PSIKOSIS FUNGSIONAL

69
Fitri Sutomo

description

psikosis fungsional

Transcript of PSIKOSIS FUNGSIONAL

Page 1: PSIKOSIS FUNGSIONAL

Fitri Sutomo

Page 2: PSIKOSIS FUNGSIONAL

Psikosis :

Hilangnya kemampuan seseorang

untuk membedakan suatu keadaan

realistik atau non realistik

Page 3: PSIKOSIS FUNGSIONAL

Psikosis :

• Psikosis Organik

• Psikosis Fungsional

Page 4: PSIKOSIS FUNGSIONAL

Psikosis Fungsional :

• Skizofrenia

• Gangguan Waham

• Psikotik lainnya

• Skizoafektif

• Gangguan Mood

Page 5: PSIKOSIS FUNGSIONAL
Page 6: PSIKOSIS FUNGSIONAL

Sejarah :skizofrenia

schizo = perpecahan / splitphrenos = mind

--- perpecahan pikiran, perilaku & perasaan.

1.Emil Kraepelin :

= Demensia Prekoks

= kognitif memburuk

= halusinasi & waham

Page 7: PSIKOSIS FUNGSIONAL

2. Eugen Bleuler :

Gejala Pokok :

4 A - Asosiasi terganggu- Afektif terganggu- Autisme- Ambivalensi

Gejala Tambahan :

- waham

- halusinasi

Page 8: PSIKOSIS FUNGSIONAL

3. Gabriel Langfeldt :

• True skizofrenia( nuclear schizophrenia/ non

remisi skizofrenia/skofrenia proses )

- Depersonalisasi- Autisme- Emosi tumpul- Derealisasi- Onset perlahan

• Psikosis skizofreniform

(schizophrenic-like psychosis)

Page 9: PSIKOSIS FUNGSIONAL

4. Kurt Schneider :

• 1st rank symptom- audible thought

- voices arguing / discussing

- voices commenting- somatic passivity

experiences- thought withdrawal n

experiences of influenced thought

- thought broadcasting- delusional persepsi

• 2nd rank symptom- gangguan persepsi lain

- ide yang bersifat waham tiba-tiba

- kebingungan- perubahan mood depresi

dan euforik- kemiskinan emosi

Page 10: PSIKOSIS FUNGSIONAL

5. DSM IV / PPDGJ II

6. ICD-10 / PPDGJ III

Page 11: PSIKOSIS FUNGSIONAL

Epidemiologi

• Prevalensi 1% populasi dunia

• Angka insidens 1 per 10.000 orang per tahun

• Jenis kelamin & Budaya : sama

• Onset pria : 15-25 tahun, wanita : 25-35 tahun

• 25-50 % usaha bunuh diri, 10% berhasil

Page 12: PSIKOSIS FUNGSIONAL

• Gg jiwa paling serius

• Penanganan harus cermat & seksama

• Quality of life buruk

Page 13: PSIKOSIS FUNGSIONAL

Kemunduran / Hendaya :

1.Fungsi Okupasi / peran

2.Fungsi psikologis : fungsi sosial & waktu luang

3.Fungsi perawatan diri

Page 14: PSIKOSIS FUNGSIONAL

Ad.1

• Bekerja / pelajar / ibu rumah tangga

• Makin tinggi fungsinya, makin mudah terdeteksi kemundurannya. Mis. Profesor & tk becak

Page 15: PSIKOSIS FUNGSIONAL

Ad.2• Pergaulan terbatas, menarik diri, malas bertemu

orang lain, rendah diri, di rumah terus bahkan dalam kamar terus.

• Melamun, bicara sendiri, keluyuran tanpa tujuan, mengumpulkan barang-barang yang tidak berguna, tidur kurang

• Makin banyak waktu luang yang digunakan makin baik SDM nya.

Page 16: PSIKOSIS FUNGSIONAL

Ad.3

• Mandi, berpakaian, bersisir, gosok gigi, berhias

Hendaya = impairment

Page 17: PSIKOSIS FUNGSIONAL

Ada 2 bentuk TL penderita Skiz :

• TL kacau balau (eksaltasi)agresif, mudah marah, mengamuk, merusak barang2, bicara kotor, memaki-maki -- membahayakan lingkungan / orang lain

• TL mematung (stupor)berdiam diri, mengucilkan diri, tidak mau bicara, roman muka kosong, menolak dg isyarat, impulsif -- membahayakan diri sendiri & lingkungan / orang lain

Page 18: PSIKOSIS FUNGSIONAL

Kecerdasan

Pada prinsipnya gg Skiz tidak menyebabkan kecerdasan penderita menurun. Tetapi kecerdasan akan terganggu karena adanya gg proses pikir --- potensi intelektual menurun, rusak bahkan kacau balau.

Page 19: PSIKOSIS FUNGSIONAL

Etiologi

• Model Diatesis Stres

• Genetik

• Faktor Neurobiologis

Page 20: PSIKOSIS FUNGSIONAL

Ad.1 Diatesis Stress

Interaksi faktor biologis, psikososial dan lingkungan.

Individu yang rentan

stresor

skizofrenia

Page 21: PSIKOSIS FUNGSIONAL

Ad.2 Genetik

- Ada 7 gen

- Kembar identik : 28 %

- Kembar monozigot & dizigot : 1,8-4,1%

- Kromosom no :1, 3, 5, 11 dan X

Page 22: PSIKOSIS FUNGSIONAL

Ad.3 Neurobiologis

• Daerah otak yang terlibat : sistem limbik, lobus frontalis, ganglia basalis, batang otak dan talamus.

• Perbedaan struktur dan fungsi otak.

• MRI : - pelebaran daerah ventrikular

tiga dan lateral.

- mengecilnya ukuran lobus

frontal dan temporal.

Page 23: PSIKOSIS FUNGSIONAL

• Teori neurotransmiter berhubungan dengan hipotesis dopamin, serotonin, glutamat & NMDA, GABA, norepineprin, peptida / neurotensin.

• Dopamin ( D1-D5 ) : D2 untuk simptom positif.

Page 24: PSIKOSIS FUNGSIONAL

Fase pada Skiz :

• Fase Prodromal

• Fase Aktif

• Fase Residual

Page 25: PSIKOSIS FUNGSIONAL

Simptom Skizofrenia

1.Simptom positif

2.Simptom negatif

3.Simptom kognitif

4.Simptom agresif & hostile

5.Simptom depresi & anxious

Page 26: PSIKOSIS FUNGSIONAL

Ad.1 Simptom positif

• Pada orang normal tidak ada.

• Waham, halusinasi, disorganisasi pembicaraan & perilaku ( katatonia / agitasi ).

• Bipolar, skizoafektif, depresi psikotik, demensia, drug induced psikosis.

Page 27: PSIKOSIS FUNGSIONAL

Ad. 2 Simptom negatif

• Pada orang normal ada, pada skizofrenia lebih berat.

• Primer & sekunder• 5 gejala : - affective flattening - alogia - avolition - anhedonia - gg. atensi

Page 28: PSIKOSIS FUNGSIONAL

Ad.3 Simptom kognitif

• Tumpang tindih dg simptom negatif• Gg arus pikir, gg atensi & gg pengolahan

informasi• Gg kognitif berat : - gg verbal fluency

- gg serial learning

- gg vigilance

- gg eksekutif

Autisme, demensia

Page 29: PSIKOSIS FUNGSIONAL

Ad.4 Simptom agresif

• Tumpang tindih dg simptom positif

• Pengendalian impuls

• Penyerangan fisik, verbal, suicide, sexual acting out.

• Bipolar, ADHD, Gg tingkah laku, psikosis pada anak, demensia, gg kepribadian

Page 30: PSIKOSIS FUNGSIONAL

Ad.5 Simptom Depresi & Anxious

- Didapatkan bersamaan dg simptom lain seperti mood yang terdepresi, rasa bersalah, tension, irritabilitas atau kecemasan.

- Gg Bipolar, skizoafektif, depresi organik,depresi psikotik, gg mood, psikotik yg resisten.

Page 31: PSIKOSIS FUNGSIONAL

Teori Dopamin Pathway

1. Mesolimbik Dopamin Pathway

2. Mesokortikal Dopamin Pathway

3. Nigrostriatal Dopamin Pathway

4. Tuberoinfundibular Dopamin Pathway

Page 32: PSIKOSIS FUNGSIONAL

Ad.1 Mesolimbik DP

- Peningkatan NT D2 --- simptom positif

Ad.2 Mesokortikal DP

- Penurunan NT D --- simptom negatif & kognitif

- Primer & sekunder

Page 33: PSIKOSIS FUNGSIONAL

Ad.3 Nigrostriatal DP

- Penurunan NT D --- gg pergerakan seperti pd parkinson, akatisia & distonia

- Peningkatan NT D --- chorea, dyskinesia, tics

- Blokade lama pd NT D --- tardive diskinesia

Page 34: PSIKOSIS FUNGSIONAL

Ad.4 Tuberoinfundibular DP

- Gg NT D --- peningkatan level prolaktin --- galaktore, amenore & disfungsi seksual

Page 35: PSIKOSIS FUNGSIONAL

Diagnosis PPDGJ III

Kode diagnostik : F.20.xx

Tipe-tipenya :- Paranoid- Hebefrenik- Katatonik- Tak terinci- Residual- Simpleks- Depresi pasca skizofrenia

Page 36: PSIKOSIS FUNGSIONAL

Prognosis

• Riwayat keluarga

• Onset

• Stresor Psikososial

• Riwayat pramorbid

• Status perkawinan

• Dukungan sosial

• Riwayat penyakit dahulu ( sering kambuh ? )

Page 37: PSIKOSIS FUNGSIONAL

Diagnosis Banding (menurut PPDGJ III)

• Gg Skizotipal

• Gg Waham menetap

• Gg Psikotik akut dan sementara

• Gg Waham induksi

• Gg Skizoafektif

• Gg Psikotik non organik lainnya

Page 38: PSIKOSIS FUNGSIONAL

Dampak pada keluarga

• Stigma

• Ekonomi

• Ketentraman

Page 39: PSIKOSIS FUNGSIONAL

Perawatan di RS

• Membahayakan lingkungan :

- Mengamuk- Mengancam- Membakar

• Membahayakan diri sendiri :

- Bunuh diri

Page 40: PSIKOSIS FUNGSIONAL

Rawat jalan

• HARUS

• Menyembuhkan penderita / Memulihkan keadaan penderita sampai ke taraf fungsi yang paling optimal

• Mencegah kekambuhan

Page 41: PSIKOSIS FUNGSIONAL

Rehabilitasi

Membantu kesembuhan / proses pe

mulihan optimal

Bimbingan pekerjaan / bimbingan bermasyarakat

Psikolog / pekerja sosial

Page 42: PSIKOSIS FUNGSIONAL

Kesembuhan

1. Sembuh sempurna

2. Sembuh sosial

3. Tidak sembuh

Tentamen suicide !!

Page 43: PSIKOSIS FUNGSIONAL

Ad.1 Sembuh sempurna

• Dapat berfungsi sempurna

• Dapat bergaul di masyarakat tanpa hambatan

• Sudah tidak minum obat

• Mampu mengatasi problem2 yang dihadapi dengan kemampuan sendiri

• Dulu 25%, sekarang 40%

Page 44: PSIKOSIS FUNGSIONAL

Ad.2 Sembuh sosial

• Gejala-gejala masih ada, minimal• Ada hambatan fungsi, minimal• Pergaulan di masyarakat terganggu• Obat +• Stresor + , kambuh• Memerlukan perhatian & pengawasan dari

keluarga & lingkungan• Dulu 50%, sekarang 40%

Page 45: PSIKOSIS FUNGSIONAL

Ad.3 Tidak sembuh

• Gejala masih jelas & banyak

• Tidak dapat berfungsi seperti semula

• Tidak mampu bergaul di masyarakat

• Resisten terhadap obat

• Dulu 25%, sekarang 20%

Page 46: PSIKOSIS FUNGSIONAL

Kekambuhan

• Terjadi karena putus obat, stresor tambahan, tanpa sebab

• Dengan terapi maintenance, kekambuhan berkurang 3x dp yang tanpa obat

• Dengan terapi maintenance, angka kekambuhan 50% dalam 2 tahun

Page 47: PSIKOSIS FUNGSIONAL
Page 48: PSIKOSIS FUNGSIONAL

PPDGJ III

• Waham sebagai satu-satunya gejala

• 3 bulan

• Tidak boleh ada bukti penyakit otak, halusinasi auditorik ( jika ada bersifat sementara ), riwayat skizofrenia

Page 49: PSIKOSIS FUNGSIONAL
Page 50: PSIKOSIS FUNGSIONAL

• Onset akut, 2 minggu / kurang

• Sindrom khas : Polimorfik / schizophrenia-like

• Stresor yang berkaitan

• Tanpa diketahui berapa lama gangguan akan berlangsung

Page 51: PSIKOSIS FUNGSIONAL

Gg SKIZOAFEKTIF

F25

Page 52: PSIKOSIS FUNGSIONAL

• Gejala skizofrenia dan afektif SAMA-SAMA MENONJOL dalam waktu yang bersamaan atau dalam beberapa hari yang satu sesudah yang lain

Cat. Hati2 dgn dx Depresi Pasca Skizofrenia

Page 53: PSIKOSIS FUNGSIONAL

Tipe :

. Manik

. Depresif

. Campuran

Page 54: PSIKOSIS FUNGSIONAL

• Tipe :

. Manik

. Depresif

. Campuran

Page 55: PSIKOSIS FUNGSIONAL

ANTI PSIKOTIK

• Untuk gg psikotik:

• Ada 2 :

1. AP Tipikal (konvensional)

2. AP Atipikal

Page 56: PSIKOSIS FUNGSIONAL

Anti Psikotik Tipikal1. Golongan Phenothiazine2. Golongan Butirophenon3. Golongan Diphenil butil piperidin4. Golongan Benzamide

Page 57: PSIKOSIS FUNGSIONAL

• Anti-psikotik tipikal (konvensional)

Cirinya:1. Mampu menghilangkan gejala (+)2. Tdk mampu menghilangkan gejala (-)3. Efek samping ekstrapiramidal, kuat.4. Efek samping sedatif, kuat.5. Relatif murah6. Pasien kurang suka

Page 58: PSIKOSIS FUNGSIONAL

• Gejala (+): pasien, ada VS normal tdk ada waham

halusinasi

• Gejala (-): normal, ada VS pasien, menurun

penarikan dirihendaya: pekerjaan

perawatan diri

Page 59: PSIKOSIS FUNGSIONAL

• Golongan Phenothiazine: Chlorpromazine (CPZ)

Trifluoperazine (TFP)Perphenazine (PPZ)

Efek: anti psikotiksedatif

SediaanCPZ : tab (25 mg & 100 mg) &

injeksiCPZ (25mg/1cc) & PPZ (4 mg), TFP

tab 5 mg.

Page 60: PSIKOSIS FUNGSIONAL

• Golongan Butirophenon: Haloperidol (HLP)

Sediaan: tab (5 mg & 1,5 mg)injeksi short acting: 5 mg/cc

long acting: 50 mg/cc(2-4 minggu)

Contoh : Haldol decanoat & Fluphenazin decanoat (modecat)

Page 61: PSIKOSIS FUNGSIONAL

Perbedaan CPZ HLP

1. Potensi anti-psikotik lemah kuat2. Efek sedatif kuat lemah3. Efek ekstra piramidal lemah kuat4. Penggunaan gaduh

tenanggelisah

sulit stupor

tidur

Page 62: PSIKOSIS FUNGSIONAL

Anti Psikotik Atipikal

• Clozapine

• Risperidone

• Quetiapine

• Olanzapine

• Aripiprazole

Page 63: PSIKOSIS FUNGSIONAL

Cirinya:1. Mampu menghilangkan gejala (+) & (-)2. Efek samping minimal3. Relatif mahal

Page 64: PSIKOSIS FUNGSIONAL

• Efek samping injeksi yg dpt segera terjadi1. Hipotensi orthostatik2. Syok anafilaktik3. Reaksi alergi

• Efek samping jangka panjang anti-psikotikoral : 1. Ekstra piramidal2. Hormonal3. Sistem pembentukan darah4. Sistem pencernaan

Page 65: PSIKOSIS FUNGSIONAL

• Ekstrapiramidal1. Parkinsonisme2. Tardive diskinesia3. Akatisia

Parkinsonisme1. tremor2. rigiditas 3. bradikinesia diatasi dgn obat anti parkinson tab: trihexyphenidil atau Inj

S.A./im

Page 66: PSIKOSIS FUNGSIONAL

• Efek samping hormonal:Wanita : galaktorrhoe

amenorrhoePria: impotensi

ginekomastia

• Efek samping sistem pembentukan darah:1. agranulositosis2. leukopenia3. thromobositopenia4. anemia

Page 67: PSIKOSIS FUNGSIONAL

• Efek samping sistem pencernaan:- mulut kering- lidah kaku- diare- kerusakan hepar ikterus

Page 68: PSIKOSIS FUNGSIONAL

• Terapi Kejang Listrik

- Tanpa anestesi

- Dengan anestesi

Page 69: PSIKOSIS FUNGSIONAL