PEMBELAHAN SEL -...

55
PEMBELAHAN SEL Adelya Desi Kurniawati, STP., MP., M.Sc.

Transcript of PEMBELAHAN SEL -...

Page 1: PEMBELAHAN SEL - adelyadesi.lecture.ub.ac.idadelyadesi.lecture.ub.ac.id/files/2017/10/1.-Pembelahan-Sel.pdf · Fase S: replikasi dna, jumlah dna 2 salinan dan diploid (2n) (2c , 2n)

PEMBELAHAN SELAdelya Desi Kurniawati, STP., MP., M.Sc.

Page 2: PEMBELAHAN SEL - adelyadesi.lecture.ub.ac.idadelyadesi.lecture.ub.ac.id/files/2017/10/1.-Pembelahan-Sel.pdf · Fase S: replikasi dna, jumlah dna 2 salinan dan diploid (2n) (2c , 2n)

Tujuan Pembelajaran

• Mahasiswa memahami mengenai posisi sel, kromosom, dan DNA dalam dalam kaitannya dengan organisme

• Mahasiswa memahami jenis-jenis pembelahan sel

• Mahasiswa memahami setiap tahapan proses pembelahan

Page 3: PEMBELAHAN SEL - adelyadesi.lecture.ub.ac.idadelyadesi.lecture.ub.ac.id/files/2017/10/1.-Pembelahan-Sel.pdf · Fase S: replikasi dna, jumlah dna 2 salinan dan diploid (2n) (2c , 2n)

Pembelahan Sel

“Peristiwa penambahan jumlah sel, dimana sel induk akan mentransferkan informasi genetik ke

sel anak melalui proses pembelahan bertahap, yang bertujuan untuk mendapatkan anak yang memiliki informasi genetis yang sama persis

dengan induknya.”

Page 4: PEMBELAHAN SEL - adelyadesi.lecture.ub.ac.idadelyadesi.lecture.ub.ac.id/files/2017/10/1.-Pembelahan-Sel.pdf · Fase S: replikasi dna, jumlah dna 2 salinan dan diploid (2n) (2c , 2n)

Tujuan Pembelahan Sel

• Pada tubuh yang sehat• Untuk pertumbuhan • Untuk mengganti sel yang rusak• Untuk perkembangan embryo hingga

menjadi organisme dewasa

• Secara sexual (reproduksi) menghasilkan sel sperma dan ovum melalui proses pembelahan mitosis dan meiosis.

Body Cell

Reproduction Cell

Page 5: PEMBELAHAN SEL - adelyadesi.lecture.ub.ac.idadelyadesi.lecture.ub.ac.id/files/2017/10/1.-Pembelahan-Sel.pdf · Fase S: replikasi dna, jumlah dna 2 salinan dan diploid (2n) (2c , 2n)

Kromosom

Stuktur di dalam sel yang tersusun atas gen-gen

Page 6: PEMBELAHAN SEL - adelyadesi.lecture.ub.ac.idadelyadesi.lecture.ub.ac.id/files/2017/10/1.-Pembelahan-Sel.pdf · Fase S: replikasi dna, jumlah dna 2 salinan dan diploid (2n) (2c , 2n)
Page 7: PEMBELAHAN SEL - adelyadesi.lecture.ub.ac.idadelyadesi.lecture.ub.ac.id/files/2017/10/1.-Pembelahan-Sel.pdf · Fase S: replikasi dna, jumlah dna 2 salinan dan diploid (2n) (2c , 2n)

Jumlah Kromosom pada Organisme

Page 8: PEMBELAHAN SEL - adelyadesi.lecture.ub.ac.idadelyadesi.lecture.ub.ac.id/files/2017/10/1.-Pembelahan-Sel.pdf · Fase S: replikasi dna, jumlah dna 2 salinan dan diploid (2n) (2c , 2n)
Page 9: PEMBELAHAN SEL - adelyadesi.lecture.ub.ac.idadelyadesi.lecture.ub.ac.id/files/2017/10/1.-Pembelahan-Sel.pdf · Fase S: replikasi dna, jumlah dna 2 salinan dan diploid (2n) (2c , 2n)
Page 10: PEMBELAHAN SEL - adelyadesi.lecture.ub.ac.idadelyadesi.lecture.ub.ac.id/files/2017/10/1.-Pembelahan-Sel.pdf · Fase S: replikasi dna, jumlah dna 2 salinan dan diploid (2n) (2c , 2n)

Amitosis /

Pembelahan Biner

• Terjadi secara spontan dan tanpa tahapan

• Terjadi pada bakteri(prokariot)

• Biasanya terjadi pada DNAsirkulair dan berukuran kecil

Page 11: PEMBELAHAN SEL - adelyadesi.lecture.ub.ac.idadelyadesi.lecture.ub.ac.id/files/2017/10/1.-Pembelahan-Sel.pdf · Fase S: replikasi dna, jumlah dna 2 salinan dan diploid (2n) (2c , 2n)

Pembelahan

pada Sel Eukariot

• Eukariot lebih kompleks dibanding prokariot

• Memiliki jumlah gene yang lebih banyak dan beragam

• Menyimpan gennya di dalam kromosom yang berada dalam nukleus

Page 12: PEMBELAHAN SEL - adelyadesi.lecture.ub.ac.idadelyadesi.lecture.ub.ac.id/files/2017/10/1.-Pembelahan-Sel.pdf · Fase S: replikasi dna, jumlah dna 2 salinan dan diploid (2n) (2c , 2n)

MITOSIS

ciri-ciri :

1. Pada hewan bersel satu, untuk memperbanyak diri(reproduksi). Pada hewan bersel banyak untuk memperbanyak sel dan pertumbuhan

2. sel induk diploid (2n) menghasilkan 2 sel anakan diploid (2n)

3. Terjadi pada seluruh jaringantubuh, baik jaringan somatik(vegetatif) maupun jaringangerminatif (generatif).

Page 13: PEMBELAHAN SEL - adelyadesi.lecture.ub.ac.idadelyadesi.lecture.ub.ac.id/files/2017/10/1.-Pembelahan-Sel.pdf · Fase S: replikasi dna, jumlah dna 2 salinan dan diploid (2n) (2c , 2n)

Tahapan MITOSIS

1. interfase : fase istirahat❖ fase g1

❖ fase s

❖ fase g2

2. kariokinesis : fase pembelahan inti❖ profase

❖ metafase

❖ anafase

❖ telofase

3. sitokinesis : fase pembelahan sitoplasma

Page 14: PEMBELAHAN SEL - adelyadesi.lecture.ub.ac.idadelyadesi.lecture.ub.ac.id/files/2017/10/1.-Pembelahan-Sel.pdf · Fase S: replikasi dna, jumlah dna 2 salinan dan diploid (2n) (2c , 2n)

Interfase

Fase G1 : belum replikasi dna jumlah dna 1 dan diploid (2n) (1c , 2n)

Fase S: replikasi dna, jumlah dna 2 salinan dan diploid (2n) (2c , 2n)

Fase G2 : replikasi dna selesai, sel siap membelah

Page 15: PEMBELAHAN SEL - adelyadesi.lecture.ub.ac.idadelyadesi.lecture.ub.ac.id/files/2017/10/1.-Pembelahan-Sel.pdf · Fase S: replikasi dna, jumlah dna 2 salinan dan diploid (2n) (2c , 2n)
Page 16: PEMBELAHAN SEL - adelyadesi.lecture.ub.ac.idadelyadesi.lecture.ub.ac.id/files/2017/10/1.-Pembelahan-Sel.pdf · Fase S: replikasi dna, jumlah dna 2 salinan dan diploid (2n) (2c , 2n)
Page 17: PEMBELAHAN SEL - adelyadesi.lecture.ub.ac.idadelyadesi.lecture.ub.ac.id/files/2017/10/1.-Pembelahan-Sel.pdf · Fase S: replikasi dna, jumlah dna 2 salinan dan diploid (2n) (2c , 2n)

ProfaseProfase awal :

1. pengemasan dna menjadi kromosom

2. kromosom terlihat

Profase akhir :

1. terlihat sentromer

2. terlihat kromatid

3. terlihat kinetokor

Page 18: PEMBELAHAN SEL - adelyadesi.lecture.ub.ac.idadelyadesi.lecture.ub.ac.id/files/2017/10/1.-Pembelahan-Sel.pdf · Fase S: replikasi dna, jumlah dna 2 salinan dan diploid (2n) (2c , 2n)

Metafase

1. kromosom berpasangan

2. kromosom menempatkan

diri di bidang pembelahan

(equator), supaya DNA

terbagi sama rata

3. hasil 2n, 2c

Page 19: PEMBELAHAN SEL - adelyadesi.lecture.ub.ac.idadelyadesi.lecture.ub.ac.id/files/2017/10/1.-Pembelahan-Sel.pdf · Fase S: replikasi dna, jumlah dna 2 salinan dan diploid (2n) (2c , 2n)

ANAFASE

1. kromosom ditarik oleh benang mikrotubul kinetokor ke arah dua kutub berlawanan

2. sel tumbuhan tidak terdapat sentriol, maka kromosom ditarik ke kutub dengan cara pemendekan benang mikrotubul kinetokor

3. hasil : 2n, 1c

Page 20: PEMBELAHAN SEL - adelyadesi.lecture.ub.ac.idadelyadesi.lecture.ub.ac.id/files/2017/10/1.-Pembelahan-Sel.pdf · Fase S: replikasi dna, jumlah dna 2 salinan dan diploid (2n) (2c , 2n)

TELOFASE

1. kromosom berada di dua kutub berbeda

2. inti kembar terbungkus selubung membran inti

3. benang kromatin longgar

4. hasil : dua sel anakan diploid (2n)

Page 21: PEMBELAHAN SEL - adelyadesi.lecture.ub.ac.idadelyadesi.lecture.ub.ac.id/files/2017/10/1.-Pembelahan-Sel.pdf · Fase S: replikasi dna, jumlah dna 2 salinan dan diploid (2n) (2c , 2n)

SITOKINESIS HEWAN

A : Penguraian Benang Spindel

B : Pembentukan Cincin Mikrofilamen

C : Kontraksi Membagi Sel Menjadi Dua

D : Terbentuk Dua Sel Anakan

Page 22: PEMBELAHAN SEL - adelyadesi.lecture.ub.ac.idadelyadesi.lecture.ub.ac.id/files/2017/10/1.-Pembelahan-Sel.pdf · Fase S: replikasi dna, jumlah dna 2 salinan dan diploid (2n) (2c , 2n)

SITOKINESIS

TUMBUHAN

A : Vesikel Mengumpul Di Ekuator Spindel

B : Fusi (Penggabungan) Vesikel

C : Sekat Sel

D : Terbentuk Dua Sel Anakan

Page 23: PEMBELAHAN SEL - adelyadesi.lecture.ub.ac.idadelyadesi.lecture.ub.ac.id/files/2017/10/1.-Pembelahan-Sel.pdf · Fase S: replikasi dna, jumlah dna 2 salinan dan diploid (2n) (2c , 2n)
Page 24: PEMBELAHAN SEL - adelyadesi.lecture.ub.ac.idadelyadesi.lecture.ub.ac.id/files/2017/10/1.-Pembelahan-Sel.pdf · Fase S: replikasi dna, jumlah dna 2 salinan dan diploid (2n) (2c , 2n)

• Mitosis cannot be the only type of cell division!

• If it were, the chromosome number would double in each generation

Parents 46 + 46

F1 Offspring 92

Next generation 92 + 92

184

Remember changes in chromosome number are usually lethal !

Page 25: PEMBELAHAN SEL - adelyadesi.lecture.ub.ac.idadelyadesi.lecture.ub.ac.id/files/2017/10/1.-Pembelahan-Sel.pdf · Fase S: replikasi dna, jumlah dna 2 salinan dan diploid (2n) (2c , 2n)

The solution: a reduction division called meiosis that halves the number of chromosomes in gametes

(i.e. in sperm and eggs)

Page 26: PEMBELAHAN SEL - adelyadesi.lecture.ub.ac.idadelyadesi.lecture.ub.ac.id/files/2017/10/1.-Pembelahan-Sel.pdf · Fase S: replikasi dna, jumlah dna 2 salinan dan diploid (2n) (2c , 2n)

MEIOSIS

Ciri-ciri :

1. Hasil : Sperma Dan Sel Telur

2. Sel Induk Diploid (2n) Menghasilkan 4 Sel Anak Haploid (N). Pengurangan Jumlah Kromosom (Pembelahan Reduktif)

3. Dua Kali Pembelahan

Page 27: PEMBELAHAN SEL - adelyadesi.lecture.ub.ac.idadelyadesi.lecture.ub.ac.id/files/2017/10/1.-Pembelahan-Sel.pdf · Fase S: replikasi dna, jumlah dna 2 salinan dan diploid (2n) (2c , 2n)

TAHAPAN MEIOSIS

1. Meiosis I❖ Interfase❖ Profase 1❖ Metafase 1❖ Anafase 1❖ Telofase 1❖ Sitokinesis 1

2. Meiosis Ii❖ Profase 2❖ Metafase 2❖ Anafase 2❖ Telofase 2❖ Sitokinesis 2

Page 28: PEMBELAHAN SEL - adelyadesi.lecture.ub.ac.idadelyadesi.lecture.ub.ac.id/files/2017/10/1.-Pembelahan-Sel.pdf · Fase S: replikasi dna, jumlah dna 2 salinan dan diploid (2n) (2c , 2n)

TUJUAN MEIOSIS

1. Meiosis I : Menghasilkan 2 Sel Anakan Haploid

2. Meiosis Ii : 2 Sel Anakan Hasil Meiosis I Disalin Menjadi 2 Sel AnakanBaru

Total Sel Anak Pada Meiosis :

4 Sel Anak Bersifat Haploid

Page 29: PEMBELAHAN SEL - adelyadesi.lecture.ub.ac.idadelyadesi.lecture.ub.ac.id/files/2017/10/1.-Pembelahan-Sel.pdf · Fase S: replikasi dna, jumlah dna 2 salinan dan diploid (2n) (2c , 2n)

MEIOSIS I

Interfase

Prosesnya = Interfase Mitosis,

Yaitu :

1. Penggandaan DNA

2. Hasil 2 Salinan DNA Yang Siap Dikemas

Page 30: PEMBELAHAN SEL - adelyadesi.lecture.ub.ac.idadelyadesi.lecture.ub.ac.id/files/2017/10/1.-Pembelahan-Sel.pdf · Fase S: replikasi dna, jumlah dna 2 salinan dan diploid (2n) (2c , 2n)

PROFASE I

1. DNA Dikemas Dalam Kromosom

2. Terbentuk Kromosom Homolog : Sepasang Kromosom Dari 2

KromosomYang Identik

3. Fase Terpanjang Sebab Ada 5 Tahap, Yaitu : Leptoten, Zigoten, Pakiten, Diploten, Dan Diakinesis

KROMOSOM

HOMOLOG

TETRAD

Page 31: PEMBELAHAN SEL - adelyadesi.lecture.ub.ac.idadelyadesi.lecture.ub.ac.id/files/2017/10/1.-Pembelahan-Sel.pdf · Fase S: replikasi dna, jumlah dna 2 salinan dan diploid (2n) (2c , 2n)
Page 32: PEMBELAHAN SEL - adelyadesi.lecture.ub.ac.idadelyadesi.lecture.ub.ac.id/files/2017/10/1.-Pembelahan-Sel.pdf · Fase S: replikasi dna, jumlah dna 2 salinan dan diploid (2n) (2c , 2n)

5 TAHAP PROFASE I

LEPTOTEN :

KROMATIN MENJADI

KROMOSOM

TERKONDENSASI

ZIGOTEN :

KROMOSOM

HOMOLOG

BERPASANGAN

PAKITEN :

KROMOSOM MEMBELAH

MENJADI 4 KROMATID

(TETRAD)

DIPLOTEN :

KROMOSOM MENJAUH TERBENTUK

KIASMA (PELEKATAN BENTUK X)

DIAKINESIS :

TERBENTUK BENANG SPINDEL;

TETRAD BERGERAK KE EQUATOR

Page 33: PEMBELAHAN SEL - adelyadesi.lecture.ub.ac.idadelyadesi.lecture.ub.ac.id/files/2017/10/1.-Pembelahan-Sel.pdf · Fase S: replikasi dna, jumlah dna 2 salinan dan diploid (2n) (2c , 2n)
Page 34: PEMBELAHAN SEL - adelyadesi.lecture.ub.ac.idadelyadesi.lecture.ub.ac.id/files/2017/10/1.-Pembelahan-Sel.pdf · Fase S: replikasi dna, jumlah dna 2 salinan dan diploid (2n) (2c , 2n)

METAFASE I

1. Tetrad Berada Di Equator

2. Sentriol Pada Dua Kutub Berlawanan

3. Benang Spindel Melekat PadaSentromer Tiap Kromosom

Page 35: PEMBELAHAN SEL - adelyadesi.lecture.ub.ac.idadelyadesi.lecture.ub.ac.id/files/2017/10/1.-Pembelahan-Sel.pdf · Fase S: replikasi dna, jumlah dna 2 salinan dan diploid (2n) (2c , 2n)

ANAFASE I

1. Kromosom Homolog DitarikBenang Spindel Menuju 2 Kutub

2. Tujuan : Membagi KromosomDiploid Menjadi Haploid

Page 36: PEMBELAHAN SEL - adelyadesi.lecture.ub.ac.idadelyadesi.lecture.ub.ac.id/files/2017/10/1.-Pembelahan-Sel.pdf · Fase S: replikasi dna, jumlah dna 2 salinan dan diploid (2n) (2c , 2n)

TELOFASE I

Kromosom homologmasing-masing berada didua kutub yang berbeda

Page 37: PEMBELAHAN SEL - adelyadesi.lecture.ub.ac.idadelyadesi.lecture.ub.ac.id/files/2017/10/1.-Pembelahan-Sel.pdf · Fase S: replikasi dna, jumlah dna 2 salinan dan diploid (2n) (2c , 2n)
Page 38: PEMBELAHAN SEL - adelyadesi.lecture.ub.ac.idadelyadesi.lecture.ub.ac.id/files/2017/10/1.-Pembelahan-Sel.pdf · Fase S: replikasi dna, jumlah dna 2 salinan dan diploid (2n) (2c , 2n)

SITOKINESIS I

Kromosom homolog dipisah sekat, hinggaterbentuk 2 sel anakan

2 sel anakan berisi :

kromosom + kromatid kembarannya

Page 39: PEMBELAHAN SEL - adelyadesi.lecture.ub.ac.idadelyadesi.lecture.ub.ac.id/files/2017/10/1.-Pembelahan-Sel.pdf · Fase S: replikasi dna, jumlah dna 2 salinan dan diploid (2n) (2c , 2n)

MEIOSIS II

kromatid kembaran

masih melekat pada tiap

sentromer kromosom

kromosom

homolog di

bidang equator

kromatid ditarik menuju 2

kutub berbeda, maka kromatid

menjadi kromosom utuh

TELOFASE II : (1 N, 1C)SITOKINESIS II : EMPAT SEL KEMBAR HAPLOID

Page 40: PEMBELAHAN SEL - adelyadesi.lecture.ub.ac.idadelyadesi.lecture.ub.ac.id/files/2017/10/1.-Pembelahan-Sel.pdf · Fase S: replikasi dna, jumlah dna 2 salinan dan diploid (2n) (2c , 2n)
Page 41: PEMBELAHAN SEL - adelyadesi.lecture.ub.ac.idadelyadesi.lecture.ub.ac.id/files/2017/10/1.-Pembelahan-Sel.pdf · Fase S: replikasi dna, jumlah dna 2 salinan dan diploid (2n) (2c , 2n)
Page 42: PEMBELAHAN SEL - adelyadesi.lecture.ub.ac.idadelyadesi.lecture.ub.ac.id/files/2017/10/1.-Pembelahan-Sel.pdf · Fase S: replikasi dna, jumlah dna 2 salinan dan diploid (2n) (2c , 2n)

SPERMATOGENESIS

(Pembentukan Sperma)

Page 43: PEMBELAHAN SEL - adelyadesi.lecture.ub.ac.idadelyadesi.lecture.ub.ac.id/files/2017/10/1.-Pembelahan-Sel.pdf · Fase S: replikasi dna, jumlah dna 2 salinan dan diploid (2n) (2c , 2n)

OOGENESIS

(Pembentukan Ovum)

MEIOSIS I

MEIOSIS II

Page 44: PEMBELAHAN SEL - adelyadesi.lecture.ub.ac.idadelyadesi.lecture.ub.ac.id/files/2017/10/1.-Pembelahan-Sel.pdf · Fase S: replikasi dna, jumlah dna 2 salinan dan diploid (2n) (2c , 2n)
Page 45: PEMBELAHAN SEL - adelyadesi.lecture.ub.ac.idadelyadesi.lecture.ub.ac.id/files/2017/10/1.-Pembelahan-Sel.pdf · Fase S: replikasi dna, jumlah dna 2 salinan dan diploid (2n) (2c , 2n)
Page 46: PEMBELAHAN SEL - adelyadesi.lecture.ub.ac.idadelyadesi.lecture.ub.ac.id/files/2017/10/1.-Pembelahan-Sel.pdf · Fase S: replikasi dna, jumlah dna 2 salinan dan diploid (2n) (2c , 2n)

Mitosis vs

Meiosis

Page 47: PEMBELAHAN SEL - adelyadesi.lecture.ub.ac.idadelyadesi.lecture.ub.ac.id/files/2017/10/1.-Pembelahan-Sel.pdf · Fase S: replikasi dna, jumlah dna 2 salinan dan diploid (2n) (2c , 2n)
Page 48: PEMBELAHAN SEL - adelyadesi.lecture.ub.ac.idadelyadesi.lecture.ub.ac.id/files/2017/10/1.-Pembelahan-Sel.pdf · Fase S: replikasi dna, jumlah dna 2 salinan dan diploid (2n) (2c , 2n)

Random

Fertilization

Combination

Page 49: PEMBELAHAN SEL - adelyadesi.lecture.ub.ac.idadelyadesi.lecture.ub.ac.id/files/2017/10/1.-Pembelahan-Sel.pdf · Fase S: replikasi dna, jumlah dna 2 salinan dan diploid (2n) (2c , 2n)
Page 50: PEMBELAHAN SEL - adelyadesi.lecture.ub.ac.idadelyadesi.lecture.ub.ac.id/files/2017/10/1.-Pembelahan-Sel.pdf · Fase S: replikasi dna, jumlah dna 2 salinan dan diploid (2n) (2c , 2n)

Crossing Over

Kondisi dimana kromatid bertukar

segmen menyebabkan

terjadinya mutasi

Page 51: PEMBELAHAN SEL - adelyadesi.lecture.ub.ac.idadelyadesi.lecture.ub.ac.id/files/2017/10/1.-Pembelahan-Sel.pdf · Fase S: replikasi dna, jumlah dna 2 salinan dan diploid (2n) (2c , 2n)

Mistakes in Meiosis

Page 52: PEMBELAHAN SEL - adelyadesi.lecture.ub.ac.idadelyadesi.lecture.ub.ac.id/files/2017/10/1.-Pembelahan-Sel.pdf · Fase S: replikasi dna, jumlah dna 2 salinan dan diploid (2n) (2c , 2n)
Page 53: PEMBELAHAN SEL - adelyadesi.lecture.ub.ac.idadelyadesi.lecture.ub.ac.id/files/2017/10/1.-Pembelahan-Sel.pdf · Fase S: replikasi dna, jumlah dna 2 salinan dan diploid (2n) (2c , 2n)
Page 54: PEMBELAHAN SEL - adelyadesi.lecture.ub.ac.idadelyadesi.lecture.ub.ac.id/files/2017/10/1.-Pembelahan-Sel.pdf · Fase S: replikasi dna, jumlah dna 2 salinan dan diploid (2n) (2c , 2n)

Reference

• Raven Johnson. Biology. Mc-Graw Hill

• David P. Clark. Molecular Biology. AP Cell.

• Mahan and Raymond. Krauses’s Food and Nutrition Care Process, 14th Ed. Elsevier.

Page 55: PEMBELAHAN SEL - adelyadesi.lecture.ub.ac.idadelyadesi.lecture.ub.ac.id/files/2017/10/1.-Pembelahan-Sel.pdf · Fase S: replikasi dna, jumlah dna 2 salinan dan diploid (2n) (2c , 2n)

Terima kasih

• Materi bisa di download di

adelyadesi.lecture.ub.ac.id