Neraca Massa Prarancangan Anilin
Click here to load reader
-
Upload
sasqia-orina-safitri -
Category
Documents
-
view
117 -
download
33
description
Transcript of Neraca Massa Prarancangan Anilin
LAMPIRAN A
PERHITUNGAN NERACA MASSA
Kapasitas Produksi = 62500 ton/tahun
= 7891.4141 kg/jam
Hari Kerja = 1 tahun = 330 hari
= 1 hari = 24 jam
Basis Bahan Baku = 100 kg/jam
Spesifikasi bahan baku = Nitrobenzen = 0.9970
= Air = 0.0010
= Di-Nitrobenzen = 0.0010
= Benzen = 0.0010
Spesifikasi Produk = Anilin = 0.9900
= Air = 0.0100
Tabel Data Masing-masing Komponen
Komponen Rumus Molekul BM, kg/kmol
Nitrobenzen 210.9 123
Air 100 18
Anilin 184.1 93
Hidrogen -259.2 2
Di-Nitrobenzen 301 168
Benzen 80.1 78
Metana -164 16
A.1 SEPARATOR
2
1
3
Basis = 100 kg/jam
Asumsi = 80% produk
Arus 2 (produk yang diinginkan):
Nitrobenzen = 79.7600 kg/jam = 0.6485 kmol/jam
= 0.0800 kg/jam = 0.0044 kmol/jam
Di-Nitrobenzen = 0.0800 kg/jam = 0.0005 kmol/jam
Titik Didih, oC
C6H5NO2
H2O
C6H5NH2
H2
C6H4NO2
C6H6
CH4
H2O
Sep
arator
Benzen = 0.0800 kg/jam = 0.0010 kmol/jam
Arus 1 (umpan):
Nitrobenzen = 99.7000 kg/jam = 0.8106 kmol/jam
= 0.1000 kg/jam = 0.0056 kmol/jam
Di-Nitrobenzen = 0.1000 kg/jam = 0.0006 kmol/jam
Benzen = 0.1000 kg/jam = 0.0013 kmol/jam
Arus 3
Nitrobenzen = 19.9400 kg/jam = 0.1621 kmol/jam
= 0.0200 kg/jam = 0.0011 kmol/jam
Di-Nitrobenzen = 0.0200 kg/jam = 0.0001 kmol/jam
Benzen = 0.0200 kg/jam = 0.0003 kmol/jam
Tabel Neraca Massa Separator
KomponenMasuk (kg/jam) Keluar (kg/jam)
Arus 1 Arus 2 Arus 3
Nitrobenzen 99.7000 79.7600 19.9400
0.1000 0.0800 0.0200
Di-Nitrobenzen 0.1000 0.0800 0.0200
Benzen 0.1000 0.0800 0.0200
Total80.0000 20.0000
100.0000 100.0000
A.2 REAKTOR
4
2
Konversi = 0.98
Bahan Baku yang Masuk kedalam Reaktor
= 79.7600 kg/jam = 0.6485 kmol/jam
= 0.0800 kg/jam = 0.0044 kmol/jam
= 0.0800 kg/jam = 0.0005 kmol/jam
= 0.0800 kg/jam = 0.0010 kmol/jam
Perbandingan mol Nitrobezen terhadap H2 = 1:3
= 3.8907 kg/jam = 1.9454 kmol/jam
= 0.00004 kg/jam = 0.000002 kmol/jam
H2O
H2O
H2O
C6H5NO2
C6H4NO2
C6H6
H2O
H2
CH4
Reak
tor
Bahan yang Bereaksi
= Konversi x
= 0.98 x 79.7600
= 78.1648 kg/jam = 0.6355 kmol/jam
=
= 0.08 kg/jam = 0.0044 kmol/jam
=
= 0.08 kg/jam = 0.0005 kmol/jam
=
= 0.08 kg/jam = 0.0010256 kmol/jam
=
= 3.8129 kg/jam = 1.9065 kmol/jam
=
= 0.00004 kg/jam = 0.000002 kmol/jam
Reaksi yang Reaksi
+ +
Mula-mula 0.6485 1.9454 - -
Bereaksi 0.6355 1.9065 0.6355 1.2710
Sisa 0.0130 0.0389 0.6355 1.2710
Produk yang Terbentuk
= 0.6355 kmol/jam = 59.1002 kg/jam
= 1.2710 kmol/jam = 22.8775 kg/jam
Neraca Massa Total Reaktor
Komponen Masuk (kg/jam) Keluar (kg/jam)
79.7600 1.5952
0.0800 0.0800
0.0800 0.0800
0.0800 0.0800
3.8907 0.0778
0.00004 0.00004
- 59.1002
- 22.8775
Total 83.8908 83.8908
C6H5NO2 yang bereaksi C6H5NO2 yang masuk
H2O H2O yang masuk
C6H4NO2 C6H4NO2 yang masuk
C6H6 C6H6 yang masuk
H2 yang bereaksi (3/1) x C6H5NO2 yang bereaksi
CH4 CH4 yang masuk
C6H5NO2 3H2 C6H5NH2 2H2O
C6H5NH2
H2O
C6H5NO2
C6H4NO2
H2O
C6H6
H2
CH4
C6H5NH2
H2O
Bahan Yang Masuk
= 1.5952 kg/jam = 0.0130 kmol/jam
= 0.0800 kg/jam = 0.0005 kmol/jam
= 0.0800 kg/jam = 0.0044 kmol/jam
= 0.0800 kg/jam = 0.0010 kmol/jam
= 0.0778 kg/jam = 0.0389 kmol/jam
= 0.00004 kg/jam = 0.000002 kmol/jam
= 59.1002 kg/jam = 0.3210 kmol/jam
= 22.8775 kg/jam = 1.2710 kmol/jam
A.3 Flash Tank
5
4
6
Komposisi Umpan Masuk
Bahan Yang Masuk
= 1.5952 kg/jam = 0.0130 kmol/jam
= 0.0800 kg/jam = 0.0005 kmol/jam
= 0.0800 kg/jam = 0.0044 kmol/jam
= 0.0800 kg/jam = 0.0010 kmol/jam
= 0.0778 kg/jam = 0.0389 kmol/jam
= 0.00004 kg/jam = 0.000002 kmol/jam
= 59.1002 kg/jam = 0.3210 kmol/jam
= 22.8775 kg/jam = 1.2710 kmol/jam
Komposisi Bahan yang Teruapkan
98% x = 1.5633 kg/jam = 0.0127 kmol/jam
99% x = 0.0792 kg/jam = 0.0005 kmol/jam
98% x = 22.4984 kg/jam = 1.2499 kmol/jam
C6H5NO2
C6H4NO2
H2O
C6H6
H2
CH4
C6H5NH2
H2O
C6H5NO2
C6H4NO2
H2O
C6H6
H2
CH4
C6H5NH2
H2O
Nitrobenzen (C6H5NO2)
C6H5NO2 yang masuk
Di-Nitrobenzen (C6H4NO2)
C6H4NO2 yang masuk
Air (H2O)
H2O yang masuk
Flash
T
ank
98% x = 0.0784 kg/jam = 0.0010 kmol/jam
100.0% x = 0.0778146 kg/jam = 0.0389 kmol/jam
100% x = 0.00004 kg/jam = 0.000002 kmol/jam
0.01% x = 0.0059 kg/jam = 0.0001 kmol/jam
Komposisi Bahan Cair
2% x = 0.031904 kg/jam = 0.0003 kmol/jam
1% x = 0.0008 kg/jam = 0.000005 kmol/jam
2% x = 0.45915 kg/jam = 0.0255 kmol/jam
2% x C6H6 yang masuk = 0.0016 kg/jam = 2.051E-05 kmol/jam
99.99% x = 59.094305 kg/jam = 0.6354 kmol/jam
0.00% x = 0.0000 kg/jam = 0.00000 kmol/jam
Komponen Masuk (kg/jam)Keluar (kg/jam)
V L
1.5952 1.5633 0.0319
0.0800 0.0792 0.0008
22.9575 22.4984 0.4592
0.0800 0.0784 0.0016
0.0778 0.0778 -
3.890770615E-05 3.890770615E-05 -
Benzen (C6H6)
C6H6 yang masuk
Gas Hidrogen (H2)
H2 yang masuk
Gas Metana (CH4)
CH4 yang masuk
Anilin (C6H5NH2)
C6H5NH2 yang masuk
Nitrobenzen (C6H5NO2)
C6H5NO2 yang masuk
Di-Nitrobenzen (C6H4NO2)
C6H4NO2 yang masuk
Air (H2O)
H2O yang masuk
Benzen (C6H6)
Anilin (C6H5NH2)
C6H5NH2 yang masuk
Hidrogen (H2)
H2 yang masuk
C6H5NO2
C6H4NO2
H2O
C6H6
H2
CH4
59.1002 0.0059 59.0943
Total 83.890824.3030 59.5878
83.8908
KomponenAntoine
A B C D E
-54.494 -2112.3 29.321 -0.0448 0.0000
-24.246 -4114 16.344 -0.0241 0.0000
18.3036 3816.44 -46.13 - -
15.9008 2788.51 -52.36 - -
13.6333 164.9 3.19 - -
15.2243 597.84 -7.16 - -
16.6748 3857.52 -73.15 - -
(L/V) data = 2.4519
Dengan menggunakan persamaan
Vi =
Fi
Ai =
(L/V)data
ki =
Pi
((L/V)/ki)+1 ki P sistem
T trial = 139.53 C = 412.53 K
Li =
Fi
P sistem = 760 mmHg (1+(L/V)*ki)
logP = A + B/T + ClogT + DT + ET2
Komponen Fi (kmol) Pi (mmHg) ki Ai
0.0130 101.6479 0.1337 18.3321
0.0005 1.1463 0.0015 1625.6623
1.2754 2663.536 3.5047 0.6996
0.0010 3492.8994 4.5959 0.5335
0.0389 560527.74 737.5365 0.0033
2E-06 936103.2 1231.7147 0.0020
0.3210 201.9982 0.2658 9.2249
Total 1.6498
Vi %V Li %Li
0.0007 0.0008 0.0098 0.0289
2.927408E-07 3.561597E-07 0.0005 0.0014
0.7504 0.9130 0.1330 0.3937
0.0007 0.0008 0.0001 0.0002
0.0388 0.0472 2.150358E-05 0.0001
2.426901E-06 2.95266E-06 8.049423E-10 2.383875E-09
C6H5NH2
C6H5NO2
C6H4NO2
H2O
C6H6
H2
CH4
C6H5NH2
C6H5NO2
C6H4NO2
H2O
C6H6
H2
CH4
C6H5NH2
0.0314 0.0382 0.1944 0.5756
0.8219 1.0000 0.3377 1.0000
L = Fi
Vi total
= 2.0072
(L/V)hitung = 2.4421
A.5 MENARA DISTILASI
7
6
8
Arus 6
Komponen Kg/Jam Kmol/Jam
0.0319 0.0003
0.0008 4.761905E-06
0.4592 0.0255
0.0016 2.051282E-05
59.0943 0.6354
Total 59.5878 0.6612
A. Massa Masuk Menara Distilasi pada Kondisi Bubble Point
T = 170.11 °C = 443.11 K ; P = 1 atm = 760 mmHg
Komponen (Kmol/jam) xi Pi ki
0.0003 0.0004 267.6120 0.5177
4.761905E-06 7.201743E-06 5.5490 0.0107
C6H5NO2
C6H4NO2
H2O
C6H6
C6H5NH2
Trial pada T akan dianggap benar apabila Syi = 1
C6H5NO2
C6H4NO2
Men
ara D
istilasi
0.0255 0.0386 5942.6871 11.4957
2.051282E-05 3.102289E-05 6402.8470 12.3859
0.6354 0.9610 516.9484 1.0000
Total 0.6612 1
yi αi
0.0002 1.0000
7.73045E-08 0.0207
0.4435 22.2064
0.0004 23.9259
0.9610 1.9317
1.405
Jadi bisa disimpulkan bahwa suhu pemasukan umpan sebesar 170,11 C
B. Spesifikasi Hasil Yang Diinginkan
B.1 Distilat
• Menentukan Massa Distilat
1. = 1% x Massa = 2.594E-06 kmol/jam
2. = 1% x Massa = 4.762E-08 kmol/jam
3. = 99.00% x Massa = 0.0253 kmol/jam
4. = 1% x Massa = 2.051E-07 kmol/jam
5. = 1% x Massa = 0.0064 kmol/jam
Total = 0.0316 kmol/jam
Menentukan Nilai xdi
1. = Massa Komponen
=
2.594E-06
= 8.205613E-05Massa Total 0.0316
2. = Massa Komponen
=
4.762E-08
= 1.50644E-06Massa Total 0.0316
3. = Massa Komponen
=
0.0253
= 0.7989Massa Total 0.0316
4. = Massa Komponen
=
2.051E-07
= 0Massa Total 0.0316
6. = Massa Komponen
=
0.0064
= 0.2010Massa Total 0.0316103
H2O
C6H6
C6H5NH2
C6H5NO2
C6H4NO2
H2O
C6H6
C6H5NH2
C6H5NO2
C6H4NO2
H2O
C6H6
C6H5NH2
• Menentukan Massa Bottom
1. = 99% x Massa = 0.0003 kmol/jam
2. = 99% x Massa = 4.714E-06 kmol/jam
3. = 1% x Massa = 0.0003 kmol/jam
4. C6H6 = 99% x Massa = 2.03.E-05 kmol/jam
5. = 99% x Massa = 0.6291 kmol/jam
Total = 0.6296 kmol/jam
Menentukan Nilai xbi
1. = Massa Komponen
=
0.0003
= 0.0004Massa Total 0.6296
2. = Massa Komponen
=
4.714E-06
= 0.0000Massa Total 0.6296
3. = Massa Komponen
=
0.0003
= 0.0004Massa Total 0.6296
4. C6H6 = Massa Komponen
=
2.0.E-05
= 0.0000Massa Total 0.6296
5. = Massa Komponen
=
0.6290684
= 0.9991Massa Total 0.6296053
KomponenMassa Distilat
(Kmol/jam) % Massa xdi
0.0003 1% 2.593821E-06 8.205613E-05
4.761905E-06 1% 4.761905E-08 1.50644E-06
0.0255 99% 0.0253 0.7989
2.051282E-05 1% 2.051282E-07 0
0.6354 1% 0.0064 0.2010
Total 0.6612 0.0316 1.0000
KomponenMassa Bottom
(Kmol/jam) % Massa xbi
0.0003 99% 0.0003 0.0004
4.761905E-06 99% 4.714286E-06 7.487684E-06
0.0255 1% 0.0003 0.0004
C6H6 2.05.E-05 99% 2.03.E-05 0.0000
0.6354 99% 0.6291 0.9991
Total 0.6612 0.6296 1.0000
C6H5NO2
C6H4NO2
H2O
C6H5NH2
C6H5NO2
C6H4NO2
H2O
C6H5NH2
C6H5NO2
C6H4NO2
H2O
C6H6
C6H5NH2
C6H5NO2
C6H4NO2
H2O
C6H5NH2
C. Perhitungan Suhu Atas (Dew point)
Pt = 1 atm = 760 mmHg
T = 182.7943 °C = 455.9443 K
KomponenMassa yi=
Piki= xi= αi =
(kmol/jam) m/m total Pi/P yi/ki ki/k(HK)
C6H5NO2 2.593821E-06 8.205613E-05 382.33575 0.5031 0.0001631 1.0000
C6H4NO2 4.761905E-08 1.50644E-06 9.9670455 0.0131 0.0001149 0.0261
0.0253 0.7988925214 8030.4177 10.5663 0.0756 21.0036
2.051282E-07 6.489278E-06 8034.002 10.5711 6.139E-07 21.0129
0.0064 0.2010174268 733.28465 0.9648 0.2083 1.9179
Total 0.0316 1 0.284
Jadi dapat disimpulkan bahwa T distilat adalah 182,7943°C
D. Perhitungan Suhu Bawah (Bubble point)
Pt = 1 atm = 760 mmHg
T = 184.0100 °C = 457.15996218 K
KomponenMassa xi=
Piki= yi= αi =
(kmol/jam) m/m total Pi/P xi.ki ki/k(HK)
0.0003 0.0004 394.95015 0.5196713 0.000212 1.0000
4.714286E-06 0.0000 10.513526 0.0138336 1.036E-07 0.0266
0.0003 0.0004 8254.6734 10.861412 0.0044005 20.9005
C6H6 2.03.E-05 0.0000 8202.4461 10.792692 0.0003481 20.7683
0.6291 0.9991 757.05477 0.9961247 0.9952753 1.9168
Total 0.6296 1 1.000
Jadi dapat disimpulkan bahwa T bottom adalah 172,5794°C
KomponenMassa Masuk Massa Keluar
(kg/gr) Distilat Bottom
0.0016 2E-05 2E-03
0.4592 0.4546 0.0046
59.0943 0.5909 58.5034
0.0319 0.0003 0.0316
0.0008 8E-06 0.0008
59.5878 1.0458 58.5419
Total 59.5878 59.5878
Trial pada T akan dianggap benar apabila Sxi = 1
H2O
C6H6
C6H5NH2
Trial pada T dianggap benar apabila Syi = 1
C6H5NO2
C6H4NO2
H2O
C6H5NH2
C6H6
H2O
C6H5NH2
C6H5NO2
C6H4NO2
Produk = 58.5080
Faktor Pengali = 7891.4141
= 134.799458.5419
LAMPIRAN A
PERHITUNGAN NERACA MASSA
kmol/jam
kmol/jam
kmol/jam
8207.0707071
LAMPIRAN A
PERHITUNGAN NERACA MASSA
Kapasitas Produksi = 62500 ton/tahun
= 7891.4141 kg/jam
Hari Kerja = 1 tahun = 330 hari
= 1 hari = 24 jam
Basis Bahan Baku = 100 kg/jam
Spesifikasi bahan baku = Nitrobenzen = 0.9970
= Air = 0.0010
= Di-Nitrobenzen = 0.0010
= Benzen = 0.0010
Spesifikasi Produk = Anilin = 0.9900
= Air = 0.0100
Tabel Data Masing-masing Komponen
Komponen Rumus Molekul BM, kg/kmol
Nitrobenzen 210.9 123
Air 100 18
Anilin 184.1 93
Hidrogen -259.2 2
Di-Nitrobenzen 301 168
Benzen 80.1 78
Metana -164 16
A.1 SEPARATOR
2
1
3
Basis = 100 kg/jam
Asumsi = 80% produk
Arus 2 (produk yang diinginkan):
Nitrobenzen = 10751.6001 kg/jam = 87.4114 kmol/jam
= 10.7840 kg/jam = 0.5991 kmol/jam
Di-Nitrobenzen = 10.7840 kg/jam = 0.0642 kmol/jam
Titik Didih, oC
C6H5NO2
H2O
C6H5NH2
H2
C6H4NO2
C6H6
CH4
H2O
Sep
arator
Benzen = 10.7840 kg/jam = 0.1383 kmol/jam
Arus 1 (umpan):
Nitrobenzen = 13439.5002 kg/jam = 109.2642 kmol/jam
= 13.4799 kg/jam = 0.7489 kmol/jam
Di-Nitrobenzen = 13.4799 kg/jam = 0.0802 kmol/jam
Benzen = 13.4799 kg/jam = 0.1728 kmol/jam
Arus 3
Nitrobenzen = 2687.9000 kg/jam = 21.8528 kmol/jam
= 2.6960 kg/jam = 0.1498 kmol/jam
Di-Nitrobenzen = 2.6960 kg/jam = 0.0160 kmol/jam
Benzen = 2.6960 kg/jam = 0.0346 kmol/jam
Tabel Neraca Massa Separator
KomponenMasuk (kg/jam) Keluar (kg/jam)
Arus 1 Arus 2 Arus 3
Nitrobenzen 13439.5002 10751.6001 2687.9000
13.4799 10.7840 2.6960
Di-Nitrobenzen 13.4799 10.7840 2.6960
Benzen 13.4799 10.7840 2.6960
Total10783.9520 2695.9880
13479.9400 13479.9400
A.2 REAKTOR
4
2
Konversi = 0.98
Bahan Baku yang Masuk kedalam Reaktor
= 10751.6001 kg/jam = 87.4114 kmol/jam
= 10.7840 kg/jam = 0.5991 kmol/jam
= 10.7840 kg/jam = 0.0642 kmol/jam
= 10.7840 kg/jam = 0.1383 kmol/jam
Perbandingan mol Nitrobezen terhadap H2 = 1:3
= 524.4683 kg/jam = 262.2341 kmol/jam
= 0.00524 kg/jam = 0.000328 kmol/jam
H2O
H2O
H2O
C6H5NO2
C6H4NO2
C6H6
H2O
H2
CH4
Reak
tor
Bahan yang Bereaksi
= Konversi x
= 0.98 x 10751.6001
= 10536.568 kg/jam = 85.6632 kmol/jam
=
= 10.783952 kg/jam = 0.5991 kmol/jam
=
= 10.783952 kg/jam = 0.0642 kmol/jam
=
= 10.783952 kg/jam = 0.1382558 kmol/jam
=
= 513.9789 kg/jam = 256.9895 kmol/jam
=
= 0.00524 kg/jam = 0.000328 kmol/jam
Reaksi yang Reaksi
+ +
Mula-mula 87.4114 262.2341 - -
Bereaksi 85.6632 256.9895 85.6632 171.3263
Sisa 1.7482 5.2447 85.6632 171.3263
Produk yang Terbentuk
= 85.6632 kmol/jam = 7966.6735 kg/jam
= 171.3263 kmol/jam = 3083.8736 kg/jam
Neraca Massa Total Reaktor
Komponen Masuk (kg/jam) Keluar (kg/jam)
10751.6001 215.0320
10.7840 10.7840
10.7840 10.7840
10.7840 10.7840
524.4683 10.4894
0.00524 0.00524
- 7966.6735
- 3083.8736
Total 11308.4255 11308.4255
C6H5NO2 yang bereaksi C6H5NO2 yang masuk
H2O H2O yang masuk
C6H4NO2 C6H4NO2 yang masuk
C6H6 C6H6 yang masuk
H2 yang bereaksi (3/1) x C6H5NO2 yang bereaksi
CH4 CH4 yang masuk
C6H5NO2 3H2 C6H5NH2 2H2O
C6H5NH2
H2O
C6H5NO2
C6H4NO2
H2O
C6H6
H2
CH4
C6H5NH2
H2O
Bahan Yang Masuk
= 215.0320 kg/jam = 1.7482 kmol/jam
= 10.7840 kg/jam = 0.0642 kmol/jam
= 10.7840 kg/jam = 0.5991 kmol/jam
= 10.7840 kg/jam = 0.1383 kmol/jam
= 10.4894 kg/jam = 5.2447 kmol/jam
= 0.00524 kg/jam = 0.000328 kmol/jam
= 7966.6735 kg/jam = 43.2736 kmol/jam
= 3083.8736 kg/jam = 171.3263 kmol/jam
A.3 Flash Tank
5
4
6
Komposisi Umpan Masuk
Bahan Yang Masuk
= 215.0320 kg/jam = 1.7482 kmol/jam
= 10.7840 kg/jam = 0.0642 kmol/jam
= 10.7840 kg/jam = 0.5991 kmol/jam
= 10.7840 kg/jam = 0.1383 kmol/jam
= 10.4894 kg/jam = 5.2447 kmol/jam
= 0.00524 kg/jam = 0.000328 kmol/jam
= 7966.6735 kg/jam = 43.2736 kmol/jam
= 3083.8736 kg/jam = 171.3263 kmol/jam
Komposisi Bahan yang Teruapkan
98% x = 210.7314 kg/jam = 1.7133 kmol/jam
99% x = 10.676112 kg/jam = 0.0635 kmol/jam
98% x = 3032.7644 kg/jam = 168.4869 kmol/jam
C6H5NO2
C6H4NO2
H2O
C6H6
H2
CH4
C6H5NH2
H2O
C6H5NO2
C6H4NO2
H2O
C6H6
H2
CH4
C6H5NH2
H2O
Nitrobenzen (C6H5NO2)
C6H5NO2 yang masuk
Di-Nitrobenzen (C6H4NO2)
C6H4NO2 yang masuk
Air (H2O)
H2O yang masuk
Flash
T
ank
98% x = 10.568273 kg/jam = 0.1355 kmol/jam
100.0% x = 10.489366 kg/jam = 5.2447 kmol/jam
100% x = 0.00524 kg/jam = 0.000328 kmol/jam
0.01% x = 0.7967 kg/jam = 0.0086 kmol/jam
Komposisi Bahan Cair
2% x = 4.3006401 kg/jam = 0.0350 kmol/jam
1% x = 0.1078395 kg/jam = 0.000642 kmol/jam
2% x = 61.893151 kg/jam = 3.4385 kmol/jam
2% x C6H6 yang masuk = 0.215679 kg/jam = 0.0027651 kmol/jam
99.99% x = 7965.8768 kg/jam = 85.6546 kmol/jam
0.00% x = 0.0000 kg/jam = 0.00000 kmol/jam
Komponen Masuk (kg/jam)Keluar (kg/jam)
V L
215.0320 210.7314 4.3006
10.7840 10.6761 0.1078
3094.6576 3032.7644 61.8932
10.7840 10.5683 0.2157
10.4894 10.4894 -
0.0052447354444 0.0052447354444 -
Benzen (C6H6)
C6H6 yang masuk
Gas Hidrogen (H2)
H2 yang masuk
Gas Metana (CH4)
CH4 yang masuk
Anilin (C6H5NH2)
C6H5NH2 yang masuk
Nitrobenzen (C6H5NO2)
C6H5NO2 yang masuk
Di-Nitrobenzen (C6H4NO2)
C6H4NO2 yang masuk
Air (H2O)
H2O yang masuk
Benzen (C6H6)
Anilin (C6H5NH2)
C6H5NH2 yang masuk
Hidrogen (H2)
H2 yang masuk
C6H5NO2
C6H4NO2
H2O
C6H6
H2
CH4
7966.6735 0.7967 7965.8768
Total 11308.42553276.0314 8032.3941
11308.4255
KomponenAntoine
A B C D E
-54.494 -2112.3 29.321 -0.0448 0.0000
-24.246 -4114 16.344 -0.0241 0.0000
18.3036 3816.44 -46.13 - -
15.9008 2788.51 -52.36 - -
13.6333 164.9 3.19 - -
15.2243 597.84 -7.16 - -
16.6748 3857.52 -73.15 - -
(L/V) data = 2.4519
Dengan menggunakan persamaan
Vi =
Fi
Ai =
(L/V)data
ki =
Pi
((L/V)/ki)+1 ki P sistem
T trial = 139.53 C = 412.53 K
Li =
Fi
P sistem = 760 mmHg (1+(L/V)*ki)
logP = A + B/T + ClogT + DT + ET2
Komponen Fi (kmol) Pi (mmHg) ki Ai
1.7482 101.6479 0.1337 18.3321
0.0642 1.1463 0.0015 1625.6623
171.9254 2663.536 3.5047 0.6996
0.1383 3492.8994 4.5959 0.5335
5.2447 560527.74 737.5365 0.0033
3E-04 936103.2 1231.7147 0.0020
43.2736 201.9982 0.2658 9.2249
Total 222.3947
Vi %V Li %Li
0.0904 0.0008 1.3165 0.0289
3.946129E-05 3.561597E-07 0.0640 0.0014
101.1562 0.9130 17.9221 0.3937
0.0902 0.0008 0.0113 0.0002
5.2273 0.0472 0.0028986694 0.0001
0.0003271447 2.95266E-06 1.085057E-07 2.383875E-09
C6H5NH2
C6H5NO2
C6H4NO2
H2O
C6H6
H2
CH4
C6H5NH2
C6H5NO2
C6H4NO2
H2O
C6H6
H2
CH4
C6H5NH2
4.2322 0.0382 26.1998 0.5756
110.7966 1.0000 45.5165 1.0000
L = Fi
Vi total
= 2.0072
(L/V)hitung = 0.0181
A.5 MENARA DISTILASI
7
6
8
Arus 6
Komponen Kg/Jam Kmol/Jam
4.3006 0.0350
0.1078 0.0006419019
61.8932 3.4385
0.2157 0.0027651159
7965.8768 85.6546
Total 8032.3941 89.1315
A. Massa Masuk Menara Distilasi pada Kondisi Bubble Point
T = 170.11 °C = 443.11 K ; P = 1 atm = 760 mmHg
Komponen (Kmol/jam) xi Pi ki
0.0350 0.0004 267.6120 0.5177
0.0006419019 7.201743E-06 5.5490 0.0107
C6H5NO2
C6H4NO2
H2O
C6H6
C6H5NH2
Trial pada T akan dianggap benar apabila Syi = 1
C6H5NO2
C6H4NO2
Men
ara D
istilasi
3.4385 0.0386 5942.6871 11.4957
0.0027651159 3.102289E-05 6402.8470 12.3859
85.6546 0.9610 516.9484 1.0000
Total 89.1315 1
yi αi
0.0002 1.0000
7.73045E-08 0.0207
0.4435 22.2064
0.0004 23.9259
0.9610 1.9317
1.405
Jadi bisa disimpulkan bahwa suhu pemasukan umpan sebesar 170,11 C
B. Spesifikasi Hasil Yang Diinginkan
B.1 Distilat
• Menentukan Massa Distilat
1. = 1% x Massa = 0.0003496 kmol/jam
2. = 1% x Massa = 6.419E-06 kmol/jam
3. = 99.00% x Massa = 3.4041 kmol/jam
4. = 1% x Massa = 2.765E-05 kmol/jam
5. = 1% x Massa = 0.8565 kmol/jam
Total = 4.2611 kmol/jam
Menentukan Nilai xdi
1. = Massa Komponen
=
0.0003496
= 8.205613E-05Massa Total 4.2611
2. = Massa Komponen
=
6.419E-06
= 1.50644E-06Massa Total 4.2611
3. = Massa Komponen
=
3.4041
= 0.7989Massa Total 4.2611
4. = Massa Komponen
=
2.765E-05
= 0Massa Total 4.2611
6. = Massa Komponen
=
0.8565
= 0.2010Massa Total 4.2610529
H2O
C6H6
C6H5NH2
C6H5NO2
C6H4NO2
H2O
C6H6
C6H5NH2
C6H5NO2
C6H4NO2
H2O
C6H6
C6H5NH2
• Menentukan Massa Bottom
1. = 99% x Massa = 0.0346 kmol/jam
2. = 99% x Massa = 0.0006355 kmol/jam
3. = 1% x Massa = 0.0344 kmol/jam
4. C6H6 = 99% x Massa = 2.74.E-03 kmol/jam
5. = 99% x Massa = 84.7980 kmol/jam
Total = 84.8704 kmol/jam
Menentukan Nilai xbi
1. = Massa Komponen
=
0.0346
= 0.0004Massa Total 84.8704
2. = Massa Komponen
=
0.0006355
= 0.0000Massa Total 84.8704
3. = Massa Komponen
=
0.0344
= 0.0004Massa Total 84.8704
4. C6H6 = Massa Komponen
=
2.7.E-03
= 0.0000Massa Total 84.8704
5. = Massa Komponen
=
84.798043
= 0.9991Massa Total 84.870416
KomponenMassa Distilat
(Kmol/jam) % Massa xdi
0.0350 1% 0.0003496455 8.205613E-05
0.0006419019 1% 6.419019E-06 1.50644E-06
3.4385 99% 3.4041 0.7989
0.0027651159 1% 2.765116E-05 0
85.6546 1% 0.8565 0.2010
Total 89.1315 4.2611 1.0000
KomponenMassa Bottom
(Kmol/jam) % Massa xbi
0.0350 99% 0.0346 0.0004
0.0006419019 99% 0.0006354829 7.487684E-06
3.4385 1% 0.0344 0.0004
C6H6 2.77.E-03 99% 2.74.E-03 0.0000
85.6546 99% 84.7980 0.9991
Total 89.1315 84.8704 1.0000
C6H5NO2
C6H4NO2
H2O
C6H5NH2
C6H5NO2
C6H4NO2
H2O
C6H5NH2
C6H5NO2
C6H4NO2
H2O
C6H6
C6H5NH2
C6H5NO2
C6H4NO2
H2O
C6H5NH2
C. Perhitungan Suhu Atas (Dew point)
Pt = 1 atm = 760 mmHg
T = 182.7943 °C = 455.9443 K
KomponenMassa yi=
Piki= xi= αi =
(kmol/jam) m/m total Pi/P yi/ki ki/k(HK)
C6H5NO2 0.0003496455 8.205613E-05 382.33575 0.5031 0.0001631 1.0000
C6H4NO2 6.419019E-06 1.50644E-06 9.9670455 0.0131 0.0001149 0.0261
3.4041 0.7988925214 8030.4177 10.5663 0.0756 21.0036
2.765116E-05 6.489278E-06 8034.002 10.5711 6.139E-07 21.0129
0.8565 0.2010174268 733.28465 0.9648 0.2083 1.9179
Total 4.2611 1 0.284
Jadi dapat disimpulkan bahwa T distilat adalah 182,7943°C
D. Perhitungan Suhu Bawah (Bubble point)
Pt = 1 atm = 760 mmHg
T = 184.0100 °C = 457.15996218 K
KomponenMassa xi=
Piki= yi= αi =
(kmol/jam) m/m total Pi/P xi.ki ki/k(HK)
0.0346 0.0004 394.95015 0.5196713 0.000212 1.0000
0.0006354829 0.0000 10.513526 0.0138336 1.036E-07 0.0266
0.0344 0.0004 8254.6734 10.861412 0.0044005 20.9005
C6H6 2.74.E-03 0.0000 8202.4461 10.792692 0.0003481 20.7683
84.7980 0.9991 757.05477 0.9961247 0.9952753 1.9168
Total 84.8704 1 1.000
Jadi dapat disimpulkan bahwa T bottom adalah 172,5794°C
KomponenMassa Masuk Massa Keluar
(kg/gr) Distilat Bottom
0.2157 2E-03 2E-01
61.8932 61.2742 0.6189
7965.8768 79.6588 7886.2180
4.3006 0.0430 4.2576
0.1078 1E-03 0.1068
8032.3941 140.9792 7891.4149
Total 8032.3941 8032.3941
Trial pada T akan dianggap benar apabila Sxi = 1
H2O
C6H6
C6H5NH2
Trial pada T dianggap benar apabila Syi = 1
C6H5NO2
C6H4NO2
H2O
C6H5NH2
C6H6
H2O
C6H5NH2
C6H5NO2
C6H4NO2
LAMPIRAN A
PERHITUNGAN NERACA MASSA
kmol/jam
kmol/jam
kmol/jam
LAMPIRAN B
NERACA PANAS
Sebagai Basis Perhitungan
Kapasitas Produksi = 62500 Ton/Tahun
Hari Kerja = 330 Hari
Produksi Aniline Perja = 7891.4141 Kg/Jam
Basis Waktu = 1 Jam
Satuan Massa = Kg
Satuan Panas = kJ
Satuan Cp = kJ/mol
Suhu Referensi =
Data Data yang Diperlukan
Kapasitas panas gas, cairan dan padatan
Sehingga Cp dT =
keterangan
Cp = kapasitas panas (kJ/kmol K)
A, B, C, D, E= konstanta
T = suhu (K)
Komponen A B C D E
27.1430 9.2730E-03 -1.3800E-05 7.6450E-09
-31.3860 0.4746 -3.11E-04 8.5240E-08 -5.0524E-12
32.243 1.9230E-03 1.0550E-05 -3.5960E-09
-22.0620 0.5731 -4.57E-04 -1.8410E-07 -2.9867E-11
-16.2020 0.5618 -3.93E-04 -1.0040E-07 -1.2252E-12
18.1480 0.5618 -3.93E-04 1.0040E-07 -1.2252E-12
34.9420 -3.9957E-02 -1.9184E-04 -1.5300E-07 3.9321E-11
Sumber Yaws dan Coulson
Komponen A B C D
28.8400 0.00765 3.29E-01 -8.70E-10
-33.6620 0.4743 -0.0036 3.8243E-06
18.2964 0.4721 -1.3388E-03 1.3142E-06
46.9480 0.9896 -2.3583E-03 2.3296E-06
-0.0180 1.1982 -9.8722E-03 3.1670E-05
25oC (298,15K)
Cp = A + BT + CT2 + DT3 + ET4 (kJ/kmol. K)
H2
C6H6
H2O
C6H5NH2
C6H5NO2
C6H4N2O4
CH4
Data kapasitas panas untuk liquid
H2
C6H6
H2O
C6H5NH2
CH4
5432
5432T
ET
DT
CT
BAT
39.4730 0.9128 -0.0021 2.0093E-06
-12.6350 1.5624 -2.9981E-03 2.3171E-06
Sumber Yaws dan Himmelblau
Kapasitas panas untuk Cooper Carbonate dicari dengan pendekatan pada
Perrys 7th Edition tabel 2-393
Elemen Solid ,J/mol C
Cu 26
C 7.5
O 16.7
H 9.6
Sehingga Kapasitas Panas CuCO3.Cu(OH)2 adalah
Cp CuCO3.Cu(OH) = 162.2 J/mol C Treff = 20 C
Data entalpi pembentukan
Komponen ΔHf (Kj/mol)
0
82.9
-241.826
86.86
-74.5
67.6
50.8
Sumber Yaws an Himmelblau
Data berat molekul
Komponen Rumus molekul BM
Hidrogen 2
Benzene 78
Air 18
Anilin 93
Metana 16
Nitrobenzen 123
Di-Nitrobenzen 168
Data bilangan Antoine
C6H5NO2
C6H4N2O4
H2
C6H6
H2O
C6H5NH2
CH4
C6H5NO2
C6H4N2O4
H2
C6H6
H2O
C6H5NH2
CH4
C6H5NO2
C6H4N2O4
KomponenAntoine
A B C D E
-54.494 -2112.3 29.321 -0.0448 0.00002
-24.246 -4114 16.344 -0.0241 0.00001
18.3036 3816.44 -46.13 - -
15.9008 2788.51 -52.36 - -
13.6333 164.9 3.19 - -
15.2243 597.84 -7.16 - -
16.6748 3857.52 -73.15 - -
B.1 Heater (E-114)
Fungsi : Mengubah fase Hidrogen cair menjadi uap Hidrogen
Tujuan :
Q3 Qsteam
Q1 Q2
Neraca Energi
ΔH = Hout - Hin
Hin = Hpendingin + Hout
KomponenMassa n
(kg) (kmol)
524.7727 262.3863
0.0052 0.0003
Tin = 30 = 303.15 K
Tref = 25 = 298.15 K
●
Q = n303.15
298.15
= 262.3863303.15
dT298.15
= 262.3863 27.1430 303.15 - 298.15 +9.27E-03
303.152
- 298.152
2
C6H5NO2
C6H4N2O4
H2O
C6H6
H2
CH4
C6H5NH2
Menaikkan suhu feed menjadi 250oC
1. Menghitung Panas Sensibel Masuk Heater, Q1
H2
CH4
oCoC
H2
Cp dT
27.1430T + 9.2730E-03 T2 - 1.3800E-05 T3 + 7.6450E-09 T4
+-1.3800E-05
303.153
- 298.153
+7.6450E-09
3 4
303.154
- 298.154
= 40129.7403 kJ/jam
●
Q = n303.15
298.15
= 0.000328303.15
34.942 T-3.9957E-02 T2 - 1.9184E-04 T3-1.53E-07 T4+3.9321E-11 T5dT298.15
= 0.000328 34.9420 303.15 - 298.15 +-0.03996
303.152
- 298.152
2
+-1.9184E-04
303.153
- 298.153
+-1.5300E-07
3 4
303.154
- 298.154
+3.9321E-11
303.155
- 298.155
5
= 0.1520 kJ/jam
Q1=
= 40129.7403 + 0.1520 = 40129.8923 kJ/jam
*Hout
Tout = 250 = 523.15 K
Tref = 25 = 298.15 K
●
Q = n523.15
298.15
= 262.3863523.15
dT298.15
= 262.3863 27.1430 523.15 - 298.15 +9.27E-03
523.152
- 298.152
2
+-1.3800E-05
523.153
- 298.153
+7.6450E-09
3 4
523.154
- 298.154
= 1720025.5993 kJ/jam
●
Q = n523.15
298.15
CH4
Cp dT
Q H2 + Q CH4
2. Menghitung Panas Sensibel Keluar Heater, Q2
oCoC
H2
Cp dT
27.1430T + 9.2730E-03 T2 - 1.3800E-05 T3 + 7.6450E-09 T4
CH4
Cp dT
= 0.000328523.15
34.942 T-3.9957E-02 T2 - 1.9184E-04 T3-1.53E-07 T4+3.9321E-11 T5dT298.15
= 0.000328 34.9420 523.15 - 298.15 +-0.03996
523.152
- 298.152
2
+-1.9184E-04
523.153
- 298.153
+-1.5300E-07
3 4
523.154
- 298.154
+3.9321E-11
523.155
- 298.155
5
= 4.75040 kJ/jam
Q2 =
= 1720025.59928 + 4.75040 = 1720030.34968 kJ/jam
3. Menghitung Kebutuhan Pemanas, Q3
Q3= Q2 - Q1
= 1720030.3497 - 40129.8923
= 1679900.4574 kJ/jam
1679900.4574
= 909.99 kJ/kg
Sehingga :
= Q3= 1679900.4574 kJ/mol= 1846.0647 kg/jam
909.99 kJ/kg
KomponenPanas masuk Panas keluar
(kJ/jam) (kJ/jam)
40129.7403 1720025.5993
0.15198 4.7504
Q Steam 1679900.4574 -
Total 1720030.3497 1720030.3497
B.2.
Fungsi :
masuk reaktor
Tujuan : - Menentukan Suhu Keluar (T out) Vaporizer.
Q H2 + Q CH4
Kebutuhan panas Heater sebesar kJ, panas disupply menggunakan
Saturated steam, dengan suhu 300oC dengan tekanan 1 atm, dari properties of saturated
water and saturated steam up to 1 atm, stoichiometry 2004 diperoleh data:
λsteam
Q3 = m.λsteam
Massa steam
λsteam
Neraca Panas Total dalam Heater
Q H2
Q CH4
VAPORIZER (V-130)
Menguapkan bahan baku Nitrobenzene sebelum
- Menghitung kebutuhan pemanas
Arus 3
204.45 250
Qs
Arus 2
30 250
Data Komponen Masuk
KomponenM n
(kg) (kmol)
13447.2999 109.3276
13.5420945 0.0806
13.5420945 0.7523
13.5420945 0.1736
●
Kondisi Operasi P = 1 atm = 760.0 mmHg
T = 210.82 = 483.97 K
Komponenn
xiPi sat Ki yi
kmol/jam mmHg Pi sat/P Ki/xi
0.8073 0.9909 766.9869 1.0092 0.9819
0.0006 0.0007 31.3712 0.0413 0.0177
0.0013 0.0016 12582.7631 16.5563 0.0001
0.0056 0.0068 14575.2847907727 19.1780 0.0004
Total 0.8147 1.0000 1.0000
●
Kondisi Operasi P = 1 atm = 760.0 mmHg
T = 204.45 = 477.60 K
Komponenn
xiPi sat Ki yi
kmol/jam mmHg Pi sat/P Ki.xi
0.8073 0.9909 660.6744 0.8693 0.8614
0.0006 0.0007 24.5323 0.0323 0.0000
oC Steam oC
oC Steam oC
1. Penentuan Kondisi Operasi Vaporizer (E-121)
C6H5NO2
C6H4N2O4
H2O
C6H6
Menentukan Suhu Keluar (T out) Vaporizer
Menentukan Kondisi Dew Point
oC
Tabel Perhitungan Tekanan Dew Point
C6H5NO2
C6H4N2O4
H2O
C6H6
Menentukan Kondisi Bubble Point
oC
Tabel Perhitungan Tekanan Bubble Point
C6H5NO2
C6H4N2O4
0.0013 0.0016 11422.0738 15.0290 0.0236
0.0056 0.0068 12815.3172382983 16.8623 0.1150
Total 0.8147 1.0000 1.0000
Suhu keluar vaporizer merupakan suhu pada kondisi operasinya yaitu
T out = 204.45 = 477.60 K
Perhitungan Neraca Panas pada Vaporizer (V-130)
a.
T Larutan= 30 C T reff = 25 C
= 303.15 K = 298.15 K
●
Q = n303.15
298.15
= 109.328 39.47 303.15 - 298.15 +0.9128
303.152
- 298.152
2
--0.0021
303.153
- 298.153
+2.01E-06
303.154
- 298.154
3 4
= 97189.7934 kJ/jam
●
Q = n303.15
298.15
= 0.0806 -12.6 303.15 - 298.15 +1.56240
303.152
- 298.152
2
+-3E-03
303.153
- 298.153
+2.32E-06
303.154
- 298.154
3 4
= 318.8357 kJ/jam
●
Q = n303.15
298.15
= 0.1736 -33.6620 303.15 - 298.150.4743
303.152
- 298.152
+###
303.153
- 298.153
+3.82E-06
303.154
- 298.153 4
= 467.9 kJ/jam
●
Q = n303.15
298.15
H2O
C6H6
pada kondisi bubble point oC
Panas Sensibel Cairan Masuk, Q1
C6H5NO2
Cp dT
C6H4N2O4
Cp dT
C6H6
Cp dT
H2O
Cp dT
= 0.7523 18.2964 303.15 - 298.15 +0.4721
303.152
- 298.152
2
+###
303.153
- 298.153
+1.31E-06
303.154
- 298.154
3 4
= 281.8968 kJ/jam
Panas sensibel masuk, Q1
Q1= 97189.7934 + 318.8357 + 467.8883 + 281.8968 kJ/jam
Q1= 98258.4142 kJ/jam
b. Panas Laten Penguapan Komponen, Q
Komponen Tb (K) Tc (K) ΔHv (Kj/mol)
483.9500 719.0000 44.0800 Yaws
572.0000 803.0000 61.5600 Yaws
353.2400 562.1600 30.7500 Yaws
373.1500 647.4000 40.6800 Himmelblau
Untuk menghitung entalpi panas penguapan (ΔHv) digunakan Persamaan Watson:
=1 - 0.38 (Pers 4.13 Smith Van Ness, 200)
1 -
=1 - 0.38
1 -
dimana: = Panas laten penguapan pada titik didih normal (kJ/kmol)
=
= (K)
= (K)
= Titik didih normal komponen (K)
= Suhu tertentu
= = 210.82 = 483.97 K
●
= x1 - 0.38
1 -
= 44.08 x1 - 483.97 719.0000 0.38 = 44.0786 kJ/kmol
1 - 483.9500 719.0000
ΔHv = 0.8073 kmol/jam x 44.0786 kJ/kmol = 35.5854 kJ/jam
●
Q1 = Q C6H5NO2 + Q C6H4N2O4 + Q C6H6 + H2O
C6H5NO2
C6H4N2O4
H2O
C6H6
ΔH2 Tr2
ΔH1 Tr1
ΔH2 ΔH1
Tr2
Tr1
ΔH1
ΔH2 Panas laten penguapan pada suhu T2 (kJ/kmol)
Tr2 T2/TC
Tr1 T1/TC
T1
T2
T dew oC
C6H5NO2
ΔH2 ΔH1
Tr2
Tr1
ΔH2
C6H4N2O4
= x1 - 0.38
1 -
= 61.56 x1 - 483.97 803.0000 0.38 = 69.5956 kJ/kmol
1 - 572.0000 803.0000
ΔHv = 0.0006 kmol/jam x 69.5956 kJ/kmol = 0.0414 kJ/jam
●
= x1 - 0.38
1 -
= 30.75 x1 - 483.97 562.1600 0.38 = 21.1666 kJ/kmol
1 - 353.2400 562.1600
ΔHv = 0.0013 kmol/jam x 21.1666 kJ/kmol = 0.0271 kJ/jam
●
= x1 - 0.38
1 -
= 40.68 x1 - 483.97 647.4000 0.38 = 33.4158 kJ/kmol
1 - 373.1500 647.4000
ΔHv = 0.0056 kmol/jam x 33.4158 kJ/kmol = 0.1856 kJ/jam
Q2= 35.5854 + 0.0414 + 0.0271 + 0.1856 kJ/jam
Q2= 35.8396 kJ/jam
c. Panas Sensibel Uap Keluar (Q3)
T uap = 204.45 C T reff = 25 C
= 477.6 K = 298.15 K
●
Q = n477.60
Cp dT298.15
= 109.3276 -16.2 477.60 - 298.15 +0.5618
477.602
- 298.152
2
=-4E-04
477.603
- 298.153
+1.00E-07
477.604
- 298.154
3 4
+###
477.605
- 298.155
ΔH2 ΔH1
Tr2
Tr1
ΔH2
C6H6
ΔH2 ΔH1
Tr2
Tr1
ΔH2
H2O
ΔH2 ΔH1
Tr2
Tr1
ΔH2
Q2= Q C6H5NO2 + Q C6H4N2O4 + Q C6H6 + Q H2O
C6H5NO2
+5
477.60 - 298.15
= 5259818.8569 kJ/jam
●
Q = n477.60
Cp dT298.15
= 0.0806 18.1 477.60 - 298.15 +0.56182
477.602
- 298.152
2
+-4E-04
477.603
- 298.153
+1.00E-07
477.604
- 298.154
3 4
+###
477.605
- 298.155
5
= 2633.8489 kJ/jam
●
Q = n477.60
298.15
= 0.1736 -31.3860 477.60 - 298.150.4746
477.602
- 298.152
+###
477.603
- 298.153
+8.52E-08
477.604
- 298.153 4
+###
477.605
- 298.155
5
= 6410.1414 kJ/jam
●
Q = n477.60
298.15
= 0.7523 32.2430 477.60 - 298.15 +0.0019
477.602
- 298.152
2
+1.06E-05
477.603
- 298.153
+###
477.604
- 298.154
3 4
= 6179.9152 kJ/jam
Q3= 5259818.8569 + 2633.8489 + 6410.1414 + 6179.9152 kJ/jam
Q3= 5275042.7623 kJ/jam
d. Panas yang dibutuhkan oleh pemanas
Q1+Q4 = Q2+Q3
Q4= (Q2+Q3)-Q1
C6H4N2O4
C6H6
Cpg dT
H2O
Cp dT
Q3 = Q C6H5NO2 + Q C6H4N2O4 + Q C6H6 + Q H2O
Q4= 35.8396 + 5275042.7623 - 98258.4142 (kJ/jam)
Q4= 5176820.1877 (kJ/jam)
dan tekanan 1 atm.
λ = 909.99 kJ/kg
Sehingga:
=Q4
λ
=5176820.1877 kJ/jam
= 5688.8759 kg/jam909.99 kJ/kg
(V-130)
Komponen Q in (kJ/jam) Q out (kJ/jam)
97189.7934 -
318.8357 -
467.8883 -
281.8968 -
- 5275042.7623
- 35.8396
5176820.1877 -
Total 5275078.6019 5275078.6019
B.3. SEPARATOR (H-120)
Fungsi : Memisahkan fase gas dan fase cair yang terbentuk
Tujuan : Menghitung panas setiap arus
Arus 4
204
Arus 3
204
Arus 5
204
Neraca Energi
Q in = Q out
Sebagai pemanas digunakan steam yaitu saturated steam pada suhu 300oC dan
Dari properties of saturated water and saturated steam up to 1 atm, stoichiometry 2004
msteam
Tabel Neraca Panas Vaporizer
C6H5NO2
C6H4N2O4
C6H6
H2O
Q preheating
Q vaporizing
Q steam
oC
oC
oC
Sep
arat
or
3 = 4 + 5
dimana: 3 =
4 =
5 =
Untuk menghitug panas masing-masing arus digunakan persamaan:
dimana:
= 5275042.7623 kJ/jam
Komposisi arus 4:
= 10757.8399 kg/jam = 87.4621 kmol/jam
= 10.83368 kg/jam = 0.0645 kmol/jam
= 10.83368 kg/jam = 0.1389 kmol/jam
= 10.83368 kg/jam = 0.6019 kmol/jam
●
Q = n477.60
298.15
= 87.4621477.60
-16.2020 T + 0.5618 T2 - 3.93E-4 T3 - 1.004E-7 T4 - 1.2252E-12 T4 dT298.15
= 87.4621 -16.2020 477.60 - 298.15 +0.5618
477.602
- 298.152
2
+###
477.603
- 298.153
+###
477.604
- 298.154
3 4
+###
477.605
- 298.155
5
= 4207855.0855 kJ/jam
●
Q = n477.60
298.15
= 0.0645477.60
dT298.15
Panas sensibel gas masuk separator, Q1
Panas sensibel gas keluar separator, Q2
Panas sensibel cairan keluar separator, Q3
1. Panas Sensibel Gas Masuk, Q1
Panas sensibel yang masuk Separator sama dengan panas gas yang keluar Vaporizer.
Q1
2. Panas Sensibel Gas Keluar, Q2
C6H5NO2
C6H4N2O4
C6H6
H2O
C6H5NO2
Cpg dT
C6H4N2O4
Cp dT
18.1480 T + 0.5618 T2 - 3.93E-4 T3 + 1.004E-7 T4 - 1.2252E-12 T5
Q=H=∑▒ 〖 n∫_(T_reff)^T▒ 〖 C_(p ) dT 〗〗
(_∫T reff^) T▒〖 C_p dT= [(Ax(T-T_reff ))+(B/2 x(T^2-T_reff^ ))+²(C/3 x(T^3-T_reff )) +(D/4 x(T^4-T_reff ))+(E/5 x(T^5-³ ⁴T_reff ))] ⁵ 〗
= 0.0645 18.1480 477.60 - 298.15 +0.56182
477.602
- 298.152
2
+###
477.603
- 298.153
+1.00E-07
477.604
- 298.154
3 4
+###
477.605
- 298.155
5
= 2118.1309 kJ/jam
●
Q = n477.60
298.15
= 0.1389477.60
-31.3860 T + 0.4746 T2 - 3.11E-4 T3 + 8.524E-8 T4 - 5.0524E-12 T5dT298.15
= 0.1389 -31.3860 477.60 - 298.15 +0.47460
477.602
- 298.152
2
+###
477.603
- 298.153
+8.52E-08
477.604
- 298.154
3 4
+###
477.605
- 298.155
5
= 5128.1131 kJ/jam
●
Q = n477.60
298.15
= 0.6019477.60
32.243 T + 1.923E-3 T2 + 1.055E-5 T3 - 3.596E-9 T4dT298.15
= 0.6019 32.2430 477.60 - 298.15 +0.00192
477.602
- 298.152
2
+1.06E-05
477.603
- 298.153
+###
477.604
- 298.154
3 4
= 3713.5975 kJ/jam
= 4207855.0855 + 2118.1309 + 5128.1131 + 3713.5975
= 4218814.9270 kJ/jam
Sehingga, panas keluar separator:
= +
Q3= Q1- Q2
= 5275042.7623 - 4218814.9270 = 1056227.8353 kkal/jam
C6H6
Cp dT
H2O
Cp dT
Q2
Q1 Q2 Q3
Tabel Neraca Massa Separator (H-120)
KomponenPanas masuk (kJ/jam) Panas keluar (kJ/jam)
Arus 3 Arus 4 Arus 5
5259818.8569 4207855.0855 1051963.7714
2633.8489 2118.1309 515.7179
6410.1414 5128.1131 1282.0283
6179.9152 3713.5975 2466.3177
Total 5275042.76234218814.9270 1056227.8353
5275042.7623
B.4 Heater (E-114)
Fungsi : Menaikkan suhu uap Nitrobenzen
Tujuan :
Q3 Qsteam
Q1 Q2
Neraca Energi
ΔH = Hout - Hin
Hin = Hpendingin + Hout
KomponenM n
(kg) (kmol)
10757.8399 87.4621
10.83368 0.0806
10.83368 0.7523
10.83368 0.1736
*Hin
Tin = 204 = 477.60 K
Tref = 25 = 298.15 K
●
Q = n477.60
298.15
Q C6H5NO2
Q C6H4N2O4
Q C6H6
Q H2O
Menaikkan suhu menjadi 250oC
1. Menghitung Panas Sensibel Masuk Heater, Q1
C6H5NO2
C6H4N2O4
H2O
C6H6
oCoC
C6H5NO2
Cp dT
= 87.4621477.60
-16.2020 T + 0.5618 T2 - 3.93E-4 T3 - 1.004E-7 T4 - 1.2252E-12 T4 dT298.15
= 87.4621 -16.2020 477.60 - 298.15 +0.5618
477.602
- 298.152
2
+###
477.603
- 298.153
+###
477.604
- 298.154
3 4
+###
477.605
- 298.155
5
= 4207855.0855 kJ/jam
●
Q = n477.60
298.15
= 0.0806477.60
dT298.15
= 0.0806 18.1480 477.60 - 298.15 +0.56182
477.602
- 298.152
2
+###
477.603
- 298.153
+1.00E-07
477.604
- 298.154
3 4
+###
477.605
- 298.155
5
= 2633.8489 kJ/jam
●
Q = n477.60
298.15
= 0.1736477.60
-31.3860 T + 0.4746 T2 - 3.11E-4 T3 + 8.524E-8 T4 - 5.0524E-12 T5dT298.15
= 0.1736 -31.3860 477.60 - 298.15 +0.47460
477.602
- 298.152
2
+###
477.603
- 298.153
+8.52E-08
477.604
- 298.154
3 4
+###
477.605
- 298.155
5
= 6410.1414 kJ/jam
●
Q = n477.60
298.15
= 0.7523477.60
32.243 T + 1.923E-3 T2 + 1.055E-5 T3 - 3.596E-9 T4dT
C6H4N2O4
Cp dT
18.1480 T + 0.5618 T2 - 3.93E-4 T3 + 1.004E-7 T4 - 1.2252E-12 T5
C6H6
Cp dT
H2O
Cp dT
= 0.7523298.15
32.243 T + 1.923E-3 T2 + 1.055E-5 T3 - 3.596E-9 T4dT
= 0.7523 32.2430 477.60 - 298.15 +0.00192
477.602
- 298.152
2
+1.06E-05
477.603
- 298.153
+###
477.604
- 298.154
3 4
= 4641.9969 kJ/jam
Q1=
= 4221541.0726 kJ/jam
*Hout
Tin = 250 = 523.15 K
Tref = 25 = 298.15 K
●
Q = n523.15
298.15
= 87.4621523.15
-16.2020 T + 0.5618 T2 - 3.93E-4 T3 - 1.004E-7 T4 - 1.2252E-12 T4 dT298.15
= 87.4621 -16.2020 523.15 - 298.15 +0.5618
523.152
- 298.152
2
+###
523.153
- 298.153
+###
523.154
- 298.154
3 4
+###
523.155
- 298.155
5
= 5706082.1206 kJ/jam
●
Q = n523.15
298.15
= 0.0806523.15
dT298.15
= 0.0806 18.1480 523.15 - 298.15 +0.56182
523.152
- 298.152
2
+###
523.153
- 298.153
+1.00E-07
523.154
- 298.154
3 4
+###
523.155
- 298.155
5
= 3417.6783 kJ/jam
Q C6H5NO2 + Q C6H4N2O4 + Q C6H6 + Q H2O
2. Menghitung Panas Sensibel Keluar Heater, Q2
oCoC
C6H5NO2
Cp dT
C6H4N2O4
Cp dT
18.1480 T + 0.5618 T2 - 3.93E-4 T3 + 1.004E-7 T4 - 1.2252E-12 T5
●
Q = n523.15
298.15
= 0.1736523.15
-31.3860 T + 0.4746 T2 - 3.11E-4 T3 + 8.524E-8 T4 - 5.0524E-12 T5dT298.15
= 0.1736 -31.3860 523.15 - 298.15 +0.47460
523.152
- 298.152
2
+###
523.153
- 298.153
+8.52E-08
523.154
- 298.154
3 4
+###
523.155
- 298.155
5
= 8744.0538 kJ/jam
●
Q = n523.15
298.15
= 0.7523523.15
32.243 T + 1.923E-3 T2 + 1.055E-5 T3 - 3.596E-9 T4dT298.15
= 0.7523 32.2430 523.15 - 298.15 +0.00192
523.152
- 298.152
2
+1.06E-05
523.153
- 298.153
+###
523.154
- 298.154
3 4
= 5855.0194 kJ/jam
Q2=
= 5724098.8721 kJ/jam
3. Menghitung Kebutuhan Pemanas, Q3
Q3= Q2 - Q1
= 5724098.8721 - 4221541.0726
= 1502557.7995 kJ/jam
1502557.7995
water and saturated steam up to 1 atm, stoichiometry 2004
= 909.99 kJ/kg
Sehingga :
C6H6
Cp dT
H2O
Cp dT
Q C6H5NO2 + Q C6H4N2O4 + Q C6H6 + Q H2O
Kebutuhan panas Heater sebesar kJ, panas disupply menggunakan
saturated steam dengan suhu 300oC dengan tekanan 1 atm. Dari properties of saturated
λsteam
Q3 = m.λsteam
= Q3= 1502557.7995 kJ/jam= 1651.1806 kg/jam
909.99 kJ/kg
KomponenPanas masuk Panas keluar
(kJ/jam) (kJ/jam)
4207855.0855 5706082.1206
2633.84886 3417.6783
4641.9969 5855.0194
6410.1414 8744.0538
1502557.7995 -
Total 5724098.8721 5724098.8721
B.5. REAKTOR (R-210)
Fungsi : Tempat berlangsungnya reaksi Anilin
Tujuan : - Menghitung suhu keluar reaktor
- Menghitung kebutuhan pendingin
Arus 6 250
Pendingin Qs
28
Pendingin
Qrx 45
Arus 4 250
Neraca Energi
Q in = Q out
4 + Qs = 6 + Qrx
dimana: 4 = Panas Sensibel Gas Reaktan Masuk, Q reaktan
6 = Panas Sensibel Gas Produk Keluar, Q produk
Qs = Jumlah pendingin yang dibutuhkan
Qrx= Panas reaksi
1. Panas Sensibel Gas Reaktan Masuk, Q reaktan
Panas gas umpan masuk reaktor (R-210) besarnya sama dengan panas gas
5724098.872 kJ/jam 1720030.35 kJ/jam
Q reaktan = 7444129.2218 kJ/jam
2. Panas Reaksi, ΔHR
Reaksi:
-
Massa steam
λsteam
Neraca Panas Total dalam Heater
Q C6H5NO2
Q C6H4N2O4
Q H2O
Q C6H6
Q Steam
oC
oC
oC
oC
keluar Heater Nitrobenzen dan Heater Hidrogen
C6H5NO2 + H2 C6H5NH2 + H2O
Panas reaksi pada keadaan standar (T = 25oC)
ΔHro298,15 = ∆Hof (produk) - ∆Hof (reaktan)
=
= 86.86 + ( -241.83 ) - ( 67.60 + 0 ) kJ/mol
= -222.57 kJ/kmol
-
= n ( )
= ( n reaktan) ( )
= 0.98 x 88.4687 x -222.57
= -19296.3169 kJ/jam
Q reaksi adalah panas yang diperlukan untuk reaksi di dalam reaktor, dimana
pendingin untuk menjaga suhu optimum sesuai dengan konversi yang diinginkan.
3. Panas Sensibel Gas Produk Keluar, Q produk
Untuk menghitug panas keluar reaktor digunakan persamaan:
dimana:
Komposisi arus 6:
= 215.1568 kg/jam = 1.7492 kmol/jam
= 10.8337 kg/jam = 0.0645 kmol/jam
= 10.8337 kg/jam = 0.6019 kmol/jam
= 10.8337 kg/jam = 0.1389 kmol/jam
= 10.4955 kg/jam = 5.2477 kmol/jam
= 0.0052 kg/jam = 0.0003 kmol/jam
= 7971.2970 kg/jam = 85.7129 kmol/jam
= 3085.6633 kg/jam = 171.4257 kmol/jam
●
Q = n523.15
298.15
= 1.7492523.15
-16.2020 T + 0.5618 T2 - 3.93E-4 T3 - 1.004E-7 T4 - 1.2252E-12 T4 dT298.15
= 1.7492 -16.2020 523.15 - 298.15 +0.5618
523.152
- 298.152
2
+###
523.153
- 298.153
+###
523.154
- 298.154
3 4
+###
523.155
- 298.155
5
= 114121.6424 kJ/jam
(∆H of C6H5NH2 + ∆H o
f H2O) - (∆H of C6H5NO2 + H2)
Panas reaksi, ΔHR
ΔHRo523.15 ΔHro298,15
XA ΔHro298,15
reaksi berupa reaksi eksotermis (ΔHR negatif). Sehingga, perlu ditambahkan
C6H5NO2
C6H4N2O4
H2O
C6H6
H2
CH4
C6H5NH2
H2O
C6H5NO2
Cp dT
Q=H=∑▒ 〖 n∫_(T_reff)^T▒ 〖 Cp_g dT 〗〗(_∫T reff^) T▒〖 Cp_g dT= [(Ax(T-T_reff ))+(B/2 x(T^2-T_reff^ ))+²(C/3 x(T^3-T_reff )) +(D/4 x(T^4-T_reff ))+(E/5 x(T^5-T_reff ))] ³ ⁴ ⁵ 〗
●
Q = n523.15
298.15
= 0.0645523.15
dT298.15
= 0.0645 18.1480 523.15 - 298.15 +0.56182
523.152
- 298.152
2
+###
523.153
- 298.153
+1.00E-07
523.154
- 298.154
3 4
+###
523.155
- 298.155
5
= 2734.1427 kJ/jam
●
Q = n523.15
298.15
= 0.1389523.15
-31.3860 T + 0.4746 T2 - 3.11E-4 T3 + 8.524E-8 T4 - 5.0524E-12 T5dT298.15
= 0.1389 -31.3860 523.15 - 298.15 +0.47460
523.152
- 298.152
2
+###
523.153
- 298.153
+8.52E-08
523.154
- 298.154
3 4
###523.15
5- 298.15
55
= 94198.1462 kJ/jam
●
Q = n523.15
298.15
= 0.6019523.15
32.243 T + 1.923E-3 T2 + 1.055E-5 T3 - 3.596E-9 T4dT298.15
= 0.6019 32.2430 523.15 - 298.15 +0.00192
523.152
- 298.152
2
+1.06E-05
523.153
- 298.153
+###
523.154
- 298.154
3 4
= 4684.0155 kJ/jam
●
Q = n523.15
C6H4N2O4
Cp dT
18.1480 T + 0.5618 T2 - 3.93E-4 T3 + 1.004E-7 T4 - 1.2252E-12 T5
C6H6
Cp dT
H2O
Cp dT
H2
Cp dT
Q = n298.15
= 5.2477523.15
dT298.15
= 5.2477 27.1430 523.15 - 298.15 +9.27E-03
523.152
- 298.152
2
+-1.3800E-05
523.153
- 298.153
+7.6450E-09
3 4
523.154
- 298.154
= 34400.5120 kJ/jam
●
Q = n523.15
298.15
= 0.000328523.15
34.942 T-3.9957E-02 T2 - 1.9184E-04 T3-1.53E-07 T4+3.9321E-11 T5dT298.15
= 0.000328 34.9420 523.15 - 298.15 +###
523.152
- 298.152
2
+-1.9184E-04
523.153
- 298.153
+-1.5300E-07
3 4
523.154
- 298.154
+3.9321E-11
523.155
- 298.155
5
= 4.7504 kJ/jam
●
Q = n523.15
298.15
= 85.7129523.15
-22.0620 T + 0.5731 T2 - 4.57e-4 T3 - 1.841e-7 T4 - 2.9867e-11 T5dT298.15
= 85.7129 -22.0620 523.15 - 298.15 +0.57313
523.152
- 298.152
2
+###
523.153
- 298.153
+###
523.154
- 298.154
3 4
###523.15
5- 298.15
55
= 5918417.6087 kJ/jam
●
Q = n523.15
298.15
= 171.4257523.15
32.243 T + 1.923E-3 T2 + 1.055E-5 T3 - 3.596E-9 T4dT298.15
Cp dT
27.1430T + 9.2730E-03 T2 - 1.3800E-05 T3 + 7.6450E-09 T4
CH4
Cp dT
C6H5NH2
Cp dT
H2O
Cp dT
= 171.4257 32.2430 523.15 - 298.15 +0.00192
523.152
- 298.152
2
+1.06E-05
523.153
- 298.153
+###
523.154
- 298.154
3 4
= 1334108.1608 kJ/jam
Jadi:
Q produk = ### + 2734.1427 + 94198.1462 + 4684.0155 +
34400.5120 + 4.7504 + 5918417.6087 + 1334108.1608
= 7502668.9787 kJ/jam
4. Pendingin yang dibutuhkan oleh Pemanas
Qlepas= (Q produk + Q reaksi ) - Q reaktan
= 7502668.9787 + -19296.3169 - 7444129.2218
= 39243.4401 kJ/jam
Dari App A.2 Geankoplis, 2003 diperoleh Cp air = 0.9987
= 4.1787
Q = m . Cp. ΔT
=Cp. ΔT
=39243.4401
= 469.5695 kg/jam4.1787 ( 45 - 25 )
Tabel Neraca Panas Reaktor (R-210)
Komponen Q in (kJ/jam) Q out (kJ/jam)
5706082.1206 114121.6424
3417.6783 2734.1427
5855.0194 94198.1462
8744.0538 4684.0155
1720025.5993 34400.5120
4.7504 4.7504
- 5918417.6087
- 1334108.1608
39243.4401 -
Q reaksi - -19296.3169
Total 7483372.6618 7483372.6618
B.6.
Fungsi : Mendinginkan gas produk keluar reaktor
Sebagai pendingin digunakan air pada suhu 25oC dan tekanan 1 atm.
Diperkirakan air keluar pada suhu 45oC.
kkal/kg.oC
kJ/kgoC
mc
Qc
Q C6H5NO2
Q C6H4N2O4
Q H2O
Q C6H6
Q H2
Q CH4
Q C6H5NH2
Q H2O
Q pendingin
COOLER 1 (E-221)
Tujuan : Menghitung kebutuhan pendingin
28
250 139.53
Qc 45
Neraca Energi
Q in = Q out
= +
dimana: = Panas sensibel gas keluar reaktor
= Panas yang diserap oleh pendingin
= Panas sensibel cairan keluar cooler 1
Untuk menghitug panas masing-masing arus digunakan persamaan:
dimana:
= 3358498.9810 kJ/jam
Komposisi arus 6:
= 215.1568 kg/jam = 1.7492 kmol/jam
= 10.8337 kg/jam = 0.0645 kmol/jam
= 10.8337 kg/jam = 0.6019 kmol/jam
= 10.8337 kg/jam = 0.1389 kmol/jam
= 10.4955 kg/jam = 5.2477 kmol/jam
= 0.0052 kg/jam = 0.0003 kmol/jam
= 7971.2970 kg/jam = 85.7129 kmol/jam
= 3085.6633 kg/jam = 171.4257 kmol/jam
●
Q = n412.67
298.15
= 1.7492412.67
-16.2020 T + 0.5618 T2 - 3.93E-4 T3 - 1.004E-7 T4 - 1.2252E-12 T4 dT298.15
= 1.7492 -16.2020 412.67 - 298.15 +0.5618
412.672
- 298.152
oC
Q1 Q2
oC oC
oC
Q1 Q2 Q3
Q1
Q3
Q2
1. Panas Sensibel Gas Masuk, Q1
Panas sensibel yang masuk Cooler sama dengan panas sensibel yang keluar Condensor
Q1
2. Panas Sensibel gas keluar, Q2
C6H5NO2
C6H4N2O4
H2O
C6H6
H2
CH4
C6H5NH2
H2O
C6H5NO2
Cp dT
Q=H=∑▒ 〖 n∫_(T_reff)^T▒ 〖 Cp_g dT 〗〗(_∫T reff^) T▒〖 Cp_g dT= [(Ax(T-T_reff ))+(B/2 x(T^2-T_reff^ ))+(C/3 x(T^3-T_reff )) +(D/4 x(T^4-T_reff ))+² ³ ⁴(E/5 x(T^5-T_reff ))] ⁵ 〗
= 1.7492 -16.2020 412.67 - 298.15 +2
412.67 - 298.15
+###
412.673
- 298.153
+###
412.674
- 298.154
3 4
+###
412.675
- 298.155
5
= 47718.2680 kJ/jam
●
Q = n412.67
298.15
= 0.0645412.67
dT298.15
= 0.0645 18.1480 412.67 - 298.15 +0.56182
412.672
- 298.152
2
+###
412.673
- 298.153
+1.00E-07
412.674
- 298.154
3 4
+###
412.675
- 298.155
5
= 1273.1909 kJ/jam
●
Q = n412.67
298.15
= 0.1389412.67
-31.3860 T + 0.4746 T2 - 3.11E-4 T3 + 8.524E-8 T4 - 5.0524E-12 T5dT298.15
= 0.1389 -31.3860 412.67 - 298.15 +0.47460
412.672
- 298.152
2
+###
412.673
- 298.153
+8.52E-08
412.674
- 298.154
3 4
+###
412.675
- 298.155
5
= 2878.7365 kJ/jam
●
Q = n412.67
Cp dT298.15
= 0.6019412.67
32.243 T + 1.923E-3 T2 + 1.055E-5 T3 - 3.596E-9 T4dT298.15
= 0.6019 32.2430 412.67 - 298.15 +0.00192
412.672
- 298.152
2
+1.06E-05
412.673
- 298.153
+###
412.674
- 298.154
3 4
C6H4N2O4
Cp dT
18.1480 T + 0.5618 T2 - 3.93E-4 T3 + 1.004E-7 T4 - 1.2252E-12 T5
C6H6
Cp dT
H2O
= 2350.8332 kJ/jam
●
Q = n412.67
298.15
= 5.2477412.67
27.1430T + 9.2730E-03 T2 - 1.3800E-05 T3 + 7.6450E-09 T4 dT298.15
= 5.2477 27.1430 412.67 - 298.15 +0.0093
412.672
- 298.152
2
+###
412.673
- 298.153
+7.65E-09
412.674
- 298.154
3 4
= 17448.4735 kJ/jam
●
Q = n412.67
298.15
= 0.0003412.67
34.942 T-3.9957E-02 T2 - 1.9184E-04 T3-1.53E-07 T4+3.9321E-11 T5dT298.15
= 0.0003 34.9420 412.67 - 298.15 +-0.03996
412.672
- 298.152
2
+###
412.673
- 298.153
+###
412.674
- 298.154
3 4
+3.93E-11
412.675
- 298.155
5
= 1.9867 kJ/jam
●
Q = n412.67
298.15
= 85.7129412.67
-31.3860 T + 0.4746 T2 - 3.11E-4 T3 + 8.524E-8 T4 - 5.0524E-12 T5dT298.15
= 85.7129 -22.0620 412.67 - 298.15 +0.57313
412.672
- 298.152
2
+###
412.673
- 298.153
+###
412.674
- 298.154
3 4
+###
412.675
- 298.155
5
= 1123864.9289 kJ/jam
H2
Cp dT
CH4
Cp dT
C6H5NH2
Cp dT
●
Q = n412.67
298.15
= 171.4257412.67
32.243 T + 1.923E-3 T2 + 1.055E-5 T3 - 3.596E-9 T4dT298.15
= 171.4257 32.2430 412.67 - 298.15 +0.00192
412.672
- 298.152
2
+1.06E-05
412.673
- 298.153
+###
412.674
- 298.154
3 4
= ### kJ/jam
Jadi:
= 47718.2680 + 1273.1909 + 2878.7365 + 2350.8332 + 17448.4735
+ 1.9867 + 1123864.9289 + 669567.7648
= 1865104.1826 kJ/jam
= -
= 3358498.9810 - 1865104.1826 = 1493394.7984 kJ/jam
Dari App A.2 Geankoplis, 2003 diperoleh Cp air = 0.9987
= 4.1787
Q = m . Cp. ΔT
=Cp. ΔT
=1493394.7984
= 17869.2979 kg/jam4.178661 ( 45 - 25 )
(E-221)
KomponenPanas masuk Panas keluar
(kJ/jam) (kJ/jam)
54650.8610 47718.2680
1506.9847 1273.1909
3393.9394 671918.5980
871986.3951 2878.7365
19608.8722 17448.4735
783.9192 1.9867
2406568.0094 1123864.9289
Q pendingin - 1493394.7984
Total 3358498.9810 3358498.9810
H2O
Cp dT
Q2
4. Panas yang diserap oleh Pendingin, Qc
Qc Q1 Q2
Sebagai pendingin digunakan air pada suhu 25oC dan tekanan 1 atm.
Diperkirakan air keluar pada suhu 45oC.
kkal/kg.oC
kJ/kgoC
mc
Qc
Tabel Neraca Panas Cooler 1
Q C6H5NO2
Q C6H4N2O4
Q H2O
Q C6H6
Q H2
Q CH4
Q C6H5NH2
B.7.
Fungsi: Menguapkan sebagian besar Nitrobenzen dalam campuran produk
keluaran reaktor
Arus 7
139.5
Arus 6
139.5
Arus 8
139.5
Neraca Energi
Q in = Q out
6 = 7 + 8
dimana: 6 =
7 =
8 =
Untuk menghitug panas masing-masing arus digunakan persamaan:
dimana:
a.
Komposisi arus 7:
= 210.8537 kg/jam = 1.7143 kmol/jam
= 10.7253 kg/jam = 0.0638 kmol/jam
= 3034.5671 kg/jam = 168.5871 kmol/jam
= 10.6170 kg/jam = 0.1361 kmol/jam
= 10.4955 kg/jam = 5.2477 kmol/jam
= 0.0052 kg/jam = 0.0003 kmol/jam
= 0.7971 kg/jam = 0.0086 kmol/jam
FLASH TANK (H-220)
oC
oC
oC
Panas sensibel gas masuk flash tank, Q1
Panas sensibel gas keluar, Q2 Q2
Panas sensibel cairan keluar flash tank, Q3
Panas Sensibel gas keluar, Q2
C6H5NO2
C6H4N2O4
H2O
C6H6
H2
CH4
C6H5NH2
Q=H=∑▒ 〖 n∫_(T_reff)^T▒ 〖 C_pl dT 〗〗 (_∫T reff^) T▒〖 Cp_g dT= [(Ax(T-T_reff ))+(B/2 x(T^2-T_reff^ ))+(C/3 x(T^3-T_reff )) +(D/4 x(T^4-T_reff ))+² ³ ⁴(E/5 x(T^5-T_reff ))] ⁵ 〗
Flash Tank
●
Q = n412.67
298.15
= 1.7143412.67
-16.2020 T + 0.5618 T2 - 3.93E-4 T3 - 1.004E-7 T4 - 1.2252E-12 T4 dT298.15
= 1.7143 -16.2020 412.67 - 298.15 +0.5618
412.672
- 298.152
2
+-3.9E-04
412.673
- 298.153
+-1.0E-07
412.674
- 298.154
3 4
+-1.2E-12
412.675
- 298.155
5
= 46763.9027 kJ/jam
●
Q = n412.67
298.15
= 0.0638412.67
dT298.15
= 0.0638 18.1480 412.67 - 298.15 +0.56182
412.672
- 298.152
2
+-3.9E-04
412.673
- 298.153
+1.00E-07
412.674
- 298.154
3 4
+-1.2E-12
412.675
- 298.155
5
= 1260.4590 kJ/jam
●
Q = n412.67
298.15
= 0.1361412.67
-31.3860 T + 0.4746 T2 - 3.11E-4 T3 + 8.524E-8 T4 - 5.0524E-12 T5dT298.15
= 0.1361 -31.3860 412.67 - 298.15 +0.47460
412.672
- 298.152
2
+-3.1E-04
412.673
- 298.153
+8.52E-08
412.674
- 298.154
3 4
+-5.1E-12
412.675
- 298.155
5
= 2821.1618 kJ/jam
●
Q = n412.67
C6H5NO2
Cp dT
C6H4NO2
Cp dT
18.1480 T + 0.5618 T2 - 3.93E-4 T3 + 1.004E-7 T4 - 1.2252E-12 T5
C6H6
Cp dT
H2O
Cp dT
Q = n298.15
= 1.7E+02412.67
32.243 T + 1.923E-3 T2 + 1.055E-5 T3 - 3.596E-9 T4dT298.15
= 1.7E+02 32.2430 412.67 - 298.15 +0.00192
412.672
- 298.152
2
+1.1E-05
412.673
- 298.153
+-3.6E-09
412.674
- 298.154
3 4
= 658480.2261 kJ/jam
●
Q = n412.67
298.15
= 5.2477412.67
27.1430T + 9.2730E-03 T2 - 1.3800E-05 T3 + 7.6450E-09 T4 dT298.15
= 5.2477 27.1430 412.67 - 298.15 +0.0093
412.672
- 298.152
2
+-1.4E-05
412.673
- 298.153
+7.6E-09
412.674
- 298.154
3 4
= 17448.4735 kJ/jam
●
Q = n412.67
298.15
= 0.0003412.67
34.942 T-3.9957E-02 T2 - 1.9184E-04 T3-1.53E-07 T4+3.9321E-11 T5dT298.15
= 0.0003 34.9420 412.67 - 298.15 +-0.03996
412.672
- 298.152
2
+-1.9E-04
412.673
- 298.153
+-1.5E-07
412.674
- 298.154
3 4
+3.9E-11
412.675
- 298.155
5
= 1.9867 kJ/jam
●
Q = n412.67
298.15
= 0.0086412.67
-22.0620 T + 0.5731 T2 - 4.57E-4 T3 - 1.84E-7 T4 - 2.99E-11 T5 dT298.15
= 0.0086 -22.0620 412.67 - 298.15 +0.5731
412.672
- 298.152
2
+-4.6E-04
412.673
- 298.153
+-1.8E-07
412.674
- 298.154
3 4
Cp dT
H2
Cp dT
CH4
Cp dT
C6H5NH2
Cp dT
+-3.0E-11
412.675
- 298.155
5
= 244.2101 kJ/jam
Jadi:
= 46763.9027 + 1260.4590 + 2821.1618 + 658480.2261 +
17448.4735 1.9867 + 244.2101
= 727020.4199 kJ/jam
b.
Komposisi arus 8:
= 4.3031 kg/jam = 0.0350 kmol/jam
= 0.1083 kg/jam = 0.0006 kmol/jam
= 61.9299 kg/jam = 3.4406 kmol/jam
= 0.2167 kg/jam = 0.0028 kmol/jam
= 0.0000 kg/jam = 0.0000 kmol/jam
= 7970.500 kg/jam = 85.7043 kmol/jam
●
Q = n412.67
298.15
= 0.0350412.67
39.4730 T + 0.9128 T2 - 0.00211 T3 + 2.01E-6 T4dT298.15
= 0.0350 39.4730 412.67 - 298.15 +0.9128
412.672
- 298.152
2
+-0.0021
412.673
- 298.153
+2.0E-06
412.674
- 298.154
3 4
= 751.7266 kJ/jam
●
Q = n412.67
298.15
= 0.0006412.67
-12.6350 T + 1.56240 T2 - 3.00E-3 T3 + 2.32E-6 T4 dT298.15
= 0.0006 -12.6350 412.67 - 298.15 +1.56240
412.672
- 298.152
2
+-3.0E-03
412.673
- 298.153
+2.3E-06
412.674
- 298.154
3 4
= 76.1702 kJ/jam
Q2
Panas Sensibel Cairan Keluar, Q3
C6H5NO2
C6H4N2O4
H2O
C6H6
H2
C6H5NH2
C6H5NO2
Cp dT
C6H4N2O4
Cp dT
●
Q = n412.67
298.15
= 0.0028412.67
-33.6620 T + 0.47430 T2 - 3.61E-3 T3 + 3.82E-6 T4 dT298.15
= 0.0028 -33.6620 412.67 - 298.15 +0.47430
412.672
- 298.152
2
+-3.6E-03
412.673
- 298.153
+3.8E-06
412.674
- 298.154
3 4
= 245.1970 kJ/jam
●
Q = n412.67
298.15
= 3.4406412.67
18.2964 T + 0.47212 T2 - 1.34E-3 T3 + 1.31E-6 T4 dT298.15
= 3.4406 18.2964 412.67 - 298.15 +0.47212
412.672
- 298.152
2
+-1.3E-03
412.673
- 298.153
+1.3E-06
412.674
- 298.154
3 4
= 29965.3066 kJ/jam
●
Q = n412.67
298.15
= 0.0E+00412.67
28.8400 T + 0.00765 T2 + 3.29E-1 T3 - 0.8698 T4 dT298.15
= 0.0E+00 28.8400 412.67 - 298.15 +0.00765
412.672
- 298.152
2
+3.3E-01
412.673
- 298.153
+-8.7E-10
412.674
- 298.154
3 4
= 0.0000 kJ/jam
●
Q = n412.67
298.15
= 85.70412.67
46.9480 T + 0.9896 T2 - 2.3583E-3 T3 + 2.3296E-6 T4 dT298.15
= 85.70 46.9480 412.67 - 298.15 +0.9896
412.672
- 298.152
2
+-2.4E-03
412.673
- 298.153
+2.3E-06
412.674
- 298.154
3 4
C6H6
Cp dT
H2O
Cpg dT
H2
Cpg dT
C6H5NH2
Cpg dT
= 2016973.0498 kJ/jam
Jadi:
= 751.7266 + 76.1702 + 245.1970 + 29965.3066 +
0.0000 + 2016973.0498
= 2048011.4502 kJ/jam
Q in = Q out
= +
= 727020.4199 + 2048011.4502 = 2775031.8700 kJ/jam
(H-220)
KomponenQ in (kJ/jam) Q out (kJ/jam)
Arus 6 Arus 7 Arus 8
47515.6293 46763.9027 751.7266
1336.6292 1260.4590 76.1702
688445.5326 658480.2261 29965.3066
3066.3588 2821.1618 245.1970
17448.4735 17448.4735 0.0000
1.9867 1.9867 -
2017217.2599 244.2101 2016973.0498
Total 2775031.8700727020.4199 2048011.4502
2775031.8700
B.4 Heater (E-114)
Fungsi : Menaikkan suhu uap Nitrobenzen
Tujuan :
Q3 Qsteam
Q1 Q2
Neraca Energi
ΔH = Hout - Hin
Hin = Hpendingin + Hout
KomponenM n
(kg) (kmol)
4.30313 0.0350
Q3
Sehingga, panas yang masuk flash tank:
Q1 Q2 Q3
Tabel Neraca Panas Flash Tank
Q C6H5NO2
Q C6H4NO2
Q H2O
Q C6H6
Q H2
Q CH4
Q C6H5NH2
Menaikkan suhu menjadi 170oC
1. Menghitung Panas Sensibel Masuk Heater, Q1
C6H5NO2
0.10834 0.0006
61.92992 3.4406
0.21667 0.0028
7970.497 85.7043
*Hin
Tin = 139.5 = 412.67 K
Tref = 25 = 298.15 K
●
Q = n412.67
298.15
= 3.4406412.67
18.2964 T + 0.47212 T2 - 1.34E-3 T3 + 1.31E-6 T4 dT298.15
= 3.4406 18.2964 412.67 - 298.15 +0.47212
412.672
- 298.152
2
+###
412.673
- 298.153
+1.31E-06
412.674
- 298.154
3 4
= 29965.2966 kJ/jam
●
Q = n412.67
298.15
= 3E-03412.7
-33.6620 T + 0.47430 T2 - 3.61E-3 T3 + 3.82E-6 T4 dT298.15
= 3E-03 -33.6620 412.67 - 298.15 +0.47430
412.672
- 298.152
2
+###
412.673
- 298.153
+3.82E-06
412.674
- 298.154
3 4
= 245.1970 kJ/jam
●
Q = n412.67
298.15
= 85.70412.67
46.9480 T + 0.9896 T2 - 2.3583E-3 T3 + 2.3296E-6 T4 dT298.15
= 85.70 46.9480 412.67 - 298.15 +0.9896
412.672
- 298.152
2
+###
412.673
- 298.153
+2.33E-06
412.674
- 298.154
3 4
= 2016972.3765 kJ/jam
●
Q = n412.67
C6H4N2O4
H2O
C6H6
C6H5NH2
oCoC
H2O
Cp dT
C6H6
Cp dT
C6H5NH2
Cp dT
C6H5NO2
Cp dT
Q = n298.15
= 3E-02 39.47 412.67 - 298.15 +0.9128
412.672
- 298.152
2
+-0.0021
412.673
- 298.153
+2.01E-06
412.674
- 298.154
3 4
= 751.7263 kJ/jam
●
Q = n412.67
298.15
= 6E-04 -12.6 412.67 - 298.15 +1.56240
412.672
- 298.152
2
+-3E-03
412.673
- 298.153
+2.32E-06
412.674
- 298.154
3 4
= 19.7480 kJ/jam
Q1=
= 2047954.3443 kJ/jam
*Hout
Tin = ### = 444.80 K
Tref = 25 = 298.15 K
●
Q = n444.80
298.15
= 3.4406444.80
18.2964 T + 0.47212 T2 - 1.34E-3 T3 + 1.31E-6 T4 dT298.15
= 3.4406 18.2964 444.80 - 298.15 +0.47212
444.802
- 298.152
2
+###
444.803
- 298.153
+1.31E-06
444.804
- 298.154
3 4
= 38610.6875 kJ/jam
●
Q = n444.80
298.15
= 3E-03444.8
-33.6620 T + 0.47430 T2 - 3.61E-3 T3 + 3.82E-6 T4 dT298.15
= 3E-03 -33.6620 444.80 - 298.15 +0.47430
444.802
- 298.152
2
Cp dT
C6H4NO2
Cp dT
Q C6H5NO2 + Q C6H4N2O4 + Q C6H6 + Q H2O + Q C6H5NH2
2. Menghitung Panas Sensibel Keluar Heater, Q2
oCoC
H2O
Cp dT
C6H6
Cp dT
+###
444.803
- 298.153
+3.82E-06
444.804
- 298.154
3 4
= 346.4803 kJ/jam
●
Q = n444.80
298.15
= 85.70444.80
46.9480 T + 0.9896 T2 - 2.3583E-3 T3 + 2.3296E-6 T4 dT298.15
= 85.70 46.9480 444.80 - 298.15 +0.9896
444.802
- 298.152
2
+###
444.803
- 298.153
+2.33E-06
444.804
- 298.154
3 4
= 2626484.8134 kJ/jam
●
Q = n444.80
298.15
= 0.035 39.47 444.80 - 298.15 +0.9128
444.802
- 298.152
2
--0.0021
444.803
- 298.153
+2.01E-06
444.804
- 298.154
3 4
= 978.0620 kJ/jam
●
Q = n444.80
298.15
= 0.00064 -12.6 444.80 - 298.15 +1.56240
444.802
- 298.152
2
+-3E-03
444.803
- 298.153
+2.32E-06
444.804
- 298.154
3 4
= 104.9953 kJ/jam
Q2=
= 2666525.0385 kJ/jam
3. Menghitung Kebutuhan Pemanas, Q3
Q3= Q2 - Q1
= 2666525.0385 - 2047954.3443
= 618570.6942 kJ/jam
C6H5NH2
Cp dT
C6H5NO2
Cp dT
C6H4N2O4
Cp dT
Q C6H5NO2 + Q C6H4N2O4 + Q C6H6 + Q H2O + Q C6H5NH2
618570.6942
= 909.99 kJ/kg
Sehingga :
= Q3= 618570.6942 kJ/jam= 679.7555 kg/jam
909.99 kJ/kg
KomponenPanas masuk Panas keluar
(kJ/jam) (kJ/jam)
751.7263 978.0620
19.74801 104.9953
2016972.3765 2626484.8134
29965.2966 38610.6875
245.1970 346.4803
618570.6942 -
Total 2666525.0385 2666525.0385
B.13. MENARA DISTILASI 1 (D-310)
Fungsi : Memisahkan produk Anilin dan air
Arus 16 138.9
Qc
Arus 15
170.11 Arus 18Arus 17 ###
Qr Arus 21
184.2
Neraca Energi
Kebutuhan panas Heater sebesar kJ, panas disupply menggunakan
saturated steam dengan suhu 300oC dengan tekanan 1 atm. Dari properties of saturated
water and saturated steam up to 1 atm, stoichiometry 2004
λsteam
Q3 = m.λsteam
Massa steam
λsteam
Neraca Panas Total dalam Heater
Q C6H5NO2
Q C6H4N2O4
Q C6H5NH2
Q H2O
Q C6H6
Q Steam
oC
oCoC
oCMD 2
Q in = Q out
15 + Qr = 18 + 21
16 = 17 + 18 + Qc
dimana: 15 =
16 =
=
17 =
18 =
21 =
Qc = Panas yang diserap oleh pendingin pada kondensor
Qr = Panas yang dibutuhkan oleh pemanas pada reboiler
Menentukan Kondisi Operasi Menara Distilasi
a. Kondisi Operasi Umpan
Kondisi operasi umpan: P = 1 atm = 760.0 mmHg
Fasa = Cair Jenuh
T = 171.65 = 444.80 K
Komponen (lbmol/jam)xi Pi ki yi α
Pi/P ki.xi Ki/KHK
0.0771 0.0004 280.9083 0.3696 0.0001 0.5182
0.0014 0.00001 6.0081 0.0079 0.0000 0.0111
7.5851 0.0386 6189.8280 8.1445 0.3142 11.4194
0.00612 0.00003 6602.6352 8.6877 0.0003 12.1810
188.9453 0.9610 542.0446 0.7132 0.6854 1.0000
Total 196.6151 1.0000 1.00
b. Kondisi Operasi Puncak Menara
● Dew Point
Kondisi operasi: P = 1 atm = 760 mmHg
T = 138.938 = 412.09 K
Komponen (lbmol/jam)xi Pi ki yi α
Pi/P xi/ki Ki/KHK
C6H5NO2 0.0008 0.0001 100.1167 0.1317 0.0006 0.5029
C6H4NO2 1E-05 2E-06 1.1184 0.0015 0.0010 0.0056
7.5093 0.7989 2630.6402 3.4614 0.2308 13.2152
6E-05 7E-06 3460.2298 4.5529 1E-06 17.3827
Panas sensibel cairan umpan masuk MD 2 (D-340), Q1
Panas laten penguapan, Q2
Panas sensibel gas masuk kondensor, Q3
Panas sensibel cairan reflux, Q4
Panas sensibel cairan produk distilat, Q5
Panas sensibel cairan produk bawah, Q6
oC
Trial Kondisi Operasi Umpan
C6H5NO2
C6H4NO2
H2O
C6H6
C6H5NH2
oC
Trial Kondisi Operasi Dew Point Puncak Menara
H2O
C6H6
1.8895 0.2010 199.0620 0.2619 0.7675 1.0000
Total 9.3996 1 6.290.E+03 1.00
● Bubble Point
Kondisi operasi: P = 1 atm = 760 mmHg
T = 105.98 = 379.13 K
Komponen (Kmol/jam)xi Pi ki yi α
Pi/P ki.xi Ki/KHK
C6H5NO2 8E-04 0.0001 27.8877 0.0367 3E-06 0.4774
C6H4NO2 1E-05 2E-06 0.1439 0.0002 3E-10 0.0025
7.5093 0.7989 937.0218 1.2329 0.9850 16.0409
6E-05 7E-06 1583.1294 2.0831 0.0000 27.1016
1.8895 0.2010 58.4146 0.0769 0.0155 1.0000
Total 9.3996 1 2.579.E+03 1.00
c. Kondisi Operasi Bawah Menara
● Bubble Point
Kondisi Operasi: P = 1 atm = 760.0 mmHg
T = 184.02 = 457.17 K
Komponen (lbmol/jam)yi Pi ki yi α
Pi/P ki.xi Ki/KHK
0.0759 0.0004 8256.8840 10.8643 0.0044 10.9032
C6H6 0.0061 3E-05 8204.1008 10.7949 0.0003 10.8335
0.0764 0.0004 303.8360 0.3998 0.0002 0.4012
0.0014 8E-06 10.5190 0.0138 0.0000 0.0139
187.0559 0.9991 757.2896 0.9964 0.9956 1.0000
Total 187.2156 1 1.753.E+04 1.00
● Dew Point
Kondisi Operasi: P = 1 atm = 760.0 mmHg
T = 184.18 = 457.33 K
Komponen (lbmol/jam)yi Pi ki xi α
Pi/P yi/ki Ki/KHK
0.0759 0.0004 8.29.E+03 10.9028 0.0000 10.8971
C6H6 0.0061 3E-05 8225.9791 10.8237 0.0000 10.8180
C6H5NH2
oC
Trial Kondisi Operasi Bubble Point Puncak Menara
H2O
C6H6
C6H5NH2
oC
Trial Kondisi Operasi Bubble Point Bawah Menara
H2O
C6H5NO2
C6H4NO2
C6H5NH2
oC
Kondisi Operasi Dew Point Bawah Menara
H2O
0.0764 0.0004 396.7234 0.5220 0.0008 0.5217
0.0014 8E-06 10.5913 0.0139 0.0005 0.0139
187.0559 0.9991 760.3961 1.0005 0.9986 1.0000
Total 187.2156 1 1.77.E+04 1.00
*Condensor
*Penentuan Harga q
Karena umpan masuk pada keadaan titik didih nya (bubble point)
*Menentukan Kebutuhan Reflux Minimum
Dari persamaan Underwood 9.165 :
umpan masuk menara pada keadaan bubble point (titik didih) sehingga q=1
(cair jenuh)
(1-q) = Σ((αF*XF)/(αF-θ))
Komponen αatas αbawah α rata-rata
0.4774 0.4012 0.4377
0.0025 0.0139 0.0058
16.0409 10.9032 13.2249
27.1016 10.8335 17.1349
1.0000 1.0000 1.0000
Total 44.6223 23.1518 31.8033
Trial θ
θ Hasil
2 -0.91561
8.985 0.0000
Perhitungan Reflux minimum (Rmin)
Rmin +1= Σ((αD*XD)/(αD-θ))
= ((13,2221*0,7975)/(13,2221-8,454))+((17,4043*0,0007)/(17,4043-8,454))+
((1315,6591*0,0012)/(1315,6591-8,454))+((1*0,2007)/(1-8,454))
= 2.4706
R min = 2.4706 - 1
= 1.4706
Jadi nilai refluks minimum sebesar
Rm = 1.2 Rm - 1.5 Rm
diambil R operasi = 1.3 = 1.9118
C6H5NO2
C6H4NO2
C6H5NH2
maka harga q = 1
C6H5NO2
C6H4NO2
H2O
C6H6
C6H5NH2
1Rx
mi
idi
menghitung Lo dan V
Lo = R x D V = Lo + D
= 1.9118 x 9.3996 = 17.9699 x 9.3996
= 17.9699 lbmol/jam = 168.9090 lbmol/jam
L' = Lo x F V' = V
= 17.9699 + 196.6151 = 168.9090 lbmol/jam
= 214.5850 lbmol/jam
a. Komposisi Cairan Reflux, Lo
● = yid x Lo
= 0.7989 x 17.9699 = 14.3560 lbmol/jam
= 258.4089 lb/jam
● = yid x Lo
= 0.2010 x 17.9699 = 3.6122 lbmol/jam
= 335.9364 lb/jam
● = yid x Lo
= 0.0001 x 17.9699 = 0.0015 lbmol/jam
= 0.1814 lb/jam
● = yid x Lo
= 2E-06 x 17.9699 = 3E-05 lbmol/jam
= 0.0046 lb/jam
● = yid x Lo
= 7E-06 x 17.9699 = 0.0001 lbmol/jam
= 0.0091 lb/jam
Jadi:
Lo = 594.5403 lb/jam
b. Komposisi Uap Masuk Kondensor, V
● = yid x V
= 0.7989 x 168.9090 = 134.9405 lbmol/jam
= 2428.9287 lb/jam
● = yid x V
= 0.2010 x 168.9090 = 33.9533 lbmol/jam
= 3157.6535 lb/jam
H2O
C6H5NH2
C6H5NO2
C6H4N2O4
C6H6
H2O
C6H5NH2
● = yid x V
= 0.0001 x 168.9090 = 0.0139 lbmol/jam
= 1.7048 lb/jam
● = yid x V
= 2E-06 x 168.9090 = 3E-04 lbmol/jam
= 0.0429 lb/jam
● = yid x V
= 7E-06 x 168.9090 = 0.0011 lbmol/jam
= 0.0858 lb/jam
Jadi:
V = 5588.4157 lb/jam
c. Komposisi Cairan Masuk Reboiler, L' (Arus 19)
● = xib x L'
= 0.0004 x 214.5850 = 0.0869 lbmol/jam
= 1.5649 lb/jam
● = xib x L'
= 0.0004 x 214.5850 = 0.0875 lbmol/jam
= 10.7649 lb/jam
● = xib x L'
= 8E-06 x 214.5850 = 0.0016 lbmol/jam
= 0.2710 lb/jam
● C6H6 = xib x L'
= 3E-05 x 214.5850 = 0.0069 lbmol/jam
= 0.5420 lb/jam
● = xib x L'
= 0.9991 x 214.5850 = 214.4020 lbmol/jam
= 19939.3855 lb/jam
Jadi:
L' = 19952.5284 lb/jam
d. Komposisi Uap yang dikembalikan ke Menara, V'
● = xib x V'
= 0.0004 x 168.9090 = 0.0684 lbmol/jam
= 1.2318 lb/jam
● = xib x V'
= 0.0004 x 168.9090 = 0.0689 lbmol/jam
C6H5NO2
C6H4N2O4
C6H6
H2O
C6H5NO2
C6H4NO2
C6H5NH2
H2O
C6H5NO2
= 8.4735 lb/jam
● = xib x V'
= 8E-06 x 168.9090 = 0.0013 lbmol/jam
= 0.2133 lb/jam
● C6H6 = xib x V'
= 3E-05 x 168.9090 = 0.0055 lbmol/jam
= 0.42666335 lb/jam
● = xib x V'
= 0.9991 x 168.9090 = 168.7649 lbmol/jam
= 15695.1355 lb/jam
Jadi:
V' = 15705.0541 lb/jam
Perhitungan Neraca Panas pada Kondensor
a. Panas Laten Penguapan (ΔHv)
Untuk menghitung entalpi panas penguapan (ΔHv) digunakan Persamaan Watson:
=1 - 0.38 (Pers 4.19 Smith Van Ness, 2005)
1 -
dimana: = Panas laten penguapan pada titik didih normal (kJ/kmol)
=
= (K)
= (K)
= Titik didih normal komponen (K)
= Suhu tertentu
= 138.94 = 412.09 K
●
= x1 - 0.38
1 -
= 30.75 x1 - 412.09 562.16 0.38
1 - 353.24 562.16
= 27.1173 kJ/kmol
ΔHv = 134.9405 kmol/jam x 27.1173 kJ/kmol = 3659.2192 kJ/jam
●
ΔH2 = x1 - 0.38
1 -
= 86.92 x1 - 412.09 972.15 0.38
1 - 457.25 972.15
= 89.7418 kJ/kmol
C6H4NO2
C6H5NH2
ΔH2 Tr2
ΔH1 Tr1
ΔH1
ΔH2 Panas laten penguapan pada suhu T2 (kJ/kmol)
Tr2 T2/TC
Tr1 T1/TC
T1
T2
oC
H2O
ΔH2 ΔH1
Tr2
Tr1
ΔH2
C6H5NH2
ΔH1
Tr2
Tr1
ΔH2
ΔHv = 33.9533 kmol/jam x 89.7418 kJ/kmol = 3047.0259 kJ/jam
● C6H5NO2
= x1 - 0.38
1 -
= 44.08 x1 - 412.09 719 0.38
1 - 483.95 719
= 48.7827 kJ/kmol
ΔHv = 0.0139 kmol/jam x 48.7827 kJ/kmol = 0.6761 kJ/jam
● C6H4N2O4
= x1 - 0.38
1 -
= 61.56 x1 - 412.09 803 0.38
1 - 572 803
= 75.1824 kJ/kmol
ΔHv = 0.0003 kmol/jam x 75.1824 kJ/kmol = 0.0192 kJ/jam
● C6H6
= x1 - 0.38
1 -
= 40.68 x1 - 412.09 647.4 0.38
1 - 373.15 647.4
= 38.3804 kJ/kmol
ΔHv = 0.0001 kmol/jam x 38.3804 kJ/kmol = 0.0045 kJ/jam
Jadi:
= 6706.9449 kJ/jam
b.
●
Q = n412.09
298.15
= 134.94412.09
32.243 T + 1.923E-3 T2 + 1.055E-5 T3 - 3.596E-9 T4dT298.15
= 134.94 32.2430 412.09 - 298.15 +0.00192
412.092
- 298.152
2
+1.06E-05
412.093
- 298.153
+###
412.094
- 298.154
ΔH2 ΔH1
Tr2
Tr1
ΔH2
ΔH2 ΔH1
Tr2
Tr1
ΔH2
ΔH2 ΔH1
Tr2
Tr1
ΔH2
Q2
Panas Sensibel Gas Masuk Kondensor, Q3
H2O
Cp dT
+3
412.09 - 298.15 +4
412.09 - 298.15
= 524323.7214 kJ/jam
●
Q = n412.09
298.15
= 33.953412.09
-31.3860 T + 0.4746 T2 - 3.11E-4 T3 + 8.524E-8 T4 - 5.0524E-12 T5dT298.15
= 33.953 -22.0620 412.09 - 298.15 +0.57313
412.092
- 298.152
2
+###
412.093
- 298.153
+###
412.094
- 298.154
3 4
+###
412.095
- 298.155
5
= 961295.8875 kJ/jam
●
Q = n412.09
298.15
= 1E-02412.09
-31.3860 T + 0.4746 T2 - 3.11E-4 T3 + 8.524E-8 T4 - 5.0524E-12 T5dT298.15
= 1E-02 -16.2020 412.09 - 298.15 +0.56182
412.092
- 298.152
2
+###
412.093
- 298.153
+###
412.094
- 298.154
3 4
+###
412.095
- 298.155
5
= 375.7357 kJ/jam
●
Q = n412.09
298.15
= 3E-04412.09
-31.3860 T + 0.4746 T2 - 3.11E-4 T3 + 8.524E-8 T4 - 5.0524E-12 T5dT298.15
= 3E-04 18.1480 412.09 - 298.15 +0.56182
412.092
- 298.152
2
+###
412.093
- 298.153
+1.00E-07
412.094
- 298.154
3 4
+###
412.095
- 298.155
5
= 5.0149 kJ/jam
C6H5NH2
Cp dT
C6H5NO2
Cp dT
C6H4N2O4
Cp dT
●
Q = n412.09
298.15
= 1E-03412.09
-31.3860 T + 0.4746 T2 - 3.11E-4 T3 + 8.524E-8 T4 - 5.0524E-12 T5dT298.15
= 1E-03 -31.3860 412.09 - 298.15 +0.47460
412.092
- 298.152
2
+###
412.093
- 298.153
+8.52E-08
412.094
- 298.154
3 4
+###
412.095
- 298.155
5
= 12.7227 kJ/jam
Jadi:
= 1486013.0821 kJ/jam
c.
●
Q = n379.13
298.15
= 14.3560379.13
18.2964 T + 0.47212 T2 - 1.34E-3 T3 + 1.31E-6 T4 dT298.15
= 14.3560 18.2964 379.13 - 298.15 +0.47212
379.132
- 298.152
2
+###
379.133
- 298.153
+1.31E-06
379.134
- 298.154
3 4
= 87977.7282 kJ/jam
●
Q = n379.13
298.15
= 3.61379.13
46.9480 T + 0.9896 T2 - 2.3583E-3 T3 + 2.3296E-6 T4 dT298.15
= 3.61 46.9480 379.13 - 298.15 +0.9896
379.132
- 298.152
2
+###
379.133
- 298.153
+2.33E-06
379.134
- 298.154
3 4
= 59114.1629 kJ/jam
● C6H5NO2
C6H6
Cp dT
Q3
Panas Sensibel Cairan Reflux, Q4
H2O
Cp dT
C6H5NH2
Cp dT
Q = n379.13
298.15
= 0.0015379.13
18.2964 T + 0.47212 T2 - 1.34E-3 T3 + 1.31E-6 T4 dT298.15
= 0.0015 39.4730 379.13 - 298.15 +0.91277
379.132
- 298.152
2
+###
379.133
- 298.153
+2.01E-06
379.134
- 298.154
3 4
= 22.0440 kJ/jam
● C6H4N2O4
Q = n379.13
298.15
= 3E-05379.13
18.2964 T + 0.47212 T2 - 1.34E-3 T3 + 1.31E-6 T4 dT298.15
= 3E-05 -12.6350 379.13 - 298.15 +1.56240
379.132
- 298.152
2
+###
379.133
- 298.153
+2.32E-06
379.134
- 298.154
3 4
= 0.5772 kJ/jam
● C6H6
Q = n379.13
298.15
= 0.0001379.13
18.2964 T + 0.47212 T2 - 1.34E-3 T3 + 1.31E-6 T4 dT298.15
= 0.0001 -33.6620 379.13 - 298.15 +0.47430
379.132
- 298.152
2
+###
379.133
- 298.153
+3.82E-06
379.134
- 298.154
3 4
= 6.5729 kJ/jam
Jadi:
= 147121.0852 kJ/jam
d.
●
Q = n379.13
298.15
Cp dT
Cp dT
Cp dT
Q4
Panas Sensibel Cairan Produk Distilat, Q5
H2O
Cp dT
= 120.5844379.13
18.2964 T + 0.47212 T2 - 1.34E-3 T3 + 1.31E-6 T4 dT298.15
= 120.5844 18.2964 379.13 - 298.15 +0.47212
379.132
- 298.152
2
+###
379.133
- 298.153
+1.31E-06
379.134
- 298.154
3 4
= 738973.9349 kJ/jam
●
Q = n379.13
298.15
= 3.0.E+01379.13
46.9480 T + 0.9896 T2 - 2.3583E-3 T3 + 2.3296E-6 T4 dT298.15
= 3.0.E+01 46.9480 379.13 - 298.15 +0.9896
379.132
- 298.152
2
+###
379.133
- 298.153
+2.33E-06
379.134
- 298.154
3 4
= 496532.7759 kJ/jam
● C6H5NO2
Q = n379.13
298.15
= 0.0124379.13
18.2964 T + 0.47212 T2 - 1.34E-3 T3 + 1.31E-6 T4 dT298.15
= 0.0124 39.4730 379.13 - 298.15 +0.91277
379.132
- 298.152
2
+###
379.133
- 298.153
+2.01E-06
379.134
- 298.154
3 4
= 185.1595 kJ/jam
● C6H4N2O4
Q = n379.13
298.15
= 2E-04379.13
18.2964 T + 0.47212 T2 - 1.34E-3 T3 + 1.31E-6 T4 dT298.15
= 2E-04 -12.6350 379.13 - 298.15 +1.56240
379.132
- 298.152
2
+###
379.133
- 298.153
+2.32E-06
379.134
- 298.154
3 4
= 4.8485 kJ/jam
C6H5NH2
Cp dT
Cp dT
Cp dT
● C6H6
Q = n379.13
298.15
= 0.0010379.13
18.2964 T + 0.47212 T2 - 1.34E-3 T3 + 1.31E-6 T4 dT298.15
= 0.0010 -33.6620 379.13 - 298.15 +0.47430
379.132
- 298.152
2
+###
379.133
- 298.153
+3.82E-06
379.134
- 298.154
3 4
= 55.2094 kJ/jam
Jadi:
= 1235751.9282 kJ/jam
e.
= + - +
= 109847.0136 kJ/jam
Dari App A.2 Geankoplis, 2003 diperoleh Cp air = 0.9987
= 4.1787
Q = m . Cp. ΔT
=Cp. ΔT
=109847.0136
= 1314.3805 kg/jam4.1787 ( 45 - 25 )
Perhitungan Neraca Panas pada Reboiler
a.
= 2666525.0385 kJ/jam
b.
●
Q = n457.17
298.15
= 0.0759457.17
18.2964 T + 0.47212 T2 - 1.34E-3 T3 + 1.31E-6 T4 dT298.15
= 0.0759 18.2964 457.17 - 298.15 +0.47212
457.172
- 298.152
Cp dT
Q5
Panas yang dilepas oleh Pendingin Kondensor, Qc
Qc Q2 Q3 Q4 Q5
Sebagai pendingin digunakan air pada suhu 25oC dan tekanan 1 atm.
Diperkirakan air keluar pada suhu 45oC.
kkal/kgoC
kJ/kgoC
mc
Qc
Panas Sensibel Cairan Masuk MD , Q1
Panas sensibel masuk MD 2 sama dengan panas sensibel cairan keluaran Heater.
Q1
Panas Sensibel Cairan Produk Bawah, Q6
H2O
Cp dT
= 0.0759 18.2964 457.17 - 298.15 +2
457.17 - 298.15
+###
457.173
- 298.153
+1.31E-06
457.174
- 298.154
3 4
= 925.7972 kJ/jam
●
Q = n457.17
298.15
= 187.06457.17
46.9480 T + 0.9896 T2 - 2.3583E-3 T3 + 2.3296E-6 T4 dT298.15
= 187.06 46.9480 457.17 - 298.15 +0.9896
457.172
- 298.152
2
+###
457.173
- 298.153
+2.33E-06
457.174
- 298.154
3 4
= 14486054.3781 kJ/jam
●
Q = n457.17
298.15
= 8E-02 39.47 457.17 - 298.15 +0.9128
457.172
- 298.152
2
+-0.0021
457.173
- 298.153
+2.01E-06
457.174
- 298.154
3 4
= 2329.6045 kJ/jam
●
Q = n457.17
298.15
= 1E-03 -12.6 457.17 - 298.15 +1.56240
457.172
- 298.152
2
+-3E-03
457.173
- 298.153
+2.32E-06
457.174
- 298.154
3 4
= 61.2887 kJ/jam
●
Q = n457.17
298.15
= 6E-03 -33.7 457.17 - 298.15 +0.47430
457.172
- 298.152
2
+-4E-03
457.173
- 298.153
+3.82E-06
457.174
- 298.154
3 4
= 851.1017 kJ/jam
C6H5NH2
Cp dT
C6H5NO2
Cp dT
C6H4NO2
Cp dT
C6H6
Cp dT
Jadi:
= 14490222.1702 kJ/jam
c.
= + + -
= 13169296.0735
13169296.0735
= 909.99 kJ/kg
Sehingga :
= = 13169296.0735 kJ/jam= 14471.9130 kg/jam
909.99 kJ/kg
Tabel Neraca Panas Menara Distil(D-330)
KomponenPanas masuk Panas keluar (kJ/jam)
(kJ/jam) Arus Arus
978.0620 185.1595 2329.6045
104.9953 4.8485 61.2887
38610.6875 738973.9349 925.7972
346.4803 55.2094 851.1017
2626484.8134 496532.7759 14486054.3781
Q pendingin - 109847.0136 -
13169296.07 - -
Total 15835821.11201345598.9418 14490222.1702
15835821.1120
B.14 COOLER
Fungsi : Mendinginkan gas produk keluar reaktor
Tujuan : Menghitung kebutuhan pendingin
28
184.2 30
Qc 45
Neraca Energi
Q6
Panas yang dibutuhkan oleh Pemanas Reboiler, Qrb
Qrb Q5 Q6 Qc Q1
Kebutuhan panas Heater sebesar kJ, panas disupply menggunakan
saturated steam dengan suhu 300oC dengan tekanan 1 atm. Dari properties of saturated
water and saturated steam up to 1 atm, stoichiometry 2004
λsteam
Qr = m.λsteam
Massa steam Qr
λsteam
Q C6H5NO2
Q C6H4N2O4
Q H2O
Q C6H6
Q C6H5NH2
Q steam
oC
Q1 Q2
oC oC
oC
Q in = Q out
= +
dimana: = Panas sensibel gas keluar reaktor
= Panas yang diserap oleh pendingin
= Panas sensibel cairan keluar cooler 1
Untuk menghitug panas masing-masing arus digunakan persamaan:
dimana:
= 14490222.1702 kJ/jam
Komposisi arus 6:
= 4.2601 kg/jam = 0.0346 kmol/jam
= 0.1073 kg/jam = 0.0006 kmol/jam
= 0.6193 kg/jam = 0.0344 kmol/jam
C6H6 = 0.2145 kg/jam = 0.0028 kmol/jam
= 7890.7922 kg/jam = 84.8472 kmol/jam
●
Q = n457.17
298.15
= 0.0344457.17
18.2964 T + 0.47212 T2 - 1.34E-3 T3 + 1.31E-6 T4 dT298.15
= 0.0344 18.2964 457.17 - 298.15 +0.47212
457.172
- 298.152
2
+###
457.173
- 298.153
+1.31E-06
457.174
- 298.154
3 4
= 1951.0776 kJ/jam
●
Q = n457.17
298.15
= 84.85457.17
46.9480 T + 0.9896 T2 - 2.3583E-3 T3 + 2.3296E-6 T4 dT298.15
= 84.85 46.9480 457.17 - 298.15 +0.9896
457.172
- 298.152
2
Q1 Q2 Q3
Q1
Q3
Q2
1. Panas Sensibel Cairan Masuk, Q1
Panas sensibel yang masuk Cooler sama dengan panas sensibel cairan yang keluar MD
Q1
2. Panas Sensibel gas keluar, Q2
C6H5NO2
C6H4N2O4
H2O
C6H5NH2
H2O
Cp dT
C6H5NH2
Cp dT
+###
457.173
- 298.153
+2.33E-06
457.174
- 298.154
3 4
= 2838811.5810 kJ/jam
● C6H6
Q = n457.17
298.15
= 3E-03457.17
46.9480 T + 0.9896 T2 - 2.3583E-3 T3 + 2.3296E-6 T4 dT298.15
= 3E-03 -33.6620 457.17 - 298.15 +0.4743
457.172
- 298.152
2
+###
457.173
- 298.153
+3.82E-06
457.174
- 298.154
3 4
= 386.0537 kJ/jam
●
Q = n457.17
298.15
= 3E-02 39.47 457.17 - 298.15 +0.9128
457.172
- 298.152
2
+-0.0021
457.173
- 298.153
+2.01E-06
457.174
- 298.154
3 4
= 1056.6921 kJ/jam
●
Q = n457.17
298.15
= 6E-04 -12.6 457.17 - 298.15 +1.56240
457.172
- 298.152
2
+-3E-03
457.173
- 298.153
+2.32E-06
457.174
- 298.154
3 4
= 115.9067 kJ/jam
Jadi:
= 2842321.3110 kJ/jam
= -
= 14490222.1702 - 2842321.3110 = 11647900.8591 kJ/jam
Dari App A.2 Geankoplis, 2003 diperoleh Cp air = 0.9987
= 4.1787
Cp dT
C6H5NO2
Cp dT
C6H4N2O4
Cp dT
Q2
4. Panas yang diserap oleh Pendingin, Qc
Qc Q1 Q2
Sebagai pendingin digunakan air pada suhu 25oC dan tekanan 1 atm.
Diperkirakan air keluar pada suhu 45oC.
kkal/kg.oC
kJ/kgoC
Q = m . Cp. ΔT
=Cp. ΔT
=11647900.8591
= ### kg/jam4.178661 ( 45 - 25 )
(E-221)
KomponenPanas masuk Panas keluar
(kJ/jam) (kJ/jam)
2329.6045 1056.6921
61.2887 115.9067
14486054.3781 2838811.5810
Q C6H6 851.1017 386.0537
925.7972 1951.0776
Q pendingin - 11647900.8591
Total 14490222.1702 14490222.1702
mc
Qc
Tabel Neraca Panas Cooler 1
Q C6H5NO2
Q C6H4N2O4
Q C6H5NH2
Q H2O
LAMPIRAN A
PERHITUNGAN NERACA MASSA
Kapasitas Produksi = 62500 ton/tahun
= 7891.4141 kg/jam
Hari Kerja = 1 tahun = 330 hari
= 1 hari = 24 jam
Basis Bahan Baku = 100 kg/jam
Spesifikasi bahan baku = Nitrobenzen = 0.9930
= Air = 0.0010
= Di-Nitrobenzen = 0.0010
= Benzen = 0.0010
Spesifikasi Produk = Anilin = 0.9900
= Air = 0.0100
Tabel Data Masing-masing Komponen
Komponen Rumus Molekul BM, kg/kmol
Nitrobenzen 210.9 123
Air 100 18
Anilin 184.1 93
Hidrogen -259.2 2
Di-Nitrobenzen 301 168
Benzen 80.1 78
Metana -164 16
A.1 SEPARATOR
2
1
3
Basis = 100 kg/jam
Asumsi = 80% produk
Arus 2 (produk yang diinginkan):
Nitrobenzen = 79.4400 kg/jam = 0.6459 kmol/jam
= 0.0800 kg/jam = 0.0044 kmol/jam
Di-Nitrobenzen = 0.0800 kg/jam = 0.0005 kmol/jam
Titik Didih, oC
C6H5NO2
H2O
C6H5NH2
H2
C6H4NO2
C6H6
CH4
H2O
Sep
arator
Benzen = 0.0800 kg/jam = 0.0010 kmol/jam
Arus 1 (umpan):
Nitrobenzen = 99.3000 kg/jam = 0.8073 kmol/jam
= 0.1000 kg/jam = 0.0056 kmol/jam
Di-Nitrobenzen = 0.1000 kg/jam = 0.0006 kmol/jam
Benzen = 0.1000 kg/jam = 0.0013 kmol/jam
Arus 3
Nitrobenzen = 19.8600 kg/jam = 0.1615 kmol/jam
= 0.0200 kg/jam = 0.0011 kmol/jam
Di-Nitrobenzen = 0.0200 kg/jam = 0.0001 kmol/jam
Benzen = 0.0200 kg/jam = 0.0003 kmol/jam
Tabel Neraca Massa Separator
KomponenMasuk (kg/jam) Keluar (kg/jam)
Arus 1 Arus 2 Arus 3
Nitrobenzen 99.3000 79.4400 19.8600
0.1000 0.0800 0.0200
Di-Nitrobenzen 0.1000 0.0800 0.0200
Benzen 0.1000 0.0800 0.0200
Total79.6800 19.9200
99.6000 99.6000
A.2 REAKTOR
4
2
Konversi = 0.98
Bahan Baku yang Masuk kedalam Reaktor
= 79.4400 kg/jam = 0.6459 kmol/jam
= 0.0800 kg/jam = 0.0044 kmol/jam
= 0.0800 kg/jam = 0.0005 kmol/jam
= 0.0800 kg/jam = 0.0010 kmol/jam
Perbandingan mol Nitrobezen terhadap H2 = 1:3
= 3.8751 kg/jam = 1.9376 kmol/jam
= 0.00004 kg/jam = 0.000002 kmol/jam
H2O
H2O
H2O
C6H5NO2
C6H4NO2
C6H6
H2O
H2
CH4
Reak
tor
Bahan yang Bereaksi
= Konversi x
= 0.98 x 79.4400
= 77.8512 kg/jam = 0.6329 kmol/jam
=
= 0.08 kg/jam = 0.0044 kmol/jam
=
= 0.08 kg/jam = 0.0005 kmol/jam
=
= 0.08 kg/jam = 0.0010256 kmol/jam
=
= 3.7976 kg/jam = 1.8988 kmol/jam
=
= 0.00004 kg/jam = 0.000002 kmol/jam
Reaksi yang Reaksi
+ +
Mula-mula 0.6459 1.9376 - -
Bereaksi 0.6329 1.8988 0.6329 1.2659
Sisa 0.0129 0.0388 0.6329 1.2659
Produk yang Terbentuk
= 0.6329 kmol/jam = 58.8631 kg/jam
= 1.2659 kmol/jam = 22.7857 kg/jam
Neraca Massa Total Reaktor
Komponen Masuk (kg/jam) Keluar (kg/jam)
79.4400 1.5888
0.0800 0.0800
0.0800 0.0800
0.0800 0.0800
3.8751 0.0775
0.00004 0.00004
- 58.8631
- 22.7857
Total 83.5552 83.5552
C6H5NO2 yang bereaksi C6H5NO2 yang masuk
H2O H2O yang masuk
C6H4NO2 C6H4NO2 yang masuk
C6H6 C6H6 yang masuk
H2 yang bereaksi (3/1) x C6H5NO2 yang bereaksi
CH4 CH4 yang masuk
C6H5NO2 3H2 C6H5NH2 2H2O
C6H5NH2
H2O
C6H5NO2
C6H4NO2
H2O
C6H6
H2
CH4
C6H5NH2
H2O
Bahan Yang Masuk
= 1.5888 kg/jam = 0.0129 kmol/jam
= 0.0800 kg/jam = 0.0005 kmol/jam
= 0.0800 kg/jam = 0.0044 kmol/jam
= 0.0800 kg/jam = 0.0010 kmol/jam
= 0.0775 kg/jam = 0.0388 kmol/jam
= 0.00004 kg/jam = 0.000002 kmol/jam
= 58.8631 kg/jam = 0.3197 kmol/jam
= 22.7857 kg/jam = 1.2659 kmol/jam
A.3 Flash Tank
5
4
6
Komposisi Umpan Masuk
Bahan Yang Masuk
= 1.5888 kg/jam = 0.0129 kmol/jam
= 0.0800 kg/jam = 0.0005 kmol/jam
= 0.0800 kg/jam = 0.0044 kmol/jam
= 0.0800 kg/jam = 0.0010 kmol/jam
= 0.0775 kg/jam = 0.0388 kmol/jam
= 0.00004 kg/jam = 0.000002 kmol/jam
= 58.8631 kg/jam = 0.3197 kmol/jam
= 22.7857 kg/jam = 1.2659 kmol/jam
Komposisi Bahan yang Teruapkan
98% x = 1.5570 kg/jam = 0.0127 kmol/jam
99% x = 0.0792 kg/jam = 0.0005 kmol/jam
98% x = 22.4084 kg/jam = 1.2449 kmol/jam
C6H5NO2
C6H4NO2
H2O
C6H6
H2
CH4
C6H5NH2
H2O
C6H5NO2
C6H4NO2
H2O
C6H6
H2
CH4
C6H5NH2
H2O
Nitrobenzen (C6H5NO2)
C6H5NO2 yang masuk
Di-Nitrobenzen (C6H4NO2)
C6H4NO2 yang masuk
Air (H2O)
H2O yang masuk
Flash
T
ank
98% x = 0.0784 kg/jam = 0.0010 kmol/jam
100.0% x = 0.0775024 kg/jam = 0.0388 kmol/jam
100% x = 0.00004 kg/jam = 0.000002 kmol/jam
0.01% x = 0.0059 kg/jam = 0.0001 kmol/jam
Komposisi Bahan Cair
2% x = 0.031776 kg/jam = 0.0003 kmol/jam
1% x = 0.0008 kg/jam = 0.000005 kmol/jam
2% x = 0.4573143 kg/jam = 0.0254 kmol/jam
2% x C6H6 yang masuk = 0.0016 kg/jam = 2.051E-05 kmol/jam
99.99% x = 58.857216 kg/jam = 0.6329 kmol/jam
0.00% x = 0.0000 kg/jam = 0.00000 kmol/jam
Komponen Masuk (kg/jam)Keluar (kg/jam)
V L
1.5888 1.5570 0.0318
0.0800 0.0792 0.0008
22.8657 22.4084 0.4573
0.0800 0.0784 0.0016
0.0775 0.0775 -
3.8751607028E-05 3.8751607028E-05 -
Benzen (C6H6)
C6H6 yang masuk
Gas Hidrogen (H2)
H2 yang masuk
Gas Metana (CH4)
CH4 yang masuk
Anilin (C6H5NH2)
C6H5NH2 yang masuk
Nitrobenzen (C6H5NO2)
C6H5NO2 yang masuk
Di-Nitrobenzen (C6H4NO2)
C6H4NO2 yang masuk
Air (H2O)
H2O yang masuk
Benzen (C6H6)
Anilin (C6H5NH2)
C6H5NH2 yang masuk
Hidrogen (H2)
H2 yang masuk
C6H5NO2
C6H4NO2
H2O
C6H6
H2
CH4
58.8631 0.0059 58.8572
Total 83.555224.2065 59.3487
83.5552
KomponenAntoine
A B C D E
-54.494 -2112.3 29.321 -0.0448 0.0000
-24.246 -4114 16.344 -0.0241 0.0000
18.3036 3816.44 -46.13 - -
15.9008 2788.51 -52.36 - -
13.6333 164.9 3.19 - -
15.2243 597.84 -7.16 - -
16.6748 3857.52 -73.15 - -
(L/V) data = 2.4518
Dengan menggunakan persamaan
Vi =
Fi
Ai =
(L/V)data
ki =
Pi
((L/V)/ki)+1 ki P sistem
T trial = 139.53 C = 412.53 K
Li =
Fi
P sistem = 760 mmHg (1+(L/V)*ki)
logP = A + B/T + ClogT + DT + ET2
Komponen Fi (kmol) Pi (mmHg) ki Ai
0.0129 101.6479 0.1337 18.3314
0.0005 1.1463 0.0015 1625.5992
1.2703 2663.536 3.5047 0.6996
0.0010 3492.8994 4.5959 0.5335
0.0388 560527.74 737.5365 0.0033
2E-06 936103.2 1231.7147 0.0020
0.3197 201.9982 0.2658 9.2246
Total 1.6432
Vi %V Li %Li
0.0007 0.0008 0.0097 0.0289
2.927522E-07 3.575968E-07 0.0005 0.0014
0.7474 0.9130 0.1324 0.3938
0.0007 0.0008 0.0001 0.0002
0.0386 0.0472 2.141814E-05 0.0001
2.417164E-06 2.952565E-06 8.01744E-10 2.383884E-09
C6H5NH2
C6H5NO2
C6H4NO2
H2O
C6H6
H2
CH4
C6H5NH2
C6H5NO2
C6H4NO2
H2O
C6H6
H2
CH4
C6H5NH2
0.0313 0.0382 0.1936 0.5756
0.8187 1.0000 0.3363 1.0000
L = Fi
Vi total
= 2.0072
(L/V)hitung = 2.4518
A.5 MENARA DISTILASI
7
6
8
Arus 6
Komponen Kg/Jam Kmol/Jam
0.0318 0.0003
0.0008 4.761905E-06
0.4573 0.0254
0.0016 2.051282E-05
58.8572 0.6329
Total 59.3487 0.6586
A. Massa Masuk Menara Distilasi pada Kondisi Bubble Point
T = 170.11 °C = 443.11 K ; P = 1 atm = 760 mmHg
Komponen (Kmol/jam) xi Pi ki
0.0003 0.0004 267.6120 0.5177
4.761905E-06 7.230748E-06 5.5490 0.0107
C6H5NO2
C6H4NO2
H2O
C6H6
C6H5NH2
Trial pada T akan dianggap benar apabila Syi = 1
C6H5NO2
C6H4NO2
Men
ara D
istilasi
0.0254 0.0386 5942.6871 11.4957
2.051282E-05 3.114784E-05 6402.8470 12.3859
0.6329 0.9610 516.9484 1.0000
Total 0.6586 1
yi αi
0.0002 1.0000
7.761584E-08 0.0207
0.4435 22.2064
0.0004 23.9259
0.9610 1.9317
1.405
Jadi bisa disimpulkan bahwa suhu pemasukan umpan sebesar 170,11 C
B. Spesifikasi Hasil Yang Diinginkan
B.1 Distilat
• Menentukan Massa Distilat
1. = 1% x Massa = 2.583E-06 kmol/jam
2. = 1% x Massa = 4.762E-08 kmol/jam
3. = 99.00% x Massa = 0.0252 kmol/jam
4. = 1% x Massa = 2.051E-07 kmol/jam
5. = 1% x Massa = 0.0063 kmol/jam
Total = 0.0315 kmol/jam
Menentukan Nilai xdi
1. = Massa Komponen
=
2.583E-06
= 8.205521E-05Massa Total 0.0315
2. = Massa Komponen
=
4.762E-08
= 1.512491E-06Massa Total 0.0315
3. = Massa Komponen
=
0.0252
= 0.7989Massa Total 0.0315
4. = Massa Komponen
=
2.051E-07
= 0Massa Total 0.0315
6. = Massa Komponen
=
0.0063
= 0.2010Massa Total 0.0314839
H2O
C6H6
C6H5NH2
C6H5NO2
C6H4NO2
H2O
C6H6
C6H5NH2
C6H5NO2
C6H4NO2
H2O
C6H6
C6H5NH2
• Menentukan Massa Bottom
1. = 99% x Massa = 0.0003 kmol/jam
2. = 99% x Massa = 4.714E-06 kmol/jam
3. = 1% x Massa = 0.0003 kmol/jam
4. C6H6 = 99% x Massa = 2.03.E-05 kmol/jam
5. = 99% x Massa = 0.6265 kmol/jam
Total = 0.6271 kmol/jam
Menentukan Nilai xbi
1. = Massa Komponen
=
0.0003
= 0.0004Massa Total 0.6271
2. = Massa Komponen
=
4.714E-06
= 0.0000Massa Total 0.6271
3. = Massa Komponen
=
0.0003
= 0.0004Massa Total 0.6271
4. C6H6 = Massa Komponen
=
2.0.E-05
= 0.0000Massa Total 0.6271
5. = Massa Komponen
=
0.6265446
= 0.9991Massa Total 0.6270794
KomponenMassa Distilat
(Kmol/jam) % Massa xdi
0.0003 1% 2.583415E-06 8.205521E-05
4.761905E-06 1% 4.761905E-08 1.512491E-06
0.0254 99% 0.0252 0.7989
2.051282E-05 1% 2.051282E-07 0
0.6329 1% 0.0063 0.2010
Total 0.6586 0.0315 1.0000
KomponenMassa Bottom
(Kmol/jam) % Massa xbi
0.0003 99% 0.0003 0.0004
4.761905E-06 99% 4.714286E-06 7.517845E-06
0.0254 1% 0.0003 0.0004
C6H6 2.05.E-05 99% 2.03.E-05 0.0000
0.6329 99% 0.6265 0.9991
Total 0.6586 0.6271 1.0000
C6H5NO2
C6H4NO2
H2O
C6H5NH2
C6H5NO2
C6H4NO2
H2O
C6H5NH2
C6H5NO2
C6H4NO2
H2O
C6H6
C6H5NH2
C6H5NO2
C6H4NO2
H2O
C6H5NH2
C. Perhitungan Suhu Atas (Dew point)
Pt = 1 atm = 760 mmHg
T = 182.7943 °C = 455.9443 K
KomponenMassa yi=
Piki= xi= αi =
(kmol/jam) m/m total Pi/P yi/ki ki/k(HK)
C6H5NO2 2.583415E-06 8.205521E-05 382.33575 0.5031 0.0001631 1.0000
C6H4NO2 4.761905E-08 1.512491E-06 9.9670455 0.0131 0.0001153 0.0261
0.0252 0.7988947509 8030.4177 10.5663 0.0756 21.0036
2.051282E-07 6.515345E-06 8034.002 10.5711 6.163E-07 21.0129
0.0063 0.2010151661 733.28465 0.9648 0.2083 1.9179
Total 0.0315 1 0.284
Jadi dapat disimpulkan bahwa T distilat adalah 182,7943°C
D. Perhitungan Suhu Bawah (Bubble point)
Pt = 1 atm = 760 mmHg
T = 184.0100 °C = 457.15996218 K
KomponenMassa xi=
Piki= yi= αi =
(kmol/jam) m/m total Pi/P xi.ki ki/k(HK)
0.0003 0.0004 394.95015 0.5196713 0.000212 1.0000
4.714286E-06 0.0000 10.513526 0.0138336 1.04E-07 0.0266
0.0003 0.0004 8254.6734 10.861412 0.0044005 20.9005
C6H6 2.03.E-05 0.0000 8202.4461 10.792692 0.0003495 20.7683
0.6265 0.9991 757.05477 0.9961247 0.9952751 1.9168
Total 0.6271 1 1.000
Jadi dapat disimpulkan bahwa T bottom adalah 172,5794°C
KomponenMassa Masuk Massa Keluar
(kg/gr) Distilat Bottom
0.0016 2E-05 2E-03
0.4573 0.4527 0.0046
58.8572 0.5886 58.2686
0.0318 0.0003 0.0315
0.0008 8E-06 0.0008
59.3487 1.0417 58.3071
Total 59.3487 59.3487
Trial pada T akan dianggap benar apabila Sxi = 1
H2O
C6H6
C6H5NH2
Trial pada T dianggap benar apabila Syi = 1
C6H5NO2
C6H4NO2
H2O
C6H5NH2
C6H6
H2O
C6H5NH2
C6H5NO2
C6H4NO2
Produk = 58.2732
Faktor Pengali = 7891.4141
= 135.420958.2732
135.4209
LAMPIRAN A
PERHITUNGAN NERACA MASSA
kmol/jam
kmol/jam
kmol/jam
LAMPIRAN A
PERHITUNGAN NERACA MASSA
Kapasitas Produksi = 62500 ton/tahun
= 7891.4141 kg/jam
Hari Kerja = 1 tahun = 330 hari
= 1 hari = 24 jam
Basis Bahan Baku = 100 kg/jam
Spesifikasi bahan baku = Nitrobenzen = 0.9970
= Air = 0.0010
= Di-Nitrobenzen = 0.0010
= Benzen = 0.0010
Spesifikasi Produk = Anilin = 0.9900
= Air = 0.0100
Tabel Data Masing-masing Komponen
Komponen Rumus Molekul BM, kg/kmol
Nitrobenzen 210.9 123
Air 100 18
Anilin 184.1 93
Hidrogen -259.2 2
Di-Nitrobenzen 301 168
Benzen 80.1 78
Metana -164 16
A.1 SEPARATOR
2
1
3
Basis = 100 kg/jam
Asumsi = 80% produk
Arus 2 (produk yang diinginkan):
Nitrobenzen = 10751.6001 kg/jam = 87.4114 kmol/jam
= 10.7840 kg/jam = 0.5991 kmol/jam
Di-Nitrobenzen = 10.7840 kg/jam = 0.0642 kmol/jam
Titik Didih, oC
C6H5NO2
H2O
C6H5NH2
H2
C6H4NO2
C6H6
CH4
H2O
Sep
arator
Benzen = 10.7840 kg/jam = 0.1383 kmol/jam
Arus 1 (umpan):
Nitrobenzen = 13439.5002 kg/jam = 109.2642 kmol/jam
= 13.4799 kg/jam = 0.7489 kmol/jam
Di-Nitrobenzen = 13.4799 kg/jam = 0.0802 kmol/jam
Benzen = 13.4799 kg/jam = 0.1728 kmol/jam
Arus 3
Nitrobenzen = 2687.9000 kg/jam = 21.8528 kmol/jam
= 2.6960 kg/jam = 0.1498 kmol/jam
Di-Nitrobenzen = 2.6960 kg/jam = 0.0160 kmol/jam
Benzen = 2.6960 kg/jam = 0.0346 kmol/jam
Tabel Neraca Massa Separator
KomponenMasuk (kg/jam) Keluar (kg/jam)
Arus 1 Arus 2 Arus 3
Nitrobenzen 13439.5002 10751.6001 2687.9000
13.4799 10.7840 2.6960
Di-Nitrobenzen 13.4799 10.7840 2.6960
Benzen 13.4799 10.7840 2.6960
Total10783.9520 2695.9880
13479.9400 13479.9400
A.2 REAKTOR
4
2
Konversi = 0.98
Bahan Baku yang Masuk kedalam Reaktor
= 10751.6001 kg/jam = 87.4114 kmol/jam
= 10.7840 kg/jam = 0.5991 kmol/jam
= 10.7840 kg/jam = 0.0642 kmol/jam
= 10.7840 kg/jam = 0.1383 kmol/jam
Perbandingan mol Nitrobezen terhadap H2 = 1:3
= 524.4683 kg/jam = 262.2341 kmol/jam
= 0.00524 kg/jam = 0.000328 kmol/jam
H2O
H2O
H2O
C6H5NO2
C6H4NO2
C6H6
H2O
H2
CH4
Reak
tor
Bahan yang Bereaksi
= Konversi x
= 0.98 x 10751.6001
= 10536.568 kg/jam = 85.6632 kmol/jam
=
= 10.783952 kg/jam = 0.5991 kmol/jam
=
= 10.783952 kg/jam = 0.0642 kmol/jam
=
= 10.783952 kg/jam = 0.1382558 kmol/jam
=
= 513.9789 kg/jam = 256.9895 kmol/jam
=
= 0.00524 kg/jam = 0.000328 kmol/jam
Reaksi yang Reaksi
+ +
Mula-mula 87.4114 262.2341 - -
Bereaksi 85.6632 256.9895 85.6632 171.3263
Sisa 1.7482 5.2447 85.6632 171.3263
Produk yang Terbentuk
= 85.6632 kmol/jam = 7966.6735 kg/jam
= 171.3263 kmol/jam = 3083.8736 kg/jam
Neraca Massa Total Reaktor
Komponen Masuk (kg/jam) Keluar (kg/jam)
10751.6001 215.0320
10.7840 10.7840
10.7840 10.7840
10.7840 10.7840
524.4683 10.4894
0.00524 0.00524
- 7966.6735
- 3083.8736
Total 11308.4255 11308.4255
C6H5NO2 yang bereaksi C6H5NO2 yang masuk
H2O H2O yang masuk
C6H4NO2 C6H4NO2 yang masuk
C6H6 C6H6 yang masuk
H2 yang bereaksi (3/1) x C6H5NO2 yang bereaksi
CH4 CH4 yang masuk
C6H5NO2 3H2 C6H5NH2 2H2O
C6H5NH2
H2O
C6H5NO2
C6H4NO2
H2O
C6H6
H2
CH4
C6H5NH2
H2O
Bahan Yang Masuk
= 215.0320 kg/jam = 1.7482 kmol/jam
= 10.7840 kg/jam = 0.0642 kmol/jam
= 10.7840 kg/jam = 0.5991 kmol/jam
= 10.7840 kg/jam = 0.1383 kmol/jam
= 10.4894 kg/jam = 5.2447 kmol/jam
= 0.00524 kg/jam = 0.000328 kmol/jam
= 7966.6735 kg/jam = 43.2736 kmol/jam
= 3083.8736 kg/jam = 171.3263 kmol/jam
A.3 Flash Tank
5
4
6
Komposisi Umpan Masuk
Bahan Yang Masuk
= 215.0320 kg/jam = 1.7482 kmol/jam
= 10.7840 kg/jam = 0.0642 kmol/jam
= 10.7840 kg/jam = 0.5991 kmol/jam
= 10.7840 kg/jam = 0.1383 kmol/jam
= 10.4894 kg/jam = 5.2447 kmol/jam
= 0.00524 kg/jam = 0.000328 kmol/jam
= 7966.6735 kg/jam = 43.2736 kmol/jam
= 3083.8736 kg/jam = 171.3263 kmol/jam
Komposisi Bahan yang Teruapkan
98% x = 210.7314 kg/jam = 1.7133 kmol/jam
99% x = 10.676112 kg/jam = 0.0635 kmol/jam
98% x = 3032.7644 kg/jam = 168.4869 kmol/jam
C6H5NO2
C6H4NO2
H2O
C6H6
H2
CH4
C6H5NH2
H2O
C6H5NO2
C6H4NO2
H2O
C6H6
H2
CH4
C6H5NH2
H2O
Nitrobenzen (C6H5NO2)
C6H5NO2 yang masuk
Di-Nitrobenzen (C6H4NO2)
C6H4NO2 yang masuk
Air (H2O)
H2O yang masuk
Flash
T
ank
98% x = 10.568273 kg/jam = 0.1355 kmol/jam
100.0% x = 10.489366 kg/jam = 5.2447 kmol/jam
100% x = 0.00524 kg/jam = 0.000328 kmol/jam
0.01% x = 0.7967 kg/jam = 0.0086 kmol/jam
Komposisi Bahan Cair
2% x = 4.3006401 kg/jam = 0.0350 kmol/jam
1% x = 0.1078395 kg/jam = 0.000642 kmol/jam
2% x = 61.893151 kg/jam = 3.4385 kmol/jam
2% x C6H6 yang masuk = 0.215679 kg/jam = 0.0027651 kmol/jam
99.99% x = 7965.8768 kg/jam = 85.6546 kmol/jam
0.00% x = 0.0000 kg/jam = 0.00000 kmol/jam
Komponen Masuk (kg/jam)Keluar (kg/jam)
V L
215.0320 210.7314 4.3006
10.7840 10.6761 0.1078
3094.6576 3032.7644 61.8932
10.7840 10.5683 0.2157
10.4894 10.4894 -
0.0052447354444 0.0052447354444 -
Benzen (C6H6)
C6H6 yang masuk
Gas Hidrogen (H2)
H2 yang masuk
Gas Metana (CH4)
CH4 yang masuk
Anilin (C6H5NH2)
C6H5NH2 yang masuk
Nitrobenzen (C6H5NO2)
C6H5NO2 yang masuk
Di-Nitrobenzen (C6H4NO2)
C6H4NO2 yang masuk
Air (H2O)
H2O yang masuk
Benzen (C6H6)
Anilin (C6H5NH2)
C6H5NH2 yang masuk
Hidrogen (H2)
H2 yang masuk
C6H5NO2
C6H4NO2
H2O
C6H6
H2
CH4
7966.6735 0.7967 7965.8768
Total 11308.42553276.0314 8032.3941
11308.4255
KomponenAntoine
A B C D E
-54.494 -2112.3 29.321 -0.0448 0.0000
-24.246 -4114 16.344 -0.0241 0.0000
18.3036 3816.44 -46.13 - -
15.9008 2788.51 -52.36 - -
13.6333 164.9 3.19 - -
15.2243 597.84 -7.16 - -
16.6748 3857.52 -73.15 - -
(L/V) data = 2.4519
Dengan menggunakan persamaan
Vi =
Fi
Ai =
(L/V)data
ki =
Pi
((L/V)/ki)+1 ki P sistem
T trial = 139.53 C = 412.53 K
Li =
Fi
P sistem = 760 mmHg (1+(L/V)*ki)
logP = A + B/T + ClogT + DT + ET2
Komponen Fi (kmol) Pi (mmHg) ki Ai
1.7482 101.6479 0.1337 18.3321
0.0642 1.1463 0.0015 1625.6623
171.9254 2663.536 3.5047 0.6996
0.1383 3492.8994 4.5959 0.5335
5.2447 560527.74 737.5365 0.0033
3E-04 936103.2 1231.7147 0.0020
43.2736 201.9982 0.2658 9.2249
Total 222.3947
Vi %V Li %Li
0.0904 0.0008 1.3165 0.0289
3.946129E-05 3.561597E-07 0.0640 0.0014
101.1562 0.9130 17.9221 0.3937
0.0902 0.0008 0.0113 0.0002
5.2273 0.0472 0.0028986694 0.0001
0.0003271447 2.95266E-06 1.085057E-07 2.383875E-09
C6H5NH2
C6H5NO2
C6H4NO2
H2O
C6H6
H2
CH4
C6H5NH2
C6H5NO2
C6H4NO2
H2O
C6H6
H2
CH4
C6H5NH2
4.2322 0.0382 26.1998 0.5756
110.7966 1.0000 45.5165 1.0000
L = Fi
Vi total
= 2.0072
(L/V)hitung = 0.0181
A.5 MENARA DISTILASI
7
6
8
Arus 6
Komponen Kg/Jam Kmol/Jam
4.3006 0.0350
0.1078 0.0006419019
61.8932 3.4385
0.2157 0.0027651159
7965.8768 85.6546
Total 8032.3941 89.1315
A. Massa Masuk Menara Distilasi pada Kondisi Bubble Point
T = 170.11 °C = 443.11 K ; P = 1 atm = 760 mmHg
Komponen (Kmol/jam) xi Pi ki
0.0350 0.0004 267.6120 0.5177
0.0006419019 7.201743E-06 5.5490 0.0107
C6H5NO2
C6H4NO2
H2O
C6H6
C6H5NH2
Trial pada T akan dianggap benar apabila Syi = 1
C6H5NO2
C6H4NO2
Men
ara D
istilasi
3.4385 0.0386 5942.6871 11.4957
0.0027651159 3.102289E-05 6402.8470 12.3859
85.6546 0.9610 516.9484 1.0000
Total 89.1315 1
yi αi
0.0002 1.0000
7.73045E-08 0.0207
0.4435 22.2064
0.0004 23.9259
0.9610 1.9317
1.405
Jadi bisa disimpulkan bahwa suhu pemasukan umpan sebesar 170,11 C
B. Spesifikasi Hasil Yang Diinginkan
B.1 Distilat
• Menentukan Massa Distilat
1. = 1% x Massa = 0.0003496 kmol/jam
2. = 1% x Massa = 6.419E-06 kmol/jam
3. = 99.00% x Massa = 3.4041 kmol/jam
4. = 1% x Massa = 2.765E-05 kmol/jam
5. = 1% x Massa = 0.8565 kmol/jam
Total = 4.2611 kmol/jam
Menentukan Nilai xdi
1. = Massa Komponen
=
0.0003496
= 8.205613E-05Massa Total 4.2611
2. = Massa Komponen
=
6.419E-06
= 1.50644E-06Massa Total 4.2611
3. = Massa Komponen
=
3.4041
= 0.7989Massa Total 4.2611
4. = Massa Komponen
=
2.765E-05
= 0Massa Total 4.2611
6. = Massa Komponen
=
0.8565
= 0.2010Massa Total 4.2610529
H2O
C6H6
C6H5NH2
C6H5NO2
C6H4NO2
H2O
C6H6
C6H5NH2
C6H5NO2
C6H4NO2
H2O
C6H6
C6H5NH2
• Menentukan Massa Bottom
1. = 99% x Massa = 0.0346 kmol/jam
2. = 99% x Massa = 0.0006355 kmol/jam
3. = 1% x Massa = 0.0344 kmol/jam
4. C6H6 = 99% x Massa = 2.74.E-03 kmol/jam
5. = 99% x Massa = 84.7980 kmol/jam
Total = 84.8704 kmol/jam
Menentukan Nilai xbi
1. = Massa Komponen
=
0.0346
= 0.0004Massa Total 84.8704
2. = Massa Komponen
=
0.0006355
= 0.0000Massa Total 84.8704
3. = Massa Komponen
=
0.0344
= 0.0004Massa Total 84.8704
4. C6H6 = Massa Komponen
=
2.7.E-03
= 0.0000Massa Total 84.8704
5. = Massa Komponen
=
84.798043
= 0.9991Massa Total 84.870416
KomponenMassa Distilat
(Kmol/jam) % Massa xdi
0.0350 1% 0.0003496455 8.205613E-05
0.0006419019 1% 6.419019E-06 1.50644E-06
3.4385 99% 3.4041 0.7989
0.0027651159 1% 2.765116E-05 0
85.6546 1% 0.8565 0.2010
Total 89.1315 4.2611 1.0000
KomponenMassa Bottom
(Kmol/jam) % Massa xbi
0.0350 99% 0.0346 0.0004
0.0006419019 99% 0.0006354829 7.487684E-06
3.4385 1% 0.0344 0.0004
C6H6 2.77.E-03 99% 2.74.E-03 0.0000
85.6546 99% 84.7980 0.9991
Total 89.1315 84.8704 1.0000
C6H5NO2
C6H4NO2
H2O
C6H5NH2
C6H5NO2
C6H4NO2
H2O
C6H5NH2
C6H5NO2
C6H4NO2
H2O
C6H6
C6H5NH2
C6H5NO2
C6H4NO2
H2O
C6H5NH2
C. Perhitungan Suhu Atas (Dew point)
Pt = 1 atm = 760 mmHg
T = 182.7943 °C = 455.9443 K
KomponenMassa yi=
Piki= xi= αi =
(kmol/jam) m/m total Pi/P yi/ki ki/k(HK)
C6H5NO2 0.0003496455 8.205613E-05 382.33575 0.5031 0.0001631 1.0000
C6H4NO2 6.419019E-06 1.50644E-06 9.9670455 0.0131 0.0001149 0.0261
3.4041 0.7988925214 8030.4177 10.5663 0.0756 21.0036
2.765116E-05 6.489278E-06 8034.002 10.5711 6.139E-07 21.0129
0.8565 0.2010174268 733.28465 0.9648 0.2083 1.9179
Total 4.2611 1 0.284
Jadi dapat disimpulkan bahwa T distilat adalah 182,7943°C
D. Perhitungan Suhu Bawah (Bubble point)
Pt = 1 atm = 760 mmHg
T = 184.0100 °C = 457.15996218 K
KomponenMassa xi=
Piki= yi= αi =
(kmol/jam) m/m total Pi/P xi.ki ki/k(HK)
0.0346 0.0004 394.95015 0.5196713 0.000212 1.0000
0.0006354829 0.0000 10.513526 0.0138336 1.036E-07 0.0266
0.0344 0.0004 8254.6734 10.861412 0.0044005 20.9005
C6H6 2.74.E-03 0.0000 8202.4461 10.792692 0.0003481 20.7683
84.7980 0.9991 757.05477 0.9961247 0.9952753 1.9168
Total 84.8704 1 1.000
Jadi dapat disimpulkan bahwa T bottom adalah 172,5794°C
KomponenMassa Masuk Massa Keluar
(kg/gr) Distilat Bottom
0.2157 2E-03 2E-01
61.8932 61.2742 0.6189
7965.8768 79.6588 7886.2180 62500005.894721
4.3006 0.0430 4.2576
0.1078 1E-03 0.1068
8032.3941 140.9792 7891.4149
Total 8032.3941 8032.3941
Trial pada T akan dianggap benar apabila Sxi = 1
H2O
C6H6
C6H5NH2
Trial pada T dianggap benar apabila Syi = 1
C6H5NO2
C6H4NO2
H2O
C6H5NH2
C6H6
H2O
C6H5NH2
C6H5NO2
C6H4NO2
LAMPIRAN A
PERHITUNGAN NERACA MASSA
kmol/jam
kmol/jam
kmol/jam
LAMPIRAN B
NERACA PANAS
Sebagai Basis Perhitungan
Kapasitas Produksi = 62500 Ton/Tahun
Hari Kerja = 330 Hari
Produksi Aniline Perj = 7891.4141414 Kg/Jam
Basis Waktu = 1 Jam
Satuan Massa = Kg
Satuan Panas = kJ
Satuan Cp = kJ/mol
Suhu Referensi =
Data Data yang Diperlukan
Kapasitas panas gas, cairan dan padatan
Sehingga Cp dT =
keterangan
Cp = kapasitas panas (kJ/kmol K)
A, B, C, D, = konstanta
T = suhu (K)
Komponen A B C D E
27.143 0.009273 -0.0000138 7.645E-09
-31.386 0.4746 -0.0003114 8.524E-08 -5.052E-12
32.243 0.001923 0.00001055 -3.596E-09
-22.062 0.57313 -0.0004565 -1.841E-07 -2.987E-11
-16.202 0.56182 -0.000393 -1.004E-07 -1.225E-12
18.148 0.56182 -0.000393 1.004E-07 -1.225E-12
34.942 -0.039957 -0.0001918 -1.53E-07 3.9321E-11
Sumber Yaws dan Coulson
Komponen A B C D
28.84 0.00765 0.3288 -8.698E-10
-33.662 0.4743 -0.0036078 3.8243E-06
18.2964 0.47212 -0.0013388 1.3142E-06
46.948 0.9896 -0.0023583 2.3296E-06
-0.018 1.1982 -0.0098722 0.00003167
25oC (298,15K)
Cp = A + BT + CT2 + DT3 + ET4 (kJ/kmol. K)
H2
C6H6
H2O
C6H5NH2
C6H5NO2
C6H4N2O4
CH4
Data kapasitas panas untuk liquid
H2
C6H6
H2O
C6H5NH2
CH4
5432
5432T
ET
DT
CT
BAT
39.473 0.91277 -0.0021098 2.0093E-06
-12.635 1.5624 -0.0029981 2.3171E-06
Sumber Yaws dan Himmelblau
Kapasitas panas untuk Cooper Carbonate dicari dengan pendekatan pada
Perrys 7th Edition tabel 2-393
ElemenSolid ,J/mol C
Cu 26
C 7.5
O 16.7
H 9.6
Sehingga Kapasitas Panas CuCO3.Cu(OH)2 adalah
CpCuCO3.Cu(OH)= 162.2 J/mol C Treff = 20 C
Data entalpi pembentukan
Komponen ΔHf (Kj/mol)
0
82.9
-241.826
86.86
-74.5
67.6
50.8
Sumber Yaws an Himmelblau
Data berat molekul
Komponen Rumus molekul BM
Hidrogen 2
Benzene 78
Air 18
Anilin 93
Metana 16
Nitrobenzen 123
Di-Nitrobenzen 168
Data bilangan Antoine
KomponenAntoine
A B C D E
-54.494 -2112.3 29.321 -0.044839 2E-05
C6H5NO2
C6H4N2O4
H2
C6H6
H2O
C6H5NH2
CH4
C6H5NO2
C6H4N2O4
H2
C6H6
H2O
C6H5NH2
CH4
C6H5NO2
C6H4N2O4
C6H5NO2
-24.246 -4114 16.344 -0.024085 8.6E-06
18.3036 3816.44 -46.13 - -
15.9008 2788.51 -52.36 - -
13.6333 164.9 3.19 - -
15.2243 597.84 -7.16 - -
16.6748 3857.52 -73.15 - -
B.1 Heater (E-114)
Fungsi : Mengubah fase Hidrogen cair menjadi uap Hidrogen
Tujuan :
Q3 Qsteam
Q1 Q2
Neraca Energi
ΔH = Hout - Hin
Hin = Hpendingin + Hout
KomponenMassa n
(kg) (kmol)
524.4683 262.23415
0.00524474 0.0003278
Tin = 30 = 303.15 K
Tref = 25 = 298.15 K
●
Q = n303.15
298.15
= 262.234303.15
dT298.15
= 262.234 27.143 303.15 - 298.15 +0.00927
303.152
- 298.152
2
+-0.0000138
303.153
- 298.153
+7.645E-09
3 4
303.154
- 298.154
= 40106.464355 kJ/jam
●
C6H4N2O4
H2O
C6H6
H2
CH4
C6H5NH2
Menaikkan suhu feed menjadi 250oC
1. Menghitung Panas Sensibel Masuk Heater, Q1
H2
CH4
oCoC
H2
Cp dT
27.1430T + 9.2730E-03 T2 - 1.3800E-05 T3 + 7.6450E-09 T4
CH4
Q = n303.15
298.15
= 0.00033303.15
34.942 T-3.9957E-02 T2 - 1.9184E-04 T3-1.53E-07 T4+3.9321E-11 T5dT298.15
= 0.00033 34.942 303.15 - 298.15 +-0.03996
303.152
- 298.152
2
+-0.0001918
303.153
- 298.153
+-1.53E-07
3 4
303.154
- 298.154
+3.9321E-11
303.155
- 298.155
5
= 0.1518959651 kJ/jam
Q1=
= 40106.464355 + 0.15189597 = 40106.6163 kJ/jam
*Hout
Tout = 250 = 523.15 K
Tref = 25 = 298.15 K
●
Q = n523.15
298.15
= 262.234523.15
dT298.15
= 262.234 27.143 523.15 - 298.15 +0.00927
523.152
- 298.152
2
+-0.0000138
523.153
- 298.153
+7.645E-09
3 4
523.154
- 298.154
= 1719027.9531 kJ/jam
●
Q = n523.15
298.15
= 0.00033523.15
34.942 T-3.9957E-02 T2 - 1.9184E-04 T3-1.53E-07 T4+3.9321E-11 T5dT298.15
= 0.00033 34.942 523.15 - 298.15 +-0.03996
523.152
- 298.152
2
+-0.0001918
523.153
- 298.153
+-1.53E-07
3 4
Cp dT
Q H2 + Q CH4
2. Menghitung Panas Sensibel Keluar Heater, Q2
oCoC
H2
Cp dT
27.1430T + 9.2730E-03 T2 - 1.3800E-05 T3 + 7.6450E-09 T4
CH4
Cp dT
523.154
- 298.154
+3.9321E-11
523.155
- 298.155
5
= 4.7476417941 kJ/jam
Q2 =
= 1719027.9531 + 4.7476417941 = 1719032.7007 kJ/jam
3. Menghitung Kebutuhan Pemanas, Q3
Q3= Q2 - Q1
= 1719032.7007 - 40106.61625
= 1678926.0845 kJ/jam
1678926.0845
= 909.99 kJ/kg
Sehingga :
= Q3= 1678926.0845 kJ/mol= 1844.9939939 kg/jam
909.99 kJ/kg
KomponenPanas masuk Panas keluar
(kJ/jam) (kJ/jam)
40106.464355 1719027.9531
0.1518959651 4.7476417941
Q Steam 1678926.0845 -
Total 1719032.7007 1719032.7007
B.2.
Fungsi :
masuk reaktor
Tujuan : - Menentukan Suhu Keluar (T out) Vaporizer.
- Menghitung kebutuhan pemanas
Arus 3
204.887 250
Qs
Arus 2
30 250
Q H2 + Q CH4
Kebutuhan panas Heater sebesar kJ, panas disupply menggunakan
Saturated steam, dengan suhu 300oC dengan tekanan 1 atm, dari properties of saturated
water and saturated steam up to 1 atm, stoichiometry 2004 diperoleh data:
λsteam
Q3 = m.λsteam
Massa steam
λsteam
Neraca Panas Total dalam Heater
Q H2
Q CH4
VAPORIZER (V-130)
Menguapkan bahan baku Nitrobenzene sebelum
oC Steam oC
oC Steam oC
Data Komponen Masuk
KomponenM n
(kg) (kmol)
2687.90004 21.8528458
2.695988 0.01604755
2.695988 0.14977711
2.695988 0.03456395
●
Kondisi Operasi P = 1 atm = 760 mmHg
T = 210.82 = 483.97 K
Komponenn
xiPi sat Ki yi
kmol/jam mmHg Pi sat/P Ki/xi
21.8528 0.99091 766.98692198259 1.0091933184 0.9818866179
0.01605 0.00073 31.371150445944 0.0412778295 0.0176286691
0.14978 0.00679 12582.763108976 16.556267249 0.0004102142
0.03456 0.00157 14575.284790773 19.178006304 8.172362E-05
Total 22.0532 1 1.0000072248
●
Kondisi Operasi P = 1 atm = 760 mmHg
T = 204.887 = 478.037 K
Komponenn
xiPi sat Ki yi
kmol/jam mmHg Pi sat/P Ki.xi
21.8528 0.99091 667.57432900281 0.878387275 0.8704057336
0.01605 0.00073 24.955948271904 0.032836774 2.389444E-05
0.14978 0.00679 11499.186076522 15.130507995 0.102760608
0.03456 0.00157 12930.463472493 17.013767727 0.0266656121
Total 22.0532 1 0.9998558481
Suhu keluar vaporizer merupakan suhu pada kondisi operasinya yaitu
T out = 204.887 = 478.037 K
Perhitungan Neraca Panas pada Vaporizer (V-130)
1. Penentuan Kondisi Operasi Vaporizer (E-121)
C6H5NO2
C6H4N2O4
H2O
C6H6
Menentukan Suhu Keluar (T out) Vaporizer
Menentukan Kondisi Dew Point
oC
Tabel Perhitungan Tekanan Dew Point
C6H5NO2
C6H4N2O4
H2O
C6H6
Menentukan Kondisi Bubble Point
oC
Tabel Perhitungan Tekanan Bubble Point
C6H5NO2
C6H4N2O4
H2O
C6H6
pada kondisi bubble point oC
a.
T Larutan= 30 C T reff = 25 C
= 303.15 K = 298.15 K
●
Q = n303.15
298.15
= 21.8528 39.47 303.15 - 298.15 +0.91277
303.152
- 298.152
2
--0.00211
303.153
- 298.153
+2E-06
303.154
- 298.154
3 4
= 19426.6843 kJ/jam
●
Q = n303.15
298.15
= 0.01605 -12.6 303.15 - 298.15 +1.5624
303.152
- 298.152
2
+-0.003
303.153
- 298.153
+2.3E-06
303.154
- 298.154
3 4
= 63.4744633 kJ/jam
●
Q = n303.15
298.15
= 0.03456 -33.662 303.15 - 298.150.4743
303.152
- 298.152
+-0.00361
303.153
- 298.153
+3.8E-06
303.154
- 298.153 4
= 93.1481626 kJ/jam
●
Q = n303.15
298.15
= 0.14978 18.2964 303.15 - 298.15 +0.47212
303.152
- 298.152
2
+-0.00134
303.153
- 298.153
+1.3E-06
303.154
- 298.154
3 4
= 56.120587 kJ/jam
Panas sensibel masuk, Q1
Panas Sensibel Cairan Masuk, Q1
C6H5NO2
Cp dT
C6H4N2O4
Cp dT
C6H6
Cp dT
H2O
Cp dT
Q1= 19426.684316 + 63.474463311 + 93.148162598 + 56.120586997 kJ/jam
Q1= 19639.427529 kJ/jam
b. Panas Laten Penguapan Komponen, Q
Komponen Tb (K) Tc (K) ΔHv (Kj/mol)
483.95 719 44.08 Yaws
572 803 61.56 Yaws
353.24 562.16 30.75 Yaws
373.15 647.4 40.68 Himmelblau
Untuk menghitung entalpi panas penguapan (ΔHv) digunakan Persamaan Watson:
=1 - 0.38 (Pers 4.13 Smith Van Ness, 200)
1 -
=1 - 0.38
1 -
dimana: = Panas laten penguapan pada titik didih normal (kJ/kmol)
=
= (K)
= (K)
= Titik didih normal komponen (K)
= Suhu tertentu
= = 210.82 = 483.97 K
●
= x1 - 0.38
1 -
= 44.08 x1 - 483.97 719 0.38 = 44.0785747 kJ/kmol
1 - 483.95 719
ΔHv = 21.8528 kmol/jam x 44.0785747 kJ/kmol = 963.24229693 kJ/jam
●
= x1 - 0.38
1 -
= 61.56 x1 - 483.97 803 0.38 = 69.5956408 kJ/kmol
1 - 572 803
ΔHv = 0.01605 kmol/jamx 69.5956408 kJ/kmol = 1.1168393596 kJ/jam
Q1 = Q C6H5NO2 + Q C6H4N2O4 + Q C6H6 + H2O
C6H5NO2
C6H4N2O4
H2O
C6H6
ΔH2 Tr2
ΔH1 Tr1
ΔH2 ΔH1
Tr2
Tr1
ΔH1
ΔH2 Panas laten penguapan pada suhu T2 (kJ/kmol)
Tr2 T2/TC
Tr1 T1/TC
T1
T2
T dew oC
C6H5NO2
ΔH2 ΔH1
Tr2
Tr1
ΔH2
C6H4N2O4
ΔH2 ΔH1
Tr2
Tr1
ΔH2
●
= x1 - 0.38
1 -
= 30.75 x1 - 483.97 562.16 0.38 = 21.1665548 kJ/kmol
1 - 353.24 562.16
ΔHv = 0.14978 kmol/jamx 21.1665548 kJ/kmol = 3.1702654248 kJ/jam
●
= x1 - 0.38
1 -
= 40.68 x1 - 483.97 647.4 0.38 = 33.4157566 kJ/kmol
1 - 373.15 647.4
ΔHv = 0.03456 kmol/jamx 33.4157566 kJ/kmol = 1.1549804982 kJ/jam
Q2= 963.24229693 + 1.1168393596 + 3.1702654248 + 1.1549804982 kJ/jam
Q2= 968.68438221 kJ/jam
c. Panas Sensibel Uap Keluar (Q3)
T uap = 204.886776 C T reff = 25 C
= 478.036776 K = 298.15 K
●
Q = n478.036776
Cp dT298.15
= 21.8528 -16.2 478.037 - 298.15 +0.56182
478.0372
- 298.152
2
=-0.00039
478.0373
- 298.153
+1E-07
478.0374
- 298.154
3 4
+-1E-12
478.0375
- 298.155
5
= 1051353.6132095 kJ/jam
●
Q = n478.036776
Cp dT298.15
= 0.01605 18.15 478.037 - 298.15 +0.56182
478.0372
- 298.152
2
C6H6
ΔH2 ΔH1
Tr2
Tr1
ΔH2
H2O
ΔH2 ΔH1
Tr2
Tr1
ΔH2
Q2= Q C6H5NO2 + Q C6H4N2O4 + Q C6H6 + Q H2O
C6H5NO2
C6H4N2O4
+-0.00039
478.0373
- 298.153
+1E-07
478.0374
- 298.154
3 4
+-1E-12
478.0375
- 298.155
5
= 524.35204289657 kJ/jam
●
Q = n478.036776
298.15
= 0.03456 -31.386 478.037 - 298.150.4746
478.0372
- 298.152
+-0.00031
478.0373
- 298.153
+8.5E-08
478.0374
- 298.153 4
+-5E-12
478.0375
- 298.155
5
= 1276.14412 kJ/jam
●
Q = n478.036776
298.15
= 0.14978 32.243 478.037 - 298.15 +0.00192
478.0372
- 298.152
2
+1.1E-05
478.0373
- 298.153
+-4E-09
478.0374
- 298.154
3 4
= 6219.33034 kJ/jam
Q3= 1051353.6132 + 524.3520429 + 1276.144119 + 6219.3303403 kJ/jam
Q3= 1059373.4397 kJ/jam
d. Panas yang dibutuhkan oleh pemanas
Q1+Q4 = Q2+Q3
Q4= (Q2+Q3)-Q1
Q4= 968.68438221 + 1059373.4397 - 19639.427529 (kJ/jam)
Q4= 1040702.6966 (kJ/jam)
dan tekanan 84,7 atm.
λ = 909.99 kJ/kg
C6H6
Cpg dT
H2O
Cp dT
Q3 = Q C6H5NO2 + Q C6H4N2O4 + Q C6H6 + Q H2O
Sebagai pemanas digunakan steam yaitu saturated steam pada suhu 300oC dan
Dari properties of saturated water and saturated steam up to 1 atm, stoichiometry 2004
Sehingga:
=Q4
λ
=1040702.6966 kJ/jam
= 1143.6419 kg/jam909.99 kJ/kg
(V-130)
Komponen Q in (kJ/jam) Q out (kJ/jam)
19426.684316 -
63.474463311 -
93.148162598 -
56.120586997 -
- 1059373.4397
- 968.68438221
1040702.6966 -
Total 1060342.1241 1060342.1241
B.3. SEPARATOR (H-120)
Fungsi : Memisahkan fase gas dan fase cair yang terbentuk
Tujuan : Menghitung panas setiap arus
Arus 4
205
Arus 3
205
Arus 5
205
Neraca Energi
Q in = Q out
3 = 4 + 5
dimana: 3 =
4 =
5 =
Untuk menghitug panas masing-masing arus digunakan persamaan:
dimana:
msteam
Tabel Neraca Panas Vaporizer
C6H5NO2
C6H4N2O4
C6H6
H2O
Q preheating
Q vaporizing
Q steam
oC
oC
oC
Panas sensibel gas masuk separator, Q1
Panas sensibel gas keluar separator, Q2
Panas sensibel cairan keluar separator, Q3
Q=H=∑▒ 〖 n∫_(T_reff)^T▒ 〖 C_(p ) dT 〗〗
(_∫T reff^) T▒〖 C_p dT= [(Ax(T-T_reff ))+(B/2 x(T^2-T_reff^ ))+²(C/3 x(T^3-T_reff )) +(D/4 x(T^4-T_reff ))+(E/5 x(T^5-³ ⁴T_reff ))] ⁵ 〗
Sep
arat
or
= 1059373.4397 kJ/jam
Komposisi arus 4:
= 10751.6001 kg/jam = 87.4114 kmol/jam
= 10.783952 kg/jam = 0.06419 kmol/jam
= 10.783952 kg/jam = 0.13826 kmol/jam
= 10.783952 kg/jam = 0.59911 kmol/jam
●
Q = n477.6
298.15
= 87.4114477.6
-16.2020 T + 0.5618 T2 - 3.93E-4 T3 - 1.004E-7 T4 - 1.2252E-12 T4dT298.15
= 87.4114 -16.202 477.6 - 298.15 +0.56182
477.62
- 298.152
2
+-0.00039
477.63
- 298.153
+-1E-07
477.64
- 298.154
3 4
+-1E-12
477.65
- 298.155
5
= 4205414.4528 kJ/jam
●
Q = n477.6
298.15
= 0.06419477.6
dT298.15
= 0.06419 18.148 477.6 - 298.15 +0.56182
477.62
- 298.152
2
+-0.00039
477.63
- 298.153
+1E-07
477.64
- 298.154
3 4
+-1E-12
477.65
- 298.155
5
= 2108.4093 kJ/jam
●
1. Panas Sensibel Gas Masuk, Q1
Panas sensibel yang masuk Separator sama dengan panas gas yang keluar Vaporizer.
Q1
2. Panas Sensibel Gas Keluar, Q2
C6H5NO2
C6H4N2O4
C6H6
H2O
C6H5NO2
Cpg dT
C6H4N2O4
Cp dT
18.1480 T + 0.5618 T2 - 3.93E-4 T3 + 1.004E-7 T4 - 1.2252E-12 T5
C6H6
(_∫T reff^) T▒〖 C_p dT= [(Ax(T-T_reff ))+(B/2 x(T^2-T_reff^ ))+²(C/3 x(T^3-T_reff )) +(D/4 x(T^4-T_reff ))+(E/5 x(T^5-³ ⁴T_reff ))] ⁵ 〗
Q = n477.6
298.15
= 0.13826477.6
-31.3860 T + 0.4746 T2 - 3.11E-4 T3 + 8.524E-8 T4 - 5.0524E-12 T5dT298.15
= 0.13826 -31.386 477.6 - 298.15 +0.4746
477.62
- 298.152
2
+-0.00031
477.63
- 298.153
+8.5E-08
477.64
- 298.154
3 4
+-5E-12
477.65
- 298.155
5
= 5104.57648 kJ/jam
●
Q = n477.6
298.15
= 0.59911477.6
32.243 T + 1.923E-3 T2 + 1.055E-5 T3 - 3.596E-9 T4dT298.15
= 0.59911 32.243 477.6 - 298.15 +0.00192
477.62
- 298.152
2
+1.1E-05
477.63
- 298.153
+-4E-09
477.64
- 298.154
3 4
= 3696.55309 kJ/jam
= 4205414.4528 + 2108.4093 + 5104.5764759 + 3696.55309
= 4216323.9917 kJ/jam
Sehingga, panas keluar separator:
= +
Q3= Q1- Q2
= 1059373.4397 - 4216323.9917 = -3156950.552 kkal/jam
Tabel Neraca Massa Separator (H-120)
KomponenPanas masuk (kJ/jam) Panas keluar (kJ/jam)
Arus 3 Arus 4 Arus 5
1051353.61320946 4205414.4528 -3154060.8396
524.35204289657 2108.4093009 -1584.057258
1276.14411896558 5104.5764759 -3828.4323569
6219.33034025836 3696.553092 2522.7772483
Total 1059373.439711584216323.9917 -3156950.552
1059373.43971158
B.4 Heater (E-114)
Fungsi : Menaikkan suhu uap Nitrobenzen
Cp dT
H2O
Cp dT
Q2
Q1 Q2 Q3
Q C6H5NO2
Q C6H4N2O4
Q C6H6
Q H2O
Tujuan :
Q3 Qsteam
Q1 Q2
Neraca Energi
ΔH = Hout - Hin
Hin = Hpendingin + Hout
KomponenM n
(kg) (kmol)
10751.6001 87.4113833
10.783952 0.01604755
10.783952 0.14977711
10.783952 0.03456395
*Hin
Tin = 204 = 477.6 K
Tref = 25 = 298.15 K
●
Q = n477.6
298.15
= 87.4114477.6
-16.2020 T + 0.5618 T2 - 3.93E-4 T3 - 1.004E-7 T4 - 1.2252E-12 T4dT298.15
= 87.4114 -16.202 477.6 - 298.15 +0.56182
477.62
- 298.152
2
+-0.00039
477.63
- 298.153
+-1E-07
477.64
- 298.154
3 4
+-1E-12
477.65
- 298.155
5
= 4205414.4528 kJ/jam
●
Q = n477.6
298.15
= 0.01605477.6
dT298.15
Menaikkan suhu menjadi 250oC
1. Menghitung Panas Sensibel Masuk Heater, Q1
C6H5NO2
C6H4N2O4
H2O
C6H6
oCoC
C6H5NO2
Cp dT
C6H4N2O4
Cp dT
18.1480 T + 0.5618 T2 - 3.93E-4 T3 + 1.004E-7 T4 - 1.2252E-12 T5
= 0.01605 18.148 477.6 - 298.15 +0.56182
477.62
- 298.152
2
+-0.00039
477.63
- 298.153
+1E-07
477.64
- 298.154
3 4
+-1E-12
477.65
- 298.155
5
= 524.352043 kJ/jam
●
Q = n477.6
298.15
= 0.03456477.6
-31.3860 T + 0.4746 T2 - 3.11E-4 T3 + 8.524E-8 T4 - 5.0524E-12 T5dT298.15
= 0.03456 -31.386 477.6 - 298.15 +0.4746
477.62
- 298.152
2
+-0.00031
477.63
- 298.153
+8.5E-08
477.64
- 298.154
3 4
+-5E-12
477.65
- 298.155
5
= 1276.14412 kJ/jam
●
Q = n477.6
298.15
= 0.14978477.6
32.243 T + 1.923E-3 T2 + 1.055E-5 T3 - 3.596E-9 T4dT298.15
= 0.14978 32.243 477.6 - 298.15 +0.00192
477.62
- 298.152
2
+1.1E-05
477.63
- 298.153
+-4E-09
477.64
- 298.154
3 4
= 924.138273 kJ/jam
Q1=
= 4208139.0873 kJ/jam
*Hout
Tin = 250 = 523.15 K
Tref = 25 = 298.15 K
●
C6H6
Cp dT
H2O
Cp dT
Q C6H5NO2 + Q C6H4N2O4 + Q C6H6 + Q H2O
2. Menghitung Panas Sensibel Keluar Heater, Q2
oCoC
C6H5NO2
Q = n523.15
298.15
= 87.4114523.15
-16.2020 T + 0.5618 T2 - 3.93E-4 T3 - 1.004E-7 T4 - 1.2252E-12 T4dT298.15
= 87.4114 -16.202 523.15 - 298.15 +0.56182
523.152
- 298.152
2
+-0.00039
523.153
- 298.153
+-1E-07
523.154
- 298.154
3 4
+-1E-12
523.155
- 298.155
5
= 5702772.4889 kJ/jam
●
Q = n523.15
298.15
= 0.01605523.15
dT298.15
= 0.01605 18.148 523.15 - 298.15 +0.56182
523.152
- 298.152
2
+-0.00039
523.153
- 298.153
+1E-07
523.154
- 298.154
3 4
+-1E-12
523.155
- 298.155
5
= 680.398425 kJ/jam
●
Q = n523.15
298.15
= 0.03456523.15
-31.3860 T + 0.4746 T2 - 3.11E-4 T3 + 8.524E-8 T4 - 5.0524E-12 T5dT298.15
= 0.03456 -31.386 523.15 - 298.15 +0.4746
523.152
- 298.152
2
+-0.00031
523.153
- 298.153
+8.5E-08
523.154
- 298.154
3 4
+-5E-12
523.155
- 298.155
5
= 1740.78419 kJ/jam
●
Q = n523.15
Cp dT
C6H4N2O4
Cp dT
18.1480 T + 0.5618 T2 - 3.93E-4 T3 + 1.004E-7 T4 - 1.2252E-12 T5
C6H6
Cp dT
H2O
Cp dT
Q = n298.15
= 0.14978523.15
32.243 T + 1.923E-3 T2 + 1.055E-5 T3 - 3.596E-9 T4dT298.15
= 0.14978 32.243 523.15 - 298.15 +0.00192
523.152
- 298.152
2
+1.1E-05
523.153
- 298.153
+-4E-09
523.154
- 298.154
3 4
= 1165.6293 kJ/jam
Q2=
= 5706359.3008 kJ/jam
3. Menghitung Kebutuhan Pemanas, Q3
Q3= Q2 - Q1
= 5706359.3008 - 4208139.0873
= 1498220.2135 kJ/jam
1498220.2135
water and saturated steam up to 1 atm, stoichiometry 2004
= 909.99 kJ/kg
Sehingga :
= Q3= 1498220.2135 kJ/jam= 1646.4139315 kg/jam
909.99 kJ/kg
KomponenPanas masuk Panas keluar
(kJ/jam) (kJ/jam)
4205414.4528 5702772.4889
524.3520429 680.39842453
924.138273 1165.6292966
1276.144119 1740.7841877
1498220.2135 -
Total 5706359.3008 5706359.3008
B.5. REAKTOR (R-210)
Fungsi : Tempat berlangsungnya reaksi Anilin
Tujuan : - Menghitung suhu keluar reaktor
Cp dT
Q C6H5NO2 + Q C6H4N2O4 + Q C6H6 + Q H2O
Kebutuhan panas Heater sebesar kJ, panas disupply menggunakan
saturated steam dengan suhu 300oC dengan tekanan 84,7 atm. Dari properties of saturated
λsteam
Q3 = m.λsteam
Massa steam
λsteam
Neraca Panas Total dalam Heater
Q C6H5NO2
Q C6H4N2O4
Q H2O
Q C6H6
Q Steam
- Menghitung kebutuhan pendingin
Arus 6 250
Pendingin Qs
28
Pendingin
Qrx 45
Arus 4 250
Neraca Energi
Q in = Q out
4 + Qs = 6 + Qrx
dimana: 4 = Panas Sensibel Gas Reaktan Masuk, Q reaktan
6 = Panas Sensibel Gas Produk Keluar, Q produk
Qs = Jumlah pendingin yang dibutuhkan
Qrx= Panas reaksi
1. Panas Sensibel Gas Reaktan Masuk, Q reaktan
Panas gas umpan masuk reaktor (R-210) besarnya sama dengan panas gas
5706359.3 kJ/jam 1719032.7 kJ/jam
Q reaktan = 7425392.0015 kJ/jam
2. Panas Reaksi, ΔHR
Reaksi:
-
=
= 86.86 + ( -241.826 ) - ( 67.6 + 0 ) kJ/mol
= -222.566 kJ/kmol
-
= n ( )
= ( n reaktan) ( )
= 0.98 x 87.611771892 x -222.566
= -19109.41359 kJ/jam
Q reaksi adalah panas yang diperlukan untuk reaksi di dalam reaktor, dimana
pendingin untuk menjaga suhu optimum sesuai dengan konversi yang diinginkan.
3. Panas Sensibel Gas Produk Keluar, Q produk
Untuk menghitug panas keluar reaktor digunakan persamaan:
dimana:
oC
oC
oC
oC
keluar Heater Nitrobenzen dan Heater Hidrogen
C6H5NO2 + H2 C6H5NH2 + H2O
Panas reaksi pada keadaan standar (T = 25oC)
ΔHro298,15 = ∆Hof (produk) - ∆Hof (reaktan)
(∆H of C6H5NH2 + ∆H o
f H2O) - (∆H of C6H5NO2 + H2)
Panas reaksi, ΔHR
ΔHRo523.15 ΔHro298,15
XA ΔHro298,15
reaksi berupa reaksi eksotermis (ΔHR negatif). Sehingga, perlu ditambahkan
Q=H=∑▒ 〖 n∫_(T_reff)^T▒ 〖 Cp_g dT 〗〗(_∫T reff^) T▒〖 Cp_g dT= [(Ax(T-T_reff ))+(B/2 x(T^2-T_reff^ ))+²(C/3 x(T^3-T_reff )) +(D/4 x(T^4-T_reff ))+(E/5 x(T^5-T_reff ))] ³ ⁴ ⁵ 〗
Komposisi arus 6:
= 215.032003 kg/jam = 1.74823 kmol/jam
= 10.783952 kg/jam = 0.06419 kmol/jam
= 10.783952 kg/jam = 0.59911 kmol/jam
= 10.783952 kg/jam = 0.13826 kmol/jam
= 10.489366 kg/jam = 5.24468 kmol/jam
= 0.00524474 kg/jam = 0.00033 kmol/jam
= 7966.67347 kg/jam = 85.6632 kmol/jam
= 3083.8736 kg/jam = 171.326 kmol/jam
●
Q = n523.15
298.15
= 1.74823523.15
-16.2020 T + 0.5618 T2 - 3.93E-4 T3 - 1.004E-7 T4 - 1.2252E-12 T4dT298.15
= 1.74823 -16.202 523.15 - 298.15 +0.56182
523.152
- 298.152
2
+-0.00039
523.153
- 298.153
+-1E-07
523.154
- 298.154
3 4
+-1E-12
523.155
- 298.155
5
= 114055.44978 kJ/jam
●
Q = n523.15
298.15
= 0.06419523.15
dT298.15
= 0.06419 18.148 523.15 - 298.15 +0.56182
523.152
- 298.152
2
+-0.00039
523.153
- 298.153
+1E-07
523.154
- 298.154
3 4
+-1E-12
523.155
- 298.155
5
= 2721.5937 kJ/jam
●
Q = n523.15
C6H5NO2
C6H4N2O4
H2O
C6H6
H2
CH4
C6H5NH2
H2O
C6H5NO2
Cp dT
C6H4N2O4
Cp dT
18.1480 T + 0.5618 T2 - 3.93E-4 T3 + 1.004E-7 T4 - 1.2252E-12 T5
C6H6
Cp dT
Q=H=∑▒ 〖 n∫_(T_reff)^T▒ 〖 Cp_g dT 〗〗(_∫T reff^) T▒〖 Cp_g dT= [(Ax(T-T_reff ))+(B/2 x(T^2-T_reff^ ))+²(C/3 x(T^3-T_reff )) +(D/4 x(T^4-T_reff ))+(E/5 x(T^5-T_reff ))] ³ ⁴ ⁵ 〗
Q = n298.15
= 0.13826523.15
-31.3860 T + 0.4746 T2 - 3.11E-4 T3 + 8.524E-8 T4 - 5.0524E-12 T5dT298.15
= 0.13826 -31.386 523.15 - 298.15 +0.4746
523.152
- 298.152
2
+-0.00031
523.153
- 298.153
+8.5E-08
523.154
- 298.154
3 4
-5E-12523.15
5- 298.15
55
= 93765.8024 kJ/jam
●
Q = n523.15
298.15
= 0.59911523.15
32.243 T + 1.923E-3 T2 + 1.055E-5 T3 - 3.596E-9 T4dT298.15
= 0.59911 32.243 523.15 - 298.15 +0.00192
523.152
- 298.152
2
+1.1E-05
523.153
- 298.153
+-4E-09
523.154
- 298.154
3 4
= 4662.51719 kJ/jam
●
Q = n523.15
298.15
= 5.24468523.15
dT298.15
= 5.24468 27.143 523.15 - 298.15 +0.00927
523.152
- 298.152
2
+-0.0000138
523.153
- 298.153
+7.645E-09
3 4
523.154
- 298.154
= 34380.559062 kJ/jam
●
Q = n523.15
298.15
= 0.00033523.15
34.942 T-3.9957E-02 T2 - 1.9184E-04 T3-1.53E-07 T4+3.9321E-11 T5dT298.15
= 0.00033 34.942 523.15 - 298.15 +-0.03996
523.152
- 298.152
2
+-0.0001918
523.153
- 298.153
+-1.53E-07
Cp dT
H2O
Cp dT
H2
Cp dT
27.1430T + 9.2730E-03 T2 - 1.3800E-05 T3 + 7.6450E-09 T4
CH4
Cp dT
+3
523.15 - 298.15 +4
523.154
- 298.154
+3.9321E-11
523.155
- 298.155
5
= 4.7476417941 kJ/jam
●
Q = n523.15
298.15
= 85.6632523.15
-22.0620 T + 0.5731 T2 - 4.57e-4 T3 - 1.841e-7 T4 - 2.9867e-11 T5dT298.15
= 85.6632 -22.062 523.15 - 298.15 +0.57313
523.152
- 298.152
2
+-0.00046
523.153
- 298.153
+-2E-07
523.154
- 298.154
3 4
-3E-11523.15
5- 298.15
55
= 5914984.8186 kJ/jam
●
Q = n523.15
298.15
= 171.326523.15
32.243 T + 1.923E-3 T2 + 1.055E-5 T3 - 3.596E-9 T4dT298.15
= 171.326 32.243 523.15 - 298.15 +0.00192
523.152
- 298.152
2
+1.1E-05
523.153
- 298.153
+-4E-09
523.154
- 298.154
3 4
= 1333334.3538 kJ/jam
Jadi:
Q produk= 114055.45 + 2721.5937 + 93765.8024 + 4662.51719 +
34380.5591 + 4.74764179 + 5914984.8186 + 1333334.3537802
= 7497909.84214211 kJ/jam
4. Pendingin yang dibutuhkan oleh Pemanas
Qlepas= (Q produk + Q reaksi )- Q reaktan
= 7497909.8421 + -19109.41359 - 7425392.0015
= 53408.427013992 kJ/jam
Dari App A.2 Geankoplis, 2003 diperoleh Cp ai 0.9987
C6H5NH2
Cp dT
H2O
Cp dT
Sebagai pendingin digunakan air pada suhu 25oC dan tekanan 1 atm.
Diperkirakan air keluar pada suhu 45oC.
kkal/kg.oC
= 4.17866
Q = m . Cp. ΔT
=Cp. ΔT
=53408.4270139923
= 639.061483kg/jam4.17866 ( 45 - 25 )
Tabel Neraca Panas Reaktor(R-210)
Komponen Q in (kJ/jam) Q out (kJ/jam)
5702772.4889 114055.44978
680.39842453 2721.5936981
1165.6292966 93765.802383
1740.7841877 4662.5171863
1719027.9531 34380.559062
4.7476417941 4.7476417941
- 5914984.8186
- 1333334.3538
53408.427014 -
Q reaksi - -19109.41359
Total 7478800.4286 7478800.4286
B.6.
Fungsi : Mendinginkan gas produk keluar reaktor
Tujuan : Menghitung kebutuhan pendingin
25
250 139.525
Qc 45
Neraca Energi
Q in = Q out
= +
dimana: = Panas sensibel gas keluar reaktor
= Panas yang diserap oleh pendingin
= Panas sensibel cairan keluar cooler 1
Untuk menghitug panas masing-masing arus digunakan persamaan:
dimana:
kJ/kgoC
mc
Qc
Q C6H5NO2
Q C6H4N2O4
Q H2O
Q C6H6
Q H2
Q CH4
Q C6H5NH2
Q H2O
Q pendingin
COOLER 1 (E-221)
oC
Q1 Q2
oC oC
oC
Q1 Q2 Q3
Q1
Q3
Q2
Q=H=∑▒ 〖 n∫_(T_reff)^T▒ 〖 Cp_g dT 〗〗(_∫T reff^) T▒〖 Cp_g dT= [(Ax(T-T_reff ))+(B/2 x(T^2-T_reff^ ))+(C/3 x(T^3-T_reff )) +(D/4 x(T^4-T_reff ))+² ³ ⁴(E/5 x(T^5-T_reff ))] ⁵ 〗
= 3358498.981 kJ/jam
Komposisi arus 6:
= 215.032003 kg/jam = 1.74822767 kmol/jam
= 10.783952 kg/jam = 0.06419019 kmol/jam
= 10.783952 kg/jam = 0.59910844 kmol/jam
= 10.783952 kg/jam = 0.13825579 kmol/jam
= 10.489366 kg/jam = 5.244683 kmol/jam
= 0.00524474 kg/jam = 0.0003278 kmol/jam
= 7966.67347 kg/jam = 85.6631556 kmol/jam
= 3083.8736 kg/jam = 171.326311 kmol/jam
●
Q = n412.675
298.15
= 1.74823412.675
-16.2020 T + 0.5618 T2 - 3.93E-4 T3 - 1.004E-7 T4 - 1.2252E-12 T4dT298.15
= 1.74823 -16.202 412.675 - 298.15 +0.56182
412.6752
- 298.152
2
+-0.00039
412.6753
- 298.153
+-1E-07
412.6754
- 298.154
3 4
+-1E-12
412.6755
- 298.155
5
= 47690.590562 kJ/jam
●
Q = n412.675
298.15
= 0.06419412.675
dT298.15
= 0.06419 18.148 412.675 - 298.15 +0.56182
412.6752
- 298.152
2
+-0.00039
412.6753
- 298.153
+1E-07
412.6754
- 298.154
3 4
+-1E-12
412.6755
- 298.155
1. Panas Sensibel Gas Masuk, Q1
Panas sensibel yang masuk Cooler sama dengan panas sensibel yang keluar Condensor
Q1
2. Panas Sensibel gas keluar, Q2
C6H5NO2
C6H4N2O4
H2O
C6H6
H2
CH4
C6H5NH2
H2O
C6H5NO2
Cp dT
C6H4N2O4
Cp dT
18.1480 T + 0.5618 T2 - 3.93E-4 T3 + 1.004E-7 T4 - 1.2252E-12 T5
(_∫T reff^) T▒〖 Cp_g dT= [(Ax(T-T_reff ))+(B/2 x(T^2-T_reff^ ))+(C/3 x(T^3-T_reff )) +(D/4 x(T^4-T_reff ))+² ³ ⁴(E/5 x(T^5-T_reff ))] ⁵ 〗
+5
412.675 - 298.15
= 1267.34727 kJ/jam
●
Q = n412.675
298.15
= 0.13826412.675
-31.3860 T + 0.4746 T2 - 3.11E-4 T3 + 8.524E-8 T4 - 5.0524E-12 T5dT298.15
= 0.13826 -31.386 412.675 - 298.15 +0.4746
412.6752
- 298.152
2
+-0.00031
412.6753
- 298.153
+8.5E-08
412.6754
- 298.154
3 4
+-5E-12
412.6755
- 298.155
5
= 2865.52389 kJ/jam
●
Q = n412.675
Cp dT298.15
= 0.59911412.675
32.243 T + 1.923E-3 T2 + 1.055E-5 T3 - 3.596E-9 T4dT298.15
= 0.59911 32.243 412.675 - 298.15 +0.00192
412.6752
- 298.152
2
+1.1E-05
412.6753
- 298.153
+-4E-09
412.6754
- 298.154
3 4
= 2340.04356 kJ/jam
●
Q = n412.675
298.15
= 5.24468412.675
27.1430T + 9.2730E-03 T2 - 1.3800E-05 T3 + 7.6450E-09 T4 dT298.15
= 5.24468 27.143 412.675 - 298.15 +0.00927
412.6752
- 298.152
2
+-1E-05
412.6753
- 298.153
+7.6E-09
412.6754
- 298.154
3 4
= 17438.35311 kJ/jam
●
Q = n412.675
298.15
= 0.00033412.675
34.942 T-3.9957E-02 T2 - 1.9184E-04 T3-1.53E-07 T4+3.9321E-11 T5dT
C6H6
Cp dT
H2O
H2
Cp dT
CH4
Cp dT
= 0.00033298.15
34.942 T-3.9957E-02 T2 - 1.9184E-04 T3-1.53E-07 T4+3.9321E-11 T5dT
= 0.00033 34.942 412.675 - 298.15 +-0.03996
412.6752
- 298.152
2
+-0.00019
412.6753
- 298.153
+-2E-07
412.6754
- 298.154
3 4
+3.9E-11
412.6755
- 298.155
5
= 1.98555842 kJ/jam
●
Q = n412.675
298.15
= 85.6632412.675
-31.3860 T + 0.4746 T2 - 3.11E-4 T3 + 8.524E-8 T4 - 5.0524E-12 T5dT298.15
= 85.6632 -22.062 412.675 - 298.15 +0.57313
412.6752
- 298.152
2
+-0.00046
412.6753
- 298.153
+-2E-07
412.6754
- 298.154
3 4
+-3E-11
412.6755
- 298.155
5
= 1123213.0668 kJ/jam
●
Q = n412.675
298.15
= 171.326412.675
32.243 T + 1.923E-3 T2 + 1.055E-5 T3 - 3.596E-9 T4dT298.15
= 171.326 32.243 412.675 - 298.15 +0.00192
412.6752
- 298.152
2
+1.1E-05
412.6753
- 298.153
+-4E-09
412.6754
- 298.154
3 4
= 669179.403 kJ/jam
Jadi:
= 47690.5906 + 1267.34727 + 2865.52389 + 2340.04356 + 17438.3531
+ 1.98555842 + 1123213.0668 + 669179.40329
= 1863996.314 kJ/jam
= -
= 3358498.981 - 1863996.314 = 1494502.667 kJ/jam
C6H5NH2
Cp dT
H2O
Cp dT
Q2
4. Panas yang diserap oleh Pendingin, Qc
Qc Q1 Q2
Sebagai pendingin digunakan air pada suhu 25oC dan tekanan 1 atm.
Dari App A.2 Geankoplis, 2003 diperoleh Cp ai 0.9987
= 4.17866
Q = m . Cp. ΔT
=Cp. ΔT
=1494502.66699946
= 17882.5542kg/jam4.17866 ( 45 - 25 )
(E-221)
KomponenPanas masuk Panas keluar
(kJ/jam) (kJ/jam)
54650.860979 47690.590562
1506.9846803 1267.3472668
3393.9394031 671519.44685
871986.39514 2865.5238874
19608.872245 17438.35311
783.9191912 1.9855584179
2406568.0094 1123213.0668
Q pendingin - 1494502.667
Total 3358498.981 3358498.981
B.7.
Fungsi: Menguapkan sebagian besar Nitrobenzen dalam campuran produk
keluaran reaktor
Arus 7
140
Arus 6
140
Arus 8
140
Neraca Energi
Q in = Q out
6 = 7 + 8
dimana: 6 =
7 =
8 =
Diperkirakan air keluar pada suhu 45oC.
kkal/kg.oC
kJ/kgoC
mc
Qc
Tabel Neraca Panas Cooler 1
Q C6H5NO2
Q C6H4N2O4
Q H2O
Q C6H6
Q H2
Q CH4
Q C6H5NH2
FLASH TANK (H-220)
oC
oC
oC
Panas sensibel gas masuk flash tank, Q1
Panas sensibel gas keluar, Q2 Q2
Panas sensibel cairan keluar flash tank, Q3
Flash Tank
Untuk menghitug panas masing-masing arus digunakan persamaan:
dimana:
a.
Komposisi arus 7:
= 210.731363 kg/jam = 1.71326311 kmol/jam
= 10.6761125 kg/jam = 0.06354829 kmol/jam
= 3032.7644 kg/jam = 168.486911 kmol/jam
= 10.783952 kg/jam = 0.13825579 kmol/jam
= 10.489366 kg/jam = 5.244683 kmol/jam
= 0.00524474 kg/jam = 0.0003278 kmol/jam
= 0.79666735 kg/jam = 0.00856632 kmol/jam
●
Q = n412.675
298.15
= 1.71326412.675
-16.2020 T + 0.5618 T2 - 3.93E-4 T3 - 1.004E-7 T4 - 1.2252E-12 T4dT298.15
= 1.71326 -16.202 412.675 - 298.15 +0.56182
412.6752
- 298.152
2
+-0.00039
412.6753
- 298.153
+-1E-07
412.6754
- 298.154
3 4
+-1E-12
412.6755
- 298.155
5
= 46736.778751 kJ/jam
●
Q = n412.675
298.15
= 0.06355412.675
dT298.15
= 0.06355 18.148 412.675 - 298.15 +0.56182
412.6752
- 298.152
2
+-0.00039
412.6753
- 298.153
+1E-07
412.6754
- 298.154
3 4
+-1E-12
412.6755
- 298.155
5
= 1254.67379 kJ/jam
Panas Sensibel gas keluar, Q2
C6H5NO2
C6H4N2O4
H2O
C6H6
H2
CH4
C6H5NH2
C6H5NO2
Cp dT
C6H4NO2
Cp dT
18.1480 T + 0.5618 T2 - 3.93E-4 T3 + 1.004E-7 T4 - 1.2252E-12 T5
Q=H=∑▒ 〖 n∫_(T_reff)^T▒ 〖 C_pl dT 〗〗 (_∫T reff^) T▒〖 Cp_g dT= [(Ax(T-T_reff ))+(B/2 x(T^2-T_reff^ ))+(C/3 x(T^3-T_reff )) +(D/4 x(T^4-T_reff ))+² ³ ⁴(E/5 x(T^5-T_reff ))] ⁵ 〗
●
Q = n412.675
298.15
= 0.13826412.675
-31.3860 T + 0.4746 T2 - 3.11E-4 T3 + 8.524E-8 T4 - 5.0524E-12 T5dT298.15
= 0.13826 -31.386 412.675 - 298.15 +0.4746
412.6752
- 298.152
2
+-0.00031
412.6753
- 298.153
+8.5E-08
412.6754
- 298.154
3 4
+-5E-12
412.6755
- 298.155
5
= 2865.52389 kJ/jam
●
Q = n412.675
298.15
= 168.487412.675
32.243 T + 1.923E-3 T2 + 1.055E-5 T3 - 3.596E-9 T4dT298.15
= 168.487 32.243 412.675 - 298.15 +0.00192
412.6752
- 298.152
2
+1.1E-05
412.6753
- 298.153
+-4E-09
412.6754
- 298.154
3 4
= 658089.05791 kJ/jam
●
Q = n412.675
298.15
= 5.24468412.675
27.1430T + 9.2730E-03 T2 - 1.3800E-05 T3 + 7.6450E-09 T4 dT298.15
= 5.24468 27.143 412.675 - 298.15 +0.00927
412.6752
- 298.152
2
+-1E-05
412.6753
- 298.153
+7.6E-09
412.6754
- 298.154
3 4
= 17438.35311 kJ/jam
●
Q = n412.675
298.15
= 0.00033412.675
34.942 T-3.9957E-02 T2 - 1.9184E-04 T3-1.53E-07 T4+3.9321E-11 T5dT298.15
= 0.00033 34.942 412.675 - 298.15 +-0.03996
412.6752
- 298.152
2
C6H6
Cp dT
H2O
Cp dT
H2
Cp dT
CH4
Cp dT
+-0.00019
412.6753
- 298.153
+-2E-07
412.6754
- 298.154
3 4
+3.9E-11
412.6755
- 298.155
5
= 1.98555842 kJ/jam
●
Q = n412.675
298.15
= 0.00857412.675
-22.0620 T + 0.5731 T2 - 4.57E-4 T3 - 1.84E-7 T4 - 2.99E-11 T5 dT298.15
= 0.00857 -22.062 412.675 - 298.15 +0.57313
412.6752
- 298.152
2
+-0.00046
412.6753
- 298.153
+-2E-07
412.6754
- 298.154
3 4
+-3E-11
412.6755
- 298.155
5
= 244.06848576 kJ/jam
Jadi:
= 46736.778751 + 1254.67379 + 2865.52389 + 658089.05791 +
17438.35311 1.98555842 + 244.06848576
= 726630.4415 kJ/jam
b.
Komposisi arus 8:
= 4.30064006 kg/jam = 0.03496455 kmol/jam
= 0.10783952 kg/jam = 0.0006419 kmol/jam
= 61.8931511 kg/jam = 3.43850839 kmol/jam
= 0.21567904 kg/jam = 0.00276512 kmol/jam
= 7965.87681 kg/jam = 85.6545893 kmol/jam
●
Q = n412.675
298.15
= 0.03496412.675
39.4730 T + 0.9128 T2 - 0.00211 T3 + 2.01E-6 T4dT298.15
= 0.03496 39.473 412.675 - 298.15 +0.91277
412.6752
- 298.152
2
+-0.00211
412.6753
- 298.153
+2E-06
412.6754
- 298.154
3 4
= 751.29057282 kJ/jam
C6H5NH2
Cp dT
Q2
Panas Sensibel Cairan Keluar, Q3
C6H5NO2
C6H4N2O4
H2O
C6H6
C6H5NH2
C6H5NO2
Cp dT
●
Q = n412.675
298.15
= 0.00064412.675
-12.6350 T + 1.56240 T2 - 3.00E-3 T3 + 2.32E-6 T4dT298.15
= 0.00064 -12.635 412.675 - 298.15 +1.5624
412.6752
- 298.152
2
+-0.003
412.6753
- 298.153
+2.3E-06
412.6754
- 298.154
3 4
= 75.8206137 kJ/jam
●
Q = n412.675
298.15
= 0.00277412.675
-33.6620 T + 0.47430 T2 - 3.61E-3 T3 + 3.82E-6 T4dT298.15
= 0.00277 -33.662 412.675 - 298.15 +0.4743
412.6752
- 298.152
2
+-0.00361
412.6753
- 298.153
+3.8E-06
412.6754
- 298.154
3 4
= 244.071645 kJ/jam
●
Q = n412.675
298.15
= 3.43851412.675
18.2964 T + 0.47212 T2 - 1.34E-3 T3 + 1.31E-6 T4dT298.15
= 3.43851 18.2964 412.675 - 298.15 +0.47212
412.6752
- 298.152
2
+-0.00134
412.6753
- 298.153
+1.3E-06
412.6754
- 298.154
3 4
= 29947.505768 kJ/jam
●
Q = n412.675
298.15
= 85.6546412.675
46.9480 T + 0.9896 T2 - 2.3583E-3 T3 + 2.3296E-6 T4 dT298.15
= 85.6546 46.948 412.675 - 298.15 +0.9896
412.6752
- 298.152
2
C6H4N2O4
Cp dT
C6H6
Cp dT
H2O
Cpg dT
C6H5NH2
Cpg dT
+-0.00236
412.6753
- 298.153
+2.3E-06
412.6754
- 298.154
3 4
= 2015803.1686 kJ/jam
Jadi:
= 751.290573 + 75.8206137 + 244.071645 + 29947.505768 +
2046821.8572345 + 2015803.1686355
= 4093643.714469 kJ/jam
Q in = Q out
= +
= 726630.4415 + 4093643.7145 = 4820274.156 kJ/jam
(H-220)
KomponenQ in (kJ/jam) Q out (kJ/jam)
Arus 6 Arus 7 Arus 8
47488.069324 46736.778751 751.29057282
1330.4944078 1254.6737941 75.820613673
688036.56368 658089.05791 29947.505768
3109.5955319 2865.5238874 244.07164452
1.9855584179 1.9855584179 -
2016047.2371 244.06848576 2015803.1686
Total 2756013.9456709192.08839 2046821.8572
2756013.94562456
B.4 Heater (E-114)
Fungsi : Menaikkan suhu uap Nitrobenzen
Tujuan :
Q3 Qsteam
Q1 Q2
Neraca Energi
ΔH = Hout - Hin
Hin = Hpendingin + Hout
KomponenM n
(kg) (kmol)
Q3
Sehingga, panas yang masuk flash tank:
Q1 Q2 Q3
Tabel Neraca Panas Flash Tank
Q C6H5NO2
Q C6H4NO2
Q H2O
Q C6H6
Q CH4
Q C6H5NH2
Menaikkan suhu menjadi 170oC
1. Menghitung Panas Sensibel Masuk Heater, Q1
4.30064006 0.03496455
0.10783952 0.0006419
61.8931511 3.43850839
0.21567904 0.00276512
7965.87681 85.6545893
*Hin
Tin = 140 = 412.675 K
Tref = 25 = 298.15 K
●
Q = n412.675
298.15
= 3.43851412.675
18.2964 T + 0.47212 T2 - 1.34E-3 T3 + 1.31E-6 T4dT298.15
= 3.43851 18.2964 412.675 - 298.15 +0.47212
412.6752
- 298.152
2
+-0.00134
412.6753
- 298.153
+1.3E-06
412.6754
- 298.154
3 4
= 29947.505768 kJ/jam
●
Q = n412.675
298.15
= 0.00277412.675
-33.6620 T + 0.47430 T2 - 3.61E-3 T3 + 3.82E-6 T4dT298.15
= 0.00277 -33.662 412.675 - 298.15 +0.4743
412.6752
- 298.152
2
+-0.00361
412.6753
- 298.153
+3.8E-06
412.6754
- 298.154
3 4
= 244.071645 kJ/jam
●
Q = n412.675
298.15
= 85.6546412.675
46.9480 T + 0.9896 T2 - 2.3583E-3 T3 + 2.3296E-6 T4 dT298.15
= 85.6546 46.948 412.675 - 298.15 +0.9896
412.6752
- 298.152
2
+-0.00236
412.6753
- 298.153
+2.3E-06
412.6754
- 298.154
3 4
= 2015803.1686 kJ/jam
C6H5NO2
C6H4N2O4
H2O
C6H6
C6H5NH2
oCoC
H2O
Cp dT
C6H6
Cp dT
C6H5NH2
Cp dT
●
Q = n412.675
298.15
= 0.03496 39.47 412.675 - 298.15 +0.91277
412.6752
- 298.152
2
+-0.00211
412.6753
- 298.153
+2E-06
412.6754
- 298.154
3 4
= 751.290573 kJ/jam
●
Q = n412.675
298.15
= 0.00064 -12.6 412.675 - 298.15 +1.5624
412.6752
- 298.152
2
+-0.003
412.6753
- 298.153
+2.3E-06
412.6754
- 298.154
3 4
= 19.6573747 kJ/jam
Q1=
= 2046765.694 kJ/jam
*Hout
Tin = 172 = 444.799691 K
Tref = 25 = 298.15 K
●
Q = n444.8
298.15
= 3.43851444.8
18.2964 T + 0.47212 T2 - 1.34E-3 T3 + 1.31E-6 T4dT298.15
= 3.43851 18.2964 444.8 - 298.15 +0.47212
444.82
- 298.152
2
+-0.00134
444.83
- 298.153
+1.3E-06
444.84
- 298.154
3 4
= 38587.763817 kJ/jam
●
Q = n444.8
298.15
= 0.00277444.8
-33.6620 T + 0.47430 T2 - 3.61E-3 T3 + 3.82E-6 T4dT298.15
C6H5NO2
Cp dT
C6H4NO2
Cp dT
Q C6H5NO2 + Q C6H4N2O4 + Q C6H6 + Q H2O + Q C6H5NH2
2. Menghitung Panas Sensibel Keluar Heater, Q2
oCoC
H2O
Cp dT
C6H6
Cp dT
= 0.00277 -33.662 444.8 - 298.15 +0.4743
444.82
- 298.152
2
+-0.00361
444.83
- 298.153
+3.8E-06
444.84
- 298.154
3 4
= 344.89018 kJ/jam
●
Q = n444.8
298.15
= 85.6546444.8
46.9480 T + 0.9896 T2 - 2.3583E-3 T3 + 2.3296E-6 T4 dT298.15
= 85.6546 46.948 444.8 - 298.15 +0.9896
444.82
- 298.152
2
+-0.00236
444.83
- 298.153
+2.3E-06
444.84
- 298.154
3 4
= 2624962.2806 kJ/jam
●
Q = n444.799691
298.15
= 0.03496 39.47 444.8 - 298.15 +0.91277
444.82
- 298.152
2
--0.00211
444.83
- 298.153
+2E-06
444.84
- 298.154
3 4
= 977.494987 kJ/jam
●
Q = n444.799691
298.15
= 0.00064 -12.6 444.8 - 298.15 +1.5624
444.82
- 298.152
2
+-0.003
444.83
- 298.153
+2.3E-06
444.84
- 298.154
3 4
= 104.513437 kJ/jam
Q2=
= 2664976.943 kJ/jam
3. Menghitung Kebutuhan Pemanas, Q3
Q3= Q2 - Q1
= 2664976.943 - 2046765.694
= 618211.24904 kJ/jam
C6H5NH2
Cp dT
C6H5NO2
Cp dT
C6H4N2O4
Cp dT
Q C6H5NO2 + Q C6H4N2O4 + Q C6H6 + Q H2O + Q C6H5NH2
618211.24904
= 909.99 kJ/kg
Sehingga :
= Q3= 618211.24904 kJ/jam= 679.36048642 kg/jam
909.99 kJ/kg
KomponenPanas masuk Panas keluar
(kJ/jam) (kJ/jam)
751.29057282 977.49498658
19.657374656 104.51343721
2015803.1686 2624962.2806
29947.505768 38587.763817
244.07164452 344.89018007
618211.24904 -
Total 2664976.943 2664976.943
B.13. MENARA DISTILASI 1 (D-310)
Fungsi : Memisahkan produk Anilin dan air
Arus 16 139
Qc
Arus 15
170.11 Arus 18Arus 17 106
Qr Arus 21
184
Neraca Energi
Q in = Q out
Menentukan Kondisi Operasi Menara Distilasi
Kebutuhan panas Heater sebesar kJ, panas disupply menggunakan
saturated steam dengan suhu 300oC dengan tekanan 84,7 atm. Dari properties of saturated
water and saturated steam up to 1 atm, stoichiometry 2004
λsteam
Q3 = m.λsteam
Massa steam
λsteam
Neraca Panas Total dalam Heater
Q C6H5NO2
Q C6H4N2O4
Q C6H5NH2
Q H2O
Q C6H6
Q Steam
oC
oCoC
oCMD 2
a. Kondisi Operasi Umpan
Kondisi operasi umpanP = 1 atm = 760 mmHg
Fasa = Cair Jenuh
T = 171.65 = 444.8 K
Komponen (Kmol/jam)xi Pi ki yi α
Pi/P ki.xi Ki/KHK
0.03496455 0.00039228 280.908291 0.36961617 0.00014499 0.51823831
0.0006419 7.2017E-06 6.00805318 0.00790533 5.6932E-08 0.01108406
3.43850839 0.03857794 6189.828 8.14451053 0.31419843 11.4194066
0.00276512 3.1023E-05 6602.63519 8.68767789 0.00026952 12.1809808
85.6545893 0.96099156 542.044627 0.71321661 0.68539514 1
Total 89.1314693 1 1.00000814
b. Kondisi Operasi Puncak Menara
● Dew Point
Kondisi operasi: P = 1 atm = 760 mmHg
T = 138.938 = 412.088 K
Komponen (Kmol/jam)xi Pi ki yi α
Pi/P xi/ki Ki/KHK
C6H5NO2 0.00034965 8.2056E-05 100.116712 0.13173252 0.0006229 0.50294237
C6H4NO2 6.419E-06 1.5064E-06 1.11843303 0.00147162 0.00102366 0.00561852
3.40412331 0.79889252 2630.64015 3.46136862 0.2308025 13.2151803
2.7651E-05 6.4893E-06 3460.22984 4.552934 1.4253E-06 17.3826744
0.85654589 0.20101743 199.061995 0.26192368 0.76746565 1
Total 4.26105292 1 6289.93199 0.99991614
● Bubble Point
Kondisi operasi: P = 1 atm = 760 mmHg
T = 105.977 = 379.127 K
Komponen (Kmol/jam)xi Pi ki yi α
Pi/P ki.xi Ki/KHK
C6H5NO2 0.00034965 8.2056E-05 27.8877234 0.03669437 3.011E-06 0.47740979
C6H4NO2 6.419E-06 1.5064E-06 0.14388051 0.00018932 2.8519E-10 0.00246309
3.40412331 0.79889252 937.021822 1.23292345 0.98497332 16.0408715
2.7651E-05 6.4893E-06 1583.12942 2.08306503 1.3518E-05 27.1015839
0.85654589 0.20101743 58.4146456 0.07686138 0.01545048 1
oC
Trial Kondisi Operasi Umpan
C6H5NO2
C6H4NO2
H2O
C6H6
C6H5NH2
oC
Trial Kondisi Operasi Dew Point Puncak Menara
H2O
C6H6
C6H5NH2
oC
Trial Kondisi Operasi Bubble Point Puncak Menara
H2O
C6H6
C6H5NH2
Total 4.26105292 0.99991644 2578.56589 1.00044033
c. Kondisi Operasi Bawah Menara
● Bubble Point
Kondisi Operasi: P = 1 atm = 760 mmHg
T = 184.022 = 457.172 K
Komponen (Kmol/jam)yi Pi ki yi α
Pi/P ki.xi Ki/KHK
0.03438508 0.00040515 8256.884 10.8643211 0.00440166 10.903206
C6H6 0.00273746 3.2255E-05 8204.1008 10.7948695 0.00034818 10.8335059
0.03461491 0.00040786 303.835999 0.39978421 0.00016305 0.4012151
0.00063548 7.4877E-06 10.5189813 0.01384076 1.0364E-07 0.0138903
84.7980434 0.99914725 757.28955 0.99643362 0.99558391 1
Total 84.8704163 1 17532.6293 1.00049691
● Dew Point
Kondisi Operasi: P = 1 atm = 760 mmHg
T = 184.178 = 457.328 K
Komponen (Kmol/jam)yi Pi ki xi α
Pi/P yi/ki Ki/KHK
0.03438508 0.00040515 8286.12634 10.9027978 3.716E-05 10.8971185
C6H6 0.00273746 3.2255E-05 8225.97914 10.8236568 2.98E-06 10.8180187
0.03461491 0.00040786 396.723398 0.52200447 0.00078133 0.52173256
0.00063548 7.4877E-06 10.5912715 0.01393588 0.0005373 0.01392862
84.7980434 0.99914725 760.396095 1.00052118 0.99862679 1
Total 84.8704163 1 17679.8162 0.99998555
*Condensor
*Penentuan Harga q
Karena umpan masuk pada keadaan titik didih nya (bubble point)
*Menentukan Kebutuhan Reflux Minimum
Dari persamaan Underwood 9.165 :
umpan masuk menara pada keadaan bubble point (titik didih) sehingga q=1
(cair jenuh)
oC
Trial Kondisi Operasi Bubble Point Bawah Menara
H2O
C6H5NO2
C6H4NO2
C6H5NH2
oC
Kondisi Operasi Dew Point Bawah Menara
H2O
C6H5NO2
C6H4NO2
C6H5NH2
maka harga q = 11R
xm
i
idi
(1-q) = Σ((αF*XF)/(αF-θ))
Komponen αatas αbawah α rata-rata
0.47740979 0.4012151 0.43765741
0.00246309 0.0138903 0.00584919
16.0408715 10.903206 13.2248602
27.1015839 10.8335059 17.1349108
1 1 1
Total 44.6223283 23.1518173 31.8032776
Trial θ
θ Hasil
2 -0.91561
8.98 0.000
Perhitungan Reflux minimum (Rmin)
Rmin +1= Σ((αD*XD)/(αD-θ))
= ((13,2221*0,7975)/(13,2221-8,454))+((17,4043*0,0007)/(17,4043-8,454))+
((1315,6591*0,0012)/(1315,6591-8,454))+((1*0,2007)/(1-8,454))
= 2.4676305056
R min = 2.4676305056 - 1
= 1.4676305056
Jadi nilai refluks minimum sebesar
Rm = 1.2 Rm - 1.5 Rm
diambil R operasi = 1.3 = 1.90791966
menghitung Lo dan V
Lo = R x D V = Lo + D
= 1.90791966 x 4.26105292 = 8.12974662 x 4.26105292
= 8.12974662 kmol/jam = 34.6412806 kmol/jam
L' = Lo + F V' = V
= 8.12974662 + 89.1314693 = 34.6412806 kmol/jam
= 97.2612159 kmol/jam
a. Komposisi Cairan Reflux, Lo
● = yid x Lo
= 0.79889 x 8.12974662 = 6.49479378 kmol/jam
= 116.906288 kg/jam
● = yid x Lo
C6H5NO2
C6H4NO2
H2O
C6H6
C6H5NH2
H2O
C6H5NH2
= 0.20102 x 8.12974662 = 1.63422075 kmol/jam
= 151.982529 kg/jam
● = yid x Lo
= 8.2E-05 x 8.12974662 = 0.0006671 kmol/jam
= 0.08205276 kg/jam
● = yid x Lo
= 1.5E-06 x 8.12974662 = 1.2247E-05 kmol/jam
= 0.00205749 kg/jam
● = yid x Lo
= 6.5E-06 x 8.12974662 = 5.2756E-05 kmol/jam
= 0.00411498 kg/jam
Jadi:
Lo = 268.977043 kg/jam
b. Komposisi Uap Masuk Kondensor, V
● = yid x V
= 0.79889 x 34.6412806 = 27.67466 kmol/jam
= 498.14388 kg/jam
● = yid x V
= 0.20102 x 34.6412806 = 6.96350108 kmol/jam
= 647.60560061142 kg/jam
● = yid x V
= 8.2E-05 x 34.6412806 = 0.00284253 kmol/jam
= 0.34963114 kg/jam
● = yid x V
= 1.5E-06 x 34.6412806 = 5.2185E-05 kmol/jam
= 0.00876708 kg/jam
● = yid x V
= 6.5E-06 x 34.6412806 = 0.0002248 kmol/jam
= 0.01753416 kg/jam
Jadi:
V = 1146.1254126918 kg/jam
C6H5NO2
C6H4N2O4
C6H6
H2O
C6H5NH2
C6H5NO2
C6H4N2O4
C6H6
c. Komposisi Cairan Masuk Reboiler, L'(Arus 19)
● = xib x L'
= 0.00041 x 97.2612159 = 0.03940519 kmol/jam
= 0.70929346 kg/jam
● = xib x L'
= 0.00041 x 97.2612159 = 0.03966857 kmol/jam
= 4.87923406 kg/jam
● = xib x L'
= 7.5E-06 x 97.2612159 = 0.00072826 kmol/jam
= 0.1223479 kg/jam
● C6H6 = xib x L'
= 3.2E-05 x 97.2612159 = 0.00313713 kmol/jam
= 0.24469579 kg/jam
● = xib x L'
= 0.99915 x 97.2612159 = 97.1782767 kmol/jam
= 9037.5797370994 kg/jam
Jadi:
L' = 9043.5353083075 kg/jam
d. Komposisi Uap yang dikembalikan ke Menara, V'
● = xib x V'
= 0.00041 x 34.6412806 = 0.01403485 kmol/jam
= 0.25262725 kg/jam
● = xib x V'
= 0.00041 x 34.6412806 = 0.01412865 kmol/jam
= 1.7378244204489 kg/jam
● = xib x V'
= 7.5E-06 x 34.6412806 = 0.00025938 kmol/jam
= 0.04357634 kg/jam
● C6H6 = xib x V'
= 3.2E-05 x 34.6412806 = 0.00111734 kmol/jam
= 0.08715268 kg/jam
● = xib x V'
= 0.99915 x 34.6412806 = 34.6117404 kmol/jam
= 3218.8918526005 kg/jam
Jadi:
V' = 3220.9258806132 kg/jam
H2O
C6H5NO2
C6H4NO2
C6H5NH2
H2O
C6H5NO2
C6H4NO2
C6H5NH2
Perhitungan Neraca Panas pada Kondensor
a. Panas Laten Penguapan (ΔHv)
Untuk menghitung entalpi panas penguapan (ΔHv) digunakan Persamaan Watson:
=1 - 0.38 (Pers 4.19 Smith Van Ness, 2005)
1 -
dimana: = Panas laten penguapan pada titik didih normal (kJ/kmol)
=
= (K)
= (K)
= Titik didih normal komponen (K)
= Suhu tertentu
= 138.938 = 412.088 K
●
= x1 - 0.38
1 -
= 30.75 x1 - 412.088 562.16 0.38
1 - 353.24 562.16
= 27.1172826 kJ/kmol
ΔHv = 27.674659983 kmol/jamx 27.1172826 kJ/kmol = 750.46157523 kJ/jam
●
ΔH2 = x1 - 0.38
1 -
= 86.92 x1 - 412.088 972.15 0.38
1 - 457.25 972.15
= 89.7417691 kJ/kmol
ΔHv = 6.9635010818 kmol/jamx 89.7417691 kJ/kmol = 624.91690597 kJ/jam
● C6H5NO2
= x1 - 0.38
1 -
= 44.08 x1 - 412.088 719 0.38
1 - 483.95 719
= 48.7826909 kJ/kmol
ΔHv = 0.0028425296 kmol/jamx 48.7826909 kJ/kmol = 0.1386662426 kJ/jam
● C6H4N2O4
= x1 - 0.38
1 -
= 61.56 x1 - 412.088 803 0.38
ΔH2 Tr2
ΔH1 Tr1
ΔH1
ΔH2 Panas laten penguapan pada suhu T2 (kJ/kmol)
Tr2 T2/TC
Tr1 T1/TC
T1
T2
oC
H2O
ΔH2 ΔH1
Tr2
Tr1
ΔH2
C6H5NH2
ΔH1
Tr2
Tr1
ΔH2
ΔH2 ΔH1
Tr2
Tr1
ΔH2
ΔH2 ΔH1
Tr2
Tr1
ΔH2
= 61.56 x1 - 572 803
= 75.1823537 kJ/kmol
ΔHv = 5.2185E-05 kmol/jamx 75.1823537 kJ/kmol = 0.003923391 kJ/jam
● C6H6
= x1 - 0.38
1 -
= 40.68 x1 - 412.088 647.4 0.38
1 - 373.15 647.4
= 38.3804182 kJ/kmol
ΔHv = 5.275619E-05 kmol/jamx 38.3804182 kJ/kmol = 0.0020248046 kJ/jam
Jadi:
= 1375.5230956 kJ/jam
b.
●
Q = n412.088
298.15
= 27.6747412.088
32.243 T + 1.923E-3 T2 + 1.055E-5 T3 - 3.596E-9 T4dT298.15
= 27.6747 32.243 412.088 - 298.15 +0.00192
412.0882
- 298.152
2
+1.1E-05
412.0883
- 298.153
+-4E-09
412.0884
- 298.154
3 4
= 107532.44969 kJ/jam
●
Q = n412.088
298.15
= 6.9635412.088
-31.3860 T + 0.4746 T2 - 3.11E-4 T3 + 8.524E-8 T4 - 5.0524E-12 T5dT298.15
= 6.9635 -22.062 412.088 - 298.15 +0.57313
412.0882
- 298.152
2
+-0.00046
412.0883
- 298.153
+-2E-07
412.0884
- 298.154
3 4
+-3E-11
412.0885
- 298.155
5
ΔH2
ΔH2 ΔH1
Tr2
Tr1
ΔH2
Q2
Panas Sensibel Gas Masuk Kondensor, Q3
H2O
Cp dT
C6H5NH2
Cp dT
= 197152.91997 kJ/jam
●
Q = n412.088
298.15
= 0.00284412.088
-31.3860 T + 0.4746 T2 - 3.11E-4 T3 + 8.524E-8 T4 - 5.0524E-12 T5dT298.15
= 0.00284 -16.202 412.088 - 298.15 +0.56182
412.0882
- 298.152
2
+-0.00039
412.0883
- 298.153
+-1E-07
412.0884
- 298.154
3 4
+-1E-12
412.0885
- 298.155
5
= 77.059924235 kJ/jam
●
Q = n412.088
298.15
= 5.2E-05412.088
-31.3860 T + 0.4746 T2 - 3.11E-4 T3 + 8.524E-8 T4 - 5.0524E-12 T5dT298.15
= 5.2E-05 18.148 412.088 - 298.15 +0.56182
412.0882
- 298.152
2
+-0.00039
412.0883
- 298.153
+1E-07
412.0884
- 298.154
3 4
+-1E-12
412.0885
- 298.155
5
= 1.0243805106 kJ/jam
●
Q = n412.088
298.15
= 0.00022412.088
-31.3860 T + 0.4746 T2 - 3.11E-4 T3 + 8.524E-8 T4 - 5.0524E-12 T5dT298.15
= 0.00022 -31.386 412.088 - 298.15 +0.4746
412.0882
- 298.152
2
+-0.00031
412.0883
- 298.153
+8.5E-08
412.0884
- 298.154
3 4
+-5E-12
412.0885
- 298.155
5
= 2.598833033 kJ/jam
Jadi:
C6H5NO2
Cp dT
C6H4N2O4
Cp dT
C6H6
Cp dT
= 304766.05280178 kJ/jam
c.
●
Q = n379.127
298.15
= 6.49479379.127
18.2964 T + 0.47212 T2 - 1.34E-3 T3 + 1.31E-6 T4dT298.15
= 6.49479 18.2964 379.127 - 298.15 +0.47212
379.1272
- 298.152
2
+-0.00134
379.1273
- 298.153
+1.3E-06
379.1274
- 298.154
3 4
= 39801.847398 kJ/jam
●
Q = n379.127
298.15
= 1.63422379.127
46.9480 T + 0.9896 T2 - 2.3583E-3 T3 + 2.3296E-6 T4 dT298.15
= 1.63422 46.948 379.127 - 298.15 +0.9896
379.1272
- 298.152
2
+-0.00236
379.1273
- 298.153
+2.3E-06
379.1274
- 298.154
3 4
= 26744.108627 kJ/jam
● C6H5NO2
Q = n379.127
298.15
= 0.00067379.127
18.2964 T + 0.47212 T2 - 1.34E-3 T3 + 1.31E-6 T4dT298.15
= 0.00067 39.473 379.127 - 298.15 +0.91277
379.1272
- 298.152
2
+-0.00211
379.1273
- 298.153
+2E-06
379.1274
- 298.154
3 4
= 9.9730113758 kJ/jam
● C6H4N2O4
Q = n379.127
298.15
= 1.2E-05379.127
18.2964 T + 0.47212 T2 - 1.34E-3 T3 + 1.31E-6 T4dT298.15
Q3
Panas Sensibel Cairan Reflux, Q4
H2O
Cp dT
C6H5NH2
Cp dT
Cp dT
Cp dT
= 1.2E-05 -12.635 379.127 - 298.15 +1.5624
379.1272
- 298.152
2
+-0.003
379.1273
- 298.153
+2.3E-06
379.1274
- 298.154
3 4
= 0.2601014864 kJ/jam
● C6H6
Q = n379.127
298.15
= 5.3E-05379.127
18.2964 T + 0.47212 T2 - 1.34E-3 T3 + 1.31E-6 T4dT298.15
= 5.3E-05 -33.662 379.127 - 298.15 +0.4743
379.1272
- 298.152
2
+-0.00361
379.1273
- 298.153
+3.8E-06
379.1274
- 298.154
3 4
= 2.9617430076 kJ/jam
Jadi:
= 66559.1508806402 kJ/jam
d.
●
Q = n379.127
298.15
= 21.1799379.127
18.2964 T + 0.47212 T2 - 1.34E-3 T3 + 1.31E-6 T4dT298.15
= 21.1799 18.2964 379.127 - 298.15 +0.47212
379.1272
- 298.152
2
+-0.00134
379.1273
- 298.153
+1.3E-06
379.1274
- 298.154
3 4
= 129795.93062 kJ/jam
●
Q = n379.127
298.15
= 5.32928379.127
46.9480 T + 0.9896 T2 - 2.3583E-3 T3 + 2.3296E-6 T4 dT298.15
= 5.32928 46.948 379.127 - 298.15 +0.9896
379.1272
- 298.152
2
+-0.00236
379.1273
- 298.153
+2.3E-06
379.1274
- 298.154
Cp dT
Q4
Panas Sensibel Cairan Produk Distilat, Q5
H2O
Cp dT
C6H5NH2
Cp dT
+3
379.127 - 298.15 +4
379.127 - 298.15
= 87213.953488 kJ/jam
● C6H5NO2
Q = n379.127
298.15
= 0.00218379.127
18.2964 T + 0.47212 T2 - 1.34E-3 T3 + 1.31E-6 T4dT298.15
= 0.00218 39.473 379.127 - 298.15 +0.91277
379.1272
- 298.152
2
+-0.00211
379.1273
- 298.153
+2E-06
379.1274
- 298.154
3 4
= 32.522517853 kJ/jam
● C6H4N2O4
Q = n379.127
298.15
= 4E-05379.127
18.2964 T + 0.47212 T2 - 1.34E-3 T3 + 1.31E-6 T4dT298.15
= 4E-05 -12.635 379.127 - 298.15 +1.5624
379.1272
- 298.152
2
+-0.003
379.1273
- 298.153
+2.3E-06
379.1274
- 298.154
3 4
= 0.8482047112 kJ/jam
● C6H6
Q = n379.127
298.15
= 0.00017379.127
18.2964 T + 0.47212 T2 - 1.34E-3 T3 + 1.31E-6 T4dT298.15
= 0.00017 -33.662 379.127 - 298.15 +0.4743
379.1272
- 298.152
2
+-0.00361
379.1273
- 298.153
+3.8E-06
379.1274
- 298.154
3 4
= 9.6584006788 kJ/jam
Jadi:
= 217052.91322894 kJ/jam
e.
= + - +
= 22529.511788 kJ/jam
Cp dT
Cp dT
Cp dT
Q5
Panas yang dilepas oleh Pendingin Kondensor, Qc
Qc Q2 Q3 Q4 Q5
Dari App A.2 Geankoplis, 2003 diperoleh Cp ai 0.9987
= 4.17866
Q = m . Cp. ΔT
=Cp. ΔT
=22529.5117878316
= 269.57811741723kg/jam4.17866 ( 45 - 25 )
Perhitungan Neraca Panas pada Reboiler
a.
= 2664976.9430349 kJ/jam
b.
●
Q = n457.172
298.15
= 0.03439457.172
18.2964 T + 0.47212 T2 - 1.34E-3 T3 + 1.31E-6 T4dT298.15
= 0.03439 18.2964 457.172 - 298.15 +0.47212
457.1722
- 298.152
2
+-0.00134
457.1723
- 298.153
+1.3E-06
457.1724
- 298.154
3 4
= 419.68572387 kJ/jam
●
Q = n457.172
298.15
= 84.798457.172
46.9480 T + 0.9896 T2 - 2.3583E-3 T3 + 2.3296E-6 T4 dT298.15
= 84.798 46.948 457.172 - 298.15 +0.9896
457.1722
- 298.152
2
+-0.00236
457.1723
- 298.153
+2.3E-06
457.1724
- 298.154
3 4
= 6566962.5765 kJ/jam
●
Sebagai pendingin digunakan air pada suhu 25oC dan tekanan 1 atm.
Diperkirakan air keluar pada suhu 45oC.
kkal/kgoC
kJ/kgoC
mc
Qc
Panas Sensibel Cairan Masuk MD , Q1
Panas sensibel masuk MD 2 sama dengan panas sensibel cairan keluaran Heater.
Q1
Panas Sensibel Cairan Produk Bawah, Q6
H2O
Cp dT
C6H5NH2
Cp dT
C6H5NO2
Q = n457.171816
298.15
= 0.03461 39.47 457.172 - 298.15 +0.91277
457.1722
- 298.152
2
+-0.00211
457.1723
- 298.153
+2E-06
457.1724
- 298.154
3 4
= 1056.07952 kJ/jam
●
Q = n457.171816
298.15
= 0.00064 -12.6 457.172 - 298.15 +1.5624
457.1722
- 298.152
2
+-0.003
457.1723
- 298.153
+2.3E-06
457.1724
- 298.154
3 4
= 27.6725506 kJ/jam
●
Q = n457.171816
298.15
= 0.00274 -33.7 457.172 - 298.15 +0.4743
457.1722
- 298.152
2
+-0.00361
457.1723
- 298.153
+3.8E-06
457.1724
- 298.154
3 4
= 384.281942 kJ/jam
Jadi:
= 6568850.2963 kJ/jam
c.
= + + -
= 4143455.7782504
4143455.7783
= 909.99 kJ/kg
Sehingga :
= = 4143455.77825042 kJ/jam= 4553.2981442 kg/jam
909.99 kJ/kg
Cp dT
C6H4NO2
Cp dT
C6H6
Cp dT
Q6
Panas yang dibutuhkan oleh Pemanas Reboiler, Qrb
Qrb Q5 Q6 Qc Q1
Kebutuhan panas Heater sebesar kJ, panas disupply menggunakan
saturated steam dengan suhu 300oC dengan tekanan 1 atm. Dari properties of saturated
water and saturated steam up to 1 atm, stoichiometry 2004
λsteam
Qr = m.λsteam
Massa steam Qr
λsteam
Tabel Neraca Panas Menara Dist(D-330)
KomponenPanas masuk Panas keluar (kJ/jam)
(kJ/jam) Arus Arus
977.49498658 32.522517853 1056.0795209
104.51343721 0.8482047112 27.672550565
38587.763817 129795.93062 419.68572387
344.89018007 9.6584006788 384.28194167
2624962.2806 87213.953488 6566962.5765
Q pendingin - 22529.511788 -
4143455.7783 - -
Total 6808432.7213239582.42502 6568850.2963
6808432.72128532
B.14 COOLER
Fungsi : Mendinginkan gas produk keluar reaktor
Tujuan : Menghitung kebutuhan pendingin
25
184 30
Qc 45
Neraca Energi
Q in = Q out
= +
dimana: = Panas sensibel gas keluar reaktor
= Panas yang diserap oleh pendingin
= Panas sensibel cairan keluar cooler 1
Untuk menghitug panas masing-masing arus digunakan persamaan:
dimana:
= 6568850.2963 kJ/jam
Komposisi arus 6:
= 4.26010317 kg/jam = 0.03463499 kmol/jam
= 0.10725335 kg/jam = 0.00063841 kmol/jam
= 0.6192992 kg/jam = 0.03440551 kmol/jam
Q C6H5NO2
Q C6H4N2O4
Q H2O
Q C6H6
Q C6H5NH2
Q steam
oC
Q1 Q2
oC oC
oC
Q1 Q2 Q3
Q1
Q3
Q2
1. Panas Sensibel Cairan Masuk, Q1
Panas sensibel yang masuk Cooler sama dengan panas sensibel cairan yang keluar MD
Q1
2. Panas Sensibel gas keluar, Q2
C6H5NO2
C6H4N2O4
H2O
C6H6 = 0.21450671 kg/jam = 0.00275009 kmol/jam
= 7890.79221 kg/jam = 84.847228 kmol/jam
●
Q = n457.172
298.15
= 0.03441457.172
18.2964 T + 0.47212 T2 - 1.34E-3 T3 + 1.31E-6 T4dT298.15
= 0.03441 18.2964 457.172 - 298.15 +0.47212
457.1722
- 298.152
2
+-0.00134
457.1723
- 298.153
+1.3E-06
457.1724
- 298.154
3 4
= 1951.0775673 kJ/jam
●
Q = n457.172
298.15
= 84.8472457.172
46.9480 T + 0.9896 T2 - 2.3583E-3 T3 + 2.3296E-6 T4 dT298.15
= 84.8472 46.948 457.172 - 298.15 +0.9896
457.1722
- 298.152
2
+-0.00236
457.1723
- 298.153
+2.3E-06
457.1724
- 298.154
3 4
= 2838811.581 kJ/jam
● C6H6
Q = n457.172
298.15
= 0.00275457.172
46.9480 T + 0.9896 T2 - 2.3583E-3 T3 + 2.3296E-6 T4 dT298.15
= 0.00275 -33.662 457.172 - 298.15 +0.4743
457.1722
- 298.152
2
+-0.00361
457.1723
- 298.153
+3.8E-06
457.1724
- 298.154
3 4
= 386.05369457 kJ/jam
●
Q = n457.171816
298.15
= 0.03463 39.47 457.172 - 298.15 +0.91277
457.1722
- 298.152
2
+-0.00211
457.1723
- 298.153
+2E-06
457.1724
- 298.154
C6H5NH2
H2O
Cp dT
C6H5NH2
Cp dT
Cp dT
C6H5NO2
Cp dT
+3
457.172 - 298.15 +4
457.172 - 298.15
= 1056.69207 kJ/jam
●
Q = n457.171816
298.15
= 0.00064 -12.6 457.172 - 298.15 +1.5624
457.1722
- 298.152
2
+-0.003
457.1723
- 298.153
+2.3E-06
457.1724
- 298.154
3 4
= 115.906697 kJ/jam
Jadi:
= 2842321.311 kJ/jam
= -
= 6568850.2963 - 2842321.311 = 3726528.9852 kJ/jam
Dari App A.2 Geankoplis, 2003 diperoleh Cp ai 0.9987
= 4.17866
Q = m . Cp. ΔT
=Cp. ΔT
=3726528.98522229
= 44589.9884kg/jam4.17866 ( 45 - 25 )
(E-221)
KomponenPanas masuk Panas keluar
(kJ/jam) (kJ/jam)
1056.0795209 1056.692069
27.672550565 115.90669687
6566962.5765 2838811.581
Q C6H6 384.28194167 386.05369457
419.68572387 1951.0775673
Q pendingin - 3726528.9852
Total 6568850.2963 6568850.2963
C6H4N2O4
Cp dT
Q2
4. Panas yang diserap oleh Pendingin, Qc
Qc Q1 Q2
Sebagai pendingin digunakan air pada suhu 25oC dan tekanan 1 atm.
Diperkirakan air keluar pada suhu 45oC.
kkal/kg.oC
kJ/kgoC
mc
Qc
Tabel Neraca Panas Cooler 1
Q C6H5NO2
Q C6H4N2O4
Q C6H5NH2
Q H2O
Komponen
Neraca Massa (kg/jam)
Arus 1Arus 2Arus 3Arus 4Arus 5Arus 6Arus 7Arus 8Arus 9Arus 10Arus 11Arus 12Arus 13Arus 14Arus 15Arus 16Arus 17Arus 18
0 0 #################################
0 0 #################################
0 0 #################################
0 0 #################################
###### 0 0 0 0 0 ############ 0 0
###### 0 0 0 0 0 ############ 0 0
0 0 0 0 0 0 0 ###############
Total #######################################
C6H5NO2
C6H4N2O4
H2O
C6H6
H2
CH4
C6H5NH2
Komponen
Neraca Massa (kg/jam)
Arus 1 Arus 2 Arus 3 Arus 4 Arus 5 Arus 6 Arus 7 Arus 8
0 0 ### ### ### 2687.9000 ### ###
0 0 10.7840 10.7840 10.7840 2.6960 10.7840 10.7840
0 0 10.7840 10.7840 10.7840 2.6960 10.7840 10.7840
0 0 10.7840 10.7840 10.7840 2.6960 10.7840 10.7840
524.4683 524.4683 0 0 0 0 0 524.4683
0.0052 0.0052 0 0 0 0 0 0.0052
0 0 0 0 0 0 0 0
Total 524.4735 524.4735 10783.95 10783.952 10783.952 2695.9880 10783.952 11308.426
C6H5NO2
C6H4N2O4
H2O
C6H6
H2
CH4
C6H5NH2
Neraca Massa (kg/jam)
Arus 9 Arus 10 Arus 11 Arus 12 Arus 13 Arus 14 Arus 15 Arus 16 Arus 17 Arus 18
215.0320 215.0320 215.0320 4.3006 210.7314 4.3006 0.0430 0.0430 4.2576
10.7840 10.7840 10.7840 0.1078 10.6761 0.1078 0.0011 0.0011 0.1068
3094.6576 3094.6576 3094.6576 61.8932 3032.7644 61.8932 61.2742 61.2742 0.6189
10.7840 10.7840 10.7840 0.2157 10.5683 0.2157 0.0022 0.0022 0.2135
10.4894 10.4894 10.4894 0 10 0 0 0 0
0.0052 0.0052 0.0052 0 0.0052 0 0 0 0
7966.6735 7966.6735 7966.6735 7965.8768 0.7967 7965.8768 79.6588 79.6588 7886.218
11308.426 11308.426 11308.426 8032.3941 3265.5368 8032.3941 140.97923 140.9792 7891.4149
Neraca Massa (kg/jam)
Arus 19