεκνηηθώλ ζπκβνύισλ σο δηακεζνιαβεηώλ

δηαθόξσλ ζπκθεξόλησλ (νηθνλνκηθώλ, θνηλσληθώλ, θνκκαηηθώλ, θπβεξλεηηθώλ).

Πξνθεηκέλνπ λα αλαθηήζνπλ ηελ επηξξνή ηνπο, νη δεκνηηθνί ζύκβνπινη κπνξνύλ λα

αλαπηύμνπλ δηάθνξεο ζηξαηεγηθέο εμνπζίαο, ηόζν εληόο όζν θαη πέξαλ ηνπ δήκνπ (Getimis

and Hlepas, 2012). Η ζπλεξγαζία αλάκεζα ζε πνιηηηθνύο δξώληεο θαη δηάθνξνπο

παξάγνληεο ησλ ηνπηθώλ θνηλσληώλ, ηδίσο κάιηζηα κε ηα επηρεηξεκαηηθά ζπκθέξνληα, έρεη

κειεηεζεί εθηεηακέλα θαη έρεη απνηππσζεί ζηε ζεσξία ηνπ «δεκνηηθνύ θαζεζηώηνο» (“urban

regime theory”) πνπ επηθεληξώλεηαη ζην «δπλακηθό δηαθπβέξλεζεο» (“governing capacity”),

ην νπνίν ζρεκαηίδεηαη κέζα από ηε ζπλεξγαζία αλάκεζα ζηε πνιηηηθή εγεζία θαη ηηο

επηρεηξεκαηηθέο, θπξίσο, ειίη κηαο πόιεο (Stone, 1995), θαζώο θαη κέζα από ηε κειέηε ησλ

αληίζηνηρσλ «δηθηύσλ δηαθπβέξλεζεο» (Sorensen and Torfing, 2009).

6



Σην πιαίζην, όκσο, ηεο παξνύζαο πξνβιεκαηηθήο, απηό πνπ ελδηαθέξεη πεξηζζόηεξν

είλαη ε ζύλδεζε ησλ δεκνηηθώλ ζπκβνύισλ κε ζπγθεθξηκέλα ζπκθέξνληα θαη νκάδεο, ηα

νπνία εθπξνζσπνύλ θαηά ηελ άζθεζε ησλ ξόισλ ηνπο. Με άιια ιόγηα, κεηά από ηα γεληθά

θξηηήξηα ηεο ςήθνπ πνπ εμεηάζηεθαλ ζην πξνεγνύκελν θεθάιαην, ηώξα ζα πξέπεη λα

εμεηαζηεί ε εζηίαζε ησλ δεκνηηθώλ ζπκβνύισλ ζηε δηακεζνιάβεζε ζπγθεθξηκέλσλ

ζπκθεξόλησλ, θαηά ηελ ελάζθεζε ησλ ξόισλ ηνπο ζην δήκν. Δδώ, δει., δελ πξόθεηηαη γηα

ηελ εθπξνζώπεζε γεληθά ησλ ςεθνθόξσλ ηνπ δεκνηηθνύ ζπκβνύινπ, αιιά γηα ηε

δηακεζνιάβεζε ζπγθεθξηκέλσλ ζπκθεξόλησλ.

Ωο πξνο ηελ εθπξνζώπεζε ζπγθεθξηκέλσλ νκάδσλ ζην δεκνηηθό ζπκβνύιην, γίλεηαη

κηα δηάθξηζε αλάκεζα ζηελ ελεξγή εθπξνζώπεζε, δει. ηελ ελεξγή δηακεζνιάβεζε θαη

πξνώζεζε ησλ ζπκθεξόλησλ ζπγθεθξηκέλσλ νκάδσλ αθελόο θαη, αθεηέξνπ, ηελ

πεξηγξαθηθή εθπξνζώπεζε πνπ απνηππώλεη ηε ζπκκεηνρή κειώλ ζπγθεθξηκέλσλ νκάδσλ θαη

θαηεγνξηώλ ηεο θνηλσλίαο ζην αληηπξνζσπεπηηθό ζώκα. Τν εξώηεκα πνπ αλαθύπηεη, είλαη

θαηά πόζν ε πεξηγξαθηθή εθπξνζώπεζε κηαο νκάδαο (ι.ρ. ησλ εξγαηώλ) νδεγεί θαη ζε

ελεξγή εθπξνζώπεζε ησλ ζπκθεξόλησλ ηνπο (Philips, 1995). H εκπεηξία, έρεη πάλησο δείμεη

όηη ε ελεξγή εθπξνζώπεζε ησλ ζπκθεξόλησλ κηαο νκάδαο κπνξεί λα γίλεηαη θαη από άηνκα

πνπ δελ αλήθνπλ ζε απηήλ, αιιά επεξεάδνληαη από κηα ηδενινγία (ι.ρ. κεγαιναζηνί

ζνζηαιδεκνθξάηεο). Από ηελ άιιε πιεπξά, άηνκα πνπ αλήθνπλ ζε κηα ζπγθεθξηκέλε νκάδα,

κπνξνύλ λα κελ ηελ εθπξνζσπνύλ ελεξγά, όρη εμαηηίαο ηεο ηδενινγίαο ηνπο, αιιά επεηδή

ςπρνινγηθά δελ ηαπηίδνληαη κε ηελ νκάδα απηή. Σρεκαηηθά, απηό ην πιέγκα επηξξνώλ σο

πξνο ηελ ελεξγή εθπξνζώπεζε/δηακεζνιάβεζε ησλ ζπκθεξόλησλ ζπγθεθξηκέλσλ νκάδσλ

κπνξεί λα δηακνξθσζεί σο εμήο:

Σρήκα 1: Δλεξγή εθπξνζώπεζε/δηακεζνιάβεζε ζπκθεξόλησλ θνηλσληθώλ νκάδσλ

Πεγή: Karlsson 2012

Με βάζε ηα εκπεηξηθά ζηνηρεία, είλαη δπλαηή ε δηαπίζησζε, θαηά πόζν ε ελεξγή

εθπξνζώπεζε/δηακεζνιάβεζε ζπκθεξόλησλ από ηνπο δεκνηηθνύο ζπκβνύινπο ζπλδέεηαη κε

παξάγνληεο όπσο ε πξαγκαηηθή έληαμε ζε κηα ζπγθεθξηκέλε θνηλσληθή νκάδα, ε ςπρνινγηθή

ηαύηηζε καδί ηεο θαη ε ηδενινγία. Τν δεηνύκελν, δει., είλαη θαηά πόζν ε δεισζείζα, από ηνλ

ίδην ην δεκνηηθό ζύκβνπιν, εζηίαζε ζηελ εθπξνζώπεζε ζπγθεθξηκέλσλ νκάδσλ, ζπλδέεηαη

Κοινωνικά Χαρακτηριςτικά

του αιρετοφ

Ενεργή εκπροςϊπηςη/διαμεςολάβηςη ςυμφερόντων τησ Κοινωνικήσ

Ομάδασ

Ιδεολογία Ταφτιςη με την

ομάδα

7



κε ηνπο ελ ιόγσ παξάγνληεο, θαζώο θαη πσο απηνί αιιεινεπεξεάδνληαη αιιά θαη επεξεάδνπλ

ηελ ελεξγή εθπξνζώπεζε από ην δεκνηηθό ζύκβνπιν.

Πίλαθαο 3: Παξάγνληεο πνπ επεξεάδνπλ ηελ εζηίαζε ζηελ εθπξνζώπεζε

ζπγθεθξηκέλσλ νκάδσλ θαη ζπκθεξόλησλ

Σύλδεζε κε νκάδεο θαη

ηδενινγίεο

Δζηίαζε ζηελ εθπξνζώπεζε

Φησρόηεξνη Δξγάηεο Μεζαία

Τάμε

Δπηρεηξήζεηο Αγξόηεο

Πξνζσπηθή

Δπαγγεικαηηθή

Καηεγνξία

Δξγάηεο (+) (+) (+) (+)

Υπάιιεινο (+) (+) (-) (-)

Αγξόηεο (-) (+) +

Μάλαηδεξ - - - (+)

Απηναπαζρν-

ινύκελνο

(-) (-) «+» + +

Υπνθεηκεληθή

ηαύηηζε

Δξγαηηθέο

ηάμεηο

+ + + + +

Μεζαίεο

Τάμεηο

«+» + + + +

Αλώηεξεο

Τάμεηο

(-) - + +

Ιδενινγηθή ηνπνζέηεζε

(δεμηά +)

- - - + +

Σρόιηα: Ο πίλαθαο παξνπζηάδεη ζεηηθά (+) ή αξλεηηθά (-) απνηειέζκαηα (OLS ζπληειεζηέο ακθίδξνκεο

γξακκηθήο παιηλδξόκεζεο) ηνπ δεζκνύ ηνπ δεκνηηθνύ ζπκβνύινπ κε κηα θνηλωληθή ηάμε ωο πξνο ηελ

βνύιεζή ηνπ λα εθπξνζωπεί ηηο πέληε νκάδεο. Η παξέλζεζε ζεκαηνδνηεί όηη ην απνηέιεζκα ηεο απιήο δηκεηαβιεηήο ζπζρέηηζεο εμαθαλίδεηαη ζηελ πιεξέζηεξε πνιπκεηαβιεηή παιηλδξόκεζε όπνπ έρνπλ

ζπκπεξηιεθζεί όινη νη δείθηεο ηωλ θνηλωληθώλ ηάμεωλ. Τα εηζαγωγηθά ζεκαίλνπλ όηη έλα ζπκπηεζκέλν

απνηέιεζκα εκθαλίδεηαη ζηελ πιεξέζηεξε πνιπκεηαβιεηή αλάιπζε. Τα κε ζεκαληηθά απνηειέζκαηα

παξαιείπνληαη. Οη ελαιιαθηηθέο ωο πξνο ηηο απαληήζεηο ζρεηηθά κε ηελ εζηίαζε ηεο εθπξνζώπεζεο

επηθεληξώλνληαη ζηνπο «εξγάηεο» θαη ηε «κεζαία ηάμε».

Πεγή: Karlsson, 2012

Τα παξαπάλσ απνηειέζκαηα δείρλνπλ όηη όλησο νη εξγάηεο εζηηάδνπλ ζηελ

εθπξνζώπεζε ησλ εξγαηώλ, ελώ νη ππάιιεινη εζηηάδνπλ ζηε κεζαία ηάμε θαη νη αγξόηεο

8



ζηνπο αγξόηεο. Αξθεηνί δεκνηηθνί ζύκβνπινη εθπξνζσπνύλ θαη νκάδεο ζηηο νπνίεο νη ίδηνη

δελ αλήθνπλ, ελώ εθείλνη πνπ ηαπηίδνληαη ππνθεηκεληθά κε ηνπο εξγαδόκελνπο θαη ηε κεζαία

ηάμε, έρνπλ ηελ ηάζε λα εθπξνζσπνύλ όιεο ηηο νκάδεο ζε πςειόηεξν βαζκό. Από ηελ άιιε

πιεπξά, ε επηξξνή ηεο αληηθεηκεληθήο έληαμεο ζε κηα ηάμε θαίλεηαη λα ππνρσξεί θαηά πνιύ

όηαλ ζπλππνινγίδεηαη ε ςπρνινγηθή ηαύηηζε θαη ηδίσο ε ηδενινγία (Karlsson, 2012).

4. Λατθόο αληηπξόζσπνο θαη δεκνηηθόο θπβεξλήηεο: Η ζπκκεηνρή ζηελ εθηειεζηηθή

εμνπζία ηνπ δήκνπ

Έλα δηαθξηηό ηκήκα ησλ δεκνηηθώλ ζπκβνύισλ αλαιακβάλεη αμηώκαηα

«εθηειεζηηθνύ» ραξαθηήξα («εθηειεζηηθνί» δεκνηηθνί ζύκβνπινη), ζπκκεηέρνληαο έηζη ζηελ

δεκνηηθή «θπβέξλεζε», ηελ ώξα όπνπ ε πιεηνςεθία ησλ νκνιόγσλ ηνπο («θνηλνί» δεκνηηθνί

ζύκβνπινη) πεξηνξίδνληαη ζηα «παξαδνζηαθά» ηνπο θαζήθνληα, σο κέιε ηεο ηνπηθήο ιατθήο

αληηπξνζσπείαο (αληηπξνζώπεπζε ησλ δεκνηώλ, δηθαηώκαηα πιεηνςεθίαο/κεηνςεθίαο,

έιεγρνο ησλ εθηειεζηηθώλ νξγάλσλ, ζπιινγηθή ιήςε απνθάζεσλ θ.ά.). Σε επνρέο όπνπ ε

άκεζε επηξξνή ηεο ηνπηθήο ιατθήο αληηπξνζσπείαο, σο ζπιινγηθνύ νξγάλνπ, ππνρσξεί,

δηαθνξεηηθέο νκάδεο ησλ δεκνηηθώλ ζπκβνύισλ αλαιακβάλνπλ δηαθξηηά θαζήθνληα σο πξνο

ηελ αληαπνθξηζηκόηεηα, ηε ζπγθξόηεζε ηεο αηδέληαο, ηε δηακόξθσζε θαη εθαξκνγή

πνιηηηθώλ ζην πιαίζην ελόο κεηαβαιιόκελνπ πεξηβάιινληνο (Getimis and Hlepas, 2012).

Η δηαθξηηή θαηεγνξία δεκνηηθώλ ζπκβνύισλ πνπ ζπκκεηέρεη ζηελ άζθεζε ηεο

εθηειεζηηθήο εμνπζίαο ζην δήκν, είηε αλαιακβάλεη ζπγθεθξηκέλα αμηώκαηα εθηειεζηηθνύ

ραξαθηήξα (αληηδήκαξρνο, κέινο εθηειεζηηθήο επηηξνπήο, επηθεθαιήο δεκνηηθήο

επηρείξεζεο ή άιινπ λνκηθνύ πξνζώπνπ θιπ.) είηε αζθεί άηππε εμνπζία (ι.ρ. εμαηηίαο

ζρέζεσλ εκπηζηνζύλεο κε ην δήκαξρν ή άιιν εθηειεζηηθό όξγαλν ζπκκεηέρνπλ ζηε ιήςε

απνθάζεσλ, ηελ δηακόξθσζε ή/θαη ηελ εθαξκνγή δεκνηηθώλ πνιηηηθώλ θ.ά.). Οη

εθηειεζηηθέο ιεηηνπξγίεο πνπ κπνξνύλ λα αζθνύληαη από δεκνηηθό ζύκβνπιν αλαθέξνληαη,

θαη‟ αξρήλ, ζηηο αθόινπζεο ηέζζεξηο βαζηθέο πηπρέο: Πξώηνλ, ζηελ εθπξνζώπεζε

(ζπκβνιηθή ή λνκηθή) ηεο εθηειεζηηθήο εμνπζίαο (ι.ρ. κέζσ ηεο κεηαβίβαζεο αξκνδηνηήησλ

από ην δήκαξρν πξνο έλα δεκνηηθό ζύκβνπιν)(Leach and Wilson, 2000). Γεύηεξνλ, ζηε

ινγνδνζία, σο πξνο ζπγθεθξηκέλα εθηειεζηηθά θαζήθνληα, ηνπ δεκνηηθνύ ζπκβνύινπ

ελώπηνλ ηνπ δεκνηηθνύ ζπκβνπιίνπ (ι.ρ. σο εθπξνζώπνπ ηνπ δεκνηηθνύ ζπκβνπιίνπ ζην

δηνηθεηηθό ζπκβνύιην επηρείξεζεο ή άιινπ λνκηθνύ πξνζώπνπ) ή ελώπηνλ άιινπ νξγάλνπ

θαη ηδίσο ηνπ δεκάξρνπ (ι.ρ. σο εληεηαικέλνπ ηνπ δεκάξρνπ). Τξίηνλ, ζηνλ ελεξγό ξόιν πνπ

αλαιακβάλεη ν δεκνηηθόο ζύκβνπινο σο κέξνο ηεο δεκνηηθήο εγεζίαο (ι.ρ. κε ηελ επίζεκε

ζπκκεηνρή ηνπ ζηελ εθηειεζηηθή επηηξνπή ή θαη ηελ άηππε δηακόξθσζε απνθάζεσλ).

Τέηαξηνλ, ζηελ εθαξκνγή δεκνηηθώλ πνιηηηθώλ (θαζνδήγεζε δηνηθεηηθώλ θαζεθόλησλ θαη

ζπγθεθξηκέλσλ δξάζεσλ πνιηηηθήο). Ο εληνπηζκόο απηώλ ησλ επηκέξνπο πηπρώλ

επηβεβαηώλεη ηε δηεύξπλζε ησλ εθηειεζηηθώλ ιεηηνπξγηώλ θαη κε ηε ζπκπεξίιεςε ελόο

επξύηεξνπ θύθινπ πξνζώπσλ ηα νπνία κάιηζηα ζπρλά αλαιακβάλνπλ άηππνπο ξόινπο θαη

θαζήθνληα (όπσο ι.ρ. ν δεκνηηθόο ζύκβνπινο πνπ είλαη ην «δεμί ρέξη» ηνπ δεκάξρνπ ή

ζπλαπνθαζίδεη από ην παξαζθήλην). Μάιηζηα, όπσο επηβεβαηώζεθε, όρη κόλνλ από

δεπηεξνγελείο πεγέο, αιιά θαη από ηελ ελ ιόγσ έξεπλα, ζε αξθεηέο ρώξεο όπνπ δελ

πθίζηαληαη νξηζκέλεο «εθηειεζηηθέο» ζέζεηο (ι.ρ. ηνπ αληηδεκάξρνπ ζηελ Οιιαλδία, ηελ

9



Σνπεδία, ηελ Κξναηία θαη ην Βέιγην), νξηζκέλνη δεκνηηθνί ζύκβνπινη επηθνξηίδνληαη

αηύπσο αιιά ζε κόληκε βάζε από ηνλ δήκαξρν σο «εληεηαικέλνη» ηνπ (Getimis and Hlepas,

2012).

Γηαγξάθεηαη, ινηπόλ, κηα βαζηθή δηρνηνκία κεηαμύ ησλ δεκνηηθώλ ζπκβνύισλ: Από

ηε κηα πιεπξά εκθαλίδεηαη ε εκθαλώο δηαθξηηή, θαηά ηα πξναλαθεξζέληα, θαηεγνξία ησλ

«εθηειεζηηθώλ» δεκνηηθώλ ζπκβνύισλ πνπ αλαιακβάλνπλ, ηππηθά ή άηππα, «θπβεξλεηηθέο»

θαη εθηειεζηηθέο ζέζεηο θαη ιεηηνπξγίεο4. Σύκθσλα κε ηα εκπεηξηθά επξήκαηα, πξόθεηηαη γηα

πνζνζηό 11,4% επί ηνπ ζπλόινπ ησλ δεκνηηθώλ ζπκβνύισλ, δει. γηα 869 «εθηειεζηηθνύο»

ζε ζύλνιν 11.838 αηόκσλ. Από ηελ άιιε πιεπξά, εκθαλίδεηαη ε κεγάιε πιεηνλόηεηα ησλ

δεκνηηθώλ ζπκβνύισλ (88,6%) πνπ δελ αλαιακβάλνπλ ηέηνηεο ζέζεηο θαη ιεηηνπξγίεο, ελώ

επηθεληξώλνληαη ζηνπο ξόινπο ηνπο σο κέιε ηνπ δεκνηηθνύ ζπκβνπιίνπ θαη ζηελ πνιηηηθή

αληηπξνζώπεπζε (αληαπνθξηζηκόηεηα πξνο ηνπο πνιίηεο, δηαβνύιεπζε ζην ζπιινγηθό

όξγαλν θαη έιεγρνο ησλ εθηειεζηηθώλ νξγάλσλ ηνπ δήκνπ). Σπλεπώο, πξέπεη λα εξεπλεζεί,

θαηά πόζν απηή ε βαζηθή δηρνηνκία αληαλαθιάηαη θαη ζε αληίζηνηρεο δηαθνξνπνηήζεηο ησλ

δύν απηώλ θαηεγνξηώλ σο πξνο ηνπο ξόινπο, ηηο αληηιήςεηο, ηηο δξαζηεξηόηεηεο, ηηο ζρέζεηο

κε ζπγθεθξηκέλεο νκάδεο θαη ζπκθέξνληα, θαζώο θαη σο πξνο ην ζηπι άζθεζεο ηεο

εμνπζίαο.

Πίλαθαο 4: «Δθηειεζηηθνί» θαη «Κνηλνί» δεκνηηθνί ζύκβνπινη

Δθηειεζηηθνί Κνηλνί

Γηακεζνιάβεζε

Σπκθεξόλησλ

Δπηρεηξήζεηο 54.3% 46.1%

Φησρόηεξνη δεκόηεο 76.5% 69.8%

Δπηξξνή ζπκθεξόλησλ ζην

δήκν

Γεληθόο Γξακκαηέαο 75.4% 63.2%

Υπεξεζηαθνί Πξντζηάκελνη 61% 51.9%

Υςειόηεξεο βαζκίδεο

δηαθπβέξλεζεο

35.6% 31.9%

Δγώ 42.7% 13.5%

Σπρλόηεηα Δπαθώλ

Δθηειεζηηθή Δπηηξνπή 55.8% 19.2%

Γ.Γξακκαηέαο 31.5% 7.3%

Υςειόηεξεο βαζκίδεο 5.6% 1.4%

Ιδησηηθέο επηρεηξήζεηο 6.4% 2.7%

10



Γεκνζηνγξάθνη 19.6% 6.1%

Κνκκαηηθνί εγέηεο 30.1% 22.3%

Άζθεζε ηεο εμνπζίαο

Απηαξρηθή 57.2% 49%

Σπλεξγαηηθή 42.85% 51%

Πεγή: Γηεζλήο Έξεπλα “Municipal Assemblies in European Local Governance” (2008-2009)

Καηαξρήλ, όζνλ αθνξά ηελ εθπξνζώπεζε, ζπγθεθξηκέλσλ νκάδσλ θαη

ζπκθεξόλησλ, νη «εθηειεζηηθνί» δεκνηηθνί ζύκβνπινη δήισζαλ ζε πνζνζηό 54,3% όηη είλαη

γη‟ απηνύο «πνιύ ζεκαληηθό» ή «ζεκαληηθό» λα εθπξνζσπνύλ ηηο επηρεηξήζεηο (ελώ νη

«θνηλνί» δήισζαλ ην ίδην ζε πνζνζηό 46,1%), ελώ ην 76,5% δήισζαλ ην ίδην σο πξνο ηνπο

θησρόηεξνπο δεκόηεο (έλαληη 68,8% ησλ «θνηλώλ»). Φαίλεηαη, δει., όηη σο κέιε ηεο ππό

επξεία έλλνηα δεκνηηθήο «θπβέξλεζεο», νη «εθηειεζηηθνί» δεκνηηθνί ζύκβνπινη απνδίδνπλ,

ζε ζύγθξηζε κε ηνπο «θνηλνύο», κεγαιύηεξε ζεκαζία ηόζν ζηελ αλάπηπμε όζν θαη ζηηο

αλαδηαλεκεηηθέο πνιηηηθέο.

Δμάιινπ, νη «εθηειεζηηθνί» δεκνηηθνί ζύκβνπινη ππνγξακκίδνπλ ηελ επηξξνή ηεο

δεκνηηθήο εγεζίαο (ηόζν ηεο πνιηηηθήο όζν θαη ηεο δηνηθεηηθήο) ζηα δεκνηηθά πξάγκαηα. Οη

«εθηειεζηηθνί» εθηηκνύλ όηη Γ.Γξακκαηείο θαη νη πξντζηάκελνη ησλ ππεξεζηώλ έρνπλ

ηζρπξόηεξε επηξξνή («πνιύ ηζρπξή» ή «ηζρπξή» θαηά ην 75,4% νη πξώηνη θαη ην 61% νη

δεύηεξνη), απ‟ ό,ηη εθηηκνύλ νη «θνηλνί» (63,2% θαη 51,9% αληίζηνηρα). Σεκαληηθόηεξε

επηξξνή εθηηκνύλ επίζεο νη πξώηνη όηη έρνπλ νη πςειόηεξεο βαζκίδεο δηαθπβέξλεζεο (35,6%

έλαληη 31,9% ησλ «θνηλώλ»). Πνιύ κεγάιε, είλαη ε δηαθνξά εθηίκεζεο σο πξνο ηελ επηξξνή

ησλ ίδησλ ησλ εξσηεζέλησλ, αθνύ νη «εθηειεζηηθνί» δειώλνπλ όηη ε πξνζσπηθή ηνπο

επηξξνή είλαη «πνιύ ηζρπξή» ή «ηζρπξή» ζε πνζνζηό 42,7%, ελώ κόιηο ην 13,5% ησλ

«θνηλώλ» δειώλνπλ ην ίδην γηα ηνλ εαπηό ηνπο. Η θαη‟ εθηίκεζε ηζρπξόηεξε επηξξνή ησλ

«εθηειεζηηθώλ» δεκνηηθώλ ζπκβνύισλ θαίλεηαη λα επηβεβαηώλεηαη θαη από ηε ζπρλόηεηα

επαθώλ πνπ είλαη πςειόηεξε σο πξνο ηνλ γ. γξακκαηέα ηνπ δήκνπ (31,5% έλαληη 7,3%), ηηο

πςειόηεξεο βαζκίδεο δηαθπβέξλεζεο (5,6% έλαληη 1,4%), ηηο επηρεηξήζεηο (6,4% έλαληη

1,2%), ηνπο δεκνζηνγξάθνπο (19,6% έλαληη 6,1%) θαη ηνπο θνκκαηηθνύο εγέηεο (30,1%

έλαληη 22,3%). Απηά ηα επξήκαηα είλαη αλακελόκελα, αθνύ ε ζπκκεηνρή ησλ

«εθηειεζηηθώλ» ζηε δεκνηηθή εγεζία θαη δηαθπβέξλεζε πεξηιακβάλεη ηόζν δηαρεηξηζηηθέο

όζν θαη πνιηηηθέο πηπρέο (Hambleton, 2002).

Ωο πξνο ην ζηπι άζθεζεο ηεο εμνπζίαο (δει. αλ είλαη απηαξρηθό ή ζπλεξγαηηθό), ηα

επξήκαηα ήηαλ επίζεο αλακελόκελα: Δίλαη ινγηθό λα έρνπλ νη «θνηλνί» δεκνηηθνί ζύκβνπινη

έλα ζπγθξηηηθά πςειόηεξν (51% έλαληη 42,8% ησλ «εθηειεζηηθώλ») πνζνζηό ζπλεξγαηηθήο

άζθεζεο ηεο εμνπζίαο, αθνύ ζπκκεηέρνπλ ζε έλα «βνπιεπόκελν» ζπιινγηθό όξγαλν πνπ

εθπξνζσπεί ηνπο δεκόηεο, ειέγρεη ηα εθηειεζηηθά όξγαλα θαη παίξλεη ζπιινγηθέο απνθάζεηο.

Από ηελ άιιε πιεπξά, νη «εθηειεζηηθνί» δεκνηηθνί ζύκβνπινη είλαη κέξνο ηεο δεκνηηθήο

εγεζίαο θαη ζπκκεηέρνπλ άκεζα ζηε δηαθπβέξλεζε ηνπ δήκνπ, νπόηε είλαη αλακελόκελν λα

11



ηείλνπλ πξνο ζπγθξηηηθά απηαξρηθόηεξν ζηπι εμνπζίαο (57,2% έλαληη 49% ησλ «θνηλώλ»).

Σην ζεκείν απηό, αμίδεη λα επηζεκαλζεί όηη νη ελ ιόγσ ηηκέο γηα ηνπο «εθηειεζηηθνύο»

δεκνηηθνύο ζπκβνύινπο πιεζηάδνπλ θαηά πνιύ ηηο αληίζηνηρεο ηηκέο (55,5% απηαξρηθό θαη

44,5% ζπλεξγαηηθό ζηπι) πνπ θαηέγξαςε παιαηόηεξε έξεπλα γηα ηνπο επξσπαίνπο

δεκάξρνπο (Getimis and Hlepas, 2006).

Τέινο, αμίδεη λα ζεκεησζεί θαη ην γεγνλόο όηη θαη ηα θξηηήξηα ηεο ςήθνπ (βι

παξαπάλσ ππό 1.) θαίλεηαη όηη δηαθνξνπνηνύληαη κεηαμύ απηώλ ησλ δύν θαηεγνξηώλ. Έηζη,

νη «θνκκαηηθά ζηξαηεπκέλνη» εθπξνζσπνύληαη ζε πνιύ πςειόηεξν πνζνζηό (41,8%) κεηαμύ

ησλ «εθηειεζηηθώλ» ζπγθξηηηθά κε ηνπο «θνηλνύο» (26,2%) δεκνηηθνύο ζπκβνύινπο. Οη

ηειεπηαίνη θαίλεηαη όηη ππνγξακκίδνπλ ηελ αλεμαξηεζία ηνπο, αθνύ ζε πνζνζηό 58,9%

ςεθίδνπλ «θαηά ζπλείδεζε» («πιεξεμνύζηνη»), ελώ νη «εθηειεζηηθνί» πξνθξίλνπλ απηό ην

θξηηήξην ςήθνπ ζε πνζνζηό 46%. Φαίλεηαη, ινηπόλ, όηη νη «εθηειεζηηθνί», σο κέιε ηεο

δεκνηηθήο δηαθπβέξλεζεο, ππνρξεώλνληαη ζε ζπγθξηηηθά κεγαιύηεξν βαζκό λα αθνινπζνύλ

ηηο θνκκαηηθέο πξνηεξαηόηεηεο αιιά θαη ηηο πξνηηκήζεηο ησλ εθινγέσλ ηνπο, πξνθεηκέλνπ λα

εθαξκόζνπλ ηηο πνιηηηθέο ηνπο θαη λα αλαπαξάγνπλ ηελ εμνπζία ηνπο (Getimis and Hlepas,

2012).

Πίλαθαο 5: Κξηηήξηα ςήθνπ «εθηειεζηηθώλ» θαη «θνηλώλ» δεκνηηθώλ ζπκβνύισλ

Πιεξεμνύζηνη

Κνκκαηηθά

ζηξαηεπκέλνη Δθπξόζσπνη Σύλνια

Δθηειεζηηθνί

Οξηδόληηα 46.0% 41.8% 12.2% 100.0%

Κάζεηα 9.3% 17.3% 9.6% 11.6%

Κνηλνί

Οξηδόληηα 58.9% 26.2% 15.0% 100.0%

Κάζεηα 90.7% 82.7% 90.4% 88.4%


5. Σπκπεξάζκαηα

Σηε δεκνηηθή πνιηηηθή ζπλαληώληαη πνιιά ραξαθηεξηζηηθά, ηάζεηο αιιά θαη

παζνγέλεηεο πνπ γλσξίδνπκε θαιά από ηελ θεληξηθή πνιηηηθή ζθελή. Οη δεκνηηθνί

ζύκβνπινη, σο αληηθείκελν έξεπλαο, παξνπζηάδνπλ, σζηόζν, έλα ηδηαίηεξν ελδηαθέξνλ, αθνύ

ν κεγάινο ηνπο αξηζκόο πξνζθέξεη έλα εληππσζηαθό δείγκα πνιηηηθώλ ζηειερώλ, γηα ηνπο

12



νπνίνπο αλακέλεηαη όηη αληαλαθινύλ κε κεγαιύηεξε αθξίβεηα ηηο γεληθόηεξεο ηάζεηο πνπ

δηακνξθώλνληαη σο πξνο ηελ πνιηηηθή αληηπξνζώπεπζε, ηα πνιηηηθά ζηειέρε θαη ηελ

πνιηηηθή δηαθπβέξλεζε. Η έξεπλα πνπ πξαγκαηνπνηήζεθε ζε 16 ρώξεο αλέδεημε ηελ ζεκαζία

ησλ πξνζσπηθνηήησλ γηα ηελ πνιηηηθή, αθνύ θάλεθε ζαθώο όηη νη πξνζσπηθέο πξνηηκήζεηο,

ζρέζεηο θαη επηδηώμεηο είλαη νη ζεκαληηθόηεξνη παξάγνληεο γηα ηελ ςήθν, ηηο πξνηεξαηόηεηεο

θαη ηηο ζηξαηεγηθέο ησλ δεκνηηθώλ ζπκβνύισλ. Από ηελ άιιε πιεπξά όκσο, είλαη εκθαλέο

όηη ηα πνιηηηθά θόκκαηα, ην εζληθό πνιηηηθό ζύζηεκα θαη νη πνιηηηθέο ηδενινγίεο

εμαθνινπζνύλ λα δηαδξακαηίδνπλ έλα πνιύ ζεκαληηθό ξόιν γηα ηηο επηινγέο ησλ ηνπηθώλ

αηξεηώλ αληηπξνζώπσλ. Αμηνζεκείσηνη είλαη εμάιινπ θαη νη ξόινη πνπ αλαιακβάλνπλ νη

δεκνηηθνί ζύκβνπινη σο ελεξγνί εθπξόζσπνη θαη δηακεζνιαβεηέο ζπκθεξόλησλ

ζπγθεθξηκέλσλ θνηλσληθώλ νκάδσλ, αλαδεηθλύνληαο έηζη ην γεγνλόο όηη θαη ζηηο ηνπηθέο

θνηλσλίεο, ε δηαθνξνπνίεζε ζε νκάδεο θαη ηάμεηο εθθξάδεηαη εκθαλώο θαηά ηελ πνιηηηθή

αληηπξνζώπεπζε θαη ηε ιήςε απνθάζεσλ. Τέινο, αμίδεη λα επηζεκαλζεί ην γεγνλόο όηη θαη

ζε ηνπηθό επίπεδν, ε δηαθξηηή θαηεγνξία ησλ εθιεγκέλσλ αληηπξνζώπσλ πνπ ζπκκεηέρεη,

ηππηθά ή άηππα, ζε εθηειεζηηθά θαη θπβεξλεηηθά δεκνηηθά θαζήθνληα, ζπγθεληξώλεη

ραξαθηεξηζηηθά θαη πξνθξίλεη επηινγέο πνπ ην δηαθνξνπνηνύλ αηζζεηά θαη αληαλαθινύλ κηα

πεξηζζόηεξν «επαγγεικαηηθή» ζρέζε κε ηελ πνιηηηθή θαη ηελ εμνπζία, ζε ζύγθξηζε κε ηνπο

ππόινηπνπο δεκνηηθνύο ζπκβνύινπο.

Νηθόιανο-Κνκλελόο Χιέπαο

Αλαπιεξωηήο Καζεγεηήο Παλεπηζηεκίνπ Αζελώλ

[email protected]

Οξνινγηθό Δπξεηήξην

Αληαπνθξηζηκόηεηα (“responsiveness”): Η βνύιεζε θαη πξαγκαηηθή εηνηκόηεηα ηνπ

δεκνηηθνύ ζπκβνύινπ λα αληαπνθξίλεηαη ζε πξνζδνθίεο θαη αηηήκαηα ησλ δεκνηώλ.

Αληηπξόζσπνο (“delegate”): O αηξεηόο πνπ ςεθίδεη ζύκθσλα κε ηηο αληηιήςεηο θαη ηηο

πξνηηκήζεηο ησλ ςεθνθόξσλ ηνπ.

Γεκνηηθό θαζεζηώο (“urban regime”): ην «δπλακηθό δηαθπβέξλεζεο» (“governing

capacity”), ην νπνίν ζρεκαηίδεηαη κέζα από ηε ζπλεξγαζία αλάκεζα ζηε πνιηηηθή εγεζία θαη

ηηο επηρεηξεκαηηθέο, θπξίσο, ειίη κηαο πόιεο

Δθηειεζηηθόο δεκνηηθόο ζύκβνπινο: Ο δεκνηηθόο ζύκβνπινο πνπ αλαιακβάλεη ηππηθά (σο

αληηδήκαξρνο, πξόεδξνο δεκ.ζπκβνπιίνπ, κέινο εθηειεζηηθήο, Γ.Σ. δεκνηηθήο επηρείξεζεο ή

άιινπ λνκηθνύ πξνζώπνπ ηνπ δήκνπ) ή άηππα (ι.ρ. σο ζηελόο ζπλεξγάηεο ηνπ δεκάξρνπ)

εθηειεζηηθά θαζήθνληα θαη ιεηηνπξγίεο.

mailto:[email protected]

13



Δλεξγή Δθπξνζώπεζε (“active representation”): H εζηίαζε ελόο αηξεηνύ ζηελ

εθπξνζώπεζε θαη δηακεζνιάβεζε ζπκθεξόλησλ ζπγθεθξηκέλσλ θνηλσληθώλ νκάδσλ,

θαηεγνξηώλ θαη ηάμεσλ.

Κνηλόο δεκνηηθόο ζύκβνπινο: Ο δεκνηηθόο ζύκβνπινο πνπ πεξηνξίδεηαη ζηα θαζήθνληά

ηνπ σο κέινο ηνπ δεκνηηθνύ ζπκβνπιίνπ (εθπξνζώπεζε ησλ πνιηηώλ, δηαβνύιεπζε, έιεγρνο

ησλ εθηειεζηηθώλ νξγάλσλ ηνπ δήκνπ, ςεθνθνξίεο)

Κνκκαηηθά ζηξαηεπκέλνο (“party soldier”): O αηξεηόο πνπ ςεθίδεη ζύκθσλα κε ηε

θνκκαηηθή γξακκή.

Πιεξεμνύζηνο (“trustee”): Ο αηξεηόο πνπ ςεθίδεη θαηά ζπλείδεζε

Πεξηγξαθηθή Δθπξνζώπεζε (“descriptive representation”): H ζπκκεηνρή κειώλ

ζπγθεθξηκέλσλ θνηλσληθώλ νκάδσλ, θαηεγνξηώλ θαη ηάμεσλ ζε αηξεηό αληηπξνζσπεπηηθό

ζώκα.

Βηβιηνγξαθία

Egner, B., Sweeting, D. and Klok P.-J. (2012), Municipal Assemblies in European Local

Governance, Routledge, forthcoming.

Ehlau, H. et al. (1959), “The Role of the Representative: Some empirical observation on the

theory of Edumund Burke”, American Political Science Review, 53, 742-756.

Elgie, R. (1995), Political Leadership in Liberal Democracies, Houndmills/ Basingstoke,

Palgrave, Hampshire.

Getimis, P. and Hlepas, N.-K. (2006), “Aspects of Leadership Styles: An Interaction of Context and Personalities”, in Back, H./ Heinelt, H./ Magnier, A. (eds.): The European

Mayor. Political Leaders in the Changing Context of Local Democracy, FS Verlag,

Wiesbaden, 177-199.

Getimis, P. / Hlepas, N.-K. (2012), “Municipal councillors as interest mediators: Roles,

perceptions and enactment”, in: Egner, B., Sweeting, D. and Klok P.-J. (eds.), Municipal Assemblies in European Local Governance, Routledge, forthcoming, 183-206.

Hambleton, R. (2002), „The New City Management‟, in Hambleton R. et al. (Eds.) Globalism and Local Democracy, Hampshire: Palgrave, 47-168.

Heinelt, H./ Hlepas, N.-K. (2006), “Typologies of Local Government Systems”, in Back, Η.

Heinelt, Η., Magnier, Α. (eds.), The European Mayor. Political Leaders in the Changing Context of Local Democracy, VS Verlag, Wiesbaden, 21-42.

John, P. (2001), Local Governance in Europe, London: Sage.

Judge, D. (1999), Representation Theory and Practice in Britain. London. Routledge.

Karlsson, D. (2012), “Who do the Local Councillors in Europe Represent?”, in Egner, B.,

Sweeting, D. and Klok P.-J. (eds.), Municipal Assemblies in European Local Governance,

Routledge, forthcoming, 121-143.

14



Leach, St./ Wilson, D. (2000), Local Political Leadership, Policy Press, Bristol-Southampton.

Philips, A. (1995), The politics of presence, Oxford. Clarendon Press.

Sorensen, E. and Torfing, J. (2009), “Making Governance Networks Effective and Democratic through Metagovernance”, Public Administration, 87 (2): 234-258.

Stone, C. (1995), “Political Leadership in Urban Politics”, in Judge, D., Stoker, G. and

Wolman, H. (ed.), Theories of Urban Politics, Sage, London , 96-111.

Φιέπαο, Ν.-Κ (1994), Η Πνιπβάζκηα Απηνδηνίθεζε, Αλη. Ν. Σάθθνπιαο, Αζήλα-Κνκνηελή.

Φιέπαο, Ν.-Κ. (2005), Ο Δήκαξρνο, Αλη. Ν. Σάθθνπιαο, Αζήλα-Κνκνηελή.

1 Οι χϊρεσ που ςυμμετείχαν ςτην ζρευνα ήταν (εκτόσ από το Ιςραήλ), η Σουηδία, η Ιςπανία, η

Αυςτρία, το Βζλγιο, η Γερμανία, η Τςεχία, η Πολωνία, η Νορβηγία, η Γαλλία, η Ολλανδία, η Κροατία,

η Ελβετία, η Ελλάδα, το Ην. Βαςίλειο και η Ιταλία.

2 Ο εντοπιςμόσ τησ βαςικήσ πηγήσ εκλογικήσ υποςτήριξησ ζγινε με βάςη τισ απαντήςεισ ςε μια ςειρά

ερωτήςεων που περιλάμβανε το ερωτηματολόγιο. Ζτςι, οι απαντήςεισ και οι υψηλζσ τιμζσ ςτισ

μεταβλητζσ ωσ προσ τισ ακόλουθεσ ερωτήςεισ θεωρήθηκε ότι αντανακλοφν προεκλογική υποςτήριξη,

κυρίωσ από τη κοινωνία των πολιτών: α. Επιλζχθηκα ωσ υποψήφιοσ ατομικά ή/και ανεξάρτητα, β.

Δεν είμαι μζλοσ κόμματοσ, γ. είχα την υποςτήριξη: αα. Ιςχυρϊν τοπικϊν προςωπικοτήτων, ββ.

τοπικϊν επιχειρήςεων, γγ. Τησ εκκληςίασ. Προεκλογική υποςτήριξη κυρίωσ από κομματικούς

μηχανισμούς: α. Επιλζχθηκα ωσ υποψήφιοσ με χρίςμα/υποςτήριξη εθνικοφ (όχι τοπικοφ) πολιτικοφ

κόμματοσ, β. Είμαι μζλοσ κόμματοσ, γ. είχα την υποςτήριξη: αα. Των εθνικϊν οργάνων του κόμματόσ

μου, ββ. τησ κομματικήσ πτζρυγασ ςτην οποία ανήκω, γγ. τησ τοπικήσ κομματικήσ οργάνωςησ.

3 Η Πολωνία ήταν η μοναδική χϊρα όπου η πλειονότητα των δημοτικϊν ςυμβοφλων (68,3%) δήλωςε

ότι η υποψηφιότητά τουσ υποςτηρίχθηκε κυρίωσ από την κοινωνία των πολιτϊν. Είναι γνωςτό ότι η

χϊρα αυτή διαθζτει, για ιςτορικοφσ λόγουσ (κομμουνιςτικό παρελθόν ςε ςυνδυαςμό με την επιρροή

τησ εκκληςίασ), την ολιγότερο κομματικοποιημζνη αυτοδιοίκηςη ςτην Ευρϊπη (Χλζπασ, 2005).

4 Στο ερωτηματολόγιο που διακινήθηκε ςτουσ δημοτικοφσ ςυμβοφλουσ υπήρχαν, μεταξφ άλλων, ςτο

ερϊτημα «κατά πόςο κατζχετε μια από τισ ακόλουθεσ αιρετζσ ή/και εκτελεςτικζσ θζςεισ» υπήρχαν

και οι ακόλουθεσ απαντήςεισ: α. ΔΣ δημοτικήσ επιχείρηςησ ή άλλου δημοτικοφ νομικοφ προςϊπου,

β. Μζλοσ εκτελεςτικήσ επιτροπήσ, γ. Πρόεδροσ του Δημ. Συμβουλίου, δ. Αντιδήμαρχοσ/Εκπρόςωποσ/

Αναπληρωτήσ του Δημάρχου. Ωσ «εκτελεςτικοί» δημοτικοί ςφμβουλοι χαρακτηρίςτηκαν όλοι εκείνοι

που κατείχαν ζςτω μια από αυτζσ τισ θζςεισ, ενϊ ωσ «κοινοί» δημοτικοί ςφμβουλοι εκείνοι που δεν

κατείχαν καμία από αυτζσ τισ θζςεισ.

Δημοτικοί Σύμβουλοι

Documents

Transcript of Δημοτικοί Σύμβουλοι