MASALAH PEMBUANGAN BAYI

8/8/2019 MASALAH PEMBUANGAN BAYI

1/34

1.0Pengenalan

Setiap keluarga mempunyai nilai dan maruah yang dipertahankan melalui peranan

yang diharapkan daripada ahli-ahli keluarga. Keharmonian berkeluarga dicapai melalui

hubungan baik antara semua ahli keluarga. Hubungan ini merangkumi perhubungan

spiritual (agama), emosi seperti kasih saying, sifat hormat-menghormati, bertanggungjawab,

berpendidikan serta sifat-sifat kebendaan (pakaian, makanan, rumah dan sebagainya). Oleh

itu, institusi keluarga adalah institusi yang terpenting dalam proses pembentukan individu

yang sihat rohani dan jasmaninya, lagi berilmu dan bermoral.

Dalam arus pembangunan masa kini, bentuk dan fungsi institusi keluarga telah

banyak berubah. Peranan institusi keluarga pula dipindahkan kepada agen-agen sosialisasi

lain seperti sekolah, polis, pejabat agama, pusat-pusat pemulihan, dan orang gaji. Agen-

agen ini, bagaimanapun tidak dapat memenuhi peranan institusi keluarga. Perhubungan

spiritual contohnya tidak mungkin dapat disempurnakan oleh institusi bukan kekeluargaan.

Kekosongan jiwa boleh menimbulkan berbagai masalah sosial serius.

Jesteru itu kajian tentang keluarga bermasalah menjadi boleh mengenalpasti ciri-

ciri masalah dan faktor-faktor penyumbang kepada masalah, agar langkah-langkah

memantapkan institusi keluarga dapat disarankan.1.1Latar Belakang Kajian

Rancangan pembangunan di peringkat negara maupun di peringkat negeri

mengharapkan kemajuan ekonomi dan sosial yang positif. Bagaimanapun perlaksanaan

rancangan rancangan pembangunan telah mengubah peranan institusi keluarga. Pada

mulanya rancangan pembangunan telah membuka peluang pekerjaan kepada ahli keluarga.

Ramai wanita dan rakyat di luar bandar mendapat pekerjaan dalam sektor perkilangan dan

sektor awam. Penambahan pekerjaan dikalangan wanita memerlukan tugas-tugas ibu-bapa

dipindahkan kepada atau dibantu oleh agen-agen sosialisasi seperti jiran, orang gaji dan ibu-

bapa. Akhirnya banyak masalah sosial timbul akibat pemindahan peranan keluarga ini.

Begitu juga program yang dilaksanakan melalui media massa dan elektronik. Padaawalnya program ini bermatlamat untuk menyebar maklumat-maklumat dan pengetahuan

kepada masyarakat. Bagaimanapun terdapat juga rancangan atau halaman yang

meninggalkan kesan negatif. Rancangan berunsur keganasan contohnya, telah memberi

kesan negatif kepada anak-anak. Masalah sosial akhirnya menjadi fenomena yang timbul

akibat proses pembangunan yang ditumpukan kepada pembangunan fizikal. Pembangunan

sosial yang dilaksanakan pula , kurang memberi kesan positif kepada masyarakat.

Oleh kerana fahaman agama penting dalam proses pembentukan keluarga, di

Malaysia dan di negeri Johor, beberapa enakmen diluluskan bagi mengawal pembentukan

institusi keluarga (Lampiran A). Kajian Jamilah Ariffin (1992: 149-162) telah menjelaskan dan

menilai hal-hal pentadbiran Enakmen Keluarga yang digunapakai di Semenanjung Malaysia,

Sabah dan Serawak. Secara ringkasnya kajian itu menyebut bahawa pembentukan keluargaIslam adalah bidang-kuasa dan tanggungjawab kerajaan negeri dan ditadbir di bawah The

Family Law Enactment . Pembentukan keluarga bukan Islam pula menggunapakai The Law

Reform (Marriage and Divorce) (Amendmend) Act, 1980 ( Act A498).

Bagi negeri Johor, selain daripada Enakmen yang disebut di atas, kerajaan negeri

telah meluluskan Enakmen No 2, 1997 Yayasan Pembangunan Keluarga Darul Tazim dan


2/34

telah digunapakai mulai 1 Julai, 1998. Di antara fungsi Yayasan yang berkaitan dengan

kajian ini ialah membantu dan melaksanakan matlamat bagi membentukmasyarakat harmoni, bahagia, sejahtera , penyayang dengan:a.mengukuhkan institusi keluargab. membawa wanita dalam arus pembangunan dan

c.menangani masalah sosial. (Enakmen Yayasan Pembangunan KeluargaDarul Tazim, 1998)

Bagi pengisian program yang dipertanggungjawab kepada Yayasan, kajian

Pemantapkan Institusi Keluarga Johor ini dijalankan sebagai suatu usaha ke arah mengawal

berlakunya aspek-aspek kritikal yang di alami oleh keluarga bermasalah di negeri Johor.1.2Penyataan Masalah

Keluarga adalah sebuah institusi sosial asas yang memainkan peranan penting di

dalam membentuk sahsiah dan perilaku seseorang individu. Perkembangan pemikiran,

emosi dan juga tingkahlaku seseorang bermula di dalam suasana kekeluargaan sejak

peringkat bayi lagi. Pembentukan moral anak-anak diperolehi melalui peniruan dan boleh

juga dipelajari secara formal atau tidak formal.

Akibat pekerjaan di luar rumah, hubungan ahli keluarga pada masa ini bersifat

individualistik dan egoistik kerana mengejar kejayaan kerjaya. Kos kehidupan juga

meningkat sehingga kedua-dua ibu dan bapa perlu bekerja. Dalam banyak kes ahli keluarga

juga perlu bekerja lebih masa bagi menampung perbelanjaan keluarga. Pemeliharaan dan

pendidikan anak-anak terabai.

Semua ibu dan bapa pada hakikatnya mengasihani anak-anak mereka dan menaruh

cita-cita yang tinggi untuk menikmati kehidupan berkeluarga secara harmuni dan bahagia.

Senario mengejar perbelanjaan harian ini bagaimanapun telah menimbulkan tekanan emosi

dikalangan ibu-bapa. Penceraian, penderaan dan kes juvana boleh berlaku akibat tekanan

emosi yang tinggi di samping sikap tidak sabar di kalangan ibu-bapa.

Walaupun pelbagai usaha telah dan sedang dibuat untuk mengatasi masalah dalam

keluarga, statistik jelas menunjukkan keadaan sebaliknya. Kemungkinannya, program dan

tindakan menangani masalah adalah terlalu umum seperti ceramah, perjumpaan dengan ibu

bapa dan nasihat yang diselitkan semasa majlis diadakan. Selain daripada itu, tiada

penilaian secara formal dibuat untuk mengukur keberkesanan program.

Mengikut perangkaan yang dikeluarkan oleh Bahagian Undang-Undang Keluarga

Jabatan Agama Islam Negeri Johor, keluarga yang bermasalah ialah keluarga yang

menghadapi masalah penceraian. Pada tahun 1998, terdapat 1,351 kes keluarga yang

bercerai di mana ianya menunjukkan peningkatan berbanding dengan tahun sebelumnya

yang terdapat 1161 kes. Masalah penceraian boleh meninggalkan kesan negatif kepada

sesebuah keluarga. Selain daripada Jabatan Agama Islam Negeri Johor, Biro Bantuan

Guaman juga menerima banyak permohonan menuntut cerai. Menurut perangkaan yang

dikeluarkan mereka pada tahun 1997 terdapat 32 kes penceraian yang berlaku dan bilangan

kes ini meningkat kepada 44 kes pada tahun berikutnya.

Jabatan Kebajikan Masyarakat Negeri Johor pula melaporkan terdapat 50 kes

keganasan rumahtangga yang berlaku di negeri Johor. Kaum Melayu mempunyai bilangan

kes yang tertinggi iaitu 19 kes, diikuti oleh kaum Cina dan India masing-masing sebanyak 15

kes dan lain-lain kaum hanya satu kes. Ini menunjukkan satu peningkatan kerana pada2


3/34

tahun 1996 hanya terdapat 28 kes yang dilapurkan. Daerah Johor Bahru merupakan

daerah yang tertinggi sekali mempunyai laporan kes keganasan rumahtangga iatu sebanyak

34 kes untuk tahun 1996 dan 1997.

Kes keganasan rumahtangga ini bukan sahaja melibatkan penderaan fizikal seperti

memukul, menampar tetapi juga penderaan seksual kepada kanak-kanak. Biasanya yang

menjadi mangsa ialah anak sendiri, adik atau kakak dan saudara mara yang tinggalbersama dalam keluarga tersebut. Keadaan hidup yang tidak teratur merupakan punca

utama berlakunya penderaan seksual.

Dalam tahun 1997, terdapat 108 kes penderaan kanak-kanak yang dilaporkan

kepada Jabatan Kebajikan Masyarakat, Johor. Bagi tahun yang sama, dianggarkan

banyak lagi kes penderaan kanak-kanak yang tidak dilaporkan. Kaum Melayu

mencatatkan kes penderaan tertinggi iaitu sebanyak 75 kes, diikuti oleh kaum Cina

sebanyak 16 kes dan kaum India sebanyak 17 kes. Ini menunjukkan bahawa kaum

Melayu mempunyai institusi keluarga yang sering bermasalah. Daerah Johor Bahru

mencatatkan kes tertinggi iaitu sebanyak 33 kes dan selebihnya di daerah- daerah lain di

negeri Johor.

Beberapa hipotesis tentang keluarga bermasalah di Johor adalah seperti berikut:i.

Tahap pendidikan yang rendah menyebabkan ketua keluarga tidak

mempunyai pekerjaan tetap. Pekerjaan sampingan /luar musim

memerlukan masa yang tidak menentu sehingga pemeliharan dan

pendidikan anak-anak terabai.ii.

Ahli keluarga ramai, pendapatan keluarga rendah dan kelulusan

akademik tidak tinggi. Keluarga bermasalah juga tinggal dalam

persekitaran yang sesak serta kurang sihat.iii.

Ketua keluarga yang berpendapatan rendah maupun berpendapatan pertengahan

mengalami tekanan emosi akibat kos hidup yang tinggi di bandar, dimana mereka bekerja.Tekanan emosi dan pendapatan yang rendah menjadi punca masalah keluarga.iv.

Anak-anak keluarga bermasalah tidak mendapat sokongan spiritual yang sempurna

kerana ibu-bapa sebok bekerja. Kekosongan jiwa kanak- kanak dan remaja boleh

menyumbang kepada kes juvana.v.Keluarga mithali sebaliknya mempunyai sikap positif dan tidakmengabaikan pendidikan akademik dan agama dan akhlak anak-anak.Mereka juga berjaya dalam banyak aspek kehidupan.Kajian ini berasaskan hipotesis di atas adalah bertepatan pada masa negaradilanda oleh masalah sosial yang berpunca daripada masalah keluarga.

1.3Matlamat dan Objektif KajianMatlamat kajian ini ialah menyediakan program-program yang sesuai untukmemantapkan institusi keluarga Johor Darul Tazim.

Pengisian program adalah berpandukan kepada kekekuatan ciri-ciri keluarga mithali

Johor. Peserta program diasaskan kepada profil utama keluarga bermasalah. Tujuan program

sebegini disarankan ialah bagi mengawal berlakunya masalah keluarga. Program pencegahan

ini lebih berekonomi dilaksanakan kerana sudah banyak program yang pernah dilaksanakan

bagi mengatasi keluarga bermasalah, namun ianya kurang berkesan.


4/34

Sehubungan dengan itu, objektif kajian adalah seperti berikut:

i.Mengenalpasti profil keluarga bermasalah setiap daerah di Johorii.

Mengenalpasti faktor-faktor penyumbang masalah keluarga mengikutjenis masalah yang kritikal di Johor.iii.Mengenalpasti profil dan ciri-ciri kekuatan keluarga mithali Johoriv.Mencadangkan program-program bagi memantapkan institusi keluarga.1.4Skop KajianMasalah keluarga secara umumnya bersifat berturutan. Terdapat banyak sekalimasalah keluarga yang pernah diketengahkan seperti dibincangkan dalam kajianliteratur dalam Bab 2. Perbincangan dengan pihak Yayasan memutuskan bahawa

kajian ini ditumpukan kepada lima masalah keluarga iaitu: Penceraian, Penderaan isteri,

Penderaan anak, Keluarga tunggal, Keluarga yang terlibat dengan kes juvana.Responden dipilih daripada lapan daerah di negeri Johor iaitu Johor Bahru, Pontian,

Mersing, Kota Tinggi, Batu Pahat, Segamat, Kluang dan Muar.1.5Kepentingan Kajian

Hasil kajian dapat digunakan oleh pelbagai pihak yang berkaitan khususnya

institusi keluarga bermasalah melalui program-program yang dikemukakan. Di samping

itu, ia diharap dapat membantu pihak kerajaan dan bukan kerajaan untuk melaksanakanprogram pemantapan keluarga yang berkesan.1.6Masalah KajianBerikut adalah antara masalah yang dikenalpasti semasa kajian1.6.1Masalah Respondeni.

Terdapat alamat responden yang diperolehi daripada Mahkamah

Syariah Negeri Johor dan Jabatan Kebajikan Masyarakat Johor tidak

dapat ditemui kerana responden telah berpindah.ii.Senarai responden yang diberi kurang sesuai daripada aspek umur(iaitu umur melebihi 60 tahun)iii.Sukar mendapat kerjasama responden kecuali ibutunggal.iv.

Pembanci terdedah kepada ancaman keselamatan berikutansikap agresif responden (contohnya kes penderaan isteri, didapati

suaminya menyoal pembanci, dimanakah alamat mereka

diperolehi. Bagi kes juvana pula, ibu bapa yang disoal menjadi

marah).v.


5/34

Responden sukar ditemui kerana mereka bekerja di waktu

petang. Pembanci terpaksa pergi waktu malam dan berulang kali.

Ini melibatkan tempoh masa dan kos pembancian meningkat.vi.Sukar mendapat responden bukan Melayu.vii.

Tidak mendapat senarai responden daripada Biro BantuanGuaman dan NGO.viii.Bagi kes keganasan rumah tangga ( penderaan isteri dan anak),sangat sukar mendapat alamat responden kerana pihak polismenyatakan bahawa maklumat responden di kategorikan sebagaisulit. YPK diminta untuk mendapat kerjasama daripada pihak

Jabatan Polis dan Kebajikan Masyarakat.ix.

Tidak mendapat kerjasama daripada Jabatan Pendidikan NegeriJohor bagi membantu mendapatkan responden kes juvana.1.6.2. Masalah Pertindanan Data

Terdapat pertindanan data antara kes penceraian dan ibu tunggal

kerana selepas bercerai, responden menjadi ibu tunggal. Ini turut mempengaruhi

tempoh proses pembancian.

KAJIAN LITERATUR2.0Institusi Keluarga

Institusi keluarga adalah unit paling asas dan terpenting dalam proses

pembentukan masyarakat. Jika baik, sejahtera dan bahagia sesebuah keluarga maka

akan baik, sejahtera dan bahagialah generasi yang dilahirkan dalam sesebuahmasyarakat. Sekiranya institusi keluarga berpecah belah maka kesan sosial dankesan ekonominya akan dirasai oleh masyarakat dan generasi berikutnya. Oleh itumaju atau mundurnya sesebuah negara adalah berpunca daripada institusi keluarga.

Memandangkan peri pentingnya pembentukan institusi keluarga yang mantap, babini mengkaji beberapa definisi keluarga dan membandingkan apakah yang dicapai melalui

pembentukan keluarga bahagia serta apa pula kesan-kesan yang dilaporkan telah berlaku

akibat konflik dan tidak ada persefahaman antara ahli dalamsesebuah keluarga. Beberapa teori keluarga bermasalah juga dibentangkan bagimembantu usaha memantapkan institusi keluarga.2.1Definisi KeluargaColeman dan Cressey (1993: 110) mentakrifkan keluarga sebagai a group of

people by marriage, ancestry or adoption who live together in a common household,(Kamus Dewan 1994) mencatitkan definisi keluarga sebagai seisi rumahtangga yangterdiri daripada suami dan isteri sahaja atau berserta anak-anak. Mahmood (1997)

mentakrif keluarga sebagai unit sosial yang terdiri daripada bapa, ibu dan anak danyang paling penting ialah wujudnya suatu pertalian hidup tertentu dalam kelompok sosial

berkenaan.

Daripada perspektif Islam, keluarga adalah suatu unit sosial yang majmuk sifatnya

(extended). Keluarga majmuk ini terangkum dalamnya, bukan sahaja ibu bapa dan anak-

anak tetapi juga datuk, cucu cicit, adik beradik dan saudara mara. Di bawah konsep

keluarga tersebut mungkin terdapat lebih daripada sebuah rumahtangga (poligami). Dari

masa ke semasa, kelompok-kelompok rumahtangga ini boleh terpisah daripada


6/34

rumahtangga yang lain, tetapi dalam masa yang sama ia terangkum dalam suatu ikatan

keluarga. Dalam banyak hal ikatan ini mempunyai bentuk perhubungan berbagai hala

(Mahmood, 1997).

Takrif keluarga daripada perspektif Islam berbeza dengan perspektif Barat.

Daripada perspektif Barat, keluarga dihadkan kepada keluarga nuklear. Ia nya mengandungi

sekurang-kurangnya dua orang yang hidup bersama melalui pertalian darah, perkahwinanatau adoption. Keluarga juga terbentuk daripada pasangan yang tidak berkahwin tetapi

hidup bersama dan mungkin juga mempunyai anak (single parent family) Gullota, Adams,

Alexander (1986) dan Robins (1996).

Secara umumnya, keluarga yang sah terbentuk berasaskan ikatan perkahwinan

dan dikaitkan dengan pergaulan antara ahli keluarga. Pembentukkan sebuah keluarga

mempunyai objektif-objektif tertentu. Basri (1997) menjelaskan beberapa objektif

berkeluarga daripada perspektif Islam seperti berikut:a. Mewujudkan satu umat yang kuat. Kekuatan ini bermula dari sistemkekeluargaan yang utuh dan padu. Selain itu, ia juga merupakan asas utamakepada pembentukan masyarakat inovasi.b.

Mengekalkan generasi manusia melalui proses kelahiran hasil dariperkahwinan yang sesuai dengan tuntuan syarak dan naluri kemanusiaan

kuasa, kedudukan dan apa saja yang bersifat kebendeaan. Sebaliknya, ia adalahsesuatu yang maknawi, dapat dirasai tetapi tidak dapat diukur atau disukat.

Sesuai dengan maksud dan konsep keluarga bahagia inilah Al-Quran dan Al- Sunnah

telah memberi panduan dalam banyak aspek tentang kekeluargaan seperti objektif

pembinaannya, caraperkahwinan dikelolakan dan hubungan yangdiamanahkan antara satu sama lain.

Tentang perhubungan antara suami isteri, Allah S.W.T menerangkan bahawa

tujuan berkeluarga ialah untuk membina keluarga yang bahagia dan mewujudkan

ketenangan serta hubungan baik dan rasa kasih sayang antara satu sama lain. FirmanAllah yang bermaksud: Dan di antara tanda-tanda kekuasaanNya ialah Dia menciptakan untukmu isteri-isteri dari jenismu sendiri supaya kamu cenderung dan merasa tenteram kepadaNya dandijadikannya di antara kamu rasa kasih dan sayang. Surah Ar-Rum (30):21

Oleh itu, Allah S.W.T mengutuk perkahwinan semata-mata berasaskan kepada

tuntutan hawa nafsu dan menjelaskan bahawa kebahagiaan tidak tercapai daripada

perkahwinan berasaskan kepada hawa nafsu.

Perhubungan antara suami isteri juga perlu dihormati dengan mewujudkan

pergaulan yang baik dan menjauhkan segala perkara yang boleh mengeruhkan suasana.

Bagi membentuk keluarga bahagia, suami atau isteri perlu memahami tugas dan

tanggujawab berikut:

a.

Isteri dan anak-anak adalah amanah daripada Allah dan

membentuk keluarga bahagia adalah tanggungjawab yang wajib

disempurnakan sepenuhnya dengan baik, berakhlak dan jujur. Suami

adalah ketua keluarga.b.Mencurahkan kasih sayang, belas kasihan dan bersedia untukberkorban kerana kebahagiaan keluarga.


7/34

c. Memberikan bimbingan, didikan dan pengajaran menurut kehendak Islam.d.Melindungi keluarga dari segala bentuk pencerobohan danancaman di samping melindungi mereka dari neraka.e.Memberikan nafkah dan sara hidup yang selayaknya. Makanan dan

minuman, pakaian, perubatan, tempat tinggal yang sesuai.f.Berlaku adil kepada mereka. Tindak tanduk hendaklah didasarkan di atasasas bergaul yang baik.g.Menyelaraskan masalah yang timbul di antara keluarga sesama mereka ataudengan jiran tetangga dan sahabat taulan.h.

Isteri mempunyai hak di dalam mengendalikan hartanya. Suami tidak berhak di atas harta

kepunyaan isterinya. Kewajipan suami menghormati hak individu ini.i.Menyelesaikan maharnya jika belum jelas.

Setiap isteri pula bertanggungjawab melaksanakan segala tugas dan kewajipan

terhadap suami dan keluarganya dengan jujur, berakhlak dan amanah. Kesimpulan tugas-

tugas dan tanggungjawab isteri ialah:a.Wajib bagi isteri mendokong konsep sebagaimana diwajibkan ke atas suami.8

b.Patuh, taat dan menghormati suami selama mana tidak bertentangandengan syariat Islam.c.Menjaga kehormatan dirinya dan suaminya dan menjaga amanah dan hartasuaminya dan juga rahsia keluarga dan rumahtangga.d.Berhias untuk suami, isteri hendaklah sentaiasa berada di hadapan suamidalam keadaan menarik dan kemas.e.

Menjaga anak-anak denagn sempurna dan sewajarnya menurut lunas-lunas Islam,

menjaga kebersihan, kesihatan dan kebajikan anak-anak sesuai sebagai tugas ibu yang

penyayang dan bertanggungjawab.f.Menjalankan urusan rumahtangga supaya sempurna dan teraturmengendalikan kerja-kerja rumah termasauk sekitarnya.g.

Tidak meninggalkan rumah melainkan setelah mendapat izin dari suaminyaatau disebabkan mudzarat.

Usaha membentuk keluarga yang baik, sempurna dan bahagia bukanlah suatu

perkara yang mudah kerana ia memerlukan pengorbanan yang tinggi nilainya. MengikutKhawari dan Khawari (1989), One secret of a sucessuful family is its ability to solve problemstogether. But even more important is learning how to foster those positiveconditions that prevent problems from arising in the first place.

Namun begitu, institusi keluarga masa kini tidak lagi sama seperti

mana keluarga yang wujud lima puluh tahun lalu ( Shelan & Kameyer, 1997).


8/34

Perubahan bentuk dan fungsi institusi keluarga telah menganggu proses

mencapai kebahagian berkeluarga.2.3Konsep Keluarga Tidak Bahagia

Keluarga tidak bahagia membawa maksud keluarga kucau - kacir.

Terdapat banyak masalah atau krisis rumahtangga hingga menyebabkan

anggota keluarga tidak tenteram. Dalam Al-Quran kebahagian disebut sebagai

kontra kepada kecelakaan atau tidak bahagia. Dalam Surah Hud (11): 105-108,

Allah telah berfirman tentang hari akhirat yang bermaksud:Di kala datang hari itu tidak ada seorang pun yang berbicara melainkan

dengan izinNya. Maka di antara mereka ada yang celaka dan ada yang

berbahagia. Adapun orang-orang yang celaka maka (tempatnya) di dalam

neraka.

Ayat di atas membayangkan orang-orang yang berbahagia itu akan

mendapat kurnia yang terus menerus dari Allah S.W.T berbanding dengan

orang yang celaka di mana mereka itu akan terseksa terus. Meskipun ayat di

atas memperkatakan tentang kebahagiaan dan kecelakaan (tidak bahagia) diakhirat tetapi yang pentingnya bagi kita di sini ialah gambaran mengenai

kebahagiaan dan kecelakaan itu sendiri.

Melalui ayat al-Quran, banyak sekali terdapat ayat-ayat yang

menggambarkan perkataan celaka atau tidak bahagia. Di antara contoh ayat

tersebut ialah Surah Toha (20):2 dan 117, Surah Maryam (19):48, Surah Al-Lail

(92):14-16 dan Surah Al-Mukminun (23):105-106.

Berasaskan kepada penggunaan-penggunaan dalam ayat-ayat tersebut

ternyata bahawa kecelakaan atau tidak bahagia boleh ditafsirkan dalam

berbagai sifat. Antara sifat-sifat tersebut ialah rasa susah, hilang pedoman,

kecewea, sesat, tidak mampu menilai kebenaran dan hilang rasa nikmat dengan apa yangada atau dalam kata yang lain ia merujuk kepada suatu keadaan yang tidak bahagia

(Mahmood, 1997)2.4Keluarga Bermasalah

Keluarga bermasalah adalah keluarga yang mempunyai krisis yang meruncing di

dalam rumahtangga akibat daripada masalah keluarga ( Utusan Malaysia, 27 September

1990:12). Krisis-krisis ini kemudiannya telah mengakibatkan timbul berbagai keadaan

negatif dalam perhubungan keluarga tersebut. Seterusnya, keadaan negatid ini boleh

mencetuskan suasana kelam kabut dan tidak terurus dalam sesebuah keluarga.Coleman dan Cressey (1993), menyenaraikan beberapa masalah keluarga sepertiberikut:a.

Penceraianb.Penjagaan Anak-anakc.Penderaan Kanak-kanakd.Keganasan rumahtanggae.Keluarga Tunggal


9/34

f.Ibu bapa bekerja sepenuh masag.Konflik keluarga

Pembangunan ekonomi dan sosial telah melibatkan perubahan sistem, bentuk dan peranan

keluarga. Misalnya, peranan institusi keluarga telah banyak dipindahkan kepada agen-agen

sosialisasi (Yaacob, 1992; Fatimah,1994). Pemindahan peranan institusi keluarga ini telahtidak dapat dilaksanakan oleh pihak-pihak di atas dengan sempurna. Ini menimbulkan

permasalahan sosial yang semakin serius.

Mohd Taib (1996:8) menggambar kepincangan akhlak di kalangan generasi kedua,

contohnya, kurangnya sifat menghormati ibu-bapa, guru, orang tua dan pemimpin. Punca

timbulnya masalah kekeluargaan ini ialah kurangnya kefahaman ketua keluarga dan ibu

bapa terhadap peranan mereka. Hubungan kekeluargaan yang longgar amat menyumbang

kepada berlakunya masalah sosial masa kini. Walaubagaimanapun, masalah ini berbeza

seriusnya di pelbagai institusi keluarga berdasarkan tempat tinggal, jenis pekerjaan, taraf

pendidikan dan pengaruh media. Malah, bentuk keluarga itu sendiri banyak menyumbang

kepada fenomena sosial generasi kedua masa kini (Mohd Taib, 1996:136).

2.5Teori-Teori Masalah KeluargaColeman dan Cressey (1993) membincangkan tiga pendekatan / teori berkaitanmasalah keluarga iaitu:2.5.1 Teori Peranan (Functionalist)

Daripada perspektifTeori Peranan, keluarga bermasalah berpunca daripada

ketidakstabilan di dalam institusi keluarga akibat perubahan sosial. Perubahan sosial

berlaku apabila sumber ekonomi masyarakat yang mengamalkan sistem pertanian

berubah kepada perindustrian. Perubahan ini menyebabkan bentuk keluarga extended

berpecah dan terbentuknya sistem keluarga nuclear. Dalam proses melaksanakan

aktiviti perindustrianlah, institusi keluarga didapati gagal memberi didikan dan

penjagaan anak-anak dengan sempurna. Teori ini menerangkan juga (G.E Dickinson dan

M.R. Leming, 1995: 485) bahawa integrasi sosial adalah sebahagian daripada peraturan

perlu dalam unsur-unsur kehidupan. Setiap seorang adalah bahagian daripada

kumpulan yang mempunyai peraturan tertentu tentang perlakuan kumpulan

berkenaan.2.5.2Teori Konflik10

Teori Konflikpula mentakrifkan keluarga bermasalah berpunca daripada konflik

atau pergeseran nilai dan tingkah laku ahli keluarga. Teori ini menerangkan bahawa

masyarakat tidak stabil dan ahli kumpulan bertanding untuk punca dan khidmat yang

berkurangan. Sebagai contoh adanya ketegangan antara masyarakat kelas rendah atau

golongan miskin dengan golongan kelas tinggi. Golongan miskin tidak mendapat peluang

yang sama untuk belajar boleh menjadi punca konflik. Penderaan yang berlaku adalah

akibat keadaan keluarga yang tidak stabil. Kewangan yang tidak mencukupi boleh memberi

kesan negatif (konflik) dalam perhubungan keluarga. Mengikut Nijole V Benokraitis

(1995:32), teori ini menerangkan berbagai kesengsaraan keluarga adalah akibat daripada

masalah sosial yang berleluasa.


10/34

Daripada sumber (G.E Dickinson dan M.R. Leming, 1995: 485) teori ini

mencadangkan bahawa perbezaan kuasa adalah punca berlakunya kekerasan. Keluarga

yang tidak membahagikan kuasa secara sama rata, contohnya keluarga didominasi oleh

kaum lelaki mempunyai risiko yang tinggi untuk berlakunya kekerasan dalam rumah

tangga

2.5.3Teori Psikologi Sosial

Teori ini mendapati adanya kaitan antara kegagalan ibu bapa mendidik

anak dengan masalah mental dan perlakuan juvana. Masalah keluarga

berpunca daripada sikap ibu bapa yang mengabai dan membezakan anak-anak

mereka serta mendidik dengan menggunakan cara kekerasan seperti memukul

dan merotan.

Peristiwa trauma yang dialami di zaman kanak-kanak didapati boleh memberi

kesan buruk dalam kehidupan di zaman dewasa kelak. Pendidikan keluarga sama ada positif

atau negetif tidak dinafikan akan mempengaruhi konsep diri seseorang. Konsep ini dijadikan

panduan semasa bertindakbalas sehingga mempengaruhi tingkahlaku. Contohnya, jika

berlakunya konflik dan pergeseran dalam proses pendidikan keluarga, maka ianya akan

menimbulkan kesan negatif seperti perhubungan tidak harmoni sesama ahli keluarga.

G.E Dickinson dan M.R. Leming, 1995: 485 juga membincang teori ini dan

menjelaskan perlakuan seseorang di asaskan kepada imej yang diharapkan olehnya bukan

daripada keadaan nyata yang sebenar. Individu membina apakah dirinya yang sebenar dan

bertindak mengikut imej yang dibina itu. Seorang wanita misalnya percaya boleh dipukul

jika perlakuanya tidak mencapai seperti yang diharapkan oleh suaminya.2.5.4. Teori Sumber(Resource Theory)Nijole V Benokraitis (1996: 274) membincangkan dua teori masalah keluarga.Pertamanya Teori Sumber dan keduanya Teori Pertukaran.

Menurut Teori Sumber, lelaki (suami) pada umumnya mempunyai sumber,

kedudukan dan kuasa yang lebih tinggi daripada pasangan/isterinya. Sumber ini

termasuklah gaji, pendidikan dan sumber-sumber sosial. Satu bentuk sumber selalunyamelengkapi sumber yang lain. Contohnya mereka yang berpendapatan tinggi selalunya

berupaya mendapatkan pendidikan yang lebih tinggi juga. Seorang wanita yang

mempunyai sumber pendapatan, berkebolehan untuk tidak bergantung kepada

pendapatan suaminya dan boleh menanggung perbelanjaan dan pemeliharan anak-anak2.5.5. Teori Pertukaran ( Exchange Theory)

Teori Sumber boleh digabungkan dengan Teori Pertukaran untuk menerangkan

trade-off(pertukaran) yang boleh dibuat oleh suami dan isteri (Nijole V Benokraitis, 1996:

274). Contoh sumber yang boleh ditukar ialah seperti masa dan wang. Contohnya,

wanita yang menyara kehidupan keluarga tidak menolak dominansi suaminya untukmenyeimbangkanesteem suaminya.

Teori ini menerangkan juga bahawa saling tindakbalas sosial diasaskan kepada

usaha setiap orang untuk memaksimumkan ganjaran dan meminimumkan kos. Akibat

daripada usaha ini, individu akan meneruskan perhubungan selagi ia menjangkakan

ganjaran melebihi kos. Seseorang membawa bersamanya punca tidak nampak seperti

kesayangan atau punca nampak seperti kekayaan dan kecantikan untuk diperdagangkan

bagi ditukarkan dengan kebaikan daripada perhubungan sosial. Selama mana kos dapat

diseimbangkan atau kos kurang daripada faedah, selagi itu perhubungan sosial akan


11/34

diteruskan. Apabila kos melebihi ganjaran, kebanyakan perkahwinan dikatakan akan menuju

kehancoran atau penceraian.2.5.6 Faham Saling Tindakbalas Simbolik(Symbolic Inter Actionism)

Teori ini diutarakan oleh G.E Dickinson dan M.R. Leming ( 1995: 485) untuk

menerangkan salingbertindak dikawal oleh komunikasi simbolik seperti pengetahuan, ide,

kepercayaan dan perlakuan serta bagaimana seseorang membuat penterjemahan bagisesuatu keadaan. Setiap ahli keluarga mempunyai satu atau lebih peranan dan perlakuan

mereka adalah mengikut status serta kedudukan dalam masyarakat. Peranan simbolik ahli

keluarga membenarkan suami beranggapan bahawa isteri dan anak patut didera jika

mereka tidak melaksanakan peranan dan tidak menepati ciri-ciri institusi kekeluargaan.2.6Bentuk-bentuk Masalah KeluargaBerdasarkan huraian konsep dan teori terdapat beberapa pola masalah keluargayang dialami dalam masyarakat. Beberapa permasalahan yang berkait dengan skopkajian ini dihuraikan dibahagian berikut:2.6.1Penceraian

Menurut Coleman, penceraian berlaku akibat tekanan yang dialami oleh individu.

Tekanan menyebabkan hubungan di kalangan ahli keluarga menjadi renggang.

Benokraitis mentakrifkan penceraian sebagai penamatan suatu perkahwinan yang sah

dan formal (Nijole V Benokraitis, 1996).

Keadaan keluarga yang tidak stabil dan sering bertengkar boleh menyebabkan

penceraian berlaku. Suami yang tidak menunaikan tanggungjawab dengan baik, ilmu

yang tidak lengkap dalam hal-hal pengurusan rumahtangga boleh menyebabkan keadaan

keluarga tidak teratur dan sering berlaku pertelingkahan. Kurangnya pengetahuan dalam

agama juga menyebabkan bilangan kes penceraian meningkat. Sebanyak 80% daripada

wanita yang terlibat dengan penceraian adalah mereka yang tidak pernah mendapat

didikan agama dan belajar sehingga tahun tiga sekolah-sekolah agama kerajaan Johor

(Utusan Malysia, 12 Mei 1999:10). Perangkaan yang dikeluarkan oleh Bahagian Undang-

Undang Keluarga Jabatan Agama Islam Negeri Johor tahun 1998 pula mendapati kadar

penceraian tertinggi di negeri Johor berlaku dalam tempoh perkahwinan satu hingga tiga

tahun.

Kajian Patterson dan Kim (1991), mendapati masalah komunikasi sebagai sebab

utama penceraian diikuti kecurangan, penderaan emosi dan penghakisan rasa cinta. Kesan

penceraian menyulitkan proses penjagaan dan didikan anak-anak.

Menurut U.S Bureau of the Census 1994b, kadar penceraian telah berganda sejak dua dekad

yang lalu, di mana lebih separuh daripada perkahwinan berakhir dengan penceraian (Wolf,

1996). Mereka juga bersetuju penceraian selalunya menghasilkan cabaran

ekonomi/kewangan kepada wanita dan anak-anak kerana pendapatan telah berkurangan.Davidson & Moore melaporkan, di Amerika Syarikat salah satu sebab berlaku penceraian

di sekitar tahun-tahun 1960an, 70an dan 80an adalah peningkatan penglibatan wanita12

dalam tenaga kerja (Davidson & Moore, 1996). Mengikut Henslin (dalam Davidson &

ore, 1996) terdapat lapan pembolehubah yang mempengaruhi berlakunya penceraian:

a. Ketidakserasian peranan suami isteri

b. Perbezaan cara menyelesaikan masalah antara lelaki dan perempuan


12/34

kerana sosialisasi yang berbeza.

c. Keperluan hidup yang bertambah

d. Kebosanan dalam kehidupan perkahwinan

e. Perubahan-perubahan fungsi perkahwinan dan kekeluargaan

f. Peningkatan usaha memenuhi emosi

g. Peningkatan sokongan terhadap wanita yang berceraih. Harapan yang keterlaluan tehadap peranan isteri/suami (mengikut tradisi)

Menurut Fisher (dalam Davidson & Moore, 1996: 657) pasangan yang menghadapi

risiko yang tinggi untuk bercerai ialah mereka yang berada dalam jangka pendek

perkahwinan yang mempunyai seorang anak iaitu antara 1-3 tahun perkahwinan. Mereka ini

tidak berjaya menghadapi cabaran cabaran alam perkahwinan dan gagal menyelesaikan

soal rumahtangga seperti masalah kewangan, penjagaan dan kesihatan anak-anak. Juga

campurtangan ibu-bapa , saudara mara menambahkan lagi kompleknya cabaran kepada

pasangan yang baru berkahwin bagi terus menyesuaikan diri mereka dengan alam

perkahwinan.

Sehingga kini, para pengkaji masih lagi tidak jelas sama ada penceraian memberi

kesan yang lebih buruk kepada keluarga atau lebih baik sekiranya ahli keluarga masihtinggal bersama walaupun tidak bahagia.2.6.2 Penderaan Kanak-kanak

Coleman dan Cressey mengkategorikan penderaan kanak-kanak dalam kes

keganasan rumahtangga. Ianya berlaku akibat gangguan emosi yang dialami oleh ibu

bapa berpunca daripada tekanan (stress). Kegagalan mengawal perasaan menyebabkan

ibu bapa bertindak melulu dengan melepaskan kemarahan kepada anak-anak. Perlakuan

mendera anak-anak boleh berterusan daripada satu generasi kepada satu generasi

melalui pembelajaran. Selain daripada itu, tabiat meminum minuman keras yang

menyebabkan mabuk juga menjadi punca kepada berlakunya penderaan (Muhammad,

1985).

Ciri-ciri kurang sihat ini mewujudkan persekitaran negatif dalam prosespendidikan dan pembesaran anak-anak. Keadaan yang tidak memberansangkan ini

dialami oleh setiap kaum.2.6.3 Keganasan Rumahtangga

Keganasan rumahtangga ditakrifkan sebagai penderaan seksual dan fizikal yang

dilakukan oleh suami kepada isteri dan anak-anak mereka sendiri (Robert, 1993).

Penderaan fizikal melibatkan perbuatan menyepak, menampar, mencucuh objek panas

seperti seterika dan bara rokok kepada tubuh badan serta memukul dengan

menggunakan objek keras seperti talipinggang dan kayu.

Ianya terjadi apabila kedua dua suami isteri tidak dapat menyelesaikan sesuatu

masalah dengan cara diplomasi. Pergaduhan mulanya berlaku hingga menyebabkan

suami mengambil tindakan mendera isteri. Mangsa penderaan bukan sahaja menghadapi

masalah mental yang serius seperti tekanan perasaan akibat daripada perbuatan

tersebut malah ianya menjejaskan kesihatan mangsa ( Tamadun, April, 1998: 23 ). Di

antara kesan yang diterima ialah lebam anggota badan, luka-luka, melecur kulit dan ada

kes penderaan yang membawa maut.

Di Amerika Syarikat penderaan isteri sering berlaku. Di antara 50-75 peratus wanita pernah

didera oleh pasangan mereka (Dickinson & Leming, 1995). Ia berlaku dalam semua lapisan


13/34

masyarakat di kalangan golongan kaya atau miskin, berpendidikan atau tidak berpendidikan

(Thorman, 1980).

Beberapa kajian melaporkan bahawa terdapat hubungan yang kuat antara

penyalahgunaan dadah dan minuman keras dengan keganasan rumahtangga (Hampton

& Coner-Edwards, 1993). Menurut Gullotan, Adams dan Alexander (1986), Gelles, et.al

telah membuat kesimpulan bahawa lelaki yang mendera isteri atau anak juga sama ada

pernah didera atau pernah melihat penderaan dalam keluarga sewaktu kecil. Ciri-ciri

negatif ini mewujudkan persekitaran yang tidak sihat untuk anak-anak membesar2.6.4 Keluarga Tunggal

Fenomena bapa atau ibu tunggal semakin meningkat dari sehari ke sehari. Ianya

berlaku kerana kematian pasangan atau penceraian. Perpisahan tersebut meninggalkan

penafian, emosi dan perasaan yang tidak stabil, rasa bersalah, rasa kehilangan dan

kesepian serta perasaan lega (Kavanaugh, 1972).

Menurut Dudley (1991), mereka juga merasa tertekan dengan keperluan

mencari pekerjaan dan tanggungjawab keibubapaan seperti mendidik dan

membimbing anak-anak (Wolf, 1996). Pada masa yang sama ibu/bapa tunggal

perlu memelihara kesejahteraan keluarga seperti memberi kasih sayang

secukupnya. Bukan sahaja seorang bapa tidak boleh memain peranan sebagai

seorang ibu dan sebaliknya, tetapi juga masa amat terhad untuk membolehkan

keluarga tunggal berfungsi sepenuhnya. Tanggungjawab berat yang dipikul

oleh satu pihak sahaja ini boleh mengakibatkan penjagaan anak-anak terabai.2.6.5. Ibu bapa Bekerja Sepenuh Masa

Arus pemodenan yang berlaku menyebabkan kos sara hidup semakin meningkat.

Oleh yang demikian, sumber pendapatan yang kukuh amat diperlukan untuk memastikan

keperluan keluarga dapat dipenuhi. Ini menyebabkan bilangan isteri yang bekerja

semakin meningkat untuk meringankan beban yang ditanggung oleh suami. Taraf

pendidikan yang semakin baik diterima oleh kaum wanita membolehkan mereka

mendapat jawatan atau kerja.

Apabila kedua-dua ibu bapa keluarga bekerja, masa yang dihabiskan bersama

anak- anak semakin kurang. Ini akan menyebabkan anak-anak kurang mendapat kasih

sayang. Ini kerana keluarga yang mempunyai kualiti yang baik sperti memberi kasih sayang

yang secukupnya dapat mengurangkan masalah perlakuan anak-anak (Burbach &

Borduin,1986). Anak-anak perlu disemai dengan sifat kasih sayang untuk mewujudkan rasa

yang anak-anak ini dilindungi dan disokong oleh keluarga bagi mengelakkan berlakunya

perkembangan masalah anak-anak sana ada dari luar ataupun dalam.

Pasangan dwi-bekerja memberi kesan kepada keluarga dalam banyak cara (Benokraitis,

1996). Peranan kerja mempengaruhi kualiti perkahwinan, tanggungjawab kekeluargaan dan

kesejahteraan anak-anak. Walaubagaimanapun, Higgins et.al (dalam Berokratis, 1996)

mendapati ibu yang bekerja masih dapat meluangkan masa kepada keluarga lebih daripada

bapa yang bekerja. Pengkaji-pengkaji kebelakangan ini pula mencadangkan bahawa

persoalannya bukan pekerjaan ibu semata-mata memberi kesan kepada kanak- kanak tetapi

kualiti penjagaan kanak-kanak yang perlu diberikan perhatian.2.6.6 Masalah Remaja dan JuvanaKajian Zainal (1985) membincangkan masalah remaja yang menimbulkan konflikkepada keluarga. Antaranya:


14/34

a. Pencanggahan pendapat dengan remaja.

b. Remaja dilayan seperti anak kecail

c. Remaja selalu dikritik oleh ibubapa

d. Keluarga menentang rancangan remaja

e. Ibubapa tidak memahami remaja

f. Remaja tidak dibenarkan keluar dengan kawan dari jantina laing. Ibubapa tidak membenarkan kanak-kanak remaja datang ke rumah

Masalah-masalah di atas berpunca daripada:

a. Masalah tiada kemahiran dan pengalaman pekerjaan

b. Tiada pendidikan sempurna14

c. Suka berangan-angan dan mudah dipengaruhi

d. Keluarga miskin atau kucar-kacir

e. Kurangnya perhubungan dua hala antara ibu bapa dan anak-anak

Hasil kajian di atas menunjukkan bahawa masalah-masalah remaja mempengaruhi

kecenderungan timbulnya konflik dalam keluarga dan iklim kekeluargaan juga memberi kesan

kepada remaja.

Ibu bapa yang mengabaikan anak-anak dan tidak konsisten dalam menjaga displin

anak menjadi punca kepada kepada keganasan dan perlakuan delinkuen remaja ( Bandura

& Walters, 1963). Mereka mengkaji faktor perhubungan keluarga dengan tingkah laku

delinkuen. Kajian mereka menghadkan sampel kepada remaja yang tidak mengalami

kerumitan kewangan dan yang mempunyai kedua-dua ibu bapa tinggal serumah. Kajian itu

telah menunjukkan tiada apa-apa perbezaan dari segi cara perhubungan ibu-anak di antara

remaja delinkuen dan bukan delinkuen. Walaubagaimanapun, perbezaan besar terdapat

dalam aspek perhubungan bapa-anak. Dapatankajianitu

menggambarkanbahawaremajadelinkuen

k

urang mengidentifikasikan diri mereka dengan bapa. Dalam hal ini pihak bapa dikatakan

gagal memainkan peranan yang baik dalam membina nilai-nilai moral kepada anak-anak

mereka.Nash turut bersetuju dengan dapatan kajian Bandura dan Walters (1963). Dari

kajian klinikal yang dibuatnya, beliau telah membuat kesimpulan bahawa perhubungan

bapa-anak terutama bapa dengan anak lelaki sangat penting bagi menentukan

kemungkinan anak remaja terpesong ke arah tingkahlaku delikuen. Antara ciri-ciri negatif

yang disebutkan adalah seperti:

a. Hukuman yang diterima daripada keluarga terlalu teruk dan ganas

b. Sikap bapa terlalu autoritarian

c. Ibu biasanya dominan di rumah

d. Remaja mempunyai imej yang rendah terhadap bapanya

e. Berlaku kegagalan berkomunikasi antara ibu bapa dan remaja

Kajian berikutnya mendapati ibu bapa yang tidak mempedulikan anak

dan menjaga displin anak dengan baik dikaitkan dengan kes juvana seperti


15/34

mencuri, lari dari rumah dan bergaduh (Lefkowitz,Eron,Waldert & Huesman,

1977:57).

Masalah yang sering berlaku pada remaja juga dikatakan mempunyai

hubungan dengan pengabaian tanggungjawab ibu-bapa dalam mengawasi

aktiviti dan perlakuan anak-anak (Loeber & Stoutmer,1986). Kualiti hidup

yang dilalui oleh remaja pula boleh mempengaruhi masalah juvana dan jeniskesalahan yang dilaku oleh remaja (Hadad,Barocas & Hollenback, 1991:.23).

Kajian Hadad (et al) menyokong penjumpaan Loeber & Stoutmer iaitu

perlakuan delinkuen mempunyai hubungan dengan kekurangan

tanggungjawab ibu bapa dalam mengawasi anak-anak, kurang menghabiskan

masa bersama anak-anak, tidak mengambil berat tentang pelajaran, kawan-

kawan dan aktiviti-aktiviti yang dilakukan oleh anak-anak mereka diluar rumah.

Kesilapan dalam corak komunikasi pula boleh melahirkan masalah dalam

keluarga dan seterusnya mencorakkan kecenderungan untuk melakukan

kelakuan yang tidak baik (Sanders & Dadds,1992:.46).

Pertambahan ibu tunggal atau bapa tunggal pada pandangan Coleman (1993)

bukan sahaja mencetuskan masalah keluarga tetapi boleh menimbulkan masalah juvana .

Masa yang dihabiskan untuk bersama anak-anak semakin berkurangan kerana ibu atau

bapa tunggal perlu bekerja lebih masa untuk menyara keluarga. Kemesraan yang wujud

dalam keluarga semakin berkurangan dan kasih sayang semakin luntur. Anak-anak semakin

menjauhkan diri mereka dan mula memencilkan diri. Akibatnya, hubungan dalam keluarga

semakin dingin dan suram. Sebagai penyelesaiannya, anak-anak menghabiskan banyak

masa mereka di luar rumah dan sering terdedah kepada pengaruh negatif kawan-kawan

mereka.

2.6.7Jenayah Agama

Beberapa kajian berkaitan dengan keluarga telah dibuat oleh ahli-ahli akademik di Malaysia.Penemuan-penemuan kajian menyatakan beberapa masalah keluarga lain belum pernah

diketengahkan dalam literatur. Sebagai contoh, kajian Amran (1993) berkaitan dengan kes-

kes jenayah agama yang dibicarakan di mahkamah- mahkamah Syariah Negeri Johor.

Kesalahan itu termasuklah:a. Minum minuman yang memabukkanb. Menjual dan membeli makanan atau minuman dalam bulan Ramadhan

c. Berkhalwat

d. Persetubuhan haram

e. Bersedudukanf. Pelacuran dan kesalah muncikari

Hasil kajian ini menunjukkan bahawa punca utama wujudnya masalah sosial di

Johor ialah keadaan latarbelakang keluarga pesalah yang mempunyai masalah-masalahseperti:a. Ibubapa dan anak-anak yang tidak mempunyai didikan agama yang

sempurna.

b. Kurang pengawasan daripada keluarga terhadap anak-anak.

c.

Hubungan antara anggota keluarga yang tidak erat.

d. Suka membuang masa di luar rumah (lepak)

e. Keluarga yang besar bilangannya.


16/34

f.Keluarga miskin.

g. Ibu banyak menghabiskan masa di luar rumah untuk mencari rezeki.

h. Pergaulan bebas antara lelaki dan perempuan.

i. Perselisihan faham antara suami isterij. Isteri-isteri yang telah ditinggalkan suami tanpa penceraian yang sah

(digantung tak bertali)2.6.8. Disiplin Pelajar

Halimah (1990) telah menyenaraikan maslah-masalah sosial dan masalah-

masalah diplin di sekolah-sekolah di Semenanjung Malaysia. Bagi masalah disipilin di

sekolah rendah dan menengah pula disenaraikan seperti:

a. Memiliki dadah

b. Mencuri

c. Berjudid. Merosak harta sekolah dan gurue. Merokokf. Mengacau

g. Mengugut guru besar, guru, pengawas dan pelajar

h. Memeras ugut

i. Mempunyai senjata merbahaya

j. Ahli kongsi gelapk. Isu sensitifl. Minum minuman keras

Kajian berkaitan dengan kekeluargaan yang dibuat oleh Hitam (1990) terhadap

kes-kes akibat halangan dalam perhubungan kemanusiaan (fokus kepada kasih sayang)

juga telah menyenaraikan masalah-masalah sosial yang ditangani oleh Jabatan Kebajikan

Masyarakat sebagai:a. Penganiayaan/pengabaian anak-anak

b. Ketidakharmonian di dalam perkahwinan

c. Ketagihan arak / dadahd. Kelahiran anak luar nikah16

e. Pesalah juvanaf. Wanita dan gadis yang terdedah kepada kerosakkan moralg. Jenayah orang dewasah. Perpecahan keluargai. Ketiadaan tempat tinggal

j. Pelacurank. Kecacatan fizikal dan mentall. Masalah kemiskinanm. Keinginan melarikan diri

Masalah-masalah yang disenaraikan merupakan masalah yang dikenalpasti punca

yang dominan sebelum tindakan susulan diambil untuk mengatasi masalah-masalah

tersebut.

Kajian Hitam (ibid) juga merumuskan bahawa keluarga bukan sahaja dapat

mengelakkan persengketaan tetapi juga anak-anak yang membesar di dalam sesebuah

keluarga yang harmoni dan sejahtera, apabila mereka dewasa kelak akan menggunakan

pengalaman-pengalaman ini bagi membina sebuah keluarganya sendiri yang bahagia.2.7


17/34

Faktor-Faktor Masalah Keluarga

Oleh itu perlu ada kesedaran daripada semua pihak sama ada ibu bapa, remaja dan

pendidik meneliti punca/faktor yang membawa kepada masalah keluarga. Secara amnya,

teori-teori dan kajian-kajian yang di atas mengenalpasti beberapa faktor yang menjadi

punca keluarga bermasalah. Kebanyakan faktor-faktor berikut akan dibincangkan secar

ringkas: Kemiskinan, Pengangguran, Tahap pendidikan yang rendah, Taraf kesihatanrendah, Kurang kemahiran berkomunikasi, Pengabaian tanggungjawab, Hubungan anggota

keluarga yang tidak harmoni, Urbanisasi, Perubahan nilai dan Globalisasi2.7.1 Kemiskinan

Kemiskinan ditakrifkan sebagai satu keadaan apabila sesebuah isirumah tidak

memperoleh pendapatan yang cukup bagi menampung perbelanjaan keperluan asas

(seperti makanan, pakaian, tempat tinggal) dan juga perubatan serta pengangkutan yang

diperlukan oleh ahli keluarga bagi membolehkan mereka menjalankan kegiatan harian

dengan baik (Tamadun, April 1998:18) . Ketua keluarga yang tidak memperolehi

pendapatan yang mencukupi untuk menampung keperluan sesebuah keluarga akan

berhadapan dengan masalah rumahtangga. Pendidikan formal anak-anak seperti

persekolahan juga terganggu.

Faktor luaran seperti kos sara hidup yang meningkat juga membebankan

perbelanjaan keluarga itu, lebih-lebih lagi keluarga yang tidak mempunyai sumber

pendapatan yang tetap dan mempunyai ramai anak.

Keluarga miskin yang berpindah ke bandar biasanya terpaksa tinggal di kawasan

setinggan. Akibat kesesakan di kawasan setinggan, keluarga miskin menghadapi banyak

kekurangan contohnya sesak dan tidak teratur serta menghadapi kekurangan kemudahan

asas seperti bekalan air paip, elektrik, kemudahan tandas dan tempat membuang sampah.

Kawasan setinggan yang tidak tersusun ini menjadi sarang masalah sosial seperti jenayah

dan penyalahgunaan dadah. Mereka yang tinggal di kawasan setinggan juga mudah

dijangkiti penyakit berjangkit yang mendatangkan masalah kepada keluarga (Tamadun,

April, 1998)

Apabila masalah kewangan sering berlaku dan keadaan rumah serta persekitaran

tidak selesa, ahli keluarga sering mengalami tekanan emosi. Pergaduhan dan

pertelingkahan sering berlaku di antara suami dan isteri berpunca daripada kekurangan

wang. Keadaan negatif ini berterusan menyebabkan keadaan keluarga menjadi tidak17

tenteram. Maka timbul lagi masalah keluarga yang lain, seperti penceraian dankeganasan rumahtangga.2.7.2 Pengangguran

Pengangguran ditakrifkan sebagai keadaan seseorang yang aktif daripada segi

ekonomi tetapi tidak bekerja atau tidak mempunyai sebarang pekerjaan ( Kamus Dewan,

1994). Suami tidak mempunyai pekerjaan yang tetap atau malas bekerja mengakibatkankehidupan dalam keluarganya tidak sempurna.

Apabila suami tidak bekerja, beban untuk menyempurnakan perbelanjaan

keluarga diserahkan kepada isteri dan anak-anak. Bila isteri terpaksa bekerja untuk

menyara keluarga, pengurusan anak-anak dan rumahtangga terabai. Pengabaian ini boleh

mengakibatkan anak-anak tidak mendapat kasih sayang atau disiplin mereka tidak dikawal.

Keadaan ini membawa anak-anak terpedaya dengan aktiviti yang merugikan sehingga

timbul bermacam-macam masalah keluarga.


18/34

2.7.3 Taraf Kesihatan Rendah

Taraf kesihatan rendah ditakrifkan sebagai keadaan keluarga yang kerap ditimpa

sakit. Anak-anak sering sakit dan memerlukan perbelanjaan perubatan. Ibu- bapa

mengalami masalah kesihatan seperti darah tinggi, sakit jantung, lelah dan sebagainya

(Kamus Dewan, 1994: 679). Tempat tinggal yang tidak sesuai seperti di kawasan

setinggan menyebabkan masalah kesihatan keluarga bertambah serius. Kebersihanpersekitaran rumah tidak dijaga rapi, kotor dan sampah berselerak kerana kedudukan

rumah yang terlalu dekat, tidak dapat dipastikan sempadan pembersihan kawasan.

Keadaan ini memudahkan penyakit seperti denggi dan malaria merebak (Tamadun,

April,1998 : 34).

Apabila anak-anak jatuh sakit, ibu bapa keluarga yang miskin biasanya tidak

mampu menanggung kos perubatan atau kos pengangkutan untuk membawa anak-anak ke

klinik kesihatan. Anak-anak mereka tidak mendapat rawatan yang sewajarnya seperti

pemeriksaan doktor di klinik atau hospital. Sekiranya mereka mampu, ibu bapa yang miskin

akan membeli ubat yang murah, tanpa mendapatkan nasihat daripada doktor perubatan. Ini

akan meningkatkan lagi risiko anak-anak kepada penyakit yang merbahaya apabila mereka

meningkat dewasa.2.7.4. Tahap Pendidikan Rendah

Ketinggian ilmu menjadi penting dalam memelihara kebahagiaan sesebuah keluarga

(Utusan Malaysia, 12 September 1990 :11). Ilmu adalah penyuluh hidup dan ianya akan

memberi panduan dalam kehidupan seharian. Jika pendidikan rendah iaitu didikan, ilmu,

ajaran yang diterima oleh seseorang tidak tinggi (Kamus Dewan, 1994:389), pemikiran yang

di ambil tidak rasional. Keputusan yang diambil lebih mengikut perasaan tanpa mengambil

kira kesannya di kemudian nanti. Jika kekurangan ilmu, keputusan biasanya dibuat secara

individu tanpa mengambil kira pandangan orang lain. Hal ini akan menyebabkan ahli keluarga

sering bertengkar (Mohamad Hussain,1985:26). Apabila pertengkaran menjadi serius, ia

biasanya menimbulkan rasa tidak puas hati di satu pihak. Maka tiada lagi persefahaman yang

wujud dalam sesebuah keluarga.2.7.5 Kurangnya Kemahiran Berkomunikasi

Kurangnya kemahiran berkomunikasi ditakrifkan sebagai ketidakupayaan dalam

mengadakan perhubungan melalui percakapan, perbincangan, pertukaran pendapat dengan

seseorang ( Kamus Dewan,1994:456). Masalah komunikasi dan kegagalan untuk

berinteraksi dengan betul dikaitkan dengan masalah mental anak-anak, perbuatan

delinkuen dan bertindak agresif dalam setiap perbuatan ( Foster & Robin, 1989:493 ).18

Kesilapan dalam kaedah berkomunikasi boleh menimbulkan masalah dalam keluarga danseterusnya cenderung kepada pelakuan yang tidak baik.

Tiga faktor interaksi dalam keluarga yang menyebabkan berlakunya masalah

komunikasi dan menyebabkan hubungan di kalangan ahli keluarga menjadi lunturtermasuklah:a. Suka mendiamkan dirib.Menunjukkan kedegilanc.Menarik diri apabila berlaku satu proses komunikasi di dalam keluarga.2.7.6 Pengabaian Tanggungjawab


19/34

Ibu bapa yang tidak menunaikan tanggungjawab dengan baik akan menyebabkan

pengurusan keluarga tidak terurus dengan baik. Pengabaian tanggungjawab ditakrifkan

sebagai sikap yang tidak atau sangat sedikit memberikan perhatian kepada kewajipan yang

dipikul oleh ahli keluarga ( Kamus Dewan, 1994:237). Ibu bapa yang tidak menjaga disiplin

anak-anak menjadikan anak-anak bebas melakukan kesalahan. Ramai remaja mengalami

kekosongan jiwa dan rohani kerana tidak mendapat didikan serta perhatian sewajarnyadaripada ibu (Tamadun, Jun, 1997:14).

Selanjutnya, suami yang tidak menunaikan tanggungjawab utama seperti

memberi nafkah zahir kepada keluarga, akan memberi tekanan kepada pihak isteri dan

anak-anak untuk memikirkan cara mendapatkan wang yang cukup bagi menyara kehidupan.

Pengabaian tanggungjawab juga boleh berbentuk, tidak memberi didikan yang

sempurna pada anak-anak. Ibu-bapa sebaliknya mengharapkan institusi formal seperti

sekolah untuk memberi didikan kepada anak-anak (Tamadun, Jun ,1997: 31 ). Ibu bapa juga

kurang memberi didikan agama kepada anak-anak mereka. Ini akan menjadikan kehidupan

anak-anak terumbang-ambing tanpa sebarang panduan agama yang kukuh daripada zaman

kanak-kanak. Apabila dewasa, anak-anak akan bertindak di luar hukum agama dan

mengikut naluri bebas tanpa diberi panduan oleh ibu bapa.2.7.7 Hubungan Anggota Keluarga Tidak Harmoni

Masalah akan timbul bila perhubungan di antara keluarga tidak harmoni. Hubungan

yang tidak harmoni ditakrifkan sebagai tidak menunjukkan sebarang penyesuaian atau

persetujuan pendapat, sikap dan perasaan antara satu sama lain (Kamus Dewan, 1994:

450). Perpecahan atau pertelingkahan di antara suami dan isteri boleh menimbulkan

keadaan kucar-kacir ( Mohammad Hussain, 1985:23).

Pertelingkahan berpunca dari wujudnya sikap tidak hormat menghormati di antara

satu sama lain. Suami tidak menghormati isteri dan anak-anak pula tidak menghormati ibu

bapa. Isu poligami sering menjadi bahan perdebatan masalah kelaurga kerana suami tidak

adil dalam melayan isteri menyebabkan satu pihak (ister) tidak berpuas hati.

Apabila kerap berlaku pertengkaran, maka tiada lagi persefahaman yang wujud

dalam keluarga. Anak-anak pula merasa kurang mendapat kasih sayang dan panduan

(Minuchin, 1974:100 ). Setiap individu di dalam keluarga tidak mempedulikan hal ahli

keluarga yang lain. Perhubungan antara ahli menjadi semakin renggang dan tidak harmoni.

Apabila setiap anggota dalam sesuatu keluarga tidak memeperdulikan hal ahli

yang lain, dan tidak pula memberi galakan kepada anggota keluarga yang lain, contoh bapa

tidak mengucapkan tahniah apabila anaknya berjaya dalam sesuatu peperiksaan, maka

perhubungan tidak harmoni berlaku. Begitu juga sekiranya pasangan tidak dapat menerima

kelemahan isteri atau suami, sehingga sering kali pasangan di persalahkan. Maka hubungan

harmoni tidak wujud lagi dalam keluarga.

2.7.8 . Urbanisasi

Penumpuan kehidupan di kawasan bandar berlaku kerana peluang pekerjaan dan

kemudahan yang lebih baik ada di bandar. Urbanisasi ditakrifkan sebagai pengubahan

atau perubahan keadaan sesuatu tempat atau daerah menjadi bandar atau kawasan

perbandaran (Kamus Dewan, 1994). Menurut kajian Sharon, menjelang tahun 2025, 61%

daripada populasi penduduk dunia akan berhijrah dan menetap di kawasan bandar. Ini

akan menyebabkan kadar kemiskinan meningkat kerana wujud persaingan akibat dari

kepadatan penduduk di kawasan bandar (Sharon & Christine, 1994 :154). Tidak

semestinya semua keluarga yang berpindah ke bandar menikmati kehidupan yang


20/34

mereka harapkan. Mereka yang gagal mendapat pekerjaan dan pendapatan yang cukup

perlu terus bekerja lebih masa di bandar.

Biasanya ibu-bapa sibuk bekerja di bandar. Hubungan berkualiti di antara ibu

bapa dan anak-anak semakin kurang. Ini melunturkan kasih sayang anak-anak kepada ibu

bapa. Anak-anak yang tidak mendapat kasih sayang dan pengawasan rapi daripada ibu

bapa sering terpedaya dengan galakan kawan-kawan. Ramai anak muda menjadimangsa kemewahan hidup di bandar (Mohamad Hussain, 1985: 25 ). Pada mulanya

sebagai alternatif kepada kasih sayang ibu-bapa mereka, anak-anak ini keluar dari

rumah dan menghabiskan masa dengan rakan-rakan di pusat-pusat hiburan, disko dan

pub, pusat permainan video, pusat snuker yang boleh didapati dengan mudah di kawasan

bandar-bandar. Pusat-pusat hiburan dan pusat- pusat perjudian telah terbukti

bersarangnya maksiat dan ada korelasi positif dengan gejala keruntuhan akhlak remaja di

negara ini ( Tamadun, 1998: 22 ).2.7.9. Perubahan Nilai

Nilai adalah satu perasaan yang ikhlas dan dalam mengenai kehidupan,

kepercayaan, cita-cita dan harapan seorang individu (Prescott, 1957: 412). Nilai

ditakrifkan bukan sahaja bermaksud keinginan dan impian tetapi ianya adalahkepercayaaan seseorang individu. Bila nilai berubah, ianya dapat memberi kesan kepadakesihatan mental indidvidu.

Sebagai contoh, apabila nilai-nilai tradisi yang

menjadi pegangan dan panduan masyarakat telah runtuh, seseorang individu akan

menjadi bingung untuk memilih perkara-perkara yang memberi kebaikan dan seterusnya

mempertahankan pilihan tersebut (Maslow, 1964: 8-9). Keadaan ini banyak berlaku

dikalangan remaja. Akibatnya mereka tidak dapat membuat keputusan, sama ada untuk

memenuhi nilai yang mereka pegang atau nilai masyarakat dan keluarga.

Seseorang individu tidak dapat menempatkan dirinya dalam masyarakat

sekiranya tidak mempunyai nilai yang sama dengan apa yang dipegang oleh masyarakat

tersebut (Arbukle, 1970: 78). Perubahan nilai yang tidak memenuhi tuntutan masyarakat

dan keluarga akan melahirkan ketidaksefahaman. Setiap pihak cuba mempertahankan nilai

yang dipercayai sehingga mewujudkan suatu suasana tegang. Sebagai contoh, bagi

golongan tua, perbuatan melepak yang dilakukan oleh remaja adalah tidak baik dan tidak

manis dipandang masyarakat tetapi bagi golongan remaja, perbuatan melepak tidak

menyalahi nilai yang mereka pegang.

Bila pertentangan nilai berlaku alam keluarga, maka ianya menyebabkan

perhubungan di antara ibu bapa dan anak menjadi keruh. Hidup berkeluarga menjadi

penghalang kepada pelakuan-pelakuan nilai yang dianuti / dipercayai. Pada saat-saat

hubungan keluarga menjadi renggang, banyak peranan institusi keluarga tidak berfungsi.2.7.10. GlobalisasiGlobalisasi ditakrifkan sebagai satu proses penyatuan atau penggabungan

berbagai bangsa, ekonomi, politik dan sosio-budaya yang dikuasai oleh syarikat-syarikat20

multinasional bagi mewujudkan satu keadaan di mana setiap negara di dunia ini tidak

lagi mempunyai sempadan, sebaliknya dunia ini adalah satu pasaran ekonomi bebas dan

terbuka lagi seragam budayanya (Sharon & Christine, 1994 :153).

Kesan globalisasi telah banyak mengubah struktur dan corak kehidupan setiap

negara di dunia. Negara miskin pula menerima banyak kesan kerana terdedah kepada

ancaman kemajuan teknologi, kesesakan, pencemaran dan pembuangan sisa toksik.


21/34

Perkara ini terjadi kerana negara- negara ini tidak dapat mengawal perniagaan pasaran

mereka kerana ianya telah dikuasai oleh pasaran dunia yang lebih mantap. Individu dan

organisasi lebih kompetitif sifatnya.

Globalisasi juga menyebabkan berlakunya monopoli dalam bidang media

massa. Budaya masyarakat telah dikawal oleh media yang lebih bersifat

komersil dan menganggap masyarakat adalah pelanggan yang menjadi sumberkewangan kepada syarikat yang mengendalikan media massa. Dalam zaman

globalisasi, kanak-kanak tidak lagi dididik oleh institusi keluarga, sekolah dan

agama, tetapi lebih terdedah kepada media eletronik seperti internet dan

kemudahan siaran televisyen berangkaian keseluruh dunia. Media

keseluruhannya mengambil tempat dalam proses pembesaran anak-anak

menyebabkan anak-anak dididik tanpa belaian kasih sayang ibu-bapa (Harris,

1996:5).

Kemunculan budaya akibat globalisasi yang dikuasai oleh syarikat-syarikat besar

memudahkan penonton membeli barangan melalui internet. Rancangan-rancangan yang

disiarkan lebih bercorak komersil dan intelektual. Ianya menyebabkan berlakunya

perubahan nilai dan cara hidup masyarakat akibat dari pengaruh yang dibawa oleh media(Dahl, 1998:65).

Hasil kajian Dahl menunjukkan bahawa bagi mengurangkan masalah sosial di dalam

masyarakakt, tumpuan perlu dihala kepada institusi keluarga dengan tujuan untuk mencari

punca dan faktor-faktor penggalak kepada permasalahan-permasalahan sosial terutama di

kalangan anak-anak muda. Masalah dan cabaran dalam kehidupan berkeluarga akan terus

berlalu, tetapi yang penting ialah keupayaan keluarga menghadapi cabaran-cabaran serta

tekanan hidup tanpa menjejaskan keharmonian, kestabilan dan kebahagian hidup

berkeluarga.21

LAMPIRAN APeruntukan Perundangan Pemantapan Keluarga Negeri Johor

Pengawasan masalah keluarga boleh berbentuk institusional. Dalam hal ini

kerajaan negeri Johor sudah mengkanunkan peruntukan bagi menyokong pemantapan

institusi keluarga. Enakmen awal termasuklah contoh:(i)Enakmen Pentadbiran Agama Islam 1978

Enakmen ini mengawasi proses perkahwinan (Bahagian V: Nikah, Cerai, Rujuk),

nafkah tanggungan dan hadarah (Bahagian VI) serta kesalahan (Bahagian VIII) antaranya

isteri tidak taat, minuman memabukkan, penceraian, pelacuran, melarikan anak dara dan

isteri orang.(ii)

Enakmen Undang-Undang Keluarga Islam 1990Secara umumnya Enakmen ini mengawasi proses-proses berhubungan dengan

perkahwinan (Bahagian II), pembubaran perkahwinan (Bahagian V), nafkah isteri dan anak

(Bahagian VI), penjagaan hadarah (Bahagian VII), contohnya pengiktirafan perkahwinan di

luar Johor, penalti (Bahagian IX), contohnya, poligami tanpa kebenaran mahkamah,

menganiayai isteri/suami, penceraian tanpa kebenaran mahkamah.(iii)Enakmen Kanun Prosedur / Kesalahan Jenayah Syariah 1997.


22/34

Enakmen ini mengawasi hal-hal berkaitan dengan prosedur jenayah syariah bagi

mahkamah syariah di negeri Johor yang diluluskan pada 9 Julai 1998. Contoh kes jenayah

syariah termasuklah: enggan menjawab soalan pegawai agama yang diberikan kuasa

menyoal menghina pegawai agama dalam mana-mana peringkat proseding kehakiman,

pampasan jika tuduhan tidak berasas.

(iv)Enakmen Yayasan Pembangunan Keluarga Darul Tazim 1997

Enakmen yang terbaru memantau aktiviti pemantapan institusi keluarga di Johor

ialah Enakmen Yayasan Pembangunan Keluarga Darul Tazim 1997 yang digazetkan pada 8

Oktober 1997.

Fungsi Yayasan ialah: menggalak, membantu dan melaksanakan matlamat bagi

membentuk masyarakat yang harmoni, bahagia, sejahtera dan penyayang dengan:

Mengukuhkan institusi keluarga;Membawa wanita dalam arus pembangunan; dan

Menangani masalah sosialYayasan akan beriktiar menjalankan kegiatan supaya terdapat kemudahan danperkhidmatan bagi maksud:

Mengkaji dan mengumpulkan maklumat mengenai masalah-masalah berkaitan institusi

keluaraga serta mengenal pasti tindakan, program untuk mengatasi masalah tersebut;Memberi bimbingan untuk membantu keluarga memanfaat kekuatan dan potensiuntuk menyelesaikan masalah yang dihadapi;Memberi perlindungan dan pembelaan kepada mereka yang mengalamipenganiayaan fizikal, seksual, emosi dan lain-lain masalah; dan

Menggabungkan semua badan sukarela untuk sama-sama berusaha menanganimasalah sosial dalam masyarakat.


23/34

Memukul pasangan kerana mabuk1.550.58Mendera pasangan kerana bersikapkurang sabar2.110.98KesihatanMasalah kesihatan sebab hubungankeluarga renggang1.780.79

TanggungjawabPasanganseringabaitanggungjawab2.191.00Sering bimbing kerja sekolah anak-anak


24/34

2.920,87UrbanisasiPindah ke bandar renggangkanhubungan kekeluargaan2.60

1.06Meminati gaya hidup di bandar2.131.13Dapat ramai kawan di bandar2.621.02Sering ke pusat hiburan2.230.92Kelurga tidak rasa sesuai hidup dibandar2.851.02Sukar dapat pekerjaan yang baik dibandar2.911.07Pekerjaan di bandar menarik danmudah2.540.97Tekanan hidup di bandar lebih tinggi3.361.05Kehidupan di bandar ubah gayahidup keluarga anda2.981.13Perpindahankebandarmengakibatkan tekanan perasaan3.191.07

sub skala tekanan hidup di bandar lebih tinggi. Skor min perpindahan ke bandar

mengakibatkan tekanan perasan diberi skor min 3.19. Mereka memberi sebab-sebab

kepada tekanan emosi iaitu (43%) memberi pandangan banyak tanggungan, (32%)

pendapatan tidak cukup , suami tidak memberi nafkah, suami mabuk dan sikap ibu bapa

mereka yang negatif (2.3 %) masing-masingnya, tidak mempunyai pekerjaan yang tetapdan kos sara hidup tinggi.

Faktor ketiga yang menyumbang kepada masalah juvana pada pandangan

responden ialah faktorpengangguran . Sub-skala (sukar mendapat pekerjaan sesuai dengan

kelulusan) diberi skor min 3.32. Lebih separuh responden berpendapat, pekerjaan sukar

diperolehi kerana kelulusan tidak tinggi, (10%) memberi alasan umur yang sudah tua dan

tidak kuat bekerja. Hampir 5% responden berpendapat kerja mengikut musim dan

memelihara anak yang masih kecil. Ditanya sebab-sebab mereka menganggur 20%


25/34

keluarga memberi pandangan malas bekerja, 14 % kerana bersara, 14% kerana umur yang

tua.

Faktorkomunikasi iaitu (pasangan suka berleter, skor min = 3.13) dikaitkan sebagai

faktor penyumbang kepada masalah juvana. Sub-skala anak tidak dengar cakap diberi skor

min yang rendah (2.84).

Pada pandangan responden, faktor-faktor seperti perhubungan denganahli keluarga lain, nilai, tanggung jawab, kesihatandan pendidikantidakmenyumbang kepada anak-anak mereka terlibat dengan kes juvana.Secara keseluruhannya, sampel responden bersetuju bahawafaktorekonomi, urbanisasi, pengaggurandan komunikasimenjadi penyumbangkepada berlakunya masalah juvana di Johor.38

4.4Penderaan IsteriKes penderaan isteri mewakili 6% responden kajian. Ia terdiridaripada suami yang dilaporkan pernah mendera isteri atau isteri yangmengadu pernah didera.4.4.1 Profil Keluarga

Daripada jumlah responden penderaan isteri, 75 % adalah anak Johor. Tidak ramai

wanita (8 %) yang datang membuat pengaduan. Selebihnya melibatkan lelaki. Sebanyak 52

% sampel terdiri daripda bangsa Melayu, 25 % Cina, 19 % India dan 4 % lain-lain. Oleh itu

majoriti yang mendera isteri beragama Islam. Hampir 20% beragama Hindu, Kristian (2 %)

dan agama Buddha (23 %). Lebih separuh yang mendera isteri (55%) berumur 30 49 tahun

mempunyai bilangan anak 1 hingga 3 orang (44%) dan 4 hingga 6 orang (42 %).Ahli keluarga lain yang tinggal bersama keluarga mendera isteri ini ialah 27 % ibu

bapa, 21 % lagi ibu mertua. Tahap pendidikan sekolah menengah rendah adalah seramai

49% dan sekolah menengah atas 35 %.

Tempoh perkahwinan bagi kes penderaan isteri ialah 1 5 tahun, apabila lebih

30% keluarga terlibat. Begitu juga bagi tempoh perkahwinan 6 10 tahun, lebih 30%

keluarga yang terlibat dalam masalah mendera isteri. Oleh itu, tempoh perkahwinan kritikal

ialah antara 1 hingga 10 tahun, dimana kadar penderaan 3:1 dijumpai (setiap 3 keluarga,

satu/sebuah keluarga terlibat dalam kes penderaan isteri).

Keluarga yang telah berkahwin antara 11 hingga 15 tahun terlibat juga dengan

penderaan isteri (19%) dan 14 % lagi antara 16 hingga 20 tahun. Seramai 4% dikalangan

mereka juga berkahwin sejak 26 hingga 30 tahun lalu. Majoriti besar(91%) kes penderaan isteri ini berlaku daripadakeluarga monogami.

Tahap pendidikan sampel keluarga yang mendera isteri ialah , 16 % tidak

bersekolah dan berpendidikan sekolah rendah, 49 % bersekolah menengah rendah, 35 %

bersekolah menengah atas. Kadar penderaan tinggi bagi keluarga berpendidikan menengah

rendah ( 100 sampel : 11 penderaan isteri ). Kadar seperti dinyatakan dalam Jadual 4 7,

diukur berasaskan keseluruhan sampel mengikut tahap pendidikan.


26/34

Sampel mengikut aliran pendidikan mencatitkan 46 % aliran kebangsaan Melayu,

hampir separuh (49%) pendidikan jenis kebangsaan Cina / Tamil, lebih 2% aliran Inggeris

dan aliran Agama (lebih 2%). Jika diukur berasaskan sampel aliran pendidikan, kadar

penderaan isteri dikalangan aliran jenis kebangsaan lebih tinggi daripada aliran kebangsaan,

Inggeris dan Arab.

Jadual 4.7: Kadar penderaan setiap 100 sampel mengikut tahap pendidikanSampel mengikut tahap pendidikan100 sampel : bilanganpenderaanSekolah rendah100 : 3Sekolah menengah rendah100 : 11Sekolah menengah atas100 : 7

Lebih separuh (63%) sampel melaporkan menerima pendapatan RM 501 hingga RM

1000 sebulan, 12 % berpendapatan RM 1001 hingga RM 1500 manakala 7 % lagi

berpendapatan RM 1501 hingga RM 2000 sebulan, 7 % lagi berpendapatan antara RM 2001

hingga RM 3000. Hampir 5% responden yang39


27/34


28/34

mendera isteri berpendapatan lebih RM 3000. Mereka yang mendera isteritidak memiliki rumah sendiri (35%) dan 2 % tidak memiliki tanah.

Kadar penderaan isteri bertambah dua kali ganda bagi setiap 100

sampel berpendapatan kurang RM 1000 dibanding dengan setiap 100 sampel

berpendapatan lebih RM 1000 sebulan. Perbandingan kadar penderaanmengikut tingkat pendapatan ialah seperti di Jadual 4. 8.

Jadual 4.8 Kadar penderaan setiap 100 sampel mengikut tahap pendapatanSampel mengikut tahap pendapatan100 sampel : bilangan penderaan< RM 500100 : 1RM 501 < RM 1000100 : 9> RM 1000100 : 184.4.2 Latar Belakang Keluarga

Ramai responden (70%) yang mendera isteri mencatitkan ibu-bapa mereka masih

berkahwin dan 40 % melaporkan wujud keganasan fizikal di kalangan ibu bapa mereka,

manakala 35% responden pernah melihat adik beradik mereka didera. Seramai 29%

responden mengakui pernah didera sewaktu kanak-kanak.

Sebahagian besar (lebih 60%) keluarga mendera isteri melaporkan kehidupan

mereka semasa kecil tidak aman dan latar belakang keluarga mereka terdiri daripada

keluarga yang tidak mengamal agama dengan baik. Mereka (40%) menyatakan

pengetahuan agama ibu-bapa tidak mendalam. Tidak ada ibu bapa responden yang


29/34

mendera isteri terlibat dengan penagihan dadah, 23% ibu-bapa mereka terlibat dengan

minuman keras dan 21% berjudi.

Jika diambil daripada sampel ibu-bapa keluarga bermasalah di Johor yang

melaporkan ibu-bapa mereka terlibat dengan minuman keras, lebih separuh (55%) adalah

ibu-bapa keluarga yang mendera isteri dan daripada sampel ibu-bapa yang berjudi pula,

47% adalah ibu-bapa keluarga yang mendera isteri.4..4 .3 Faktor penyumbang kepada masalah penderaan isteriPersepsi responden tentang faktor menyumbang kepadapender aanisteriditunjukkan dalam Jadual 4.9.

Jadual 4 .9 Skor Min Faktor Penyumbang Penderaan IsteriPersepsi Responden Terhadap FaktorSkor Min SisihanPiawaiEkonomi:Tidak mampu berbelanja mewah3.480.81Pendapatan cepat habis

3.170.91Sering alami tekanan emosi3.001.11Pekerjaan/ PengagguranSukar mendapat pekerjaan sesuai dengankelulusan3.320.89Tidak mendapat pekerjaan tetap2.20.78

KomunikasiMemukul pasangan untuk beri pengajaran3.290.83Pasangan suka berleter3.310.80Pasangan tidak dapat fahami kemahuan anda3.520.68Pasangan /anak tidak dengar cakap3.210.81

Bila bergaduh guna kata-kata kesat3.160.85Sentiasa enggan berbincang3.260.7740


30/34

Sering berleter3.310.81Sering sakiti hati pasangan3.27


31/34

0.85Perhubungan dengan ahli keluargaKurang mesra dengan anak2.910.85Ahli keluarga tidak bekerjasama

3.130.66Anda tidak suka ibu bapa mertua2.90.90Perubahan NilaiPasangan patut dipukul/kuasa memukul/anak2.720.74Anda sangat cemburu2.970.87Kuasa memukul hak anda2.930.66Kekerasan cara mengubah tingkah laku2.890.85Memukul pasangan kerana kalah judi2.471.01Memukul pasangan kerana ketagih dadah2.200.87Memukul pasangan kerana mabuk2.430.92Memukul pasangan kerana merasa puas2.410.76Mendera pasangan kerana bersikap kurang sabar3.080.84Anda tidak begitu mesra dengan jiran3.060.83KesihatanMasalah kesihatan sebabkan hubungan keluargarenggang2.42

0.81Tidak ambil berat tentang kesihatan pasangan2.500.90

TanggungjawabPasangan sering abaikan tanggungjawab3.040.87Mendera kerana tidak bersedia jalankan peranan


32/34

ibu bapa2.370.64UrbanisasiPindah ke bandar renggangkan hubungankekeluargaan

3.320.89Meminati gaya hidup di bandar3.420.94Sering ke pusat hiburan3.391.17Dapat ramai kawan di bandar3.331.05Keluarga tidak rasa sesuai hidup di bandar3.480.93Sukar mendapat pekerjaan yang baik di bandar3.480.90Pekerjaan di bandar menarik dan mudah3.280.89Tekanan hidup bandar lebih tinggi3.790.70Perpindahan ke bandar sebab tekanan perasaan3.810.66Kehidupan di bandar ubah gaya hidup keluargaanda3.860.96

Skor min tertinggi (3.81) diberi kepada sub skala faktorurba nisasi iaitu

perpindahan ke bandar menyebabkan tekanan perasaan dan skor min 3.71 diberi kepada

faktor tekanan hidup di bandar lebih tinggi.

Faktorkomun ikasi diletak sebagai faktor kedua. Faktor ini yang dipecahkan

kepada beberapa sub-skala, mendapati pandangan responden mengenai mendera isteri

ialah kerana pasangan tidak dapat memahami kemahuan suami (skor min = 3.52), dan

semua sub-skala lain yang disenaraikan dibawah faktor komunikasi diberi skor min diantara

3.16 hingga 3.31. Faktorekonomi (tidak mampu berbelanja mewah (skor min = 3.48),

sering alami tekanan emosi (3.00). Selanjutnya mereka diminta memberi sebab- sebab

mengalami tekanan emosi: 61% sampel memberi alasan pendapatan tidak cukup, dan 26%

sampel menjawab kos sara hidup tinggi, sebahagian kecil responden (4.3%) menjawab

kerana suami mabuk .41


33/34

Faktorpengangguran disenaraikan selepas faktor ekonomi. Sub skala skor

min bagi faktor ini ialah 3.32 (sukar mendapat pekerjaan yang sesuai dengan kelulusan ).

Responden yang mendera isteri memberi beberapa sebabpengangguran: 40% mereka menjawab, kelulusan tidak tinggi , 20% tiada

kerja yang sesuai dan 20% sampel melaporkan malas bekerja. Sekiranya mereka tidak

mempunyai pekerjaan tetap, separuh daripada responden memberi sebab kelulusan rendah,dan 17% responden lagi mempunyai masalah di tempat kerja, dan 17% lagi tiada minat.

Bagaimanapun mereka tidak mengaitkan faktor pekerjaan tidak tetap dengan penderaan.Perhubungan dengan ahli keluarga lain seperti saudara, ipar dan mertua

boleh dikait dengan penderaan isteri apabila responden memberi skor min 3.13 kepada

faktor ahli keluarga tidak bekerja sama. Seperti juga responden yang menghadapi masalah

penceraian , pendera mesra dengan anak-anak dan suka ibu-bapa mentua. Hanya dua sub

skala faktorperubahan nilaidilihat sebagai menyumbang kepada penderaan isteri, iaitu

mendera pasangan kerana kurang sabar (3.08) dan tidak mesra dengan jiran (skor min =

3.06). Pada pandangan mereka, penderaan bukan sebab mereka cemburu, tidak juga sebab-

sebab mereka kalah judi, mabuk dan ketagih dadah. Penderaan dilakukan bukan sebab

merasa puas bila isteri dipukul. Walaupun mereka mendera, kekerasaan pada pendapatmereka, bukan cara mengubah tingkah laku. Pendera isteri di Johor mengakui mereka tidak

mesra dengan jiran (skor min 3.06).Penderaanberlakusekiranyapasanganseringmengabaikantanggungjawab.Faktorsub-skalatanggungjawab

(pasangan

s

ering mengabaikan tanggungjawab menguruskan keluarga) diberi skor min 3.04, tetapi

pendera menjawab mereka mendera bukan kerana mereka tidak bersedia menjalankan

peranan sebagai seorang bapa. Responden yang mendera isteri tidak bersetuju dengan

faktorkesihat an sebagai penyumbang kes penderaan.

Boleh dirumuskan , persepsi pendera tentang faktor yang menyumbang kepada

penderaan ialah: tekanan perasaan akibat suasanaurbanisasi, kebanyakan

aspekkomunikasi, tekanan emosi atas sebab-sebabekonomi,pengangguran, perhubungan ahli keluarga lain, perubahan nilaidantanggungjawab. Mereka berpendapat, tidak sampai isteri didera sekiranya

mereka tidak mendapat pekerjaan tetap. Seperti yang diakui oleh responden,penderaan isteri boleh berlaku walupun dalam keadaan/suasana berikut:pendera mempunyai hubungan baik dengan ibu-bapa mertuamesra dengan anak-anak,isteri mengambil berat tentang kesihatan ahli keluarga,


34/34

pendera tidak mabuk / tidak cemburu

MASALAH PEMBUANGAN BAYI

Documents

Transcript of MASALAH PEMBUANGAN BAYI