YesusLiaDiꞌak tuir Mateus - ebible.org · Mateus1:1-2 1 Mateus1:7-11 YesusLiaDiꞌak tuir Mateus...

Mateus 1:1-2 1 Mateus 1:7-11

Yesus Lia DiaktuirMateusYesus Niakaan bei uluk sia(Lukas 3:23-38)

1-2 Hakerek nee katak lia nosi Yesus Kristus, Ema makNai Maromak nameno kedan hori uluk atu solokmai. Nianee, Nai Daud husar-binan no Bei Abrahamhusar-binan.

Nahuu nosi Bei Abraham too Nai Daud, siakaan husar-binan mane, dalas sanulu resin haat. Siakaan naran, maknee:Abraham oan, naran Isak.Isak oan, naran Yakob.Yakob oan, naran Yahuda. Yahuda moos sei noo maun-

alin tenik.3 Yahuda oan, naran Peres no Sera (siakaan inan, naran

Tamar).Peres oan, naran Herson.Herson oan, naran Ram.4 Ram oan, naran Aminadab.Aminadab oan, naran Nahason.Nahason oan, naran Salmon.5 Salmon oan, naran Boas (Boas inan, naran Rahab).Boas oan, naran Obet (Obet inan, naran Rut).Obet oan, naran Isai.6 Isai oan, naran Daud.

7-11 Nosi Daud too oras ema Israel kona soe baa Ba-bilon, siakaan husar-binan mane, dalas sanulu resin haattenik, mak nee:Daud oan, naran Salomo (Salomo inan, uluk Uria feen).Salomo oan, naran Rehabeam.Rehabeam oan, naran Abia.

Mateus 1:12-16 2 Mateus 1:17Abia oan, naran Asaf.*Asaf oan, naran Yosafat.Yosafat oan, naran Yoram.Yoram oan, naran Usia.Usia oan, naran Yotam.Yotam oan, naran Ahas.Ahas oan, naran Heskia.Heskia oan, naran Manase.Manase oan, naran Amos.Amos oan, naran Yosias.Yosias oan, naran Yekonya. (Yekonya no niakaan alin

sia moris baa oras ema Israel sia kona soe baaBabilon.)

12-16 Baa oras sia kona soe baa Babilon too baa Yesus,siakaan husar-binan mane, dalas sanulu resin haat tenik,mak nee:Yekonya oan, naran Saltiel.Saltiel oan, naran Serubabel.Serubabel oan, naran Abihut.Abihut oan, naran Elyakim.Elyakim oan, naran Asor.Asor oan, naran Sadok.Sadok oan, naran Akim.Akim oan, naran Eliut.Eliut oan, naran Eliasar.Eliasar oan, naran Matan.Matan oan, naran Yakob.Yakob oan, naran Yusuf.

Yusuf nee mak Maria laen. Maria nee mak niti baaYesus. Yesus nee mak Kristus, mak Nai Maromak boikedan hori uluk.

17 Nahuu nosi Abraham too Daud, husar-binan dalassanulu resin haat; nosi Daud too oras sia kona soe baa* 1:7-11 Hakerek Moon lia Yunani mak tuan basuk nakerek naak Asaf. Balutenik nakerek naak Asa. 1:7-11 Hakerek Moon lia Yunani mak tuanbasuk nakerek Amos. Balu tenik nakerek naak, Amon. 1:7-11 2 NaiIsrael Sia 24:14-15; 2 Lia Rai Israel no Rai Yahuda 36:10; Yeremia 27:20

Mateus 1:18 3 Mateus 1:25

Babilon, husar-binan dalas sanulu resin haat; no nosiBabilon too Kristus, husar-binan dalas sanulu resin haat.

Maria nahoris Yesus(Lukas 2:1-7)

18 Lia Maria nahoris Yesus nunee:Maria sasudin no Yusuf tian. Mais sia nain rua sei

la namutuk dauk hanesan feen-laen, Maria netan tiannosi Kmalar Lulik. 19Baa oras Yusuf natene naak Marianetan tian, nia nakara sia rua fae malu. Mais Yusuf nia,ema moon. Nia la nouk namoe Maria iha ema lear oin.Tan lia nia, Yusuf buka dalan atu fae malu no-nook dei.

20Mais baa kalan ida, oras Yusuf sei nanoin baa-mai, niamei. Iha mei nia, nia naree Maromak Niakaanmakbukarlalean ida mai katak baa nia naak, Yusuf! O nee, NaiDaud husar-binan. Keta makerat atu mola Maria, tanlawarik oan mak iha niakaan notak nia, Maromak KmalarLulik mak nasei. 21 Maria atu nahoris oan mane ida. Omusti manaran nia maak, Yesus, tan Nia mak atu sori NaiMaromak eman sia nosi sala.

22 Lia nia atu natoo saamak Nai Maromak katak kedanhori uluk. Tan Nia naruka makoan Yesaya nakerek nelanaak,23 Hanono, mai!

Feto lawarik ida mak sei la natene mane, atu netan.Hotu nia nahoris mane oan ida.

Sia atu nanaran Nia naak, Emanuel.(Iha lia Ibrani, Emanuel lia isin naak,

Nai Maromak namutuk no ita.)24 Yusufmei notu, nia nadeer. Hotu nia nalo tuir kedan

saa mak Nai Maromak naruka nia. Nia nola Maria nalobaa feen, 25mais la namutuk noMaria hanesan feen-laen,tooMaria nahoris Oannia tian. Oa niamoris, Yusufmoosnanaran nia naak Yesus. 1:18 Lukas 1:27 1:21 Yesus lia isin naak, Nai Maromak sori emaraiklaran. 1:21 Lukas 1:31 1:23 Yesaya 7:14 1:25 Lukas 2:21


Ema matenek leno fitun mai naree Yesus1 Baa oras Maria nahoris Yesus iha leo Betlehem iha

rai Yudea, Nai Herodes mak kaer ukun iha nia. Orasnia moos, ema nain hira mai iha kota Yerusalem nosifatin dook iha lorosae baa. Sia nia, ema matenek lenofitun. 2Too Yerusalem baa, sia nusu baa-mai naak, EmaYahudi siakaan nai mak foin moris nia, iha nabee? Amiharee tian fitun ida iha lorosae mak natudu tadak naak,Nia moris tian. Tan lia nia, ami mai atu lou-sudur baaNia. 3 Rona nola nunia, Nai Herodes neon la noku. Emahotu-hotu iha Yerusalem moos nunia.

4 Hotu Nai Herodes libur nola ema Yahudi siakaannailulik ulun sia no manorik ukun sia hotu-hotu. Nianusu baa sia naak, Emi katak kokon baa hau lai! Kristusmak Nai Maromak nameno tian nia, ema atu nahoris niaiha nabee?

5 Sia nataa naak, Iha Betlehem, iha rai Yudea, amanai. Maromak makoan Mika nakerek kedan hori uluknunee:6 Hei, emi ema Betlehem iha rai Yudea.

Keta hakraik emikaan leo nia,leo kiik mak la noo folin.

Tan Ema boot ida atu mosu mai nosi nebaa.Nia atu dadi makbalin bodik Haukaan ema

Israel sia.7 Rona nola nunia, Nai Herodes bolu no-nook ema

matenek leno fitun sia. Nia moos nusu baa sia naak,Wainhira emi haree fitun nia mosu iha lalean? Siamoos katak baa nia. 8Rona tian, nia naruka sia baa Betle-hem nodi nameno naak, Baa buka Oa nia iha Betlehem.Kalo hasoru tian, fila mai katak hau, tan hau moos beerbaa lou-sudur baa Nia.

9 Rona notu nai dale nia, sia moos baa. Hatene hodibaa, sia titu-naree tenik fitun mak uluk sia naree ihalorosae nia. Fitun niamosu iha siakaan oin, hotu lao uluksia too nanawa besik baa Oa nia moris fatin. 2:6 Mika 5:1; 2 Samuel 5:2

Mateus 2:10 5 Mateus 2:1810 Naree fitun nia, sia neon diak tebe-tebes. 11 Too

fatin nia, sia tama baa uma laran, hotu naree Oa nia noNiakaan ina Maria. Sia naknia lou-sudur baa Oa nia. Sialoke siakaan naha, hotu natetu buat folin todan sia baaOa nia. Buat nia sia, mak mean isin, ai morin no ai morinraan.

12 Baa oras nia moos, sia netan mei nosi Nai Maromaknaak, Keta fila tenik baa Nai Herodes. Tan lia nia, siafila baa siakaan rai tuir dalan seluk.

Yusuf nodi Maria no Yesus nalai baa Mesir13 Baa oras ema matenek leno fitun sia fila tian, Maro-

mak Niakaan makbukar lalean ida mai katak baa Yusufiha mei laran naak, Yusuf! Madeer lai-lais ona! Malaimodi Oan nia no niakaan ina baa rai Mesir nebaa. Heinhafati iha nebaa too Hau katak wainhira emi bele fila.Tan Nai Herodes noi buka atu noo Oan nia!

14 Mei notu, Yusuf nadeer. Baa kalan nia kedan, nianodi feen noOan nia, nalai baaMesir. 15Sia nein iha nebaatoo Herodes mate. Lia nia natoo saa mak Nai Maromakkatak kedan baa makoan Hosea hori uluk naak,Hau kbolu kikar Haukaan Oan sai nosi Mesir.

Nai Herodes noo lawarik oan sia iha Betlehem16 Baa oras Nai Herodes natene nola emamatenek leno

fitun sia tolek nia tian, nia nawan sae tebe-tebes. Nianaruka niakaan sondadu sia naak, Baa leo Betlehem noleo mak kreis iha nia sia. Hoo mohu lawarik mane hotu-hotumak otas sei la too tinan rua dauk. Herodes narukanunia, tan nanoin nola emamatenek siakaan lia. Nia suratinan nahuu nosi sia naree fitun nia mosu iha lalean.

17 Lia nee sia natoo saa mak Maromak makoanYeremia nakerek kedan hori uluk naak,18 Noo ema mak tanis naboo aan iha leo Rama.*

Rahel tanis roan aan,tan niakaan oan sia mate mohu tian.

Nia la nouk ema mai namaus nia, 2:15 Hosea 11:1 * 2:18 Rama nia, leo ida kreis kota Yerusalem.

Mateus 2:19 6 Mateus 3:3tan niakaan oan sia la iha tian.

Yusuf sia mai nikar nosi Mesir19 Nosi ikus, Nai Herodes mate. Oras nia, Yusuf sia sei

iha Mesir. Hotu Maromak Niakaan makbukar lalean idamai natadu aan baa Yusuf iha mei laran naak, 20 Yusuf!Madeer ona! Modi mikar Oa nia no niakaan ina baa Israelona. Ema mak buka atu noo Oa nia, mate tian. 21 Ronanola nunia, Yusuf moos nadeer. Hotu nodi nikar sia baarai Israel.

22 Mais baa oras nia, Nai Herodes oan Arkalaus dadinikar nain iha rai Yudea. Rona nola lia nia, Yusuf nataukfila baa Yudea. Hotu Nai Maromak moos naruka niaiha mei laran tenik naak, Yusuf! Keta baa mein ihaYudea. Tan lia nia, Yusuf baa nein iha Galilea, 23 iha leoida naran Nasaret. Lia nia natoo saa mak Nai Maromakkatak kedan baa makoan hori uluk naak, Sia atu temiNia, Ema Nasaret.

3Yohanis Mak Sarani Ema(Markus 1:1-8; Lukas 3:1-18; Yohanis 1:19-28)

1 Baa oras Yesus boot tian, Yohanis Mak Sarani Emanahuu nanorin ema iha fatin fuik sia iha rai Yudea. 2Niakatak naak, Mamaluk sia! Emi musti lao hela emikaansalan, hodi fila hikar baa Nai Maromak ona. Oras nee,ema hotu-hotu bele tama ona dadi baa Nai Maromakeman.

3 Uluk, Maromak makoan ida naran Yesaya nakerekkedan nosi Yohanis naak,Ema ida atu nahii iha fatin fuik naak,

Ema hotu-hotu musti hadia dalan,hodi simu Nai Maromak mai!

Haweer dalan atu simu Nia! 2:18 Yeremia 31:15 2:23 Markus 1:24; Lukas 2:39; Yohanis 1:45 3:2 Mateus 4:17; Markus 1:15 3:3 Yesaya 40:3

Mateus 3:4 7 Mateus 3:124 Yohanis niakaan moris lalaok, hanesan Maromak

makoan uluk sia. Niakaan tais, halo hosi onta rahun.Niakaan bolas, halo hosi kulit. Niakaan haan, kalaek nowani ween.

5 Oras nia, ema lear mai atu nasoru Yohanis. Sia mainosi kota Yerusalem no rai Yudea tomak. Sia moos mainosi leo sia mak kreis no mota Yordan. 6 Sia loke neonnodi naak nasai siakaan salan. Hotu Yohanis sarani siaiha mota Yordan.

7 Baa oras nia, ema nosi partee Farisi no partee Sadukimoos mai nusu nebee Yohanis sarani sia. Mais Yohanisnakbehek naak, Hoi! Emi nee nuu samea tolek teen!Nai Maromak atu kastikar emi tan emikaan hahalok aatsia. Keta haneo emi bele hakbois hosi Niakaan kastikarnia. 8Diak liu fila hikar baa Nai Maromak ona, hodi soehela emikaan salan. Hotu halo hahalok diak sia, nudaarai huun mak nasai fuan diak. 9 Keta haneo emi sotir tanemi Bei Abraham husar-binan. Fiar hau! Nai Maromakbele nasei fatuk nee sia dadi Bei Abraham husar-binan.10Sintidu! Noo emamak kaer nola baliun tian. Nia nadiaaan atu nuan ai huun hotu-hotu mak la nasai fuan diak.Nuan notu, soe baa hai.

11 Tebes. Hau ksarani emi kodi wee. Nee dadi tadaknaak emi lao hela emikaan salan tian. Mais ema idamak makaas liu hau atu mai. Masik dadi baa Niakaanata moos, hau la kfatan. Nia atu nalo liu hau, tan Niaatu fakar Maromak Kmalar Lulik baa emi. Nia moos atunamoos emikaan neon, hanesan ema nodi hai sunu lere.*12 Nia kaer lafatin atu tataek nasai hare abas. Hotu Nianatama hare isin baa kanaha. Mais hare abas, Nia soe baahai mak laka bei-beik.

Yohanis sarani Yesus(Markus 1:9-11; Lukas 3:21-22)

3:4 2 Nai Israel Sia 1:8 3:7 Mateus 12:34, 23:33 3:9 Yohanis8:33 3:10 Mateus 7:19 * 3:11 Hakerek Moon lia Yunani naak: Niaatu sarani emi nodiMaromak Kmalar Lulik no hai. Nee naak, hamoos emihodi fakar Maromak Kmalar Lulik baa emi.

Mateus 3:13 8 Mateus 4:613 Baa oras nia, Yesus tuun nosi Galilea baa mota

Yordan. Nia mai nusu nebee Yohanis sarani Nia, 14 maisYohanis la nouk. Nia saseni naak, Nunabee, hau makmusti sarani Ita Boot? La baku fila ka? Ita Boot makmustisarani hau. Hau kakara mak nia!

15 Mais Yesus nataa naak, La saa ida. Oras nee, maumak sarani Hau dei. Kalo mau nalo nunia, ita halo tuirNai Maromak hakaran tian.

Rona nola nunia, Yohanis nataa naak, Loos Ita Bootbaa dei. Hotu nia sarani Yesus.

16 Sarani notu, Yesus sai nosi mota. Teki-tekis, laleannakloke. Hotu Nia titu-naree Maromak Kmalar tuunmai baa Nia, hanesan manu lakateu sina. 17 Hotu NaiMaromak lian maliak sai nosi lalean naak,Nee mak Haukaan Oan dadobe.

Nia nalo Hau neon diak tebes.4

Diabu ulun koko Yesus(Lukas 4:1-13; Markus 1:12-13)

1 Nunia hotu, Maromak Kmalar Lulik dada nodi Yesusbaa fatin fuik ida, nebee diabu ulun koko Nia. 2 Iha nia,Yesus nalirin aan loron haat nulu, kalan haat nulu. Nianoran salaen tebe-tebes, 3 hotu diabu ulun mai koko Nianaak, O nee tebe-tebes Nai Maromak Oan ka? Kalotebes, maruka fatuk nee sia dadi haan, nebee O maa.

4 Mais Yesus nataa naak, Hakerek tian iha HakerekMoon naak:Ema raiklaran la moris nosi haan dei.

Mais sia moos musti nanono Maromak Manfatin,nodi nalo tuir Niakaan beer.

5 Hotu diabu nia dada nodi Yesus baa kota Yerusalem,mak Nai Maromak Niakaan kota lulik. Nia dada nasaeYesus baa Nai Maromak Niakaan Uma Hamulak Huunfafuhun. 6 Hotu nia dale naak, Kalo O nee tebe-tebes 3:17 Lia Uluk Fohon 22:2; Kananuk Sia 2:7; Yesaya 42:1; Mateus 12:18, 17:5;Markus 1:11; Lukas 9:35 4:1 Ibrani 2:18, 4:15 4:4 Hanoin HikarDalan Moris 8:3

Mateus 4:7 9 Mateus 4:14Nai Maromak Oan, maksoit tuun kokon baa rai. Nanis Olametan susar, tan hakerek tian iha HakerekMoon naak,Nai Maromak naruka Niakaan makbukar lalean sia,

mai daka O.Hakerek Moon moos naak,

Sia atu tane nola O nodi siakaan liman,too masik O ain atu sidi kona fatuk moos, lale

kedas.7 Mais Yesus nataa naak, Hakerek Moon naak,

Nai Maromak nia, okaan Nain.Keta maruka Nia nodi Niakaan beran atu natudu

kakaer naak,Nia mak tebe-tebes Maromak.

8 Hotu diabu nia nodi tenik Yesus sae baa foho dikinida. Nia natudu nai raiklaran hotu-hotu siakaan fohorai,no siakaan kabaas hotu-hotu. 9Natudu mohu tian, diabukatak baa Yesus naak, Hau klatan fohorai nia sia hotu-hotu baa O, surak O maknia lou-sudur baa hau.

10 Mais Yesus nakbehek naak, Hoi, Diabu! Sees mosinee! Hakerek Moon naak,O musti lou-sudur baa Nai Maromak,

no serwisu bodik Nia mesan dei.11 Rona nola nunia, diabu moos lao nela Yesus. Hotu

makbukar lalean sia mai naliku Yesus.Yesus nahuu nanorin iha Galilea(Markus 1:14-15; Lukas 4:14-15)

12 Baa oras nia, Nai Herodes natama Yohanis MakSarani Ema baa bui. Rona nola lia nia, Yesus fila baaGalilea. 13Nia baa Niakaan leo Nasaret, hotu lao liu baanein iha leo Kapernaum. Leo nia iha debu boot Galileatehen, iha ema Sebulon no ema Naftali rain. 14 Hodinunia, Yesus natoo saa mak Maromak makoan Yesayanakerek kedan hori uluk naak, 4:6 Kananuk Sia 91:11-12 4:7 Hanoin Hikar Dalan Moris 6:16 4:10 Hanoin Hikar Dalan Moris 6:13 4:12 Mateus 14:3; Markus6:17; Lukas 3:19-20 4:13 Yohanis 2:12

Mateus 4:15 10 Mateus 4:2315 Rai Sebulon no Rai Naftali,

mak kreis debu boot Galilea, iha mota Yordanloromonu.

Ema maktabar wain nein iha nia.16 Sia moris iha makukun laran,

mais oras nee, sia naree Kroman tian.Oras nee, Kroman naksinak tian

bodik ema hotu-hotu mak sei la natene dauk NaiMaromak.

17 Nahuu baa oras nia, Yesus nanorin ema naak, Emimusti lao hela emikaan salan, nebee moris loos ona! Tanoras nee, ema hotu-hotu bele tama tian dadi baa NaiMaromak eman.

Yesus bolu nola ema maktuun tasi nain haat atu tuir Nia(Markus 1:16-20; Lukas 5:1-11)

18 Baa loron ida, Yesus lao iha debu boot Galilea tehen.Nia nasoru ema nain rua, maun-alin. Maun naran Simon,mais loron-loron ema temi nia naak Petrus. Niakaan alin,naran Andreas. Sia noi tiha naan tasi iha debu laran, tansia nain rua nia, emamaktuun tasi. 19Nasoru tian, Yesusbolu sia naak, Hei, mai tuir Hau ona! Loro-loron emibuka naan tasi, mais oras nee Hau atu kanorin emi atubuka ema, nebee sia moris tuir Nai Maromak. 20 Ronanola nunia, sia rua lao nela siakaan daitiha, hotu tuirkedas Yesus.

21 Lao soruk tenik baa, Yesus naree emanain rua tenik.Sia, Sebadeus oan. Maun, naran Yakobus. Alin, naranYohanis. Sia nain rua noi nadia daitiha bele-bele nosiakaan ama iha bero laran. Yesus moos bolu sia nain ruaatu tuir Nia. 22Rona nola nunia, siamoos lao nela siakaanama no siakaan bero, hotu tuir kedas Yesus.

Yesus nanorin ema nodi nadiak nola ema moras(Lukas 6:17-19)

23 Hotu Yesus lao nasirin rai Galilea atu nanorin ihauma hamulak Yahudi. Nia nanorin Nai Maromak Man-fatin Diak nodi nalore oin nunabee ema bele tuir Nai 4:16 Yesaya 9:1-2 4:17 Mateus 3:2

Mateus 4:24 11 Mateus 5:8Maromak ukun. Nia moos nadiak nola ema nosi siakaanmoras oi-oik. 24 La kleur, lia nosi Niakaan hahalok niakeke lema rai Siria. Hotu ema nodi siakaan ema moras oi-oik mai baa Nia. Sia moos nodi ema mak diabu tekar, emamak horak bibi maten, no ema mak ain asak. Nia nadiaknola hotu-hotu.

25 Baa oras nia, ema lear mai tuir Yesus. Sia mai nosirai Galilea, nosi rai Kota Sanulu mak ema temi naakDekapolis. Seluk sia mai nosi kota Yerusalem, nosi raiYudea, no nosi mota Yordan sorin balu baa.

5Yesus nanorin iha foho kiik ida leten

1 Baa oras Yesus titu-naree ema lear lolok mai, Nia saebaa foho kiik ida atu tuur iha nia. Maktuir sia mak Niaboi tian nia mai kreis atu nanono Nia. 2Hotu Nia nahuunanorin sia.

Ema mak sotir lalek iha raiklaran, sia sotir iha Maromakfohorain

(Lukas 6:20-23)3 Yesus nanorin naak, Ema kiak sia, sia sotir,

tan Nai Maromak duuk mak siakaan Nain ihalalean.

4 Ema mak laran susar sia, sia sotir,tan Nai Maromak duuk namaus sia.

5 Ema kiik sia, sia sotir,tan sia atu simu fafaek nosi Nai Maromak.

6 Ema mak buka Nai Maromak dalan moris loos, sia sotir,tan Nai Maromak atu foo saa mak sia buka.

7 Ema mak neon monu baa ema, sia sotir,tan Nai Maromak moos atu neon monu baa sia.

8 Ema mak neon moon sia, sia sotir,tan sia atu naree duuk Nai Maromak.

4:23 Mateus 9:35; Markus 1:39 5:4 Yesaya 61:2 5:5 KananukSia 37:11 5:6 Yesaya 55:1-2 5:8 Kananuk Sia 24:3-4

Mateus 5:9 12 Mateus 5:179 Ema mak nalo ema dame malu, sia sotir,

tan Nai Maromak atu temi sia naak, Haukaan oan.10 Ema mak netan susar tan tuir Nai Maromak, sia sotir,

tan Nai Maromak duuk mak siakaan Nain ihalalean.

11 Kalo ema nasusar emi tan emi tuir Hau, emi moossotir. Kalo sia dale aat baa emi, no naktolek emi, nodinahaat emikaan naran, emi moos sotir. 12 Emi mustineonboot, tanNaiMaromak atu foo sasebanboot baa emiiha lalean. Mais hanoin! Lahoos emi mesan mak hetansusar nunia, tan ema moos nalo aat nunia baa Maromakmakoan uluk aan sia.

Ema mak iha Maromak fohorain, sia musti moris hanesanmasin no kroman

(Markus 9:50; Lukas 14:34-35)13 Hotu Yesus dale naak, Emikaan moris musti dadi

hanesan masin bodik ema raiklaran. Kalo ema beer haanmidar, sia musti tau masin. Mais, kalo masin miis tian, lanoo folin ona. Ema soe loos baa dalan, hotu sama tan.

14 Emikaan moris moos musti dadi hanesan kromanbodik ema raiklaran. Emi musti haksinak hanesan kotaida iha foho letenmak emawain bele titu-naree. 15Emamak nalaka badut, la subar badut nia iha sasanan laran.Mais sia rai baa fatin aas, nebee bele naroma uma isinhotu-hotu. 16 Emi musti moris nunia. Emi mustihaksinak, nebee emawain bele titu-naree emikaanmorismak diak, too sia tonu naak, Emikaan Aman iha lalean,makaas tebes!

Yesus mai atu natoo Ukun-badu Musa, lahoos atu nalakon17 Hotu Yesus dale naak, Arumak emi haneo haak,

Hau kmai iha raiklaran nee atu kalakon Ukun-badu makNai Maromak foo baa Bei Musa ka? Lale! Arumak emi 5:10 1 Petrus 3:14 5:11 1 Petrus 4:14 5:12 2 Lia Rai Israelno Rai Yahuda 36:16; Kristus Klosan Lian 7:52 5:13 Markus 9:50; Lukas14:34-35 5:14 Yohanis 8:12, 9:5 5:15 Markus 4:21; Lukas 8:16,11:33 5:16 1 Petrus 2:12

Mateus 5:18 13 Mateus 5:26haneo haak, Hau la ktitu saa mak Maromak makoan siananorin hori uluk ka? Lale! Hau kmai nee, atu kalaokatoo lia nia sia hotu-hotu. 18 Rona, tan Haukaan dalennee, tebes no loos! Kalo laleanno raiklaran sei iha, Ukun-badu nia sia nafati nohuun. Masik lia lotun oan ida moos,la lakon. Hotu-hotu nafati too tetuk. 19 Noo ema makla titu ukun balu, tan sia naneo naak, Ukun ida nee, liakiik. Dadi, hau la ktuir! Hotu ema nia nanorin baa emaseluk, nebee keta tuir. Tan lisan nunia, Nai Maromak ihalalean atu nafoli ema nia naak, ema kiik. Mais ema maknalao ukun nia sia nodi nanorin ema seluk nebee nalotuir, Nai Maromak atu nafoli ema nia naak, ema boot.20Fiar Hau! Kalo emi la moris tuir Nai Maromak hakaranliu nosi ema manorik ukun no ema partee Farisi sia, emila bele tama Niakaan fohorain no la bele dadi baa Niakaanema.

Ema mak iha Maromak fohorain, keta nawan sae malu(Lukas 12:57-59)

21 Hotu Yesus dale naak, Emi hatene tian ukun siamakNaiMaromak foo baa itakaanbei uluk sia naak, Ketahoo ema. Noo tenik, kalo ema noo ema, musti konakastikar. 22 Mais hau katak nunee: keta nawan saemalu, tan ema mak nawan sae niakaan maluk, nia sala.Emamak dean niakaanmaluk naak, Omomok!, ema niamusti nataa iha makotu lia oin. No ema mak nakbehekniakaan maluk naak, O bulak!, nia atu kona kastikar ihahai naraka.

23 Tan lia nia, kalo o modi sera baa Nai Maromak, hotumanoin maak okaan maluk sei nawan sae o, 24 diak liurai hein sera nia lai, hotu baa damemalu, foinmai matetusera nia baa Nai Maromak.

25 Kalo ema nalo lia baa o, diak liu lai-lais baa musudame mo nia. Kalo lale, ema nia atu dada nodi o baamakotu lia oin. Hotu makotu lia atu latan o baa emamakdaka bui, nebee natama o baa bui laran. 26Haukaan 5:18 Lukas 16:17 5:21 Ema Israel Sai NosiMesir 20:13; HanoinHikarDalan Moris 5:17

Mateus 5:27 14 Mateus 5:35dalen nee, tebes no loos! O atu mein bei-beik iha builaran, too selu kotu okaan tusan hotu-hotu.

Ema mak iha Maromak fohorain, keta halo lia kfoer27 Hotu Yesus dale naak, Emi hatene tian ukun-badu

naak, Keta halo lia kfoer. 28 Mais Hau katak nunee:Emamak fotimatan titu-naree feto ida, hotu nia beer tobano feto nia, ema nia nalo lia kfoer tian iha neon laran.29 Tan lia nia, kalo o malo sala modi okaan matan kwana,sukit soe dei. Diak liu o tama lalean modi matan mesakdei, nosi o kona soe baa hai naraka modi matan rua.30Kalo o malo sala modi okaan liman kwana, taa kotu baadei. Diak liu o tama lalean modi liman sorin dei, nosi okona soe baa hai naraka modi liman rua.

Ema mak iha Maromak fohorain, keta soe malu(Mateus 19:9; Markus 10:11-12; Lukas 16:18)

31 Hotu Yesus dale naak, Emi hatene tian ukun-badunaak, Emamak soe feen, musti foo hakerek soe malu baafeto nia. 32Mais Hau katak nunee: Kalo laen soe feen,mais feen la isin ida nakur biti-kluni, laen nalo nia nakurbiti-kluni tian. Kalo mane seluk nola feto nia, mane niamoos nakur biti-kluni.

Ema mak iha Maromak fohorain, sia nalo tuir siakaanmamenon

33 Hotu Yesus dale naak, Emi hatene tian ukun-badumakNaiMaromak foo baa itakaan bei uluk sia naak, Kaloema namate menon nodi narai aan temi Nai Maromaknaran, ema nia tatalik no mamenon nia tian. 34 MaisHau katak nunee: Keta harai aan hodi temi lalean, tanlalean nia, Nai Maromak Niakaan tofatik. 35Keta harai 5:27 Ema Israel Sai Nosi Mesir 20:14; Hanoin Hikar Dalan Moris 5:18 5:29 Mateus 18:9; Markus 9:47 5:30 Mateus 18:8; Markus 9:43 5:31 HanoinHikarDalanMoris 24:1-4; Mateus 19:7; Markus 10:4 5:32Mateus 19:9; Markus 10:11-12; Lukas 16:18; 1 Korintus 7:10-11 5:33Ukun-badu Nailulik 19:12; Sura Renu Israel 30:2; Hanoin Hikar Dalan Moris23:21 5:34 Yakobus 5:12; Yesaya 66:1; Mateus 23:22

Mateus 5:36 15 Mateus 5:45aan hodi temi raiklaran, tan raiklaran nia, Nai MaromakNiakaan tau ain fatik. Keta harai aanhodi temiYerusalem,tan Yerusalem nia, Nai Boot Niakaan kota. 36Keta haraiaan hodi temi okaan ulun, tan okaan ulun nia la nooberan atu naruka fuuk lahon idamoos atu dadi metan lalemutin. 37Kalo o makara mamate menon, katak dei maak,Tebes. Kalo lamakara, katak dei maak Lale. Kalomaakliu tan tenik, lia nia nahabut baa diabu.

Ema mak iha Maromak fohorain, keta selu aat hodi aat(Lukas 6:29-30)

38 Hotu Yesus dale naak, Emi hatene tian ukun-badu naak, Kalo ema nahaat okaan matan, mahaat sakarniakaan matan. Kalo ema nahonu okaan nean, mahonusakar niakaan nean. 39 Mais Hau katak nunee: Ketaselu aat hodi aat. Kalo ema basa okaan hasan sorin,mabusik basa tenik sorin balu. 40 Kalo ema nalo lia baao atu nola okaan faru, foo tenik okaan faru klobor baa.41 Kalo sondadu seten o atu matiu niakaan naha too laokilo ida, matiu modi liu baa, too kilo rua. 42 Kalo emanusu okaan naha ida, foo baa dei. Kalo ema beer nola heinokaan naha ida, foo baa dei.

Emamak ihaMaromak fohorain, sia nadomi emamak hirussia

(Lukas 6:27-28,32-36)43 Hotu Yesus dale naak, Emi rona tian ukun-badu

naak, Madomi okaan maluk, mais hirus ema mak hiruso. 44 Mais Hau katak nunee: Musti madomi emamak hirus o, modi makroan nebee Nai Maromak natuunmatak-malirin baa ema mak nasusar o. 45 Kalo o malonunia, o matudu maak, o nee Ama iha lalean Niakaanoan. Nia nasei loro matan atu naksinak bodik ema diak.Nia moos nasei atu naksinak bodik ema aat. Nia natuunudan ween bodik ema mak nalo tuir Niakaan haruka, 5:35 Yesaya 66:1; Kananuk Sia 48:3 5:38 Ema Israel Sai Nosi Mesir21:24; Ukun-badu Nailulik 24:20; Hanoin Hikar Dalan Moris 19:21 5:43Ukun-badu Nailulik 19:18


namutuk no ema mak sakar Niakaan haruka. 46 Kalo omadomi loos ema mak nadomi o, o maneo maak NaiMaromak musti selu matak-malirin baa o ka? Lale! Tanema aat moos nadomi siakaan belu mak nadomi sia.47 Kalo o foo loos dame baa okaan belu, niakaan saa makliu? Tan ema mak la fiar baa Nai Maromak moos nalotuir nunia. 48Hanoin! Okaan Ama iha lalean nadomi emahotu-hotu. O moos musti malo tuir nunia!

6Ema mak iha Maromak fohorain, sia naliku ema susar

1 Hotu Yesus nanorin tenik naak, Hanoin! Keta tuirukun-badu nebee ema tonu emi. Tan kalo halo nunia,emikaan Ama iha lalean la selu sa-saa baa emi.

2 Kalo emi hakara tulun ema kiak sia, keta dale haminaaan iha ema wain oin. Tan kalo halo nunia, emi halotuir ema mak dale seluk, nalo seluk. Sia labu baa umahamulak nebee ema tonun sia naak, Emanee, ema boot!Rona, tan Haukaan dalen nee, tebes no loos! Nodi netantonun nunia, sia simu mohu siakaan saseban tian. 3Dadi,kalo emi hakara tulun ema kiak sia, keta katak baa se-see.4Hodi nunia, ema iha raiklaran la natene. Mais emikaanAma iha lalean natene saamak emi halo no-nook nia. Niananis selu nikar baa emi.

Emamak ihaMaromak fohorain, sia natene hamulak lalaok(Lukas 11:2-4)

5 Hotu Yesus dale naak, Baa oras emi hamulak, ketahalo aan hanesan ema mak dale seluk, nalo seluk. Sianakara baa labu iha dalan dahur, nodi nariik iha umahamulak, nebee ema lear naree nodi tonun sia naak, Emanee, emamoos tebes! Mais rona! Nodi simu tonunnunia,sia simu mohu siakaan saseban tian. 6 Emi keta nunia.Oras hamulak, tama baa kean laran, taka odamatan, foin 5:48 Ukun-badu Nailulik 19:2; Hanoin Hikar Dalan Moris 18:13 6:1Mateus 23:5 6:5 Lukas 18:10-14

Mateus 6:7 17 Mateus 6:16hamulak no-nook baa emikaan Ama. Masik ema seluk lanaree moos, emikaan Ama naree. Nia nanis selu baa emi.

7 Oras hamulak, keta dale laleu baa-mai. Tan ema makla natene Nai Maromak moos bele namulak nunia. Siananeo naak Nai Maromak beer siakaan hamulak maknaru-naruk nia. 8Keta halo tuir sia! Masik emi sei la husubaa Ama iha lalean moos, Nia natene tian saa mak emibuka. 9Dadi kalo hamulak, tuir knaninuk nee:Amikaan Ama iha lalean! Ita Boot naranmak lulik kaliuk.

Nebee ema hotu-hotu foti-nahaas Ita Boot naran.10 Nebee Ita Boot dadi Nain bodik ema hotu-hotu!

Nebee ema hotu-hotu nalo tuir Ita Boot harukan iharaiklaran,

oin nudaar makbukar lalean sia nalo tuir ItaBoot harukan iha lalean.

11 Foo baa ami haan mak too sura loron.12 Malua lakon amikaan salan,

hanesan ami moos halua lakon salan mak ema nalobaa ami.

13 Daka ami nebee ami keta halo aat.Sori ami mosi diabu niakaan aaat.

[Tan Ita Boot beran kaliuk, makaas kaliuk.Ita Boot mak kaer ukun hori nima-nimak too nima-

nimak.Nunia tebes. Amen.]*

14 Hanono dia-diak! Kalo emi halua lakon sala makema nalo baa emi, emikaan Ama iha lalean moos atunalua lakon emikaan salan. 15 Mais, kalo emi la houkhalua lakon sala mak ema nalo baa emi, emikaan Amamoos la nalua lakon emikaan salan.

Ema mak iha Maromak fohorain, sia natene halirin aanlalaok

16 Hotu Yesus dale naak Kalo emi hamulak hodihalirin aan, keta hakfinik oinhanesan emamakdale seluk,nalo seluk. Sia nalo nunia, nebee ema tonun sia naak,* 6:13 b: HakerekMoon lia Yunanimak tuan basuk la nakerek lia rohanmakiha lalutuk laran nee. 6:15 Markus 11:25-26

Mateus 6:17 18 Mateus 6:25Ema nee, ema moon tebes! Mais rona, tan Haukaandalen nee, tebes no loos! Nodi simu tonun nunia, siasimu mohu siakaan saseban tian. 17Kalo emi halirin aan,harois halo moos, hodi sisi fuuk dia-diak. 18Nodi nunia,ema mak naree emi la natene naak, emi hoi halirin aan.Mais emikaan Ama natene. Nia nanis selu baa emi.

Emamak iha Maromak fohorain, sia libur sasoin iha lalean(Lukas 12:33-34)

19 Hotu Yesus dale naak, Keta serwisu makaas atulibur sasoin iha raiklaran. Tan fuhuk no besi teen belenahaat sasoin nia. Ema naok moos bele sobu, foti nodibaa. 20Diak liu emi serwisumakaas atu libur sasoin ihalalean. Iha nebaa, fuhuk no besi teen la bele nahaat. Emanaok moos la bele mai sobu nodi baa. 21 Emi rai emikaansasoin iha nabee, emikaan neon moos nanis nakriit aaniha nebaa.

Ema mak iha Nai Maromak fohorain, sia moris iha kroman(Lukas 11:34-36)

22 Hotu Yesus dale naak, Ema matan, hanesan badutmak naroma neon laran. Kalo matan nakroma, nia laotuir dalan loos, hanesan emamak lao iha kroman. 23Mais,kalo matan babaur, nia la lao tuir dalan, hanesan emamak lao lemas aan iha makukun. Kalo kroman ihaemikaan neon laran makukun tian, nee naak emi morisiha makukun.

Ema mak iha Maromak fohorain, sia lalika neo-neon baamoris

(Lukas 16:13, 12:22-31)24Hotu Yesus dale naak, Ema ida la bele serwisu bodik

ulun nain rua, tan nia nanis beer ida, taliur ida. Kaloita hanai baa osan, ita la fatan haak Nai Maromak makitakaan Nain.

25 Hau katak nunee: Lalika malau aan modi neo-neonmaak, Hau atu kmoris oin nunabee? Hau atu kaa saa,atu kemu saa, atu ktau saa? Emi haneo haak moris nia 6:19 Yakobus 5:2-3

Mateus 6:26 19 Mateus 7:3bodik haa dei ka? Isinmoos, bodik tau faru dei ka? Lahoosnunia. 26 Haree kokon manu ai leten sia mak semo ihakaloan. Sia la nalau aan atu kuda no kuu. Sia la rai haaniha kanaha uman. Mais emikaan Ama iha lalean nalikusia nohuun. Nia nanis bele naliku emi diak liu nosi siatenik. Hanoin dia-diak, tan Nia nafoli emi liu tan manuai leten sia. 27Kalo ema nariik iha lalenok oin, hotu nalauaan no niakaan isin lolon, nia bele nalo niakaan isin hetakaas ka? La bele! 28 Kalo la bele, tan saa emi neo-neon atuhatais saa? Baa haree kokon ai funan sia iha hae molik.Sia la niri kabas, la soru tais.

29 Mais hanono dia-diak! Nai Soleman niakaan isibelun mak kabaas basuk moos, la bele liu ai funan niasiakaan kabaas. 30 Nai Maromak rai neon baa ai funanmak moris baa ohin loron, mais awan mate, hotu ema soebaa hai. Kalo Nia rai neon nunia, Nia nanis natais emiliu tan ai funan nia sia. Dadi, tan saa emi la fiar tebe-tebes baa Nia? 31Lalika neo-neon haak, Ita atu haa saa?Atu hemu saa? Atu tau saa? 32 Ema mak la fiar baa NaiMaromak narui aan atu buka lia nia sia hotu-hotu. Maisemi keta nunia, tan emikaan Ama iha lalean natene hotu-hotumak emi buka. 33Mais emimusti halao ulukNiakaanserwisu no tuir uluk Niakaan ukun lai, foin Nia foo tuanlia hotu-hotu mak emi buka. 34Tan lia nia, keta neo-neonbaa saa mak emi buka bodik awan. Tan awan noo niakaanhalau aan duuk. Susar ohin loron nee, too tian.

7Ema mak iha Maromak fohorain, sia keta tula lia baa ema(Lukas 6:37-38,41-42)

1 Hotu Yesus dale naak, Keta tula lia baa ema, nebeeNai Maromak la tula lia baa emi. 2 Emi hafoli ema selukoin nunabee, Nai Maromak moos nafoli emi oin nunia.Emi sukat ema seluk salan oin nunabee, Nai Maromakmoos atu sukat emi oin nunia. 3 Tan saa emi hatadan 6:30 1 Nai Israel Sia 10:4-7; 2 Lia Rai Israel no Rai Yahuda 9:3-6 7:2Markus 4:24

Mateus 7:4 20 Mateus 7:12ema seluk salan kiik,mais emikaan salan boot, emi filak lanoo? Nudaar emi haree rai ahunmusan ihamalukmatan.Mais ai baluk boot ida mak neli emikaan matan, emi lahoran. 4 Oin nunabee emi bele dale haak, Belu! Mainebee hau koas kasai rai ahunnia kosi okaanmatan. Emidale nunia, mais emi duuk la bele haree, tan ai baluk saranatoos emikaan matan. 5 Etuk oin, emi nee huun oin-kotuk tebes! Foti soe ai baluk nia hosi emikaan matan lai,nebee bele haree hikar, foin hoas rai ahun nia hosi belunmatan.

6 Keta hanorin lia moon hosi Nai Maromak bodik emamaleuk teen sia. Sia nia, hanesan asu krakat mak atu tatafila emi. Sia moos beik nuu fahi. Kalo ema foo henumahoo folin baa, fahi la titu! Nia sama loos dei.

Ema mak iha Maromak fohorain, sia namulak bei-beik(Lukas 11:9-13)

7 Hotu Yesus dale naak,Oras hamulak,

kalo hakroan bei-beik baa Nai Maromak;Nia nanis foo.

Kalo buka bei-beik;Nia nanis natudu dalan.

Kalo bolu bei-beik;Nia nanis loke odamatan.

8 Ema mak nakroan bei-beik baa Nai Maromak,nanis simu.

Ema mak buka bei-beik,nanis netan.

Ema mak bolu bei-beik,nanis Nia loke odamatan.

9 Hanoin kokon! Kalo oan nusu tubi, aman foo fatukka? Lale! 10Kalo nusu naan tasi, ama foo samea ka? Lale!11 Emikaan Ama iha lalean, laran diak tebes. Kalo emiema raiklaran mak nalo aat sei nakara foo buat diak baaoan, nuu saa tenik emikaan Ama! Nia nanis foo saa makemi husu.

12 Saa mak emi hakara ema seluk nalo bodik emi, emimusti halo nunia bodik nia. Lia nee, lia tatuur nosi lia

Mateus 7:13 21 Mateus 7:21hotu-hotu mak Bei Musa no Maromak makoan seluk siananorin kedan hori uluk aan.

Ema tama Maromak fohorain, tuir odamatan mak loot(Lukas 13:24)

13 Hotu Yesus dale naak, Kalo ema beer tama lalean,musti lao tuir odamatan mak loot. Ema lear nakara laotuir dalan mak maus, no odamatan maluak. Mais sintidu,tan dalan oin nunia, nodi ema baa moris dodok. 14 Emamak beer tama lalean musti lao tuir dalan mak susar notama tuir odamatan mak loot. Masik ema nain hira deimak lao tuir nia moos, dalan loot nia mak nodi ema baaNai Maromak.

Emamak ihaMaromak fohorain, sia keta tuirmaktolek teen(Lukas 6:43-44)

15 Hotu Yesus dale naak, Sintidu ho ema maktolekteen mak asu fanu naak, sia Maromak makoan. Sia naloaan diak nuu bibi malae. Mais tuir loos, sia ema aat nuuasu fuik makmai folan bibi malae. 16Emi bele hatene emaoin nunia sia nunee: haree loos saamak sia nalo, hanesanemi haree ai fuan atu hatene fuan nia nosi ai huun nabee.Ita hatene fuan diak, la sai nosi huun aat. 17 Kalo huundiak, fuandiak. Huunaat, fuan aat. 18Huundiak la nafuafuan aat. Nunia moos, huun aat la nafua fuan diak. 19 Aihuun mak nafua fuan aat, nanis ema mai nuan nola, soebaa hai. 20Emimoos bele hatenemakoan tolek teen niasia, hosi siakaan hahalok.

Ema mak iha Maromak fohorain, sia keta temi Yesus ihaibun dei

(Lukas 13:25-27)21 Hotu Yesus dale naak, Ema wain temi Hau naak,

Ita Boot! nudaar Hau nee, tebe-tebes siakaan Ulun.Mais sia temi iha ibun dei. Nosi ikus, Nai Maromak ihalalean atu dudu sai sia. Hela mesan ema mak tuir tebe-tebes Niakaan hakaramakNia simu nola dadi baa Niakaan 7:12 Lukas 6:31 7:19 Mateus 3:10; Lukas 3:9 7:20 Mateus12:33

Mateus 7:22 22 Mateus 8:2ema. 22 Baa oras rai falu fila, ema wain atu katak sainnaak, Hau nee siakaan Ulun. Sia atu namaus Hau naak,Ita Boot! Ami baa keke lema tian Itakaan hanorin. Amiteur sai diabu sia hodi Itakaan naran. Ami moos haseitadak blaar oi-oik hodi Itakaan beran.

23 Masik sia namaus Hau bei-beik moos, Hau atu kataasia kaak, Emi nee see? La katene emi! Emi la moris tuirNai Maromak hakaran. Sees hosi nee!

Ema mak iha Maromak fohorain, sia moris matenek, ketamoris beik

(Lukas 6:47-49)24 Hotu Yesus dale naak, Ema mak nanono baa

Hau nodi nalao Haukaan dalen, ema nia hanesan emamatenek mak nariik uma iha tatuur fatuk leten. 25 Kleu-leur udan boot tuun too motasae. Anin makaas moosbasakumania,mais la nakroon tannariik iha tatuur fatukmonas leten.

26 Ema mak nanono baa Hau mais la nalao Haukaandalen, ema nia hanesan ema beik mak nariik uma baaraihenek. 27Kleu-leur udan boot tuun toomotasae. Aninmakaas moos basak uma nia, too nakroon hotu.

Ema blaar karin rona nola Yesus hanorin makaas nosiMaromak fohorain

28 Yesus dale notu nunia, ema hotu-hotu moos blaarkarin, 29 tan Nia natene tebe-tebes hanorin nia isin. Ni-akaanhanorin lalaok lamanesakno siakaan emamanoriksia.

8Yesus nadiak nola ema ida mak moras funi mea(Markus 1:40-45; Lukas 5:12-16)

1 Nunia hotu, Yesus tuun nosi foho kiik nia. Emalear moos baa tuir Nia. 2 Teki-tekis, ema ida mak morasfuni mea mai nasoru Yesus. Ema nia naknia, hotu nusu 7:23 Kananuk Sia 6:9 7:29 Markus 1:22; Lukas 4:32

Mateus 8:3 23 Mateus 8:11baa Yesus naak, Ama Boot! Tulun hau lai! Kalo ItaBoot hakara, Ita bele halakon moras nee, nebee ema ketanakribi hau ona.

3 Rona nola nunia, Yesus lolo liman baa, kaer emamoras funi mea nia, nodi dale naak, Hau kakara. O diakona! Teki-tekis, moras nia lakon kedas. 4 Hotu Yesuskatak baa ema nia naak, Manoin! O diak tian, mais ketakatak baa se-see o! Musti malao uluk ukun nosi Bei Musalai. Baa nailulik, hotu musu nebee nia leno okaan isin,atu natene okaan moras lakon tebes ka sei. Hotu mustimatetu sera nebee ema hotu-hotu natene naak, o diaktebes tian.

Yesus nadiak nola sondadu ulun Roma ida niakaan emaserwisu

(Lukas 7:1-10)5 Hotu Yesus tama baa leo Kapernaum. Iha nia, son-

dadu ulun Roma ida mai nusu tulun naak, 6 Ama Boot!Haukaan ema serwisu ida moras todan iha uma. Nia labele nadeer nosi toba fatin ona, tan nia susar basuk.

7 Yesus nataa naak, Diak! Hau atu kbaa kadiak kolania.

8 Mais sondadu ulun nia naak, Ama Boot! Ita Bootlalika hakole aanmai ona, tan hau la kfatan simu Ita Bootiha haukaan uma. Surak Ita Boot dale hosi nee dei, niadiak kedan.

9 Hau katene lia nee, tan haukaan ulun sia nooberan atu naruka hau. Hau moos koo beran atu karukahaukaan sondadu sia. Kalo karuka haukaan ain-liman siakaak, Baa nebaa! nanis sia baa. Kalo kaak, Mai nee!nanis sia mai. Tenik, kalo karuka ema serwisu sia kaak,Serwisu nee! nanis sia nalo nunia. Dadi, surak Ita Bootdale dei, nanis haukaan ema nia diak kedan.

10 Rona nola nunia, Yesus moos blaar. Nia dale baa emalear mak tuir Nia naak: Hau kblaar! Kleur tian nunee,Hau la kasoru ema Yahudi ida mak fiar biit manesak noema Roma nee! 11 Rona! Ema matak wain manesak no 8:4 Ukun-badu Nailulik 14:1-32

Mateus 8:12 24 Mateus 8:20ema Roma nee. Sia atumai nosi lorosae no loromonu atutuur naa nodi nadahur bele-bele no Bei Abraham, Bei Isak,Bei Yakob no Nai Maromak Niakaan ema seluk sia ihalalean. 12 Tuir loos, Nai Maromak boi tian ema Yahudidadi baa Niakaan ema, mais balu la titu Nia. Nosi ikus, Niaatu dudu sees sia baa fatin makukun. Iha nia, sia noransusar basuk nodi tanis la nanawa.

13 Dale notu nunia, Yesus naruka sondadu ulun nianaak, Ama fila ona. Ama eman nia diak tian, tuir amaniakaan fiar. Baa oras nia moos, ema nia diak kedas.

Yesus nadiak nola ema moras lear(Markus 1:29-34; Lukas 4:38-41)

14 Baa loron ida, Yesus baa Petrus uman. Nia nareePetrus banin feto toba iha toba fatin, tan moras kiki.15Yesus kaer ferik nia liman, moras nia moos lakon kedas.Hotu ferik nia nadeer, baa naliku Yesus.

16 Baa oras loro atu monu, ema mai nodi siakaan emamak diabu tekar. Hotu Yesus teur sai diabu naak, Hoidiabu! Saimosi ema nee! Hotu diabu sia sai kedas. Yesusmoos nadiak nola ema moras hotu-hotu. 17 Nia nalo lianee sia hotu-hotu atu natoo saa mak Maromak makoanYesaya nakerek kedan hori uluk naak,Nia nadiak nola itakaan moras.

Nia moos natiu nola itakaan susar.Ema mak nakara tuir Yesus, musti tuir tebe-tebes(Lukas 9:57-62)

18 Nunia hotu, Yesus naree ema lear mai nalik Nia. Nianaruka Niakaan maktuir sia naak, Mai ita hodi bero baadebu balu baa.

19 Sia atu baa, ema idamai baa Yesus. Ema nia, manorikukun Yahudi. Nia dale baa Yesus naak, Ama Manorik!Ama atu baa nabee dei, hau atu ktuir Ama!

20 Mais Yesus nataa naak, Diak! Mais manoin nunee.Ema hotu-hotu noo siakaan hein fatin. Asu fuik fila baakuak. Manu ai leten fila baa knuuk. Mais Hau nee, Ema 8:12 Lukas 13:29 8:13 Mateus 22:13, 25:30; Lukas 13:28 8:17Yesaya 53:4


Raiklaran Isin Nosi Lalean. Hau la koo uma atu kfila baa.Kluni bodik ulun moos, la koo.

21 Hotu ema ida seluk mak tuir Yesus mai nusu naak,Ama Boot! Hau moos kakara tuir Ita Boot, mais habusikhau kfila baa babilan ema matas sia lai. Kalo haukaanama mate ona, foin hau kfila mai tuir Ita Boot.

22 Mais Yesus nataa naak, Nunee! Mabusik ema makla fiar Nai Maromak babilan siakaan ema maten. Kalomakara tuir Hau, tuir kedas ona!

Yesus nakahik anin dadurus too nakmatek(Markus 4:35-41; Lukas 8:22-25)

23 Nunia hotu, Yesus sae baa bero laran bele-bele noNiakaan maktuir sia. 24 Lao tian, Yesus toba. La kleur,anin dadurus mai. Laloran boot moos mai too wee tamabero laran. 25Naree nunia, maktuir sia baa fanun nadeerYesus naak, Ama Boot! Hadeer! Mai sori ami lai! Ita atumate mout mak nee ona!

26 Mais Yesus katak naak, Hoi! Tan saa emi hatauknunee? La fiar baa Hau ka? Hotu Nia nadeer, nakahikanin no laloran nia naak, Manawa ona! Laloran no aninnia moos nakmatek kedas.

27 Naree nunia, Yesus Niakaan maktuir sia blaar nodinaak, Nia nee see?! Oin nunabee too Nia bele narukaanin no laloran tuir Niakaan hakara!?

Yesus nadiak nola ema nain rua mak diabu tekar(Markus 5:1-20; Lukas 8:26-39)

28 La kleur falik, sia too debu balu baa, iha ema Gadara*rain. Iha nia, noo ema nain rua mak diabu tekar. Sia neiniha fatuk kuakmak emamaten fatin. Sia krakat aat basuk,too la noo ema ida moos naksakar aan lao tuir fatin nia.Baa oras ema rua nia naree Yesus mai, 29 sia nahii naak,Hoi! Nai Maromak Oan! Tan saa O mai koen ami? Orasatu kastikar ami, sei la too dauk!* 8:28 Hakerek Moon lia Yunani mak tuan basuk naak Gadara iha Hakereknosi Mateus. Hakerek balu naak Gergesa, no balu tenik naak Gerasa.

Mateus 8:30 26 Mateus 9:5-630 La dook nosi nia, fahi lear noi sosok rai, buka haan.

31 Diabu nia sia nusu baa Yesus naak, Maruka ami tamabaa fahi nia sia dei!

32 Yesus moos naruka diabu nia sia naak, Baa ona!Hotu diabu nia sia sai nela ema nain rua nia, tama baafahi nia sia. Fahi nia sia hotu-hotu bula, nalai lakon tuunnosi foho nia, tama baa debu boot laran. Hotumatemout.

33 Titu-naree nunia, ema makdaka fahi nia sia nalai filabaa leo laran, hotu nasara lia nia. 34 Rona sia dale nunia,ema lear sai baa fatin nia baa nasoruYesus. Hotu sia dedesnebee Nia lao nela siakaan rai nia.

9Yesus nadiak nola ema ai kmaas ida(Markus 2:1-12; Lukas 5:17-26)

1 Nunia hotu, Yesus sia sae nikar bero atu baa YesusNiakaan leo duuk iha debu balu baa. 2 Too nebaa, emaloi nodi siakaan maluk ai kmaas ida, mai baa Nia. Nareenunia, Yesus natene sia fiar naak Nia bele nadiak nolasiakaan maluk nia. Hotu Yesus dale baa ema kmaas nianaak, Oa! Makbiit neon. Hau kasu mohu okaan salansia tian.

3 Baa oras nia, ema manorik ukun Yahudi nain hiraiha nia. Rona nola Yesus dale nunia, sia laran namanaskedas. Sia dale baa malu naak, Ema nee naksakar aanliu resik! Nai Maromak mesan mak bele kasu ema salan.Ema nee nahaat Nai Maromak tian, tan nalo aan nuuNai Maromak!

4 Mais Yesus natene siakaan neon laran. Nia dale naak,Tan saa emi haneo haak Hau kahaat Nai Maromak?5-6 Hau nee, Ema Raiklaran Isin nosi lalean. Kalo haukatak baa ema nee kaak, Hau kasumohu okaan salan siatian emi la haree haukaan beran. Mais, kalo Hau katakbaa nia kaak, madeer ona hotu nia nadeer kedas, emibele haree duuk no bele hatene duukHaukaan beran atukasu ema salan.

HotuYesus naruka ema kmaas nia naak, Madeer! Fotitoba fatin, fila ona!


7 Hotu ema kmaas nia nadeer kedas, lao fila nikar.8Naree nunia, ema hotu-hotu blaar. Sia dale foti-nahaasNai Maromak naran naak, Nai Maromak makaas liuresik too foo beran nunee baa ema raiklaran.

Yesus bolu nola Mateus atu tuir Nia(Markus 2:13-17; Lukas 5:27-32)

9 Hotu Yesus lao baa fatin seluk. Iha nia, noo ema idanaranMateus. Niakaan serwisu, sisi bea. Oras Yesus nareenia iha niakaan serwisu fatin, Yesus bolu nia naak, Maituir Hau! Rona nola nunia; Mateus moos nariik, tuirkedas Yesus.

10 Hotu Mateus sale Yesus sia mai naa iha niakaanuma. Nia moos sale niakaan mamaluk maksisi bea sia nobainaka seluk sia, nebee mai naa bele.

11 Mais ema nain hira nosi partee Farisi mai nakusukbaa Yesus Niakaan maktuir sia naak, Tan saa emikaanulun tuur naa namutuk no ema folin lalek sia, nuumaksisi bea no siakaan mamaluk aat sia?

12 Mais Yesus katak baa sia naak, Ema moras, bukamakdook. Mais ema isin diak, la buka makdook. 13 Diakliu emi fila baa leno dia-diak Maromak Manfatin makuluk makoan Hosea nakerek naak,Hau kakara nebee

Haukaan ema sia nadomi malu no dodan malu.Kalo sia la nalo nunia,

sera tunun mak sia nodi natetu baa Haula noo folin saa ida.

Nai Maromak katak tebes nunia. Tan lia nia, Hau lakmai kaliku ema mak filak aan ema loos tian. Hau kmaiatu kaliku ema maksalan mak nakara buka moris loos.

Ema nusu tan saa Yesus Niakaan maktuir sia la nalirin aan(Markus 2:18-22; Lukas 5:33-39)

14 Baa oras nia, ema mak tuir Yohanis Mak Sarani Emamai baa Yesus nodi nusu naak, Ami mak tuir Yohanishalirin aan nanis. Ema Farisi sia moos nalirin aan. Mais, 9:11 Lukas 15:1-2 9:13 Mateus 12:7; Hosea 6:6

Mateus 9:15 28 Mateus 9:22tan saa Ama Niakaan maktuir sia naa-nemu bei-beik? Siala natene nalirin aan ka?

15 Mais Yesus nataa nodi lia hatetek naak, Nunee.Oras dahur hola malu, bainaka sia la nalirin aan. Sia naatoo bosu. Kalo sasudin mane sei iha nia, nanis sia hotu-hotu naa bele-bele. Mais, kalo dala ida, ema seluk kohinodi sasudin mane nia, niakaanmamaluk sia noran susar.Baa oras nia, foin sia nalirin aan.

16 Kalo faru naksira, ita la hola tais foun rohan ida, hodibaban hikar baa faru tuan mak naklees nia. Tan kalo itafasi, tais foun nia nanis nakruu, nalo faru tuan nia hetaknaklees.

17 Nunia moos, ita la salin tua foun baa knaban tuan.Tan knaban tuan nia atu naksira, hotu tua ween naniimohu. Musti salin tua ween foun baa knaban foun,nebee metin dia-diak!* [Nodi nunia, Yesus nanorinnaak Niakaan hanorin nia, hanorin foun. Keta kahur nohanorin tuan.]

Yesus nadiak nola feto ida mak moras raan naruk, no nalolawarik feto ida moris nikar

(Markus 5:21-43; Lukas 8:40-56)18 Iha nia, noo ema uma hamulak ulun ida. Baa oras

Yesus sei dale no Yohanis niakaan maktuir sia, nia mainasoru Yesus. Nia naknia iha Yesus oin nodi nusu naak,Ama! Tulun lai! Haukaan oan feto foin mate. Ita Boottulun rai liman baa nia, nebee bele moris nikar.

19 Rona nola nunia, Yesus no Niakaan maktuir sia tuirkedas ema nia.

20-21 Iha dalan klaran, noo feto ida. Tinan sanulu resinrua tian, feto nia netan fulan la nanawa tuir loos. Niamoos lao tuir Yesus sia nodi naneo naak, Surak haukoko loos Yesus farun dei moos, hau kbele diak. Tannia, nia baa koko Yesus faru ninin.

22 Oras Yesus noran nola, Nia mana atu naree feto nia.Nia moos dale naak, Bii! Makbiit okaan neon. Tan o fiar* 9:17 Hakerek Moon lia Yunani naak, ita keta salin anggor ween foun baakakaluk kulit tuan, nebee keta too beo.

Mateus 9:23 29 Mateus 9:33tebe-tebes baa Hau, o diak tian. Baa oras niamoos, fetonia diak kedas.

23 Hotu Yesus sia lao liu baa uma hamulak ulun uman.Too nebaa, Nia tama baa naree ema tanis naroan aanno ema nuu kfui, tuir siakaan adat ema maten. 24 Nareenunia, Yesus dale baa sia naak, Hanawa tanis ona. Filaona, tan lawarik nee la mate. Nia toba dei. Rona Yesusdale nunia, sia nanasa nodi nakmulis ibun baa Nia.

25 Oras ema nia sia sai mohu tian, Yesus tama baalawarik nia kean, hotu kaer baa liman. Lawarik nia moosmoris nikar kedas. 26Naree nola nunia, ema katak nasirinrai-rai nosi lia saa mak Yesus nalo tian nia.

Yesus nadiak nola ema matan delek nain rua27 Hotu Yesus lao liu. Iha dalan klaran, noo emamatan

delek nain rua. Sia lao tuir Yesus nodi nahii naak, NaiDaud husar-binan! Madomi ami lai!

28Hotu Yesus tama baa uma ida, emamatan delek nainruaniamoos tuirmai. HotuYesusnusu sia naak, Emifiartebe-tebes haak Hau koo beran atu kalo emi bele hareeka?

Sia moos nataa naak, Aikee! Lia nia Ama lalika nusuona.

29 Rona nola nunia, Yesus koko siakaanmatan nodi dalenaak, Kalo nunia, nebee dadi tuir emikaan fiar! 30Yesusdale notu nunia, sia moos bele naree kedas. Mais Yesuskatak baa sia nodimakaas naak, Hanoin! Keta katak baase-see nosi saa mak dadi tian nee!

31Mais sia la bele neti neon. Sia lao nasirin rai nia nodikeke lema lia Yesus Niakaan hahalok nia.

Yesus nadiak nola ema nunuk ida32 Delek nain rua nia sai tian, ema nodi tenik ema ida

seluk mai baa Yesus. Ema nia nunuk, tan diabu tekar.33Naree nola nunia, Yesus naruka diabu sai nela ema nia.Diabu sai tian, ema nia moos dale kedas. Hotu ema leariha nia blaar karin naak, Aikee! Ita ema Yahudi foinharee nunee!

Mateus 9:34 30 Mateus 10:234Masik nuniamoos, ema Farisi sia noran la diak. Hotu

sia dale naak, Diabu ulunmak foo beran baaNia, foinNiabele teur sai diabu.

Yesus dodan baa oras naree ema lear35 Hotu Yesus lao nasirin kota no leo wain, nodi

nanorin iha uma hamulak sia. Nia nanorin ema nosi NaiMaromak Manfatin Diak, no oin nunabee sia bele tamadadi baa Niakaan hutun-renu. Nia moos nadiak nolaema moras sia, no ema mak isin la diak sia hotu-hotu.36Naree ema lear nia sia, Yesus dodan sia tan sia la nateneatu nalo nunabee tenik. Sia hotu-hotu hanesan bibimalaemak la noo makbalin. 37 Hotu Yesus dale baa Niakaanmaktuir sia naak, Ema lear nee, nuu toos isin. Toosisin wain tian, mais ema serwisu la too atu kuu nolatoos isin nodi rai baa kanaha uman. 38 Tan lia nia, emimusti husu baa Toos Nain, nebee Nia solok ema serwisuatu baa libur nola Niakaan toos isin.

10Yesus boi nola Niakaan maktuir nain sanulu resin rua(Markus 3:13-19; Lukas 6:12-16)

1 Nunia hotu, Yesus bolu nola maktuir nain sanuluresin rua atu libur malu. Nia latan beran baa sia atu teursai diabu, nodi nadiak nola ema moras oi-oik. 2Maktuirnain sanulu resin rua mak Nia boi nia atu dadi baaNiakaan klosan, siakaan naran mak nee:

Mak dala uluk, naran Simon (niamak ema temi naakPetrus),

no alin, naran Andreas.Hotu Yakobusno alin, naran Yohanis (sia nain rua nia, Sebadeus

oan). 9:34 Mateus 10:25, 12:24; Markus 3:22; Lukas 11:15 9:35 Mateus4:23; Markus 1:39; Lukas 4:44 9:36 Sura Renu Israel 27:17; 1 Nai IsraelSia 22:17; 2 Lia Rai Israel no Rai Yahuda 18:16; Yeskiel 34:5; Sakarias 10:2;Markus 6:34 9:37 Lukas 10:2

Mateus 10:3 31 Mateus 10:143 Noo tenik Filipusno Bartolomeus.Hotu Tomasno Mateus (ema maksisi bea).Hotu Yakobus (Alfeus oan)no Tadeus.4 Hotu Simon (mak tuir partee politik Selot)*no Yudas Iskariot (nosi ikus, nia mak faan lakon

Yesus).Yesus solok Niakaan maktuir sia(Markus 6:7-13; Lukas 9:1-6)

5-6 Nunia hotu, Yesus solok Niakaan maktuir nainsanulu resin rua nia nodi naruka naak, Hau ksolok emibaa itakaan ema Yahudi sia tan sia wain la tuir NaiMaromak dalan. Sia hanesan bibi malae mak lao saladalan. Tan lia nia, emi musti baa sia dei. Keta baa emaseluk nuu ema Samaria. 7Baa katak haak, Nai MaromakNiakaan oras too tian, nebee ema hotu-hotu bele tamadadi baa Niakaan hutun-renu. 8 Baa hadiak hola emamoras, halo ema maten moris nikar, hadiak hola emamoras funi mea, no teur sai diabu sia. Nai Maromak foowain baa emi tian, mais Nia la nusu nikar sa-saa. Tan liania, oras nee emi musti baa foo wain baa ema seluk sia,mais lalika husu hikar sa-saa. 9 Baa lao tanan dei. Lalikahodi osan, 10bakae, tais selu, kaso, lale ai knoan. Tan emamusti foo baa ema serwisu, saa mak sia fatan simu.

11 Kalo emi tama baa kota, lale baa leo, buka ema maknakara simu emi. Hotu hein iha nia too lao hela. 12 Kalotama baa ema uman, hasee sia haak, Dame! 13 Kalosia simu emi dia-diak, hakroan nebee Nai Maromaknatuun matak-malirin baa sia. Mais, kalo sia la simuemi, Nai Maromakmoos la natuunmatak-malirin baa sia.14 Kalo ema la nouk nanono baa emi, sai hosi uma nia,lale kota nia. Hotu hisik hela ahukresan hosi emikaan* 10:4 Partee Selot nee buka dalan nebee ema Yahudi sia hakbois nosiukunrai Roma. Sia moos nanaran partee nee naak Patriot. 10:10 1Korintus 9:14; 1 Timotius 5:18

Mateus 10:15 32 Mateus 10:22ain atu dadi baa tadak naak, sia nain nataa duuk baasiakaanhahalok. 15Nosi ikus, kaloNaiMaromaknatuunkastikar baa ema raiklarannee, nanis Nia natuun kastikartodan baa ema Sodomno emaGomoramak uluk aat basuknia. Mais rona, tan Haukaan dalen nee, tebes no loos!Nai Maromak atu natuun kastikar todan liu tan tenik baaema mak la nouk simu emi.

Yesus katak baa Niakaan maktuir sia naak, sia atu netansusar

(Markus 13:9-13; Lukas 21:12-17)16 Hanoin! Hau ksolok emi hanesan Hau ksolok bibi

malae baa asu fuik krakat leet. Tan lia nia, emi musti hodikakutak hanesan samea matenek. Emikaan neon moosmusti loos hanesanmanu lakateu sinamak la natene bukalia. 17 Sintidu, tan ema atu naloot emi hanesan asufuik krakat tata noo bibi malae. Sia atu dada nodi emibaa moon-metan fatin. Sia moos atu tae emi iha umahamulak laran sia. 18 Sia atu dada nodi emi baa hataagubernur no nain sia tan tuir Hau. Mais emi musti hodileet nia atu katak baa sia hosi Hau. Hodi nunia, emamak la natene Nai Maromakmoos bele rona lia nosi Hau.19 Baa oras sia dada nodi emi nunia, emi lalika hataukhaak, Hau atu kdale kaak saa? Hau atu kataa kaaksaa? Lalika hatauk nunia, tan too baa niakaan oras,emikaan Ama iha lalean atu katak lia saa mak emi mustidale. 20Baa oras nia, saamak emi dale, la nahabut baa emiduuk, mais nahabut baa Nai Maromak Kmalar Lulik makatu nanorin emi atu dale saa.

21 Emi lei haree! Kalo noo ema mak fiar baa Hau ihauma ida laran, niakaan maun-biin-alin duuk atu bukadalan noo nia. Kalo oan fiar, niakaan ama mak bukadalan noo nia. Kalo inan-aman fiar, siakaan oan duukmak buka dalan noo sia. 22 Lei haree! Ema hotu-hotu 10:14 Kristus Klosan Lian 13:51 10:15 Lukas 10:4-12; Mateus 11:24;Lia Uluk Fohon 19:24-28 10:16 Lukas 10:3 10:20 Markus 13:9-11;Lukas 12:11-12, 21:12-15 10:21 Markus 13:12; Lukas 21:16

Mateus 10:23 33 Mateus 10:30atu hirus emi tebe-tebes tan tuir Hau. Mais ema maknaterus aan bei-beik too mohu, Nai Maromak atu sorinia. 23 Kalo ema naloot emi iha kota ida, hiit aan halaibaa kota seluk. Rona, tan Haukaan dalen nee, tebes noloos! Hau nee, Ema Raiklaran Isin nosi lalean. Emi sei lalao hasiri mohu dauk kota hotu-hotu iha rai Israel nee,mais Hau kmai kikar tian. Nunia tebes!

24 Kalo ema la nakara ema manorik ida, sia moos lanakara niakaan maktuir sia. Kalo ema la nakara ema bootida, sia moos la nakara niakaan ema serwisu sia. 25Kalomaktuir nanorin aan too matenek manesak no niakaanema manorik, nia noran too tian. Kalo ema serwisunanorin aan too matenek manesak no niakaan ulun, niamoos noran too tian.

Hanoin! Kalo ema dale nahaat uma ida nain naak,O nee Baalsebul mak diabu ulun! ema uma laran moosnanis netan naran aat liu tan.

Yesus katak baa Niakaan maktuir sia nebee keta hataukema raiklaran

(Lukas 12:2-7)26 Hotu Yesus dale baa Niakaan maktuir sia naak,

Lalika hatauk baa emamak sakar emi. Nosi ikus, lia makoras nee sei subar, ema hotu-hotu atu natene. 27 Liamak hau kanorin baa emi mesan, emi musti katak baaema hotu-hotu. Lia mak Hau katak no-nook baa emi, emimusti katak hasirin fatin hotu-hotu. 28 Keta hatauk emaraiklaran. Masik sia bele noo emi moos, sia la bele nooemikaan kmalar. Musti hatauk Nai Maromak dei, tan Niamesanmak noo beran atu natama emikaan isin no kmalarbaa hai naraka. 29 Emi musti hakbiit neon. Ema faanmanu harek nodi folin kmaan basuk. Mais la noo manuida kois mak monu mate, kalo emikaan Ama iha laleanla foo leet. 30 Emikaan Ama iha lalean moos lituk emitoo lia mak kiik oan basuk sia. Emikaan fuuk lahon iha 10:22 Mateus 24:9, 13; Markus 13:13; Lukas 21:17 10:24 Lukas 6:40;Yohanis 13:16, 15:20 10:25 Mateus 9:34, 12:24; Markus 3:22; Lukas 11:15 10:26 Markus 4:22; Lukas 8:17


ulun moos, Nia sura nola tian. 31 Dadi keta hatauk! NaiMaromak nafoli emi liu nosi manu harek nia sia.

Yesus katak baa Niakaan maktuir sia nebee keta moe kataksain lia Yesus

(Lukas 12:8-9)32 Nunia hotu, Yesus dale tenik naak, Ema mak

nakberan aan katak sain Hau iha ema lear oin iha raik-larannee, Haumoos atu katak sain nia ihaHaukaanAmaoin iha lalean kaak, Ema nee, Haukaan ema. 33 Maisema mak neli Hau iha ema lear oin naak, nia la nateneHau, nosi ikus Hau moos atu katak baa Haukaan Amaiha lalean kaak, Hau la katene ema nia.

Yesus katak baa Niakaan maktuir sia naak, Niakaan ma-main atu nalo ema sakar malu

(Lukas 12:51-53, 14:26-27)34 Hotu Yesus dale naak, Keta haneo haak, Hau kmai

kodi dame baa raiklaran. Lale. Hau kmai atu kalo emaraiklaran sakar malu. 35Hau kmai tuir saa mak Maromakmakoan dale kedan hori uluk naak,Oan mane sakar aman,

oan feto sakar inan,oan feen sakar banin feto,

36 tan ema uma laran duuk atu funu malu.37 Ema mak nakara tuir Hau tebe-tebes, musti nadomi

Hau liu hotu-hotu: liu nosi inan no aman, no liu nosioan sia. Kalo lale, nia la fatan dadi baa Haukaan ema.38Emamak nakara tuir Hau, mais la nouk natiu susar, niamoos la bele dadi baa Haukaan ema. 39 Ema mak nadiaaan mate tan tuir Hau, nia atu netan moris nima-nimakno Nai Maromak. Mais ema mak moris bodik isin lolonduuk, niakaan moris atu lakon nunia dei! 10:33 2 Timotius 2:12 10:36 Mika 7:6 10:38 Mateus 16:24;Markus 8:34; Lukas 9:23 10:39 Mateus 16:25; Markus 8:35; Lukas 9:24,17:33; Yohanis 12:25

Mateus 10:40 35 Mateus 11:5Yesus katak baa Niakaan maktuir sia naak, Nai Maromak

atu selu nikar ema mak simu sia(Markus 9:41)

40Hotu Yesus dale naak, Emamak simu emi dia-diak,sia moos simu Hau. Ema mak simu Hau, sia moos simuMaromak mak solok Hau. 41 Kalo ema simu Maromakmakoan ida tan sia fiar naak makoan nia tebe-tebes mainosi Maromak, nosi ikus Nai Maromak atu selu baa siahanesan Nia selu baa makoan nia. Kalo ema simu emaidamakneon loos, tan sia fiar naak emania tuirMaromakhakaran, nosi ikus Nai Maromak atu selu baa sia hanesanNia selu baa ema loos nia. 42 Ema mak simu emi tantuir Hau, Nai Maromak nanis selu nikar baa sia. Rona!Haukaan dalen nee, tebes no loos! Masik ema foo weemoon hemu fatik ida dei moos, Nai Maromak la nalua.

11Yohanis Mak Sarani Ema solok niakaan maktuir baa Yesus(Lukas 7:18-35)

1 Yesus solok notu Niakaan maktuir nain sanulu resinrua nia, Nia baa nasirin leo iha rai nia atu nanorin emanodi katak Nai Maromak Manfatin Diak.

2 Baa oras nia, Yohanis iha bui laran tian. Rona nolalia hotu-hotu mak Yesus nalo, Yohanis naruka niakaanmaktuir baa nusu Yesus naak, 3 Nai Maromak namenokedan hori uluk naak Nia atu solok Kristusmai nebee soriita ema Yahudi. Ama neemak Kristus ka? Lale, amimustihein tenik ema seluk ka? Rona nola Yohanis dale baa sianunia, sia moos baa nusu Yesus.

4 Hotu Yesus nataa sia naak, Fila baa, katak MauYohanis lia hotu-hotu mak emi rona no haree duuk tian.Lia nia sia tuir saamakMaromakmakoan Yesaya nakerekkedan naak:

5 Ema matan delek, bele titu-naree.Ema ain asak, bele nariik lao.Ema moras funi mea, isin dadi moos.

10:40 Markus 9:37; Lukas 9:48, 10:16; Yohanis 13:20

Mateus 11:6 36 Mateus 11:16Ema diuk, bele rona.Ema maten, moris nikar.Ema kiak, rona Manfatin Diak.

6 Katak baa Mau Yohanis haak nia atu netan sotir kalofiar bei-beik baa Hau. Tan Nai Maromak atu natuunmatak-malirin baa ema mak la taliur Hau!

7 Yesus dale notu nunia, Yohanis niakaan maktuir siamoos fila. Hotu Yesus dale no ema lear sia nosi lia Yohanisnaak, Baa oras emi baa buka Yohanis iha fatin fuiknia, emi haneo haak emi atu hasoru ema raiklaran oinnunabee? Emi baa iha nebaa, nanis emi la buka hasoruema mak mamar, hanesan au mak kakoen tuir anin nuu!8 Emi baa iha nebaa, nanis emi la buka haree ema maknatais tais folin todan, tan ema oin nunia nein iha tofatikdei! 9 Dadi emi baa buka see iha nebaa? Emi baa bukaMaromak makoan ka? Tebes! Yohanis nia, makoanmakaas tebes. 10 Noo hakerek kedan iha Hakerek Moonnosi lia Yohanis naak,Rona! Hau ksolok Haukaan ema

baa loke dalan bodik O.11 Tan lia nia, rona dia-diak! Haukaan dalen nee,

tebes no loos! Iha raiklaran la noo ema ida kois makmakaas liu Yohanis. Mais iha Nai Maromak fohorain,ema mak ikus basuk moos makaas liu Yohanis. 12Nahuuhori Yohanis nalao niakaan serwisu too oras nee, nooema mak sakar nebee ema la bele tama dadi baa NaiMaromak eman. 13 Bei Musa no Maromak makoan seluksia nakerek kedan tian hori uluk nosi lia nia sia hotu-hotu. 14 Sia nakerek naak Elia atu mai nikar. Fiar Hau!Yohanis nia mak Elia. Maromak makoan sia katak kedannosi niakaan mamain. 15 See mak bele tolan lia nee,nanono dia-diak.

16 Hau atu kfoo lia hatetek, nebee emi bele hatene emiema raiklaran oras nee, oin nuu saa. Emi nuu lawarikoan mak nain tu-tuur iha dalan, nodi nahii baa mamaluksia naak, 11:5 Yesaya 35:5-6, 61:1 11:10 Maleaki 3:1 11:13 Lukas 16:16 11:14 Maleaki 4:5; Mateus 17:10-13; Markus 9:11-13

Mateus 11:17 37 Mateus 11:2217 Hoi! Ami huu kfui bele-bele,

mais emi la houk bidu hodi neon diak.Ami hananu kananuk susar,

mais emi la houk tanis.18 Emi nee hanesan lawarik oan mak nakara oi-oik.

Baa oras Yohanis mai, nia nalirin aan no la nemu anggorween. Mais emi haak, Diabu tekar nia. 19Oras nee, EmaRaiklaran Isin nee mai tian. Hau kemu anggor weenno la kalirin aan. Mais emi sei haak, Etuk oin, Nia emarotus teen! Tua lanuk teen! Nadulur no ema maksisi bea!Partee ida no ema mak la noo folin! Mais emi lei hareeHaukaan dalen nee! Nai Maromak Niakaan mateneknanis atu dadi malorek iha Niakaan eman moris.

Ema mak la nouk simu Yesus(Lukas 10:13-15)

20 Nunia hotu, Yesus nahuu dean ema mak nein ihaleo sia iha rai Galilea. Nia nasei tadak blaar wain bootiha nebaa, mais sia la nouk lao nela siakaan salan notuir Nai Maromak dalan loos. 21Yesus dean naak, Emi,ema Korasin no ema Betsaida sia, sintidu! Emi atu hetandinu! Hau kasei tian tadak blaar oi-oik iha emikaanoin, mais emi la houk fiar baa Nai Maromak. Tuir loos,emi nee ema Yahudi mak haak hatene Nai Maromak.Mais, kalo uluk aan ema kota Tirus no kota Sidon nareetadak blaar mak hau kasei iha emikaan leo nia sia, siananis nalo neon aat nodi lao nela siakaan salan atu tuirNai Maromak dalan loos. Sia moos nanis natais tais henemetan, nodi tau ahukresan baa ulun, atu dadi tadak naaksiakaan neon monu baa siakaan salan. Mais tuir loos,ema Tirus no ema Sidon uluk nia, lahoos ema Yahudi. Siala natene Nai Maromak. 22 Lei haree dei! Nosi ikus,oras Nai Maromak natetu ema hotu-hotu siakaan moris,emikaan kastikar todan liu nosi ema Tirus no ema Sidonsiakaan kastikar. 11:21 Yesaya 23:1-18; Yeskiel 26:128:26; Yoel 3:4-8; Amos 1:9-10;Sakarias 9:2-4


23 Emi, ema Kapernaum sia, sintidu! Keta hanoin haak,Nai Maromak atu foti sae emi natama baa lalean. Lale!Nai Maromak atu soe lerek emi tama baa naraka! Kalotadak blaar sia mak Hau kasei iha emikaan leo, dadi uluktian iha kota Sodom, nanis NaiMaromak la nadodok kotaaat nia. Tan kalo ema Sodom naree tadak blaar nia sia,nanis sia lao nela siakaan aaat. 24 Tebes! Lei hareedei! Nosi ikus, oras Nai Maromak natetu ema hotu-hotusiakaan moris, emikaan kastikar todan liu sia!

Yesus tene ema atu tuir Nia, nebee dadi biit(Lukas 10:21-22)

25 Dale notu nunia, Yesus namulak baa Nai Maromaknaak, Ama! Ita Boot mak Ulun Boot iha lalean noraiklaran. Hau ksera dodan tan Ama subar lia nia sia nosiema mak nafolin aan matenek no ema mak loko aan sia.Mais Ama loke lia nia sia bodik ema kiik no ema maknaraik aan sia. 26 Tebes Ama! Tan lia nia nalo Ama neondiak!

27 Namulak notu nunia, Yesus katak baa ema iha nia sianaak, Rona dia-diak! Haukaan Ama iha lalean latanberan hotu-hotu baa Hau. Haukaan Ama mesan dei maknatene dia-diak Hau. Hau nee, Niakaan Oan. Haumesan dei katene dia-diak Nia. Mais Hau kboi ema atukatak nalore baa sia nosi Haukaan Ama, nebee sia moosbele natene dia-diak Nia.

28 Emi hotu-hotu mak kole, mai tuir Hau! Emi hotu-hotu mak hatiu todan, mai baa Hau! 29 Simu Haukaanhanorin no lao hamutuk ho Hau, nebee ita rua ahankarau baka matan rua mak dada bele-bele ai suak ida.Hodi nunia, emi bele dadi biit hikar. Tan Hau larandiak. Hau neon kraik. 30 Haukaan hanorin, la susar.Haukaan harukan, la todan. 11:23 Yesaya 14:13-15; Lia Uluk Fohon 19:24-28 11:24 Mateus 10:15;Lukas 10:12 11:27 Yohanis 3:35, 1:18, 10:15 11:29 Yeremia 6:16


12Ema nasee Yesus nosi lia loron hanawa serwisu(Markus 2:23-28; Lukas 6:1-5)

1 Baa loron ida, kona baa ema Yahudi siakaan loronhanawa serwisu, Yesus no Niakaan maktuir sia lao tuirtoos ida. Tan salaen, maktuir sia kuu nola hare gandum,nodi naa la-laok. 2 Iha niamoos, noo emanain hira nosipartee Farisi. Sia kaer metin adat Yahudi. Oras titu-nareeYesus maktuir sia kuu hare gandum baa loron hanawaserwisu, sia nasee Yesus naak, La bele nunia! Kuu haregandum baa loron hanawa serwisu, nakur itakaan ukun-badu!

3-4Mais Yesus nataa naak, Nunabee? Emi la hanoin liaBei Daud iha Hakerek Moon ka? Oras uluk nia, Bei Daudno niakaan maktuir sia kabun nakeo, tan salaen tebe-tebes. Sia tama baa Batane Hamulak, hotu naa nola tubimak nailulik sia sera tian baa Nai Maromak. Tuir loos,nailulik sia mesan mak bele naa tubi nia. Ema seluk labele. Mais masik Bei Daud sia naa moos, ema la nasalaksia. Emi nuu la leno Hakerek Moon! 5 Iha HakerekMoon moos hakerek nosi nailulik sia mak serwisu ihauma hamulak kona baa loron hanawa serwisu. Sia moosla sala. 6 Hanono! Uluk, uma hamulak mak folin. Maisoras nee, Hau, EmaRaiklaran Isinmai tian. Hau folin liutenik uma hamulak. 7 Iha Hakerek Moon, Nai Maromakkatak naak, Hau kakara nunee: Haukaan eman siamusti dodan malu. Kalo lale, sera tunun mak sia nodinatetu baa Hau, la noo folin. Kalo emi hatene dia-diakNai Maromak hakaran nia, nanis emi la tula sala baaHaukaan maktuir sia! Tan sia la sala. 8 Hau nee, EmaRaiklaran Isin nosi lalean. Haumak koo beran atu kakotusaa mak ema bele nalo baa loron hanawa serwisu. 12:1 Hanoin Hikar Dalan Moris 23:25 12:3-4 1 Samuel 21:1-6;Ukun-badu Nailulik 24:9 12:5 Sura Renu Israel 28:9-10 12:7Mateus 9:13; Hosea 6:6

Mateus 12:9 40 Mateus 12:19Yesus nadiak nola ema ida kona baa loron hanawa serwisu(Markus 3:1-6; Lukas 6:6-11)

9 Nunia hotu, Yesus lao nela fatin nia atu baa umahamulak. 10 Iha uma hamulak nia, noo mane ida makliman sorin matek. Ema Farisi sia buka dalan atu tula salabaa Yesus kalo nia nadiak nola ema nia kona baa loronhanawa serwisu. Tan lia nia, sia nusu baa Yesus naak,Tuir itakaan ukun-badu, ema bele nadiak nola ema konabaa loron hanawa serwisu ka lale?

11 Yesus nataa naak, Kalo bibi malae monu baa kuakkonabaa loronhanawa serwisu, bibimalae nain nanis baafoti nasai. 12Nai Maromak nadomi nanis ema raiklaranliu nosi bibi malae nain nadomi niakaan bibi malae. Tanlia nia, ita hatene haak ema bele nalo lia diak kona baaloron hanawa serwisu.

13 Hotu Yesus dale baa ema liman matek nia naak,Mau! Lolo liman mai! Ema nia moos lolo liman baa.Baa oras niamoos, liman diak kedas nuu liman sorinmakdiak nia.

14 Naree nola nunia, ema Farisi sia krakat tebe-tebes.Sia nariik lao nela uma hamulak nia, baa dale kabuar lianaak, Ita musti buka dalan hoo Nia!

Nai Maromak solok Yesus atu serwisu bodik Nia15 Mais Yesus natene siakaan kakotun aat nia. Tan lia

nia, Yesus lao nela fatin nia. Ema wain moos tuir. Niamoos nadiak nola ema moras hotu-hotu. 16 Mais Nianakahik sia naak, Keta katak ema seluk haak, Hau neesee. 17 Lia nia natoo saa mak Nai Maromak katak kedanbaa makoan Yesaya hori uluk naak,18 Haree kokon! Ema nee, mak Haukaan ema ain-liman

mak Hau kboi tian.Hau kadomi nia.

Nia nalo Hau neon diak tebes.Hau atu kfoo Haukaan Kmalar baa nia,

nebee nia baa nanorin ema klubun hotu-hotunosi Haukaan dalan moris mak loos.

19 Nia la basa karas. 12:11 Lukas 14:5

Mateus 12:20 41 Mateus 12:28Nia la naksaek aan.20 Nia laran diak.

Nia la nasusar ema.Ai mak kreis naktohar, nia la silu.

Badut lakan mak kreis mate, nia la nuu namate.Nia nanorin ema too ema hotu-hotu natene tuir Nai

Maromak dalan loos.21 Emanosi klubunhotu-hotu iha raiklaran atuhaloonbaa

Nia, tan sia natene Nia nee see.Manorik Yahudi sia tula sala baa Yesus naak, diabu ulun

mak foo beran(Markus 3:20-30; Lukas 11:14-23)

22 Dala ida, ema nodi emamoras idamai baa Yesus. Emania, diabu tekar too matan delek no la bele dale. Yesusmoos nadiak nola nia nodi teur sai diabu. Hotu ema niamatan moon. Nia moos bele dale kedas. 23 Naree nolanunia, ema hotu-hotu blaar karin nodi naak, ArumakEma nee Daud husar-binan mak Nai Maromak namenohori uluk atu solok mai. Nia nee nanis Ema mak ita hei-hein tian nia!

24 Mais oras ema Farisi sia rona nola nunia, sia la simu.Sia dale naak, Lale! Ema nee bele teur sai diabu tandiabu ulun Baalsebul mak foo beran baa Nia.

25 Mais Yesus natene ema Farisi siakaan hanoin. Niakatak baa sia naak, Emi dale nia la tama kakutak! Kalorenu rai ida natuda malu, oin nunabee rai nia bele nariikmetin! Nunia moos kalo ema kota ida, lale ema uma laranida, toemalu, sia nanis keen karinmalu too dodokwelon.26 Dadi kalo diabu sia funu malu no teur malu, siakaanulun la bele kaer ukun kleur. 27 Hanoin! Emikaan emasia moos teur diabu. Sia nodi beran nosi diabu ka? Lale!Dadi keta nain da-dale haak, Hau kodi diabuberankteurdiabu. Emikaan ema duuk atu nakotu naak sala makemi tula nia la kona. 28 Mais hanoin! Kalo Hau kteurdiabu kodi Nai Maromak beran, lia nia natudu naak NaiMaromak kaer ukun tian iha emikaan oin. 12:21 Yesaya 42:1-4 12:24 Mateus 9:34, 10:25

Mateus 12:29 42 Mateus 12:3729 Kalo ema mai atu nadau nola naha iha ema biit ida

uman, niamusti kesi uluk emania lai, foin bele nadaunolanaha.*

30Hanoin! Emamak la nakbelan noHau, nia funuHau.Ema mak la tulun Haukaan serwisu, nia tokar lauk.31Hanono dia-diak Haukaan dalen nee! Nai Maromaknadia aan tian atu kasu ema salan. Kalo ema ida dalenahaat ema seluk, Nai Maromak kasu sala nia. Mais,kalo ema naksakar aan dale nahaat Maromak KmalarLulik, Nai Maromak la kasu sala nia. 32 Hau nee, EmaRaiklaran Isin nosi lalean. Kalo ema dale nahaat Hau,Nai Maromak sei kasu sala nia. Mais, kalo dale nahaatMaromak Kmalar Lulik, masik too rai falu fila moos, NaiMaromak la kasu sala nia!

Ai huun no fuan(Lukas 6:43-45)

33 Hotu Yesus dale liu baa ema Farisi sia naak, Ai huundiak nasai fuan diak. Ai huun aat nasai fuan aat. Nosi aifuan, ema bele natene ai huun nia, diak ka lale. 34 Eminee, hanesan samea maktolek teen! Emi la hatene dalelia diak, tan lia mak emi rai iha neon laran, nia mak atusai nosi emikaan ibun. 35 Ema diak nanis dale lia diaktan nia rai lia diak iha neon laran. Ema aat nanis dale aattan nia rai lia aat iha neon laran.

36 Fiar Hau! Oras rai falu fila Nai Maromak atu natetuema hotu-hotu siakaan moris. Baa oras nia, ema ida-idak musti nataa nosi niakaan lia fuan mak sai nosi ibun.37 Dadi sintidu! Nai Maromak atu tetu emikaan lia fuansia nodi nakotu naak, emi kona kastikar ka lale.

Ema nusu Yesus natudu kakaer(Markus 8:11-12; Lukas 11:29-32)

* 12:29 Hodi nunia, Yesus katak naak Nia biit liu diabu ulun mak sia teminaak Baalsebul. 12:30 Markus 9:40 12:32 Lukas 12:10 12:33Mateus 7:20; Lukas 6:44 12:34 Mateus 3:7, 23:33, 15:18; Lukas 3:7, 6:45

Mateus 12:38 43 Mateus 12:4438 Rona nola Yesus dale nunia, manorik ukun Yahudi

nain hira no ema Farisi sia nusu baa Nia naak, AmaManorik, ami husu Ama nalo tadak blaar, nebee ami belehatene Ama beran nia tebe-tebes nosi Nai Maromak.

39 Mais Yesus nakbehek sia naak, Hoi! Emi, ema orasnee, la houk tuir Nai Maromak! Emi hatene halo aatdei! Masik emi husu tadak blaar moos, Hau la kfoo. Uluk,Nai Maromak foo tian tadak blaar nodi NiakaanmakoanYunus. Nia too tian! 40 Baa oras nia, Yunus nein lorontolu, kalan tolu, iha naan tasi boot kabun laran. Nuniamoos Hau, mak Ema Raiklaran Isin nosi lalean. Hau atukein loron tolu, kalan tolu iha fatuk kuak iha ema matenfatin. 41 Baa loron rai falu fila, Nai Maromak atu nariikdadi makotu lia. Ema Niniwe sia moos atu nariik dadibaa mataa lia, nodi tula sala baa emi naak, Emi hotu-hotu nee, beik! Uluk, ema Niniwe nia sia nanono baaMaromakmakoan Yunus, hotu sia lao nela siakaan salan.Mais emi lale! Tuir loos, oras nee noo tian Ema ida ihaemikaan klaran mak makaas liu Yunus. Nia mak Haunee. Mais emi la titu kedan. 42 Baa loron rai falu fila,Nai Maromak nariik dadi makotu lia, Nai Feto Seba nosilorokbelan nebaa moos atu nariik dadi baa mataa lia. Niaatu natudu liman fuan nodi tula sala baa emi hotu-hotumakmoris baa oras nee naak, Emi nee hotu-hotu, beik!Uluk, nai feto nia mai nosi rai dook atu naree nodi matanduuk Nai Salomo niakaan matenek. Tuir loos, oras neenoo tian Ema ida iha emikaan klaranmakmakaas liu NaiSalomo. Nia mak Hau nee. Mais emi la titu kedan.

Diabu fila nikar baa ema mak uluk nein fatin(Lukas 11:24-26)

43Hotu Yesus dale naak, Kalo diabu kona teur sai nosiema ida, diabu nia baa fatin fuik atu buka hanawa fatin.Mais, kalo la netan fatin makonak, 44nia naneo naak, Aa!Tan la ketan fatin, diak liu hau kfila kikar baa kein iha 12:38 Mateus 16:1; Markus 8:11; Lukas 11:16 12:39 Mateus 16:4;Markus 8:12 12:40 Yunus 1:17 12:41 Yunus 3:5 12:42 1Nai Israel Sia 10:1-10; 2 Lia Rai Israel no Rai Yahuda 9:1-12


ema uluk nia. Hotu diabu nia fila nikar, naree fatin niatetuk no nesan tian. 45 Hotu nia baa bolu tenik niakaanmaluk nain hitu mak aat liu tan nia. Sia hotu-hotu baanein iha ema nia nodi nababu nia bele-bele. Tan baa nia,ema nia moris hetak susar tenik.

Yesus Niakaan familin malolok(Markus 3:31-35; Lukas 8:19-21)

46 Baa oras Yesus sei dale no ema lear, Niakaan inan noalin sia mai atu nasoru Nia. Sia nariik iha luan, narukaema bolu Yesus. 47 Hotu ema baa katak baa Nia naak,Ama! Ama inan no ama alin sia iha luan. Sia atu nasoruAma.

48Mais Yesus nataa naak, Haukaan inanmalolokmaksee? Haukaan alinmalolokmak see? 49Hotu Nia natuduema mak tuur iha nia sia nodi naak, Titu baa! Sianee mak Haukaan familin malolok sia. 50 Ema mak nalotuir Haukaan Ama iha lalean hakaran, sia mak Haukaanfamilin malolok.

13Yesus foo lia hatetek nosi ema mak kari fini iha rai oi-oik(Markus 4:1-9; Lukas 8:4-8)

1 Baa loron nia moos, Yesus sai nosi uma nia, baa tuuriha debu Galilea tehen. 2 Ema lear moos mai kabuunnola Nia. Naree nunia, Nia sae baa bero ida mak nanawaiha nia, nebee ema hotu-hotu iha rai leten bele ronaNiakaan hanorin. 3 Oras nia, Nia nanorin lia wain nodilia hatetek. Nia foti lia naak, Noo ema mahalo toos ida.Nia baa kari fini iha toos. 4 Baa oras kari, fini balu monubaa dalan. Hotu manu ai leten sia mai tutu nola fini nianotu. 5 Fini balu monu baa rai fatuk. Fini nia tubu lais,tan kona rai niis. 6Mais baa oras loro manas, tubun nianaklaik toomatemaran tan abut tama la lean. 7Fini balumonu baa ai tarak laran. Ai tarak nia nabit noo fini tubunsia. 8Mais fini balu tenik monu baa rai isin. Sia tubu, hotu 13:2 Lukas 5:1-3

Mateus 13:9 45 Mateus 13:17boot too nafua. Balu foo nikar folin too isin tolu nulu,balu too isin neen nulu, balu tenik too isin atus ida.

9 See mak noo tilun, rona dia-diak!Yesus nalore tan saa Nia nanorin nodi lia hatetek(Markus 4:10-12; Lukas 8:9-10)

10 Nunia hotu, Yesus Niakaan maktuir sia mai nusunaak, Tan saa Ama nanorin ema nia sia nodi liahatetek?

11 Yesus nataa naak, Emi nee beer hatene tebe-tebesNai Maromak ukun. Tan lia nia, Hau kloke malorek liahatetek nia isin baa emi. Mais, kalo ema seluk, Haukanorin kodi lia hatetek dei. 12 Ema mak buka atu natenetebe-tebes Nai Maromak Niakaan beer, nia hetak natene.Mais emamak la nanono baa Nai Maromak Niakaan beer,nia hetak beik. 13Hau kanorin sia kodi lia hatetek nuniatan:Sia naree tian,

mais la nouk tolan.Sia rona tian,

mais la nouk natene.14 Sia nia hanesan ema mak Maromak makoan Yesaya

nakerek kedan naak,Emi atu rona,

mais emi la houk tolan.Emi atu haree,

mais emi la houk hatene saa mak dadi tian.15 Ema nee sia, neon monas.

Sia nadiuk tilun.Sia nadelek matan.

Habusik baa, nebee siakaan tilun diuk nunia dei,Habusik baa, nebee siakaan matan delek nunia dei.

Nebee Hau lalika kadiak sia,tan sia la nikir Hau.

16 Mais emi nee, sotir tebes tan haree tian hodi matanduuk, no rona tian hodi tilun duuk. 17 Rona! Haukaandalen nee, tebes no loos! Uluk aan, Maromakmakoan no 13:12 Mateus 25:29; Markus 4:25; Lukas 8:18, 19:26 13:15 Yesaya6:9-10

Mateus 13:18 46 Mateus 13:28ema neon loos sia beer atu naree saa mak emi haree tiannee, mais la bele. Sia moos beer atu rona saa mak emirona tian nee, mais la bele.

Yesus nalore lia hatetek nosi fini(Markus 4:13-20; Lukas 8:11-15)

18 Dale notu nunia, Yesus katak baa sia naak, Tan emibeer hatene Nai Maromak ukun, hanono dia-diak liahatetek nia isin. 19 Fini mak monu baa dalan, hanesanemamak ronaManfatin nosi lia Nai Maromak kaer ukun,mais la tolan tebe-tebes. Hotu diabu ulun mai nadau nolaManfatin nia nosi neon. 20 Fini mak monu baa rai fatuk,hanesan ema mak rona Nai Maromak Manfatin, hotusimu nodi neon diak. 21MaisManfatin nia la nahabut, tanema nia la rai iha neon. Baa oras ema seluk nasusar niatan nia simu Manfatin nia, nia nabusik nela kedan. 22 Finimak monu iha ai tarak laran, hanesan emamak rona nolaManfatin nia. Mais, tan nia nalau aan nodi lisan oi-oik atumoris furak, nia sesu sai Manfatin nia nosi neon, too lano folin tian. 23Mais fini mak monu baa rai isin, hanesanema mak simu Nai Maromak Manfatin, hotu nalo tuirNiakaan beer. Nia nalo lia diak, hanesan fini mak nafuawain too isin tolu nulu, isin neen nulu, no isin atus ida.

Yesus foo lia hatetek hae iha toos laran24 Hotu Yesus katak tenik lia hatetek ida naak, Nai

Maromak babilan renun nunee. Noo ema ida kari fini ihatoos. 25 Baa kalan, nia toba dukur bele-bele no niakaanema serwisu sia. Hatene hodi baa, ema aat mai karifini hae fuik iha toos nia. 26 Baa oras toos nahuu nasaiisin, ema serwisu naree nola hae fuik moos tubu iha nia.27 Hotu sia baa katak toos nain naak, Ama boot! Horihirak nia ama kuda fini diak iha toos. Tan saa oras neehae wain mak tubu?

28 Ulun nia nataa naak, Nia, funu niakaan hahalok.Hotu niakaan ema serwisu katak naak, Ama boot, ami

baa hafaho mohu hae nia sia ka? 13:17 Lukas 10:23-24

Mateus 13:29 47 Mateus 13:3529 Mais ulun nataa naak, Keta! Tan oras emi hafaho

hae nia sia, itakaan ai horis diak sia moos nakfokit tuir.30 Habusik baa, nebee sia tubu bele-bele. Too oras kuu,foin hau katak baa emamakuu sia kaak, Libur uluk haefuik nia sia. Hotu kesi hola, sunu mohu. Foin libur holatoos isin diak sia, hatama baa kanaha uman.

Yesus foo lia hatetek ai fuan musan kiik(Markus 4:30-32; Lukas 13:18-19)

31 Hotu Yesus dale tenik naak, Hau ktuan tenik liahatetek ida, nebee emi bele hatene oin nunabee NaiMaromak renun tuan wain. Uluk fohon, Nai Maromakrenun nain hira dei, hanesan ai fuanmusan kiik oanmakema kuda iha toos.* 32Masik ai fuan nia musan kiik oanbasuk, kalo moris mai tian, nia dadi ai huun mak bootkaliuk iha toos nia. Too manu ai leten sia moos mai naloknuuk iha sorun.

Yesus foo lia hatetek tua teen tubi(Lukas 13:20-21)

33 Hotu Yesus tuan tenik lia hatetek ida naak, NaiMaromak renun moos hanesan tua teen mak ema kahurbaa tubi rahun. Tubi rahun nia sae too boot, tan tua teenmak oan basuk nia.

Yesus nodi lia hatetek, nanorin lia foun sia mak ema sei larona dauk

(Markus 4:33-34)34 Oras nia, Yesus nanorin ema lear nodi lia hatetek oi-

oik nunia. Nia la nodi lia seluk, mais nodi loos lia hatetekdei. 35 Nia nanorin nunia atu natoo saa mak Maromakmakoan nakerek kedan hori uluk naak,Hau atu kanorin kodi lia hatetek.

Hau atu katak lia sia mak ema sei la rona dauk,* 13:31 Hakerek Moon lia Yunani naak, masik emi fiar hanesan ai musan (sinapi). Sinapi nia, ai musan mak kiik oan, mais nia tubu boot tooaas roa tolu. Ai oik nia la noo iha rai Timor.


nahuu hori Nai Maromak nasei raiklaran toooras nee.

Yesus nalore lia hatetek nosi hae fuik36 Hotu Yesus lao nela ema lear nia sia, fila baa uma.

Niakaan maktuir sia moos mai nusu baa Nia naak, Ama!Tulun malore lia hatetek hae fuik nia!

37 Yesus nataa naak, Ema mak kari fini diak nia, neemak Hau, Ema Raiklaran Isin nosi lalean. 38 Toos nia,mak raiklaran nee. Fini diak nia, mak Nai Maromakeman. Hae fuik nia, mak diabu ulun eman sia. 39 Ema aatmak mai kari hae fini nia, mak diabu ulun duuk. Oraskuu toos isin nia, mak oras rai falu fila. Ema makuutoos isin nia, mak Maromak Niakaan makbukar laleansia. 40 Baa loron rai falu fila, sia atu libur nola hae nia sia,hotu sunumohu. 41Hau nee, EmaRaiklaran Isin,mak atusolokmakbukar lalean sia mai. Sia atu baa libur nola emahotu-hotumak la tuir Nai Maromak ukun. Sia moos liburnola ema hotu-hotumak sokur ema seluk, nebee keta tuirNai Maromak ukun. 42 Hotu sia atu soe ema aat nia siahotu-hotu baa hai naraka, hanesan hae mak kona sununia. Iha nia, sia noran susar tebe-tebes nodi tanis nadeunaan la nanawa. 43Mais ema mak nalo tuir Nai Maromakhakaran, sia atu nein nima-nimak no siakaanAmaNai ihalalean. Iha nia, sia naksinak nakroma hanesan loro. Ronamai! Ema mak nouk nanono baa Hau, taan tilun dia-diak!

Yesus foo lia hatetek nosi naha mahoo folin todan44 Hotu Yesus tuan tenik lia hatetek ida naak, Ema

mak nakara dadi Nai Maromak eman, hanesan ema idamak nakara nola sasoin mahoo folin todan. Noo emaida mak netan nola sasoin mean-matak iha rai rohan ida.Naree nola tian, nia neon diak nodi nakoi nikar kedas.Hotu fila lai-lais, baa faan mohu niakaan sasoin hotu-hotu. Hotu nia mai sosa nola kedan rai rohan nia, nebeesasoin folin todan nia dadi niakaan. 13:35 Kananuk Sia 78:2

Mateus 13:45 49 Mateus 13:54Yesus foo lia hatetek nosi fatuk mahoo matan mak folin

todan45 Hotu Yesus tuan tenik naak, Ema mak nakara dadi

Nai Maromak eman, sia moos hanesan ema makfaan sa-saa ida mak nakara netan fatuk mahoo matan mak folintodan. 46 Baa oras nasoru fatuk mahoo matan mak diakbasuk, nia fila lai-lais, baa faan mohu sasoin seluk siahotu-hotu. Hotu nia mai sosa nola fatuk mahoo matannia, nebee dadi baa niakaan.

Yesus foo lia hatetek hili daitiha isin47 Hotu Yesus tuan tenik naak, Nai Maromak moos

ukun fohorain hanesan lia nee. Noo ema maktuun tasinodi daitiha ida baa tiha iha debu laran. 48 Daitiha nianakonu tian, sia firi sae baa tasi tehen. Hotu sia tuurnili naan tasi nosi daitiha nia. Naan tasi mak diak, sianatama baa koe. Naan tasi mak la diak, sia soe lerek.49 Nunia moos baa oras rai falu fila. Maromak Niakaanmakbukar lalean sia atu mai fae salin ema aat no emadiak. 50Sia soe ema aat sia hotu-hotu baa hai naraka. Ihania, sia noran susar basuk nodi tanis la nanawa.

Yesus nanorin nosi hanorin tuan no hanorin foun51 Dale notu nunia, Yesus nusu baa sia naak, Emi

hatene lia hotu-hotu mak Hau kdale tian nia ka lale?Sia nataa naak, Ami hatene, Ama Boot!52 Hotu Yesus nataa fila naak, Diak! Lia nia nuu

ema manorik ukun ida mak natene tebe-tebes hanorinuluk aan nosi Hakerek Moon. Hotu nia moos simu tenikHaukaan hanorin baa oras nee. Nia hanesan uma idanain mak loke niakaan tanasak atu lalore niakaan sasointuan bele-bele no sasoin foun.

Ema Nasaret dudu sai Yesus(Markus 6:1-6; Lukas 4:16-30)

53 Yesus nanorin notu ema lear nodi lia hatetek, Niamoos lao nela fatin nia 54 atu fila baa Niakaan leo. Toobaa, Nia tama baa uma hamulak atu nanorin ema. Emahotu-hotu mak rona Nia, blaar tebe-tebes nodi dale baamalu naak, Ema nee, matenek tebes! See mak nanorin

Mateus 13:55 50 Mateus 14:6nia? Oin nunabee too Nia bele nalo tadak blaar nia sia?55Tuir loos, Nia nee, badaen ai ida oan loos dei. Ita hateneNiakaan inan Maria, no niakaan alin sia, mak Yakobus,Yusuf, Yudas no Simon. 56 Ita moos hatene Niakaan alinfeto sia tan ita hotu-hotu leo ida! Nia netan Niakaanmatenek nia, nosi nabee tenik? Nia netan Niakaan beranmakaas nia, nosi see tenik? 57 Tan baa nia, sia la noukrona baa Yesus tenik.

Mais Yesus katak baa sia naak, Tebes! Ema nakneterMaromak makoan nosi fatin seluk, liu nosi makoan leoduuk. 58 Tan sia la nouk fiar baa Yesus, Yesus moos lanalo tadak blaar wain iha leo nia.

14Ema noo Yohanis Mak Sarani Ema(Markus 6:14-29; Lukas 9:7-9)

1 Baa oras nia, Nai Herodes kaer ukun iha rai Galilea.Nia rona nola lia oi-oik nosi Yesus tian. 2Hotu nia katakbaa eman serwisu sia naak, Yesus nee, nanis YohanisMak Sarani Ema. Hori hirak nia, hau karuka taa holaYohanis ulun tian. Oras nee nia moris nikar tian. Tanlia nia, Yesus noo beran nalo tadak blaar nia sia.

3 Nai Herodes dale nunia, tan uluk nia nalo lia noYohanis, too natamaYohanis baa bui. Lia nia nunee: NaiHerodes nola alin Filipus feen, naran Herodias. Mais tuirloos, Filipus no Herodias sei la soe malu dauk. 4 Tan nia,Yohanis dean hei-hein naak, Ama Nai la bele nola amaalin feen. Lia nia nakur itakaan adat Yahudi!

5 Mais Herodes la nouk rona. Nia nola luku Herodiasdei. Nia moos buka dalan noo Yohanis Mak Sarani Ema.Mais nia nakerat ema lear, tan sia fiar naak Yohanis nia,mak Maromak makoan. Tan baa nia, Herodes narukaniakaan ema sia natama Yohanis baa bui.

6 Kleu-leur Herodes nalo niakaan dahur loron moris.Baa oras nia, ina Herodias oan feto ida bidu iha bainaka 13:57 Yohanis 4:44 14:4 Lukas 3:19-20; Ukun-badu Nailulik 18:16,20:21

Mateus 14:7 51 Mateus 14:17sia oin. Nia bidu furak basuk, too nalo Herodes neon diaklo-loos. 7 Bidu notu, Herodes bolu nola oan feto nia nodinaak, O makara musu saa baa hau, katak baa dei! Haunanis foo baa o. Hau kaak tebe-tebes kodi Nai Maromaknaran.

8 Rona nain dale nunia, ina Herodias sasuku niakaanoan. Hotu oan baa nusu ama nai naak, Ama! Haukusu Yohanis Mak Sarani Ema niakaan ulun. Tau baahanematan, hodi mai nee, foo baa hau.

9 Rona oannusu nunia, Herodes neon lakon kedas. Maisnia la bele dada nikar niakaan lia fuan, tan bainaka hotu-hotu rona nola tian. Tan baa nia, nia tuir oan nia beer dei.10Nia naruka ema baa taa nola Yohanis ulun iha bui laran.11 Taa nola tian, sia tau baa hanematan, nodi foo baa oannia. Nia simu nola hanematan nia, tane nodi foo baa inan.12 Baa oras Yohanis niakaan maktuir sia rona naak emataa nola Yohanis ulun tian, sia mai nola niakaan maten,nodi baa nakoi. Hotu sia baa nasara lia nia baa Yesus.

Yesus nahaan ema nain rihun lima resin(Markus 6:30-44; Lukas 9:10-17; Yohanis 6:1-14)

13 Baa oras Yesus rona lia Yohanismate, Nia no Niakaanmaktuir sia lao nela fatin nia. Sia sae bero baa fatin fuikida atu nanawa kole iha nia. Mais ema lear naree Yesussiakaan bero lao tuir debu tehen. Sia moos sai nosi leo,lao tesi tuir rai maran, too uluk Yesus. 14 Baa oras Yesustuun nosi bero, Nia naree ema lear noi nein Nia tian.Naree nunia, neon monu baa sia. Nia moos nadiak nolasiakaan ema moras sia.

15 Loron malirin, Yesus Niakaan maktuir sia mai katakbaa Nia naak, Ama! Loraik tian! Diak liu Ama narukaema nee sia baa sosa haan iha leo kreis nee sia. Tan ihafatin fuik nee la noo haan.

16 Mais Yesus nataa naak, Lalika! Emi mak hahaan siadei.

17 Sia nataa naak, Aikee, Ama! Ami la hoo sa-saa atuhodi hahaan ema lear nee. Ami atu halo nunabee? Amihoo loos tubi baluk lima no naan tasi lolon rua!

Mateus 14:18 52 Mateus 14:3318 Rona nola nunia, Yesus dale naak, Soin! Hodi mai

ona! 19 Hotu Nia naruka ema nia sia tuur libur malubaa hae fohon. Hotu Nia nola tubi nia no naan tasi nia.Nia tanaat baa lalean nodi sera dodan baa Nai Maromak.Hotu Nia tohi fae tubi nia sia, lolo baa maktuir sia nebeefae baa ema nia sia hotu-hotu. 20 Sia hotu-hotu naa toobosu. Naa notu, maktuir sia baa libur nola haan resin sia,nakonu nola koe sanulu resin rua. 21 Ema hotu-hotu maktuur naa nia, takseer ema mane rihun lima. Sei la suradauk feto no lawarik oan sia.

Yesus lao iha wee leten(Markus 6:45-52; Yohanis 6:16-21)

22 Ema lear nia hotu-hotu naa tian, Yesus narukaNiakaanmaktuir sia sae bero, baa uluk debu balu baa. Niaduuk sei nein iha nia atu naruka ema lear nia fila nikar.23Sia hotu-hotu fila tian, Yesus sae baa foho ida leten atunamulak. Too kalan, Niamesan sei ihania. 24Baa oras nia,Niakaan maktuir siakaan bero dook tian iha debu klaran.Mais sia fofermakaas tebe-tebes, tan bero lao sakar anin.Laloran boot moos basak bero nia. 25 Kreis rai naroma,Yesus baa tuir sia, lao tuir wee leten. 26Naree nola nunia,maktuir sia sarebak basuk. Sia natauk nodi dale naak,Hoi! Saa mak nia? Ema kmalar ka?!

27Mais Yesus dale baa sia naak, No-nook baa dei. Haunee Yesus! Keta hatauk.

28 Rona nola nunia, Petrus nataa naak, Kalo tebe-tebes Ama Boot, maruka hau klao iha wee leten toneAma.

29 Yesus nataa naak, Diak! Mai ona! Petrus moos sainosi bero baa Yesus, nodi lao tuir wee leten. 30Mais orasnoran anin makaas, nia natauk tan atu mout ona. Nianahii naak, Adeei Ama Boot! Tulun hau lai!

31 Yesus moos lolo liman lai-lais, nodi kaer nola Petrus.Hotu Yesus dale naak, Petrus! Tan saa o neon ruaknunia? O la duun fiar baa Hau ka?

32 Hotu sia nain rua tama baa bero laran. Anin moosnakmatek kedas. 33Naree nola nunia, Niakaanmaktuir sia

Mateus 14:34 53 Mateus 15:5-6foti tonu-naboot Nia naak, Aikee! Ama nee, tebe-tebesNai Maromak Oan!

Yesus nadiak nola ema moras sia iha Genesaret(Markus 6:53-56)

34 Too debu balu baa, Yesus sia tuun baa leo Genesaret.35Baa oras tuun, ema lear titu-naree tian. Sia nahii naak,Hoi! Yesus mai tian! Sia moos nalai baa katak nasirinlia nia, too emanodi emamoras hotu-hotumai baa Yesus.36 Sia nusu nebee bele koko Yesus farun, tan naneo naak,Surak ema moras koko Yesus faru ninin dei moos, belediak. Baa oras niamoos, emamoras hotu-hotumak kokoYe

YesusLiaDiꞌak tuir Mateus - ebible.org · Mateus1:1-2 1 Mateus1:7-11 YesusLiaDiꞌak tuir Mateus...

Documents

Transcript of YesusLiaDiꞌak tuir Mateus - ebible.org · Mateus1:1-2 1 Mateus1:7-11 YesusLiaDiꞌak tuir Mateus...