Panduan Materi KKM Ilmu Kesehatan THT-KL

8/17/2019 Panduan Materi KKM Ilmu Kesehatan THT-KL

1/59

MODUL P3D

ILMU KESEHATAN THT

FAKULTAS KEDOKTERAN UNSRAT

2016


2/59

Otitis Eksterna

No. ICPC II:H70 Otitis eksterna

No. ICD X: H60.9 Otitis Externa, Unspecifie

Tingkat Kea!"an# $A

Masa%a& Kese&atan

Otitis eksterna aa!a" raan# !ian# te!in#a ak$t %a$p$n kronis ise&a&kan o!e"

infeksi &akteri, 'a%$r, an (ir$s. Pen)akit ini serin# i'$%pai paa aera"*aera" )an# panas

an !e%&a& an 'aran# paa ik!i%*ik!i% se'$k an kerin#.

Hasi% Ananesis (Subjective)

+e!$"an Pasien atan# en#an ke!$"an rasa sakit paa te!in#a, ter$ta%a &i!a a$n

te!in#a isent$" an akt$ %en#$n)a". Na%$n paa pasien en#an oto%ikosis &iasan)a

atan# en#an ke!$"an rasa #ata! )an# "e&at an rasa pen$" paa !ian# te!in#a. -asa sakit i

a!a% te!in#a &isa &er(ariasi ari )an# "an)a &er$pa rasa tiak enak seikit, perasaan pen$"

i a!a% te!in#a, perasaan seperti ter&akar "in##a rasa sakit )an# "e&at, serta &eren)$t. -asa

pen$" paa te!in#a %er$pakan ke!$"an )an# $%$% paa ta"ap aa! ari otitis eksterna

if$sa an serin# %ena"$!$i ter'ain)a rasa sakit an n)eri tekan a$n te!in#a. +$ran#

penen#aran %$n#kin ter'ai paa otitis eksterna ise&a&kan ee%a k$!it !ian# te!in#a, sekret

)an# sero$s ata$ p$r$!en, pene&a!an k$!it )an# pro#resif paa otitis eksterna )an# !a%a

se"in##a serin# %en)$%&at !$%en kana!is an %en)e&a&kan ti%&$!n)a t$!i kon$ktif.

aktor -isiko :

/. in#k$n#an )an# panas an !e%&a&

1. 2erenan#

3. 4e%&ersi"kan te!in#a secara &er!e&i"an, seperti en#an cotton bud ata$p$n &ena !ainn)a

5. +e&iasaan %e%as$kkan air ke a!a% te!in#a

. Pen)akit siste%ik ia&etes


3/59

Hasi% Peeriksaan Fisik 'an Pen"n(ang Se'er&ana (Objective)

Pe%eriksaan isik

N)eri tekan paa tra#$s

N)eri tarik a$n te!in#a

+e!en'ar #eta" &enin# re#iona! apat %e%&esar an n)eri

Paa pe%eriksaan !ian# te!in#a otoskopi8:

* otitis eksterna sirk$%skripta: apat ter!i"at f$r$nke! ata$ &is$! serta !ian# te!in#a se%pit

* otitis eksterna if$sa !ian#: te!in#a se%pit, k$!it !ian# te!in#a ter!i"at "ipere%is an $e%

)an# &atasn)a tiak 'e!as serta sekret )an# seikit.

* oto%ikosis : ter!i"at 'a%$r seperti sera&$t kapas en#an arna )an# &er(ariasi p$ti"

kek$nin#an8

* "erpes oster otik$s: ta%pak !esi k$!it (esik$!er i sekitar !ian# te!in#a.

Paa pe%eriksaan pena!a kaan# iapatkan t$!i kon$ktif.

Peeriksaan Pen"n(ang#

Pe%eriksaan seiaan !an#s$n# 'a%$r en#an +OH $nt$k oto%ikosis

Penegakan Diagn)stik (Assessment)

Dia#nosis +!inis

Dia#nosis ite#akkan &erasarkan ana%nesis, pe%eriksaan fisik, an pe%eriksaan

pen$n'an#.

+!asifikasi Otitis Eksterna:

/. Otitis Eksterna ;k$ta. Otitis eksterna sirk$%skripta

Infeksi &er%$!a ari fo!ike! ra%&$t i !ian# te!in#a )an# ise&a&kan o!e" &akteri

stafi!okok$s an %eni%&$!kan f$r$nke! i !ian# te!in#a i /


4/59

1. Oto%ikosis

Infeksi 'a%$r i !ian# te!in#a iper%$a" o!e" ke!e%&a&an )an# tin##i i aera" terse&$t.

=an# terserin# ia!a" 'a%$r Pityrosporum, Aspergillus. +aan#*kaan# ite%$kan '$#a

kania a!&ikans ata$ 'a%$r !ain.

3. Herpes >oster Otik$s

Pen)akit )an# ise&a&kan o!e" infeksi (ir$s Varicella zoster . ?ir$s ini %en)eran# sat$

ata$ !e&i" er%ato% saraf krania!.

Dia#nosis 2anin#

/. Otitis eksternanekrotik

1. Perikonritis )an# &er$!an#

3. +onritis

5. Der%atitis, seperti psoriasis an er%atitis se&oroika.

+o%p!ikasi

Infeksi kronik !ian# te!in#a 'ika pen#o&atan tiak aek$at apat ter'ai stenosis ata$

pen)e%pitan !ian# te!in#a karena ter&ent$k 'arin#an par$t

Penata%aksanaan K)!re&ensi* (Plan)

Penata!aksanaan

/. 4e%&ersi"kan !ian# te!in#a en#an pen#isap ata$ kapas en#an &er"ati*"ati.

1. @e!a%a pen#o&atan se&aikn)a pasien tiak &erenan# an tiak %en#orek te!in#a.

3. ar%ako!o#i:

a. Aopika!

* Otitis eksterna sirk$%skripta paa stai$% infi!trat i&erikan sa!ep ik"tio! ata$

anti&iotik a!a% &ent$k sa!ep seperti po!)%ixin 2 ata$ &asitrasin.* Paa otitis eksterna if$s en#an %e%as$kkan ta%pon )an# %en#an$n# anti&iotik

ke !ian# te!in#a s$pa)a terapat kontak )an# &aik antara o&at en#an k$!it )an#

%eraan#.Pi!i"an anti&iotika )an# ipakai aa!a" ca%p$ran po!i%iksin 2, neo%isin,

"irokortison an anestesi topika!.

* Paa oto%ikosis i!ak$kan pe%&ersi"an !ian# te!in#a ari p!ak 'a%$r i!an'$tkan

en#an %enc$ci !ian# te!in#a en#an !ar$tan asa% asetat 1B a!a%a!ko"o! 70B setiap

"ari se!a%a 1 %in##$. Iri#asi rin#an ini "ar$s iik$ti en#an pen#erin#an. Aetes te!in#asiap &e!i apat i#$nakan sepertiasetat*nonak$eo$s 1B an %*kresi!asetat.


5/59

&. Ora! siste%ik

* ;nti&iotika siste%ik i&erikan en#an perti%&an#an infeksi )an# c$k$p &erat.

* ;na!#etik paraceta%o! ata$ i&$profen apat i&erikan.

* Pen#o&atan "erpes oster otik$s ses$ai en#an tata!aksana Herpes >oster.

c. 2i!a otitis eksterna s$a" ter'ai a&ses, iaspirasi secara steri! $nt$k %en#e!$arkan

nana".

Pe%eriksaan Pen$n'an# an'$tan

E(a!$asi penen#aran paa kas$s post "erpetis ooster otik$s.

-encana Ainak an'$t :

* Ai#a "ari pasca pen#o&atan $nt$k %e!i"at "asi! pen#o&atan.

* +"$s$s $nt$k oto%ikosis, tinak !an'$t &er!an#s$n# sek$ran#*k$ran#n)a 1 %in##$.

+onse!in# E$kasi Pasien an ke!$ar#a per!$ i&erita"$ tentan#:

/. Aiak %en#orek te!in#a &aik en#an cotton bud ata$ !ainn)a.

1. @e!a%a pen#o&atan pasien tiak &o!e" &erenan#.

3. Pen)akit apat &er$!an# se"in##a "ar$s %en'a#a !ian# te!in#a a#ar a!a% konisi kerin#

an tiak !e%&a&.

+riteria -$'$kan

/. Paa kas$s "erpes oster otik$s

1. +as$s otitis eksterna nekrotikan

Sarana Prasarana

/. a%p$ kepa!a

1. Coron# te!in#a3. ;p!ikator kapas

5. Otoskop

Pr)gn)sis

Pro#nosis ter#ant$n# ari per'a!anan pen)akit, aa


6/59

Re*erensi

/. Hafi!, ., @osia!is%an, He!%i. KelainanTelingaLuar a!a% Buku Aar, !idung, Tenggorok,

Kepala"Leher . E. ke*6. ak$!tas+eokteranUni(ersitas Inonesia. akarta. 1007.

1. ;a%, .. 2oies, .-. Hi#!er,2oies. Buku Aar Penyakit T!T . E. ke*6. akarta: EC.

/997.

3. @aner, -. #titis E$terna% A Practical &uide to Treatment and Pre'ention( ;% a%

P")sician. 100/. 4ar / 638:917*937.

5. ee, +. Essential #tolaryngology, !ead and )eck Surgery. E. +e*F. 4cra*Hi!!. 1003.


7/59

Otitis Me'ia Ak"t

No. ICPC II: H7/ Acute otitis media*myringitis

No. ICD X : H66.0 Acute suppurati'e otitis media

Tingkat Kea!"an# $A

Masa%a& Kese&atan

Otitis %eia ak$t O4;8 aa!a" peraan#an se&a#ian ata$ se!$r$" %$kosa te!in#a

ten#a", t$&a e$stac"i$s, antr$% %astoi, an se!*se! %astoi )an# ter'ai a!a% akt$

k$ran# ari 3 %in##$.

Pre(a!ensi ke'aian O4; &an)ak ierita o!e" anak*anak %a$p$n &a)i i&anin#kan

paa oran# easa t$a %a$p$n easa %$a. Paa anak*anak %akin serin# %enerita

infeksi sa!$ran napas atas, %aka %akin &esar p$!a ke%$n#kinan ter'ain)a O4; isa%pin#

o!e" karena siste% i%$nitas anak )an# &e!$% &erke%&an# secara se%p$rna. Paa &a)i

ter'ain)a O4; iper%$a" o!e" karena t$&a e$stac"i$s penek, !e&ar, an !etak a#ak

"orionta!.


+e!$"an Pasien atan# en#an ke!$"an )an# &er#ant$n# paa stai$% O4; )an#

ter'ai. Paa anak, ke!$"an $ta%a aa!a" rasa n)eri i a!a% te!in#a an e%a% serta aa

ria)at &at$k pi!ek se&e!$%n)a. ;nak '$#a #e!isa", s$!it ti$r, ti&a*ti&a %en'erit akt$ ti$r,

&i!a e%a% tin##i serin# iik$ti iare an ke'an#*ke'an#.+aan#*kaan# anak %e%e#an#

te!in#a )an# sakit. Paa stai$% s$p$rasi pasien ta%pak san#at sakit, an e%a%, serta rasa

n)eri i te!in#a &erta%&a" "e&at. 2i!a ter'ai r$pt$r %e%&ran ti%pani, %aka sekret %en#a!ir

ke !ian# te!in#a, s$"$ t$&$" t$r$n, an anak terti$r tenan#. Paa anak )an# !e&i" &esar ata$easa, se!ain rasa n)eri terapat p$!a #an##$an penen#aran an rasa pen$" a!a% te!in#a.

aktor -isiko

/. 2a)i an anak

1. Infeksi sa!$ran napas &er$!an#

3. 2a)i )an# tiak %enapatkan ;@I Eksk!$sif


8/59

Hasi% Peeriksaan Fisik 'an !en"n(ang se'er&ana (Objective) Pe%eriksaan isik

Dapat ite%$kan e%a%

Pe%eriksaan en#an otoskopi $nt$k %e!i"at %e%&ran ti%pani:

* stai$% ok!$si t$&a E$stac"i$s: terapat #a%&aran retraksi %e%&ran ti%pani, arna

%e%&ran ti%pani s$ra% en#an ref!ex ca"a)a tiak ter!i"at.

* stai$% "ipere%is: %e%&ran ti%pani ta%pak "ipere%is serta ee%a.

* stai$% s$p$rasi: %e%&ran ti%pani %enon'o! ke ara" !$ar bulging 8 &erarna

kek$nin#an.

* stai$% perforasi : ter'ai r$pt$r %e%&ran ti%panian nana" ke!$ar %en#a!ir ari te!in#a

ten#a" ke !ian# te!in#a !$ar.

* stai$% reso!$si: &i!a %e%&ran ti%pani tetap $t$", %aka per!a"an*!a"an akan nor%a!

ke%&a!i. 2i!a te!a" ter'ai perforasi, %aka sekret akan &erk$ran# an %en#erin#.

Paa pe%eriksaan pena!a )an# i!ak$kan paa anak )an# !e&i" &esar apat ite%$kan t$!i

kon$ktif

Pe%eriksaan Pen$n'an#: *


Dia#nosis +!inis Dia#nosis ite#akkan &erasarkan ana%nesis an pe%eriksaan fisik.

Otitis 4eia ;k$t:

/. @tai$% ok!$si t$&a E$stac"i$s

;an)a #a%&aran retraksi %e%&ran ti%pani aki&at ter'ain)a tekanan ne#atif i a!a%

te!in#a ten#a", karena aan)a a&sorpsi $ara. 4e%&ran ti%pani ter!i"at s$ra% en#an

ref!eks ca"a)a %en#"i!an#. Ef$si %$n#kin te!a" ter'ai, tapi tiak apat ieteksi.

@tai$% ini s$!it i&eakan en#an otitis %eia serosa )an# ise&a&kan o!e" (ir$s ata$

a!er#i.

1. @tai$% Hipere%is

Aa%pak pe%&$!$" ara" %e!e&ar i %e%&ran ti%pani se"in##a %e%&ran ti%pani ta%pak"ipere%is serta ee%a. @ekret )an# ter&ent$k %$n#kin %asi" &ersifat eks$at )an# serosa

se"in##a s$kar i!i"at.

3. @tai$% @$p$rasi

Ee%a )an# "e&at paa %$kosa te!in#a ten#a" an "anc$rn)a se! epite! s$perfisia!, serta

ter&ent$kn)a eks$at )an# p$r$!en i ka($% ti%pani )an# %en)e&a&kan %e%&ran

ti%pani %enon'o! bulging 8 ke ara" te!in#a !$ar. Pasien ta%pak san#at sakit, an e%a%,

serta rasa n)eri i te!in#a &erta%&a" "e&at. 2i!a tiak i!ak$kan insisi %irin#oto%i8 paastai$% ini, ke%$n#kinan &esar %e%&ran ti%pani akan r$pt$r an ke!$ar nana" ke !ian#


9/59

te!in#a !$ar. Dan &i!a r$pt$r, %aka !$&an# te%pat r$pt$r perforasi8 kaan# tiak %en$t$p

ke%&a!i ter$ta%a paa anak $sia !e&i" ari /1 ta"$n ata$ easa.

5. @tai$% Perforasi

+arena &e&erapa se&a& seperti ter!a%&atn)a pe%&erian anti&iotika ata$ (ir$!ensi k$%an

)an# tin##i, %aka apat ter'ai r$pt$r %e%&ran ti%pani an nana" ke!$ar %en#a!ir ari

te!in#a ten#a" ke !ian# te!in#a !$ar.

. @tai$% -eso!$si

Diaa!i &erk$ran#n)a an &er"entin)a otore. 4e%&ran ti%pani &eran#s$r nor%a!"in##a

perforasi %en$t$p ke%&a!i an sekret p$r$!en akan &erk$ran# an ak"irn)a kerin#.

;pa&i!a reso!$si #a#a! ter'ai %aka akan &er!an'$t %en'ai otitis %eia s$p$ratif kronik.

Dia#nosis 2anin#

/. Otitis %eia serosa ak$t

1. Otitis eksterna

+o%p!ikasi

/. Otitis 4eia @$p$ratif +ronik

1. ;&ses s$&*periostea!

3. 4astoiitis ak$t


Penata!aksanaan

/. ;s$pan #ii )an# &aik $nt$k %enin#katkan a)a ta"an t$&$"

1. Pe%&erian far%akoterapi en#ani:

a. Aopika!

* Paa stai$% ok!$si, t$'$an terapi ik"$s$skan $nt$k %e%&$ka ke%&a!i t$&a e$stac"i$s.

O&at tetes "i$n# HC! eferin 0,B ata$ oksi%etao!in 0,01B8 i&erikan a!a% !ar$tanfisio!o#ik $nt$k anak k$ran# ari /1 ta"$n an HC! eferin /B ata$ oksi%etao!in

0,0B8 a!a% !ar$tan fisio!o#ik $nt$k anak )an# &er$%$r !e&i" ari /1 ta"$n ata$ easa.

* Paa stai$% perforasi, i&erikan o&at c$ci te!in#a H1O1 3B se!a%a 3* "ari,

i!an'$tkan anti&iotik aek$at )an# tiak ototoksik seperti of!oxacin tetes te!in#a sa%pai 3

%in##$.

&. Ora! siste%ik

* Dapat i&erikan anti"ista%in &i!a aa tana*tana a!er#i.* ;ntipiretik seperti paraceta%o! ses$ai osis anak.


10/59

* ;nti&iotik )an# i&erikan paa stai$% ok!$si an "ipere%is ia!a" penisi!in ata$

eritro%isin, se!a%a /0*/5 "ari:

;%pisi!in : Deasa 00 %# 5 x se"ari ;nak 1 %#


11/59

3. 4e%&erita"$ ke!$ar#a $nt$k %en#an'$rkan pe%&erian ;@I %ini%a! ena% &$!an sa%pai

en#an 1 ta"$n.

5. 4en#"inarkan pa'anan ter"aap !in#k$n#an %erokokan !ain*!ain.

+riteria -$'$kan

/. ika inikasi %irin#oto%i.

1. 2i!a %e%&ran t)%p"ani tiak %en$t$p ke%&a!i sete!a" 3 &$!an.

SaranaPrasarana

/. a%p$ kepa!a

1. @pek$!$% te!in#a

3. ;p!ikator kapas

5. Otoskop

Pr)gn)sis

Pro#nosis G$o a f$n#siona% an sanationa% aa!a" $&ia a &ona% 'ika pen#o&atan

aek$at. 2i!a a)a ta"an t$&$" &aik ata$ (ir$!ensi k$%an rena", %aka reso!$si apat ter'ai

a!a$p$n tanpa pen#o&atan. O4; &er$&a" %en'ai O4@+ &i!a perforasi %enetap en#an

sekret )an# ke!$ar ter$s %ener$s ata$ "i!an# ti%&$!. O4; apat %eni%&$!kan #e'a!a sisa

&er$pa otitis %eia serosa &i!a sekret %enetap i ka($% ti%pani tanpa ter'ain)a perforasi.

Re*erensi

/. ;a%, . 2oies -. Hi#!er, 2oies. 2$k$ ;'ar Pen)akit AHA. E. ke*6. akarta: EC.

/997.

1. Hafi!, ., @osia!is%an, He!%i. Kelainan Telinga Luar a!a% Buku Aar lmu Kesehatan

Telinga, !idung, Tenggorok, Kepala " Leher . E. ke*6. ak$!tas +eokteran Uni(ersitas

Inonesia. akarta. 1007.


5. -e(ai, +r)sta! et a!. ncidence o- Acute #titis .edia and Sinusitis /omplicating 0pper

1espiratory Tract n-ection% The E--ect o- Age. PEDI;A-IC@ ?o!. //9 No. 6 $ne 1007, pp.

e/50F*e/5/1.1007.


12/59

Ser"en Pr)!

No. ICPC II: HF/ E$cessi'e ear 2a$

No. ICD X: H6/.1 mpacted cerumen

Tingkat Kea!"an# $A

Masa%a& Kese&atan

@er$%en aa!a" sekret ke!en'ar se&asea, ke!en'ar ser$%inosa, epite! k$!it )an# ter!epas an

partike! e&$ )an# terapat paa &a#ian karti!a#inosa !ian# te!in#a. 2i!a ser$%en ini

&er!e&i"an %aka apat %e%&ent$k #$%pa!an )an# %en$%p$k i !ian# te!in#a, ikena!

en#an ser$%en prop.

Hasi% Ananesis(Subjective)

+e!$"an Pasien atan# en#an ke!$"an penen#aran )an# &erk$ran# isertai rasa pen$" paa

te!in#a. I%paksi


13/59

Pe%eriksaan Pen$n'an# : Aiak aa pe%eriksaan pen$n'an# )an# k"as

Penegakan 'iagn)stik (Assessment)

Dia#nosis +!inis Dia#nosis ite#akkan &erasarkan ana%nesis an pe%eriksaan fisik

Dia#nosis 2anin# 2ena asin# i !ian# te!in#a +o%p!ikasi Ara$%a paa !ian# te!in#a an

ata$ %e%&ran ti%pani saat %en#e!$arkan ser$%en

Penata%aksanaan k)!re&ensi* (Plan)

Penata!aksanaan

/. 4en#"inari %e%&ersi"kan te!in#a secara &er!e&i"an

1. 4en#"inari %e%as$kkan air ata$ apap$n ke a!a% te!in#a

3. Aata!aksana far%akoterapi:

* @er$%en )an# !e%&ek, i&ersi"kan en#an kapas )an# i!i!itkan paa pe!i!it kapas.

* @er$%en )an# keras ike!$arkan en#an pen#ait ata$ k$ret.;pa&i!a en#an cara ini

ser$%en tiak apat ike!$arkan, %aka ser$%en "ar$s i!$nakkan !e&i" a"$!$ en#an tetes

kar&o#!iserin /0B se!a%a 3 "ari.

* @er$%en )an# s$a" ter!a!$ 'a$" teroron# kea!a% !ian# te!in#a se"in##a ik$atirkan

%eni%&$!kan tra$%a paa %e%&ran ti%pani seakt$ %en#e!$arkann)a, ike!$arkan en#an

%en#a!irkan iri#asi8 air "an#at )an# s$"$n)a ises$aikan en#an s$"$ t$&$".

* Inikasi $nt$k %en#e!$arkan ser$%en aa!a" s$!it $nt$k %e!ak$kan e(a!$asi %e%&ran

ti%pani, otitis eksterna, ok!$si ser$%en an &a#ian ari terapi t$!i kon$ktif.+ontrainikasi

i!ak$kann)a iri#asi aa!a" aan)a perforasi %e%&ran ti%pani. 2i!a terapat ke!$"an tinit$s,

ser$%en )an# san#at keras an pasien )an# tiak kooperatif %er$pakan kontrainikasi ari

suction.


Aiak iper!$kan

-encana Ainak an'$t

Dian'$rkan ser$%en ike!$arkan 6 */1 &$!an seka!i

+onse!in# E$kasi

/. 4e%&erita"$ pasien an ke!$ar#a $nt$k tiak %en#orek te!in#a &aik en#an cotton bud

ata$ !ainn)a.

1. 4e%&erita"$ ke!$ar#a an pasien $nt$k %en#"inari %e%as$kkan air ata$ apap$n kea!a% te!in#a


14/59

+riteria r$'$kan: *

SaranaPrasarana

/. a%p$ kepa!a

1. @pek$!$% te!in#a

3. Otoskop

5. @er$%en hook

. ;p!ikator kapas

6. Cairan iri#asi te!in#a

7. Iri#ator te!in#a @poit 10 * 0 cc catheter 2ing needle8

Pr)gn)sis Pro#nosis pen)akit ini aa!a" &ona% karena 'aran# %eni%&$!kan konisi k!inis

&erat.

Re*erensi

/. ;a%, . 2oies -. Hi#!er,.2oies. 2$k$ ;'ar Pen)akit AHA. E. ke*6. akarta: EC.

/997.

1. Hafi!, ., @osia!is%an, He!%i. Kelainan Telinga Luar a!a% Buku Aar lmu Kesehatan

Telinga, !idung, Tenggorok, Kepala " Leher . E. ke*6. ak$!tas +eokteran Uni(ersitas




15/59

+en'a Asing 'i Hi'"ng

No. ICPC II : -F7 3oreign body nose*laryn$*bronchus

No. ICD X : A/7./ 3oreign body in nostril

Tingkat Kea!"an# $A

Masa%a& Kese&atan#

2ena asin# i "i$n# ia!a" &ena )an# &erasa! ari !$ar t$&$" ekso#en8 ata$ ari a!a%

t$&$" eno#en8, )an# a!a% keaaan nor%a! tiak aa a!a% "i$n#. 2ena asin# i "i$n#

&iasan)a %er$pakan &ena asin# ekso#en.

Hasi% Ananesis (Subjective) +e!$"an Hi$n# ters$%&at )an# ter'ai en#an se#era sete!a"

%e%as$kkan ses$at$ ke a!a% "i$n#. aktor -isiko aktor )an# %e%per%$a" ter'ain)a

aspirasi &ena asin# ke a!a% "i$n# antara !ain:

aktor $%$r &iasan)a paa anak i &aa" /1 ta"$n8

+e#a#a!an %ekanis%e proteksi )an# nor%a! keaaan ti$r, kesaaran %en$r$n,

a!ko"o!is%e, epi!epsi8

aktor ke'iaan e%osi, #an##$an psikis8

Uk$ran, &ent$k, serta sifat &ena asin#

aktor kecero&o"an %e!etakkan &ena asin# i "i$n#8


Pe%eriksaan isik Aana pato#no%onis Paa pe%eriksaan ron##a "i$n# en#an &ant$an

spek$!$% "i$n# an !a%p$ kepa!a, ite%$kan aan)a &ena asin#.

Pe%eriksaan Pen$n'an#: *

Penegakan Diagn)stik (Assessment) Dia#nosis +!inis Dia#nosis ite#akkan &erasarkan

ana%nesis an pe%eriksaan fisik.

Dia#nosis 2anin#: *


16/59

+o%p!ikasi

2ena asin# apat %as$k ke !arin# an sa!$ran nafas &a#ian &aa", se"in##a %en)e&a&kan

sesak napas an keaaan )an# !e&i" #aat "a! ini apat ter'ai 'ika &ena asin# ioron# ke

ara" nasofarin# en#an %aks$ s$pa)a %as$k ke a!a% %$!$t8. @e!ain it$, &ena asin# i

sa!$ran napas &aa" apat %en)e&a&kan &er&a#ai pen)akit par$, &aik ak$t %a$p$n kronis.

Penata%aksanaan K)!re&ensi* , Plan)

/. E$kasi $nt$k pence#a"an

4e%perin#atkan pasien &iasan)a anak*anak8, a#ar tiak %e%as$kkan ses$at$ ke a!a%

"i$n#.

1. Ainakan

+e!$arkan &ena asin# ari a!a% "i$n# en#an %e%akai pen#ait hook 8 t$%p$! )an#

i%as$kkan ke a!a% "i$n# i &a#ian atas, %en)$s$ri atap ka($% nasi sa%pai %e!eati

&ena asin#. a!$ pen#ait it$r$nkan seikit an itarik ke epan. Den#an cara ini &ena

asin# akan ik$t ter&aa ke!$ar. Dapat p$!a %en##$nakan c$na% Nort%an ata$ 2ire loop.

3. ar%akoterapi

* Pe%&erian anti&iotik siste%ik se!a%a 3* "ari "an)a i&erikan &i!a ter'ai !aserasi %$kosa

"i$n#.

* Pe%&erian anti&iotik siste%ik se!a%a *7 "ari "an)a i&erikan paa kas$s &ena asin#

"i$n# )an# te!a" %eni%&$!kan infeksi "i$n# %a$p$n sin$s.

+onse!in# E$kasi

+as$s &ena asin# i "i$n# serin#ka!i ter'ai paa anak*anak, karena anak*anak secara

na!$ria" %e%as$kkan se#a!a ses$at$ ke "i$n# %a$p$n %$!$t. 4aka oran# t$a per!$

%enin#katkan pen#aasan ter"aap anak*anak, serta !e&i" &er"ati*"ati 'ika %e!etakkan

ses$at$ a#ar tiak %$a" i'an#ka$ anak*anak.


2i!a s$a" ter'ai infeksi sin$s, per!$ i!ak$kan pe%eriksaan raio!o#i en#an foto sin$s

paranasa!.

+riteria -$'$kan

Pen#e!$aran &ena asin# tiak &er"asi! karena per!ekatan ata$ posisi &ena asin# s$!it i!i"at.


17/59

Sarana Prasarana

/. @pek$!$% "i$n#

1. a%p$ kepa!a

3. Extractor

5. @er$%en "ook

Pr)gn)sis Pro#nosis aa!a" $&ia a &ona%, ter#ant$n# aa


18/59

E!istaksis

No. ICPC II:-06 )ose bleed*epista$is

No. ICD X: -05.0 Epista$is

Tingkat Kea!"an# $A

Masa%a& Kese&atan

Epistaksis aa!a" perara"an ak$t )an# &erasa! ari !$&an# "i$n#, ron##a "i$n# ata$

nasofarin#. Epistaksis &$kan s$at$ pen)akit, %e!ainkan #e'a!a ari s$at$ ke!ainan )an#

"a%pir 90B apat &er"enti seniri. Perara"an ari "i$n# apat %er$pakan #e'a!a )an#

san#at %en##an##$. aktor etio!o#i apat !oka! ata$ siste%ik. @$%&er perara"an "ar$s

icari an ikoreksi $nt$k %en#o&ati epistaksis secara efektif.


+e!$"an

Pasien atan# en#an ke!$"an ke!$ar ara" ari "i$n# ata$ ria)at ke!$ar ara" ari

"i$n#.

Pasien serin# %en)atakan &a"a perara"an &erasa! ari &a#ian epan an &e!akan#

"i$n#. Per"atian it$'$kan paa &a#ian "i$n# te%pat aa! ter'ain)a perara"an ata$paa

&a#ian "i$n# )an# ter&an)ak %en#e!$arkan ara".

Paa ana%nesis "ar$s itan)akan secara spesifik %en#enai &an)akn)a perara"an,

frek$ensi, !a%an)a perara"an. Pentin# %enapatkan ria)at tra$%a terperinci. -ia)at

pen#o&atan %isa! : aspirin8 "ar$s icari. -ia)at pen)akit siste%ik seperti ria)at a!er#i

paa "i$n#, "ipertensi, pen)akit #an##$an pe%&ek$an ara", ria)at perara"an

se&e!$%n)a, an ria)at #an##$an perara"an a!a% ke!$ar#a.

aktor -isiko

/. Ara$%a.

1. Infeksi


19/59

. -ia)at pe%akaian se%prot "i$n# steroi 'an#ka !a%a.

6. A$%or, &aik 'inak %a$p$n #anas )an# ter'ai i "i$n#, sin$s paranasa! %a$p$n

nasofarin#.

7. +e!ainan kon#enita!. +e!ainan kon#enita! )an# serin# %en)e&a&kan epistaksis ia!a"

perara"an te!an#iektasis "eriiter hereditary hemorrhagic telangiectasia*#sler4s disease8.

F. ;an)a e(iasi sept$%.

9. Pen#ar$" !in#k$n#an, %isa!n)a tin##a! i aera" )an# san#at tin##i, tekanan $ara rena"

ata$ !in#k$n#an $aran)a san#at kerin#.

Hasi% Peeriksaan Fisik 'an Pen"n(ang Se'er&ana (Objective) Pe%eriksaan isik

-inoskopi anterior:

Pe%eriksaan "ar$s i!ak$kan secara &er$r$tan ari anterior ke posterior. ?esti&$!$%, %$kosa

"i$n# an sept$% nasi, inin# !atera! "i$n# an konk"a inferior "ar$s iperiksa en#an

cer%at $nt$k %en#eta"$i s$%&er perara"an.

-inoskopi posterior:

Pe%eriksaan nasofarin# en#an rinoskopi posterior pentin# paa pasien en#an epistaksis

&er$!an# an sekret "i$n# kronik $nt$k %en)in#kirkan neop!as%a.

Pen#$k$ran tekanan ara":

Aekanan ara" per!$ i$k$r $nt$k %en)in#kirkan ia#nosis "ipertensi, karena "ipertensi

apat %en)e&a&kan epistaksis posterior )an# "e&at an serin# &er$!an#.

Pe%eriksaan pen$n'an# &i!a iper!$kan :

* Dara" !en#kap

* @krinin# ter"aap koa#$!opati.

Aes*tes )an# tepat ter%as$k PA, ;PAA, tro%&osit an akt$ perara"an.


Dia#nosis +!inis Dia#nosis ite#akkan &erasarkan ana%nesis, pe%eriksaan fisik, an

pe%eriksaan pen$n'an# &i!a iper!$kan. +!asifikasi

/. Epistaksis ;nterior

Epistaksis anterior pa!in# serin# &erasa! ari P!eks$s +iesse!&ac", )an# %er$pakan s$%&er

perara"an pa!in# serin# i'$%pai paa anak*anak. @e!ain it$ '$#a apat &erasa! ari ;rteri

Et"%oia!is;nterior. Perara"an apat &er"enti seniri spontan8 an apat ikena!ikan

en#an tinakan seer"ana.


20/59

1. Epistaksis Posterior

Paa epistaksis posterior, perara"an &erasa! ari ;rteri @fenopa!atina an ;rteri Et"%oia!is

Posterior. Epistaksis posterior serin# ter'ai paa oran# easa )an# %enerita "ipertensi,

arteriosk!erosis, ata$ pen)akit kario(ask$!er. Perara"an &iasan)a "e&at an 'aran# &er"enti

spontan.

Dia#nosis 2anin# perara"an )an# &$kan &erasa! ari "i$n# tetapi ara" %en#a!ir ke!$ar

ari "i$n# seperti "e%optisis, (arises oesofa#$s )an# &erara", perara"an i &asis cranii

)an# ke%$ian ara" %en#a!ir %e!a!$i sin$s sp"enoi ata$p$n t$&a e$stac"i$s.

+o%p!ikasi

/. ;ki&at pe%asan#an ta%pon anterior apat ti%&$! sin$sitis karena osti$% sin$s ters$%&at8.

1. ;ki&at pe%asan#an ta%pon posterior apat ti%&$! otitis %eia, "ae%ot)%pan$%, serta

!aserasi pa!at$% %o!e an s$$t &i&it &i!a &enan# )an# ike!$arkan %e!a!$i %$!$t ter!a!$

kencan# itarik.

3. ;ki&at perara"an "e&at apat ter'ai s)ok an ane%ia.


Penata!aksanaan Ai#a prinsip $ta%a a!a% %enan##$!an#i epistaksis, )ait$ %en#"entikan

perara"an, %ence#a" ko%p!ikasi an %ence#a" &er$!an#n)a epistaksis.

/. Per&aiki keaaan $%$% penerita, penerita iperiksa a!a% posisi $$k kec$a!i &i!a

penerita san#at !e%a" ata$ keaaaan s)ok, pasien &isa &er&arin# en#an kepa!a

i%irin#kan.

1. Paa anak )an# serin# %en#a!a%i epistaksis rin#an, perara"an apat i"entikan en#an

cara $$k en#an kepa!a ite#akkan, ke%$ian c$pin# "i$n# itekan ke ara" sept$%

se!a%a3* %enit %etoe Trotter 8.3. 2i!a perara"an &er"enti, en#an spek$!$% "i$n# i&$ka an en#an a!at pen#isap

suction8 i&ersi"kan se%$a kotoran a!a% "i$n# &aik cairan, sekret %a$p$nara" )an#

s$a" %e%&ek$.

5. 2i!a perara"an tiak &er"enti, kapas i%as$kkan ke a!a% "i$n# )an# i&asa"i en#an

!ar$tan anestesi !oka! )ait$ 1 cc !ar$tan pantokain 1B ata$ 1 cc !ar$tan !iokain 1B )an#

itetesi 0,1 cc !ar$tan arena!in /


21/59

%encari s$%&er perara"an. @es$a" /0 sa%pai / %enit kapas a!a% "i$n# ike!$arkan

an i!ak$kan e(a!$asi.

. Paa epistaksis anterior, 'ika s$%&er perara"an apat i!i"at en#an 'e!as, i!ak$kan

ka$stik en#an !ii kapas )an# i&asa"i !ar$tan nitrasar#enti 10 * 30B ata$ asa%

trik!oroasetat /0B. @es$a"n)a area terse&$t i&eri sa!ep $nt$k %$kosa en#an anti&iotik.

6. 2i!a en#an ka$stik perara"an anterior %asi" ter$s &er!an#s$n#, iper!$kan pe%asan#an

ta%pon anterior en#an kapas ata$ kain kasa )an# i&eri (ase!in )an# ica%p$r &etain ata$

at anti&iotika. Dapat '$#a ipakai ta%pon ro! )an# i&$at ari kasa se"in##a %en)er$pai

pita en#an !e&ar k$ran# c%, i!etakkan &er!apis*!apis %$!ai ari asar sa%pai ke p$ncak

ron##a "i$n#. Aa%pon )an# ipasan# "ar$s %enekan te%pat asa! perara"an an apat

iperta"ankan se!a%a 1 x 15 'a%. @e!a%a 1 "ari i!ak$kan pe%eriksaan pen$n'an# $nt$k

%encari faktor pen)e&a& epistaksis. @e!a%a pe%akaian ta%pon, i&erikan anti&iotik siste%ik

an ana!#etik.

7. Unt$k perara"an posterior i!ak$kan pe%asan#an ta%pon posterior, )an# ise&$t ta%pon

2e!!ocG. Aa%pon ini ter&$at ari kasa paat &er&ent$k &$!at ata$ k$&$s &eria%eter kira*kira

3 c%. Paa ta%pon ini terapat 3 &$a" &enan#, )ait$ 1 &$a" paa sat$ sisi an se&$a" paa

sisi !ainn)a. Aa%pon "ar$s apat %en$t$pi koana nares posterior8. Aeknik pe%asan#an

ta%pon posterior, )ait$:

* 4as$kkan kateter karet %e!a!$i ke$a nares anterior sa%pai ta%pak i orofarin#, !a!$ tarik

ke!$ar %e!a!$i %$!$t.

* +aitkan ke$a $'$n# kateter %asin#*%asin# paa 1 &$a" &enan# ta%pon 2e!!ocG, ke%$ian

tarik ke%&a!i kateter it$ %e!a!$i "i$n#.

* Aarik ke$a $'$n# &enan# )an# s$a" ke!$ar %e!a!$i nares anterior en#an &ant$an 'ari

te!$n'$k, oron# ta%pon ke nasofarin#. ika ian##ap per!$, 'ika %asi" ta%pak perara"an

ke!$ar ari ron##a "i$n#, %aka apat p$!a i%as$kkan ta%pon anterior ke a!a% ca($%

nasi.* Ikat ke$a &enan# )an# ke!$ar ari nares anterior paa se&$a" #$!$n#an kain kasa i epan

!$&an# "i$n#, s$pa)a ta%pon )an# ter!etak i nasofarin# tiak &er#erak.

* ekatkan &enan# )an# terapat i ron##a %$!$t an terikat paa sisi !ain ari ta%pon

2e!!ocG paa pipi pasien. $nan)a aa!a" $nt$k %enarik ta%pon ke!$ar %e!a!$i %$!$t

sete!a" 1*3 "ari.

* 2erikan '$#a o&at "e%ostatik se!ain ari tinakan pen#"entian perara"an it$.


22/59

-encana Ainak an'$t Pasien )an# i!ak$kan pe%asan#an ta%pon per!$ tinak !an'$t $nt$k

%en#e!$arkan ta%pon an %encari ta"$ pen)e&a& epistaksis.

+onse!in# E$kasi

4e%&erita"$ ini(i$ an ke!$ar#a $nt$k:

a. 4en#ientifikasi pen)e&a& epistaksis, karena "a! ini aa!a" #e'a!a s$at$ pen)akit se"in##a

apat %ence#a" ti%&$!n)a ke%&a!i epistaksis.

&. 4en#ontro! tekanan ara" paa penerita en#an "ipertensi.

c. 4en#"inari %e%&$an# !enir %e!a!$i "i$n# ter!a!$ keras.

. 4en#"inari %e%as$kkan &ena keras ke a!a% "i$n#, ter%as$k 'ari se"in##a

i&$t$"kan pen#aasan )an# !e&i" ketat paa pasien anak.

e. 4e%&atasi pen##$naan o&at*o&atan )an# apat %enin#katkan perara"an seperti aspirin

ata$ i&$profen.

Pe%eriksaan pen$n'an# !an'$tan

Pe%eriksaan raio!o#i: oto sin$s paranasa! &i!a ic$ri#ai sin$sitis.

+riteria -$'$kan

/. Pasien en#an epistaksis )an# c$ri#a aki&at t$%or i ron##a "i$n# ata$ nasofarin#.

1. Epistaksis )an# ter$s &er$!an#.

SaranaPrasarana

/. a%p$ kepa!a

1. -eka% %eis

3. @pek$!$% "i$n#

5. ;!at pen#"isap suction8

. Pinset &a)onet

6. +aca rinoskopi posterior7. +apas an kain kassa

F. ii kapas

9. Ne!aton kateter

/0. 2enan# kas$r

//. Aensi%eter an stetoskop


23/59

Pr)gn)sis

Pro#nosis $%$%n)a $&ia a &ona%, 'ika pen)e&a& )an# %enasari iatasi an i"inari.

Re*erensi

/. ;a%, .. 2oies, .-. Hi#!er. 2oies. Buku Aar Penyakit T!T( Ed( ke+5 . akarta: EC.

/997.

1. Iskanar, 4. Teknik Penatalaksanaan Epistaksis( n% /ermin 6unia Kedokteran( )o( 789(

100/. p. 53*56

3. 4an#$nk$s$%o, E. Jarani, -.@. Epistaksis(Kelainan Telinga Luar dalam Buku Aar lmu

Kesehatan Telinga, !idung, Tenggorok, Kepala"Leher( Ed( ke+5 . ak$!tas +eokteran

Uni(ersitas Inonesia. akarta. 1007.


24/59

F"r"nke% Pa'a Hi'"ng

No. ICPC II: -73 Boil*abscess nose

No. ICD X: 35.0 Abscess, -uruncle and carbuncle o- nose

Tingkat Kea!"an# $A

Masa%a& Kese&atan

$r$nke! aa!a" infeksi ari ke!en'ar se&asea ata$ fo!ike! ra%&$t )an# %e!i&atkan 'arin#an

s$&k$tan. 2iasan)a ise&a&kan o!e" Staphylococcus aureus.Pen)akit ini %e%i!iki insiensi

)an# rena". 2e!$% terapat ata spesifik )an# %en$n'$kkan pre(a!ensi f$r$nke!. $r$nke!

$%$%n)a ter'ai pa!in# &an)ak paa anak*anak, re%a'a sa%pai easa %$a.


+e!$"an Pasien atan# en#an ke!$"an aan)a &is$! i a!a% "i$n#. e'a!a aan)a &is$! i

a!a% "i$n# kaan# isertai rasa n)eri an perasaan tiak n)a%an. +aan# apat isertai

#e'a!a r"initis. aktor -isiko

/. @osio ekono%i rena"

1. Hi#iene persona! )an# 'e!ek

3. -"initis kronis, aki&at iritasi ari sekret ron##a "i$n#.

5. +e&iasaan %en#orek*n#orek &a#ian a!a% "i$n#.

Hasi% Peeriksaan Fisik 'an Pen"n(ang Se'er&ana (Objective) Pe%eriksaan isik Paa

!$&an# "i$n# ta%pak f$r$nke!. Pa!in# serin# terapat paa !atera! (esti&$!$% nasi )an#

%e%p$n)ai 'ibrissae ra%&$t "i$n#8. Pe%eriksaan Pen$n'an#: Aiak iper!$kan

Penegakan Diagn)stik (Assessment) Dia#nosis +!inis Dia#nosis ite#akkan

&erasarkanana%nesis an pe%eriksaan fisik. Dia#nosis 2anin#:* +o%p!ikasi

/. $r$nke! paa "i$n# potensia! &er&a"a)a karena infeksi apat %en)e&ar ke (ena fasia!is,

(ena ofta!%ika, !a!$ ke sin$s ka(ernos$s se"in##a %en)e&a&kan tro%&of!e&itis sin$s

ka(ernos$s.

1. ;&ses.

3. ?esti&$!itis.


25/59


Penata!aksanaan

/. +o%pres "an#at apat %ereakan perasaan tiak n)a%an.

1. an#an %e%encet ata$ %e!ak$kan insisi paa f$r$nke!.

3. Pe%&erian anti&iotik topika!, seperti pe%&erian sa!ep anti&iotik &acitrasin an po!%iksin 2

serta anti&iotik ora! karena !okasi f$r$nke! )an# &erpotensia! %en'ai &a"a)a. ;nti&iotik

i&erikan a!a% 7*/0 "ari, en#an pe%&erian ;%oxici!in 00%#, 3x


26/59

Faringitis

No. ICPC II: -75 0pper respiratory in-ection acute

No. ICD X: 01.9 Acute pharyngitis, unspeci-ied

Tingkat Kea!"an# $A

Masa%a& Kese&atan

arin#itis %er$pakan peraan#an inin# farin# )an# ise&a&kan o!e" (ir$s 50*60B8,

&akteri *50B8, a!er#i, tra$%a, iritan, an !ain*!ain. @etiap ta"$nn)a L 50 '$ta oran#

%en#$n'$n#i p$sat pe!a)anan kese"atan karena farin#itis. ;nak*anak an oran# easa

$%$%n)a %en#a!a%i 3* ka!i infeksi (ir$s paa sa!$ran pernafasan atas ter%as$k farin#itis.

@ecara #!o&a! i $nia ini (ira! farin#itis %er$pakan pen)e&a& $ta%a seseoran# a&sen &eker'a

ata$ seko!a".


+e!$"an Pasien atan# en#an ke!$"an n)eri ten##orokan, sakit 'ika %ene!an an &at$k.

e'a!a an tana )an# iti%&$!kan farin#itis ter#ant$n# paa %ikroor#anis%e )an#

%en#infeksi. @ecara #aris &esar farin#itis %en$n'$kkan tana an #e'a!a $%$% seperti !e%as,

anorexia, e%a%, s$ara serak, kak$ an sakit paa otot !e"er. e'a!a k"as &erasarkan

'enisn)a, )ait$:

/. arin#itis (ira! $%$%n)a o!e" -"ino(ir$s8: iaa!i en#an #e'a!a r"initis an &e&erapa

"ari ke%$ian ti%&$! farin#itis. e'a!a !ain e%a% isertai rinorea an %$a!.

1. arin#itis &akteria!: n)eri kepa!a "e&at, %$nta", kaan# isertai e%a% en#an s$"$ )an#

tin##i, 'aran# isertai &at$k.

3. arin#itis f$n#a!:ter$ta%a n)eri ten##orok an n)eri %ene!an.

5. arin#itis kronik "iperp!astik: %$!a*%$!a ten##orok kerin#, #ata! an ak"irn)a &at$k )an# &era"ak.

. arin#itis kronik atrofi: $%$%n)a ten##orokan kerin# an te&a! serta %$!$t &er&a$.

6. arin#itis t$&erk$!osis: n)eri "e&at paa farin# an tiak &erespon en#an pen#o&atan

&akteria! non spesifik.

7. 2i!a ic$ri#ai farin#itis #onorea ata$ farin#itis !$etika, itan)akan ria)at "$&$n#an

seks$a!.


27/59

aktor -isiko

/. Paparan $ara )an# in#in.

1. 4en$r$nn)a a)a ta"an t$&$".

3. +ons$%si %akanan )an# k$ran# #ii.

5. Iritasi kronik o!e" rokok, %in$% a!ko"o!, %akanan, ref!$ks asa% !a%&$n#, in"a!asi $ap

)an# %eran#san# %$kosa farin#.


Pe%eriksaan isik

arin#itis (ira!,paa pe%eriksaan ta%pak farin# an tonsi! "ipere%is, eks$at (ir$s

inf!$ena, co$sachie'irus, cytomegalo'irus tiak %en#"asi!kan eks$at8. Paa

co$sachie'irus apat %eni%&$!kan !esi (esik$!ar i orofarin# an !esi k$!it &er$pa

maculopapular rash(

arin#itis &akteria!, paa pe%eriksaan ta%pak tonsi! %e%&esar, farin# an tonsi!

"ipere%is an terapat eks$at i per%$kaann)a. 2e&erapa "ari ke%$ian ti%&$! &ercak

petec"iaepaa pa!at$% an farin#. +aan# ite%$kan ke!en'ar !i%fa !e"er anterior %e%&esar,

ken)a! an n)eri paa penekanan.

arin#itis f$n#a!, paa pe%eriksaan ta%pak p!ak p$ti" iorofarin# an pan#ka! !ia",

sean#kan %$kosa farin# !ainn)a "ipere%is.

arin#itis kronik "iperp!astik, paa pe%eriksaan ta%pak ke!en'ar !i%fa i &aa" %$kosa

farin# an !atera! lateral band "iperp!asi. Paa pe%eriksaan ta%pak %$kosa inin# posterior

tiak rata an &er#ran$!ar cobble stone8.

arin#itis kronik atrofi, paa pe%eriksaan ta%pak %$kosa farin# it$t$pi o!e" !enir )an#

kenta! an &i!a ian#kat ta%pak %$kosa kerin#.

arin#itis t$&erk$!osis, paa pe%eriksaan ta%pak #ran$!o%a perke'$an paa %$kosa

farin# an !arin#.arin#itis !$etika ter#ant$n# stai$% pen)akit:

o @tai$% pri%er

Paa !ia" pa!at$% %o!e, tonsi!, an inin# posterior farin# &er&ent$k &ercak kep$ti"an.

2i!a infeksi &er!an'$t ti%&$! $!k$s paa aera" farin# seperti $!k$s paa #enita!ia )ait$

tiak n)eri. $#a iapatkan pe%&esaran ke!en'ar %ani&$!a

o @tai$% sek$ner

@tai$% ini 'aran# ite%$kan. Paa inin# farin# terapat erite%a )an# %en'a!ar ke ara"!arin#.


28/59

o @tai$% tersier

Aerapat #$%a. Prei!eksi paa tonsi! an pa!at$%.

Pe%eriksaan Pen$n'an#

* Pe%eriksaan ara" !en#kap.

* Aerinfeksi 'a%$r, %en##$nakan s!ie en#an pearnaan +OH.

* Pe%eriksaan %ikroskop en#an pearnaan #ra%.



pe%eriksaan pen$n'an# &i!a iper!$kan. +!asifikasi farin#itis

/. arin#itis ;k$t

a. arin#itis ?ira!

Dapat ise&a&kan o!e" rino(ir$s, aeno(ir$s, Epstein 2arr ?ir$s E2?8, (ir$s inf!$ena,

co$sachie'irus, cytomegalo'irus, an !ain*!ain. Paa aeno(ir$s '$#a %eni%&$!kan #e'a!a

kon'$n#ti(itis ter$ta%a paa anak.

&. arin#itis 2akteria!

Infeksi #r$p ; stereptokok$s &eta "e%o!itik$s %er$pakan pen)e&a& farin#itis ak$t paa

oran# easa /B8 an paa anak 30B8. arin#itis aki&at infeksi &akteri streptococc$s

#ro$p ; apat iperkirakan en#an %en##$nakan /entor criteria, )ait$ :

De%a%

Anterior /er'ical lymphadenopathy

Eks$at tonsi!

Aiakaan)a&at$k

Aiap kriteria ini &i!a i'$%pai i &eri skor /. 2i!a skor 0*/ %aka pasien tiak %en#a!a%i

farin#itis aki&at infeksi streptococc$s #ro$p ;, &i!a skor /*3 %aka pasien %e%i!iki

ke%$n#kian 50B terinfeksi streptococc$s #ro$p ; an &i!a skor 5 pasien %e%i!iki

ke%$n#kinan 0B terinfeksi streptococc$s #ro$p ;.

c. arin#itis $n#a!

Cania apat t$%&$" i %$kosa ron##a %$!$t an farin#.

. arin#itis onorea

Han)a terapat paa pasien )an# %e!ak$kan kontak oro#enita!

1. arin#itis +ronik


29/59

a. arin#itis +ronik Hiperp!astik

Paa farin#itis kronik "iperp!astik ter'ai per$&a"an %$kosa inin# posterior farin#.

&. arin#itis +ronik ;trofi

arin#itis kronik atrofi serin# ti%&$! &ersa%aan en#an r"initis atrofi. Paa r"initis atrofi,

$ara pernafasan tiak iat$r s$"$ serta ke!e%&apann)a se"in##a %eni%&$!kan ran#san#an

serta infeksi paa farin#.

3. arin#itis @pesifik

a. arin#itis A$&erk$!osis

4er$pakan proses sek$ner ari t$&erc$!osis par$. Paa infeksi k$%an ta"an asa% 'enis

&o(in$% apat ti%&$! t$&erk$!osis farin# pri%er. Cara infeksi ekso#en )ait$ kontak en#an

sp$t$% )an# %en#an$n# k$%an ata$ in"a!asi k$%an %e!a!$i $ara. Cara infeksi eno#en

)ait$ pen)e&aran %e!a!$i ara" paa t$&erc$!osis %i!iaris

&. arin#itis $etika

Arepone%a pa!i$% apat %eni%&$!kan infeksi i aera" farin#, seperti '$#a pen)akit !$es

i or#an !ain. a%&aran k!inik ter#ant$n# stai$% pen)akitn)a. Dia#nosis 2anin#: *

+o%p!ikasi

/. @in$sitis

1. Otitis %eia

3. Epi#!otitis

5. ;&ses peritonsi!ar

. ;&ses retrofarin#ea!.

6. @eptike%ia

7. 4enin#itis

F. !o%er$!onefritis9. De%a% re%atik ak$t

Penata%aksanaan K)!re&ensi* (Plan) Penata!aksanaan

/. Istira"at c$k$p

1. 4in$% air p$ti" )an# c$k$p

3. 2erk$%$r en#an air )an# "an#at an &erk$%$r en#an o&at k$%$r antiseptik $nt$k

%en'a#a ke&ersi"an %$!$t. Paa farin#itis f$n#a! i&erikan N)statin /00.000*500.000 IU, 1


30/59

x


31/59

/. arin#itis !$etika.

1. Ai%&$! ko%p!ikasi: epi#!otitis,a&ses peritonsi!er, a&ses retrofarin#ea!, septike%ia,

%enin#itis, #!o%er$!onefritis, e%a% re%atik ak$t.

Sarana Prasarana

/. a%p$ kepa!a

1. @pat$!a !ia"

3. ii kapas

5. Pe%eriksaan !a&oratori$% seer"ana

. ar$tan +OH

6. Pearnaan #ra%

7. O&at*o&atan: anti&iotik, anti(ira!, o&at &at$k antit$sif ata$ ekspektoran, o&at k$%$r

antiseptik.

Pr)gn)sis

Pro#nosis paa $%$%n)a &ona%, na%$n "a! ini &er#ant$n# paa 'enis an ko%p!ikasin)a.

Re*erensi

/. ;a%, .. 2oies, .-. Hi#!er. 2oies. Buku Aar Penyakit T!T( Ed( ke+5 . akarta: EC.

/997.

1. ee, +. Essential #tolaryngology, !ead and )eck Surgery( Ed( Ke+:. 4cra*Hi!!. 1003.

3. -$s%ar'ono. @oepari, E.;. 3aringitis, Tonsilitis, dan !ipertro-i Adenoid dalam Buku Aar

lmu Kesehatan Telinga, !idung, Tenggorok, Kepala"Leher( Ed( ke+5( ak$!tas +eokteran



32/59

R&initis Ak"t

No. ICPC II: -75 0pper respiratory in-ection acute

No. ICD X: 00 Acute nasopharingitis ;common cold<

Tingkat Kea!"an# $A

Masa%a& Kese&atan

-"initis ak$t aa!a" peraan#an paa %$kosa "i$n# )an#&er!an#s$n# ak$tM/1 %in##$8.

Ha! ini apat ise&a&kan o!e" infeksi (ir$s, &akteri, ata$p$n iritan. -aan# serin# ite%$kan

karena %anifestasi ari r"initis si%p!eks common cold 8, inf!$ena, pen)akit eksante%

seperti %or&i!i, (ario!a, (arice!!a, pert$sis8, pen)akit spesifik, serta sek$ner ari iritasi !oka!

ata$ tra$%a. -"initis ak$t %er$pakan pen)e&a& %or&iitas )an# si#nifikan a!a$p$n serin#

ian##ap sepe!e o!e" para praktisi. e'a!a*#e'a!a r"initis secara si#nifikan %e%pen#ar$"i

k$a!itas "i$p pasien karena #e'a!a*#e'a!a siste%ik )an# %en)ertain)a seperti -atigue an

sakit kepa!a.


+e!$"an Pasien atan# en#an ke!$"an ke!$ar in#$s ari "i$n# rinorea8, "i$n# ters$%&at

isertai rasa panas an #ata! paa "i$n#.

* -"initis si%p!eks: #e'a!a &er$pa rasa panas i aera" &e!akan# "i$n# paa aa!n)a, !a!$

se#era iik$ti en#an "i$n# ters$%&at, rinore, an &ersin )an# &er$!an#*$!an#. Pasien

%erasa in#in, an terapat e%a% rin#an. Paa infeksi &akteri in#$s %en'ai %$kop$r$!en,

&iasan)a iik$ti '$#a en#an #e'a!a siste%ik seperti e%a%, %a!aise an sakit kepa!a.

* -"initis inf!$ena: #e'a!a siste%ik $%$%n)a !e&i" &erat isertai sakit paa otot.

* -"initis eksante%ato$s: #e'a!a ter'ai se&e!$% tana karakteristik ata$ r$a% %$nc$!.* -"initis iritan: #e'a!a &er$pa in#$s )an# san#at &an)ak an &ersin.

* -"initis ifteria: #e'a!a &er$pa e%a%, tokse%ia, terapat !i%faenitis, an %$n#kin aa

para!isis otot pernafasan.

aktor -isiko

/. Pen$r$nan a)a ta"an t$&$".

1. Paparane&$, asap ata$ #as )an# &ersifat iritatif.


33/59


Pe%eriksaan isik

Dapat ite%$kan aan)a e%a%.

Paa pe%eriksaan rinoskopi anterior ta%pak ka($% nasi se%pit, terapat sekret sero$s

ata$ %$kop$r$!en an %$kosa $e% an "ipere%is.

Paa r"initis ifteri ta%pak aa in#$s )an# &erca%p$r ara". 4e%&ran kea&$*a&$an

ta%pak %en$t$p konka inferior an ka($% nasi &a#ian &aa", %e%&rann)a !en#ket an &i!a

ian#kat apat ter'ai perara"an.

Pe%eriksaan Pen$n'an#: tiak iper!$kan


Dia#nosis +!inis Dia#nosis ite#akkan &erasarkan ana%nesis an pe%eriksaan fisik.

+!asifikasi &erasarkan etio!o#i:

/. -"initis ?ir$s

a. -"initis si%p!ek pi!ek, @e!ese%a, /omman /old , Cor)a8

-"initis si%p!ek ise&a&kan o!e" (ir$s. Infeksi &iasan)a ter'ai %e!a!$i rop!et i $ara.

2e&erapa 'enis (ir$s )an# &erperan antara !ain, aeno(ir$s, pico(ir$s, an s$r$pn)a seperti

r"ino(ir$s, coxsakie(ir$s, an ECHO. 4asa ink$&asin)a /*5 "ari an &erak"ir a!a% 1*3

%in##$.

&. -"initis Inf!$ena

?ir$s inf!$ena ;, 2ata$ C &erperan a!a% pen)akit ini. Aana an #e'a!an)a %irip en#an

common cold . +o%p!ikasi &er"$&$n#an en#an infeksi &akteri serin# ter'ai.

c. -"initis Eksante%ato$s

4or&i!i, (arise!a, (ario!a, an pert$sis, serin# &er"$&$n#an en#an r"initis, i%ana ia"$!$ien#an eksante%a sekitar 1*3 "ari. Infeksi sek$ner an ko%p!ikasi !e&i" serin# i'$%pai

an !e&i" &erat.

1. -"initis 2akteri

a. Infeksi non spesifik

/. -"initis &akteri pri%er.

Infeksi ini ta%pak paa anak an &iasan)a aki&at ari infeksi pneumococcus,

streptococcus ata$ staphylococcus. 4e%&ran p$ti" kea&$*a&$an )an# !en#ket apatter&ent$k i ron##a "i$n#, an apa&i!a ian#kat apat %en)e&a&kan penara"an


34/59

1. -"initis &akteri sek$ner %er$pakan aki&at ari infeksi &akteri paa r"initis (ira! ak$t.

&. -"initis Difteri

Pen)akit ini ise&a&kan o!e" /orynebacterium diphteriae. -"initis ifteri apat &er&ent$k

ak$t ata$ kronik an &ersifat pri%er paa "i$n# ata$ sek$ner paa ten##orokan. D$#aan

aan)a r"initis ifteri "ar$s ipikirkan paa penerita en#an ria)at i%$nisasi )an# tiak

!en#kap. Pen)akit ini se%akin 'aran# ite%$kan karena cak$pan pro#ra% i%$nisasi )an#

se%akin %enin#kat.

3. -"initis Iritan

Aipe r"initis ak$t ini ise&a&kan o!e" paparan e&$, asap ata$ #as )an# &ersifat iritatif seperti

a%%onia, for%a!in, #as asa% an !ain*!ain. @e!ain it$, apat '$#a ise&a&kan o!e" tra$%a

)an# %en#enai %$kosa "i$n# se!a%a %asa %anip$!asi intranasa!, conto"n)a paa

pen#an#katan corp$s a!ien$%. Paa r"initis iritan terapat reaksi )an# ter'ai se#era )an#

ise&$t en#an immediate catarrhal reaction &ersa%aan en#an &ersin, rinore, an "i$n#

ters$%&at. e'a!an)a apat se%&$" cepat en#an %en#"i!an#kan faktor pen)e&a& ata$ apat

%enetap se!a%a &e&erapa "ari 'ika epite! "i$n# te!a" r$sak. Pe%$!i"an akan &er#ant$n#

paa ker$sakan epite! an infeksi )an# ter'ai.

Dia#nosis 2anin#

/. -"initis a!er#i paa seran#an ak$t

1. -"initis (aso%otor paa seran#an ak$t

+o%p!ikasi

/. Otitis %eia ak$t.

1. @in$sitis paranasa!is.

3. Infeksi trakt$s respiratori$s &a#ian &aa" seperti !arin#, trac"eo&ronc"itis, pne$%onia.


Penata!aksanaan

/. Istira"at )an# c$k$p.

1. 4en#kons$%si %akanan an %in$%an )an# se"at.

3. -"initis ak$t %er$pakan pen)akit )an# &isa se%&$" seniri secara spontan sete!a" k$ran#

!e&i" / * 1 %in##$. +arena it$ $%$%n)a terapi )an# i&erikan !e&i" &ersifat si%pto%atik,

seperti ana!#etik, antipiretik, an nasa! ekon#estan isertai en#an istira"at )an# c$k$p.

Aerapi k"$s$s tiak iper!$kan kec$a!i &i!a terapat ko%p!ikasi seperti infeksi sek$ner &akteri, %aka anti&iotik per!$ i&erikan.


35/59

* ;ntipiretik apat i&erikan paraseta%o!.


36/59

* Dekon#estan ora! apat %en#$ran#i sekret "i$n# )an# &an)ak, %e%&$at pasien %erasa

!e&i" n)a%an, seperti pse$oeferin, feni!propano!a%in, ata$ feni!efrin.

* ;nti&iotik i&erikan 'ika terapat infeksi &akteri, seperti a%oxici!!in, eritro%isin, cefaroxi!.

* Paa r"initis ifteri terapin)a %e!ip$ti iso!asi pasien, penisi!in siste%ik, an antitoksin

ifteri.


Aiak iper!$kan

-encana Ainak an'$t

ika terapat kas$s r"initis ifteri i!ak$kan pe!aporan ke inkes sete%pat.

+onse!in# E$kasi


/. 4en'a#a t$&$" se!a!$ a!a% keaaan se"aten#an &e#it$ apat ter&ent$kn)a siste%

i%$nitas )an# opti%a! )an# apat %e!in$n#i t$&$" ari seran#an at*at asin#.

1. e&i" serin# %enc$ci tan#an, ter$ta%a se&e!$% %en)ent$" a'a".

3. 4e%perkeci! kontak en#an oran#*oran# )an# te!a" terinfeksi.

5. 4en$t$p %$!$t ketika &at$k an &ersin.

. 4en#ik$ti pro#ra% i%$nisasi !en#kap, seperti (aksinasi inf!$ena, (aksinasi 44- $nt$k

%ence#a" ter'ain)a r"initis eksante%ato$s.

+riteria r$'$kan pasien en#an r"initis ifteri.

Sarana Prasarana

/. a%p$ kepa!a

1. @pek$!$% "i$n#

3. O&at*o&atan: antipiretik, ana!#etik, anti&iotik, ekon#estan

Pr)gn)sis Pro#nosis $%$%n)a &ona%. Paa r"initis ifteri, pro#nosis apat %en'ai $&ia.


37/59

Re*erensi

/. ;a%, .. 2oies, .-. Hi#!er.2oies. Buku Aar Penyakit T!T( Ed( ke+5 . akarta: EC.

/997.


3. Jarani, -.@. 4an#$nk$s$%o, E. n-eksi !idung dalam Buku Aar lmu Kesehatan

Telinga, !idung, Tenggorok, Kepala"Leher( Ed( ke+5( ak$!tas +eokteran Uni(ersitas



38/59

R&initis A%ergik

No. ICPC II: -97 Allergic rhinitis

No. ICD X: 30.0 Vasomotor rhinitis

Tingkat Kea!"an# $A

Masa%a& Kese&atan

-"initis a!er#i aa!a" pen)akit inf!a%asi )an# ise&a&kan o!e" reaksi a!er#i paa pasien atopi

)an# se&e!$%n)a s$a" tersensitisasi o!e" a!er#en )an# sa%a serta i!epaskan s$at$ %eiator

ki%ia ketika ter'ai paparan $!an#an en#an a!er#en spesifik terse&$t. 4en$r$t JHO ;-I;

Allergic 1hinitis and it=s mpact on Asthma8, 100/, r"initis a!er#i aa!a" ke!ainan paa #e'a!a

&ersin*&ersin, rinore, rasa #ata! an ters$%&at sete!a" %$kosa "i$n# terpapar a!er#en )an#

iperantai o!e" I# E. -"initis ite%$kan i se%$a ras %an$sia, paa anak*anak !e&i" serin#

ter'ai ter$ta%a anak !aki*!aki. 4e%as$ki $sia easa, pre(a!ensi !aki*!aki an pere%p$an

sa%a. Insiensi tertin##i terapat paa anak*anak an easa %$a en#an rerata paa $sia

F*// ta"$n, sekitar F0B kas$s r"initis a!er#i &erke%&an# %$!ai ari $sia 10 ta"$n. Insiensi

r"initis a!er#i paa anak*anak 50B an %en$r$n se'a!an en#an $sia se"in##a paa $sia

t$ar"initis a!er#i 'aran# ite%$kan.


+e!$"an Pasien atan# en#an ke!$"an ke!$arn)a in#$s encer ari "i$n# rinorea8, &ersin,

"i$n# ters$%&at an rasa #ata! paa "i$n# trias a!er#i8. 2ersin %er$pakan #e'a!a k"as,

&iasan)a ter'ai &er$!an#, ter$ta%a paa pa#i "ari. 2ersin !e&i" ari !i%a ka!i s$a" ian##ap

pato!o#ik an per!$ ic$ri#ai aan)a r"initis a!er#i an ini %enanakan reaksi a!er#i fase

cepat. e'a!a !ain &er$pa %ata #ata! an &an)ak air %ata. aktor -isiko

/. ;an)a ria)at atopi.

1. in#k$n#an en#an ke!e%&a&an )an# tin##i %er$pakan faktor risiko $nt$k $nt$kt$%&$"n)a 'a%$r, se"in##a apat ti%&$! #e'a!a a!er#is.

3. Aerpaparn)a e&$ t$n#a$ &iasan)a karpet serta sprai te%pat ti$r, s$"$ )an# tin##i.


Pe%eriksaan isik

Per"atikan aan)a allergic salute, )ait$ #erakan pasien %en##osok "i$n# en#an

tan#ann)a karena #ata!.Ja'a"


39/59

o Allergic shiners )ait$ dark circles i sekitar %ata an &er"$&$n#an en#an (asoi!atasi ata$

o&str$ksi "i$n#.

o )asal crease )ait$ !ipatan "orionta! "orionta! crease8 )an# %e!a!$i seten#a" &a#ian

&aa" "i$n# aki&at ke&iasaan %en##osok "i$n# keatas en#an tan#an.

o 4$!$t serin# ter&$ka en#an !en#k$n# !an#it*!an#it )an# tin##i, se"in##a akan

%en)e&a&kan #an##$an pert$%&$"an #i#i*#e!i#i -acies adenoid 8.

Paa pe%eriksaan farin#: inin# posterior farin# ta%pak #ran$!er an ee%a

cobblestone appearance8, serta inin# !atera! farin# %ene&a!. ia" ta%pak seperti

#a%&aran peta geographic tongue8.

Paa pe%eriksaan rinoskopi:

o 4$kosa ee%a, &asa", &erarna p$cat ata$ ke&ir$an li'ide8, isertai aan)a sekret encer,

tipis an &an)ak. ika kenta! an p$r$!en &iasan)a &er"$&$n#an en#an sin$sitis.

o Paa r"initis a!er#i kronis ata$ pen)akit #ran$!o%ato$s, apat ter!i"at aan)a e(iasi ata$

perforasi sept$%.

o Paa ron##a "i$n# apat ite%$kan %assa seperti po!ip an t$%or, ata$ apat '$#a

ite%$kan pe%&esaran konka inferior )an# apat &er$pa ee%a ata$ "ipertropik. Den#an

ekon#estan topika!, po!ip an "ipertrofi konkatiak akan %en)$s$t, sean#kan ee%a konka

akan %en)$s$t.

Paa k$!it ke%$n#kinan terapat er%atitis atopi.


2i!a iper!$kan an apat i!ak$kan i !a)anan pri%er.

* Hit$n# eosinofi! a!a% ara" tepi an sekret "i$n#.

* Pe%eriksaan I# E tota! ser$%

* Pe%eriksaan feses $nt$k %eneteksi kecacin#an



pe%eriksaan pen$n'an# &i!a iper!$kan. -eko%enasi ari JHO nitiati'e ;-I; Allergic

1hinitis and it=s mpact on Asthma8, 100/, r"initis a!er#i i&a#i &erasarkan

sifat&er!an#s$n#n)a %en'ai:

Inter%iten, )ait$ &i!a #e'a!a k$ran# ari 5 "ari


40/59

@ean#kan $nt$k tin#kat &erat rin#ann)a pen)akit, r"initis a!er#i i&a#i %en'ai:

-in#an, )ait$ &i!a tiak ite%$kan #an##$an ti$r, #an##$an akti(itas "arian,&ersantai,

&ero!a"ra#a, &e!a'ar, &eker'a an "a!*"a! !ain )an# %en##an##$.

@ean# ata$ &erat, )ait$ &i!a terapat sat$ ata$ !e&i" ari #an##$an terse&$t i atas.

Dia#nosis 2anin#

/. -"initis (aso%otor

1. -"initis ak$t

+o%p!ikasi

/. Po!ip "i$n#

1. @in$sitis paranasa!

3. Otitis %eia


Penata!aksanaan

/. 4en#"inari a!er#en spesifik

1. Pe%e!i"araan an penin#katan ke&$#aran 'as%ani te!a" iketa"$i &erk"asiat a!a%

%en$r$nkan #e'a!a a!er#is

3. Aerapi topika! apat en#an ekon#estan "i$n# topika! %e!a!$i se%prot "i$n#. O&at

)an# &iasa i#$nakan aa!a" ox)%etao!in ata$ x)!o%etao!in, na%$n "an)a &i!a "i$n#

san#at ters$%&at an ipakai &e&erapa "ari M 1 %in##$8 $nt$k %en#"inari r"initis

%eika%entosa.

5. Preparat kortikosteroi ipi!i" &i!a #e'a!a s$%&atan "i$n# aki&at respons fase !a%&at

tiak apat iatasi en#an o&at !ain. O&at )an# serin# ipakai aa!a" kortikosteroi topika!:

&ek!o%etason, &$esoni, f!$niso!i, f!$tikason, %o%etason f$roat an tria%sino!on.. Preparat antiko!iner#ik topika! aa!a" ipratropi$% &ro%ia )an# &er%anfaat $nt$k

%en#atasi rinorea karena akti(itas in"i&isi reseptor ko!iner#ik paa per%$kaan se! efektor.

6. Aerapi ora! siste%ik

;nti"ista%in

a. ;nti "ista%in #enerasi /: ifen"ira%in, k!orfenira%in, sipro"eptain.

&. ;nti "ista%in #enerasi 1: !oratain, cetiriine


41/59

Preparat si%pato%i%etik #o!on#an a#onis a!fa apat ipakai se&a#ai ekon#estan "i$n#

ora! en#an ata$ tanpa ko%&inasi anti"ista%in. Dekon#estan ora!: pse$oeferin,

feni!propano!a%in, feni!efrin.

7. Aerapi !ainn)a apat &er$pa operasi ter$ta%a &i!a terapat ke!ainan anato%i, se!ain it$

apat '$#a en#an i%$noterapi

-encana Ainak an'$t

Di!ak$kan ses$ai en#an a!#orit%a r"initis a!er#i %en$r$t JHO Initiati(e ;-I;.

+onse!in# E$kasi


/. 4en)in#kirkan faktor pen)e&a& )an# ic$ri#ai a!er#en8.

1. 4en#"inari s$"$ ekstri% panas %a$p$n ekstri% in#in.

3. @e!a!$ %en'a#a kese"atan an ke&$#aran 'as%ani. Ha! ini apat %en$r$nkan #e'a!a a!er#i.

Pe%eriksaan pen$n'an# !an'$tan 2i!a iper!$kan, i!ak$kan:

/. U'i k$!it ata$ Prick Test , i#$nakan $nt$k %enent$kan a!er#en pen)e&a& r"initis a!er#i

paa pasien.

1. Pe%eriksaan raio!o#i en#an foto sin$s paranasa!.

+riteria -$'$kan

/. 2i!a per!$ i!ak$kan Prick Test $nt$k %en#eta"$i 'enis a!er#en.

1. 2i!a per!$ i!ak$kan tinakan operatif.

Sarana Prasarana

/. a%p$ kepa!a1. @pek$!$% "i$n#

3. O&at*o&atan:

Aopika!:

* Dekon#estan "i$n# topika!: ox)%etao!in, x)!o%etao!in.

* Preparat kortikosteroi topika!: &ek!o%etason, &$esoni, f!$niso!i, f!$tikason, %o%etason

f$roat an tria%sino!on

* Preparat antiko!iner#ik topika! aa!a" ipratropi$% &ro%ia


42/59

Ora!:

5. ;nti"ista%in

a. ;nti "ista%in #enerasi /: ifen"ira%in, k!orfenira%in, sipro"eptain.

&. ;nti "ista%in #enerasi 1: !oratain, cetiriine.

. Preparat si%pato%i%etik #o!on#an a#onis a!fa. Dekon#estan ora! : pse$oeferin,

feni!propano!a%in, feni!efrin.

Pr)gn)sis

Pro#nosis $%$%n)a &ona%, na%$n G$o a sanationa% $&ia a &ona% &i!a a!er#en

pen)e&a& apat i"inari.

Re*erensi

/. ;a%, . 2oies -. Hi#!er,. 2oies 2$k$ ;'ar Pen)akit AHA. E. ke*6. akarta: EC.

/997.

1. 2o$sG$et, . Ca$en&er#e, P. A1A ;Allergic 1hinitis and ts mpact on Asthma nitiati'e


43/59

R&initis -as))t)r

Tingkat Kea!"an# $A

Masa%a& Kese&atan

-"initis (aso%otor aa!a" s$at$ keaaan iiopatik )an# iia#nosis tanpa aan)a infeksi,

a!er#i, eosinofi!ia, per$&a"an "or%ona!, an pa'anan o&at kontrasepsi ora!, anti"ipertensi, 2*

&!oker, aspirin, k!orpro%ain, an o&at topika! "i$n# ekon#estan8. -"initis ini i#o!on#kan

%en'ai non*a!er#i &i!a aan)a a!er#i


44/59


Pe%eriksaan isik

Pe%eriksaan rinoskopi anterior:

* Aa%pak #a%&aran ee%a %$kosa "i$n#, konka &erarna %era" #e!ap ata$ %era" t$a

tetapi apat p$!a p$cat.

* Per%$kaan konka !icin ata$ tiak rata.

* Paa ron##a "i$n# ter!i"at aan)a sekret %$koi, &iasan)a '$%!a"n)a tiak &an)ak. ;kan

tetapi paa #o!on#an rinore ta%pak sekret serosa )an# '$%!a"n)a seikit !e&i" &an)ak

en#an konka !icin ata$ &er&en'o!*&en'o!.


2i!a iper!$kan an apat i!aksanakan i !a)anan pri%er, )ait$: Pe%eriksaan !a&oratori$%

i!ak$kan $nt$k %en)in#kirkan ke%$n#kinan r"initis a!er#i.

+aar eosinofi!

Aes c$kit k$!it skin prick test 8

+aar I#E spesifik


Dia#nosis +!inis Dia#nosis ite#akkan &erasarkan ana%nesis, pe%eriksaan fisik an

pe%eriksaan pen$n'an# &i!a iper!$kan. 2erasarkan #e'a!a )an# %enon'o!, ke!ainan ini

i&eakan a!a% 3 #o!on#an, )ait$:

/. o!on#an &ersin sneezer 8, #e'a!a &iasan)a %e%&erikan respon &aik en#an terapi

anti"ista%in an #!$kokortikoi topika!.

1. o!on#an rinore runners8 en#an #e'a!a rinore )an# '$%!a"n)a &an)ak.

3. o!on#an ters$%&at blockers8 en#an #e'a!a kon#esti "i$n# an "a%&atan a!iran $ara

pernafasan )an# o%inan en#an rinore )an# %ini%a!.

Dia#nosis 2anin#

/. -"initis a!er#ika

1. -"initis %eika%entosa

3. -"initis ak$t

+o%p!ikasi/. -"initis ak$t, 'ika ter'ai infeksi sek$ner


45/59

1. @in$sitis


Penata!aksanaan

/. 4en#"inari faktor pencet$s.

1. 4en#"inariter!a!$ !a%a i te%pat )an# &er*;C

3. 4en#"inari %in$%*%in$%an in#in

5. Aata!aksana en#an terapi kortikosteroi topika! apat i&erikan, %isa!n)a &$esoni, /*1

x


46/59

1. @pek$!$% "i$n#

3. Aa%pon "i$n#

Pr)gn)sis

Pro#nosis $%$%n)a tiak %en#anca% 'ia, na%$n f$n#si an &er$!an#n)a ke'aian apat

$&ia a &ona% 'ika pasien %en#"inarifaktorpencet$s.

Re*erensi

/. ;a%, .. 2oies, .-. Hi#!er.2oies. Buku Aar Penyakit T!T( Ed( ke+5 . akarta: EC.

/997.

1. Iraati, N.,Poer&one#oro, N., +asake)an, E. 1hinitis Vasomotor dalam Buku Aar lmu

Kesehatan Telinga, !idung, Tenggorok, Kepala"Leher( Ed( ke+5( ak$!tas +eokteran


3. ee, +. Essentia! Oto!ar)n#o!o#), !ead and )eck Surgery( Ed( Ke+:. 4cra*Hi!!. 1003.


47/59

T)nsi%itis

No. ICPC II:-76 Tonsillitis acute

No. ICD X: Acute tonsillitis, unspeci-ied

Tingkat Kea!"an# $A

Masa%a& Kese&atan

Aonsi!itis aa!a" peraan#an tonsi! pa!atina )an# %er$pakan &a#ian ari cincin Ja!e)er.

Cincin Ja!e)er teriri atas s$s$nan ke!en'ar !i%fa )an# terapat i a!a% ron##a %$!$t

)ait$: tonsi! farin#ea! aenoi8, tonsi! pa!atina tonsi! fa$cia!8, tonsi! !in#$a! tonsi! pan#ka!

!ia"8, tonsi! t$&a E$stac"i$s !atera! &an inin# farin#< &erlach=s tonsil 8. Pen)akit ini

&an)ak ierita o!e" anak*anak &er$sia 3 sa%pai /0 ta"$n an anak re%a'a &er$sia / "in##a

1 ta"$n.


+e!$"an Pasien atan# en#an ke!$"an n)eri paa ten##orokan. e'a!a !ainn)a ter#ant$n#

pen)e&a& tonsi!itis.

Penerita tonsi!itis ak$t aa!n)a %en#e!$" rasa kerin# i ten##orokan, ke%$ian &er$&a"

%en'ai rasa n)eri i ten##orokan an n)eri saat %ene!an. -asa n)eri se%akin !a%a se%akin

&erta%&a" se"in##a anak %en'ai tiak %a$ %akan. N)eri "e&at ini apat %en)e&ar se&a#ai

re-erred pain ke seni*seni an te!in#a. N)eri paa te!in#a ota!#ia8 terse&$t terse&ar %e!a!$i

ner($s #!ossofarin#e$s IX8. +e!$"an !ainn)a &er$pa e%a% )an# apat san#at tin##i sa%pai

%eni%&$!kan ke'an# paa &a)i an anak*anak. -asa n)eri kepa!a, &aan !es$ an nafs$

%akan &erk$ran# serin# %en)ertai pasien tonsi!itis ak$t. @$ara pasien teren#ar seperti oran#

)an# %$!$tn)a pen$" terisi %akanan panas. +eaaan ini ise&$t plummy 'oice* hot potato

'oice. 4$!$t &er&a$ -oetor e$ ore8 an !$a" %en$%p$k a!a% ka($% oris aki&at n)eri te!an)an# "e&at ptialismus8. Aonsi!itis (ira! !e&i" %en)er$pai common cold )an# isertai rasa

n)eri ten##orokan.

Paa tonsi!itis kronik, pasien %en#e!$" aa pen#"a!an#


48/59

aktor -isiko

/. aktor $sia, ter$ta%a paa anak.

1. Pen$r$nan a)a ta"an t$&$".

3. -an#san#an %ena"$n %isa!n)a rokok, %akanan tertent$8.

5. Hi#iene ron##a %$!$t )an# k$ran# &aik.


Pe%eriksaan isik

Aonsi!itis ak$t: paa pe%eriksaan ite%$kan tonsi! )an# $e% $k$ran %e%&esar8,

"ipere%is an terapat etrit$s )an# %e%en$"i per%$kaan tonsi! &aik &er&ent$k fo!ike!,

!ak$na, ata$ pse$o%e%&ran. 2ent$k tonsi!!itis ak$t en#an etrit$s )an# 'e!as ise&$t

tonsi!itis fo!ik$!aris, &i!a &ercak*&ercak etrit$s ini %en'ai sat$, %e%&ent$k a!$r a!$r %aka

akan ter'ai tonsi!itis !ak$naris. 2ercak etrit$s ini apat %e!e&ar se"in##a ter&ent$k

%e%&ran se%$ pse$o%e%&ran8 )an# %en$t$pi r$an# antara ke$a tonsi! se"in##a ta%pak

%en)e%pit. Pa!at$% %o!e, ark$s anterior an ark$s posterior '$#a ta%pak $e% an

"ipere%is. +e!en'ar s$&%ani&$!a )an# ter!etak i &e!akan# an#$!$s %ani&$!a ter!i"at

%e%&esar an aa n)eri tekan.

Aonsi!itis kronik: paa pe%eriksaan fisik ite%$kan ta%pak tonsi! %e%&esar en#an

per%$kaan )an# tiak rata, kript$s %e!e&ar, an kript$s &erisi etrit$s.Aana k!inis paa

Aonsi!itis +ronis )an# serin# %$nc$! aa!a" kripta )an# %e!e&ar, pe%&esaran ke!en'ar !i%fe

s$&%ani&$!a an tonsi! )an# %en#a!a%i per!en#ketan. Aana k!inis tiak "ar$s aa

se!$r$"n)a, %ini%a! aa kripta )an# %e!e&ar an pe%&esaran ke!en'ar !i%fe s$&%ani&$!ar.

Aonsi!itis ifteri: paa pe%eriksaan ite%$kan tonsi! %e%&en#kak it$t$pi &ercak p$ti"

kotor )an# %akin !a%a %akin %e!$as an %e%&ent$k pse$o%e%&ran )an# %e!ekat erat

paa asarn)a se"in##a &i!a ian#kat akan %$a" &erara".

2erasarkan rasio per&anin#an tonsi! en#an orofarin#, en#an %en#$k$r 'arak antara

ke$a pi!ar anterior i&anin#kan en#an 'arak per%$kaan %eia! ke$a tonsi!, %aka #raasi

pe%&esaran tonsi! apat i&a#i %en'ai:

o A0: tonsi! %as$k i a!a% fossa ata$ s$a" ian#kat.

o A/: M1B (o!$%e tonsi! i&anin#kan en#an (o!$%e orofarin# ata$ &atas %eia! tonsi!

%e!eati pi!ar anterior sa%pai R 'arak pi!ar anterior $($!a.

o A1: 1*0B (o!$%e tonsi! i&anin#kan en#an (o!$%e orofarin#ata$ &atas %eia! tonsi!

%e!eati R 'arak pi!ar anterior*$($!a sa%pai 'arak pi!ar anterior*$($!a.


49/59

o A3: 0*7B (o!$%e tonsi! i&anin#kan en#an (o!$%e orofarin# ata$ &atas %eia! tonsi!

%e!eati 'arak pi!ar anterior*$($!a sa%pai S 'arak pi!ar anterior*$($!a.

o A5: T 7B (o!$%e tonsi! i&anin#kan en#an (o!$%e orofarin# ata$ &atas %eia! tonsi!

%e!eati S 'arak pi!ar anterior*$($!a sa%pai $($!a ata$ !e&i".

Pe%eriksaan Pen$n'an#: &i!a iper!$kan

/. Dara" !en#kap

1. Usap tonsi! $nt$k pe%eriksaan %ikroskop en#an pearnaan #ra%


Dia#nosis +!inis Dia#nosis ite#akkan &erasarkan ana%nesis, pe%eriksaan fisik, an $nt$k

ia#nosis efinitif en#an pe%eriksaan pen$n'an#.

+!asifikasi tonsi!itis:

/. Aonsi!itis ;k$t

a. Aonsi!itis (ira!

?ir$s Epstein 2arr aa!a" pen)e&a& pa!in# serin#. ika ter'ai infeksi(ir$s coxsc"akie, %aka

paa pe%eriksaan ron##a %$!$t akan ta%pak !$ka*!$kakeci! paa pa!at$% an tonsi! )an#

san#at n)eri irasakan pasien.

&. Aonsi!itis &akteria!

Peraan#an ak$t tonsi! )an# apat ise&a&kan o!e" k$%an #r$p ; stereptococc$s &eta

"e%o!itic$s )an# ikena! se&a#ai strept throat, pneumococcus, streptococcus 'iridan an

streptococc$s pio#enes. !aemophilusin-luenzae %er$pakan pen)e&a& tonsi!itis ak$t s$p$ratif.

Infi!trasi &akteri paa !apisan epite! 'arin#antonsi! akan %eni%&$!kan reaksi raan# &er$pa

ke!$arn)a !e$kositpo!i%orfon$k!ear se"in##a ter&ent$k detritus( 4asa ink$&asi 1*5 "ari.

1. Aonsi!itis 4e%&ranosaa. Aonsi!itis ifteri

Aonsi!itis ini ise&a&kan o!e" k$%an /orynebacterium diphteriae. Aiak se%$a oran# )an#

terinfeksi o!e" k$%an ini akan sakit. +eaaan ini ter#ant$n# paa titer antitoksin a!a%

ara". Aiter antitoksin se&esar 0,03 sat


50/59

e%a% s$&fe&ris, n)eri kepa!a, tiak nafs$ %akan, &aan !e%a", nai !a%&at an ke!$"an

n)eri %ene!an. e'a!a !oka! )an# ta%pak &er$pa tonsi! %e%&en#kak it$t$pi &ercak p$ti"

kotor )an# %akin !a%a %akin %e!$as an %e%&ent$k pse$o%e%&ran )an# %e!ekat erat

paa asarn)a se"in##a &i!a ian#kat akan %$a" &erara". e'a!a aki&at enotoksin apat

%eni%&$!kan ker$sakan 'arin#an t$&$", %isa!n)a paa 'ant$n# apat ter'ai %iokaritis

sa%pai eko%pensasi koris, paa saraf krania! apat %en)e&a&kan ke!$%p$"an otot

pa!at$% an otot pernafasan, pes$o%e%&ran )an# %e!$as ke farin#o!arin# apat

%en)e&a&kan s$%&atan 'a!an nafas atas )an# %er$pakan keaaan #aat ar$rat serta paa

#in'a! apat %eni%&$!kan a!&$%in$ria.

&. Aonsi!itis septik

Pen)e&a& tonsi!itis septik aa!a" Streptococcus hemoliticus )an# terapat a!a% s$s$ sapi

se"in##a %eni%&$!kan epie%i. O!e" karena it$ i Inonesia s$s$ sapi i%asak $!$ en#an

cara paste$risasi se&e!$% i%in$% %aka pen)akit ini 'aran# ite%$kan.

c. ;n#ina P!a$t ?incent @to%atitis $!sero%e%&ranosa8

Pen)e&a& pen)akit ini aa!a" &akteri spiroc"aeta ata$ tripone%a )an# iapatkan paa

penerita en#an "i#iene %$!$t )an# k$ran# an efisiensi (ita%in C.

. Pen)akit ke#anasan

Pe%&esaran tonsi! apat %er$pakan %anifestasi ari s$at$ ke#anasan seperti !i%fo%a

%a!i#na ata$ karsino%a tonsi!. 2iasan)a ite%$kan pe%&esaran tonsi! )an# asi%etris.

3. Aonsi!itis +ronik

Aonsi!itis kronik ti%&$! karena ran#san#an )an# %ena"$n ari rokok,&e&erapa 'enis

%akanan, ")#iene %$!$t )an# &$r$k, pen#ar$" c$aca, ke!e!a"anfisik an pen#o&atan

tonsi!itis ak$t )an# tiak aek$at. Dia#nosis 2anin#

/. arin#itis.

1. A$%or tonsi!.

+o%p!ikasi

/. +o%p!ikasi !oka!

o ;&ses peritonsi! $ins)8

o ;&ses parafarin#ea!

o Otitis %eia ak$t

1. +o%p!ikasi siste%ik

o !o%er$!onep"ritiso 4iokaritis


51/59

o De%a% re$%atik an pen)akit 'ant$n# re$%atik

Penata%aksanaan K)!re&ensi* (Plan) Penata!aksanaan

/. Istira"at c$k$p

1. 4akan %akanan !$nak an %en#"inari %akan %akanan )an# %en#iritasi

3. 4en'a#a ke&ersi"an %$!$t

5. Pe%&erian o&at topika! apat &er$pa o&at k$%$r antiseptik

. Pe%&erian o&at ora! siste%ik

* Paa tonsi!itis (ira! istira"at, %in$% c$k$p, ana!#etika, anti(ir$s i&erikan &i!a #e'a!a &erat.

;nti(ir$s %etisoprino! isoprenosine8i&erikan paa infeksi (ir$s en#an osis 60*

/00%#


52/59

a. Pe%&en#kakan tonsi! )an# %en)e&a&kan o&str$ksi sa!$ran nafas, isfa#ia &erat, #an##$an

ti$r an ko%p!ikasi kariop$!%onar

&. ;&ses peritonsi! )an# tiak %e%&aik en#an pen#o&atan %eis an rainase

c. Aonsi!itis )an# %eni%&$!kan ke'an# e%a%

. Aonsi!itis )an# %e%&$t$"kan &iopsi $nt$k %enent$kan pato!o#i anato%i

In'ikasi Re%ati*#

a. Aer'ai 3 episoe ata$ !e&i" infeksi tonsi! per ta"$n en#an terapi anti&iotik aek$at

&. Ha!itosis aki&at tonsi!itis kronik )an# tiak %e%&aik en#an pe%&erian terapi %eis

c. Aonsi!itis kronik ata$ &er$!an# paa karier streptococc$s )an# tiak %e%&aik en#an

pe%&erian anti&iotik !akta%ase resisten.

+onse!in# E$kasi


a. 4e!ak$kan pen#o&atan )an# aek$at karena risiko keka%&$"an c$k$p tin##i.

&. 4en'a#a a)a ta"an t$&$" en#an %en#kons$%si %akan &er#ii an o!a"ra#a terat$r.

c. 2er"enti %erokok.

. @e!a!$ %en'a#a ke&ersi"an %$!$t.

e. 4enc$ci tan#an secara terat$r.

f. 4en#"inari %akanan an %in$%an )an# %en#iritasi.

Pe%eriksaan Pen$n'an# an'$tan Usap tonsi! $nt$k pe%eriksaan k$!t$r &akteri.

-encana Ainak an'$t

4e%&erikan !aporan ke inkes sete%pat 'ika terapat kas$s tonsi!itis ifteri.

+riteria -$'$kan@e#era r$'$k 'ika ter'ai:

/. +o%p!ikasi tonsi!itis ak$t: a&ses peritonsi!er, septike%ia, %enin#itis, #!o%er$!onep"ritis,

e%a% re%atik ak$t.

1. ;an)a inikasi tonsi!ekto%i.

3. Pasien en#an tonsi!itis ifteri.

Sarana Prasarana

/. a%p$ kepa!a


53/59

1. @pat$!a !ia"

3. ii kapas

5. Pe%eriksaan !a&oratori$% seer"ana

. ar$tan +OH

6. Pearnaan #ra%

7. Aer%o%eter

F. O&at*o&atan: anti(ira!, anti&iotik, o&at k$%$r antiseptic

Pr)gn)sis Pro#nosis paa $%$%n)a &ona% 'ika pen#o&atan aek$at an ke&ersi"an %$!$t

&aik.

Re*erensi

/. ;a%, . 2oies -. Hi#!er. 2oies. Buku Aar Penyakit T!T( Ed( ke+5 . akarta: EC. /997


3. -$s%ar'ono. @oepari, E.;. 3aringitis, Tonsilitis, dan !ipertro-i Adenoid dalam Buku

Aar lmu Kesehatan Telinga, !idung, Tenggorok, Kepala " Leher( Ed( ke+5 . ak$!tas

+eokteran Uni(ersitas Inonesia. akarta. 1007.


54/59

Laringitis

No. ICPC II:-77 Laryngitis*tracheitis acute

No. ICD X: 05.0 Acute laryngitis

Tingkat Kea!"an# $A

Masa%a& Kese&atan

arin#itis aa!a" peraan#an paa !arin# )an# apat ise&a&kan o!e" (ir$s, &akteri, ata$

'a%$r.arin#itis '$#a %er$pakan aki&at ari pen##$naan s$ara )an# &er!e&i"an, pa'anan

ter"aap po!$tan ekso#en, ata$ infeksi paa pita s$ara. -ef!$ks #astroesofa#ea!, &ronkitis,

an pne$%onia '$#a apat %en)e&a&kan !arin#itis. arin#itis paa anak serin# ierita o!e"

anak $sia 3 &$!an "in##a 3 ta"$n, an &iasan)a isertai inf!a%asi paa trakea an &ronk$s

an ise&$t se&a#ai pen)akit croup. Pen)akit ini serin#ka!i ise&a&kan o!e" (ir$s, )ait$ (ir$s

parainf!$ena, aeno(ir$s, (ir$s inf!$ena ; an 2, -@?, an (ir$s ca%pak. @e!ain it$, .(

pneumonia '$#a apat %en)e&a&kan croup.


+e!$"an Pasien atan# en#an ke!$"an s$ara serak ata$ "i!an# s$ara afonia8. e'a!a !ainn)a

croup8, antara !ain:

e'a!a !oka! seperti s$ara para$, seperti s$ara)an# kasar ata$ s$ara )an# s$sa" ke!$ar ata$

s$ara en#an naa !e&i" rena"ari s$ara )an# &iasa


55/59

arin#itis kronik itanai en#an afonia )an# persisten. Paa pa#i "ari, &iasan)a

ten##orokan terasa sakit na%$n %e%&aik paa s$"$ )an# !e&i" "an#at. N)eri ten##orokan

an &at$k %e%&$r$k ke%&a!i %en'e!an# sian#. 2at$k ini apat '$#a ipic$ o!e" $ara in#in

ata$ %in$%an in#in.

aktor -isiko

/. Pen##$naan s$ara )an# &er!e&i"an.

1. Pa'anan ter"aap at iritatif seperti asap rokok an %in$%*%in$%an a!ko"o!.

3. ;an)a ref!$ks #astroesofa#ea!, &ronkitis, an pne$%onia.

5. -"initis a!er#i.

. Per$&a"an s$"$ )an# ti&a*ti&a.

6. 4a!n$trisi.

7. +eaaan %en$r$nn)a siste% i%$n ata$ a)a ta"an t$&$".


Pe%eriksaan isik Pe%eriksaan en#an !arin#oskopi inirek k"$s$s $nt$k pasien easa

$nt$k %e!i"at aera" !arin# an sekitarn)a.

Paa pe%eriksaan fisik akan ta%pak %$kosa !arin# )an# "ipere%is,%e%&en#kak ter$ta%a

i&a#ian atas an &aa" pita s$ara.

2iasan)a terapat tana raan# ak$t i "i$n# ata$ sin$s paranasa!

O&str$ksi 'a!an nafas apa&i!a aa $e% !arin# iik$ti $e% s$!otis )an# ter'ai a!a%

&e&erapa 'a% an &iasan)a serin# ter'ai paa anak &er$pa anak %en'ai #e!isa", strior,air

hunger, sesak se%akin &erta%&a" &erat en#an retraksi s$prasterna! an epi#astri$% )an#

apat%en)e&a&kan keaaan ar$rat %eik )an# apat %en#anca% 'ia anak.

Paa !arin#itis kronik, apat ite%$kan no$!, $!k$s an pene&a!an %$kosa pita s$ara.

Pe%eriksaan Pen$n'an#: &i!a iper!$kan

* oto ront#en so-t tissue !e"er ;P !atera!: &isa ta%pak pe%&en#kakan 'arin#an

s$!otisSteeple sign8. Aana ini ite%$kan paa 0B kas$s.

* oto t"orax ;P.

* Pe%eriksaan !a&oratori$% ara" !en#kap.


56/59



pe%eriksaan pen$n'an# 'ika iper!$kan. +!asifikasi:

/. arin#itis ;k$t

arin#itis ak$t aa!a" raan# ak$t !arin#, apat ise&a&kan o!e" (ir$s an&akteri. +e!$"an

&er!an#s$n# M3 %in##$ an paa $%$%n)a ise&a&kano!e" infeksi (ir$s in-luenza tipe ;

an 28, parain-luenza tipe /,1,38, rhino'irusan adeno'irus. Pen)e&a& !ain aa!a"

!aemo-ilus in-luenzae, Branhamellacatarrhalis, Streptococcus pyogenes, Staphylococcus

aureus an Streptococcuspneumoniae.

1. arin#itis +ronik

arin#itis kronik apat ter'ai sete!a" !arin#itis ak$t )an# &er$!an#, an '$#a apat

iaki&atkan o!e" sin$sitis kronis, e(iasi sept$% &erat, po!ip "i$n#, &ronc"itis

kronik,%erokok, pa'anan ter"aap iritan )an# &ersifat konstan, an kons$%si a!ko"o!

&er!e&i". Aana ari !arin#itis kronik ini )ait$ n)eri ten##orokan )an# tiak si#nifikan, s$ara

serak, an terapat ee%a paa !arin#. 4$n#kin '$#a ise&a&kan pen)a!a"#$naan s$ara

'ocal abuse8 seperti &erteriak*teriak ata$ &iasa &icara keras.

3. arin#itis +ronik @pesifik

a. arin#itis t$&erk$!osa

Pen)akit ini ise&a&kan t$&erk$!osis par$. @ete!a" io&ati, &iasan)a t$&erk$!osis par$

se%&$" na%$n !arin#itis t$&erk$!osisn)a %enetap %e%&$t$"kan pen#o&atan )an# !e&i"

!a%a8, karena str$kt$r %$kosa !arin# san#at !ekat paa karti!a#o serta (ask$!arisasi tiak

se&aik par$. Aerapat 5 stai$%:

/. @tai$% Infi!trasi

4$kosa !arin# %e%&en#kak, "ipere%is &a#ian posterior8, an p$cat. Aer&ent$k t$&erke! i

aera" s$&%$kosa, ta%pak se&a#ai &intik*&intik ke&ir$an. A$&erke! %e%&esar, %en)at$

se"in##a %$kosa i atasn)a %ere#an#. 2i!a peca" akan ti%&$! $!k$s.1. @tai$% $!serasi

U!k$s %e%&esar, an#ka!, asarn)a it$t$pi perke'$an an terasa n)eri o!e" pasien

3. @tai$% perikonritis

U!k$s %akin a!a% %en#enai karti!a#o !arin#, pa!in# serin# terkena karti!a#o aritenoi, an

epi#!ottis. Aer&ent$k nana" )an# &er&a$ sa%pai ter&ent$k sek$ester. Paa stai$% ini

keaaan pasien &$r$k an apat %enin##a!. 2i!a &erta"an %aka &er!an'$t ke stai$% ak"ir

)ait$ stai$% fi&rot$&erk$!osis5. @tai$% fi&rot$&erk$!osis


57/59

Aer&ent$k fi&rot$&erk$!osis paa inin# posterior, pita s$ara, an s$!otik.

&. arin#itis !$etika

-aan# %ena"$n ini 'aran# ite%$kan. Paa pen)akit !arin#itister#o!on# !$es stai$% tersier

)ait$ stai$% pe%&ent$kan #$%a )an# apat ter'ai paa !arin#. Dia#nosis 2anin#

/. 2ena asin# paa !arin#

1. arin#itis

3. 2ronkio!itis

5. 2ronkitis

. Pne$%onia

6. A$%or paa !arin#

+o%p!ikasi

/. Pne$%onia

1. 2ronk"itis


Penata!aksanaan

a. Istira"at )an# c$k$p, ter$ta%a paa !arin#itis aki&at (ir$s. Istira"at ini '$#a %e!ip$ti

pen#istira"atan pita s$ara.

&. 4en#"inari iritan )an# %e%ic$ n)eri ten##orokan ata$ &at$k.

c. 4en#"inari $ara kerin#.

. 4in$% cairan )an# &an)ak.

e. 2er"enti %erokok an kons$%si a!ko"o!.

f. 2i!a iper!$kan re"a&i!itasi s$ara 'oice therapy8.#. Pen#o&atan si%pto%atik apat i&erikan en#an paraseta%o! ata$ i&$profen se&a#ai

antipiretik 'ika pasien e%a%. 2i!a aa #e'a!a n)eri ten##orokan apat i&erikan ana!#etik

an &i!a "i$n# ters$%&at apat i&erikan ekon#estan nasa! seperti feni!propano!a%in

PP;8, eferin, pse$oeferin.

". Pe%&erian anti&iotik i!ak$kan &i!a peraan#an ari par$ an &i!a pen)e&a& &er$pa

streptokok$s #r$p ; apat ite%$kan %e!a!$i k$!t$r. Paa kas$s ini, anti&iotik )an# apat

i#$nakan )ait$ penici!!in* Proton Pump nhibitor paa !arin#itis en#an pen)e&a& E-D Laringo-aringeal re-luks8.


58/59

* +ortikosteroi apat i&erikan 'ika !arin#itis &erat.

* 2i!a terapat s$%&atan !arin# i!ak$kan pe%asan#an pipa enotrakea, ata$ trakeosto%i.

* arin#itis t$&erk$!osa, ses$ai en#an pen)akit A2C i&erikan o&at antit$&erk$!osa.

* arin#itis $etika i&erikan o&at ses$ai pen)akit !e$tika, penisi!in en#an osis tin##i.

-encana Ainak an'$t

4eninak!an'$ti per&aikan paa !arin# en#an pe%eriksaan !arin#oskopi inirek

+onse!in# E$kasi

4e%&erita"$ pasien an ke!$ar#a $nt$k:

a. 4en'a#a a)a ta"an t$&$" en#an %en#kons$%si %akan &er#ii an o!a"ra#a terat$r.

&. 4en#"entikan %erokok.

c. 4en#istira"atkan pasien &er&icara an &ers$ara ata$ tiak &ers$ara &er!e&i"an.

. 4en#"inari %akanan )an# %en#iritasi seperti %akanan peas an %in$% es.

Pe%eriksaan pen$n'an# !an'$tan

a. +$!t$r eks$at paa kas$s !arin#itis )an# !e&i" &erat.

&. 2iopsi, )an# &iasan)a i!ak$kan paa pasien !arin#itis kronik en#an ria)at %erokok

ata$ keter#ant$n#an a!ko"o! ata$ paa aera" )an# ic$ri#ai %en)er$pai t$%or.

+riteria -$'$kan Inikasi %as$k r$%a" sakit apa&i!a:

/. Usia penerita i&aa" 3 ta"$n.

1. Aerapat tana s$%&atan 'a!an nafas.

3. Aa%pak toksik, sianosis, e"irasi ata$ e$hausted(

5. C$ri#a aan)a t$%or !arin#.

. Peraatan ir$%a" k$ran# %e%aai.

SaranaPrasarana

/. a%p$ kepa!a

1. +aca !arin#

3. O&at*o&atan: ana!#etik, antipiretik, ekon#estan nasa!, anti&iotik

Pr)gn)sis

Pro#nosis paa $%$%n)a $&ia a &ona%.


59/59

Re*erensi

/. ;a%, . 2oies -. Hi#!er. 2oies. Buku Aar Penyakit T!T( Ed( ke+5 . akarta: EC.

/997.

1. Her%ani,2. ;&$rrac"%an, H. Ca")ono, ;. Kelainan Laring dalam Buku Aar lmu

Kesehatan Telinga, !idung, Tenggorok, Kepala " Leher( Ed( ke+5( ak$!tas +eokteran



Panduan Materi KKM Ilmu Kesehatan THT-KL

Documents

Transcript of Panduan Materi KKM Ilmu Kesehatan THT-KL