Constitutional dilemmas about adverse possession

1

REPUBLIKA E SHQIPEumlRISEuml

GJYKATA E RRETHIT GJYQEumlSOR

VLOREuml

NR 1097 AKTI

Dt 09022015

V E N D I M

(Peumlr pezullimin e gjykimit dhe deumlrgimin e ccedileumlshtjes neuml Gjykateumln Kushtetuese)

Gjykata e Rrethit Gjyqeumlsor Vloreuml e peumlrbeumlreuml prej

GJYQTAR

FLORJAN KALAJA

Me sekretare gjyqeumlsore znj Rezarta Lazaj neuml seanceumln gjyqeumlsore me dyer teuml hapura teuml

dateumls 17032015 teuml ccedileumlshtjes civile Nr 1097 Akti qeuml u peumlrket

Paditeumlsi Z Safet Sulaj i biri i Gani dhe i Hysnie i dateumllindjes 17031935 lindur

neuml Cakran dhe banues neuml Lagjen ldquoHajro Cakeumlrrirdquo prapa ambulances seuml

qytetit shteumlpia private nr 68 peumlrfaqeumlsuar neuml gjykim nga Av Emirtela

Aliaj

I Paditur Ministria e Zhvillimit Ekonomik Tregtiseuml dhe Sipeumlrmarrjes neuml

mungeseuml

Me pjeseumlmarrjen e Avokatureumls seuml Shtetit Zyra Rajonale Vloreuml

peumlrfaqeumlsuar neuml gjykim nga Av Sokol Kamberaj

Objekti Detyrim njohje pronar me parashkrim fitues pa titull mbi proneumln truall me

sipeumlrfaqe 306 m2 dhe njeuml shteumlpi teuml ndodhur neuml teuml me sipeumlrfaqe ndeumlrtimore

702 m2 ndodhur neuml teuml me vendndodhje neuml Vloreuml Lagja ldquoHajro Cakeumlrrirdquo

Zona Kadastrale 8601 me nr 1690 pasurie

Baza Ligjore Neni Neni 32 154 dhe 609 i Kodit teuml Procedureumls Civile dhe neni 163 169

193 dhe 305 i Kodit Civil

Gjykata veumlren se

I Faktet e dhe natyra juridike e ccedileumlshtjes

2

1 Paditeumlsi ka paraqitur padineuml si meuml lart para Gjykateumls seuml Rrethit Gjyqeumlsor Vloreuml duke

peumlrcaktuar objektin (petitium) shkakun ligjor (causa petendi) dhe paleumln kundrejt seuml cileumls ajo

adresohet Ccedileumlshtja objekt gjykimi interpretuar peumlr nga objekti dhe shkaku ligjor i padiseuml peumlrbeumln

njeuml mosmarreumlveshje civile e gjeneruar nga padia e njohjes peumlr teuml peumlrmbyllur procesin njoheumls teuml

njeuml meumlnyre origjinale teuml fitimit teuml proneumlsiseuml sikur eumlshteuml parashkrimi fitues mbi njeuml pasuri teuml

paluajtshme sipas modaliteteve ligjore teuml parashikuara nga neni 169 dhe 170 i Kodit Civil

Gjykata caktoi me vendim teuml ndeumlrmjeteumlm seanceumln peumlrgatitore duke marreuml teuml gjitha masat

peumlr njoftimin e paleumlve neuml bazeuml dhe peumlr zbatim teuml nenin 158a teuml Kodit teuml Procedureumls Civile

Gjykata duke patur parasysh faktin se ndaj kujt kundrejtohen keumlrkimet me karakter pasuror

vendosi neuml bazeuml teuml nenit 125 dhe 79a teuml Kodit teuml Procedureumls Civile trsquoi komunikojeuml padineuml dhe

aktet Avokatureumls seuml Shtetit

2 Pala paditeumlse neumlpeumlrmjet padiseuml objekt gjykimi pretendon se ai ka poseduar peumlr meuml

shumeuml se njeumlzet vjet pa ndeumlrprerje neuml meumlnyreuml publike sikur teuml ishte pronar dhe qeteumlsisht proneumln

pasuri e paluajtshme teuml individualizuar neuml padi truall dhe baneseumln mbi teuml Pala paditeumlse ka sjelleuml

prova neuml gjykim se kjo proneuml eumlshteuml pasuri e shtetit dhe peumlr keumlteuml shkak ka kundrejtuar keumlrkimet e

tij peumlr njohjen pronar ndaj autoritetit shteteumlror qeuml peumlrfaqeumlson dhe administron teuml drejtat e

proneumlsiseuml seuml shtetit Gjithashtu provohet deri neuml keumlteuml moment procedural se prona e

individualizuar objekt gjykimi nuk eumlshteuml e peumlrfshireuml neuml rrethin e pronave pasuri e paluajtshme e

patjeteumlrsueshme si proneuml publike

3 Neuml seanceumln peumlrgatitore teuml dateumls 17032015 gjateuml momentit procedural teuml sqarimit teuml

natyreumls seuml mosmarreumlveshjes Gjykata u gjend para njeuml keumlrkese nga Avokatura e Shtetit e cila

fillimisht nuk u dakordeumlsua me objektin e padiseuml dhe keumlrkimet konkrete teuml saj dhe neuml meumlnyreuml

alternative keumlrkoi qeuml neumlse Gjykata e gjen padineuml teuml bazuar neuml ligj dhe neuml prova me vendim

peumlrfundimtar teuml akordojeuml njeuml shumeuml teuml caktuar kompensimi kundrejt peumlrfituesit teuml pasuriseuml si

pasojeuml e humbjes seuml proneumlsiseuml mbi teuml proneuml shteteumlrore Paditeumlsi keumlrkoi rreumlzimin e prapsimit teuml

Avokatureumls seuml Shtetit duke arsyetuar se njeuml keumlrkim i tilleuml nuk bazohet neuml nenin 169 dhe 170 teuml

Kodit Civil dhe se neuml rastin konkret jemi para njeuml meumlnyre origjinale teuml fitimit teuml proneumlsiseuml nga ai

4 Gjykata neuml keumlteuml moment teuml zhvillimit teuml procesit gjyqeumlsor u gjen para njeuml prapsimi dhe

keumlrkese njeumlkoheumlsisht qeuml u fut rishtazi neuml objektin e gjykimit (shiko nenin 5 teuml Kodit teuml Procedureumls

Civile) dhe si i tilleuml neuml bazeuml dhe peumlr zbatim teuml nenit 2 6 dhe 28 teuml Kodit teuml Procedureumls Civile

duhet teuml dispononte me vendim peumlrfundimtar neuml mbyllje teuml procesit ku teuml jepte drejteumlsi meritore

peumlr teuml Duke patur parasysh parimet kushtetuese dhe konventore peumlr mbrojtjen e pasuriseuml neuml

peumlrgjitheumlsi dhe teuml proneumls neuml veccedilanti konkretisht nenin 11 17 18 dhe 41 teuml Kushtetuteumls dhe nenin

1 teuml Protokollit 1 teuml KEDNj Gjykata vlereumlsoi se neni 169 i Kodit Civil ka vlereumlsuar

shpeumlrmjestimisht teuml drejtat subjektive teuml paleumlve pronarit paditeumls qeuml fiton gjithccedilka pa

kundeumlrshpeumlrblim neuml meumlnyreumln origjinale teuml fitimit teuml proneumlsiseuml me parashkrim fitues dhe teuml

paditurit ishpronar qeuml humbet gjithccedilka pasurore ka mbi ateuml proneuml pa asnjeuml kompensim Sakaq

Gjykata vlereumlsoi se neni 169 i Kodit Civil neuml pjeseumln qeuml nuk parashikon teuml drejteumln peumlr kompensim

teuml ishpronarit vjen neuml kundeumlrshtim me Kushtetuteumln dhe KEDNj

5 Sakaq Gjykata vlereumlsoi se gjykimi i ccedileumlshtjes duhet teuml pezullohej neuml bazeuml dhe peumlr

zbatim teuml nenit 1452 teuml Kushtetuteumls teuml nenit 125 dhe 297 teuml Kodit teuml Procedureumls Civile duke

vendosur nisjen e procedureumls seuml kontrollit incidental teuml kushtetutshmeumlriseuml seuml nenit 169 teuml Kodit

Civil duke ia referuar sakaq ccedileumlshtjen Gjykateumls Kushtetuese

II Vlereumlsimi i Gjykateumls

3

1 Lidhur me legjitimitetin

6 Neni 134d i Kushtetuteumls i jep teuml drejteumln ccedildo gjykate teuml Republikeumls seuml Shqipeumlriseuml teuml

keteuml legjitimitet formal peumlr teuml veumlneuml neuml leumlvizje Gjykateumln Kushtetuese megjitheumlse kjo dispoziteuml

blankete dhe referuese ccedilon neuml nenin 145 teuml Kushtetuteumls Kjo e fundit disponon se ldquo1 Gjyqtareumlt

janeuml teuml pavarur dhe u neumlnshtrohen veteumlm Kushtetuteumls dhe ligjeve 2 Kur gjyqtareumlt ccedilmojneuml se

vijneuml neuml kundeumlrshtim me Kushtetuteumln nuk i zbatojneuml ato Neuml keumlteuml rast ata pezullojneuml gjykimin

dhe ia deumlrgojneuml ccedileumlshtjen Gjykateumls Kushtetuese Vendimet e Gjykateumls Kushtetuese janeuml teuml

detyrueshme peumlr teuml gjitha gjykatatrdquo

Peumlr teuml konkretizuar dhe detajuar meuml tej institutin e kontrollit incidental teuml

kushtetutshmeumlriseuml neni 68 i Ligjit Nr 8577 dt 10022000 ldquoPeumlr organizimin dhe funksionimin e

Gjykateumls Kushtetuese neuml Republikeumln e Shqipeumlriseumlrdquo disponon se ldquoKur gjykata ose gjyqtari gjateuml

njeuml procesi gjyqeumlsor dhe neuml ccedildo koheuml kryesisht ose me keumlrkeseuml teuml paleumlve ccedilmon se ligji eumlshteuml

antikushtetues dhe kur ka lidhje teuml drejtpeumlrdrejteuml midis ligjit dhe zgjidhjes seuml ccedileumlshtjes konkrete

nuk e zbaton ateuml duke vendosur pezullimin e shqyrtimit teuml meumltejsheumlm teuml ccedileumlshtjes dhe deumlrgimin e

materialeve teuml saj Gjykateumls Kushtetuese peumlr trsquou shprehur peumlr kushtetutshmeumlrineuml e ligjit Neuml

vendimin e saj gjykata apo gjyqtari duhet teuml peumlrcaktojneuml dispozitat e ligjit qeuml ata ccedilmojneuml se janeuml

teuml papajtueshme me normat konkrete ose parimet e tjera teuml Kushtetuteumls teuml cilat ligji nuk i ka

respektuar ose i ka cenuar si dhe shkaqet peumlr teuml cilat keumlrkohet shfuqizimi i tijrdquo

7 Neuml jurisprudenceumln e saj Gjykata Kushtetuese neuml trajtimet in abstracto por edhe in

concreto teuml kontrollit incidental kushtetues ka kristalizuar disa kushte-premisa qeuml duhet teuml

ploteumlsohen formalisht dhe proceduralisht neuml meumlnyreuml qeuml trsquoi jepet rrugeuml kontrollit incidental

Keumlshtu filimisht gjykata referuese (gjyqtari a quo) duhet teuml peumlrcaktojeuml apo teuml identifikojeuml ligjin

apo normeumln konkrete ligjore qeuml do teuml zbatohet neuml ccedileumlshtjen konkrete Gjithashtu gjykata referuese

duhet teuml parashtrojeuml arsyet serioze qeuml ajo ka vlereumlsuar se ligji apo norma eumlshteuml jokushtetuese

duke iu referuar normave dhe parimeve kushtetuese Meuml tej Gjykata Kushtetuese ka peumlrcaktuar

se si kusht sine qua non peumlr trsquoi dheumlneuml rrugeuml gjykimit incidental duhet detyrimisht teuml keteuml njeuml

lidhje teuml drejteumlpeumlrdrejteuml midis ligjit teuml dyshuar si jokushtetues dhe zgjidhjes seuml ccedileumlshtjes konkrete

Gjithashtu Gjykata Kushtetuese ka peumlrcaktuar se kontrolli incidental i ligjit apo i normeumls do teuml

keteuml mundeumlsi teuml realizohet si mjet i fundit neuml kuptimin qeuml neuml rastin konkret nuk ka mundeumlsi teuml

realizohet njeuml interpretim pajtues kushtetues teuml tyre1

8 Neuml rastin konkret neuml seanceumln e dateumls 17032015 peumlr Gjykateumln e Rrethit Gjyqeumlsor

Vloreuml pasi peumlrfaqeumlsuesi i mbrojtjes seuml interesave ligjoreuml pasuror teuml paleumls seuml paditur shtet keumlrkoi

dhe beumlri objekt mosmarreumlveshje keumlrkimin e kompensimit peumlr humbjen e proneumlsiseuml si meumlnyreuml

alternative mbrojtje u shtrua peumlr zgjidhje ccedileumlshtja e dheumlnies seuml drejteumlsiseuml meritore mbi ccedileumlshtjen

Keumlshtu neni 169 i Kodit Civil disponojneuml respektivisht se ldquoPersoni qeuml ka poseduar qeteumlsisht e

pa ndeumlrprerje duke u sjelleuml sikur teuml ishte pronar peumlr njeumlzeteuml vjet neuml njeuml proneuml teuml paluajtshme

beumlhet pronar i sajrdquo Sipas dispoziteumls materiale ligjore civile Gjykata duhet teuml rreumlzonte keumlrkeseumln e

paleumls seuml paditur me vendim peumlrfundimtar (shiko nenin 126 teuml Kodit teuml Procedureumls Civile) pasi

Kodi Civil nuk e njeh si teuml drejteuml subjektive teuml ishpronarit kompensimin qeuml neuml rast se ai neuml

proces gjyqeumlsor keumlrkon teuml kompensohet peumlr humbjen e proneumlsiseuml Gjykata teuml caktojeuml njeuml vlereuml

monetare ekuivalente me vlereumln e proneumls seuml humbur peumlr shkak teuml ligjit Gjykata vlereumlsoi se njeuml

vendimmarrje e tilleuml peumlrfundimtare do teuml cenonte teuml drejteumln peumlr geumlzimin e qeteuml teuml pasuriseuml dhe teuml

1 Shiko Vendimi Nr 12 dt 14042010 Vendimin Nr 2 dt 03022010 Vendimin Nr 5 dt 06032009

Vendimi Nr 11 dt 27052004 Vendimi Nr 35 dt 10102007 Vendimi Nr 18 dt 23042010 Vendimi Nr 13

dt 04052009 i Gjykateumls Kushtetuese

4

drejteumln peumlr proneuml teuml paleumls ishpronare neuml kundeumlrshtim me arsyet kushtetuese dhe konventore teuml

proporcionalitetit dhe teuml mbrojtjes seuml barabarteuml teuml pasuriseuml ndeumlrmjet subjekteve teuml seuml drejteumls

civile

9 Gjykata vlereumlsoi se teuml gjitheuml keumlteuml trajtim jokushtetues dhe konventor e shkaktonte

modeli ligjor i zgjedhur prej Kodit Civil konkretisht neni 169 i tij neuml pjeseumln qeuml nuk njeh teuml

drejteumln e ishpronarit peumlr trsquou kompensuar peumlr humbjen e pasuriseuml dhe nuk i jep mundeumlsineuml dhe teuml

drejteumln paleumls seuml paditur teuml keumlrkojeuml mbrojtjen e pasuriseuml seuml tij teuml humbur peumlr shkak teuml ligjit duke

dheumlneuml dhe njohur sakaq teuml drejta thelbeumlsisht dhe ekstremisht disproporcionale peumlr subjekte teuml seuml

drejteumls civile prona apo pasuria e teuml cileumlve duhet teuml mbrohet njeumllloj me ligj Keumlshtu

antikushtetutshmeumlria e keumltyre dy dispozitave qeumlndron pikeumlrisht tek rregullimi i gabuar qeuml

ligjveumlneumlsi ka beumlreuml duke ndaluar dhe duke mos njohur si teuml drejteuml subjektive teuml drejteumln e

kompensimit peumlr pasurineuml e humbur peumlr shkak teuml ligjit

10 Gjithashtu gjyqtari a quo vlereumlson se neuml rastin objekt gjykimi ashtu sikur do teuml

sqarohet neuml meumlnyreuml meuml teuml detajuar meuml poshteuml keumltij vendimi tek pjesa mbi arsyet e

antikushtetutshmeumlriseuml seuml tij nuk ka kurreumlfareuml mundeumlsie teuml kryhet operacioni intelektual i

interpretimit pajtues e ligjit veccedilse duke e ndryshuar dhe shtuar veteuml Gjykata nenin 168 dhe 169

teuml Kodit Civil apo duke vendosur teuml beumljeuml veteuml konkretisht keumlteuml gjeuml qeuml keumlrkohet teuml arrihet

neumlpeumlrmjet keumltij gjykimi incidental kushtetues teuml nisur neumlpeumlrmjet keumltij vendimi

Gjyqtari a quo vlereumlson se neumlse Gjykata kryesisht ndjek skenarin e pareuml pra teuml

ndryshimit teuml nenit 169 i Kodit Civil ushtron njeuml prerogativeuml ekskluzive kushtetuese teuml pushtetit

legjislativ ccedilka do teuml prekte themelet e ndeumlrtimit teuml Republikeumls soneuml konkretisht teuml shkelte nenin

7 dhe 1451 teuml Kushtetuteumls Nga ana tjeteumlr neumlse Gjykata do teuml beumlnte shfuqizimin e nenit 169 teuml

Kodit Civil sikur keumlrkohet neuml dispozitivin e keumltij vendimi do teuml rrezikonte teuml merrte apo trsquoi jepte

vetes atributet e Gjykateumls Kushtetuese konkretisht teuml shkelte nenin 131a dhe 1452 teuml

Kushtetuteumls

2 Natyra juridike e shfuqizimit teuml keumlrkuar

11 Gjyqtari a quo nga hulumtimi i teuml gjitheuml praktikeumls gjyqeumlsore dhe jurisprudenceumls seuml

Gjykateumls Kushtetuese teuml Republikeumls seuml Shqipeumlriseuml qeuml nga viti 1993 e deri meuml sot nuk ka

identifikuar njeuml rast teuml tilleuml shfuqizimi teuml normeumls ligjore2 sikur eumlshteuml rasti qeuml shtron peumlr zgjidhje

ky vendim i ndeumlrmjeteumlm qeuml ka inicuar kontrollin incidental kushtetues Deri meuml sot Gjykata

Kushtetuese e Republikeumls seuml Shqipeumlriseuml ndoshta nga qeuml nuk ka pasur keumlteuml meumlnyreuml parashtrimi teuml

keumlrkimit teuml gjyqtarit a quo ka realizuar veteumlm shfuqizime mekanike teuml normave ligjore duke u

krijuar ideja ndoshta e gabuar sikur kjo lloj keumlrkese nuk mundet teuml parashtrohet pasi gjithnjeuml

gjyqtari a quo nuk duhet teuml refuzojeuml teuml marreuml vendime pasi ligji ka paqarteumlsi konfuzion neuml

meumlnyreumln se si eumlshteuml formuluar apo mungon (neni 1 paragrafi i dyteuml i Kodit teuml Procedureumls Civile)

Njeuml arsye tjeteumlr rreth krijimit teuml keumlsaj ideje mund teuml jeteuml edhe keqkuptimi apo ekcesi i teoriseuml seuml

2 Rasti i pareuml qeuml u shtrua peumlr zgjidhje neuml Gjykateumln Kushtetuese ishte kontrolli incidental i inicuar nga

Gjykata e Rrethit Gjyqeumlsor Vloreuml me Vendimin ldquoPeumlr pezullimin e ccedileumlshtjes dhe deumlrgimin e saj neuml Gjykateumln

Kushtetueserdquo Nr 3151 Akti dt 29012014 Neuml keumlteuml rast neuml Mbledhjen e Gjyqtareumlve teuml Gjykateumls Kushtetuese me

Vendimin Nr 69 dt 01042014 me shumiceuml votash u disponua moskalimi i ccedileumlshtjes neuml seanceuml plenare

Megjithateuml ajo ccedilka duhet teuml vlereumlsohet neuml keumlteuml vendim eumlshteuml fakti se arsyet e moskalimit teuml ccedileumlshtjes nuk u

peumlrqeumlndruan neuml qeumlndrimin se Gjykata Kushtetuese nuk e njeh keumlteuml lloj kontrolli kushtetues teuml ridimensionuar por

ccedileumlshtja u moskalua peumlr argumentin se gjyqtari a quo neuml rastin konkret mundej teuml kryente zgjidhte ccedileumlshtjen me norma

teuml tjera

5

teknikeumls seuml interpretimit pajtues me Kushtetuteumln3 meumlnyreuml interpretimi e elaboruar

mjaftueshmeumlrisht nga Gjykata Kushtetuese neuml jurisprudenceumln e saj4

12 Megjithateuml njeuml keumlrkeseuml e tilleuml peumlr hereuml teuml pareuml rezulton teuml jeteuml beumlreuml nga Gjykata e

Rrethit Gjyqeumlsor Vloreuml me Vendimin Nr 3151 Akti dt 18102014 ldquoPeumlr pezullimin e gjykimit

dhe deumlrgimin e ccedileumlshtjes neuml Gjykateumln Kushtetueserdquo Gjykata Kushtetuese me Vendimin Nr 69 dt

01402014 teuml Mbledhjes seuml Gjyqtareumlve me shumiceuml votash ka vendosur moskalimin e ccedileumlshtjes

peumlr gjykim neuml seanceuml plenare Gjateuml arsyetimit teuml vendimit qofteuml neuml mendimin e shumiceumls dhe neuml

mendimin e pakiceumls nuk vihet neuml diskutim juridiksioni i Gjykateumls Kushtetuese peumlr teuml ushtruar

kontroll kushtetues mbi ligjet dhe peumlr trsquoi shfuqizuar ato neumlpeumlrmjet shfuqizimit intelektual

Keumlshtu Gjykata Kushtetuese neuml meumlnyreuml teuml heshtur ka pranuar qeuml njeuml kontroll i tilleuml incidental

eumlshteuml kushtetutshmeumlrisht i mundsheumlm Pikeumlrisht njeuml kontroll teuml tilleuml kushtetues evokohet

neumlpeumlrmjet keumltij vendimi neuml rastin konkret

13 Keumlshtu rasti konkret dhe problemi qeuml ka neni 169 i Kodit Civil nuk eumlshteuml fakti se ai

eumlshteuml e paqarteuml sepse ai neuml teuml veumlrteteuml nuk mund teuml formulohej neuml njeuml meumlnyreuml meuml teuml kuptueshme

peumlrsa i peumlrket ccedileumlshtjes seuml kompensimit teuml ishpronarit problemi qeuml ka ky nen nuk eumlshteuml fakti se ai

ka kundeumlrtheumlnie pasi ccedileumlshtja se a ka teuml drejteuml ishpronari teuml kompensohet nga personi qeuml fiton

proneumlsineuml me parashkrim fitues eumlshteuml zgjidhur pa ekuivok duke mos u njohur njeuml e drejteuml e tilleuml

subjektive problemi qeuml ka ky nen nuk eumlshteuml paploteumlsia e tij pasi ai eumlshteuml aq i ploteuml sa nuk le gjeuml

pa rregulluar konkretisht edhe mosnjohjen e teuml drejteumls subjektive teuml kompensimit qeuml duhet trsquoa

njihte Gjithashtu problemi qeuml ka ky nen nuk mund teuml zgjidhet me interpretim pajtues duke

peumlrjashtuar teuml gjitha interpretimet e tjera jokushtetuese dhe duke ndjekur zbatimin e interpretimit

meuml kushtetues teuml mundsheumlm qeuml dispozita e lejon

14 Neuml vlereumlsimin e gjyqtarit a quo ccedildo tentativeuml peumlr trsquoi dheumlneuml intepretim kushtetues atij

do teuml shkaktojeuml ose ndryshimin e ligjit ose shfuqizimin e tij pasi ky nen nuk jep veccedilse njeuml

mundeumlsi interpretimi kur shtrohet peumlr zgjidhje pyetja neumlse mundet teuml keumlrkojeuml ishpronari dhe meuml

pas gjykata trsquoi akordojeuml atij teuml drejteumln peumlr kompensim peumlr pasurineuml e humbur peumlr shkak teuml ligjit

Peumlrgjigja eumlshteuml pa ekuivok neuml rregullimin e nenit 169 teuml Kodit Civil absolutisht jo pasi njeuml e

drejteuml e tilleuml subjektive nuk njihet nga instituti i parashkrimit fitues neuml teuml drejteumln matreriale

Keumlshtu neuml meumlnyreuml teuml qashteumlr nxjerr krye konkluzioni se keumlto dispozita problemin e madh e kaneuml

neuml konceptimin dhe rregullimin e ccedileumlshtjes pikeumlrisht teuml shtruar peumlr zgjidhje neuml keumlteuml gjykim e qeuml

diktoi inicimin e keumltij gjykimi kushtetues incidental

15 Sakaq fiton terren egzigjenca e rendit juridik teuml Republikeumls soneuml qeuml jurisprudenca

dhe praktika gjyqeumlsore e Gjykateumls Kushtetuese teuml ridimensionohet neuml funksion teuml perfeksionimit

dhe peumlrditeumlsimit teuml parimit teuml supremaciseuml seuml normave me qeumlllimin peumlrfundimtar teuml ngadheumlnjimit

teuml legjitimitetit dhe drejteumlsiseuml kushtetuese Neuml vlereumlsimin e Gjykateumls duhet qeuml modeli i

shfuqizimit mekanik i deritanisheumlm kushtetues teuml rikonceptohet dhe azhurnohet me zhvillimet

moderne teuml drejteumlsiseuml kushtetuese pasi Kushtetuta e lejon keumlteuml gjeuml konkretisht me forma meuml teuml

sofistikuara teuml veprimtariseuml seuml gjykimit kushtetues sikur eumlshteuml ajo qeuml zhvillon prej

3 Neuml vlereumlsimin e gjyqtarit a quo neuml praktikeumln gjyqeumlsore teuml autoriteteve meuml teuml larta gjyqeumlsore eumlshteuml veumlneuml re

shpesh hereuml qeuml neumln justifikimin e interpretimit pajtues me Kushtetuteumls teuml ligjit eumlshteuml ndryshuar veteuml ligji apo

praktikisht shfuqizuar ai 4 Shiko psh Vendimin e Gjykateumls Kushtetuese nr 29 dateuml 31052010 dhe Vendimin e Gjykateumls

Kushtetuese Nr 33 dt 24062010 Interpretimi qeuml Gjykata Kushtetuese ka beumlreuml rreth operacionit intelektual

gjyqeumlsor teuml interpretimit pajtues neuml vlereumlsimin e gjyqtarit a quo nuk eumlshteuml aspak ajo qeuml sqarohet neuml referenceumln e

lartcituar

6

dhjeteumlvjeccedilareumlsh Gjykata simoteumlr Kushtetuese Italiane5 Sakaq Gjykata vlereumlson se egzigjencat e

mijeumlvjeccedilarit teuml ri sfidat e dejteumlsiseuml kushtetuese dhe nevoja peumlr rivitalizimin e seuml drejteumls seuml gjalleuml6

neuml rendin toneuml juridik dhe perspektiva europiane e Republikeumls seuml Shqipeumlriseuml keumlrkojneuml qeuml Gjykata

Kushtetuese teuml pranojeuml neuml praktikeumln e gjyqeumlsore dhe neuml jurisprudenceumln e saj teorineuml e shfuqizimit

intelektual teuml ligjit sikur nevoja e kushtetuese e rendit juridik dikton neuml rastin konkret

16 Gjyqtari a quo vlereumlson se Republika e Shqipeumlriseuml nuk mundet teuml mbetet peng i

drejteumlsiseuml kushtetuese klasike pasi kjo vjen neuml kundeumlrshtim me interesat e shtetit teuml seuml drejteumls dhe

kundeumlr interesave teuml zhvillimit teuml veteuml drejteumlsiseuml kushtetuese Neuml fakt trendi i zhvillimeve teuml reja

teuml drejteumlsiseuml kushtetuese neuml teuml gjitha vendet e Bashkimit Europian po shkon drejt atij fenomeni

qeuml njihet si ldquoqeverisje e gjyqeumlsoritrdquo apo ldquogjyqeumlsorizim i politikeumlsrdquo Neuml keumlteuml meumlnyreuml seuml fundmi

eumlshteuml ridimensionuar roli i gjykatave kushtetuese neuml Europeuml dhe tashmeuml ajo nuk shihet veteumlm si

njeuml organ ligjveumlneumls negativ qeuml ushtron kontroll mbi legjislacionin ekzistues neuml fuqi por edhe si

njeuml organ qeuml ushtron kontroll mbi mungeseumln e ligjeve ometimet keqrregullimet apo boshlleumlqet

ligjore Ky lloj kontrolli kushtetues ka kontribuar neuml zhvillimin e tendencave teuml reja neuml drejteumlsineuml

kushtetuese duke i shndeumlrruar gjykatat kushtetuese neuml njeuml lloj asistenti teuml Ligjveumlneumlsit7 Neuml keumlteuml

kuadeumlr gjyqtari a quo ccedilmon teuml sjelleuml neuml veumlmeumlndje praktikeumln e konsoliduar teuml Gjykateumls

Kushtetuese teuml Republikeumls seuml Italiseuml e cila e ka elboruar mjaftuesheumlm keumlteuml lloj kontrolli teuml

normeumls juridike pra kontrollin mbi ometimin apo keqrregullimin e legjislatorit8

17 Keumlshtu neuml keumlteuml kontekst faktik procedural dhe ligjor vendimmarrja e Gjykateumls

Kushtetuese mbi ccedileumlshtjet e ngritura neumlpeumlrmjet keumltij kontrolli incidental eumlshteuml e detyrueshme dhe

kusht sine qua non neuml meumlnyreuml qeuml teuml procedohet me meumltejshmeumlrineuml e procesit gjyqeumlsor teuml

pezulluar

3 Lidhur me arsyet e antikushtetutshmeumlriseuml

- Konsiderata teuml peumlrgjithshme peumlr teuml drejteumln e proneumls

18 Gjykata vlereumlson se e drejta mbi pasurineuml neuml peumlrgjitheumlsi dhe e drejta e proneumls neuml

veccedilanti peumlrbeumljneuml bazeumln e sistemit ekonomik neuml Republikeumln toneuml (funksioni publik kushtetues) dhe

janeuml teuml drejta themelore kushtetuese teuml kujtdo (funksioni privat kushtetues) Legjislatori ka

peumlrcaktuar neuml ligj volumet e tagrave qeuml rrjedhin nga ajo meumlnyreumln se si ajo realizohet efektivisht

mbrojtjen juridike qeuml geumlzon dhe mjetet ligjore peumlr teuml realizuar njeuml teuml drejteuml teuml tilleuml neuml rast se

geumlzimi i qeteuml i keumlsaj teuml drejte ceumlnohet Keumlshtu sikurse juristkonsulteumlt romak peumlrkufizonin

Proprietas est jus utendi jus fruendi jus abudendi res sua quatenus juris ratio patitus edhe

Kodi yneuml Civil neuml nenin 149 peumlrkufizon se Proneumlsia eumlshteuml e drejta peumlr teuml geumlzuar dhe disponuar

lirisht sendet brenda kufijve teuml caktuar nga ligji9

Ky rregullim kushtetues dhe ligjor i detyrohet funksionit teuml dyfishteuml privat dhe shoqeumlror

qeuml mbart neuml vetvete e drejta e proneumls Keumlshtu funksioni privat qeuml ka e drejta e proneumls sjell

ndikimin e vet neuml geumlzimin normal teuml lirive dhe teuml teuml drejtave teuml individit Kuptimi historik dhe ai

sotsheumlm i garanciseuml seuml proneumls eumlshteuml kuptimi i njeuml teuml drejte themelore qeuml lidhet pazgjidhshmeumlrisht

5 Shiko Vendimin Nr 250 dt 28111986 Vendimin Nr 317 dt Dt 06071989 Vendimin Nr 207 dt

18072009 etj teuml Gjykateumls Kushtetuese Italiane 6 Shiko Vendimin e Gjykateumls Kushtetuese 62012 i cili e ka pranuar doktrineumln e seuml ldquodrejteumls seuml gjalleumlrdquo

7 Po aty

8 Vendim Nr 250 dt 28111986 Vendim Nr 317 dt Dt 06071989 Vendim Nr 207 dt 18072009 etj

teuml Gjykateumls Kushtetuese teuml Republikeumls seuml Italiseuml 9 Shiko peumlr analogji edhe nenin 832 teuml Kodit Civil teuml Republikeumls seuml Italiseuml

7

me lirineuml individuale10

Prona ka njeumlkoheumlsisht edhe karakterin e dalluesheumlm shoqeumlror sepse

peumlrdorimi i saj duhet ti sheumlrbejeuml mireumlqeumlnies publike Peumlr sa koheuml funksioni i proneumls eumlshteuml njeuml

mjet peumlr ruajtjen e liriseuml vetjake prona geumlzon njeuml mbrojtje teuml veccedilanteuml Nga ana tjeteumlr ligjveumlneumlsi

mund teuml vendoseuml kufizime ndaj proneumls sa meuml i madh teuml jeteuml funksioni social i saj11

Sidoqofteuml

Gjykata neuml peumlrputhje edhe me konsideratat e mbajtura nga jurisprudenca e Gjykateumls Kushtetuese

ndeumlr vite vlereumlson se garancia kushtetuese e proneumls nuk mund teuml pranojeuml kufizime jo

proporcionale dmth kufizime qeuml nuk justifikohen me konsiderata sociale12

19 Keumlshtu neuml vareumlsi teuml funksioneve teuml dyfishta qeuml ploteumlson e drejta e proneumls legjislatori

ka parashikuar edhe mjetet ligjore teuml fitimit teuml mbrojtjes dhe realizimit teuml saj (shiko nenin 41 teuml

Kushtetuteumls dhe nenin 163 teuml Kodit Civil) Mjetet ligjore peumlr fitimin dhe mbrojtjen e keumlsaj teuml

drejte peumlrgjitheumlsisht janeuml teuml parashikuara neuml Kodin Civil Duke qeumlneuml se ky interpretim beumlhet neuml

funksion teuml zgjidhjes seuml ccedileumlshtjes objekt gjykimi Gjykata do teuml merret veteumlm me mjetet ligjore

konkrete qeuml kaneuml gjeneruar keumlteuml proces gjyqeumlsor konkretisht padineuml e njohjes pronar dhe dhe

parashkrimin fitues sipas nenit 169 teuml Kodit Civil

- Konsiderata teuml peumlrgjithshme peumlr parashkrimin fitues

20 Parashkrimi fitues sipas nenit 169 teuml Kodit Civil eumlshteuml njeuml meumlnyreuml origjinale e fitimit

teuml proneumlsiseuml qeuml do teuml thoteuml e pavarur nga titulli i subjektit qeuml kishte proneumlsineuml mbi ateuml send meuml

pareuml13

Si e tilleuml prova peumlr teuml veumlrtetuar se ajo ekziston eumlshteuml apo janeuml aktet qeuml provojneuml teuml

peumlrmbushura objektivisht kushtet qeuml ligji vendos Si e tilleuml kjo e drejteuml subjektive proneumlsie eumlshteuml

njeuml e drejteuml e re krejt e pavarur nga teuml drejtat qeuml mund teuml reumlndonin meuml pareuml mbi ateuml send

Neuml peumlrgjitheumlsi kjo meumlnyreuml fitimi proneumlsie keumlrkon posedimin e sendit nga jopronari si teuml

ishte i tilleuml dhe vazhdimi i posedimit peumlr njeuml koheuml teuml parapareuml nga ligji Peumlr rrjedhojeuml nga

bashkimi i koheumls me posedimin rezulton vehteumlsimi i seuml drejteumls14

duke u beumlreuml keumlshtu njeuml nga

efektet meuml teuml reumlndeumlsishme teuml posedimit pasi veteumlm vazhdimi i tij neuml sasi dhe neuml cileumlsineuml e

keumlrkuar nga ligji eumlshteuml i afteuml juridikisht teuml shndeumlrrojeuml dhe teuml legjitimojeuml njeuml gjendje fakti neuml njeuml

gjendje juridike Kjo meumlnyreuml e fitimit teuml proneumlsiseuml ndahet neuml dy lloje kur beumlhet fjaleuml peumlr aneumln

subjektive teuml poseduesit dmth mireumlbesimin apo keqbesimin Kur posedimi i pandeumlrprereuml ka

qeneuml neuml mireumlbesim ateumlhere afatet e koheumlkalimit do teuml mjaftohetn qeuml qeni 10 vite Ndeumlrsa kur

posedimi i pandeumlrprereuml ka qeneuml neuml keqbesim ateumlhere afatet e koheumlkalimit do dyfishohen e

rrejdhimisht do teuml shkojneuml neuml 20 vjet Ndeumlrkoheuml pavareumlsisht aneumls subjektive teuml poseduesit dhe

pavareumlsisht cileumlsiseuml apo ekzistenceumls seuml titullit parashkrimi fitues sipas nenit 169 i Kodit Civil

koheumlkalimin e situateumls seuml faktit e keumlrkon peumlr njeuml periudheuml standarte njeumlzet vjeccedilare

21 Neni 170 i Kodit Civil neumln titullin ldquoRegjistrimi i sendit teuml fituar me parashkrimrdquo

shprehet se ldquoPersoni qeuml ka fituar me parashkrim njeuml send teuml paluajtsheumlm ka teuml drejteuml teuml paraqeseuml

padi kundeumlr personit teuml meumlparsheumlm ose trasheumlgimtareumlve teuml tij peumlr njohjen e proneumlsiseuml seuml vet dhe

neuml bazeuml teuml vendimit gjyqeumlsor peumlrkateumls teuml keumlrkojeuml qeuml teuml kryhet regjistrimi i sendit nga organi

kompetent shteteumlrorrdquo Keumlshtu ky nen peumlrcakton fillimisht se faza peumlrmbylleumlse e konstatimit teuml

njeuml fakti juridik konkretisht meumlnyra e fitimit teuml proneumlsiseuml me parashkrim fitues veumlrtetimi i teuml

10

Shiko peumlr meuml tepeumlr Vendimin e Gjykateumls Kushtetuese Gjermane BverfGE 58 225 (300) 11

Shiko peumlr meuml tepeumlr Vendimin e Gjykateumls Kushtetuese Gjermane BverfGE 52 1 12

Po aty (idem) 13

Giuseppe Chine Marco Fratini Andrea Zoppini diretti da Guido Alpa e Roberto Garofoli ldquoManuale di

Diritto Civilerdquo IV Edizione Romeuml 2013 faqe 582 14

Shiko Baltasar Benusi ldquoSendet Zoteumlnimi dhe modifikimet e tijardquo Botim i Ministriseuml seuml Drejteumlsiseuml 1931

faqe 105

8

cilit passjell si pasojeuml juridike krijimin e marreumldheumlnies seuml proneumlsiseuml eumlshteuml padia e cila i

kundrejtohet pronarit teuml meumlparsheumlm peumlr ta detyruar ateuml ta njoheuml pronar subjektin qeuml ka fituar

pasurineuml me parashkrim fitues Keumlshtu ligji ia ka leumlneuml si detyreuml funksionale Gjykateumls qeuml rast pas

rasti teuml hulumtojeuml mbi materialin provues qeuml sjellin paleumlt peumlr teuml konkluduar neumlse

bashkeumlekzistojneuml njeumlherazi teuml gjitha kushtet ligjore teuml parashkrimit fitues apo jo Keumlshtu Gjykata

arrin neuml konkluzionin se kushtet e meumlsipeumlrme duhet qeuml teuml ekzistojneuml neuml teuml njeumljteumln koheuml dhe se

mungesa qofteuml edhe e njeumlrit prej keumltyre kushteve beumln qeuml teuml mos jemi peumlrpara fitimit teuml proneumlsiseuml

me aneuml teuml parashkrimit fitues15

22 Kjo fazeuml peumlrmbylleumlse e konstatimit teuml faktit juridik teuml fitimit teuml proneumlsiseuml nuk ka

karakter konstitutiv pasi nuk eumlshteuml vendimi i gjykateumls qeuml beumln pronar subjektin por janeuml

ekzistenca e njeumlkohshme e teuml gjitheuml elementeumlve teuml listuar meuml sipeumlr teuml cilat formeumlsojneuml dhe

konstituojneuml teuml drejteumln e proneumlsiseuml seuml fituar rishtazi nga ai subjekt neumlpeumlrmjet parashkrimit fitues

Neuml keumlteuml kuptim vendimi i gjykateumls ka ekskluzivisht efektet juridike konstatuese teuml faktit juridik

dhe peumlr rrjedhojeuml ka karakter teuml mireumlfillteuml deklarativ Neuml vlereumlsimin e Gjykateumls ky vendim efektin

konstatues dhe deklarativ e shtrin me efekt retroaktiv apo prapaveprues deri neuml momentin e

bashkeumlekzistenceumls seuml njeumlkohshme teuml elementeve teuml listuar meuml lart theumlneuml ndryshe momentit teuml

fitimit teuml proneumlsiseuml Ndaj Neni 170 i Kodit Civil intepretuar sistematikisht me nenin 32b teuml

Kodit teuml Procedureumls Civile peumlr teuml peumlrmbyllur konstatimin e keumltij fakti juridik ka leumlneuml neuml

disponibilitetin e pronarit teuml beumlreuml rishtazi njeuml padi njohje e cila i kundrejtohet ishpronarit peumlr trsquoa

detyruar keumlteuml teuml fundit teuml njoheuml teuml drejteumln e proneumlsiseuml dhe peumlr teuml mundeumlsuar sakaq regjistrimin e

pasuriseuml neuml regjistrat publik

23 Lidhur me padineuml qeuml ofron neni 170 i Kodit Civil Gjykata vlereumlson se ajo peumlrbeumln njeuml

padi njohje peumlr nga natyra juridike e saj e paparashkrueshme sipas nenit 113 teuml Kodit Civil dhe e

sjelleuml peumlr gjykim me teuml vetmin qeumlllim peumlr teuml veumlrtetuar ekzistenceumln e njeuml marreumldheumlnie juridike pra

jo peumlr ta krijuar ateuml pasi kjo padi nuk synon teuml krijojeuml marreumldheumlnie por veteumlm teuml veumlrtetojeuml

gjyqeumlsisht ekzintenceumln e saj Neuml keumlteuml meumlnyreuml Legjislatori duke dashur trsquoi japeuml siguri qarkullimit

civil teuml pasurive dhe teuml eleminojeuml vetgjyqeumlsineuml neuml realizimin e teuml drejtave teuml subjekteve privat ka

krijuar njeuml mjet juridik peumlr teuml zgjdhur paqarteumlsiteuml mbi peumlrkateumlsineuml e teuml drejtave duke ia leumlneuml keumlteuml

detyreuml gjykateumls e cila e realizon ateuml duke shqyrtuar materialin provues dhe duke aplikuar mbi teuml

ligjin

24 Gjykata vlereumlson se paditeuml e njohjes quhen ndryshe padi provokatore pasi sigurojneuml

bazeumln peumlr njeuml padi detyrimi neuml teuml ardhmen (formulae praeiudiciales) Peumlr nga interpretimi

historik evolutiv Gjykata vlereumlson se keumlto padi ngriheshin neuml teuml drejteumln romake peumlr teuml

parandaluar njeuml padi teuml ardhshme (provocatio ad agendum apo impositio silenti) qeuml me kalimin e

koheumls mund teuml zbehej provueshmeumlria e saj Me peumlrsosjen e seuml drejteumls procedurale civile neuml teuml

drejteumln borgjeze gjermanike dhe italo-franceze paditeuml provokatore u reformuan neuml funksion teuml

respektimit teuml parimit teuml disponibilitetit duke iu njohur e drejta e ccedildo subjekti qeuml lirisht dhe

kurdo peumlr teuml mbrojtur njeuml interes teuml ligjsheumlm teuml tij peumlr teuml ngritur padi veumlrtetimi ose njohjeje

negative apo pozitive neumlpeumlrmjet teuml cilave personi i interesuar nuk ka nevojeuml teuml ftojeuml apo teuml

detyrojeuml dikeuml peumlr teuml ngritur njeuml padi teuml tilleuml jashteuml vullnetit teuml tij por ai me vullnetin e tij dhe

kryesisht mundet ta beumljeuml njeuml gjeuml teuml tilleuml veteuml duke keumlrkuar nga gjykata njohjen e ekzistenceumls ose

mosekzistenceumls seuml njeuml marreumldheumlnieje juridike veumlrteteumlsiseuml apo paveumlrteteumlsiseuml seuml njeuml dokumenti me

pasoja ligjore teuml paleumlve

15

Shiko Vendim i Gjykateumls seuml Larteuml Kolegji Civil Nr11115-01734-00-2007 i Regj Themeltar Nr00-

2010-973 i Vendimit (307) dt 29062010

9

25 Gjykata vlereumlson se arsyeja e mjaftueshme peumlr ngritjen e keumlsaj padie eumlshteuml pikeumlpamja

e kundeumlrt e paleumlve lidhur me llojin apo peumlrmbajtjen e teuml drejteumls subjektive veumlrteteumlsiseuml

paveumlrteteumlsiseuml seuml njeuml dokumenti apo teuml njeuml marreumldheumlnieje juridiko-civile Ndeumlrhyrja e gjykateumls me

keumlteuml lloj padie keumlrkohet para se teuml beumlhet shkelja e normeumls juridike neuml teuml cileumln bazohet e drejta

subjektive e paditeumlsit Reumlndeumlsia e keumlsaj padie eumlshteuml preventiviteti dhe efekti parandalues i saj dhe

qeumlndron neuml faktin se i kontribuon pengimit teuml shkeljeve teuml teuml drejtave qeuml mund teuml beumlhen neuml teuml

ardhmen Marreumldheumlnia juridiko-civile peumlr teuml cilin vendimi gjyqeumlsor konfirmon ekziston

pavareumlsisht nga ai dhe normalisht qeuml para se teuml jeteuml dheumlneuml vendimi i gjykateumls E drejta peumlr teuml

keumlkuar mbrojtje juridike deklarative sikur kjo qeuml gjeneron kjo padi eumlshteuml thjeshteuml e natyreumls

procedurale dhe autonome sepse nuk mbeumlshtetet neuml kurreumlfareuml autorizimi apo fakulteti teuml seuml

drejteumls materiale Keumlshtu paditeuml e njohjes nuk shoqeumlrohen neuml keumlrkim edhe me detyrimin e teuml

paditurit peumlr kryerjen e njeuml veprimi teuml caktuar Keumlto vendime nuk mund teuml vihen drejteumlpeumlrdrejteuml

neuml ekzekutim por ato mund teuml sheumlrbejneuml veteumlm si bazeuml peumlr dheumlnien meuml voneuml teuml njeuml vendimi

detyrimi

26 Nga pikeumlpamja e seuml drejteumls materiale qeuml synon teuml mbrojeuml kjo padi Gjykata vlereumlson

se kemi teuml beumljmeuml me teuml drejteumln e pronarit peumlr teuml garantuar posedimin e qeteuml teuml sendit teuml tij neuml

meumlnyreuml qeuml teuml ai teuml jeteuml neuml gjendje teuml peumlrfitojeuml dhe teuml maksimalizojeuml dobineuml nga disponimi i lireuml

dhe i pakushteumlzuar i pasuriseuml seuml tij qofteuml edhe neuml teuml ardhmen Keumlshtu pronari qeuml vlereumlson se ka

persona teuml treteuml qeuml hiqen si pronar apo kaneuml tituj proneumlsie mbi sendet e tij dhe qeuml keumlto cileumlsi e

personave teuml treteuml mohojneuml cileumlsineuml e tij si pronar dhe sovranitetin dhe ekskluzivitetin e tij teuml

peumlrkateumlsiseuml mbi sendin e tij mundet qeuml neumlpeumlrmjet Gjykateumls trsquoi detyrojeuml keumlto teuml fundit ta njohin

ateuml pronar

Normalisht Gjykata pas njeuml shqyrtimi gjyqeumlsor teuml gjithansheumlm do teuml marreuml neuml shqyrtim

titujt respektiv teuml proneumlsiseuml dhe neuml peumlrfundim teuml gjykimit do teuml keteuml konkluduar se njeumlri prej

titujve eumlshteuml i vlefsheumlm duke konkluduar sakaq edhe mbi fatin e padiseuml seuml shtruar peumlr zgjidhje

Neuml keumlteuml kuptim neni 149 i Kodit Civil shprehet se ldquoProneumlsia eumlshteuml e drejta peumlr teuml geumlzuar dhe

disponuar lirisht sendet brenda kufijve teuml caktuar nga ligjirdquo Keumlshtu pronari i njeuml pasurie do teuml

geumlzojeuml teuml gjitha teuml drejtat dhe teuml gjitheuml pushtetin ligjor teuml mbrojtjes seuml keumltyre teuml drejtave teuml

proneumlsiseuml peumlrsa koheuml do ta keteuml ligjeumlrisht cileumlsineuml e pronarit Peumlr ta identifikuar keumlteuml limit juridik

neni 191 i Kodit Civil shprehet ndeumlr teuml tjera se ldquoProneumlsia humbet kur fitohet nga njeuml tjeteumlr ose

kur hiqet doreuml prej sajrdquo Keumlshtu me veumlrtetimin e njeumlrit prej keumltyre fakteve juridike personi

humbet cileumlsineuml ligjore teuml pronarit e rrjedhimisht edhe teuml gjitheuml pushtetet juridike qeuml rrjedhin prej

keumlsaj teuml drejte

27 Nga ana tjeteumlr Gjykata vlereumlson se parashkrimi fitues eumlshteuml njeuml meumlnyreuml primare e

fitimit teuml proneumlsiseuml dhe neuml keumlteuml rast nuk mund teuml zbatohet parimi qeuml ldquoaskush nuk mund trsquoi kalojeuml

njeuml tjetri meuml tepeumlr teuml drejta nga sa veteuml kardquo i cili zbatohet veteumlm neuml meumlnyrat e prejardhura teuml

fitimit teuml proneumlsiseuml Neuml parashkrimin fitues fituesi i sendit beumlhet pronar qeuml nga ccedilasti qeuml

parashkrimi eumlshteuml ploteumlsuar16

ccedilka do teuml thoteuml se pavareumlsisht se sa e voneuml eumlshteuml padia e fituesit teuml

ri teuml proneumlsiseuml vendimi i gjykateumls ka karakter konstatues dhe deklarativ e jo konstitutiv qeuml do teuml

thoteuml se konfirmon njeuml marreumldheumlnieje juridike ekzistuese dhe nuk e krijon ateuml17

(shiko Nenin 32b

i Kodit teuml Procedureumls Civile) Gjykata vlereumlson se data e perfeksionimit teuml koheumlkalimit teuml

16


2008-544 i Vendimit (214) dt 18032008 17


Diritto Civilerdquo IV Edizione Romeuml 2013 faqe 585

10

parashikuar nga ligji sheumlnon momentin final juridik teuml ndeumlrrimit teuml titullaritetit teuml proneumlsiseuml nga

ishpronari tek pronari i ri

28 Nga sa u arsyetua meuml lart Gjykata arrin neuml konkluzionin se parashkrimi fitues eumlshteuml

njeuml meumlnyreuml proneumlsie qeuml vepron drejteumlpeumlrdrejteuml peumlr shkak teuml parashikimit si e tilleuml nga ligji qeuml do

teuml thoteuml se vullneti i paleumlve qeuml humbin proneumlsineuml apo qeuml fitojneuml proneumlsineuml nuk ndikojneuml aspak neuml

perfeksionimin e kushteve faktike dhe ligjore peumlr ngjarjen e formeumlsimit teuml titullit Peumlr keumlteuml arsye

gjyqtari a quo e vlereumlson shumeuml teuml reumlndeumlsishme keumlteuml konkluzion pasi neumlpeumlrmjet tij arrihet teuml

rrjedheuml logjikisht edhe konkluzioni tjeteumlr qeuml do teuml shoqeumlrojeuml gjitheuml arsyetimin e keumltij vendimi se

veprimi i parashkrimit fitues nuk do teuml thoteuml se ishpronari ka hequr doreuml nga proneumlsia por se

proneumlsia e tij ka humbur peumlr shkak teuml ligjit dhe po peumlr shkak teuml ligjit proneumlsineuml mbi ateuml send e ka

fituar njeuml subjekt tjeteumlr qeuml ka peumlrmbushur teuml gjitheuml keumlrkesat e ligjit

Keumlshtu ligji ka parapareuml mundeumlsineuml qeuml peumlr efekt teuml tij me kalimin e koheumls prej 20 vjet

duke u prezumuar edhe ploteumlsimi i kushteve teuml tjera cileumlsore peumlr keumlteuml meumlnyreuml origjinale fitimi

proneumlsie teuml shuajeuml titullin e proneumlsiseuml seuml ishpronarit dhe teuml krijojeuml menjeumlhereuml dhe neuml teuml njeumljteumln

koheuml titullin e proneumlsiseuml peumlr peumlrfituesin mbi teuml njeumljteumln proneuml Keumlshtu nuk humbet asnjeuml moment

titullariteti i proneumlsiseuml mbi sendin neuml qarkullimin civil por ai veteumlm transformohet Pikeumlrisht neuml

keumlteuml moment ideal juridik shteti vendos qeuml si pronar teuml titullojeuml subjektin abstrakt qeuml ploteumlson

kushtet e parapara nga ligji Neuml keumlteuml meumlnyreuml neuml vlereumlsimin e gjyqtarit a quo parashkrimi fitues si

meumlnyreuml origjinale e fitimit teuml proneumlsiseuml eumlshteuml mjeti ligjor se si shteti rregullon kontrollin mbi

pasurineuml ndeumlrmjet subjekteve neuml kuptim teuml nenit 1 teuml Protokolli 1 teuml KEDNj i cili ndeumlr teuml tjera

diponon se ldquopeumlr teuml rregulluar peumlrdorimin e pasurive neuml peumlrputhje me interesin e peumlrgjithsheumlmrdquo18

apo

nenin 41 teuml Kushtetuteumls i cili ndeumlr teuml tjera disponon se ldquokufizime neuml ushtrimin e seuml drejteumls seuml

proneumls veteumlm peumlr interesa publikeumlrdquo19

Neuml keumlteuml meumlnyreuml e drejta e proneumlsiseuml konceptohet jo veteumlm

si e drejteuml qeuml i kundrejtohet teuml treteumlve universalisht apo organeve shteteumlrore por edhe veteuml

ligjveumlneumlsit dhe procesit ligjbeumlreumls20

- Egzigjenca e rendit juridik shoqeumlriseuml dhe shtetit peumlr parashkrimin fitues

29 Neuml vlereumlsimin e gjyqtarit a quo siguria juridike eumlshteuml parimi kushtetues meuml i

reumlndeumlsisheumlm qeuml ldquoprivilegjonrdquo poseduesin ndaj pronarit dhe qeuml vendoset neuml thelb teuml parashkrimit

fitues Keumlshtu ligjveumlneumlsi neumlpeumlrmjet parashkrimit fitues ldquodekoronrdquo pronar ateuml qeuml e zhvillon

proneumln e ruan e kujdeset peumlr teuml si teuml ishte pronari i veumlrteteuml duke qeumlneuml i bindur neuml proneumlsineuml e tij

dhe nga ana tjeteumlr ldquondeumlshkonrdquo pronarin pasiv me humbjen e proneumls i cili peumlr njeuml koheuml teuml gjateuml

nuk ushtron teuml drejtat e tij peumlr njeuml koheuml teuml gjateuml Kuptohet ndeumlshkimi neuml keumlteuml rast eumlshteuml domen

ekskluziv i seuml drejteumls civile dhe nuk mund teuml trajtohet apo teuml barazohet qofteuml edhe peumlr nga efektet

nga ligji me ndeumlshkimin penal qofteuml edhe me karakteristikat e tij ultima ratio Gjithashtu

ligjveumlneumlsi duke i dheumlneuml peumlrpareumlsi marreumldheumlnies faktike me proneumln dhe personin qeuml e ushtron

pushtetin e pronarit ekskluzivisht si teuml ishte i tilleuml21

neumln disa kushte rrepteumlsisht teuml caktuara

18

Shiko Vendimin e GjEDNj teuml Dhomeumls seuml Madhe neuml ccedileumlshtjen me Nr 4430202 Aplikimi dt

30072007 ldquoJA Pye (Oxford) LTD dhe JA Pye (Oxford) Land LTD kundeumlr Mbreteumlriseuml seuml Bashkuarrdquo Strasburg 19

Shiko peumlr analogji nenin 42 teuml Kushtetuteumls seuml Republikeumls seuml Italiseuml i cili ndeumlr teuml tjera disponon ldquolpeumlr

qeumlllimin peumlr teuml siguruar funksionin socialrdquo (peumlrkthim i gjyqtarit) Teuml njeumljteumln gjeuml beumln edhe neni 17 i Karteumls seuml teuml

Drejtave Themelore teuml Bashkimit Europian e neumlnshkruar neuml Niceuml neuml vitin 2000 20



Shiko ldquoPrescription and Limitationrdquo (Scotland) Act 1973 section 1(1)(a)

11

ligjore nuk mbron veteumlm interesin e pronarit faktik (interesin privat) por nxit zhvillimin e

proneumls si bazeumln e zhvillimit ekonomik neuml Republikeumln e Shqipeumlriseuml (interesin publik)

30 Gjykata vlereumlson se ccedildo kufizim qeuml i vihet teuml drejteumls peumlr proneuml me aneuml teuml parashkrimit

fitues eumlshteuml i justifikuar nga njeuml interes publik neuml meumlnyreuml teuml arsyeshme nga nevoja peumlr teuml

shmangur rrezikun e beumlrjes seuml padrejteumlsive neuml gjykimin e padive teuml mbetura stok teuml vjeteumlruara

dhe peumlr teuml garantuar sigurineuml juridike qeuml sjell marreumldheumlnia faktike publike dhe e pakontestuar

ndeumlr vite dhe dhjeteumlvjeccedilar e poseduesit faktik qeuml hiqet me proneumln si teuml ishte pronari i veumlrteteuml i saj

Neuml keumlteuml kuptim mbrohen teuml paditurit eventual nga paditeuml e vjeteumlruara dhe inkurajohen paditeumlsit

eventual peumlr teuml mos fjetur dhe vegjetuar mbi teuml drejtat e tyre22

Gjithashtu instituti i parashkrimit

fitues garanton edhe mbareumlvajtjen e proceseve gjyqeumlsore teuml cilat do teuml kishin veumlshtireumlsi dhe

ndeumlrlikime teuml shumta peumlrballeuml provave tashmeuml teuml pamundura dhe dyshimta po aq sa teuml vjetra23

31 Gjykata vlereumlson se instituti i parashkrimit fitues eumlshteuml edhe njeuml politikeuml diskrecionare

e pushtetit ligjveumlneumls teuml ccedildo shteti neuml disiplinimin dhe ekonomizimin e tokeumls apo pasurive teuml

paluajtshme neuml peumlrgjitheumlsi qeuml peumlrbeumljneuml njeuml burim teuml kufizuar natyror dhe si teuml tilleuml teuml

shteruesheumlm Gjykata vlereumlson se po mos teuml ekzistonte kjo meumlnyreuml fitimi proneumlsie do teuml

justifikohej pasiviteti i papeumlrligjur i pronareumlve ndeumlr dhjeteumlvjeccedilareuml dhe neuml peumlrpjestim me koheumln e

kaluar prona do teuml beumlhej e patregeumltueshme dhe njeumlkoheumlsisht sterile neuml qarkullimin civil dhe neuml

destinacionin e saj natyror dhe ekonomik

Gjykata vlereumlson se duke qeneuml se pasuriteuml e paluajtshme kaneuml njeuml reumlndeumlsi teuml madhe neuml

qarkullimin civil dhe se ato janeuml njeuml burim i kufizuar dhe i shteruesheumlm sipas mundeumlsive

objektive duhet qeuml interpretimet e ligjit dhe politikat shteteumlrore teuml jeneuml teuml tilla qeuml nga njeumlra aneuml

teuml sigurojneuml begatimin e qarkullimit civil dhe veumlnien e vlereumls seuml shtuar teuml tyre neuml dobi teuml

ekonomiseuml kombeumltare dhe nga ana tjeteumlr peumlr teuml arritur keumlteuml qeumlllim teuml mos vendoseuml njeuml barreuml teuml

tepeumlrt dhe ekcesive mbi pronarin (neni 1 Protokolli Nr 1 i KEDNj)24

Peumlr keumlteuml qeumlllim fryma qeuml

ligji civil peumlrcjell ndaj subjekteve pronar eumlshteuml detyra e tyre peumlr trsquoa peumlrdorur proneumln peumlr trsquou

peumlrkujdesur peumlr teuml dhe peumlr trsquoa zhvilluar neuml meumlnyreuml qeuml e gjitheuml ekonomia shteteumlrore teuml begatohet

nga kjo vlereuml e shtuar e zhvillimit

32 Gjykata mban parasysh se parashkrimi fitues i sheumlrben qeumlllimit publik teuml qarteumlsiseuml seuml

titujve teuml proneumlsiseuml neuml qarkullimin civil dhe formeumlsimit teuml titujve origjinal teuml proneumlsiseuml

Natyrsheumlm njeuml titull i tilleuml proneumlsie eumlshteuml i fundmi neuml procesin hetimor probatio diabolica dhe

fillestari peumlrsa i peumlrket titullaritetit dhe si i tilleuml prevalon ndaj ccedildo meumlnyre tjeteumlr teuml fitimit teuml

proneumlsiseuml

33 Gjykata mban parasysh se neuml doktrineumln dhe jurisprudenceumln civile europiane25

parashkrimi fitues legjitimohet edhe peumlr faktin se poseduesi dhjeteumlvjeccedilar apo meuml shumeuml se kaq ka

poseduar dhe investuar neuml ateuml proneuml rregullisht dhe pamundeumlsia peumlr teuml mbrojtur keumlteuml pasuri ndaj

22

Shiko relacionin e Komisioni Parlamentar Ligjor Anglez mbi reformeumln e Aktit teuml vitit 1988 ldquoMbi tokeumlnrdquo

konkretisht ku keumlrkohet teuml reformohet meumlnyra origjinale e fitimit teuml proneumlsiseuml me parashkrim fitues Kjo ishte edhe

mbrojtja qeuml Mbreteumlria e Bashkuar beumlri para GjEDNj neuml ccedileumlshtjen ldquoJA Pye (Oxford) LTD dhe JA Pye (Oxford)

Land LTD kundeumlr Mbreteumlriseuml seuml Bashkuarrdquo Strasburg 23

Shiko ccedileumlshtjen ldquoStubbings and Others v United Kingdomrdquo Vendim i dt 22101996 i Dhomeumls seuml Madhe

teuml GjEDNj Ap nr 2208393 2209593 24

Gjykata neuml formeumlsimin e keumltij qeumlndrimi mban parasysh Vendimin e GjEDNj Dhoma e Madhe neuml

ccedileumlshtjen me Nr 4430202 Aplikimi dt 30072007 ldquoJA Pye (Oxford) LTD dhe JA Pye (Oxford) Land LTD

kundeumlr Mbreteumlriseuml seuml Bashkuarrdquo Strasburg 25

Shiko Vendimin e High Court UK Viti 2002 UKHL 30 [2002] 3 All ER 865 dhe Relacionin

Konsultativ teuml Komisionit teuml Ligjeve teuml Parlamentit Anglez qeuml shoqeumlron Ligjin peumlr Regjistrimin e Proneumls teuml vitit

1998 (prepared with the Land Registry Law Com No 254)

12

pronarit teuml vjeteumlr mund teuml shkaktojeuml njeuml shproneumlsim faktik teuml tij nga e drejta e proneumls Sakaq kjo

doktrineuml dhe jurisprudenceuml e vlereumlson teuml nevojshme ekzistenceumln e mundeumlsiseuml ligjore peumlr teuml

shndeumlrruar njeuml situateuml fakti teuml zgjatur dhe permanente neuml koheuml neuml njeuml situateuml ligji dhe peumlr

rrjedhojeuml edhe si meumlnyreuml fitimi proneumlsie

34 Keumlshtu peumlr teuml gjitha keumlto arsye Gjykata vlereumlson se meumlnyra origjinale e fitimit teuml

proneumlsiseuml me parashkrim fitues dhe rregullimi i saj diktohet nga nevoja e siguriseuml juridike neuml

qarkullimin civil dhe nevoja peumlr teuml begatuar qarkullimin civil me vlereumln e shtuar teuml proneumls neuml

veccedilanti dhe pasuriseuml neuml peumlrgjitheumlsi Si e tilleuml peumlrfshihet neuml hapeumlsireumln e gjeumlreuml diskrecionare teuml

vlereumlsimit teuml legjislatoreumlve teuml shteteve teuml lejuar nga KEDNj konkretisht paragrafi i dyteuml i nenit

1 teuml protokollit 1 teuml keumlsaj konvente peumlr teuml rregulluar peumlrdorimin e tokeumls dhe peumlr teuml kontrolluar

ligjeumlrisht proneumlsineuml mbi teuml neuml peumlrputhje me politikat kombeumltare sociale dhe ekonomike

35 Por ndeumlrkoheuml qeuml Gjykata qofteuml nga tradita e doktrineumls teuml seuml drejteumls civile antike

mesjetare dhe moderne dhe legjislacionet neuml koheuml jo veteumlm shqiptare por mbareumleuropiane arrin

teuml gjej argumentet qeuml legjitimojneuml kushtetutshmeumlrisht dhe konvencionalisht parashkrimin fitues si

meumlnyreuml e formeumlsimit teuml titujve origjinal teuml proneumlsiseuml duke legjitimuar sakaq humbjen e proneumlsiseuml

peumlr shkak teuml pasivitetit teuml pajustitifikuar teuml titullarit teuml meumlparsheumlm teuml saj nuk arrin teuml gjej dot

justifikimet ligjore konventore dhe kushtetuese peumlr nihilizimin absolut teuml ccedildo teuml drejte pasurore

teuml ishpronarit Gjykata vlereumlson se mosgjetja e arsyetimeve kushtetuese teuml interesit publik teuml

proporcionalitetit teuml gjendjes qeuml e ka diktuar kufizimin me nevojeumln peumlr kuzifim teuml seuml drejteumls

kushtetuese peumlr geumlzimin e qeteuml teuml pasuriseuml dhe veteuml zgjidhjet ligjore qeuml cenojneuml neuml thelb teuml drejteumln

peumlr pasuri teuml ishpronarit duke vendosur sakaq njeuml barreuml ekstremisht disproporcionale mbi teuml

nxisin dyshimet kushtetuese mbi drejteumlsineuml substanciale dhe shoqeumlrore teuml ligjit

- Veumlshtrim krahasues vertikal dhe horizontal mbi parashkrimin fitues Ligji doktrina dhe

juriprudenca

36 Nga interpretimi historik teuml ligjeve civile teuml shtetit shqiptar qeuml kaneuml rregulluar keumlteuml

meumlnyreuml fitimi proneumlsie Gjykata konstaton se dispozitat e Kodit Civil i vitit 1929 i cili eumlshteuml

frymeumlzuar kryesisht nga Kodi Civil Francez por edhe nga Kodi Civil Italian keumlteuml meumlnyreuml fitimi

proneumlsie e quante ldquoparashkrimi vehteumlsimtarrdquo Neuml nenin 2037 Kodi Civil i vitit 1929 peumlrcaktonte

se ldquoAy qeuml me mireumlbesim vehteumlson njeuml send teuml paluejteumlsheumlm ose njeuml teuml drejteuml reale mbi nji trsquoatilleuml

send me fuqineuml e nji titulli qi asht transkiptue rregullisht dhe qi nuk asht nul peumlr teuml meta forme

ploteumlson neuml favorin e vet parashkrimin me kalimin e dhjeteuml vjeteumlve ccedilprej dateumls seuml transkiptimitrdquo

Dispozitat e tjera teuml Kodit nuk njihnin teuml drejteumln subjektive teuml ishpronarit peumlr trsquou kompensuar peumlr

humbjen e pasuriseuml neumlpeumlrmjet parashkrimit fitues sipas ligjit

37 Meuml pas Dekreti nr 2083 dateuml 06071955 ldquoMbi Proneumlsineumlrdquo neuml nenin 44 peumlrcaktonte

se ldquoPersoni qeuml neuml bazeuml teuml njeuml veprimi juridik peumlr kalimin e proneumlsiseuml veprim i cili nuk eumlshteuml i

ndaluar nga ligja ka fituar me mireumlbesim njeuml send dhe e ka mbajtur neuml posedimin e tij ose ia ka

dheumlneuml posedimin njeuml tjetri beumlhet pronar i keumltij sendi neuml qofteuml se posedimi ka vazhduar pa

ndeumlrprerje tre vjet peumlr sendet e luajtshme dhe gjashteuml vjet peumlr sendet e paluajtshme Fitimi i

sendit eumlshteuml me mireumlbesim neuml rastin e sipeumlrm kur nuk ka ditur ose nuk ishte i detyruar teuml dinte

neuml koheumln e fitimit se personi nga i cili ka fituar sendin nuk ishte pronar ose qeuml veprimi juridik

peumlr kalimin e proneumlsiseuml nuk ishte i vlefsheumlmrdquo Ky ligj civil ka patur teuml njeumljtin qeumlndrim peumlrsa i

peumlrket konceptimit teuml drejteumls peumlr kompensim teuml ishpronarit qeuml do teuml thoteuml se nuk njihej asnjeuml e

drejteuml e tilleuml peumlr personin qeuml e humbet proneumlsineuml si pasojeuml e njeuml parashikimi ligjor neuml momentin

qeuml veumlrtetohen fakte juridike teuml caktuara

13

38 Meuml pas neuml nenin 91 teuml Kodit Civil teuml vitit 1981 parashikohej se ldquoPersoni qeuml neuml bazeuml

teuml njeuml veprimi juridik peumlr kalimin e proneumlsiseuml veprim qeuml nuk eumlshteuml ndaluar nga ligji ka fituar me

mireumlbesim njeuml send dhe e ka mbajtur neuml neumldoreumlsineuml e vet keumlteuml send ose ia ka dheumlneuml neuml neumldoreumlsi

njeuml personi tjeteumlr beumlhet pronar i keumltij sendi neuml qofteuml se neumldoreumlsia ka vazhduar pa ndeumlrprerje peumlr

meuml tepeumlr se tre vjetrdquo Keumlshtu edhe ky ligj civil e konceptonte keumlteuml titull dhe keumlteuml meumlnyreuml

origjinale teuml fitmit teuml proneumlsiseuml neumln logjikeumln e njeumljteuml si legjislacionet paraardheumlse peumlrsa i peumlrket

teuml drejteumls seuml ishpronarit qeuml ka humbur tashmeuml proneumlsineuml peumlr trsquou kompensuar lidhur me

kundeumlrvlefteumln e pasuriseuml seuml humbur peumlr shkak teuml njeuml meumlnyreuml fitimi proneumlsie teuml parashikuar nga

ligji

39 Nga ky interpretim historik i normave ligjore civile materiale shqiptare qeuml kaneuml

rregulluar institutin e parashkrimit fitues me titull arrihet neuml konkluzionin se asnjeumlhereuml e drejta

joneuml civile nuk eumlshteuml peumlrpjekur teuml barazojeuml apo teuml mbrojeuml njeumllloj interesat pasuroreuml ndeumlrmjet

fituesit dhe humbeumlsit neuml keumlteuml meumlnyreuml fitimi proneumlsie Trajtimi ligjor i kompozuar sipas keumlsaj

meumlnyre i ngjan modelit teuml institutit sipas teuml drejteumls antike romake (usucapione praescripto longis

tempori) apo edhe sipas teuml drejteumls zakonore shqiptare duke mos u shquar dhe zgjidhur asnjeumlhereuml

padrejteumlsia neuml thelb e dy subjekteve mbi teuml cileumlt kundrejtohen keumlto norma

40 Nga hulumtimi i zhvilluar neuml legjislacionet e dy sistemeve teuml ndryshme teuml seuml drejteumls

common law dhe civil law konstatohet se peumlrgjitheumlsisht parashkrimi fitues njihet si meumlnyreuml

origjinale e fitimit teuml proneumlsiseuml duke nisur peumlr njeuml koheuml nga peseuml vjet (Shtetet e Bashkuara teuml

Amerikeumls) deri neuml gjashteumldhjeteuml vjet (pronat e kuroreumls mbreteumlrore neuml Mbreteumlrineuml e Bashkuar)26

Sigurisht qeuml ka teuml peumlrbashkeumlta ashtu sikur ka edhe veccedilanti Neuml peumlrgjitheumlsi teuml gjitha shtetet nuk

kaneuml parashikuar teuml drejteumln subjektive teuml ishpronarit peumlr trsquou kompensuar peumlr proneumln e humbur si

pasojeuml e veprimit teuml ligjit sipas keumlsaj meumlnyre teuml fitimit teuml proneumlsiseuml Nga hulumtimet e kryera neuml

keumlto legjislacione ka veteumlm njeuml shtet qeuml pranon teuml drejteumln e ishpronarit peumlr trsquou kompensuar Meuml

poshteuml do teuml parashtrohet disa nga rastet e analizuara

41 Peumlr teuml kaluar meuml tej neuml modelet simotra teuml zhvilluara europiane sjellim neuml vemendje

fillimisht Kodin Civil Italian Ky Kod ka patur njeuml ndikim teuml fuqisheumlm neuml hartimin e shumeuml

dispozitave teuml Kodit Civil shqiptar si legjislacion modern pereumlndimor europian i marreuml parasysh

nga teknicieneumlt e hartimit teuml tij neuml nenin 1159 (parashkrimi fitues 10 vjeccedilar me titull) 1159-bis

(parashkrimi fitues me titull i proneumls seuml vogeumll rurale) 1160 (parashkrimi fitues i universalitetit teuml

sendeve teuml luajtshme) dhe 1162 (parashkrimi fitues i sendeve teuml luajtsheumlm e teuml regjistruesheumlm)

njeumllloj nuk peumlrfill dhe as merr parasysh teuml drejtat e paleumls ishpronare peumlr trsquou kompensuar neumlse e

keumlrkon me kundeumlrvlefteumln e proneumls seuml humbur sipas keumlsaj meumlnyre origjinale teuml fitimit teuml proneumlsiseuml

qeuml ligji parashikon

42 Teuml njeumljtin rregullim ligjor beumln edhe Kodi Civil Francez i cili ka patur njeuml ndikim teuml

madh neuml hartimin e Kodit Civil Italian neuml nenin 2265 (parashkrimi fitues i sendeve teuml

paluajtshme me afat 10 dhe 20 vjeccedilar) apo neni 2229 (parashkrimi fitues me afat 30 vjeccedilar) Teuml

njeumljteumln gjeuml beumln edhe Neni 937 i Kodit Civil Gjerman (fitimi i proneumlsiseuml me parashkrim fitues 10

vjeccedilar mbi sendet e luajtshme) i cili nuk merr parasysh fare konceptin e titullit por vendos si

kryefjaleuml teuml elementeve qeuml duhet teuml peumlrmbushen peumlr teuml patur si titull proneumlsie parashkrimin fitues

mireumlbesimin neuml posedim teuml peumlrfituesit Teuml njeumljteumln gjeuml beumln edhe Kodi Civil i Republikeumls seuml

Austriseuml

43 Ligji Nr 03L Nr 154 ldquoPeumlr proneumlsineuml dhe teuml drejtat e tjera sendorerdquo e Republikeumls seuml

Kosoveumls neuml nenin 28 disponon ndeumlr teuml tjera se ldquo1 Njeuml person i cili ka neuml posedim proneumlsor njeuml

26

Shiko ldquoAdverse Possessionrdquo British Institute of International and Comparative Law Report by the

British Institute of International and Comparative Law for Her Majestyrsquos Court Service Shtator 2006

14

send teuml luajtshme peumlr dhjeteuml (10) vite pa ndeumlrprerje teuml posedimit e fiton proneumlsineuml mbi keumlteuml send

me peumlrfundimin e koheumls prej dhjeteuml (10) vjeteumlve (fitimi me parashkrim) neuml qofteuml se neuml fillimin

dhe gjateuml koheumls prej dhjeteuml (10) viteve ai nuk ishte neuml dijeni se nuk i takonte e drejta e

proneumlsiseumlrdquo Edhe neuml keumlteuml legjislacion teuml ri europian nuk parashikohet e drejta e ishpronarit peumlr

trsquou kompensuar me vlereumln ekuivalente teuml sendit mbi teuml cilin proneumlsia humbi peumlr shkak se sipas

ligjit e fitoi njeuml subjekt tjeteumlr Neumln teuml njeumljteumln filozofi ligjore teuml ndeumlrtimit teuml institutit teuml

parashkrimit fitues kjo meumlnyreuml fitimi proneumlsie prezantohet edhe neuml legjislacionet e vendeve teuml

rajonit si Mal i Zi Maqedoni Serbi Kroaci Bosnje-Hercegovineuml dhe Slloveni

44 Gjithashtu Kodi Civil i Mbreteumlriseuml seuml Spanjeumls neuml nenet 1930 ndash 1960 e rregullon

parashkrimin fitues neuml meumlnyreuml teuml njeumljteuml peumlrsa i peumlrket ccedileumlshtjes teuml seuml drejteumls peumlr trsquou kompensuar

peumlr ishpronarin pavareumlsisht ndryshimeve teuml tjera peumlr teuml cilat shquhet Megjithateuml neuml veccedilanti ky

Kod parashikon mundeumlsineuml e ishpronarit peumlr teuml paditur peumlr keumlteuml humbje keumldo subjekt i cili ka

patur peumlr detyreuml teuml veprojeuml neuml meumlnyreuml qeuml teuml parandalohet ploteumlsimi i kushteve peumlr parashkrim

fitues me dhe faj apo me neglizhenceuml ka ometuar ndaj keumltij detyrimi ligjor apo kontraktor

45 Edhe Kodi Civil i Mbreteumlriseuml seuml Holandeumls neuml nenet 399(1)) apo 3105(1) nuk

parashikon asnjeuml mjet kompensimi apo shpeumlrblimi peumlr ishpronarin qeuml humbi proneumlsineuml neumlpeumlrmjet

veprimit teuml parashkrimit fitues27

Teuml njeumljtin rregullim beumln edhe Kodi Civil i vitit 1959 i

Republikeumls seuml Hungariseuml neuml Nenin 121(1) E njeumljta zgjidhje dhe formuleuml ligjore parashikohet neuml

nenin 172-176 teuml Kodit Civil teuml Republikeumls seuml Poloniseuml

46 Edhe neuml legjislacionet e sistemit common law teuml seuml drejteumls e drejta e kompensimit

gjen teuml njeumljtin rregullim Keumlshtu Australia neuml njeuml pjeseuml teuml territorit nuk e njeh parashkrimin fitues

si meumlnyreuml fitimi proneumlsie ndeumlrkoheuml neuml pjeseumlt e tjera teuml territorit ku njihet ligji civil nuk njeh asnjeuml

lloj kompensimi peumlr personin qeuml humb proneumln peumlr shkak teuml ligjit Neuml Zelandeumln e Re kjo meumlnyreuml

fitimi proneumlsie njihet por ligji civil nuk njeh asnjeuml teuml drejteuml kompensimi peumlr ishpronarin

Kanadaja ka njeuml veccedilanti pasi nuk njeh veprimin e institutit teuml fitimit teuml proneumlsiseuml teuml parashkrimit

fitues mbi pasuriteuml e regjistruara neuml regjistrin publik peumlrkateumls por peumlrsa i peumlrket teuml drejteumls seuml

kompensimit ligji civil kanadez mban teuml njeumljtin qeumlndrim duke e mosnjohur njeuml teuml drejteuml teuml tilleuml

Edhe legjislacioni civil material i Shteteve teuml Bashkuara teuml Amerikeumls nuk njeh asnjeuml teuml drejteuml

kompensimi peumlr ishpronarin 47 Ndeumlrkoheuml nga legjislacionet materiale civile teuml konsultuara peumlr hartimin e keumlsaj

keumlrkese konstatohet se Kodi i teuml Drejtave Reale28

i vitit 1970 teuml Mbreteumlriseuml seuml Suediseuml neuml nenin

16 dhe 18 kur parashikojneuml parashkrimin fitues29

pa titull dhe me keqbesim peumlr njeuml afat

njeumlzetvjeccedilar disponon njohjen e teuml drejteumls subjektive teuml ishpronarit peumlr trsquou kompensuar neuml lidhje

me humbjen e proneumls sipas ligjit neuml kundeumlrshtim me vullnetin e tij njohin teuml drejteuml edhe neuml

luadrin e demit teuml paligjsheumlm teuml shkaktuar neuml pasurineuml e tij Kjo padi sipas legjislacionit suedez

parashkruhet brenda 10 viteve

48 Drejteumlsia substanciale e mosparashikimit teuml seuml drejteumls peumlr trsquou kompensuar nga ligji neuml

parashkrimin fitues si meumlnyreuml origjinale teuml fitimit teuml proneumlsiseuml u vu neuml dyshim neuml Vendimin e

House of Lords neuml ccedileumlshtjen J A Pye (Oxford) ltd and Others (Respondents) v Graham and

Another (Appellants) neuml dateuml 04072002 Keumlshtu Lordi Bingham of Cornhill neuml opinionin e tij neuml

keumlteuml vendim ndeumlr teuml tjera u shpreh ndeumlr teuml tjera se eumlshteuml e veumlshtireuml peumlr teuml gjetur ndonjeuml arsye teuml

ligjshme peumlr teuml justifikuar mungeseumln e njohjes seuml teuml drejteumls peumlr trsquou kompensuar teuml pronarit qeuml

27

WHM Reehuis and EE Slob (ed) ldquoParlementaire Geschiedenis van het Nieuwe Burgerlijk Wetboek

Boek 6 Algemeen gedeelte van het verbintenissenrechtrdquo (Deventer Kluwer 1990) faqe 830 dhe 833 28

Emeumlrtimi ligjor neuml gjuheumln suedeze eumlshteuml ldquoJordabalkrdquo 1970994 Peumlrkthimi eumlshteuml i gjyqtarit a quo 29

Parashkrimi fitues sipas keumltij legjislacioni quhet ldquoHavdrdquo dhe neumlnkupton titullin e proneumlsiseuml teuml poseduesit

15

mund pasurineuml nga pronari qeuml e fiton ateuml Edhe opinioni i Lordit Browne-Wilkinson i cili ishte

gjyqtari qeuml peumlrgatiti draftin e vendimit ishte i tilleuml mbi keumlteuml ccedileumlshtje Lord Hope of Craighead

ndeumlr teuml tjera vlereumlsoi se mungesa e njeuml kompensimi teuml drejteuml krahas garancive teuml tjera tek

parashkrimi fitues sjell shkeljen e seuml drejtave peumlr geumlzimin e qeteuml teuml pasuriseuml teuml personit ishpronar

duke reumlneuml dakord peumlrsa i peumlrket pranimit teuml apelit teuml ngritur nga humbeumlsit e proneumlsiseuml me

parashkrim fitues neuml keumlteuml rast Edhe Lordi Hutton neuml opinionin e tij vlereumlsoi se zgjidhja ligjore neuml

keumlteuml rast eumlshteuml joproporcionale kur mori paraysh interesat publike dhe meumlnyreumln e zgjidhjes nga

ligji neuml parashkrimin fitues (adverse possession)

49 Ccedileumlshtja shkoi para GjEDNj Dhoma e IV e GjEDNj me Vendimin e dt

15112005 me shumiceuml votash vendosi (kateumlr vota pro dhe tre kundeumlr) ndeumlr teuml tjera se ligji civil

qeuml parashikon si meumlnyreuml origjinale fitimi proneumlsie parashkrimin fitues neuml pjeseumln qeuml ndeumlr teuml tjera

nuk parashikon edhe teuml drejteumln e kompensimit teuml ishpronarit shkel nenin 1 teuml Protokollit Nr 1 teuml

KEDNj Mbreteumlria e Bashkuar e parashtroi ccedileumlshtjen neuml Dhomeumln e Madhe teuml GjEDNj Me

Vendimin dt 30082007 Dhoma e Madhe e GjEDNj me snhumiceuml votash (dhjeteuml vota pro me

shtateuml vota kundeumlr) vendosi ndeumlr teuml tjera se mungesa e kompensimit nuk prek nenin 1 teuml

Protokolli Nr 1 teuml KEDNj Argumentet e keumltij vendimi meuml seuml shumti kishin teuml beumlnin me

traditeumln europiane teuml seuml drejteumls civile rreth keumltij instituti dhe me njeuml legjislacion teuml gjitheuml pranuar

nga shtetet aneumltare teuml Keumlshillit teuml Europeumls Ndeumlrkoheuml gjyqtareumlt e mbetur neuml pakiceuml arsyetuan30

teuml

kundeumlrteumln e keumltij qeumlndrimi

50 Njeuml ccedileumlshtje e ngjashme me ccedileumlshtjen e konstestuar kushtetutshmeumlrisht nga gjyqtari a

quo neuml keumlteuml kontroll incidental ka qeneuml objekt kontrolli kushtetues edhe nga Gjykata Kushtetuese

e Republikeumls seuml Italiseuml e inicuar nga Tribunali i Palermos Objekt kontrolli kushtetues ishte neni

5 pika 7 i DekretLigjit Nr 333 dt 11071992 ldquoPeumlr masat urgjente teuml rimeumlkeumlmbjes seuml financave

publikerdquo31

i ndryshuar neuml teuml cileumln parashikohej e drejta e entit publik apo organit shteteumlror peumlr teuml

fituar me parashkrin fitues njeuml proneuml private me kalimin e njeuml afati teuml caktuar DekretLigji

parashikonte ndeumlr teuml tjera se pronarit privat pronari publik fitues rishtazi i proneumlsiseuml neumlpeumlrmjet

keumlsaj meumlnyre origjinale teuml fitimit teuml proneumlsiseuml i detyrohej trsquoi shpeumlrblente deumlmin e shkaktuar nga

fakti fillestar i paligjsheumlm qeuml krijoi premisat peumlr teuml ushtruar posedimin e qeteuml dhe teuml pandeumlrprereuml

mbi proneumln qeuml u fitua gjithmoneuml kur ajo i sheumlrbente interesit publik Gjyqtari a quo duke

argumentuar pabarazineuml e mbrojtjes seuml ofruar nga ligji ndeumlrmjet shtetit apo enteve publike dhe

pronarit privat qeuml shproneumlsohet parashtroi neuml keumlteuml kontroll incidental se akordimi nga ligji si

kompensim shpeumlrblimin e deumlmit dhe jo njeuml shpeumlrblim teuml drejteuml me vlereumln e proneumls shkakton

shkeljen e teuml drejteumls seuml proneumls private sipas nenit 42 teuml Kushtetuteumls seuml Republikeumls seuml Italiseuml dhe

nenin 1 Protokolli Nr 1 teuml KEDNj32

Gjykata Kushtetuese e Republikeumls seuml Italiseuml pasi argumentoi edhe qeumlndrimet e

GjEDNj mbi kufizimet e seuml drejteumls seuml proneumls dhe shpeumlrblimin e drejteuml qeuml rrjedh nga ajo

konkludoi se mungesa e njeuml shpeumlrblimi teuml drejteuml peumlr ishpronarin nga pronari i ri shtet apo ent

publik shkakton cenimin e teuml drejteumls seuml proneumls Gjykata konkludoi se neuml rastin konkret ligji nuk

ka patur parasysh parimin e proporcionalitetit dhe shpeumlrblimit teuml drejteuml Peumlr keumlteuml arsye ligji neuml

pjeseumln qeuml nuk parashikonte shpeumlrblimin e drejteuml teuml humbeumlsit teuml seuml drejteumls seuml proneumlsiseuml u

shfuqizua si jokushtetues dhe jokonvencional

Sikurse shihet Gjykata Kushtetuese e Republikeumls seuml Italiseuml u shpreh se kjo meumlnyreuml

origjinale teuml fitimit teuml proneumlsiseuml neuml meumlnyreuml qeuml teuml jeteuml kushtetuetshmeumlrisht e pranueshme do teuml

30

Ka dy qeumlndrime teuml gjyqtareumlve neuml pakiceuml 31

Peumlrkthim i gjyqtarit a quo 32

Shiko Vendimin Nr 349 teuml dt 22102007 teuml Gjykateumls Kushtetuese teuml Republikeumls seuml Italiseuml

16

duhet qeuml ligji teuml parashikojeuml njeuml shpeumlrblim teuml drejteuml Ajo neuml keumlteuml vendim nuk e vuri asnjeumlhereuml neuml

dyshim faktin se a duhet teuml kompensohet ishpronari peumlr humbjen e proneumlsiseuml sipas ligjit por

diskutoi cileumlsineuml dhe sasineuml e deumlmshpeumlrblimit dhe peumlr arsye se cileumlsia dhe sasia nuk ishte neuml

peumlrputhje me Kushtetuteumln e shfuqizoi normeumln ligjore

51 Gjateuml hulumtimit mbi doktrineumln e seuml drejteumls civile janeuml konstatuar edhe zeumlra

reformator teuml institutit arkaik teuml parashkrimit fitues33

Ato argumentojneuml se mungesa e

kompensimit peumlr humbjen e peumlsuar nga ligji ndaj ishpronarit nuk mund teuml justifikohet dhe peumlr meuml

tepeumlr i jep mbrojtje meuml teuml madhe dhe teuml pamerituar personit qeuml ka teuml drejta mbi sendin qeuml rrjedhin

nga posedimi se sa personit qeuml ka teuml drejta qeuml rrjedhin nga proneumlsia Gjithashtu ato keumlrkojneuml njeuml

vemendje meuml teuml madhe teuml legjislatorit por edhe jurisprudenceumls gjyqeumlsore peumlr ndreqjen e keumlsaj

anomalie logjike neuml teuml drejteumln pozitive

52 Kjo filozofi e peumlrbashkeumlt europiane e konceptimit teuml keumlsaj meumlnyre origjinale teuml fitimit

teuml proneumlsiseuml duket sikur neglizhon dhe nihilizon njeumlzeumlri teuml drejteumln e ishpronarit peumlr trsquou

kompensuar peumlr humbjen e proneumlsiseuml peumlr shkak teuml ligjit Neuml vlereumlsimin e Gjykateumls ky fakt nuk

mund teuml sheumlrbejeuml apriori peumlr teuml konkluduar se mosnjohja e keumlsaj teuml drejte subjektive nuk

shkakton herezi kushtetuese Peumlrkundrazi gjyqtari a quo fton Gjykateumln Kushtetuese qeuml

neumlpeumlrmjet keumlsaj ccedileumlshtje teuml jeteuml ky institucioni i pareuml europian i drejteumlsiseuml kushtetuese dhe pararoja

e ndryshimit teuml meumlnyreumls se si duhet konceptohet parashkrimi fitues nga e drejta moderne civile

neuml meumlnyreuml qeuml edhe e drejta pozitive trsquoi qaset ligjit objektiv dhe teuml peumlrbotsheumlm teuml fizikeumls ku asgjeuml

nuk humbet por gjithccedilka transformohet

Kjo meumlnyreuml e re e konceptimit neuml Europeuml synon qeuml teuml reformojeuml njeuml institut klasik dhe

arkaik teuml seuml drejteumls civile drejteumlsia substanciale e teuml cilit ccediluditeumlrisht nuk eumlshteuml veumlneuml neuml diskutim

por ka kaluar i pandryshuar ndeumlr shekuj si trasheumlgimi e seuml drejteumls civile pavareumlsisht peumlrfshirjes

neuml kodet meuml moderne teuml shteteve europiane Neumlpeumlrmjet keumltij ndryshimi neuml meumlnyreumln e teuml

konceptuarit synohet qeuml interesat pasuror teuml paleumlve teuml mbrohen njeumllloj me ligj qeuml e drejta e

proneumls mos teuml kufizohet neuml meumlnyreuml joproporcionale qeuml ajo teuml mos cenohet neuml thelbin e saj dhe

njeuml sanskion civil neuml ligj teuml mos keteuml efektet ekuivalente teuml njeuml sanksioni penal

Pavareumlsisht keumltij qeumlndrimi gjyqtari a quo vlereumlson se eumlshteuml karakteristikeuml e seuml drejteumls seuml

proneumlsiseuml qeuml shtete teuml ndryshme e rregullojneuml ligjeumlrisht ndryshe kontrollin dhe meumlnyrat e

transferimit teuml proneumlsiseuml Pikeumlrisht keumlto regjime juridike teuml ndryshme reflektojneuml politikat sociale

mbi reumlndeumlsineuml utilitaritetin dhe rolin e proneumls neuml ateuml shoqeumlri Neuml keumlteuml meumlnyreuml Gjykata vlereumlson

se jo apriori mund teuml peumlrjashtohet e drejta subjektive e kompensimit e ishpronarit neuml

parashkrimin fitues si meumlnyreuml origjinale e fitimit teuml proneumlsiseuml qofteuml me argumentin se Dhoma e

Madhe e GjEDNj nuk ka vlereumlsuar se eumlshteuml neuml kundeumlrshtim me KEDNj dhe se teuml gjitha

shtetet europiane neuml legjislacionin civil material simotra nuk e parashikojneuml njeuml teuml drejteuml teuml tilleuml

Gjyqtari a quo neumlpeumlrmjet keumltij kontrolli kushtetues keumlrkon qeuml ky kufizim i teuml drejteumls seuml

proneumlsiseuml teuml kalojeuml neuml testin kushtetues teuml shqyrtimit sipas teuml gjitheuml argumenteve qeuml jepen neuml keumlteuml

vendim dhe teuml vlereumlsohet neuml thelb drejteumlsia kushtetuese substanciale e tij Gjithashtu gjyqtari a

quo vlereumlson teuml domosdoshme teuml sjelleuml neuml vemendje se neni 17 i Kushtetuteumls teuml drejteumln

ndeumlrkombeumltare teuml Keumlshillit teuml Europeumls konkretisht KEDNj e njeh si standart minimum teuml teuml

drejtave dhe lirive themelore teuml njeriut dhe jo edhe si standartin maksimum Peumlr rrjedhojeuml

33

Martin J Forcello ldquoAdverse Possession and Takings Seldom Compensation for Chance Happeningsrdquo

faqe 686 Shiko gjithashtu Henry W Ballantine ldquoTitle by Adverse Possessionrdquo Botim i Harvard Law Review

publikuar neuml 1 Dhjetor 1918 faqe 135 ku ndeumlr teuml tjera vihet neuml dyshim parashrkimi fitues neuml pjeseumln qeuml nuk

parashikon teuml drejteumln e kompensimit teuml ishpronarit duke argumentuar se nuk mund teuml privilegjohen me ligj teuml drejtat

qeuml rrjedhin nga posedimi mbi teuml drejtat qeuml rrjedhin nga proneumlsia

17

gjyqtari a quo vlereumlson se kontesti kushtetues i nenit 169 teuml Kodit Civil nuk mundet dhe nuk

duhet teuml shqyrtohet apriori por neuml themel

- Meumlnyra teuml tjera teuml fitimit teuml proneumlsiseuml dhe teuml drejtat e ldquohumbeumlsitrdquo

53 Me qeumlllimin qeuml teuml kuptohet drejteumlsia e munguar neuml teuml drejta dhe detyrime qeuml ligji ka

beumlreuml neuml rastin e parashkrimit fitues sipas nenit 169 teuml Kodit Civil neuml pjeseumln qeuml nuk ka njohur si teuml

drejteuml subjektive teuml drejteumln peumlr trsquou kompensuar teuml paleumls ishpronare me ekuivalenceumln e proneumls seuml

humbur gjyqtari a quo vlereumlson teuml sjelleuml neuml vemendje disa raste analoge teuml zgjidhjeve qeuml

legjislatori ka dheumlneuml neuml meumlnyrat e tjera teuml fitmit teuml proneumlsiseuml dhe jo veteumlm por edhe neuml raste

thelbeumlsisht teuml ngjashme teuml nevojeumls peumlr teuml zgjidhur problemet sociale dhe ekonomike me drejteumlsi

ndershmeumlri dhe barazi Qeumlllimi eumlshteuml teuml kuptohet arsyeja e keumltij parashikimi ligjor dhe krahasimi

i tij me institute simotra teuml fitimit teuml proneumlsiseuml 54 Fillimisht Gjykata sjell neuml vemendje meumlnyreumln origjinale teuml fitimit teuml proneumlsiseuml me

bashkim dhe peumlrzierje teuml parashikuar nga neni 174 i Kodit Civil Njeumllloj sikur edhe neni 169 i

Kodit Civil edhe neni 174 i tij parashikon njeuml nga meumlnyrat origjinale teuml fitimit teuml proneumlsiseuml Kjo

dispoziteuml parashikon se ldquoPronari i tokeumls qeuml ka beumlreuml ndeumlrtime e vepra teuml tjera dhe mbjellje me

material teuml huaj detyrohet teuml paguajeuml vlefteumln e tyre neuml rast se nuk keumlrkohet ndarja e kthimi i tyre

dhe kur kjo mund teuml kryhet pa u shkaktuar njeuml deumlm thelbeumlsor ndeumlrtimeve ose mbjelljeve teuml kryera

Kur ndarja e materialeve eumlshteuml e mundshme dhe pronari i tokeumls ka vepruar me keqbesim duhet

trsquoi shpeumlrblejeuml pronarit teuml materialeve deumlmin e peumlsuarrdquo34

Neuml keumlteuml meumlnyreuml legjislatori ka realizuar

drejteumlsineuml shoqeumlrore teuml premtuar nga neni 11 17 18 dhe 41 i Kushtetuteumls dhe neni 1 i Protokollit

Nr 1 i KEDNj duke trajtuar dhe mbrojtur neuml meumlnyreuml teuml barabarteuml asetet interesat pasuroreuml

dhe pritshmeumlriteuml e ligjshme teuml individeumlve qeuml peumlrfshihen neuml keumlteuml marreumldheumlnie juridike rezultati i

seuml cileumls imponohet nga ligji i cili neumln formuleumln e meumlsipeumlrme ka krijuar njeuml meumlnyreuml origjinale teuml

fitimit teuml proneumlsiseuml

55 Meuml tej neni 175 i Kodit Civil ndeumlr teuml tjera disponon se ldquoKur ndeumlrtesat e veprat e tjera

dhe mbjelljet janeuml beumlreuml nga njeuml person i treteuml me materialet e veta neuml tokeumln e tjetrit pronari

peumlrkateumls ka teuml drejteuml trsquoi mbajeuml ato ose teuml keumlrkojeuml detyrimin e atij qeuml i ka beumlreuml trsquoi heqeuml ato me

shpenzimet e tij dhe kur eumlshteuml rasti teuml shpeumlrblejeuml deumlmin Kur pronari i tokeumls pranon trsquoi mbajeuml

detyrohet teuml paguajeuml vlefteumln e matarialeve dhe teuml krahut teuml puneumls ose rritjen e vlefteumls qeuml i eumlshteuml

beumlreuml proneumlsrdquo35

Sakaq legjislatori eumlshteuml kujdesur edhe neuml keumlteuml rast teuml garantojeuml teuml drejteumln peumlr

proneuml dhe asete pasurore teuml paleumlve qeuml peumlrfshihen neuml keumlteuml marreumldheumlnie duke dheumlneuml me

paracaktim edhe formuleumln ligjore se si do teuml zgjidhet ccedileumlshtja e proneumlsiseuml dhe se si secili prej tyre

do teuml marreuml ateuml qeuml i takon Edhe neuml keumlteuml rast ligji eumlshteuml udheumlhequr nga parimet e peumlrbotshme teuml

drejteumlsiseuml shoqeumlrore

56 Meuml tej neni 176 i Kodit Civil disponon se ldquoKur dy ose meuml shumeuml sende teuml luajtshme

qeuml u peumlrkasin pronareumlve teuml ndrysheumlm janeuml bashkuar ose peumlrzier neuml njeuml send teuml veteumlm e qeuml nuk

mund teuml ndahen pa u shkaktuar njeuml deumlm thelbeumlsor njeumlritjetrit ose kur ndarja keumlrkon puneuml e

shpenzime teuml tepeumlruara pronareumlt e secilit send beumlhen bashkeumlpronareuml teuml sendit teuml ri neuml

peumlrpjestim me vlefteumln qeuml pjeseumlt e sendit kishin neuml momentin e bashkimit apo teuml peumlrzjerjes seuml tyre

Kur njeuml send i luajtsheumlm eumlshteuml bashkuar ose peumlrzier me njeuml tjeteumlr neuml meumlnyreuml teuml tilleuml sa duket se

eumlshteuml pjeseuml aksesore e tij sendi i ri i peumlrket pronarit teuml pjeseumls kryesore i cili detyrohet teuml paguajeuml

vlefteumln peumlrkateumlse si dhe kur eumlshteuml rasti teuml shpeumlrblejeuml deumlmin e shkaktuarrdquo Seumlrisht ligji civil eumlshteuml

34

Shiko peumlr analogji nenin 939 teuml Kodit Civil teuml Republikeumls seuml Italiseuml 35

Shiko peumlr analogji nenin 940 teuml Kodit Civil teuml Republikeumls seuml Italiseuml

18

kujdesur peumlrpjestimisht peumlr peumlrditeumlsimin e drejteumlsiseuml shoqeumlrore neumln logjikeumln secilit hakun edhe

kur beumlhet fjaleuml peumlr fitimin e proneumlsiseuml peumlr sende teuml luajtshme neuml meumlnyreuml origjinale dhe peumlr shkak

teuml ligjit

57 Teuml njeumljteumln gjeuml beumln edhe neni 177 i Kodit Civil kur disponon se ldquoPersoni qeuml me puneumln

e tij ka krijuar njeuml send teuml ri teuml luajtsheumlm duke peumlrdorur leumlndeumln neuml proneumlsi teuml njeuml personi tjeteumlr

pavareumlsisht se leumlnda mund ose jo teuml marreuml formeumln e saj teuml pareuml beumlhet pronar i sendit teuml ri neuml rast

se vlefta e puneumls eumlshteuml meuml e madhe se ajo e leumlndeumls me kusht qeuml teuml paguajeuml vlefteumln e saj Neuml rast

teuml kundeumlrt sendi i ri fitohet nga pronari i leumlndeumls duke paguar vlefteumln e puneumls Kur peumlrpunuesi ka

vepruar me keqbesim me vendim teuml gjykateumls sendi i ri i kalon pronarit teuml leumlndeumls edhe neuml rast se

vlefta e puneumls eumlshteuml meuml e madhe se ajo e leumlndeumls por duke paguar vlefteumln e keumlsaj teuml funditrdquo

Logjika e ligjveumlneumlsit neuml keumlteuml dispoziteuml nuk ka lejuar teuml zhvlefteumlsohet edhe njeuml e mireuml jomateriale

sikurse eumlshteuml veprimtaria krijuese apo puna makanike e njeuml subjekti si kontribut i ndjesheumlm dhe i

matsheumlm i vlereumls seuml shtuar teuml sendit teuml ri teuml krijuar rishtazi apo teuml begatuar neuml vlereuml neuml qarkullimin

civil Seumlrisht filozofia e peumlrbotshme e drejteumlsiseuml shoqeumlrore ka regjuar keumlteuml meumlnyreuml fitimi proneumlsie

dhe rregullimin e marreumldheumlnies qeuml krijohet ndeumlrmjet subjekteve Seumlrisht ligji eumlshteuml shkaku dhe

fakti qeuml krijon keumlteuml formuleuml peumlr fitimin e proneumlsiseuml duke ruajtur teuml drejtat pasurore peumlrpjestimisht

peumlr teuml dy subjektet

58 Ligji material civil eumlshteuml kujdesur teuml mbrojeuml edhe interesat pasuror teuml atij subjekti qeuml

nuk eumlshteuml pronar peumlr hir teuml parimit qeuml vendos neni 1 i Protokollit Nr 1 teuml KEDNj dhe

filozofiseuml seuml drejteumlsiseuml shoqeumlrore apo akoma meuml tej nenit 17 dhe 41 teuml Kushtetuteumls Keumlshtu neuml

marreumldheumlnien jashteumlkontraktore teuml dy individeumlve pronar joposedues dhe posedues jopronar apo e

njohur ndryshe si padia e rivendkimit (rei vendicatio) ligji ka parapareuml mundeumlsineuml qeuml poseduesi

me mireumlbesim dhe poseduesi me keqbesim teuml kompensohen peumlr investimet apo shpenzimet qeuml

kaneuml beumlreuml neuml sendin pasuri e paluajtshme apo pasuri e luajtshme individualisht e peumlrcaktuar

Keumlshtu neni 299 i Kodit Civil disponon se ldquoPoseduesi me mireumlbesim ka teuml drejteuml teuml keumlrkojeuml

pagimin e shpenzimeve teuml nevojshme qeuml kaneuml beumlreuml peumlr sendin dhe shpenzimet e dobishme neuml

maseumln qeuml keumlto i kaneuml shtuar vlefteumln neuml qofteuml se kjo vazhdon teuml jeteuml neuml koheumln e kthimit teuml sendit

Poseduesi me mireumlbesim ka teuml drejteuml teuml zbreseuml nga teuml ardhurat e sendit shpenzimet qeuml i njihen

sipas keumlsaj dispozite Ai ka teuml drejteuml teuml mbajeuml sendin gjersa trsquoi paguhen shpenzimet e nevojshme

teuml dobishmerdquo neni 300 i Kodit Civil disponon se ldquoPoseduesi me keqbesim ka teuml drejteuml teuml keumlrkojeuml

veteumlm pagimin e shpenzimeve teuml nevojshme qeuml ka beumlreuml peumlr sendinrdquo dhe neni 301 i Kodit Civil

disponon se ldquoPoseduesi me mireumlbesim dhe ai me keqbesim peumlrveccedil shpenzimeve qeuml u njihen sipas

neneve teuml keumltij Kodi nuk kaneuml teuml drejteuml teuml keumlrkojneuml pagimin e shpenzimeve teuml tjera teuml beumlra peumlr

sendin por veteumlm kaneuml teuml drejteuml teuml heqin nga sendi ateuml qeuml kaneuml bashkuar dhe qeuml mund teuml ndahet

pa deumlm peumlrveccedil kur pronari pranon teuml paguajeuml vlefteumln e tyrerdquo Neuml keumlteuml meumlnyreuml legjislatori eumlshteuml

munduar qeuml neuml meumlnyreuml teuml arsyeshme dhe proporcionale teuml barazojeuml mbrojtjen e pasuriseuml dhe

interesave pasuror teuml keumltyre paleumlve neuml peumlrpjestim me gjendjen qeuml e ka diktuar ateuml dhe duke iu

njohur secilit hakun

59 Neumln teuml njeumljteumln logjikeuml teuml meumlnyrave origjinale teuml fitimit teuml proneumlsiseuml Kushtetuta neuml

nenin 41 ndeumlr teuml tjera disponon se ldquo3 Ligji mund teuml parashikojeuml shproneumlsime ose kufizime neuml

ushtrimin e seuml drejteumls seuml proneumls veteumlm peumlr interesa publikeuml 4 Shproneumlsimet ose ato kufizime teuml

seuml drejteumls seuml proneumls qeuml barazohen me shproneumlsimin lejohen veteumlm peumlrkundrejt njeuml shpeumlrblimi teuml

drejteumlrdquo Meuml tej Kodi Civil neuml nenin 190 disponon se ldquoSendet mund teuml shproneumlsohen veteumlm peumlr

interesa publike teuml njohur me ligj dhe veteumlm kundrejt njeuml shpeumlrblimi teuml drejteuml Ato kalojneuml neuml

proneumlsi teuml shtetit ose teuml enteve teuml tjera publike neuml favor teuml teuml cilave eumlshteuml beumlreuml shproneumlsimirdquo

Seumlrisht logjika qeuml frymeumlzon populli shqiptar neuml Kushtetuteuml dhe legjislatori neuml ligjin material civil

19

eumlshteuml ruajtja e teuml drejtave pasurore teuml ccedildo personi teuml cenuar dhe realizimi i interesit publik

njeumlkoheumlsisht Shpeumlrblimi neuml rastin konkret qeuml i jepet ishpronarit eumlshteuml njeumllloj kundeumlrvefte peumlr

proneumln e humbur peumlr shkak teuml ligjit e jo si pasojeuml e veteuml pronarit teuml saj Neuml keumlteuml meumlnyreuml drejteumlsia

shoqeumlrore peumlrditeumlsohet edhe neuml shproneumlsimin formal si meumlnyreuml origjinale e fitimit teuml proneumlsiseuml

iure imperi Kjo do teuml thoteuml se shproneumlsimet ose kufizimet e seuml drejteumls seuml proneumlsiseuml qeuml kaneuml efekt

ekuivalent juridik ose faktik me shproneumlsimet do teuml jeneuml kushtetuese veteumlm neumlse ligji apo akte teuml

tjera teuml gjitheumlpushtetshme akordojneuml ndaj ishpronarit apo subjektit teuml cenuar nga kjo maseuml

shteteumlrore e imponuar njeuml shpeumlrblim teuml drejteuml

60 Njeuml meumlnyreuml tjeteumlr e posaccedilme dhe origjinale e fitimit teuml proneumlsiseuml e parashikuar nga

ligji eumlshteuml fitimi i proneumlsiseuml mbi truallin e njeuml subjekti tjeteumlr neumlpeumlrmjet legalizimit teuml ndeumlrtimit pa

leje kur ploteumlsohet kushtet ligjore respektive theumlneuml ndryshe njeuml meumlnyreuml joklasike teuml fitimit teuml

proneumlsiseuml Keumlshtu Ligji nr 9482 dateuml 03042006 ldquoPeumlr legalizimin urbanizimin dhe integrimin

e ndeumlrtimeve pa lejerdquo i ndryshuar krijoi njeuml meumlnyreuml teuml re e teuml posaccedilme teuml fitimit teuml proneumlsiseuml si

rrjedhojeuml e njeuml vullneti politik teuml ligjveumlneumlsit peumlr teuml zgjidhur njeumlhereuml e mireuml ccedileumlshtjet faktike teuml

krijuara reumlndom neuml Shqipeumlri nga ndeumlrtimet pa leje I gjitheuml procesi i legalizimit urbanizimit dhe

integrimit teuml ndeumlrtimeve pa leje synoi sjelljen neuml njeuml gjendje ligjshmeumlrie teuml ndeumlrtimeve teuml kryera

neuml kundeumlrshtim me planet urbanizuese pa lejen ose neuml tejkalim teuml lejes seuml dheumlneuml prej organeve teuml

qeverisjes vendore neuml njeuml territor qeuml menaxhohet neuml respekt teuml keumltyre planeve pikeumlrisht prej

keumltyre organeve36

Ligji neuml nenin 1 mori peumlrsipeumlr teuml legalizonte ndeumlrtimet informale dhe teuml

objekteve me leje me shtesa informale neuml objekt e meuml pas teuml kalonte proneumlsineuml e parceleumls

ndeumlrtimore ku eumlshteuml ngritur ndeumlrtimi pa leje Keumlshtu ligji parashikon kalimin e proneumlsiseuml tek

pronari i ndeumlrtimit pa leje teuml realizuara para hyrjes neuml fuqi teuml tij (shiko nenin 2) neuml ccedildo rast edhe

kur pronar i truallit apo tokeumls teuml jeteuml njeuml privat si edhe neuml rastin kur pronar i truallit apo i tokeumls teuml

jeteuml shteti peumlrfshireuml keumltu organet e qeverisjes qendrore dhe organet e qeverisjes vendore Kjo

meumlnyreuml parashikimi ligjor mbi ndryshimin e marreumldheumlnieve juridike teuml proneumlsiseuml e marreuml peumlrsipeumlr

nga shteti eumlshteuml njeuml kufizim i seuml drejteumls seuml proneumlsiseuml seuml teuml dy keumltyre kategorive sipas rastit qeuml

shkon deri neuml kufijteuml ligjoreuml teuml shproneumlsimit por ashtu sikurse edhe Gjykata Kushtetuese ka

vlereumlsuar tashmeuml37

ky kufizim kapital vjen neumln justifikimin e njeuml interesi publik teuml vlereumlsuar si

egzigjenceuml nga Legjislatori neuml koheumln kur ligji ka hyreuml neuml fuqi

Keumlshtu megjitheumlse Ligji 94822006 nuk peumlrmend termin ldquoshproneumlsimrdquo dhe nuk siguron

njeuml procedureuml formale shproneumlsimi neuml bazeuml teuml nenit 15 teuml ligjit personat e regjistruar neuml

regjistrin e pasurive teuml paluajtshme dhe qeuml kompensohen peumlr shkak teuml regjistrimit teuml zoteumlruesve teuml

ndeumlrtesave teuml paligjshme do teuml quhen de facto dhe de jure teuml shproneumlsuar Sakaq Gjykata

konkludon se duke qeneuml se ligji peumlr legalizimet ka peumlr objekt legalizimin e ndeumlrtimeve teuml ngritura

pa leje dhe sidomos urbanizimin e zonave blloqeve informale e ndeumlrtimeve informale si dhe

integrimin e tyre neuml zhvillimin territorial infrastrukturor teuml vendit duke peumlrmireumlsuar kushtet e

jeteseumls ekziston ldquointeresi publikrdquo qeuml mund teuml justifikojeuml shproneumlsimin e pronareumlve teuml ligjsheumlm

dhe kalimin e pronave teuml tyre neuml proneumlsi teuml ndeumlrtuesve teuml ndeumlrtimeve pa leje38

Neuml keumlteuml kuptim

vullneti i Ligjveumlneumlsit i shprehur neuml ligjin peumlr legalizimet sipas teuml cilit proneumlsia e tokeumls seuml

shproneumlsuar nuk i mbetet shtetit por i transferohet zoteumlruesit teuml ndeumlrteseumls qeuml legalizohet do teuml

thoteuml qeuml marreumldheumlniet juridike teuml peumlrfshira neuml njeuml procedureuml legalizimi janeuml disa respektivisht

ldquoshproneumlsimirdquo nga shteti i pronarit teuml meumlparsheumlm teuml parceleumls ndeumlrtimore dhe meuml pas kalimi neuml

proneumlsi nga shteti tek pronari i parceleumls ndeumlrtimore Ky moment peumlrmbylleumls sheumlnon lindjen e

36

Shiko Vendimin e Gjykateumls Kushtetuese Nr 3 dt 02022009 37

Idem 38

Shiko Vendimin e Gjykateumls Kushtetuese Nr 35 dt 10102007

20

marreumldheumlnies seuml proneumlsiseuml seuml pasurive teuml legalizuara tek subjekti i ri neuml emeumlr teuml teuml cilit eumlshteuml

zhvilluar procedura e legalizimit

Keumlshtu ligji dhe legjislatori megjitheumlse shproneumlsonte de facto pronarin e meumlparsheumlm peumlr

teuml titulluar njeuml pronar teuml ri nuk ia nihilizonte neuml thelb atij teuml drejteumln e proneumlsiseuml por i njihte teuml

drejteumln subjektive peumlr trsquou kompensuar sipas ekuivalenceumls seuml pasuriseuml seuml humbur Peumlr keumlteuml qeumlllim

neni 5 i Ligjit Nr 10239 dt 25022010 ldquoPeumlr krijimin e fondit special teuml kompensimit teuml

pronaverdquo neuml pikeumln 2 parashikon se ldquo2 Pronareumlt teuml cileumlve u eumlshteuml njohur e drejta peumlr shpeumlrblim

neuml peumlrputhje me ligjin nr 9482 dateuml 342006 Peumlr legalizimin urbanizimin dhe integrimin e

ndeumlrtimeve pa leje teuml ndryshuar peumlrfitojneuml kompensim nga fondi i kompensimit neuml vareumlsi teuml teuml

ardhurave teuml arkeumltuara nga transferimi i proneumlsiseuml seuml parcelave ndeumlrtimorerdquo Keumlshtu ligji beumlnte

drejteumlsi shoqeumlrore dhe keumlnaqte neuml meumlnyreuml teuml barabarteuml interesat pasuroreuml dhe pritshmeumlriteuml e

ligjshme teuml ishpronarit teuml shproneumlsuar nga ligji dhe pronarin e ri teuml titulluar nga ligji Keumlshtu e

drejta peumlr pasuri nuk nihilizohej teumlsisht por thjeshteuml transformohej duke kaluar sakaq testin e

peumlrputhshmeumlriseuml me nenin 11 17 18 dhe 41 teuml Kushtetuteumls dhe nenin 1 Protokolli Nr 1 i

KEDNj39

Njeumlkoheumlsisht neuml keumlteuml proces juridik transformimi teuml pasuriseuml ligji kujdeset qeuml vlera e

proneumls seuml shproneumlsuar de facto trsquoi peumlrqaset vlereumls seuml kompensimit qeuml ishpronari do teuml marreuml

61 Ligji 92352004 i ndryshuar dhe ligjet paraardheumlse si motra teuml dala neuml bazeuml dhe peumlr

zbatim teuml zotimit qeuml populli shqiptar i ka veumlneuml Republikeumls neuml nenin 181 teuml Kushtetuteumls kaneuml

parashikuar rivendosjen e teuml drejtave teuml proneumlsiseuml seuml subjekteve teuml shproneumlsuar nga regjimi i

meumlparsheumlm shteteumlror neuml meumlnyreuml teuml padrejteuml duke peumlrcaktuar detyrimin e Kuvendit peumlr teuml

normuar rregullimin e drejteuml teuml ccedileumlshtjeve qeuml kaneuml teuml beumljneuml me shproneumlsimet dhe konfiskimet e

kryera peumlrpara miratimit teuml keumlsaj Kushtetuteumls qeuml eumlshteuml neuml fuqi40

Neni 1 shkronja ldquobrdquo e ligjit diponon se ldquoKy ligj ka peumlr objekt b) kthimin dhe aty ku sipas

keumltij ligji kthimi i proneumls eumlshteuml i pamundur kompensimin e sajrdquo Ndeumlrkoheuml neni 11 i ligjit

disponon se ldquo1 Peumlr pronat e peumlrcaktuara neuml keumlteuml ligj peumlr teuml cilat eumlshteuml i pamundur kthimi fizik

shteti kompenson subjektet e shproneumlsuara me njeuml ose meuml shumeuml nga format e meumlposhtme a) me

proneuml tjeteumlr teuml paluajtshme teuml teuml njeumljtit lloj me vlereuml teuml barabarteuml neuml proneumlsi teuml shtetit a1) me

pasuri teuml paluajtshme publike neuml zonat qeuml kaneuml peumlrpareumlsi zhvillimin e turizmit b) me proneuml

tjeteumlr teuml paluajtshme teuml ccedildo lloji me vlereuml teuml barabarteuml neuml proneumlsi teuml shtetit c) me aksione neuml

shoqeumlri me kapital shteteumlror ose ku shteti eumlshteuml bashkeumlpronar qeuml kaneuml vlereuml teuml barabarteuml me

proneumln e paluajtshme ccedil) me vlereumln e objekteve teuml cilat janeuml objekt i privatizimit d) me teuml

hollardquo Peumlr keumlteuml qeumlllim neni 2 i Ligjit Nr 10239 dt 25022010 ldquoPeumlr krijimin e fondit special teuml

kompensimit teuml pronaverdquo neuml pikeumln 3 parashikon se ldquo3 Fondi i kompensimit teuml pronave peumlrdoret

peumlr kompensimin neuml vlereuml teuml subjekteve teuml shproneumlsuara teuml cilave u eumlshteuml njohur e drejta e

kompensimit kur kthimi fizik i proneumls seuml tyre ka qeneuml i pamundurrdquo dhe neni 5 pika 1 disponon

se ldquo1 Subjektet e shproneumlsuara teuml cilave u eumlshteuml njohur e drejta peumlr kompensim neuml peumlrputhje

me ligjin nr 9235 dateuml 2972004 Peumlr kthimin dhe kompensimin e proneumls teuml ndryshuar

peumlrfitojneuml kompensim nga fondi i kompensimit neuml maseumln dhe sipas meumlnyreumls seuml peumlrcaktuar me

vendim teuml Keumlshillit teuml Ministraverdquo

Neuml keumlteuml meumlnyreuml ligji eumlshteuml kujdesur sipas parimeve teuml peumlrgjithshme teuml drejteumlsiseuml sociale

proporcionalitetit respektimit teuml interesit publik dhe garantimit teuml teuml drejtave pasurore teuml

39

Pavareumlsisht qeumlndrimit teuml mbajtur keumltu peumlr shkak se vendimi i Gjykateumls Kushtetuese eumlshteuml peumlrfundimtar

dhe nuk mund teuml vihet neuml diskutim gjyqtari a quo shpreh papajtueshmeumlrineuml me njeuml qeumlndrim teuml tilleuml sikur eumlshteuml

mbajtur nga Gjykata Kushtetuese neuml Vendimin Nr 3 dt 02022009 duke iu bashkuar sakaq teumlreumlsisht mendimit teuml

pakiceumls neuml keumlteuml vendim 40

Shiko vendimin e Gjykateumls Kushtetuese Nr 30 dt 01122005

21

individit teuml gjejeuml njeuml formuleuml teuml pranueshme ligjore peumlr teuml gjitheuml Seumlrisht ligji merr parasysh dhe

nuk nihilizon interesat pasuror teuml ishpronarit neuml keumlteuml meumlnyreuml fitimi proneumlsie neumlpeumlrmjet

zhdeumlmtimit apo rehabilitimit nga padrejteumlsiteuml e teuml kaluareumls

62 Ligji parashikon edhe njeuml meumlnyreuml tjeteumlr fitimi proneumlsie me titull origjinal sikurse

eumlshteuml konfiskimi civil apo penal Keumlshtu konfiskimi civil i pasuriseuml i rregulluar me Ligjin Nr

9284 dt 30092004 ldquoPeumlr parandalimin dhe lufteumln ndaj krimit teuml organizuarrdquo parashikonte teuml

drejteumln peumlr teuml sekuestruar dhe meuml pas konfiskuar pasurineuml e kujtdo ndaj teuml cilit dyshohet peumlr njeuml

grup teuml caktuar teuml reumlndeuml krimesh dhe ligjshmeumlria e seuml cileumls nuk mund provohet dot nga pronari i

saj para organit procedues Sigurisht duke patur parasysh rrezikshmeumlrineuml e keumltyre veprave dhe

interesin publik peumlr parandalimin e krimit teuml organizuar neumlpeumlrmjet paralizimit dhe shteteumlzimit teuml

aseteve pasurore ligji nuk parashikonte dhe nuk kishte se si teuml parashikonte teuml drejteumln peumlr

kompensim teuml pronarit teuml shproneumlsuar sipas keumltij ligji

Njeuml meumlnyreuml tjeteumlr e fitimit teuml proneumlsiseuml nga shteti si pasojeuml e njeuml deumlnimi penal eumlshteuml gjoba

sipas nenit 34 teuml Kodit Penal Gjithashtu Kodi Penal neuml nenin 36 ku parashikohet konfiskimi i

pasuriseuml qeuml ka lidhje me vepreumln penale teuml ccedildo pasurie tjeteumlr vlera e seuml cileumls i korrespondon asaj

teuml produkteve teuml vepreumls penale dhe teuml sendeve prodhimi peumlrdorimi mbajtja ose tjeteumlrsimi i teuml

cilave peumlrbeumljneuml vepeumlr penale edhe kur nuk eumlshteuml dheumlneuml vendim deumlnimi Sigurisht peumlr shkak teuml

natyreumls juridike teuml vepreumls penale rrezikshmeumlriseuml shoqeumlrore shkeljes ligjore me natyreuml extrema

ratio dhe natyreumls juridike teuml deumlnimit penal nuk mund teuml pretendohet dhe teuml njihet kompensimi i

atij qeuml shproneumlsohet sipas ligjit nga pasuria e tij sipas keumlsaj meumlnyre

63 Nga e gjitheuml kjo analizeuml krahasimore ligjore kuptohet se neuml teuml gjitha meumlnyrat

origjinale teuml fitimit teuml proneumlsiseuml qeuml ligji civil parashikon peumlrveccedil parashkrimit fitues sipas nenit

169 teuml Kodit Civil ligji trajton neuml meumlnyreuml teuml barabarteuml interesat pasuroreuml dhe pritshmeumlriteuml e

ligjshme teuml ccedildo subjekti duke gjetur formula teuml arsyeshme peumlr teuml peumlrditeumlsuar parimin e drejteumlsiseuml

sociale dhe duke u kujdesur qeuml askujt teuml mos i cenohen teuml drejtat peumlr geumlzimin e qeteuml teuml pasuriseuml

Gjithashtu kuptohet se formula e gjetur nga ligji peumlr teuml rregulluar parashkrimin fitues sipas nenit

169 teuml Kodit Civil peumlrsa i peumlrket teuml drejtave teuml ishpronarit dhe pronarit teuml ri eumlshteuml e njeumljteuml me

formuleumln ligjore teuml konfiskimit civil dhe konfiskimit penal Ashpeumlrsia dhe pabarazia e trajtimit teuml

interesave pasuroreuml teuml subjekteve teuml peumlrfshireuml neuml keumlto marreumldheumlnie eumlshteuml e njeumljteuml

64 Peumlr rrjedhojeuml Gjykata vlereumlson se 169 i Kodit Civil neuml pjeseumln qeuml nuk parashikon teuml

drejteumln subjektive teuml ishpronarit peumlr trsquou kompensuar peumlr pasurineuml e humbur sipas ligjit civil

deumlshton teuml vendos njeuml balanceuml teuml ndershme ndeumlrmjet pronarit teuml ri dhe ishpronarit neuml teuml drejtat e

tyre peumlr geumlzimin e qeteuml teuml pasuriseuml sipas nenit 1 teuml Protokollit Nr 1 teuml KEDNj Pabarazia neuml teuml

drejta qeuml ligji beumln neuml keumlto marreumldheumlnie juridike ndeumlrmjet personit qeuml fiton proneumln dhe atij qeuml e

humb shkakton cenimin e nenit 11 17 18 dhe 41 teuml Kushtetuteumls pasi pronat dhe e drejta peumlr

proneuml nuk mbrohen njeumllloj nga ligji pronareumlt dhe titullareumlt e teuml drejtave trajtohen neuml meumlnyreuml teuml

pabarabarteuml dhe ekstremisht joporporcionale dhe neuml keumlteuml meumlnyreuml shteti shproneumlson faktikisht njeuml

subjekt peumlr teuml begatuar njeuml tjeteumlr pa kompensuar keumlteuml teuml fundit peumlr humbjen e peumlsuar

65 Gjykata vlereumlson se legjislacioni civil material shqiptar sikurse edhe neuml legjislacionet

civile europiane teuml marra neuml analizeuml meuml lart e kaneuml marreuml teuml mireumlqeneuml dhe teuml pamodifikuar nga e

drejta romake e mijeumlvjeccedilareumlve teuml kaluar institutin e parashkrimit fitues duke u prezantuar sakaq

edhe neuml ligjin e soteumlm me teuml njeumljteumln ashpeumlrsi dhe trajtim ekstremisht joporporcional ndeumlrmjet dy

subjekteve titullar dhe ishtitullar teuml proneumls Neuml meumlnyreuml teuml ccediluditshme neuml vlereumlsimin e gjyqtarit a

quo ky institut arkaik nuk eumlshteuml farkeumltuar nga nevoja e vendosjes seuml drejteumlsiseuml shoqeumlrore e cila

ka qeneuml ndeumlr shekuj katalizatori i reformimit teuml ccedildokohsheumlm i legjislacionit dhe e seuml drejteumls

pozitive neuml peumlrgjitheumlsi Neuml vlereumlsimin e Gjykateumls eumlshteuml e pa shpjegueshme se si kjo meumlnyreuml fitimi

22

proneumlsie neumln keumlteuml logjikeuml trajtimi teuml padrejteuml i ka mbijetuar kapeumlrcyellit teuml shekujve dhe logjikeumls

seuml gjitheuml legjislatoreumlve europian demokraktik dhe modern Neuml vlereumlsimin e Gjykateumls ashpeumlrsia e

keumlsaj meumlnyre trajtimi barazohet me maseumln apo deumlnimin penal teuml konfiskimit ku pasuria e

rrjedhur nga krimi konfiskohet dmth ndodh shproneumlsimi me ligj i titullarit pa akorduar asnjeuml

maseuml kompensimi peumlr humbjen e peumlsuar Pikeumlrisht kjo meumlnyreuml ekuivalente e ashpeumlrsiseuml seuml njeuml

sanksioni civil me njeuml sanksioni penal nuk ndjek asnjeuml qeumlllim kushtetues dhe konventor e peumlr

pasojeuml keumlrkohet ose ndeumlrhyrja e Gjykateumls Kushtetuese apo e Kuvendit qeuml teuml ndryshojeuml meumlnyreumln e

konceptimit teuml institutit dhe meumlnyreumln se si subjekteve teuml seuml drejteumls trsquou garantohet e drejta e

proneumls

Gjykata vlereumlson se reformimi i institutit teuml parashkrimit fitues neuml keumlteuml meumlnyreuml nuk do teuml

thoteuml nihilizimi i keumlsaj meumlnyre teuml posaccedilme dhe origjinale teuml fitimit teuml proneumlsiseuml dhe doktrineumls

jurudike respektive teuml seuml drejteumls civile41

Neumlpeumlrmjet keumltij reformimi i institutit teuml parashkrimit

fitues synohet qeuml teuml ruhet dhe rivendikohet koherenca e munguar e prevalenceumls seuml teuml drejtave teuml

proneumlsiseuml mbi teuml drejtat qeuml rrjedhin prej posedimit42

apo marreumldheumlnies faktike mbi sendin Neuml teuml

veumlrteteuml edhe nga veteuml doktrina e seuml drejteumls civile nuk mund teuml pranohet njeuml mbrojtje meuml e madhe

e poseduesit se sa e pronarit e aq meuml tepeumlr njeuml pabarazi dhe favorizim ekstrem neuml keumlteuml drejtim

Gjithashtu qeumlllimi kryesor i keumltij reformimi teuml keumlrkuar eumlshteuml kohezioni i njeuml drejteumlsie shoqeumlrore teuml

munguar ndeumlr shekuj 66 Meuml poshteuml do teuml jepen neuml meumlnyreuml analitike shkeljet e Kushtetuteumls dhe KEDNj nga

meumlnyra se si eumlshteuml konceptuar neni 169 i Kodit Civil

- Neni 169 i Kodit Civil neuml pjeseumln qeuml nuk njeh teuml drejteumln subjektive teuml ishpronarit peumlr trsquou

kompensuar me vlereumln ekuivalente teuml proneumls seuml humbur peumlr shkak teuml ligjit shkel nenin 11

dhe 18 teuml Kushtetuteumls

67 Neni 11 i Kushtetuteumls seuml Republikeumls seuml Shqipeumlriseuml ka parashikuar se ldquoSistemi

ekonomik i Republikeumls seuml Shqipeumlriseuml bazohet neuml proneumln private e publike si dhe neuml ekonomineuml e

tregut dhe neuml lirineuml e veprimtariseuml ekonomike Prona private dhe publike mbrohen njeumllloj me

ligj Kufizimet e liriseuml seuml veprimtariseuml ekonomike mund teuml vendosen veteumlm me ligj dhe veteumlm peumlr

arsye teuml reumlndeumlsishme publikerdquo

Nisur nga struktura e Kushtetuteumls Gjykata vlereumlson se e veccedilanta e nenit 11 eumlshteuml se ai

nuk eumlshteuml parashikuar neuml grupin e teuml drejtave dhe lirive teuml tjera por neuml pjeseumln ku parashikohen

parimet themelore mbi teuml cilat mbeumlshtetet organizimi dhe funksionimi i shtetit Neuml keumlteuml meumlnyreuml

kushtetutbeumlreumlsi ka preferuar trsquoa konsiderojeuml lirineuml e veprimtariseuml ekonomike dhe proneumln private

si parim bazeuml teuml sistemit ekonomik teuml Republikeumls seuml Shqipeumlriseuml43

Neuml jurisprudenceumln e saj Gjykata Kushtetuese e ka interpretuar gjereumlsisht konceptin e liriseuml

seuml veprimtariseuml ekonomike dhe teuml drejteumln e proneumls private teuml garantuar nga neni 11 i Kushtetuteumls44

Neuml

vijim teuml keumltij arsyetimi eumlshteuml konfirmuar se liria e veprimtariseuml ekonomike dhe e drejta e proneumls

private janeuml teuml drejta negative peumlr aq koheuml sa keumlrkohet mosndeumlrhyrja e shtetit tek titullareumlt peumlr

41


faqe 686 42

Henry W Ballantine ldquoTitle by Adverse Possessionrdquo Botim i Harvard Law Review publikuar neuml 1

Dhjetor 1918 faqe 135 ku ndeumlr teuml tjera vihet neuml dyshim parashrkimi fitues neuml pjeseumln qeuml nuk parashikon teuml drejteumln e

kompensimit teuml ishpronarit duke argumentuar se nuk mund teuml privilegjohen me ligj teuml drejtat qeuml rrjedhin nga

posedimi mbi teuml drejtat qeuml rrjedhin nga proneumlsia 43

Vendim nr 24 dateuml 2472009 i Gjykateumls Kushtetuese teuml Republikeumls seuml Shqipeumlriseuml 44

Vendim nr 10 dateuml 19032008 i Gjykateumls Kushtetuese teuml Republikeumls seuml Shqipeumlriseuml

23

realizimin e keumltyre teuml drejtave Gjithashtu keumlto teuml drejta kaneuml edhe karakterin e tyre pozitiv peumlrsa

koheuml realizimi i tyre keumlrkon angazhimin e shtetit qeuml neumlpeumlrmjet ligjveumlneumlsit apo organeve teuml tjera

shteteumlrore vendimmarrreumlse teuml ndeumlrhyjeuml neuml rregullimin e keumltyre teuml drejtave me qeumlllim qeuml krahas

liriseuml seuml veprimtariseuml ekonomike dhe teuml drejteumls seuml proneumls private teuml garantohet edhe parimi i

shtetit social dhe i teuml mireumls seuml peumlrbashkeumlt Ky detyrim i ligjveumlneumlsit ndeumlr teuml tjera konkretizohet

neumlpeumlrmjet nxjerrjes seuml normave konkrete juridike me aneuml teuml teuml cilave synohet disiplinimi i

ushtrimit teuml veprimtariseuml seuml lireuml ekonomike neuml sektoreuml apo fusha teuml caktuara dhe begatimi i

ekonomiseuml dhe shoqeumlriseuml nga prona private Veteumlm shteti mund teuml arrijeuml teuml krijojeuml mjedisin e

veumlrteteuml dhe optimal peumlr ushtrimin e keumlsaj lirie vetjake prandaj ai duhet pareuml si rregullator me

qeumlllim mbrojtjen e tregut nga deformimet qeuml natyrsheumlm mund trsquoi mbart me vete zhvillimi i lireuml i

veprimtariseuml ekonomike45

Gjithashtu Kushtetuta ka parapareuml detyrimin e ligjveumlneumlsit qeuml me ligj teuml trajtojeuml me

mbrojtje teuml barabarteuml proneumln publike dhe proneumln shteteumlrore Gjykata vlereumlson se mbrojtja e

barabarteuml nuk mund teuml intepretohet ekskluzivisht veteumlm si mbrojtje e barabarteuml ndeumlrmjet teuml dy

pronave por edhe ndeumlrmjet pronave teuml teuml njeumljtit lloj Gjykata vlereumlson se pikeumlrisht neuml keumlteuml pikeuml

vjen neuml meumlnyreuml komplementare neni 18 i Kushtetuteumls

68 Neni 18 i Kushtetuteumls seuml Republikeumls seuml Shqipeumlriseuml parashikon se ldquo1 Teuml gjitheuml janeuml teuml

barabarteuml para ligjit 2 Askush nuk mund teuml diskriminohet padrejteumlsisht peumlr shkaqe teuml tilla si

gjinia raca feja etnia gjuha bindjet politike fetare a filozofike gjendja ekonomike arsimore

sociale apo peumlrkateumlsia prindeumlrore 3 Askush nuk mund teuml diskriminohet peumlr shkaqet e

peumlrmendura neuml paragrafin 2 neumlse nuk ekziston njeuml peumlrligjje e arsyeshme dhe objektiverdquo Kjo

dispoziteuml kushtetuese vendos njeuml nga parimet bazeuml teuml shtetit teuml seuml drejteumls dhe riafirmon njeuml nga

parimet themelore teuml sanksionuara neuml KEDNj46

sipas teuml cilit teuml gjitheuml personat duhet teuml keneuml

njeuml akses teuml barabarteuml dhe teuml drejteuml neuml mundeumlsiteuml qeuml paraqiten neuml njeuml shoqeumlri47

E drejta peumlr trajtim teuml barabarteuml dhe peumlr mosdiskriminim neumlnkupton qeuml personat e

vendosur neuml situata teuml njeumljta duhet teuml trajtohen neuml meumlnyreuml teuml njeumljteuml dhe teuml mos trajtohen ndryshe

peumlr arsyen e vetme pse keumlto persona mund teuml shfaqin karakteristika teuml caktuara48

Gjykata

Kushtetuese neuml jurisprudenceumln e saj ka elaboruar parimin e baraziseuml dhe mosdiskriminimit Kjo

Gjykateuml ka vendosur standartin e gjitheumlpranuar se barazia neuml ligj dhe para ligjit si parim nuk

zbatohet peumlr individeuml ose kategori personash qeuml ndodhen neuml kushte objektivisht teuml ndryshme por

presupozon barazineuml e individeumlve neuml kushte teuml barabarta49

Kjo pasi njeuml kuptim ekstrem i baraziseuml

duke u zbatuar edhe peumlr kategori subjektesh qeuml ndodhen neuml kushte objektivisht teuml ndryshme neuml

fakt teuml ccedilon neuml pabarazi Gjithashtu Gjykata Kushtetuese neumlpeumlrmjet keumlsaj jurisprudence ka

theksuar se parimi i baraziseuml synon qeuml teuml gjitheuml teuml jeneuml teuml barabarteuml neumlpeumlrpara ligjit jo veteumlm neuml

teuml drejtat themelore teuml parashikuara neuml Kushtetuteuml por edhe neuml teuml drejtat e tjera ligjore

Konkretisht ajo eumlshteuml shprehur ndeumlr teuml tjera se ldquoBarazia neuml ligj dhe para ligjit nuk do teuml thoteuml qeuml

teuml keteuml zgjidhje teuml njeumlllojta peumlr individeuml ose kategori personash qeuml janeuml neuml kushte objektivisht teuml

ndryshme Barazia para ligjit dhe neuml ligj presupozon barazineuml e individeumlve qeuml janeuml neuml kushte teuml

45

Shih praktikeumln e Gjykateumls Europiane teuml Drejteumlsiseuml neuml Luksemburg ccedileumlshtja 874 Procureur du Roi kundeumlr

Dassonville (1974) ECR 837 ccedileumlshtja Saeger kundeumlr Dennemeyer (1991) ECR i-4221 Shiko gjithashtu Vendimin

nr 10 dateuml 1932008 dhe Vendimin nr 24 dateuml 2472009 teuml Gjykateumls Kushtetuese 46

Shiko nenin 14 teuml KEDNj 47

Manuel de droit europeacuteen en matiegravere de non-discrimination Agence des droits fondamentaux de lrsquoUnion

europeacuteenne Cour europeacuteenne des droits de lrsquohomme - Conseil de lrsquoEurope 48

Po aty 49

Vendim i Gjykateumls Kushtetuese nr 11 dateuml 27081993 Peumlrmbledhje e vendimeve viti 1992-1996 fq

93 Vendim i Gjykateumls Kushtetuese nr 16 dateuml 17042000 Peumlrmbledhje e vendimeve viti 2000-2001 fq45

24

barabartardquo si dhe ldquoVeteumlm neuml raste peumlrjashtimore dhe peumlr shkaqe teuml arsyeshme e objektive mund

teuml peumlrligjet trajtimi i ndrysheumlm i kategorive teuml caktuara qeuml peumlrfitojneuml nga kjo e drejteumlrdquo50

Po

ashtu Gjykata Kushtetuese ka theksuar se organi ligjveumlneumls eumlshteuml i detyruar trsquoi peumlrmbahet keumltij

parimi kur beumlhet fjaleuml peumlr ldquobarazineuml neuml ligjrdquo51

Dy paragrafeumlt e pareuml teuml nenit 18 teuml Kushtetuteumls sanksionojneuml neuml meumlnyreuml deklarative

rregullin e peumlrgjithsheumlm teuml trajtimit teuml barabarteuml teuml subjekteve teuml seuml drejteumls dhe mosdiskriminimit

peumlr shkaqet e listuara neuml to Ndeumlrsa paragrafi treteuml peumlrcakton peumlrjashtimin nga rregulli qeuml neuml

doktrineumln dhe jurisprudenceumln kushtetuese njihet si diskriminim pozitiv Diskriminimi pozitiv

eumlshteuml neuml peumlrputhje me kushtetuteumln veteumlm neumlse justifikohet nga shkaqe teuml arsyeshme dhe

objektive Neuml keumlteuml kuptim kur merret neuml analizeuml ligji apo norma juridike dhe testohet neumlse eumlshteuml

neuml peumlrputhje me nenin 18 teuml Kushtetuteumls operacioni intelektual vlereumlsues fillimisht i gjyqtarit a

quo qeuml hedh dyshime mbi papajtueshmeumlrineuml e normeumls dhe meuml pas i Gjykateumls Kushtetuese qeuml

vendos peumlrfundimisht neuml lidhje me teuml kalon neumlpeumlr dy faza Seuml pari vlereumlsohet neumlse ligji apo

norma juridike garanton njeuml trajtim teuml barabarteuml teuml subjekteve teuml ndodhura neuml kushte objektivisht

teuml njeumljta Seuml dyti neumlse ka njeuml trajtim teuml ndrysheumlm teuml keumltyre subjekteve do teuml vlereumlsohet se cila

eumlshteuml peumlrligjja e arsyeshme dhe objektive qeuml e beumln keumlteuml diskriminim teuml jeteuml kushtetues pra neuml

peumlrputhje me nenin 18 teuml Kushtetuteumls Kjo peumlrligjje vlereumlsohet e lidhur me qeumlllimet dhe efektet e

masave teuml marra Gjithashtu nuk mjafton veteumlm diferencimi i peumlrligjur por edhe qeuml mjeti i

peumlrzgjedhur peumlr arritjen e qeumlllimit teuml ligjveumlneumlsit teuml jeteuml i arsyesheumlm dhe i peumlrshtatsheumlm52

Kjo eumlshteuml edhe teknika interpretative me teuml cileumln ka operuar Gjykata Europiane e teuml

Drejtave teuml Njeriut sa hereuml qeuml shqyrton keumlrkesa apo pretendime neuml lidhje me shkelje teuml nenit 14 teuml

KEDNj Neuml jurisprudenceumln e saj ajo eumlshteuml shprehur se mund teuml shqyrtojeuml keumlrkesa peumlr shkelje teuml

nenit 14 veteumlm neumlse lidhen me njeuml teuml drejteuml tjeteumlr teuml mbrojtur nga Konventa53

Keumlshtu e drejta peumlr

trsquou trajtuar neuml meumlnyreuml teuml barabarteuml nga ligji eumlshteuml njeuml e drejteuml qeuml komplementon teuml drejtat e tjera

themelore teuml njeriut qeuml KEDNj apo Kushtetuta parashikon duke mos patur ekzistenceuml teuml

pavarur peumlrsa koheuml ka efekt veteumlm e lidhur pazgjidhshmeumlrisht me njeuml teuml drejteuml tjeteumlr Megjithateuml

Gjykata mban parasysh se cenimi i nenit 14 i KEDNj apo 18 i Kushtetuteumls nuk sjell

automatikisht shkeljen e seuml drejteumls themelore me teuml cileumln ajo arsyetohet dhe pretendohet se lidhet

neuml njeuml rast konkret dhe pikeumlrisht neuml keumlteuml pikeuml e drejta peumlr trsquou diskriminuar ka dhe merr karakter

autonom

69 Neuml rastin konkret objekt gjykimi Gjykata vlereumlson se ligji neuml nenin 169 teuml Kodit Civil

nuk ka mbrojtur neuml meumlnyreuml teuml barabarteuml pasurineuml e ishpronarit dhe pasurineuml e pronarit teuml beumlreuml

rishtazi neumlpeumlrmjet parashkrimit fitues E drejta themelore e trajtuar neuml meumlnyreuml teuml pabarabarteuml

sakaq individualizohet e drejta e proneumls Eumlshteuml e veumlrteteuml qeuml teuml dy keumlto subjekte nuk janeuml neuml kushte

fizike teuml njeumljta pasi ishpronari ka vegjetuar peumlr 20 vjet mbi teuml drejtat e tij ndeumlrkoheuml qeuml pronari i

beumlreuml rishtazi edhe neuml cileumlsineuml e poseduesit jopronar eumlshteuml sjellur dhe kujdesur peumlr 20 vjet si teuml

ishte pronari i saj Neuml meumlnyreuml teuml arsyeshme ligji ka favorizuar subjektin diligjent qeuml teuml beumlhet

pronar rishtazi dhe me titull origjinal mbi sendin ndeumlrkoheuml qeuml i ka anulluar dhe shuar titullin e

50

Shiko Vendimin Nr 34 dateuml 20122005 Vendimin Nr39 dateuml 16102007 Vendimin Nr 4 dateuml

12022010 Vendimin Nr 48 dateuml 15112013 teuml Gjykateumls Kushtetuese 51

Vendim i Gjykateumls Kushtetuese teuml Republikeumls seuml Shqipeumlriseuml nr 48 dateuml 15112013 52

Po aty 53

Shiko ccedileumlshtjen ldquoFabris vs Francerdquo Vendim i dateumls 07022013 i Dhomeumls seuml Madhe teuml GjEDNj Ap

Nr 1657408 paragrafi 47 Gjithashtu shiko ccedileumlshtjet ldquoVan Raalte v the Netherlandsrdquo 21 February 1997 sect 33

Reports of Judgments and Decisions 1997-I ldquoPetrovic v Austriardquo 27 March 1998 sect 22 Reports 1998-II ldquoZarb

Adami v Maltardquo no 1720902 sect 42 ECHR 2006-VIII and ldquoKonstantin Markin v Russiardquo [GC] no 3007806

sect 124 ECHR 2012

25

proneumlsiseuml pronarit qeuml fle mbi teuml drejtat e tij duke e ndeumlshkuar ateuml civilisht sakaq peumlr pasivitetin e

pajustifikuar teuml treguar neuml qarkullimin civil Sakaq mbrojtja e pabarabarteuml e pronave publike apo

private qofshin eumlshteuml e justifikuar qofteuml sipas nenit 11 dhe nenit 18 teuml Kushtetuteumls apo nenit 14 teuml

KEDNj

70 Megjithateuml Gjykata vlereumlson se prona dhe pasuria e keumltyre dy subjekteve nuk

mbrohen neuml meumlnyreuml teuml barabarteuml kur beumlhet fjaleuml peumlr formuleumln e zgjidhjes ligjore teuml nenit 169 teuml

Kodit Civil ku ekstremisht pronari i ri fiton gjithccedilka pro bono dhe ishpornari humb gjithccedilka pro

bono Gjykata vlereumlson se zgjidhja ligjore e shumeumlzimit me zero teuml pasuriseuml seuml ishpronarit neumln

formuleumln ldquoaut cesare aut nihilrdquo dhe begatimi me gjithccedilka pronarin e ri krijon pabarazi neuml

mbrojtjen e teuml drejteumls seuml proneumls dhe autori kryesor i keumltij diskriminimi eumlshteuml veteuml ligji

Gjykata vlereumlson se neuml rastin konkret nuk shtrohet peumlr zgjidhje e drejta e proneumls lidhur

me sendin e caktuar apo konkret i cili humb si pasojeuml e nenit 169 teuml Kodit Civil pasi njeuml regjim i

tilleuml juridik peumlr teuml gjitha arsyet e dheumlna meuml lart eumlshteuml i justifikuar Neuml vlereumlsimin e Gjykateumls e

drejta e proneumls apo e drejta peumlr geumlzimin e qeteuml teuml pasuriseuml neuml rastin konkret implikohet neuml

kuptimin abstrakt teuml saj duke mos u vlereumlsuar pritshmeumlriteuml e ligjshme dhe asetet pasurore neuml

meumlnyreuml teuml barabarteuml Keumlshtu ndeumlrkoheuml qeuml Gjykata gjen arsye teuml mjaftueshme kushtetuese ligjore

dhe sociale peumlr teuml justifikuar humbjen e proneumlsiseuml neuml meumlnyreuml teuml pavullnetshme sipas parashkrimit

fitues nuk gjen dot asnjeuml arsye teuml tilleuml se pse pronari i meumlparsheumlm duhet teuml humbeuml ccedildo teuml drejteuml

pasurore pro bono dhe pse pronari i ri duhet teuml fitojeuml ccedildo teuml drejteuml teuml tilleuml pro bono Neuml vlereumlsimin

e Gjykateumls pikeumlrisht kjo formuleuml ligjore qeuml nuk mbron pasurineuml e dy subjekteve neuml meumlnyreuml teuml

barabarteuml krijon pabarazi neuml geumlzimin e qeteuml teuml seuml drejteumls seuml proneumls

71 Gjykata vlereumlson se neumlse pasuria e humbur neuml meumlnyreuml teuml pavullnetshme peumlr shkak teuml

ligjit do teuml ekuivalentohej neuml njeuml vlereuml kompensuese nga pronari i ri do teuml arrihej qeuml mbrojtja

kushtetuese dhe ligjore e barabarteuml dhe proporcionale trsquoi garantohej secilit prej keumltyre paleumlve

Sakaq Gjykata keumlrkon nga Gjykata Kushtetuese qeuml teuml shfuqizojeuml nenin 169 teuml Kodit Civil neuml

pjeseumln qeuml nuk parashikon teuml drejteumln subjektive teuml kompensimit peumlr ishpronarin e pasuriseuml seuml

humbur si njeuml dispoziteuml ligjore qeuml vjen neuml kundeumlrshtim me nenin 11 dhe 18 teuml Kushtetuteumls dhe

nenin 14 teuml KEDNj



teuml Kushtetuteumls

72 Gjykata sjell neuml vemendje nenin 17 teuml Kushtetuteumls i cili parashikon se ldquo1 Kufizime teuml

teuml drejtave dhe lirive teuml parashikuara neuml keumlteuml Kushtetuteuml mund teuml vendosen veteumlm me ligj peumlr njeuml

interes publik ose peumlr mbrojtjen e teuml drejtave teuml teuml tjereumlve Kufizimi duhet teuml jeteuml neuml peumlrpjeseumltim

me gjendjen qeuml e ka diktuar ateuml 2 Keumlto kufizime nuk mund teuml cenojneuml thelbin e lirive dhe teuml teuml

drejtave dhe neuml asnjeuml rast nuk mund teuml tejkalojneuml kufizimet e parashikuara neuml Konventeumln

Europiane peumlr teuml Drejtat e Njeriutrdquo Kjo normeuml kushtetuese peumlrbeumln testin universal teuml

kushtetutshmeumlriseuml seuml ccedildo ligji peumlrsa i peumlrket kufizimeve qeuml vendosin mbi teuml drejtat dhe liriteuml

themelore teuml individit

73 Neumlpeumlrmjet jurisprudenceumls seuml saj Gjykata Kushtetuese eumlshteuml shprehur ndeumlr teuml tjera se

ldquoAnaliza dhe interpretimi nga Gjykata Kushtetuese e disa prej koncepteve kushtetuese qeuml kaneuml teuml

beumljneuml me ldquointeresin publikrdquo dhe me ldquoshpeumlrblimin e drejteumlrdquo si dhe respektimi i parimeve teuml

drejteumlsiseuml teuml proporcionalitetit apo teuml shtetit social peumlrbeumljneuml njeumlkoheumlsisht dhe kufijteuml kushtetues

teuml hapeumlsireumls seuml vlereumlsimit mbi teuml cilat duhet teuml orientohet ligjveumlneumlsi peumlr respektimin e seuml drejteumls

26

seuml proneumlsrdquo 54

Gjithashtu Gjykata Kushtetuese neuml njeuml vendim teuml saj eumlshteuml shprehur se ldquointeresi

publik eumlshteuml nocion kushtetues jo shterues neuml kuptimin qeuml lista e ccedileumlshtjeve me interes publik nuk

mund teuml jeteuml kurrsesi shteruese pasi interesi publik duhet kuptuar neuml sensin relativ neuml vareumlsi teuml

situatave teuml ndryshme qeuml krijohenrdquo55

Neuml lidhje me nocionin ldquointeres publikrdquo GjEDNj i le shtetit njeuml marzh teuml gjereuml vlereumlsimi

neuml peumlrcaktimin e tij duke pohuar se nocioni ldquointeres publikrdquo eumlshteuml shumeuml i gjereuml por ldquose

transferimi i detyruesheumlm i proneumlsiseuml nga njeuml individ tek njeuml tjeteumlr neuml rrethana teuml veccedilanta mund

teuml peumlrbeumljeuml njeuml maseuml ligjore neuml interes publikrdquo56

Peumlr keumlteuml problem GjEDNj eumlshteuml shprehur ndeumlr

teuml tjera se ldquoneuml analizeumln e faktit neumlse privimi beumlhet peumlr njeuml interes publik apo jo shteteve u njihet

njeuml hapeumlsireuml e gjereuml vlereumlsimi neuml zbatimin e politikave ekonomike dhe sociale Kjo hapeumlsireuml gjen

zbatim sidomos neuml situata teuml tilla me ndryshime teuml tilla radikale si ato teuml ndryshimit teuml njeuml sistemi

socialist neuml ateuml teuml ekonomiseuml seuml tregutrdquo57

Neuml njeuml ccedileumlshtje tjeteumlr GjEDNj eumlshteuml shprehur

ldquonocioni i interesit publik duhet kuptuar gjereuml sidomos vendimet peumlr teuml nxjerreuml ligje mbi

shproneumlsimin teuml cilat marrin neuml konsiderateuml motive politike ekonomike shoqeumlrorerdquo

74 Gjykata sikurse vlereumlsoi meuml lart sjell neuml vemendje se nuk ka diskutim se parashkrimi

fitues si meumlnyreuml origjinale e fitimit teuml proneumlsiseuml i sheumlrben interesave publike teuml shtetit dhe

shoqeumlriseuml Gjithashtu Gjykata konstaton se kufizimi i seuml drejteumls seuml proneumlsiseuml neuml rastin konkret

eumlshteuml beumlreuml nga ligji konkretisht neni 169 i Kodit Civil Por ndeumlrkoheuml qeuml Gjykata arrin teuml

identifikojeuml dhe arsyetojeuml shumeuml argumente teuml interesit publik qeuml legjitimojneuml kontrollin e proneumls

nga shteti sipas keumlsaj meumlnyre fitimi proneumlsie nuk arrin teuml gjej asnjeuml argument teuml veteumlm teuml

interesit publik qeuml teuml peumlrligjeuml nihilizimin e ccedildo teuml drejte pasurore teuml ishpronarit qofteuml edhe teuml

drejteumln subjektive peumlr trsquou kompensuar peumlr ekuivalenceumln e vlereumls seuml teuml drejteumls seuml humbur peumlr

shkak teuml ligjit

Pikeumlrisht neuml momentin kur nuk gjenden dot argumente peumlr teuml peumlrligjur egzigjenceumln e njeuml

zgjidhje ligjore neuml emeumlr dhe peumlr llogari teuml interesave publike apo mbrojtjen e teuml drejtave teuml tjera

nisin dyshimet e arsyeshme mbi deficcedilensat e mundshme kushtetuese teuml njeuml rregullimi ligjor teuml

caktuar Neuml keumlto kushte Gjykata vlereumlson se neuml rastin konkret nuk ka asnjeuml arsye teuml interesit

publik apo teuml mbrojtjes seuml interesave teuml teuml tjereumlve qeuml teuml peumlrligjeuml mosnjohjen sit euml drejteuml subjektive

teuml seuml drejteumls peumlr kompensim me vlereumln ekuivalente teuml proneumls seuml humbur peumlr shkak teuml ligjit peumlr

ishpronarin neuml parashkrimin fitues sipas nenit 168 teuml Kodit Civil

75 Sidoqofteuml Gjykata vlereumlson gjithashtu se peumlr teuml konsideruar kushtetuese njeuml ndeumlrhyrje

neuml teuml drejteumln e proneumlsiseuml nuk eumlshteuml e mjaftueshme veteumlm ekzistenca e njeuml ldquoqeumlllimi teuml ligjsheumlmrdquo neuml

ldquointeresin e peumlrgjithsheumlmrdquo por duhet teuml keteuml dhe marreumldheumlnie teuml arsyeshme proporcionale

ndeumlrmjet masave teuml marra dhe synimit qeuml keumlrkohet teuml realizohet me privimin e personit nga prona

e tij58

Kjo situateuml keumlrkon njeuml shpeumlrndarje teuml drejteuml teuml detyrimeve sociale dhe financiare teuml cilat

nuk mund trsquoi caktohen njeuml individi apo grupi teuml veccedilanteuml social pavareumlsisht se sa i reumlndeumlsisheumlm

eumlshteuml interesi i individit grupit tjeteumlr apo i komunitetit neuml teumlreumlsi Pra duhet teuml shqyrtohet neumlse

ashpeumlrsia dhe nevoja e masave teuml marra peumlr problemet social-ekonomike justifikojneuml humbjen e

54

Vendim i Gykateumls Kushtetuese teuml Republikeumls seuml Shqipeumlriseuml nr30 dateuml 01122005 Peumlrmbledhje e

vendimeve teuml Gjykateumls Kushtetuese viti 2005 fq254 55

Vendim i Gjykateumls Kushtetuese teuml Republikeumls seuml Shqipeumlriseuml nr18 dateuml 14052003 Peumlrmbledhje e


Shiko ccedileumlshtjen ldquoJahnes and others v United Kingdoomrdquo Vendim i GjEDNj dateuml 21021986 paragrafi

40 57

Shiko ccedileumlshtjen ldquoJahn and others vs Germanyrdquo Vendim i GjEDNj dateuml 30062005 paragrafi 91 58

Shiko ccedileumlshtjen ldquoImmobiliare Saffi v Italyrdquo Vendim i dateumls 28071999 i Dhomeumls seuml Madhe teuml

GjEDNj Ap nr 2277493 paragrafi 49 - 57

27

proneumlsiseuml nga personi fizik59

Parimet e shtetit teuml seuml drejteumls keumlrkojneuml qeuml shteti teuml gjejeuml masa

adekuade peumlr teuml rregulluar teuml ndjeshme nga pikeumlpamja sociale

Neuml rastin neuml shqyrtim teuml parashkrimit fitues sipas nenit 169 teuml Kodit Civil Gjykata

vlereumlson se eumlshteuml konkurim peumlr mbrojtje teuml seuml drejteumls seuml proneumls ishpornari dhe pronari i ri Ajo

ccedilka apriori mund teuml pranohet eumlshteuml se proporcionalitet nuk eumlshteuml zgjidhja qeuml favorizon neuml

gjithccedilka pronarin i ri dhe nihilizon ccedildo teuml drejteuml ishpronarin Gjykata vlereumlson se patjeteumlr qeuml neuml

keumlteuml situateuml eumlshteuml e nevojshme ndeumlrhyrja e shtetit si rregullues i marreumldheumlnies faktike teuml ngjareuml

ndeumlrmjet keumltyre subjekteve por ndeumlrhyrja nuk duhet teuml jeteuml e atyre peumlrmasave qeuml teuml sjelleuml veteumlm

deumlmtimin e njeuml pale peumlr teuml ligjeumlruar dhe favorizuar veteumlm paleumln tjeteumlr Peumlrkundrazi Gjykata

vlereumlson se ndeumlrhyrja e shtetit duhet teuml keteuml peumlr qeumlllim gjetjen e teuml mesmes teuml dy ose meuml shumeuml

interesave qeuml ndeumlrthurren me njeumlra-tjetreumln neuml meumlnyreuml qeuml teuml mbrohet njeumllloj pasuria dhe

pritshmeumlriteuml teuml ligjshme teuml teuml dy subjekteve Gjithashtu ligji duhet teuml kujdeset qeuml neuml keumlto

marreumldheumlnie juridike teuml peumlrdoreuml mjete korrekteumlsuese teuml padrejteumlsive dhe pabarazive teuml teuml drejtave

peumlr geumlzimin e qeteuml teuml pasuriseuml ndeumlrmjet pronarit teuml rid he ishpronarit

76 Peumlr teuml konkretizuar zbatimin e parimeve dhe trajtimeve teuml meumlsipeumlrme abstrakte

Gjykata vlereumlson se neni 169 i Kodit Civil vjen neuml kundeumlrshtim me nenin 17 teuml Kushtetuteumls jo

peumlr mjetet qeuml peumlrdor por peumlr mjetet qeuml nuk peumlrdor neuml shpeumlrndarjen ekstremisht teuml teuml drejtave dhe

detyrimeve ndeumlrmjet ishpronarit dhe pronarit teuml ri Keumlshtu duke shproneumlsuar peumlr efekt teuml ligjit

pronarin e meumlparsheumlm dhe duke titulluar neuml teuml njeumljtin moment juridik njeuml pornar tjeteumlr pro bono

subjekti i pare humb gjithccedilka pro bono ndeumlrkoheuml qeuml subjekti i dyteuml fiton gjithccedilka pro bono Nga

kjo rrjedh se ligji ka trajtuar shpeumlrpjestimisht teuml drejteumln peumlr geumlzimin e qeteuml teuml pasuriseuml seuml keumltyre

subjekteve duke mos peumlrdorur asnjeuml mjet korrekteumlsues peumlr keumlteuml drejteumlsi shoqeumlrore ekstreme teuml

filozofiseuml aut cesare aut nihil

Peumlr teuml kuptuar se kush eumlshteuml mjeti ligjor i munguar neuml gjetjen e njeuml formule ligjore teuml

pranueshme kushtetuetshmeumlrisht Gjykata i referohet mjeteve ligjore qeuml ligji peumlrdor neuml teuml gjitha

meumlnyrat e tjera origjinale teuml fitimit teuml proneumlsiseuml teuml sjella neuml vemendje meuml lart keumltij vendimi

konkretisht shpeumlrblimit teuml drejteuml apo kompensimit peumlr humbjen e peumlsuar Veteumlm neuml keumlteuml meumlnyreuml

Gjykata vlereumlson se e drejta e ishpronarit dhe e pronarit teuml ri peumlr geumlzimin e qeteuml teuml pasuriseuml do teuml

mund teuml trajtoheshin dhe kufizoheshin proporcionalisht dhe sipas nenit 17 teuml Kushtetuteumls dhe teuml

drejtat peumlr pasuri teuml kujtdo subjekti neuml keumlto marreumldheumlnie juridike do teuml trajtoheshin dhe

mbroheshin neuml meumlnyreuml teuml barabarteuml

Gjykata vlereumlson se njeuml rregullim i tilleuml i mangeumlt nga pikeumlpamja kushtetuese e

kompromenton ekzistenceumln e interesit publik me qeumlllim promovimin e drejteumlsiseuml sociale neuml

kufizimin qeuml i beumlhet teuml drejteumls seuml proneumls Keumlshtu Gjykata vlereumlson se parimi i proporcionalitetit

nuk eumlshteuml respektuar sepse nuk rezulton teuml jeteuml vendosur peumlrdorimi i mjeteve meuml teuml peumlrshtatshme

dhe sa meuml pak teuml deumlmshme peumlr ishpronarin Peumlr keumlteuml qeumlndrim Gjykata vlereumlson teuml nevojshme teuml

sjelleuml neuml vemendje opinionin e Komisionit teuml Venecias neuml pozicionin e amicus curiae e cila ndeumlr

teuml tjera ka theksuar se ldquoneuml rastin konkret mund teuml argumentohet se zgjidhja qeuml parashikon ligji

nuk vendos njeuml balanceuml teuml drejteuml peumlrderisa interesat e pronareumlve teuml ligjsheumlm teuml cileumlt nuk kaneuml

shkelur asnjeuml ligj vendosen prapa interesave teuml atyre qeuml kaneuml ndeumlrtuar banesa teuml paligjshmerdquo60

77 Gjykata vlereumlson teuml domosdoshme teuml ndalet edhe tek pjesa tjeteumlr e kushteumlzimit

kushtetues prej nenit 17 teuml njeuml kufizimi kushtetuetshmeumlrisht teuml pranuesheumlm nga ligji kundrejt teuml

59

Shiko qeumlndrimin e pakiceumls neuml Vendimin Nr 35 dt 10102007 teuml Gjykateumls Kushtetuese teuml Republikeumls seuml

Shqipeumlriseuml 60

Pika 17 e opinionit Amicus Curiae teuml Komisionit teuml Venecias teuml peumlrdorur nga Gjykata Kushtetuese neuml

vendimin ku u keumlrkua shfuqizimi i ligjit peumlr legalizimin e ndeumlrtimeve informale

28

drejtave dhe lirive themelore teuml individit e neuml rastin konkret teuml drejteumls peumlr teuml geumlzuar qeteumlsisht

pasurineuml Kushtetuta vendos kushtin se asnjeumlhereuml dhe peumlr asnjeuml arsye kufizimi nuk do teuml mundet

teuml cenojeuml thelbin e seuml drejteumls peumlrndryshe kufizimi i seuml drejteumls eumlshteuml jokushtetues

Gjykata vlereumlson se neni 169 i Kodit Civil neuml pjeseumln qeuml parashikon humbjen e proneumlsiseuml

peumlr shkak teuml ligjit dhe ku neuml teuml njeumljteumln koheuml nuk parashikon mjetin ligjor korrekteumlsues konkretisht

teuml drejteumln e ishpronarit peumlr trsquou kompensuar me ekuivalenceumln e teuml drejteumls seuml humbur vjen neuml

kundeumlrshtim pikeumlrisht me keumlteuml kushteumlzim kushtetues pasi neuml rastin konkret e drejta peumlr proneuml e

njeuml subjekti nihilizohet neuml thelbin e saj Bindja e gjyqtarit a quo shtohet edhe meuml tej kur ligji nuk

parashikon asnjeuml mjet tjeteumlr mbrojteumls apo paralajmeumlrues dhe ndeumlrgjegjeumlsues peumlr pronarin qeuml eumlshteuml

neuml prag teuml humbjes seuml teuml drejteumls seuml proneumlsiseuml me qeumlllim qeuml atij trsquoi jepen mundeumlsi teuml ndershme teuml

vlereumlsojeuml situateumln juridike neuml lidhje me pasurineuml61

Keumlshtu Gjykata vlereumlson se mospeumlrdorja e

asnjeuml mjeti korrekteumlsues nga ligji neuml nenin 169 teuml Kodit Civil implikon shkeljen edhe teuml njeuml

dimensioni tjeteumlr teuml Kushtetuteumls konkretisht moscenimin neuml thelb teuml seuml drejteumls peumlr proneuml

78 Keumlshtu sa meuml sipeumlr u arsyetua Gjykata vlereumlson se formula ligjore me teuml cilin neni

169 i Kodit Civil nihilizon teumlreumlsisht dhe pro bono teuml drejteumln peumlr proneuml teuml paleumls ishpronare dhe jep

ccedildo teuml drejteuml peumlr paleumln rishtazi pronare pro bono eumlshteuml jologjike e ashpeumlr neuml kufijteuml e njeuml

sanksioni penal dhe teuml njeuml ligji drakonian dhe ekstremisht joproporcionale Peumlr rrjedhojeuml gjyqyari

a quo fton Gjykateumln Kushtetuese teuml shfuqizojeuml nenin 169 teuml Kodit Civil neuml pjeseumln qeuml nuk njeh si

teuml drejteuml subjektive teuml paleumls ishpronare peumlr trsquou kompensuar neuml meumlnyreuml ekuivalente peumlr pasurineuml e

humbur




79 Gjykata vlereumlson teuml nevojshme teuml sjelleuml neuml vemendje nenin 41 teuml Kushtetuteumls i cili

disponon se ldquo1 E drejta e proneumls private eumlshteuml e garantuar 2 Prona fitohet me dhurim me

trasheumlgimi me blerje dhe me ccedildo meumlnyreuml tjeteumlr klasike teuml parashikuar neuml Kodin Civil 3 Ligji

mund teuml parashikojeuml shproneumlsime ose kufizime neuml ushtrimin e seuml drejteumls seuml proneumls veteumlm peumlr

interesa publikeuml 4 Shproneumlsimet ose ato kufizime teuml seuml drejteumls seuml proneumls qeuml barazohen me

shproneumlsimin lejohen veteumlm peumlrkundrejt njeuml shpeumlrblimi teuml drejteuml 5 Peumlr mosmarreumlveshjet lidhur

me maseumln e shpeumlrblimit mund teuml beumlhet ankim neuml gjykateumlrdquo

80 Formulimi i parashikuar neuml keumlteuml dispoziteuml teuml Kushtetuteumls pranon neuml meumlnyreuml pohuese

se e drejta e proneumlsiseuml mund teuml kufizohet Termi qeuml peumlrdoret neuml Kushtetuteuml eumlshteuml se e drejta e

proneumlsiseuml eumlshteuml e garantuar por jo e paprekshme Duke vazhduar meuml tej gjyqtari a quo vlereumlson

se kjo e drejteuml eumlshteuml e garantuar neumlse neuml rast teuml kufizimit teuml proneumlsiseuml private (shproneumlsimi apo

kufizime qeuml barazohen me shproneumlsimin) shteti merr peumlrsipeumlr qeuml teuml respektojeuml kufizimin neuml

peumlrmbushje teuml njeuml interesi publik kundrejt njeuml shpeumlrblimi teuml drejteuml dhe neuml respektim teuml seuml drejteumls

seuml ankimit teuml individit teuml cenuar peumlr maseumln e shpeumlrblimit

81 Kushtetuta ka parashikuar se neuml ccedildo rast shproneumlsimi apo teuml gjitha kufizimet

ekuivalente me teuml duhet teuml shpeumlrblehen peumlr llogari teuml titullarit peumlrdryshe cenimi i seuml drejteumls seuml

61

Shiko psh mjetet paralajmeumlruese qeuml prezantoi reforma e Ligjit peumlr Tokeumln neuml vitin 2002 neuml Mbreteumlrineuml e

Bashkuar Pikeumlrisht mungesa e keumltyre mjeteve mbrojteumlse (safeguards) sheumlrbyen si shkak qeuml Dhoma e Kateumlrt e

GjEDNj dhe pakica e Dhomeumls seuml Madhe teuml GjEDNj neuml ccedileumlshtjen ldquoJA Pye (Oxford) LTD dhe JA Pye (Oxford)

Land LTD kundeumlr Mbreteumlriseuml seuml Bashkuarrdquo teuml konkludonin ndeumlr teuml tjera se ka shkelje teuml nenit 1 Protokollit Nr 1 teuml

KEDNj

29

proneumls private eumlshteuml jokushtetues Gjykata vlereumlson se doktrina62

dhe jurisprudenca63

moderne e

seuml drejteumls kushtetuese ka ofruar njeuml peumlrkufizim teuml tilleuml teuml konceptit ldquoshproneumlsimrdquo sipas teuml cilit njeuml

subjekt mund teuml privohet nga e drejta e proneumlsiseuml qeuml ka neuml favor teuml njeuml subjekti tjeteumlr

peumlrgjitheumlsisht publik por jo detyrimisht64

Pra ajo njeh edhe shproneumlsimin neuml dobi teuml personave

privat teuml beumlreuml mbi bazeumln e njeuml politike teuml llogaritur peumlr teuml arritur drejteumlsi shoqeumlrore brenda

komunitetit

Gjykata vlereumlson se edhe pse nuk kemi teuml beumljmeuml me shproneumlsim teuml mireumlfillteuml dhe formal

seumlrisht edhe kufizimet e tjera veccedil shproneumlsimit qeuml mund trsquoi beumlhen teuml drejteumls seuml proneumlsiseuml neuml

kuadrin e kontrollit shteteumlror teuml peumlrdorimit teuml saj mundet potencialisht teuml ccedilojneuml neuml konkluzionin

se kemi teuml beumljmeuml me njeuml efekt ekuivalent teuml shproneumlsimit Ndaj regjimi juridik si i shproneumlsimit

eumlshteuml edhe i kufizimit ekuivalent me teuml duhet teuml jeneuml teuml njeumljteuml neuml meumlnyreuml qeuml kufizimi teuml jeteuml neuml

peumlrputhje me Kushtetuteumln dhe me KEDNj65

Gjykata vlereumlson se parashkrimi fitues si meumlnyreuml origjinale e fitimit teuml proneumlsiseuml peumlrbeumln

njeuml kufizim i teuml drejteumls seuml proneumls ekuivalent me shproneumlsimin dhe peumlr meuml teumlpeumlr ky shproneumlsim

faktik realizohet nga ligji peumlr llogari teuml njeuml subjekti tjeteumlr Keumlshtu neuml kushte teuml njeuml analize

laboratorike juridike neumlpeumlrmjet keumlsaj meumlnyre fitimi proneumlsie ligji me ploteumlsimin e disa kushteve-

premisa shproneumlson njeuml subjekt teuml caktuar dhe proneumlson njeuml subjekt tjeteumlr Ky konkluzion beumln qeuml

teuml mos vlereumlsohet apo identifikohet asnjeuml argument qeuml teuml privojeuml ishpronarin peumlr teuml drejteumln e

kompensimit neuml vlereumln ekuivalente teuml seuml drejteumls seuml humbur Gjykata vlereumlson se aq meuml gravitet

merr kjo meumlnyreuml e kufizimit neuml thelb teuml seuml drejteumls seuml proneumlsiseuml neuml rastin e parashkrimit fitues ku

nuk identifikohet dot asnjeuml arsye sociale ekonomike politike apo humane peumlr teuml konkluduar se

prona duhet teuml hiqet pa asnjeuml kundeumlrshpeumlrblim66

Neuml keumlto kushte Gjykata vlereumlson se instituti i

parashkrimit fitues sipas nenit 169 teuml Kodit Civil ka nevojeuml veteumlm trsquoi peumlrcaktohen kriteret

cileumlsore dhe sasiore teuml kompensimit teuml drejteuml por kurreumlsesi trsquoi nihilizohet teumlreumlsisht kjo e drejteuml

82 Gjykata vlereumlson se Neni 41 i Kushtetuteumls keumlrkon njeuml ldquoshpeumlrblim teuml drejteumlrdquo neuml rastet

e shproneumlsimit teuml pronareumlve privateuml por ky nen nuk beumln fjaleuml peumlr kritere qeuml mund teuml zbatohen

peumlr tregues konkret peumlr teuml vlereumlsuar deumlmin e shkaktuar apo peumlr ndonjeuml mekanizeumlm teuml zbatuesheumlm

neuml keumlteuml rast Megjithateuml shprehja ldquoshpeumlrblim i drejteumlrdquo nuk mund teuml konsiderohet formulim i

zbrazeumlt sepse Kushtetuta ia ka besuar ligjveumlneumlsit parametrat neuml fjaleuml67

Rregullimet qeuml beumln

Kushtetuta nuk mund teuml jeneuml gjithmoneuml shteruese Gjykata vlereumlson se shpesh Kushtetuta

qeumlllimisht le hapeumlsira rregullimi nga ligjveumlneumlsi i zakonsheumlm neuml meumlnyreuml qeuml teuml mos pengojeuml

marrjen e nismave politike ekonomike sociale e kulturore nga partiteuml politike ose qeveria68

Gjyqtari a quo vlereumlson se neuml rastin objekt gjykimi ashtu sikur edhe neuml rastet si motra

Gjykata Kushtetuese neuml peumlrditeumlsimin e funksionit teuml saj nuk mund teuml kontrollojeuml ose teuml orientojeuml

paraprakisht vullnetin e ligjveumlneumlsit qeuml teuml veprojeuml ndryshojeuml apo duhet teuml ndryshonte ligjin neuml njeuml

62

Livio PaladinildquoDirito Constituzionalerdquo CEDAM Padova viti 1991 fq 689 63

Shiko Vendimin Nr 35 dt 10102007 teuml Gjykateumls Kushtetuese 64

Shiko gjithashtu edhe parashikimin e Kushtetuteumls seuml Shteteve teuml Bashkuara teuml Amerikeumls konretisht

Amendamentin e 5-teuml teuml saj 65

Shiko ccedileumlshtjen ldquoJames and Others v the United Kingdomrdquo Vendim i dateumls 21021986 GjEDNj

Series A nr 98 66

Shiko Vendimin Nr 349 dt 22102007 teuml Gjykateumls Kushtetuese teuml Republikeumls seuml Italiseuml faqe 16

Gjithashtu shiko ccedileumlshtjen ldquoFormer King of Grecce and others v Greecerdquo Vendim i GjEDNj dateuml 23112000

paragrafi 87 67

Vendim i Gjykateumls Kushtetuese teuml Portugaliseuml dateuml 12041995 68


vendimeve teuml Gjykateumls Kushtetuese viti 2006 fq32

30

formuleuml teuml caktuar pasi ky funksion eumlshteuml neuml natyreumln e tjeteumlrsueshme teuml pushtetit legjislativ

Keumlshtu Gjykata vlereumlson se eumlshteuml brenda marzhit vlereumlsues teuml ligjveumlneumlsit meumlnyra e rregullimit teuml

njeuml ccedileumlshtje teuml caktuar ndeumlrsa eumlshteuml detyreuml e Gjykateumls Kushtetuese teuml kontrollojeuml neumlse rregullimi

me ligj i njeuml ccedileumlshtje eumlshteuml beumlreuml neuml peumlrputhje me Kushtetuteumln dhe parimet themelore teuml saj Neuml

keumlteuml kuptim Gjykata vlereumlson se i njihet e drejta ligjveumlneumlsit qeuml peumlr arsye teuml ekzistenceumls seuml

interesit publik teuml mund teuml kufizojeuml hapeumlsireumln e disponimit teuml proneumls private Me qeumlllim qeuml njeuml

ndeumlrhyrje e tilleuml ndaj teuml drejteumls seuml proneumls teuml jeteuml e justifikuar eumlshteuml e domosdoshme qeuml teuml

ekzistojeuml edhe njeuml marreumldheumlnie peumlrpjestimore midis mjeteve teuml peumlrdorura dhe synimit qeuml

keumlrkohet teuml realizohet69

Mbi keumlteuml bazeuml sistemi ligjor duhet teuml peumlrmbajeuml njeuml seumlreuml garancish

procedurale peumlr teuml siguruar qeuml ndikimi i tij mbi teuml drejteumln e proneumls teuml mos jeteuml arbitrar

joproporcional teuml mos krijojeuml trajtim teuml pabarabarteuml dhe teuml mos jeteuml i paparashikuesheumlm70

83 Analiza dhe interpretimi nga ana e Gjykateumls Kushtetuese i disa prej koncepteve

kushtetuese qeuml kaneuml teuml beumljneuml me ldquointeresin publikrdquo dhe me ldquoshpeumlrblimin e drejteumlrdquo si dhe

respektimi i parimeve teuml drejteumlsiseuml teuml proporcionalitetit dhe teuml shtetit social peumlrbeumljneuml

njeumlkoheumlsisht edhe kufijteuml kushtetues teuml hapeumlsireumls seuml vlereumlsimit mbi teuml cilat duhet teuml orientohet

ligjveumlneumlsi peumlr respektimin e teuml drejteumls seuml proneumls71

Nga kriteret kushtetuese teuml shpeumlrblimit teuml

drejteuml apo rregullimit teuml drejteuml (shiko nenin 41 dhe 181 teuml Kushtetuteumls) rezulton se kriteri peumlr

shpeumlrblimin ose kompensimin neuml dobi teuml ish-pronarit mund teuml mos jeteuml i ploteuml por detyrimisht

dhe neuml ccedildo rast duhet teuml jeteuml i drejteuml72

Gjithsesi kjo pjeseuml e seuml drejteumls i mbetet ligjveumlneumlsit qeuml trsquoa

perfeksionojeuml dhe veteumlm neuml mungeseuml teuml saj jurisprudenceumls neuml bazeuml dhe peumlr zbatim teuml nenit 1

paragrafi dyteuml i Kodit teuml Procedureumls Civile rast pas rasti

84 Peumlr rrjedhojeuml teuml arsyetimit teuml meumlsipeumlrm gjyqtari a quo vlereumlson se Gjykata

Kushtetuese duhet teuml shfuqizojeuml nenin 169 teuml Kodit Civil neuml pjeseumln qeuml nuk parashikon teuml drejteumln

e kompensimit teuml ishpronarit peumlr ekuivalenceumln e vlereumls seuml proneumls seuml humbur peumlr shkak teuml ligjit

pasi vjen neuml kundeumlrshtim me nenin 41 pika 4 teuml Kushtetuteumls Perfeksionimi i dispoziteumls me

parashikime teuml tjera ligjore apo i institutit teuml parashkrimit fitues lidhur me kriteret sasiore dhe

cileumlsore teuml akordimit teuml keumltij deumlmshpeumlrblimi do teuml jeneuml objekt i mundsheumlm rishikimi ligjor apo i

juripsrudenceumls gjyqeumlsore Peumlr qeumlllimet e keumltij gjykimi incidental eumlshteuml e nevojshme teuml

shfuqizohet rregullimi jokushtetues ligjor neuml meumlnyreuml qeuml trsquoi jepet rrugeuml reformimit teuml institutit teuml

parashkrimit fitues



teuml Protokollit Nr 1 teuml KEDNj

69

Shiko ccedileumlshtjen ldquoScordino v Italy No 1rdquo Vendim i dateumls 29032006 i Dhomeumls seuml Madhe teuml GjEDNj

Nr Ap 3681397 dhe ccedileumlshtjen ldquoSporrong and Loumlnnroth v Swedenrdquo Vendim i dateumls 23091982 i GjEDNj Nr

Ap 715175 715275 70

Shiko ccedileumlshtjen ldquoJahn and Others v Germanyrdquo Vendim i dt 30062005 i Dhomeumls seuml Madhe teuml

GjEDNj Ap Nr 4672099 7220301 dhe 7255201 paragrafi 91 Gjithashtu shiko ccedileumlshtjen ldquoThe former King of

Greece and Others v Greecerdquo Vendimi dt 23112000 i Dhomeumls seuml Madhe teuml GjEDNj Ap nr 2570194 dhe

ccedileumlshtjen ldquoZvolskyacute and Zvolskaacute v the Czech Republicrdquo Vendim dt 12112002 Dhoma II e GjEDNj Ap nr

4612999 paragrafi 67 71

Shiko vendimin e Gjykateumls Kushtetuese Nr 30 dt 01122005 72

Monica Carss-Frisk ldquoE drejta e proneumls Manualet e teuml drejtave teuml njeriut nr 4 Njeuml udheumlzues peumlr

zbatimin e nenit 1 teuml Protokollit 1 teuml KEDNjrdquo 2001 faqe 27

31

85 Neni 1 i Protokollit Nr 1 i KEDNj neumln titullin ldquoMbrojtja e proneumlsrdquo disponon se

ldquoCcedildo person fizik ose juridik ka teuml drejteumln e geumlzimit paqeumlsor teuml pasuriseuml e tij Askush nuk mund teuml

privohet nga prona e tij peumlrveccedilse peumlr arsye teuml interesit publik dhe neuml kushtet e parashikuara nga

ligji dhe nga parimet e peumlrgjithshme teuml seuml drejteumls ndeumlrkombeumltare Megjithateuml dispozitat e

meumlparshme nuk ceumlnojneuml teuml drejteumln e Shteteve peumlr teuml zbatuar ligje qeuml ato i ccedilmojneuml teuml nevojshme

peumlr teuml rregulluar peumlrdorimin e pasurive neuml peumlrputhje me interesin e peumlrgjithsheumlm ose peumlr teuml

siguruar pagimin e taksave ose teuml kontributeve ose teuml gjobave teuml tjerardquo

86 GjEDNj neuml jurisprudenceumln e saj ka elaboruar dhe interpretuar synimet dhe

dimensionet e keumlsaj norme kuadeumlr peumlr teuml drejteumln e proneumls neuml veccedilanti dhe teuml drejteumln e geumlzimit teuml

qeteuml teuml pasuriseuml neuml peumlrgjitheumlsi Fillimisht kjo jurisprudenceuml ka sqaruar se ccedilfareuml do teuml thoteuml e drejteuml

prone dhe asset pasuror neuml njeuml rast konkret qeuml meuml pas mbi teuml teuml aplikohet regjimi juridik i

mbrojtjes seuml proneumlsiseuml sikur parashikon neni 1 i Protokollit Nr 1 i KEDNj Keumlshtu sipas keumlsaj

dispozite dhe jurisprudence aseti pasuror apo e drejta e proneumls do teuml konsiderohet aseti ekzistues

apo pretendime mbi njeuml aset teuml tilleuml pasuror mbi teuml cileumln ka baza teuml mjaftueshme objektive peumlr teuml

krijuar njeuml pritshmeumlri teuml ligjshme peumlr teuml patur njeuml shfryteumlzim efektiv dhe pushtet disponimi mbi

ateuml teuml drejteuml Peumlr meuml tepeumlr GjEDNj ka mbajtur qeumlndrimin se neni 1 nuk mbron teuml drejtat dhe

pritshmeumlriteuml e ligjshme teuml personave peumlr teuml fituar proneuml por veteumlm pritshmeumlriteuml ekzistuese peumlr

asete pasurore qeuml ekzistojneuml73

Gjithashtu kjo jurisprudenceuml ka identifikuar tre rregullat e ndara teuml keumlsaj teuml drejte74

sipas

seuml cileumls rregulli i pareuml i vendosur neuml fjalineuml e pareuml teuml paragrafit teuml pareuml teuml keumltij neni afirmon

parimin e peumlrgjithsheumlm teuml geumlzimit teuml qeteuml teuml pasuriseuml peumlr ccedildo subjekt titular rregulli i dyteuml i

pasqyruar neuml fjalineuml e dyteuml teuml paragrafit teuml pareuml teuml keumltij neni mbulon shproneumlsimin ligjor dhe

faktik teuml pronarit mbi pasurineuml duke parashikuar edhe kushtet se kur njeuml maseuml e tilleuml eumlshteuml e

peumlrligjur dhe rregulli i treteuml i vendosur neuml paragrafin e dyteuml teuml keumltij neni njeh teuml drejteumln e shtetit

peumlr teuml kontrolluar peumlrdorimin e pasuriseuml neuml peumlrputhje me interesin e peumlrgjithsheumlm teuml shtetit dhe

shoqeumlriseuml Gjithashtu GjEDNj ka afirmuar se tre rregullat e keumltij neni nuk duhet teuml

konsiderohen teuml ndara neuml kuptimin qeuml ato janeuml teuml palidhura me njeumlra-tjetreumln GjEDNj vlereumlson

meuml tej se rregulli i dyteuml dhe i treteuml janeuml teuml lidhura veccedilaneumlrisht me teuml drejteumln e kujtdo peumlr teuml geumlzuar

neuml meumlnyreuml teuml qeteuml pasurineuml dhe se masat neumln keumlto rregullat duhet teuml merren nga shteti duke patur

parasysh gjithnjeuml rregullin e pareuml

Gjithashtu GjEDNj ka pranuar se neuml meumlnyreuml qeuml ndeumlrhyrjet nga shteti neuml teuml drejteumln peumlr

teuml geumlzuar qeteumlsisht pasurineuml teuml jeneuml neuml peumlrputhje me keumlteuml dispoziteuml konventore duhet qeuml

ndeumlrhyrja teuml sigurojeuml njeuml balanceuml teuml drejteuml ndeumlrmjet keumlrkesave dhe nevojeumls peumlr teuml mbrojtur

interesin publik teuml shoqeumlriseuml dhe shtetit dhe nevojeumls peumlr teuml mbrojtur teuml drejtat themelore teuml

individit75

Neuml keumlteuml kuptim GjEDNj neuml jurisprudenceumln e saj ka konstatuar se shproneumlsimi

faktik dhe ligjor i njeuml subjekti nga e drejta e proneumls sipas paragrafit teuml dyteuml teuml nenit 1 teuml

Protokollit Nr 1 pa akordimin e njeuml shume ekuivalente teuml arsyeshme me proneumln e marreuml ndaj

subjektit teuml shproneumlsuar do teuml peumlrbeumlj normalisht shkelje teuml paragrafit teuml pareuml teuml nenit 1 GjEDNj

e ka kualifikuar keumlteuml shkelje si njeuml ndeumlrhyrje joporporcionale teuml shtetit neuml teuml drejteumln themelore teuml

individidt peumlr teuml geumlzuar qeteumlsisht pasurineuml dhe si teuml tilleuml teuml pajustifikueshme sipas nenit 1

73

Shiko ccedileumlshtjen ldquoKopeckyacute v Slovakiardquo Vendim i dt 28092004 i Dhomeumls seuml Madhe teuml GjEDNj Ap

nr 4491298 paragrafi 35 Shiko gjithashtu Monica Carss-Frisk ldquoE drejta e proneumls Manualet e teuml drejtave teuml

njeriut nr 4 Njeuml udheumlzues peumlr zbatimin e nenit 1 teuml Protokollit 1 teuml KEDNjrdquo 2001 faqe 19 74

Shiko ccedileumlshtjen ldquoAnheuser-Busch Inc v Portugalrdquo Vendim dt 11012007 i Dhomeumls seuml Madhe teuml

GjEDNj Ap nr 7304901 paragrafi 62 75

Shiko ccedileumlshtjen ldquoBeyeler v Italyrdquo Vendim dt 05012000 i Dhomeumls seuml Madhe teuml GjEDNj Ap nr

3320296 paragrafi 107

32

Gjithashtu GjEDNj ka pranuar se e drejta peumlr trsquou kompensuar lidhur me humbjen e

proneumlsiseuml si pasojeuml e masave shteteumlrore ligjore apo neumlnligjore nuk neumlnkupton teuml drejteumln peumlr njeuml

kompensim teuml ploteuml peumlrsa koheuml objektivi legjitim dhe kushtetues i interesit publik mund teuml

keumlrkojeuml njeuml kompensim teuml reduktuar nga sa eumlshteuml vlera e tregut e proneumls76

Por gjithsesi kjo

jurisprudenceuml kurreuml nuk ka pranuar se pronarit titullar mund trsquoi nihilizohet peumlr arsye teuml nenit 1

ccedildo interes pasuror nga politikat sociale apo ekonomike qeuml ndjek shteti peumlr teuml kontrolluar

peumlrdorimin e proneumlsn dhe pasuriseuml neuml veccedilanti Keumlshtu juriprudenca e GjEDNj neuml vazhdimeumlsi

ka keumlrkuar nga shtetet kontraktuese qeuml e drejta e tyre peumlr teuml miratuar ligje peumlr teuml rregulluar

peumlrdorimin e proneumls dhe pasuriseuml sipas interest publik teuml bashkeumlshoqeumlrohet kurdohereuml me njeuml

marreumldheumlnie teuml arsyeshme ndeumlrmjet mjeteve teuml peumlrdorura nga shteti dhe qeumlllimi qeuml keumlrkohet teuml

arrihet neumlpeumlrmjet tyre Kjo do teuml thoteuml se veteumlm keumlshtu shtetet aneumltare dhe kontraktuese neuml keumlteuml

konventeuml mund teuml geumlzojneuml njeuml hapeumlsireuml teuml madhe vlereumlsimi peumlr teuml zgjedhur mjetet teuml cilat do teuml

peumlrdoren dhe qeumlllimi i cili keumlrkohet teuml arrihet nga ai ligj77

87 Duke patur parasysh jurisprudenceumln e larttreguar teuml GjEDNj mbi legjitimitetin e

masave legjislative teuml shtetit sipas optikeumls dhe kritereve teuml seuml drejteumls ndeumlrkombeumltare teuml Keumlshillit

teuml Europeumls Gjykata vlereumlson se mosakordimi dhe monjohja nga ligji civil material shqiptar i seuml

drejteumls subjektive teuml ishpronarit peumlr trsquou kompensuar lidhur me humbjen e pasuriseuml peumlr shkak teuml

veteuml ligjit civil peumlrbeumln njeuml zgjidhje ligjore joporporcionale e cila vendos veteumlm barreuml ekcesive

mbi teuml drejtat subjektive teuml humbeumlsit dhe veteumlm privilegjon fituesin e ri teuml seuml drejteumls seuml proneumlsiseuml

Sakaq Gjykata vlereumlson se ligji material civil paraqet mangeumlsi neuml rregullimin e tij dhe se duhet qeuml

Gjykata Kushtetuese teuml ndreumlrhyjeuml peumlr shfuqizimin e pjeseumls qeuml vjen neuml kundeumlrshtim me

Kushtetuteumln dhe teuml drejteumln ndeumlrkombeumltare teuml detyrueshme peumlr Republikeumln e Shqipeumlriseuml (shiko

nenin 5 17 dhe 122 teuml Kushtetuteumls)

88 Neuml vlereumlsimin e gjyqtarit a quo e drejta e ishpronarit peumlr trsquou kompensuar pavareumlsisht

se nuk parashikohet si e drejteuml subjektive nga ligji material civil peumlrbeumln dhe peumlrmbush teuml gjitha

kushtet dhe keumlrkesat konventore dhe jurisprudenciale peumlr trsquou konsideruar si aset pasuror dhe

pritshmeumlri e ligjshme e ishpronarit qeuml sapo humbi pasurineuml e tij si pasojeuml e veumlrtetimit objektivisht

teuml disa fakteve juridike qeuml seuml bashku ligji civil material i kualifikon si njeuml meumlnyreuml fitimi origjinale

e proneumlsiseuml Neuml vlereumlsimin e gjyqtarit a quo e drejta e kompensimit teuml ishpronarit neuml keumlteuml rast i ka

bazat pikeumlrisht neuml proneumln qeuml ai humbi peumlr efekt teuml veprimit teuml ligjit dhe kundra vullnetit teuml

shprehur teuml tij por neumln njeuml vullnet teuml prezumuar deri diku nga e drejta pozitive dhe i imponuar

ligjeumlrisht si njeuml situateuml fakti Gjykata vlereumlson se pikeumlrisht peumlr keumlteuml arsye qeuml ligji i imponon

vullnetin neuml meumlnyreuml teuml njeumlanshme peumlr humbjen e proneumlsiseuml nuk mundet teuml nihilizohet teumlreumlsisht

edhe e drejta e personit tashmeuml teuml ndeumlshkuar civilisht me humbjen e proneumlsiseuml edhe me humbjen

e ccedildo teuml drejte pasurore sipas parimit se asgjeuml neuml qarkullimin civil nuk humb por transformohet

89 Neuml keumlteuml pikeuml legjislacioni dhe vullneti i shtetit kontraktues i shprehur neumlpeumlrmjet tij

duket sikur nis krizeumln konventore dhe kushtetuese pasi ndeumlrhyrja me ligj e shtetit peumlr teuml

kontrolluar burimet pasurore teuml kufizuara dhe teuml shterueshme mbi teuml drejtat subjektive teuml

individeumlve nuk peumlrshkrohet nga balanca e premtuar nga paragrafi pare dhe i dyteuml i nenit 1

Protokolli Nr 1 i KEDNj Gjyqtari a quo vlereumlson se mosnjohja e teuml drejteumls seuml ishpronarit peumlr

trsquou kompensuar me kundeumlrvlefteumln e proneumls seuml humbur peumlr shkak teuml ligjit vendos njeuml barreuml

ekstremisht eksesive veteumlm mbi paleumln humbeumlse duke mos e kompensuar humbjen e tij teuml

76

Shiko ccedileumlshtjen ldquoPapachelas v Greecerdquo Vendim i dt 25031999 i Dhomeumls seuml Madhe teuml GjEDNj Ap

Nr 3142396 paragrafi 48 77

Shiko ccedileumlshtjen ldquoAGOSI v the United Kingdomrdquo Vendim i dateumls 24101986 paragrafi 52 Series A Ap

nr 108

33

pavullnetshme teuml proneumlsiseuml me njeuml teuml drejteuml tjeteumlr pasurore ekuivalente korrekteumlsuese apo

reabilituese Pikeumlrisht teuml kundeumlrteumln e detyrimit teuml shtetit qeuml artikulon jurisprudenca e meumlsipeumlrme e

GjEDNj Neuml keumlteuml kuptim gjyqtari a quo vlereumlson se mjetet e peumlrdorura dhe ato teuml papeumlrdorura

nga legjislatori neuml nenin 169 teuml Kodit Civil nuk barazojneuml interesat pasuroreuml teuml paleumlve nuk

trajtojneuml pasurineuml e personave njeumllloj megjitheumlse institut i parashkrimit fitues synon teuml mbrojeuml

interest e peumlrgjithshme teuml shtetit dhe shoqeumlriseuml

90 Sakaq Gjykata vlereumlson se nihilizimi ekstrem deri neuml asgjesim teuml ccedildo pritshmeumlrie teuml

ligjshme teuml personit qeuml humbet pasurineuml neumlpeumlrmjet veprimit teuml institutit ligjor teuml parashkrimit

fitues duke mosnjohur neuml teuml njeumljteumln koheuml teuml drejteumln subjektive teuml kompensimit ekuivalent me

vlereumln e proneumls seuml humbur peumlr shkak teuml ligjit sikurse legjislatori ka beumlreuml neuml nenin 169 teuml Kodit

Civil peumlrbeumln shkelje teuml nenit 1 teuml Protokollit Nr 1 teuml KEDNj Sakaq Gjykata Kushtetuese

duhet teuml shfuqizojeuml pjeseumln respektive teuml keumlsaj dispozite ligjore neumlpeumlrmjet shfuqizimit intelektual

4 Lidhur me teuml drejteumln e ankimit ndaj keumltij vendimi

91 Formalisht neni 301 i KPrC shprehet se ldquoKundeumlr vendimit me teuml cilin vendoset

pezullimi pushimi ose refuzimi i fillimit teuml gjykimit mund teuml beumlhet ankim i veccedilanteuml neuml gjykateumln e

apelit peumlrveccedil rasteve kur parashikohet ndryshe neuml ligjrdquo Kjo do teuml thoteuml se ligjeumlrisht lejohet

ankimi ndaj keumltij vendimi teuml ndeumlrmjeteumlm pasi ky lloj vendimi kualifikohet njeumllloj si vendimet e

tjera simotra teuml pezullimit Megjithateuml Gjykata vlereumlson se Kodi neuml keumlteuml rast nuk eumlshteuml koherent

me zhvillimet e reja kushtetuese teuml Republikeumls toneuml

Kur Kushtetuta shprehet ldquogjykata ccedilmonrdquo e ka fjaleumln peumlr njeuml proces subjektiv hulumtimi

intelektual qeuml ndodh neuml ndeumlrgjegjen juridike dhe neuml bindjen e brendshme teuml gjyqtarit dhe jo peumlr

vlereumlsime teuml zakonshme teuml zbatimit teuml ligjit ku gjykata meuml e larteuml legjitimohet teuml gjykojeuml sipas

rolit teuml secileumls prej tyre Seuml dyti vlereumlsimi i ccedilmimit teuml kujtdo gjyqtari peumlr kushtetutshmeumlrineuml e njeuml

ligji apo jo eumlshteuml juridiksion ekskluziv veteumlm i Gjykateumls Kushtetuese dhe asnjeuml lloj autoriteti

tjeteumlr gjyqeumlsor sikurse neni 145 i Kushtetuteumls parashikon shprehimisht Neuml keumlteuml meumlnyreuml edhe pse

ligji nuk e ndalon ankimin e zakonsheumlm apo teuml veccedilanteuml ndaj vendimit teuml ndeumlrmjeteumlm peumlr

pezullimin e gjykimit dhe deumlrgimin e ccedileumlshtjes neuml Gjykateumln Kushtetuese me qeumlllim shqyrtimin e

kushtetuetshmeumlriseuml seuml ligjit apo jo ndeumlrkoheuml qeuml duhet ta beumlnte qeuml mbas hyrjes neuml fuqi teuml

Kushtetuteumls seuml vitit 1998 me aneuml teuml interpretimit teuml meumlsipeumlrm Gjykata nxjerr konkluzionin se

ndaj keumltij vendimi nuk lejohet ankim as i veccedilanteuml dhe as i zakonsheumlm

Sa meuml sipeumlr u parashtrua Gjykata neuml bazeuml dhe peumlr zbatim teuml nenit 134d dhe nenit 1452 teuml

Kushtetuteumls nenit 125 297 dhe 298 teuml Kodit teuml Procedureumls Civile

VENDOSI

1 Pezullimin e gjykimit teuml ccedileumlshtjes me Nr 1097 Akti derisa teuml shprehet Gjykata

Kushtetuese mbi kushtetutshmeumlrineuml e ccedileumlshtjeve teuml ngritura neuml keumlteuml vendim

2 Trsquoi keumlrkojeuml Gjykateumls Kushtetuese teuml shfuqizojeuml si antikushtetues nenin 169 teuml

Kodit Civil neuml pjeseumln qeuml nuk njeh teuml drejteumln subjektive teuml ishpronarit teuml

kompensohet peumlr humbjen e pasuriseuml me ekuivalenceumln e vlereumls seuml saj pasi vjen neuml

kundeumlrshtim me nenin 11 17 18 dhe 41 teuml Kushtetuteumls dhe nenin 1 Protokolli Nr

1 teuml KEDNj

4 Kundeumlr keumltij vendimi nuk mund teuml beumlhet ankim

34

5 Urdheumlrohet sekretaria gjyqeumlsore teuml kryejeuml veprimet peumlrkateumlse peumlr deumlrgimin e

dosjes neuml Gjykateumln Kushtetuese

U shpall neuml Vloreuml meuml dateuml 17032015

S E K R E T A R E G J Y Q T A R

REZARTA LAZAJ FLORJAN KALAJA

2

1 Paditeumlsi ka paraqitur padineuml si meuml lart para Gjykateumls seuml Rrethit Gjyqeumlsor Vloreuml duke

peumlrcaktuar objektin (petitium) shkakun ligjor (causa petendi) dhe paleumln kundrejt seuml cileumls ajo

adresohet Ccedileumlshtja objekt gjykimi interpretuar peumlr nga objekti dhe shkaku ligjor i padiseuml peumlrbeumln

njeuml mosmarreumlveshje civile e gjeneruar nga padia e njohjes peumlr teuml peumlrmbyllur procesin njoheumls teuml

njeuml meumlnyre origjinale teuml fitimit teuml proneumlsiseuml sikur eumlshteuml parashkrimi fitues mbi njeuml pasuri teuml

paluajtshme sipas modaliteteve ligjore teuml parashikuara nga neni 169 dhe 170 i Kodit Civil

Gjykata caktoi me vendim teuml ndeumlrmjeteumlm seanceumln peumlrgatitore duke marreuml teuml gjitha masat

peumlr njoftimin e paleumlve neuml bazeuml dhe peumlr zbatim teuml nenin 158a teuml Kodit teuml Procedureumls Civile

Gjykata duke patur parasysh faktin se ndaj kujt kundrejtohen keumlrkimet me karakter pasuror

vendosi neuml bazeuml teuml nenit 125 dhe 79a teuml Kodit teuml Procedureumls Civile trsquoi komunikojeuml padineuml dhe

aktet Avokatureumls seuml Shtetit

2 Pala paditeumlse neumlpeumlrmjet padiseuml objekt gjykimi pretendon se ai ka poseduar peumlr meuml

shumeuml se njeumlzet vjet pa ndeumlrprerje neuml meumlnyreuml publike sikur teuml ishte pronar dhe qeteumlsisht proneumln

pasuri e paluajtshme teuml individualizuar neuml padi truall dhe baneseumln mbi teuml Pala paditeumlse ka sjelleuml

prova neuml gjykim se kjo proneuml eumlshteuml pasuri e shtetit dhe peumlr keumlteuml shkak ka kundrejtuar keumlrkimet e

tij peumlr njohjen pronar ndaj autoritetit shteteumlror qeuml peumlrfaqeumlson dhe administron teuml drejtat e

proneumlsiseuml seuml shtetit Gjithashtu provohet deri neuml keumlteuml moment procedural se prona e

individualizuar objekt gjykimi nuk eumlshteuml e peumlrfshireuml neuml rrethin e pronave pasuri e paluajtshme e

patjeteumlrsueshme si proneuml publike

3 Neuml seanceumln peumlrgatitore teuml dateumls 17032015 gjateuml momentit procedural teuml sqarimit teuml

natyreumls seuml mosmarreumlveshjes Gjykata u gjend para njeuml keumlrkese nga Avokatura e Shtetit e cila

fillimisht nuk u dakordeumlsua me objektin e padiseuml dhe keumlrkimet konkrete teuml saj dhe neuml meumlnyreuml

alternative keumlrkoi qeuml neumlse Gjykata e gjen padineuml teuml bazuar neuml ligj dhe neuml prova me vendim

peumlrfundimtar teuml akordojeuml njeuml shumeuml teuml caktuar kompensimi kundrejt peumlrfituesit teuml pasuriseuml si

pasojeuml e humbjes seuml proneumlsiseuml mbi teuml proneuml shteteumlrore Paditeumlsi keumlrkoi rreumlzimin e prapsimit teuml

Avokatureumls seuml Shtetit duke arsyetuar se njeuml keumlrkim i tilleuml nuk bazohet neuml nenin 169 dhe 170 teuml

Kodit Civil dhe se neuml rastin konkret jemi para njeuml meumlnyre origjinale teuml fitimit teuml proneumlsiseuml nga ai

4 Gjykata neuml keumlteuml moment teuml zhvillimit teuml procesit gjyqeumlsor u gjen para njeuml prapsimi dhe

keumlrkese njeumlkoheumlsisht qeuml u fut rishtazi neuml objektin e gjykimit (shiko nenin 5 teuml Kodit teuml Procedureumls

Civile) dhe si i tilleuml neuml bazeuml dhe peumlr zbatim teuml nenit 2 6 dhe 28 teuml Kodit teuml Procedureumls Civile

duhet teuml dispononte me vendim peumlrfundimtar neuml mbyllje teuml procesit ku teuml jepte drejteumlsi meritore

peumlr teuml Duke patur parasysh parimet kushtetuese dhe konventore peumlr mbrojtjen e pasuriseuml neuml

peumlrgjitheumlsi dhe teuml proneumls neuml veccedilanti konkretisht nenin 11 17 18 dhe 41 teuml Kushtetuteumls dhe nenin

1 teuml Protokollit 1 teuml KEDNj Gjykata vlereumlsoi se neni 169 i Kodit Civil ka vlereumlsuar

shpeumlrmjestimisht teuml drejtat subjektive teuml paleumlve pronarit paditeumls qeuml fiton gjithccedilka pa

kundeumlrshpeumlrblim neuml meumlnyreumln origjinale teuml fitimit teuml proneumlsiseuml me parashkrim fitues dhe teuml

paditurit ishpronar qeuml humbet gjithccedilka pasurore ka mbi ateuml proneuml pa asnjeuml kompensim Sakaq

Gjykata vlereumlsoi se neni 169 i Kodit Civil neuml pjeseumln qeuml nuk parashikon teuml drejteumln peumlr kompensim

teuml ishpronarit vjen neuml kundeumlrshtim me Kushtetuteumln dhe KEDNj

5 Sakaq Gjykata vlereumlsoi se gjykimi i ccedileumlshtjes duhet teuml pezullohej neuml bazeuml dhe peumlr

zbatim teuml nenit 1452 teuml Kushtetuteumls teuml nenit 125 dhe 297 teuml Kodit teuml Procedureumls Civile duke

vendosur nisjen e procedureumls seuml kontrollit incidental teuml kushtetutshmeumlriseuml seuml nenit 169 teuml Kodit

Civil duke ia referuar sakaq ccedileumlshtjen Gjykateumls Kushtetuese

II Vlereumlsimi i Gjykateumls

3














































4



civile






















Kushtetuteumls



















teuml tjera

5












































lartcituar

6






















pezulluar


















7 Po aty



7






Sidoqofteuml














pareuml13























10



Po aty (idem) 13




faqe 105

8






























ligjin














15


2010-973 i Vendimit (307) dt 29062010

9














detyrimi








ateuml pronar




















(shiko Nenin 32b


16


2008-544 i Vendimit (214) dt 18032008 17



10






















apo


















18









11


































proneumlsiseuml




22













12
























juriprudenca





















13









ligji

































Austriseuml



26



14













































27





15



















teuml






publikerdquo31





















30




16











































33






17












































34



18



teuml ligjit












































19















































36


Idem 38


20















KEDNj39




























39






21















































22









proneumls




























Neuml



41


faqe 686 42







23





























Gjykata













45







Po aty 49



24



Po





























autonom









50




Po aty 53





sect 124 ECHR 2012

25




KEDNj









































26


























shkak teuml ligjit












e tij58





54






40 57




27












































59


Shqipeumlriseuml 60



28





















humbur




















61





KEDNj

29


dhe jurisprudenca63

moderne e






komunitetit
































62






Series A nr 98 66



paragrafi 87 67




30

































parashkrimit fitues




69



Ap 715175 715275 70





4612999 paragrafi 67 71




31




















sipas
















individit75







73








32





Por gjithsesi kjo







































76




nr 108

33

































VENDOSI







1 teuml KEDNj


34






3














































4



civile






















Kushtetuteumls



















teuml tjera

5












































lartcituar

6






















pezulluar


















7 Po aty



7






Sidoqofteuml














pareuml13























10



Po aty (idem) 13




faqe 105

8






























ligjin














15


2010-973 i Vendimit (307) dt 29062010

9














detyrimi








ateuml pronar




















(shiko Nenin 32b


16


2008-544 i Vendimit (214) dt 18032008 17



10






















apo


















18









11


































proneumlsiseuml




22













12
























juriprudenca





















13









ligji

































Austriseuml



26



14













































27





15



















teuml






publikerdquo31





















30




16











































33






17












































34



18



teuml ligjit












































19















































36


Idem 38


20















KEDNj39




























39






21















































22









proneumls




























Neuml



41


faqe 686 42







23





























Gjykata













45







Po aty 49



24



Po





























autonom









50




Po aty 53





sect 124 ECHR 2012

25




KEDNj









































26


























shkak teuml ligjit












e tij58





54






40 57




27












































59


Shqipeumlriseuml 60



28





















humbur




















61





KEDNj

29


dhe jurisprudenca63

moderne e






komunitetit
































62






Series A nr 98 66



paragrafi 87 67




30

































parashkrimit fitues




69



Ap 715175 715275 70





4612999 paragrafi 67 71




31




















sipas
















individit75







73








32





Por gjithsesi kjo







































76




nr 108

33

































VENDOSI







1 teuml KEDNj


34






4



civile






















Kushtetuteumls



















teuml tjera

5












































lartcituar

6






















pezulluar


















7 Po aty



7






Sidoqofteuml














pareuml13























10



Po aty (idem) 13




faqe 105

8






























ligjin














15


2010-973 i Vendimit (307) dt 29062010

9














detyrimi








ateuml pronar




















(shiko Nenin 32b


16


2008-544 i Vendimit (214) dt 18032008 17



10






















apo


















18









11


































proneumlsiseuml




22













12
























juriprudenca





















13









ligji

































Austriseuml



26



14













































27





15



















teuml






publikerdquo31





















30




16











































33






17












































34



18



teuml ligjit












































19















































36


Idem 38


20















KEDNj39




























39






21















































22









proneumls




























Neuml



41


faqe 686 42







23





























Gjykata













45







Po aty 49



24



Po





























autonom









50




Po aty 53





sect 124 ECHR 2012

25




KEDNj









































26


























shkak teuml ligjit












e tij58





54






40 57




27












































59


Shqipeumlriseuml 60



28





















humbur




















61





KEDNj

29


dhe jurisprudenca63

moderne e






komunitetit
































62






Series A nr 98 66



paragrafi 87 67




30

































parashkrimit fitues




69



Ap 715175 715275 70





4612999 paragrafi 67 71




31




















sipas
















individit75







73








32





Por gjithsesi kjo







































76




nr 108

33

































VENDOSI







1 teuml KEDNj


34






5












































lartcituar

6






















pezulluar


















7 Po aty



7






Sidoqofteuml














pareuml13























10



Po aty (idem) 13




faqe 105

8






























ligjin














15


2010-973 i Vendimit (307) dt 29062010

9














detyrimi








ateuml pronar




















(shiko Nenin 32b


16


2008-544 i Vendimit (214) dt 18032008 17



10






















apo


















18









11


































proneumlsiseuml




22













12
























juriprudenca





















13









ligji

































Austriseuml



26



14













































27





15



















teuml






publikerdquo31





















30




16











































33






17












































34



18



teuml ligjit












































19















































36


Idem 38


20















KEDNj39




























39






21















































22









proneumls




























Neuml



41


faqe 686 42







23





























Gjykata













45







Po aty 49



24



Po





























autonom









50




Po aty 53





sect 124 ECHR 2012

25




KEDNj









































26


























shkak teuml ligjit












e tij58





54






40 57




27












































59


Shqipeumlriseuml 60



28





















humbur




















61





KEDNj

29


dhe jurisprudenca63

moderne e






komunitetit
































62






Series A nr 98 66



paragrafi 87 67




30

































parashkrimit fitues




69



Ap 715175 715275 70





4612999 paragrafi 67 71




31




















sipas
















individit75







73








32





Por gjithsesi kjo







































76




nr 108

33

































VENDOSI







1 teuml KEDNj


34






6






















pezulluar


















7 Po aty



7






Sidoqofteuml














pareuml13























10



Po aty (idem) 13




faqe 105

8






























ligjin














15


2010-973 i Vendimit (307) dt 29062010

9














detyrimi








ateuml pronar




















(shiko Nenin 32b


16


2008-544 i Vendimit (214) dt 18032008 17



10






















apo


















18









11


































proneumlsiseuml




22













12
























juriprudenca





















13









ligji

































Austriseuml



26



14













































27





15



















teuml






publikerdquo31





















30




16











































33






17












































34



18



teuml ligjit












































19















































36


Idem 38


20















KEDNj39




























39






21















































22









proneumls




























Neuml



41


faqe 686 42







23





























Gjykata













45







Po aty 49



24



Po





























autonom









50




Po aty 53





sect 124 ECHR 2012

25




KEDNj









































26


























shkak teuml ligjit












e tij58





54






40 57




27












































59


Shqipeumlriseuml 60



28





















humbur




















61





KEDNj

29


dhe jurisprudenca63

moderne e






komunitetit
































62






Series A nr 98 66



paragrafi 87 67




30

































parashkrimit fitues




69



Ap 715175 715275 70





4612999 paragrafi 67 71




31




















sipas
















individit75







73








32





Por gjithsesi kjo







































76




nr 108

33

































VENDOSI







1 teuml KEDNj


34






7






Sidoqofteuml














pareuml13























10



Po aty (idem) 13




faqe 105

8






























ligjin














15


2010-973 i Vendimit (307) dt 29062010

9














detyrimi








ateuml pronar




















(shiko Nenin 32b


16


2008-544 i Vendimit (214) dt 18032008 17



10






















apo


















18









11


































proneumlsiseuml




22













12
























juriprudenca





















13









ligji

































Austriseuml



26



14













































27





15



















teuml






publikerdquo31





















30




16











































33






17












































34



18



teuml ligjit












































19















































36


Idem 38


20















KEDNj39




























39






21















































22









proneumls




























Neuml



41


faqe 686 42







23





























Gjykata













45







Po aty 49



24



Po





























autonom









50




Po aty 53





sect 124 ECHR 2012

25




KEDNj









































26


























shkak teuml ligjit












e tij58





54






40 57




27












































59


Shqipeumlriseuml 60



28





















humbur




















61





KEDNj

29


dhe jurisprudenca63

moderne e






komunitetit
































62






Series A nr 98 66



paragrafi 87 67




30

































parashkrimit fitues




69



Ap 715175 715275 70





4612999 paragrafi 67 71




31




















sipas
















individit75







73








32





Por gjithsesi kjo







































76




nr 108

33

































VENDOSI







1 teuml KEDNj


34






8






























ligjin














15


2010-973 i Vendimit (307) dt 29062010

9














detyrimi








ateuml pronar




















(shiko Nenin 32b


16


2008-544 i Vendimit (214) dt 18032008 17



10






















apo


















18









11


































proneumlsiseuml




22













12
























juriprudenca





















13









ligji

































Austriseuml



26



14













































27





15



















teuml






publikerdquo31





















30




16











































33






17












































34



18



teuml ligjit












































19















































36


Idem 38


20















KEDNj39




























39






21















































22









proneumls




























Neuml



41


faqe 686 42







23





























Gjykata













45







Po aty 49



24



Po





























autonom









50




Po aty 53





sect 124 ECHR 2012

25




KEDNj









































26


























shkak teuml ligjit












e tij58





54






40 57




27












































59


Shqipeumlriseuml 60



28





















humbur




















61





KEDNj

29


dhe jurisprudenca63

moderne e






komunitetit
































62






Series A nr 98 66



paragrafi 87 67




30

































parashkrimit fitues




69



Ap 715175 715275 70





4612999 paragrafi 67 71




31




















sipas
















individit75







73








32





Por gjithsesi kjo







































76




nr 108

33

































VENDOSI







1 teuml KEDNj


34






9














detyrimi








ateuml pronar




















(shiko Nenin 32b


16


2008-544 i Vendimit (214) dt 18032008 17



10






















apo


















18









11


































proneumlsiseuml




22













12
























juriprudenca





















13









ligji

































Austriseuml



26



14













































27





15



















teuml






publikerdquo31





















30




16











































33






17












































34



18



teuml ligjit












































19















































36


Idem 38


20















KEDNj39




























39






21















































22









proneumls




























Neuml



41


faqe 686 42







23





























Gjykata













45







Po aty 49



24



Po





























autonom









50




Po aty 53





sect 124 ECHR 2012

25




KEDNj









































26


























shkak teuml ligjit












e tij58





54






40 57




27












































59


Shqipeumlriseuml 60



28





















humbur




















61





KEDNj

29


dhe jurisprudenca63

moderne e






komunitetit
































62






Series A nr 98 66



paragrafi 87 67




30

































parashkrimit fitues




69



Ap 715175 715275 70





4612999 paragrafi 67 71




31




















sipas
















individit75







73








32





Por gjithsesi kjo







































76




nr 108

33

































VENDOSI







1 teuml KEDNj


34






10






















apo


















18









11


































proneumlsiseuml




22













12
























juriprudenca





















13









ligji

































Austriseuml



26



14













































27





15



















teuml






publikerdquo31





















30




16











































33






17












































34



18



teuml ligjit












































19















































36


Idem 38


20















KEDNj39




























39






21















































22









proneumls




























Neuml



41


faqe 686 42







23





























Gjykata













45







Po aty 49



24



Po





























autonom









50




Po aty 53





sect 124 ECHR 2012

25




KEDNj









































26


























shkak teuml ligjit












e tij58





54






40 57




27












































59


Shqipeumlriseuml 60



28





















humbur




















61





KEDNj

29


dhe jurisprudenca63

moderne e






komunitetit
































62






Series A nr 98 66



paragrafi 87 67




30

































parashkrimit fitues




69



Ap 715175 715275 70





4612999 paragrafi 67 71




31




















sipas
















individit75







73








32





Por gjithsesi kjo







































76




nr 108

33

































VENDOSI







1 teuml KEDNj


34






11


































proneumlsiseuml




22













12
























juriprudenca





















13









ligji

































Austriseuml



26



14













































27





15



















teuml






publikerdquo31





















30




16











































33






17












































34



18



teuml ligjit












































19















































36


Idem 38


20















KEDNj39




























39






21















































22









proneumls




























Neuml



41


faqe 686 42







23





























Gjykata













45







Po aty 49



24



Po





























autonom









50




Po aty 53





sect 124 ECHR 2012

25




KEDNj









































26


























shkak teuml ligjit












e tij58





54






40 57




27












































59


Shqipeumlriseuml 60



28





















humbur




















61





KEDNj

29


dhe jurisprudenca63

moderne e






komunitetit
































62






Series A nr 98 66



paragrafi 87 67




30

































parashkrimit fitues




69



Ap 715175 715275 70





4612999 paragrafi 67 71




31




















sipas
















individit75







73








32





Por gjithsesi kjo







































76




nr 108

33

































VENDOSI







1 teuml KEDNj


34






12
























juriprudenca





















13









ligji

































Austriseuml



26



14













































27





15



















teuml






publikerdquo31





















30




16











































33






17












































34



18



teuml ligjit












































19















































36


Idem 38


20















KEDNj39




























39






21















































22









proneumls




























Neuml



41


faqe 686 42







23





























Gjykata













45







Po aty 49



24



Po





























autonom









50




Po aty 53





sect 124 ECHR 2012

25




KEDNj









































26


























shkak teuml ligjit












e tij58





54






40 57




27












































59


Shqipeumlriseuml 60



28





















humbur




















61





KEDNj

29


dhe jurisprudenca63

moderne e






komunitetit
































62






Series A nr 98 66



paragrafi 87 67




30

































parashkrimit fitues




69



Ap 715175 715275 70





4612999 paragrafi 67 71




31




















sipas
















individit75







73








32





Por gjithsesi kjo







































76




nr 108

33

































VENDOSI







1 teuml KEDNj


34






13









ligji

































Austriseuml



26



14













































27





15



















teuml






publikerdquo31





















30




16











































33






17












































34



18



teuml ligjit












































19















































36


Idem 38


20















KEDNj39




























39






21















































22









proneumls




























Neuml



41


faqe 686 42







23





























Gjykata













45







Po aty 49



24



Po





























autonom









50




Po aty 53





sect 124 ECHR 2012

25




KEDNj









































26


























shkak teuml ligjit












e tij58





54






40 57




27












































59


Shqipeumlriseuml 60



28





















humbur




















61





KEDNj

29


dhe jurisprudenca63

moderne e






komunitetit
































62






Series A nr 98 66



paragrafi 87 67




30

































parashkrimit fitues




69



Ap 715175 715275 70





4612999 paragrafi 67 71




31




















sipas
















individit75







73








32





Por gjithsesi kjo







































76




nr 108

33

































VENDOSI







1 teuml KEDNj


34






14













































27





15



















teuml






publikerdquo31





















30




16











































33






17












































34



18



teuml ligjit












































19















































36


Idem 38


20















KEDNj39




























39






21















































22









proneumls




























Neuml



41


faqe 686 42







23





























Gjykata













45







Po aty 49



24



Po





























autonom









50




Po aty 53





sect 124 ECHR 2012

25




KEDNj









































26


























shkak teuml ligjit












e tij58





54






40 57




27












































59


Shqipeumlriseuml 60



28





















humbur




















61





KEDNj

29


dhe jurisprudenca63

moderne e






komunitetit
































62






Series A nr 98 66



paragrafi 87 67




30

































parashkrimit fitues




69



Ap 715175 715275 70





4612999 paragrafi 67 71




31




















sipas
















individit75







73








32





Por gjithsesi kjo







































76




nr 108

33

































VENDOSI







1 teuml KEDNj


34






15



















teuml






publikerdquo31





















30




16











































33






17












































34



18



teuml ligjit












































19















































36


Idem 38


20















KEDNj39




























39






21















































22









proneumls




























Neuml



41


faqe 686 42







23





























Gjykata













45







Po aty 49



24



Po





























autonom









50




Po aty 53





sect 124 ECHR 2012

25




KEDNj









































26


























shkak teuml ligjit












e tij58





54






40 57




27












































59


Shqipeumlriseuml 60



28





















humbur




















61





KEDNj

29


dhe jurisprudenca63

moderne e






komunitetit
































62






Series A nr 98 66



paragrafi 87 67




30

































parashkrimit fitues




69



Ap 715175 715275 70





4612999 paragrafi 67 71




31




















sipas
















individit75







73








32





Por gjithsesi kjo







































76




nr 108

33

































VENDOSI







1 teuml KEDNj


34






16











































33






17












































34



18



teuml ligjit












































19















































36


Idem 38


20















KEDNj39




























39






21















































22









proneumls




























Neuml



41


faqe 686 42







23





























Gjykata













45







Po aty 49



24



Po





























autonom









50




Po aty 53





sect 124 ECHR 2012

25




KEDNj









































26


























shkak teuml ligjit












e tij58





54






40 57




27












































59


Shqipeumlriseuml 60



28





















humbur




















61





KEDNj

29


dhe jurisprudenca63

moderne e






komunitetit
































62






Series A nr 98 66



paragrafi 87 67




30

































parashkrimit fitues




69



Ap 715175 715275 70





4612999 paragrafi 67 71




31




















sipas
















individit75







73








32





Por gjithsesi kjo







































76




nr 108

33

































VENDOSI







1 teuml KEDNj


34






17












































34



18



teuml ligjit












































19















































36


Idem 38


20















KEDNj39




























39






21















































22









proneumls




























Neuml



41


faqe 686 42







23





























Gjykata













45







Po aty 49



24



Po





























autonom









50




Po aty 53





sect 124 ECHR 2012

25




KEDNj









































26


























shkak teuml ligjit












e tij58





54






40 57




27












































59


Shqipeumlriseuml 60



28





















humbur




















61





KEDNj

29


dhe jurisprudenca63

moderne e






komunitetit
































62






Series A nr 98 66



paragrafi 87 67




30

































parashkrimit fitues




69



Ap 715175 715275 70





4612999 paragrafi 67 71




31




















sipas
















individit75







73








32





Por gjithsesi kjo







































76




nr 108

33

































VENDOSI







1 teuml KEDNj


34






18



teuml ligjit












































19















































36


Idem 38


20















KEDNj39




























39






21















































22









proneumls




























Neuml



41


faqe 686 42







23





























Gjykata













45







Po aty 49



24



Po





























autonom









50




Po aty 53





sect 124 ECHR 2012

25




KEDNj









































26


























shkak teuml ligjit












e tij58





54






40 57




27












































59


Shqipeumlriseuml 60



28





















humbur




















61





KEDNj

29


dhe jurisprudenca63

moderne e






komunitetit
































62






Series A nr 98 66



paragrafi 87 67




30

































parashkrimit fitues




69



Ap 715175 715275 70





4612999 paragrafi 67 71




31




















sipas
















individit75







73








32





Por gjithsesi kjo







































76




nr 108

33

































VENDOSI







1 teuml KEDNj


34






19















































36


Idem 38


20















KEDNj39




























39






21















































22









proneumls




























Neuml



41


faqe 686 42







23





























Gjykata













45







Po aty 49



24



Po





























autonom









50




Po aty 53





sect 124 ECHR 2012

25




KEDNj









































26


























shkak teuml ligjit












e tij58





54






40 57




27












































59


Shqipeumlriseuml 60



28





















humbur




















61





KEDNj

29


dhe jurisprudenca63

moderne e






komunitetit
































62






Series A nr 98 66



paragrafi 87 67




30

































parashkrimit fitues




69



Ap 715175 715275 70





4612999 paragrafi 67 71




31




















sipas
















individit75







73








32





Por gjithsesi kjo







































76




nr 108

33

































VENDOSI







1 teuml KEDNj


34






20















KEDNj39




























39






21















































22









proneumls




























Neuml



41


faqe 686 42







23





























Gjykata













45







Po aty 49



24



Po





























autonom









50




Po aty 53





sect 124 ECHR 2012

25




KEDNj









































26


























shkak teuml ligjit












e tij58





54






40 57




27












































59


Shqipeumlriseuml 60



28





















humbur




















61





KEDNj

29


dhe jurisprudenca63

moderne e






komunitetit
































62






Series A nr 98 66



paragrafi 87 67




30

































parashkrimit fitues




69



Ap 715175 715275 70





4612999 paragrafi 67 71




31




















sipas
















individit75







73








32





Por gjithsesi kjo







































76




nr 108

33

































VENDOSI







1 teuml KEDNj


34






21















































22









proneumls




























Neuml



41


faqe 686 42







23





























Gjykata













45







Po aty 49



24



Po





























autonom









50




Po aty 53





sect 124 ECHR 2012

25




KEDNj









































26


























shkak teuml ligjit












e tij58





54






40 57




27












































59


Shqipeumlriseuml 60



28





















humbur




















61





KEDNj

29


dhe jurisprudenca63

moderne e






komunitetit
































62






Series A nr 98 66



paragrafi 87 67




30

































parashkrimit fitues




69



Ap 715175 715275 70





4612999 paragrafi 67 71




31




















sipas
















individit75







73








32





Por gjithsesi kjo







































76




nr 108

33

































VENDOSI







1 teuml KEDNj


34






22









proneumls




























Neuml



41


faqe 686 42







23





























Gjykata













45







Po aty 49



24



Po





























autonom









50




Po aty 53





sect 124 ECHR 2012

25




KEDNj









































26


























shkak teuml ligjit












e tij58





54






40 57




27












































59


Shqipeumlriseuml 60



28





















humbur




















61





KEDNj

29


dhe jurisprudenca63

moderne e






komunitetit
































62






Series A nr 98 66



paragrafi 87 67




30

































parashkrimit fitues




69



Ap 715175 715275 70





4612999 paragrafi 67 71




31




















sipas
















individit75







73








32





Por gjithsesi kjo







































76




nr 108

33

































VENDOSI







1 teuml KEDNj


34






23





























Gjykata













45







Po aty 49



24



Po





























autonom









50




Po aty 53





sect 124 ECHR 2012

25




KEDNj









































26


























shkak teuml ligjit












e tij58





54






40 57




27












































59


Shqipeumlriseuml 60



28





















humbur




















61





KEDNj

29


dhe jurisprudenca63

moderne e






komunitetit
































62






Series A nr 98 66



paragrafi 87 67




30

































parashkrimit fitues




69



Ap 715175 715275 70





4612999 paragrafi 67 71




31




















sipas
















individit75







73








32





Por gjithsesi kjo







































76




nr 108

33

































VENDOSI







1 teuml KEDNj


34






24



Po





























autonom









50




Po aty 53





sect 124 ECHR 2012

25




KEDNj









































26


























shkak teuml ligjit












e tij58





54






40 57




27












































59


Shqipeumlriseuml 60



28





















humbur




















61





KEDNj

29


dhe jurisprudenca63

moderne e






komunitetit
































62






Series A nr 98 66



paragrafi 87 67




30

































parashkrimit fitues




69



Ap 715175 715275 70





4612999 paragrafi 67 71




31




















sipas
















individit75







73








32





Por gjithsesi kjo







































76




nr 108

33

































VENDOSI







1 teuml KEDNj


34






25




KEDNj









































26


























shkak teuml ligjit












e tij58





54






40 57




27












































59


Shqipeumlriseuml 60



28





















humbur




















61





KEDNj

29


dhe jurisprudenca63

moderne e






komunitetit
































62






Series A nr 98 66



paragrafi 87 67




30

































parashkrimit fitues




69



Ap 715175 715275 70





4612999 paragrafi 67 71




31




















sipas
















individit75







73








32





Por gjithsesi kjo







































76




nr 108

33

































VENDOSI







1 teuml KEDNj


34






26


























shkak teuml ligjit












e tij58





54






40 57




27












































59


Shqipeumlriseuml 60



28





















humbur




















61





KEDNj

29


dhe jurisprudenca63

moderne e






komunitetit
































62






Series A nr 98 66



paragrafi 87 67




30

































parashkrimit fitues




69



Ap 715175 715275 70





4612999 paragrafi 67 71




31




















sipas
















individit75







73








32





Por gjithsesi kjo







































76




nr 108

33

































VENDOSI







1 teuml KEDNj


34






27












































59


Shqipeumlriseuml 60



28





















humbur




















61





KEDNj

29


dhe jurisprudenca63

moderne e






komunitetit
































62






Series A nr 98 66



paragrafi 87 67




30

































parashkrimit fitues




69



Ap 715175 715275 70





4612999 paragrafi 67 71




31




















sipas
















individit75







73








32





Por gjithsesi kjo







































76




nr 108

33

































VENDOSI







1 teuml KEDNj


34






28





















humbur




















61





KEDNj

29


dhe jurisprudenca63

moderne e






komunitetit
































62






Series A nr 98 66



paragrafi 87 67




30

































parashkrimit fitues




69



Ap 715175 715275 70





4612999 paragrafi 67 71




31




















sipas
















individit75







73








32





Por gjithsesi kjo







































76




nr 108

33

































VENDOSI







1 teuml KEDNj


34






29


dhe jurisprudenca63

moderne e






komunitetit
































62






Series A nr 98 66



paragrafi 87 67




30

































parashkrimit fitues




69



Ap 715175 715275 70





4612999 paragrafi 67 71




31




















sipas
















individit75







73








32





Por gjithsesi kjo







































76




nr 108

33

































VENDOSI







1 teuml KEDNj


34






30

































parashkrimit fitues




69



Ap 715175 715275 70





4612999 paragrafi 67 71




31




















sipas
















individit75







73








32





Por gjithsesi kjo







































76




nr 108

33

































VENDOSI







1 teuml KEDNj


34






31




















sipas
















individit75







73








32





Por gjithsesi kjo







































76




nr 108

33

































VENDOSI







1 teuml KEDNj


34






32





Por gjithsesi kjo







































76




nr 108

33

































VENDOSI







1 teuml KEDNj


34






33

































VENDOSI







1 teuml KEDNj


34






34






Constitutional dilemmas about adverse possession

Documents

Transcript of Constitutional dilemmas about adverse possession