Makalah Terapi Gestalt

7/26/2019 Makalah Terapi Gestalt

1/55

BIOGRAFI

FREDERICK S ( "Fritz") Perls, MD, PhD (1893-1970) aalah !e#et$s

$ta%a a !e&e%'a& tera!i estalt *ahir i +erli, er%a, ala% el$ar&a

.ah$i /a& le'ih reah-%ee&ah eatas, ia e%$ia %e&etah$i iri/a

se'a&ai s$%'er ari 'a/a es$lita $t$ ra& t$a/a Mesi!$ ia &a&al

et$$h elas $a ali a i$sir ari selah area es$lita e&a tritas,

e#e%erla&a/a tia !erah !$ar a ia e%'ali tia ha/a $t$

%e/elesaia selah ti&&i ta!i $t$ %ea!ata &elar %eis/a (MD)

e&a s!esialisasi ala% !siiatri Paa tah$ 1912 ia 'er&a'$& etara er%a

a %ea'at se'a&ai tea&a %eis i Pera& D$ia I !e&ala%a e&a tetara

/a& i&as i 'a&ia e!a &aris %e/e'a'a %iat/a ala% 4$&si %etal,

/a& %e'ata ia !sil&i &estalt

Setelah !era& Perls 'eera e&a K$rt lstei i lstei Istit$te

4r +rai-R$sa etara i Fra4$rt Melal$i assiasi ii 'ah5a ia ata& $t$

%elihat !eti&/a %elihat %a$sia se#ara esel$r$ha '$a se'a&ai $%lah

'a&ia It$ $&a %elal$i ii assiasi 'ah5a ia 'erte%$ e&a istri/a, *a$ra,

/a& 'er'ata PhD Ke%$ia ia !iah e 6ia a %$lai !elatiha

!siaaliti /a Perls aalah ala% aalisis e&a 6ilhel% Rei#h, sera&

!siaalis /a& %eritis %ete !e%aha%a iri a !er$'aha e!ri'aia

e&a 'eera e&a t$'$h Perls a 'e'era!a rea/a %eiria e5 .r

Istit$t $t$ tera!i &estalt !aa tah$ 19 :hir/a Fritz %ei&&ala e5

.r a %eeta! i +i& S$r, Cali4ria, i %aa ia %ela$a 5rsh! a

se%iar i Isttit$t Esale, %e&$ir re!$tasi/a se'a&ai i;atr ala%

!sitera!i Di sii ia %e%ilii a%!a /a& 'esar !aa ra&, se'a&ia %elal$i

t$lisa !r4esial, ta!i ter$ta%a %elal$i ta !ri'ai ala% 5rsh!/a

Se#ara !ri'ai, Perls aalah ii;i$ /a& 'ai !eti& a

%e%'i&$&a $&a


2/55

sea e#il, ia sea& 'eraa i atas !a&&$& a %eletaa !aa a#ara Ia

%elihat 'er'a&ai se'a&ai 5a5asa, #eras, tera&, !r;ati4, %ai!$lati4,

'er%$s$ha, %e$t$t, a is!irati4 Sa/a&/a, 'e'era!a ra& /a&

%e&hairi laar/a/a %ela$ta $t$ %eir$ $ra& sisi %eari ari

e!ri'aia Perls ii Mesi!$ Perls tia sea& e&a ii, ia tia seiit

$t$ %e#e&ah hal it$

=t$ reei& ta&a !erta%a ari ehi$!a Fritz Perls, sa/a

%ere%easia t'i&ra4i/a, I a 0-a sa%!ai e%atia/a !aa tah$ 1990

*a$ra ata seiri %e%'$at elas 'ah5a Fritz aalah &eeratr, tia

!e&e%'a& ata$ r&aizer Paa $la& tah$ e ari Istit$si &estalt i e5

.r, *a$ra Perls (1990) %e/ataa? "a!a $$&a sta ari te%a-


3/55

te%a/a, a ari sa/a, ta!a r&a sta a la'rasi, Fritz aa

!erah %e$lis &aris, ata$ iiria a!a-a!a "(hal 18) *a$ra %e%'a/ar 'a/a

!erhatia $t$ %e&h$'$&i a $$&a, /a& 'er'ea ari !erhatia Fritz

$t$ 4e%ea itra!siis a 4$s !aa esaara Peeaa/a !aa ta

%e&&aris 'a5ahi !era iter!ersal a %eai res!si4 !aa saat &a&asa

!!$ler tera!i estalt aalah 'ah5a it$ i!$!$ a&&$& a5a' ha/a $t$ iri

seiri Dia %e&resi 'e'era!a ases /a& ila$a atas a%a tera!i estalt

a 'er!e&a& !aa !risi!-!risi! asar teri tera!i estalt se!erti tert$lis ala%

era!i &estalt? Se%a&at a Pert$%'$ha i Ke!ri'aia %a$sia (Perls,

@e44erlie, A %a, 191) Dia %e&aara 'ah5a setia! tera!is estalt

!erl$ %e&e%'a&a ata$ &a/a tera!i seiri Dari s$$t !aa&/a, a!a !$

terite&rasi ala% e!ri'aia ita %eai $$&a $t$ a!a ita

%e&&$aa teis (@$%!hre/, 1982) tera!i estalt aalah se'$ah !eeata

esistesial , 4e%el&is , a !rses 'er'asis i'$at !aa !re%is 'ah5a

ii;i$ har$s i!aha%i ala% tes %erea h$'$&a /a& 'erela$ta

e&a li&$&a $$a a5al aalah $t$ lie $t$ %ea!ata

esaara a!a /a& %erea ala%i a 'a&ai%aa %erea %ela$a/a Melal$i

ii esaara , !er$'aha t%atis terai Peeata ii 4e%el&is area

'er4$s !aa !erse!si lie teta& realitas a esistesial area iasara

!aa &a&asa 'ah5a ra& selal$ ala% !rses %eai , %e%'et$ e%'ali ,

a %ee%$a e%'ali iri %erea seiri Se'a&ai !eeata esistesial ,

tera!i estalt %e%'eria !erhatia h$s$s $t$ esistesi se'a&ai ii;i$

%e&ala%i/a a %ee&asa %a$sia a!asitas $t$ !ert$%'$ha a

!e/e%'$ha %elal$i ta iter!ersal a 5a5asa ( .te4 , 199)

Si&at/a , !eeata ii 'er4$s !aa i sii a seara& , a!a a

'a&ai%aa , a I E&a$ $t$ 'erh$'$&a ( +r5 , 007B .te4 A a#'s ,

008)


4/55

PENGANTAR

+er'ea e&a #ara Perls $t$ era, tera!i estalt te%!rer

%eeaa ial& a h$'$&a atara lie a tera!is, aa&-aa& ise'$t

era!i estalt relasial Me&i$ti ea *a$ra Perls a " selah Cle;ela

"etia Er;i& a Miria% Plster a se!h ier 'eraa i 4a$ltas !aa

tah$ 1920, %el ii %eli!$ti le'ih 'a/a $$&a a !ei&ata e'aia

a asih sa/a& ala% tera!i i'ai&a e&a &a/a 4rtati4 a

ra%atis Fritz Perls (.te4, 1999) Ma/ritas tera!is estalt hari ii

%e%!eeraa &a/a /a& %e$$&, %eeri%a, e%!ati, ial&is, a

%eata& It$ !eeaa !aa $alitas h$'$&a tera!is lie a !e/elarasa

e%!ati se%etara %eea e'iasaaa a s$%'er a/a (Cai, 00) lie

Mesi!$ Fritz Perls i!e&ar$hi leh se! !siaaliti, ia %e&a%'il

%asalah e&a teri Fre$ !aa se$%lah alasa Sea&a !aa&a Fre$

%a$sia !aa asar/a %eaisti, Perls %eeaa !eeata hlisti $t$

e!ri'aia Fre$ 'er4$s !aa 4li itra!siis itea ari aa $sia ii,

sea&a Perls ihar&ai %e%erisa sit$asi seara& Peeata estalt

'er4$s le'ih 'a/a !aa !rses ari !aa te era!is %era#a&

!er#'aa /a& ira#a& $t$ %ei&ata esaara lie ari a!a /a&

%erea la$a a 'a&ai%aa %erea %ela$a/a Perls %ee&asa 'ah5a

'a&ai%aa ii;i$ 'er!erila$ !aa saat ii a$h le'ih !eti& $t$ !e%aha%a

iri ari %e&a!a %erea 'er!erila$ se!erti /a& %erea la$a Kesaara

'iasa/a %eli'ata 5a5asa a aa&-aa& itrs!esi, ta!i era!is &estalt

%e%!erti%'a&a $t$ %eai le'ih ari 'ai

Peeri%aa iri, !e&etah$a teta& li&$&a, ta&&$& a5a' $t$

!iliha, a e%a%!$a $t$ %ela$a ta e&a 'ia& %erea (siste%

ia%is h$'$&a ti%'al 'ali) a ra&-ra& i ala%/a aalah !rses

esaara a t$$a !eti&, /a& se%$a/a iasara !aa i sii-a-

seara& %e&ala%i /a& selal$ 'er$'ah Klie ihara!a $t$ %ela$a

seiri %elihat, !erasaa, !e&ieraa, a %ea4sira, se'a&ai la5a


5/55

%e$&&$ se#ara !asi4 $t$ tera!is $t$ %e/eiaa %erea e&a 5a5asa

a a5a'a

era!i estalt hi$! a %e%!r%sia la&s$& %e&ala%i ari!aa

a'stra#tess 'er'i#ara teta& sit$asi Peeata ii !e&ala%a ala% lie

ata& $t$ %e&atasi e&a a!a a 'a&ai%aa %erea 'er!iir, %erasa, a

%ela$a area %erea 'eriterasi e&a tera!is !ratisi estalt ilai

se!e$h/a hair sela%a !erte%$a tera!i e&a e/aia 'ah5a !ert$%'$ha

terai ari ta asli atara lie a tera!is

KONSEP KUNCI

MELIHAT DARI ALAM MANUSIA

Fritz Perls (1929a) 'erlatih tera!i estalt !ateralisti#all/ Klie har$s t$%'$h,

'eriri i atas ai seiri, a "%ea&ai %asalah ehi$!a %erea seiri"

(hal ) a/a Perls $t$ %ela$a tera!i %eli'ata $a a&ea !ri'ai?

'er&era lie ari $$&a li&$&a $t$ $$&a iri a

%e&ite&rasia e%'ali 'a&ia-'a&ia tia %e&a$i e!ri'aia sesera&

se!si/a teta& si4at %a$sia a $a a&ea terse'$t %eeta!a !a&&$&

$t$ 'er'a&ai tei a &a/a 4rtati4/a %ela$a tera!i Dia aalah

sera& %aster i lie se&aa 4r$stasi $t$ %ei&ata esaara %erea

estalt %e%aa& ala% %a$sia 'eraar !aa 4ilsa4at esistesial,

4e%el&i, a teri %ea !e&etah$a asli aalah !r$ ari a!a se&era

elas ala% !e&ala%a !erse!tr era!i 'ert$$a tia sa%a aalisis ata$

itrs!esi teta!i !aa esaara a ta e&a li&$&ali&$&a

teriri ari e$a $ia esteral a iteral K$alitas ta e&a as!e

$ia esteral (%isal/a, ra& lai) a $ia iteral (%isal/a, 'a&ia ari

iri /a& tia %e&a$i) aalah i!ata$ Prses "re5i&" 'a&ia ari iri

/a& telah tia %e&a$i a !rses $i4iasi %ela$ta la&ah e%i

la&ah sa%!ai lie %eai #$$! $at $t$ %ela$ta e&a !ert$%'$ha

!ri'ai %erea seiri e&a %eai %e/aari, lie %eai %a%!$ $t$

%e%'$at !iliha i4r%asi a e&a e%iia $t$ hi$! /a& le'ih

e'eraaa 'er%aa


6/55

:s$%si asar tera!i estalt aalah 'ah5a ii;i$ %e%ilii a!asitas

$t$ %e&at$r iri etia %erea %e/aari a!a /a& terai i ala% a

seitar %erea era!i %e%'eria !e&at$ra a ese%!ata 'a&i esaara

'ah5a $t$ %eai i$$& a i!$liha ia tera!is %a%!$ ti&&al

e&a lie !e&ala%a seara& a !er#a/a ala% !rses, lie aa 'er&era

e arah !ei&ata esaara, ta, a ite&rasi (+r5, 007)

eri estalt !er$'aha 'er!ea!at 'ah5a se%ai ita 'er$saha

%eai /a& ata$ a!a /a& ita tia, se%ai ita teta! sa%a Fritz 'ai te%a

a !siiater rea :rie +eisser (1970) %e/araa 'ah5a !er$'aha teti

terai le'ih ari %eai sia!a ita ari!aa ari %e#'a $t$ %eai iri ita

tia Me$r$t teri !aras !er$'aha, ita 'er$'ah etia ita %eai saar

a!a /a& ita se'a&ai la5a 'er$saha $t$ %eai a!a /a& ita tia @al ii

!eti& $t$ lie $t$ "%eai" se%asi%al %$&i ala% isi %erea

saat ii, ari!aa 'er$saha $t$ %eai a!a /a& %erea "har$s" tera!is

estalt 'er4$s !aa %e#i!taa isi /a& %er& !ert$%'$ha lie

ari!aa %e&aala tera!is-iaraha !er$'aha (.te4, 00) Me$r$t

+resh&l (1989), +eisser %elihat !era tera!is se'a&ai salah sat$ %e%'at$

lie $t$ %ei&ata esaara, sehi&&a %e%4asilitasi reieti4i#ati

e&a 'a&ia ari iri /a& ia ata$ ia terasi&

BEBERAPA PRINSIP TERAPI GESTALT

+e'era!a !risi! asar /a& %easari teri tera!i estalt se#ara si&at

i$raia ala% 'a&ia ii? hlis%e, teri %ea, !rses ss 4r%asi, a

r&ais%i !erat$ra iri se!-se! $#i lai ari tera!i estalt /a&

ie%'a&a se#ara le'ih ri#i ala% 'a&ia 'eri$t

@lis%e estalt aalah ata er%a /a& 'erarti esel$r$ha ata$ !e/elesaia,

ata$ 'et$ /a& tia a!at i!isaha %eai 'a&ia-'a&ia ta!a ehila&a

esesi/a Se%$a ala% aalah i!aa& se'a&ai s$at$ esat$a /a& $t$h a

here, a esel$r$ha 'er'ea ari $%lah /a& 'a&ia-'a&ia/a Karea

era!is &estalt /a& tertari sel$r$h ra&, %erea %ee%!ata tia aa ilai

$&&$l !aa as!e tertet$ ari ii;i$ !rate estalt hair $t$ lie

!iira, !erasaa, !erila$, t$'$h, ea&a, a i%!ia Peeaa %$&i


7/55

!aa a&a (as!e-as!e ari !e&ala%a ii;i$ /a& /a& !ali& %el

setia! saat) ata$ taah (as!e-as!e !resetasi lie /a& seri& el$ar ari /a

esaara) Is/arat $t$ latar 'elaa& ii a!at ite%$a i !er%$aa

%elal$i &eraa 4isi, aa s$ara, sia!, a te ;er'al lai/a @al ii

seri& ise'$t leh era!is &estalt se'a&ai "Me&hairi elas," e&a

%e%!erhatia 'a&ai%aa 'a&ia-'a&ia ## 'ersa%a-sa%a, 'a&ai%aa

ii;i$ %e%'$at ta e&a li&$&a, a ite&rasi

era!i teri %ea estalt 'erasara teri %ea, /a& iasara !aa !risi!

'ah5a r&ais%e har$s ilihat ala% li&$&a/a, ata$ ala%/a tes,

se'a&ai 'a&ia ari 'ia& /a& ter$s 'er$'ah tera!i estalt 'ert$%!$ !aa

!risi! 'ah5a se&ala ses$at$ aalah relasial, ala% 4l$s, sali& terait, a

ala% !rsestera!is estalt %e%!erhatia a %e&es!lrasi a!a /a& terai

!aa 'atas atara ra& a li&$&a +aha, Parlett (00) %e$lis?

"*a!a&a telah %eai salah sat$ istilah /a& !ali& seri& i&$aa i estalt

saat literat$r la!a&a aalah sel$r$h sit$asi tera!is, lie, a se%$a /a&

'erla&s$& i atara %erea +ia& ii i'$at a ter$s-%eer$s i'$at $la&

"(hal >3)

a%'ar !e%'et$a !rses 'erasal ari 'ia& !erse!si ;is$al leh seel%!

!sil& estalt, !rses ss 4r%asi %e&&a%'ara 'a&ai%aa ii;i$

%e&at$r !e&ala%a ari 5at$ e 5at$ Dala% tera!i estalt la!a&a

'eri4eresiasi %eai latar e!a (&a%'ar) a latar 'elaa& (&r$) Prses

th-!e%'et$a %ela#a 'a&ai%aa 'e'era!a as!e 'ia& li&$&a hi$!

%$#$l ari latar 'elaa& a %eai titi 4$s ari ii;i$

!erhatia a %iat Ke'$t$ha %ia ii;i$ !aa saat tertet$

%e%!e&ar$hi !rses ii (Fre5, 1997)


8/55

esei%'a&a ata$ 'ertri'$si !ert$%'$ha a !er$'aha :!a /a& %$#$l

ala% !eeraa tera!i iaita e&a a!a /a& aalah e!eti&a ata$ a!a

/a& lie har$s %a%!$ $t$ %ea!ata e%'ali rasa esei%'a&a tera!is

estalt %e&araha esaara lie $t$ a&a /a& %$#$l ari latar

'elaa& sela%a sesi tera!i a %e&&$aa !rses ss 4r%asi se'a&ai

!a$a $t$ 4$s era tera!i $$a/a aalah $t$ %e%'at$ lie $t$

%e%!erleh !e$t$!a sit$asi /a& 'el$% selesai, %e&ha#$ra &estalts teta!,

a %e&&a'$&a &estalts le'ih %e%$asa

SEKARANG

Salah sat$ tri'$si $ta%a !eeata estalt aalah !eeaa/a !aa 'elaar

$t$ %e&har&ai a se!e$h/a %e&ala%i saat seara& +er4$s !aa lal$

a %asa e!a a!at %eai #ara $t$ %e&hiari ata& $t$ 'era%ai

e&a %asa ii Plster a Plster (1973) %e&e%'a&a tesis 'ah5a

"e$asaa i %asa seara&" Ii aalah e#eer$&a $%$% $t$ lie $t$

'eri;estasi eer&i %erea i %erata!i %erea esalaha %asa lal$ a

%ere$&a teta& 'a&ai%aa ehi$!a 'isa a sehar$s/a 'er'ea ata$

terli'at ala% resl$si ta 'er$$& a re#aa $t$ %asa e!a se'a&ai lie

%e&araha eer&i %erea terhaa! a!a ata$ a!a /a& %$&i telah ata$

ti&&al i 4atasi teta& %asa e!a, e$ata saat ii 'er$ra&

Per%itaa 4e%el&is %eli'ata %e%!erhatia a!a /a& terai

seara& =t$ %e%'at$ ta lie %ae e&a saat ii, era!is &estalt

'erta/a "a!a" a "'a&ai%aa" !erta/aa, ta!i ara& 'erta/a "%e&a!a"

!erta/aa =t$ %e%!r%sia "seara&" esaara, tera!is %er&

ial& i %asa seara& te&a& e&a %e&a$a !erta/aa se!erti ii? ":!a

/a& terai seara& :!a /a& terai seara& :!a /a& :a %e&ala%i

etia :a $$ i saa a %e#'a $t$ 'er'i#ara :!a aalah esaara

:a saat ii +a&ai%aa :a %e&ala%i eta$ta :a +a&ai%aa /a&

:a %e#'a $t$ %eari saat ii "

Ke'a/aa ra& 'isa ti&&al i %asa seara& ha/a $t$ 5at$

/a& si&at a #eer$& $t$ %ee%$a #ara %e&hetia alira saat ii

:lih-alih %e&ala%i %erea !erasaa i sii a seara&, lie seri& 'er'i#ara


9/55

teta& !erasaa %erea, ha%!ir selah-lah !erasaa %erea ter!isah ari

seara& %erea ala%i Salah sat$ t$$a tera!i estalt aalah %e%'at$ lie

%e/aari !e&ala%a %erea hair Misal/a, ia se!hie %$lai 'er'i#ara

teta& eseiha, rasa sait, ata$ e'i&$&a, era!is &estalt %e#'a $t$

%ea!ata ia $t$ %e&ala%i eseiha/a, rasa sait, ata$ e'i&$&a

seara& Saat ia hair $t$ !e&ala%a ii, alat !e&$$r tera!is 'era!a 'a/a

e#e%asa ata$ etia/a%aa hair a %e%ilih iter;esi le'ih la$t

e%iia tera!is %$&i %e%ilih $t$ %e%$&ia se!hie %elaria

iri ari saat ii, ha/a $t$ %e%!er!aa& $a&a lai 'e'era!a %eit

e%$ia ia se'$ah !erasaa %$#$l, tera!is %$&i %e/araa !er#'aa

/a& aa %e%'at$ se!hie $t$ %eai le'ih saar !erasaa, %eelaahi

%aa a 'a&ai%aa ia %e&ala%i/a, a!a /a& ila$a/a $t$ ia, a

%$&i !iliha $t$ %e&$'ah/a ia tia /a%a De%iia $&a, ia

!iira ata$ ie %$#$l, %e%!ereala se'$ah es!eri%e a!at

%e%'at$/a %e/eliii !iira, %e&es!lrasi se#ara le'ih $t$h, a

%e%!erti%'a&a a%!a/a a e%$&ia se$esi

era!is estalt %e&a$i 'ah5a %asa lal$ aa %e%'$at !ea%!ila

'iasa !aa saat ii, 'iasa/a area 'e'era!a e$ra&a !e/elesaia %asa lal$

/a& !e&ala%a Ketia %ele5ati ta%!a/a %e%ilii si&i4ia !aa sia! ii

lie ata$ !erila$, it$ ita&ai e&a %e%'a5a/a e %asa ii se'a/a

%$&i Ketia lie 'er'i#ara teta& %asa lal$ %erea, tera!is a!at %e%ita

%erea $t$ %e&hi$!a e%'ali it$ selah-lah %erea ti&&al seara&

tera!is %e&araha lie $t$ "Me%'a5a 4atasi i sii" ata$ "%e#eritaa

%i%!i selah-lah :a %e%ilii it$ seara&, "'er$a& $t$ %e%'at$

%erea %e&hi$!a e%'ali a!a /a& %erea ala%i se'el$%/a Se'a&ai

#th, ari!aa 'er'i#ara teta& tra$%a %asa e#il %asa lal$ e&a a/ah/a,

lie %eai aa sait a 'er'i#ara la&s$& e!aa a/ah/a ala% 4atasi,

ata$ e&a %e%'a/a&a Dia hair i r$a& i se'$ah $rsi s&

Salah sat$ #ara $t$ %e%'a5a ;italitas $t$ sesi tera!i aalah $t$

%e%!erhatia eeata a $alitas h$'$&a atara lie a tera!is =t$

%e%!elaari le'ih la$t teta& 4$s i sii-a-seara& tera!i estalt, sa/a


10/55

saraa .al% (003), Re/ls (00), a *a%!ert (003) Selai it$,

5i54ra%es (Mrtla, 002) 'erisi 'a/a ie $t$ 'er4$s !aa ta

hair a eer&i ala% !elatiha a !e&a5asa tera!is

BISNIS YANG BELUM SELESAI (ma

Ketia 4i&$r %$#$l ari latar 'elaa&, teta!i tia selesai a iselesaia,

ii;i$ /a& tersisa e&a 'isis /a& 'el$% selesai, /a& a!at

i%ai4estasia ala% !erasaa ter!ea% se!erti e'e#ia, e%araha,

e'e#ia, sait, e#e%asa, eseiha, rasa 'ersalah, a iti&&ala Karea

!erasaa tia se!e$h/a 'er!e&ala%a ala% esaara, %erea 'erla%a-

la%a i latar 'elaa& a i'a5a e ala% ehi$!a hair ala% #ara-#ara

/a& %e&&a&&$ ta /a& e4eti4 e&a iri seiri a ra& lai? "ii arah

tia le&a! la$a %e#ari !e/elesaia a etia %erea %ea!ata

#$$! $at, ii;i$ ielili&i e&a eas/ia, !erila$ %!$lsi4,

e5as!aaa, eer&i %eias a 'a/a !erila$ %e&alaha iri seiri

"(Plster A Plster, 1973, hl% 32) +el$% selesai 'isis teta! sa%!ai 5aah

ii;i$ a 'erh$'$&a e&a ter!ea% !erasaa E4e /a& 'el$%

iselesaia seri& %$#$l i 'e'era!a !e/$%'ata ala% t$'$h tera!is estalt

%eeaa %e%!erhatia t$'$h /a& Pe&ala%a !aa as$%si 'ah5a ia

!erasaa /a& ter!ea% %erea #eer$& %e&hasila 'e'era!a sesasi 4isi

ata$ %asalah

Perasaa tia ia$i %e%'$at !$i&-!$i& e%sial /a& tia !erl$

/a& %e&a#a$a hair 'er!$sat esaara Misal/a, ala% as$s Sta ia tia

!erah 'ear-'ear %erasa i#itai a iteri%a leh i'$/a a selal$ !er&i

e&a !erasaa 'ah5a ia tia %e%aai =t$ %ea&is e'$t$ha ii $t$

!erset$$a i'$ i %asa seara&, Sta %$&i %elihat e !ere%!$a $t$

4ir%asi ari la/a se'a&ai %a$sia Dala% %e&e%'a&a ;arietas &a%e

$t$ %ea!ata 5aita $t$ %eeri%a ia, Sta %ela!ra 'ah5a ia %asih

'el$% !$as +isis /a& 'el$% selesai %e#e&ah ia ari eiti%a teti

e&a 5aita area e'$t$ha/a aalah 'ah5a sera& aa ari!aa ra&

e5asa Sta !erl$ e%'ali e 'isis la%a a %e&es!resia !erasaa tia


11/55

ia$i/a ee#e5aa $t$ %e#a!ai !e$t$!a Dia har$s %etlerir !erasaa

tia /a%a /a& %ee%ai %e&a$i a 'eera %elal$i e'$t$a ii

Ke'$t$a, ata$ titi %a#et, aalah 5at$ etia $$&a esteral

tia terseia ata$ #ara aat %ahl$ tia 'eera $&as tera!is aalah $t$

%ee%ai lie ala% %e&ala%i e'$t$a ta!a %e/ela%ata ata$ 4r$strasi

%erea Kselr %e%'at$ lie e&a %e/eiaa sit$asi /a& %er&

%erea $t$ se!e$h/a %e&ala%i isi %erea tere'a De&a

se!e$h/a %e&ala%i e'$t$a, %erea 'isa %ea!ata e ala% ta

e&a 4r$strasi %erea a %eeri%a a!a!$ aalah, ari!aa 'erhara! %erea

'er'ea tera!i estalt aalah iasara !aa &a&asa 'ah5a ii;i$ %e%ilii

!er$a&a e arah at$alisasi a !ert$%'$ha a 'ah5a ia %erea %eeri%a

se%$a as!e ari iri %erea seiri ta!a %eilai ii i%esi %erea a!at

%$lai 'er!iir, %erasa, a 'ertia 'er'ea

KONTAK DAN PERLAWANAN UNTUK DIHUBUNGI

Dala% estalt ta tera!i i!erl$a ia !er$'aha a !ert$%'$ha /a&

terai Kta i'$at e&a %elihat, %ee&ar, %e#i$%, %e/et$h, a

'er&era ta /a& e4eti4 'erarti 'eriterasi e&a ala% a e&a ra&

lai ta!a ehila&a aal sesera& ii;i$alitas Pras/arat $t$ ta /a&

'ai aalah esaara /a& elas, !e$h eer&i, a e%a%!$a $t$

%e&es!resia iri (ier, 1978) Miria% Plster (1987) %e/ataa ta

/a& aalah s$%'er ehi$!a !ert$%'$ha Ii aalah !e/es$aia reati4 ter$s

i!er'ahar$i ii;i$ e&a li&$&a %erea @al ii %e$t$t se%a&at,

i%aiasi, a reati;itas @a/a aa %%e se!erti ii ari ta, sehi&&a

/a& !ali& a$rat $t$ %e%iira ti&at ta ari!aa eaaa ahir

$t$ %e#a!ai Setelah ta !e&ala%a, 'iasa/a aa !earia $t$

%e&ite&rasia a!a /a& telah i!elaari tera!is estalt 'er'i#ara teta& $a

4$&si ari 'atas? $t$ %e&h$'$&a a ter!isah Ke$a ta a

!earia /a& !erl$ a !eti& $t$ sehat 'er4$&si

era!is estalt $&a 4$s !aa iter$!si, &a&&$a, a !erla5aa

$t$ %e&h$'$&i, /a& ie%'a&a se'a&ai !rses %e&atasi teta!i seri&

'erahir %e#e&ah ita ari %e&ala%i hair ala% #ara /a& !e$h a /ata


12/55

Perla5aa 'iasa/a ia!si ari esaara ita a etia %erea 'er4$&si

ala% ris #ara, a!at 'ertri'$si $t$ !erila$ is4$&sial Karea

!erla5aa ie%'a&a se'a&ai saraa $t$ %e&atasi sit$asi ehi$!a,

%erea %e%ilii $alitas !siti4 serta /a& 'er%asalah Plster a Plster (1973)

%e&&a%'ara li%a /a& 'er'ea eis &a&&$a 'atas ta /a&

%e&&a&&$ sil$s !e&ala%a? itr/esi, !r/esi, retr4lesi, e4lesi, a

!erte%$a Itr/esi aalah e#eer$&a $t$ tia ritis %eeri%a

e/aia a staar lai ta!a asi%ilasi %erea $t$ %e%'$at %erea

&r$e e&a sia!a ita itresi ii teta! asi& 'a&i ita area ita 'el$%

iaalisis a irestr$t$risasi %erea

Ketia ita !asi4 %e&&a'$&a a!a li&$&a %e/eiaa le'ih

ari elas %e&ieti4iasi a!a /a& ita i&ia ata$ '$t$ha ia ita teta!

ala% taha! ii, a%i eer&i teriat ala% %e&a%'il hal-hal se!erti /a& ita

%ee%$a %erea a !er#a/a 'ah5a tritas tah$ a!a /a& ter'ai 'a&i ita

ari!aa 'eera $t$ hal-hal iri ita seiri

Pr/esi aalah e'alia ari itr/esi Dala% !r/esi a%i

%e%$&iri tertet$ as!e iri ita seiri e&a %eeta!a %erea $t$

li&$&a :tri'$t-atri'$t ari e!ri'aia ita /a& tia ses$ai e&a #itra

iri ita /a& tia %e&a$i a %ee%!ata, it$&asa $t$, a terlihat

!aa ra& laiB e&a e%iia, %e/alaha ra& lai $t$ 'a/a a%i

%asalah De&a %elihat !aa ra& lai sa&at $alitas /a& a%i %ela

$t$ %e&a$i ala% iri ita seiri, ita %e&hiari %e&a%'il ta&&$&

a5a' $t$ !erasaa ita seiri a ra& sia!a ita, a ii %e%'$at ita tia

'era/a $t$ %e%$lai !er$'aha


13/55

e#e%asa


14/55

ta %e%'lir a !e&&$aa !erla5aa tera!is estalt hari ii %$ah

hair $t$ 'a&ai%aa lie %e&&a&&$ h$'$&i, %eeati &a/a e&a

hr%at a %e&a%'il %asi&-%asi& &a/a seri$s, %e&etah$i 'ah5a it$ telah

%ela/ai 4$&si !eti& i %asa lal$ Ii !eti& $t$ %e&es!lrasi a!a

!erla5aa tia $t$ lie? a!a /a& %eli$&i %erea ari, a a!a /a&

%e%'$at %erea %e&ala%i

ENERGI DAN BLOK-BLOK UNTUK ENERGI

Dala% era!i &estalt !erhatia h$s$s i'eria e te%!at eer&i

'eraa, 'a&ai%aa i&$aa, a 'a&ai%aa hal it$ a!at i'lir eer&i

i'lir aalah 'et$ lai ari e4esi4 ti&ah la$ @al ii a!at i5$$a

e&a ete&a&a i 'e'era!a 'a&ia t$'$h, leh !st$r, e&a %ea&a t$'$h

sesera& etat a tert$t$!, e&a tia 'era!as ala%-ala%, e&a %elihat

a$h ari ra&-ra& etia 'er'i#ara $t$ %e&hiari ta, e&a

%e#ei sesasi, leh %ati rasa !erasaa, a e&a 'er'i#ara e&a s$ara

ter'atas, $t$ %e/e'$ta ha/a seiit

Se'a&ia 'esar $saha tera!i %eli'ata %ee%$a 4$s ter!$t$s

eer&i a %e%'a5a sesasi ii esaara lie Klie %$&i tia %e/aari

eer&i ata$ %erea i %aa ia 'eraa, a %erea %$&i %e&ala%i ala%

e&a #ara /a& e&ati4 Salah sat$ t$&as ari tera!is aalah %e%'at$ lie

%e&ieti4iasi #ara i %aa %erea %e&hala&i eer&i a %e&$'ah eer&i

i'lir ii e le'ih !erila$ aa!ti4 Klie a!at ir& $t$ %e&eali

'a&ai%aa %erea !erla5aa sea& i/ataa ala% t$'$h %erea Dari!aa

%e#'a $t$ %e%'e'asa iri ari &eala t$'$h tertet$, lie a!at ir&

$t$ %e/eliii se!e$h/a e e&ara ete&a&a Misal/a, e&a

%e%'iara iri %erea $t$ %e%'esar-'esara etat %erea %$l$t a ai

&e%etar, %erea a!at %ee%$a seiri 'a&ai%aa %erea %e&aliha eer&i

a %ea&a iri ari es!resi !e$h &airah


15/55


16/55

H Piah %e$$ !ei&ata esaara seiri

H Se#ara 'ertaha! %e&as$%sia e!e%ilia !e&ala%a %erea (se'a&ai

la5a $t$ %e%'$at ra& lai /a& 'erta&&$& a5a' $t$ a!a /a& %erea

!iira, rasaa, a la$a)

H Me&e%'a&a etera%!ila a %e%!erleh ilai-ilai /a& aa

%e%$&ia %erea $t$ %e%$asa %erea e'$t$ha ta!a %ela&&ar

ha ra& lai

H Meai le'ih saar se%$a iera %erea

H +elaarlah $t$ %eeri%a ta&&$& a5a' atas a!a /a& %erea la$a,

ter%as$ %eeri%a se$esi ari tiaa %erea

H Ma%!$ $t$ %e%ita a %ea!ata 'at$a ari ra& lai a %a%!$

%e%'eria e!aa ra& lai

FUNGSI DAN PERAN TERAPIS

Perls, @e44erlie, a %a (191) %e/ataa 'ah5a !eeraa tera!is

aalah $t$ %e&$a& lie e ala% e%itraa ati4 i %aa %erea a!at

'elaar teta& iri seiri e&a %e&a!si sia! es!eri%etal terhaa!

ehi$!a i %aa %erea %e#'a el$ar 'ar$ !erila$ a !erhatia a!a /a&

terai .te4 a a#'s (008) %e$$a 'ah5a tera!is estalt

%e&&$aa %ete ati4 a eterli'ata !ri'ai e&a lie $t$

%ei&ata esaara %erea, e'e'asa, a iri-ire#ti ari!aa

%e&araha %erea %e$$ t$$a /a& telah iteta!a

era!is estalt %er& lie $t$ %e&hairi esaara sesri %erea

i saat ii Me$r$t .te4 (1993), %esi!$ 4$&si tera!is se'a&ai !a$a a

atalis, %e/aia es!eri%e, a !e&a%ata saha%, !eeraa asar tera!i

/a& ila$a leh lie .te4 %e/ataa 'ah5a t$&as tera!is aalah $t$

%e#i!taa ili% i %aa lie #eer$& $t$ %e#'a #ara-#ara 'ar$


17/55

%eai a 'er!erila$ tera!is estalt tia %e%asaa !er$'aha !aa lie

%elal$i 4rtasi

Se'ali/a, %erea 'eera ala% tes ial& :$ G e&a$ ala%

era&a sii a-seara& +ahasa Is/arat ;er'al %e%'eria i4r%asi

/a& a/a area %erea seri& %e5aili !erasaa /a& lie tia %e/aari

tera!is !erl$ !eri&ata $t$ esea&a ala% !erhatia a esaara a

$t$ e&aila atara ;er'alizatis a a!a /a& lie la$a e&a t $'$h

%erea era!is %$&i la&s$& lie $t$ 'er'i#ara $t$ a %eai

&eraa %erea ata$ 'a&ia t$'$h e&a 'erta/a, ":!a a&a %ata :a

ataa "" ia ta&a :a 'isa 'er'i#ara saat ii, a!a /a& aa %erea

ataa "" Da!atah :a %ela$a !er#aa!a atara aa a ta&a iri

" Klie a!at se#ara lisa %e&es!resia e%araha a !aa saat se/$%

/a& sa%a :ta$ %erea %$&i %e&ataa %erea sait a !aa saat /a&

sa%a terta5a era!is a!at %e%ita lie $t$ %eai saar 'a&ai%aa

%erea %e&&$aa ta5a %erea $t$ %e$t$!i !erasaa %arah ata$ sait

Selai %eari !erhatia 'ahasa ;er'al lie, estalt /a& Kselr

%eeaa !aa h$'$&a atara !la 'ahasa a e!ri'aia !la 'i#ara lie

seri& %er$!aa es!resi ari !erasaa %erea, !iira, a sia! Peeata

estalt 'er4$s !aa e'iasaa 'er'i#ara tera&-tera&a se'a&ai #ara $t$

%ei&ata esaara lie ari iri %erea seiri, ter$ta%a e&a %e%ita

%erea $t$ %elihat a!aah ata-ata %erea aalah &r$e e&a a!a /a&

%erea ala%i ata$ '$a/a %ea$ha %erea ari e%si %erea

(@:* 08-1)

=t$ %elihat a!aah ata-ata %erea aalah &r$e e&a a!a /a& %erea

ala%i ata$ '$a/a %ea$ha %erea ari e%si %erea

+ahasa a!at 'ai %e&&a%'ara a %e/e%'$/ia De&a

'er4$s !aa 'ahasa, lie %a%!$ %ei&ata esaara %erea teta& a!a

/a& %erea ala%i i %asa seara& saat a 'a&ai%aa %erea %e&hiari


18/55

ta e&a ii seara& !e&ala%a +eri$t aalah 'e'era!a #th ari

as!e 'ahasa /a& tera!is estalt %$&i 4$s !aa ?

H "Ii" 'i#ara Ketia lie %e&ataa "it$" '$a "I," %erea %e&&$aa

e!ersalizi& 'ahasa selr a!at %e%ita %erea $t$ %e&&ati ata

&ati !ri'ai $t$ /a& i%!ersal sehi&&a %erea aa %e&a&&a!

%ei&at/a rasa ta&&$& a5a'

Misal/a, ia lie %e&ataa, "Ii terai es$lita $t$ %e%'$at te%a-

te%a," ia 'isa 'erta/a %e/ataa e%'ali ii e&a %e%'$at se'$ah "I"

state%et- "Sa/a %e%ilii es$lita %e%'$at te%a-te%a"

H ":a" 'er'i#ara 'ahasa &l'al a i%!ersal #eer$& $t$ %ea&a ra&

terse%'$/i era!is seri& %e$$a !e&&$aa $%$% ari ":a" a

%e%ita lie $t$ %e&&atia "I" saat ii aalah a!a /a& i%as$

H Perta/aa Perta/aa %e%ilii e#eer$&a $t$ %ea&a !ea/a

terse%'$/i, a%a, a tia ietah$i Kselr estalt seri& %e%ita lie

$t$ %e&$'ah !erta/aa %erea e ala% la!ra Dala% %e%'$at

!er/ataa !ri'ai, lie %$lai %e%i$l ta&&$& a5a' $t$ a!a /a& %erea

ataa Merea %$&i %e/aari 'a&ai%aa %erea %ea&a seiri

%isteri$s %elal$i reteta !erta/aa a 'a&ai%aa ii 'er4$&si $t$

%e#e&ah %erea ari %e%'$at elarasi /a& %e&es!resia iri

H +ahasa /a& %e/a&al e$asaa +e'era!a lie %e%ilii e#eer$&a

$t$ %ela !ri'ai %erea listri e&a %ea%'aha !elaa atas

la!ra %erea tera!is %$&i $&a %e$$a e!aa lie 'a&ai%aa ers

$ali4i tertet$ $ra&i ari e4eti;itas %erea

+eres!eri%e e&a %e&hila&a !elaa se!erti "%$&i," "%$&i,"

"se%a#a%," "Sa/a ira," "%$&i," a "Sa/a ira" a!at %e%'at$ lie

%e&$'ah !esa a%'i;ale ala% !er/ataa /a& elas a la&s$& De%iia

$&a, etia lie %e&ataa "Sa/a tia 'isa," %erea 'ear-'ear %e/irata

":$ tia aa" Me%ita lie $t$ %e&&atia "tia aa" "tia 'isa"

$t$ seri& %e%'at$ %erea ala% %e%ilii a %eeri%a e$asaa %erea


19/55

e&a %e&a%'il ta&&$& a5a' $t$ e!$t$sa %erea Kselr har$s

'erhati-hati ala% %ela$a iter;esi sehi&&a lie tia %erasa 'ah5a

se%$a /a& %erea ataa aalah t$$ !aa !e&a5asa Dari!aa %e%'ia

se%a#a% %r'i itrs!esi, selr 'erhara! $t$ %e$%'$ha esaara

teta& a!a 'ear-'ear sea& i$&a!a %elal$i ata-ata

H Mee&ara %eta4ra lie Dala% laar/a it$, Er; Plster (199)

%eeaa !eti&/a tera!is 'elaar 'a&ai%aa $t$ %ee&ara %eta4ra

ari lie De&a t$i& e %eta4ra, tera!is %ea!at !et$$ a/a $t$

lie iteral /a& !er$a&a Cth %eta4ra /a& a!at ter%as$ lie

!er/ataa se!erti "S$lit 'a&i sa/a $t$ #$rhat i sii" "Kaa&-aa& a$

%erasa 'ah5a sa/a tia %e%ilii ai $t$ 'eriri i atas "" Sa/a %erasa

se!erti sa/a %e%ilii l$'a& i i5a sa/a "" Sa/a !erl$ $t$ i!ersia!a ala%

as$s sesera& leaa sa/a "" Sa/a %erasa i#a'i-#a'i setelah :a

ihaa!a sa/a %i&&$ lal$ "" Setelah sesi ii, sa/a %erasa selah-lah sa/a

s$ah i%as$a %elal$i !e&&ili& a&i& "Di 'a5ah %eta4ra %$&i

terleta se'$ah itea iteral /a& Dial& /a& %e5aili 'isis /a& 'el$%selesai $4i ritis ata$ reasi $t$ haiah iterasi Misal/a, $t$ lie /a&

%e&ataa ia %erasa 'ah5a ia telah i%as$a %elal$i !e&&ili& a&i&,

tera!is 'isa 'erta/a? ":!a !e&ala%a :a %eai taah a&i& "ata$" Sia!a

/a& %ela$a !e&&ili&a "@al ii !eti& =t$ %er& lie ii

%e&ataa le'ih la$t teta& a!a /a& ia ala%i Sei era!i teriri ari

%e%'at$ lie ala% %eere%aha %aa %eta4ra %erea sehi&&a %erea

a!at ita&ai e&a tera!i

H Mee&ara $t$ 'ahasa /a& %e%'$a #eritaPlster (199) Dia

%ela!ra 'ah5a lie seri& %e&&$aa 'ahasa /a& s$ar i!aha%i 'el$%

%e%'eria !et$$ tia 'isa si&i4ia $t$ se'$ah #erita /a&

%e&&a%'ara %erea hi$! !er$a&a tera!is /a& e4eti4 'elaar $t$

%e%ilih se'a&ia e#il ari a!a /a& sesera& ata a e%$ia $t$ 4$s

!aa a %e&e%'a&a ele%e ii Klie #eer$& %el$#$r i atas 4rase

ha%il, ta!i tera!is !eri&ata a!at %e&a$a !erta/aa /a& aa %e%'at$


20/55

%erea el$ar al$r #erita %erea Sa&at !eti& 'a&i tera!is $t$

%e%!erhatia a!a /a& %eari teta& ra& /a& $$ i e!a %erea a

%ea!ata 'ah5a ra& $t$ %e#eritaa se'$ah #erita

Dala% laar/a sa/a %e&a%ati &a/a !erse %a&i4i Er; Plster i

%eata& ra& (e) /a& telah %e&a$a iri $t$ e%strasi sesi

ii;i$ Mesi!$ e %e%ilii #erita /a& %eari $t$ %e&$&a!a

teta& as!e tertet$ ari hi$!/a, ia %ea%!ila iri/a e&a #ara /a&

ta 'er/a5a :hir/a, Plster 'erta/a, ":!aah :a %ea&a %iat sa/a

seara& :!aah it$ !eti& 'a&i :a a!aah sa/a terli'at e&a :a "e

ta%!a tere$t, ta!i ia se&era %ea!at titi Dia %eeri%a tata&a Plster

$t$ %e%astia 'ah5a ia tia ha/a isi%!a tera!is tertari teta!i $&a

%ea%!ila iri/a e&a #ara $t$ %ea&a ra&-ra& i !et

tertari S$ah elas 'ah5a Plster telah %e&araha !erhatia e $t$ !rses

'a&ai%aa ia %e&$&a!a !erasaa/a a !e&ala%a hi$! '$a/a

!e$li e&a a!a /a& ia 'i#araa

Plster !er#a/a 'er#erita tia selal$ 'et$ !erla5aa Se'ali/a,

a!at %eai at$& ari !rses tera!i Dia 'er!ea!at 'ah5a ra& /a&

%e&e& %ahl$ $&as tera!is aalah %e%'at$ lie ala% %e#eritaa

isah %erea ala% #ara hi$! Plster (1987') 'er!ea!at 'a/a ra& ata&

e tera!i $t$ %e&$'ah $$l #erita %erea ari!aa $t$ %e&$'ah isah

hi$! %erea

PENGALAMAN KLIEN DI TERAPI


21/55

era!is estalt tia %e%'$at !ea4sira /a& %eelasa ia%ia

!erila$ ii;i$ ata$ %e%'eritah$ lie %e&a!a ia 'ertia e&a #ara

tertet$ area %erea tia ahli !aa !e&ala%a lie Se'ali/a, e'eara

aalah hasil ari !e&ala%a e 'ersa%a a 4e%el&is ari tera!is a

lie (.te4, 1999) Klie ala% tera!i estalt aalah !eserta ati4 /a&

%e%'$at iter!retasi a %aa seiri Ii aalah %erea /a& %ei&ata

esaara a %e%$t$sa a!a /a& %erea aa ata$ tia aa %ela$a

e&a %aa !ri'ai %erea

Miria% Plster (1987) %e&&a%'ara ti&a taha! ite&rasi $r$ta /a&

#iri !ert$%'$ha lie ala% tera!i

aha! !erta%a 'a&ia ari $r$ta ii teriri !ee%$a Klie #eer$&

%e#a!ai realisasi 'ar$ teta& iri %erea seiri ata$ $t$ %e&a$isisi

se'$ah ;el !aa&a sit$asi t$a, ata$ %erea %$&i %e&a%'il ta%!ila

'ar$ i 'e'era!a si&i4ia ra& ala% hi$! %erea Pee%$a terse'$t seri&

ata& se'a&ai e$ta $t$ %erea

aha! e$a ari $r$ta ite&rasi a%asi, /a& %eli'ata

lie %e&a$i 'ah5a %erea %e%ilii !iliha Klie %$lai e&a %e#'a

!erila$ 'ar$ ala% li&$&a /a& %e$$& ari tera!i a!arat, a

e%$ia %erea %e%!erl$as esaara %erea teta& $ia Me%'$at !iliha

'ar$ seri& ila$a #a&&$&, teta!i e&a lie $$&a tera!i a!at

%e%!erleh etera%!ila ala% %e&haa!i sit$asi ii s$lit Klie #eer$&

$t$ 'er!artisi!asi ala% !er#'aa el$ar !ea'at, /a& a!at i'ahas ala%

sesi tera!i 'eri$t/a

aha! eti&a ari $r$ta ite&rasi asi%ilasi, /a& %eli'ata

lie 'elaar 'a&ai%aa !e&ar$h li&$&a %erea Paa 4ase ii lie %erasa

%a%!$ 'er$r$sa e&a e$ta /a& %erea haa!i ala% ehi$!a sehari-

hari Merea ii %$lai %ela$a le'ih ari !asi4 %eeri%a li&$&a

i&ah la$ !aa taha! ii %$&i ter%as$ %e&a%'il sia! atas is$ ritis

:hir/a, lie %e&e%'a&a e#e erahasiaa ala% e%a%!$a %erea


22/55

$t$ %ei&ata a 'eri%!r;isasi I%!r;isasi aalah e#e erahasiaa

/a& 'erasal ari !e&etah$a a etera%!ila Klie %a%!$ %e%'$at !iliha

/a& aa %e&hasila ala% %ea!ata a!a /a& %erea i&ia era!is

%e$$a 'ah5a ses$at$ /a& telah i#a!ai a %e&a$i !er$'aha /a&

telah terai ala% lie Paa taha! lie ii 'elaar a!a /a& 'isa %erea

la$a $t$ %e%asi%ala !el$a& %erea %ea!ata a!a /a&

i'$t$ha ari li&$&a %erea

HUBUNGAN ANTARA TERAPIS DAN KLIEN

Se'a&ai %ere esistesial !rate tera!i estalt %eli'ata ra& e ra&

h$'$&a atara tera!is a lie era!is 'erta&&$& a5a' $t$ $alitas

ehaira %erea, $t$ %e&etah$i iri %erea seiri a lie, a $t$

teta! ter'$a $t$ lie Merea $&a 'erta&&$& a5a' $t$ %e%'a&$ a

%e%!ertahaa s$asaa tera!i /a& aa %e$%'$ha se%a&at era !aa

'a&ia lie :alah !eti& 'ah5a tera!is %e%'iara iri %erea i!e&ar$hi

leh lie %erea a 'ah5a %erea se#ara ati4 'er'a&i !erse!si hair seiri

a !e&ala%a saat %erea 'erte%$ lie i sii a seara&

era!is estalt tia ha/a %e%$&ia lie %erea $t$ %eai

sia!a %erea teta!i $&a teta! iri %erea seiri a tia tersesat ala% !era

Merea 'erseia $t$ %e&$&a!a %erea reasi a !e&a%ata, %erea

'er'a&i !e&ala%a !ri'ai %erea a #erita #ara /a& rele;a a te!at, a

%erea tia %e%ai!$lasi lie *e'ih la$t, %erea %e%'eria $%!a 'ali

/a& %e%$&ia lie $t$ %e&e%'a&a esaara teta& a!a /a&%erea 'ear-'ear %ela$a era!is har$s %e&haa!i lie e&a $$r a

la&s$& Reasi a %eelaahi e&a %erea eta$ta %erea, hara!a

'e#aa, !e/$%'ata, a !erla5aa +r5 (007) %e$$a 'ah5a

tera!is 'er'a&i %erea Reasi e&a lie, a%$ ia $&a %eeaa

!eti&/a %ee%strasia sia! hr%at, !eeri%aa, hair 'er!$sat, a

ehaira


23/55

Se$%lah !e$lis telah i'eria !$sat !eti& 'a&i h$'$&a sa/a G aa

a $alitas ehaira tera!is, se'a&ai la5a etera%!ila teis Merea

%e%!eri&ata 'aha/a %eai tei-teriat a ehila&a %erea seiri

%eai se!erti %erea %eli'ata lie sia! tera!is a !erila$ a

@$'$&a /a& iiria aalah a!a /a& 'ear-'ear %e&hit$& (+r5, 007B

Fre5, 008B a#'s, 1989B *ee, 00>B Meli# A e;is, 00B Parlett, 00B E

Plster, 1987a, 1987'B M Plster, 1987B .te4, 1993, 199B .te4 A a#'s,

008) !e$lis ii %e$$a 'ah5a tera!i estalt saat ii telah 'er&era i l$ar

se'el$%/a tera!i !rate

+a/a tera!is estalt te%!rer aalah %eeaa !aa

4atr-4atr se!erti ehaira, ial& teti, ele%'$ta, le'ih irieJ!ressi

la&s$& leh tera!is, !e$r$a !e&&$aa latiha stereti!, a le'ih 'esar

e!er#a/aa lie /a& %e&ala%i *a$ra Perls (1972) %eeaa &a&asa

'ah5a ra& tera!is le'ih !eti& ari!aa %e&&$aa tei Dia

%e&ataa, ":a aalah se'a&ai 'a/a &a/a area aa tera!is a lie /a&

%ee%$a iri %erea seiri a sat$ sa%a lai a 'ersa%a-sa%a%e#i!taa h$'$&a %erea "(hl% 3) a#'s (1989) %ee&asa

'ah5a tre saat ii ala% !rate estalt aalah %e$$ !eeaa le'ih 'esar

!aa h$'$&a lie-tera!is '$a !aa tei 'er#erai ari tes ari

!erte%$a ii Dia !er#a/a tera!is /a& 'er!erasi ari rietasi ii aalah

%a%!$ %e%'a&$ ii 'er!$sat, ial& tia %e&hai%i /a& %e%$&ia

lie $t$ %e%!erala% esaara %erea a %ela$a ta e&a ra&

lai

Plster a Plster (1973) %eeaa !eti&/a tera!is %e&etah$i

seiri a %eai istr$%e tera!i Se!erti sei%a /a& !erl$

'erh$'$&a e&a a!a /a& %erea %el$is, tera!is !eserta artisti i

!e#i!taa ehi$!a 'ar$ he Plsters %h tera!is $t$ %e&&$aa

!e&ala%a %erea seiri se'a&ai 'aha !eti& ala% !rses tera!i Me$r$t

%erea, tera!is le'ih ari res!e ata$ atalis 'elaa ia %erea %e%'$at

e4eti4 ta e&a lie, tera!is har$s selaras e&a e$a lie %erea a


24/55

iri %erea seiri era!i aalah eterli'ata $a arah /a& %e&$'ah 'ai lie

a tera!is ia tera!is tia sesiti4 isetel $t$ $alitas %erea seiri

ele%'$ta, eta&&$ha, a asih sa/a& a reasi %erea e lie, %erea

%eai teisi Es!eri%e har$s it$$a $t$ esaara, tia sa%a sl$si

seerhaa $t$ %asalah lie a#'s (1989) %e/ataa 'ah5a ia tera!is

!e&&$aa es!eri%e etia %erea 4r$stasi e&a lie a i&i %e&$'ah

ra&, %erea %e/alah&$aa !er#'aa a %$&i aa %e&&a&ala

a&a ari !ert$%'$ha a&at a !er$'aha

APLIKASI: TEKNIK TERAPI DAN PROSEDUR

PERCOBAAN DI TERAPI GESTALT

Mesi!$ !eeata estalt /a& 'ersa&$ta e&a elas, eseerhaaa

tia har$s iartia 'ah5a !eeraa tera!is %$ah Me&e%'a&a ;arietas

iter;esi seerhaa, a%$ %e&&$aa %ete ii se#ara %eai

%e%$&ia lie $t$ ter$s hi$! a$teti ia lie %eai teti,

%erea %e%'$t$ha ta e&a tera!is teti Dala% Prses Kreati4 i

era!i &estalt, ier (1978) %eeaa !era tera!is se'a&ai a&e reati4

!er$'aha, !ee%$, a sera& %a$sia /a& !e$h asih a !e$li Dr

Fre5, tera!is estalt, %e$$a iter;esi estalt itera!a $t$ as$s ii

R$th ala% Kas$s Peeata Kseli& a Psitera!i (Cre/, 009, #ha! 2)

Se'el$% %e%'ahas 'er'a&ai %ete estalt :a a!at %e#a$! i

:a re!ertar !rse$r seli&, aa sa&at %e%'at$ $t$ %e%'eaa

atara latiha ata$ tei a es!eri%e *atiha tei sia! !aai /a& aa&-

aa& i&$aa $t$ %e%'$at ses$at$ terai ala% sesi tera!i ata$ $t$

%e#a!ai s$at$ t$$a Merea 'isa %eai atalis $t$ 'eera seiri ata$

$t$ %e%!r%sia iterasi atara a&&ta ari el%! tera!i Per#'aa,

se'ali/a, t$%'$h ari iterasi atara lie a tera!is, a %erea %$#$l

ala% Prses ial&is ii Merea a!at ia&&a! sa&at laasa !e&ala%a

'elaar Fre5 (008) e4i es !er#'aa "se'a&ai %ete /a& %e&&eser F$s

seli& ari 'er'i#ara teta& t!i $t$ e&iata /a& aa %e%!erti&&i


25/55

esaara lie a !e%aha%a %elal$i !e&ala%a "(hl% 3) Me$r$t

Meli# a e;is (00), !er#'aa telah 'i&$& e&a tei? ":

ei aalah es!eri%e /a& ila$a e&a t$$a # 'elaar s!esi4i

Es!eri%e, i sisi lai, alira-alira la&s$& ari teri !sitera!i a i'$at

$t$ %$at ii;i$ area ia aa i sii a seara& "(hl% 108) Meli# a

e;is %e/araa %e&&$aa ti$% estalt !e&ala%a se'a&ai !a$a

$t$ #$st% %era#a& es!eri%e

Per#'aa %er$!aa asar tera!i estalt te%!rer ier (1978)

%elihat sesi tera!i se'a&ai sera&aia !er#'aa, /a& %er$!aa ala $t$

lie $t$ 'elaar !e&ala%a :!a /a& i!elaari ari es!eri%e aalah

e$ta $t$ e$a lie a tera!is es!eri%e estalt aalah reati4

!et$ala&a a #ara i %aa lie a!at %e&es!resia iri !erila$

Es!eri%e /a& s!ta, sat$ seeis, a rele;a e&a %%e tertet$ a

!e&e%'a&a tertet$ ari !rses a&a-!e%'et$a Merea tia ira#a&

$t$ %e#a!ai t$$a tertet$ teta!i terai ala% tes saat Prses atara

tera!is a lie %e&h$'$&i Plster (199) %e$$a 'ah5a !er#'aa/a& ira#a& leh tera!is a 'ere%'a& ari te%a s$ah 'ere%'a& %elal$i

eterli'ata tera!i, se!erti la!ra lie e'$t$ha, i%!ia, 4atasi, a esaara

t$'$h tera!is estalt %e&$a& lie $t$ terli'at ala% !er#'aa /a&

%e/e'a'a %e&ala%i e%sial se&ar a 5a5asa 'ar$ (Str$%!4el A

l%a, 00) Es!eri%etasi aalah sia! /a& %eleat ala% se%$a tera!i

estaltB it$ aalah !rses la'rati4 e&a !artisi!asi !e$h

ari lie Klie %e&$i !er#'aa $t$ %eet$a a!a /a& ila$a a

tia %$at 'a&i %erea %elal$i esaara %erea seiri (.te4, 1993, 199)

Miria% Plster (1987) %e&ataa 'ah5a es!eri%e aalah #ara $t$

%e%'a5a 'e'era!a eis 4li iteral e&a %e%'$at !er$a&a ii !rses

/a& se'ear/a @al ii 'ert$$a %e%4asilitasi e%a%!$a lie $t$ 'eera

%elal$i titi tere'a ari hi$!/a


26/55

Per#'aa %er& s!taitas a te%$ e&a %e%'a5a e%$&ia

$t$ tiaa la&s$& e sesi tera!i De&a %era%atisir ata$ 'er%ai

sit$asi %asalah el$ar ata$ h$'$&a ala% relati4 a%a tera!i tes, lie

%ei&ata a&a$a %erea 4lesi'ilitas !erila$ Me$r$t M Plster,

!er#'aa estalt a!at %e&a%'il 'a/a 'et$? %e%'a/a&a %e&a#a%

Perte%$a %asa e!aB %e/ia!a ial& atara lie a 'e'era!a tia 'isa

si&i4i ra& i hi$!/aB %era%atisir %e%ri ari !eristi5a /a&

%e/aitaB %e&hi$!a e%'ali se'$ah !e&ala%a a5al ter$ta%a /a&

%eala% i %asa seara&B e&a as$%si ietitas sat$ i'$ ata$ a/ah %elal$i

'er%ai !eraB 'er4$s !aa &era t$'$h, !st$r, a taa-taa ;er'al

lai/a ari es!resi 'atiB ata$ %e%'a5a !aa ial& atara $a as!e /a&

sali& 'erteta&a 4li ala% ra& terse'$t Melal$i !er#'aa ii, lie

'ear-'ear a!at %e&ala%i !erasaa /a& terait e&a 4li %erea

Es!eri%e %e%'a5a !er$a&a $t$ hi$! e&a %e&$a& lie $t$

%e%'erla$a %erea ii Sa/a aalah !eti& 'ah5a !er#'aa ises$aia

e&a %asi&-%asi& ii;i$ a i&$aa ala% 5at$ #araB %erea $&a

!erl$ ila$a ala% tes /a& %ea5ara esei%'a&a atara $$&a

a risi Sesiti4itas a !erhatia !aa 'a&ia tera!is aalah !eti& sehi&&a

lie "tia %elea e !e&ala%a /a& terlal$ %e&a#a% ata$ iizia $t$

ti&&al i 5ila/ah a%a ta!i s$'$r "(Plster A Plster, 1990, ! 10>)

MEMPERSIAPKAN KLIEN UNTUK PERCOBAAN GESTALT

ia sis5a ala% !elatiha %e%'atasi !e%aha%a %erea teta& tera!i estalt

$t$ ha/a %e%'a#a teta& !eeata, %ete estalt #eer$& ta%!aa'stra a &a&asa es!eri%e %$&i ta%!a aeh Me%ita lie $t$

"%eai" '/e i salah sat$ %i%!i %erea, %isal/a, %$&i ta%!a /l

a sia-sia @al ii !eti& $t$ selr $t$ se#ara !ri'ai %e&ala%i

e$ata !er#'aa estalt a %erasa /a%a %e/araa %erea $t$

lie

Dala% hal ii, a!at %eai !ali& 'er&$a 'a&i traiee

$t$ se#ara !ri'ai %e&ala%i %ete estalt se'a&ai lie


27/55

@al ii $&a !eti& 'ah5a selr %e%'a&$ h$'$&a e&a lie %erea,

sehi&&a lie aa %erasa !er#a/a #$$! $t$ 'er!artisi!asi ala%

!e%'elaara /a& a!at hasil ari es!eri%e estalt Klie aa %ea!ata

le'ih 'a/a ari es!eri%e estalt ia %erea 'errietasi a sia! $t$

%erea Melal$i h$'$&a sali& !er#a/a e&a tera!is, lie #eer$& $t$

%e&eali !erla5aa %erea a %e%$&ia iri $t$ 'er!artisi!asi ala%

!er#'aa ii

ia lie $t$ 'eera sa%a, selr har$s %e&hiari %e&araha

%erea ala% %e%eritah se'$ah '$saa $t$ %elasaaa !er#'aa

+iasa/a, sa/a %e%ita lie ia %erea 'erseia $t$ %e#'a !er#'aa

$t$ %elihat a!a /a& %$&i %erea 'elaar ari it$ sa/a $&a

%e%'eritah$ lie 'ah5a %erea a!at 'erheti etia %erea %e%ilih $t$,

sehi&&a a/a ii e&a %erea Klie %e&ataa 'ah5a %erea %erasa 'h

ata$ saar iri ata$ t$&as terasa arti4i res%i ata$ tia /ata Paa saat se!erti it$

sa/a #eer$& $t$ %ea&&a!i e&a 'erta/a? ":!aah :a 'erseia

$t$ %e#'a/a a %elihat a!a /a& terai "

Sa/a tia 'isa terlal$ %eeaa e$ata h$'$&a tera!e$ti a

ehar$sa 'a&i e!er#a/aa se'a&ai asar $t$ %elasaaa !er#'aa a!a!$

ia sa/a 'erte%$ e&a ra&$-ra&$, sa/a #eer$& tertari $t$

%e&es!lrasi ee&&aa lie Ii %e%'at$ $t$ %e&etah$i alasa lie

'erheti Kee&&aa $t$ %eai e%sial /a& terli'at seri& %er$!aa

4$&si ari latar 'elaa& '$a/a lie +e'era!a lie telah iisia $t$

'eera eras $t$ %e%!ertahaa trl e%sial Merea %$&i

%e%ilii e'erata teta& %e&es!resia !erasaa ites se#ara ter'$a,

'aha ia %erea ala% eaaa e%sial Ii $&a a!at ise'a'a leh

ssialisasi %erea a $t$ r%a-r%a '$a/a %erea %e%at$hi Dala%

'e'era!a '$a/a it$ ia&&a! s!a $t$ %e&es!resia e%si se#ara

ter'$a, a aa !eritah '$a/a tertet$ terhaa! %e$$a

eretaa sesera& ata$ sait !sil&is ia lie telah %e%ilii searah

!aa& %e&a$& !erasaa %erea, a!at i%e&erti 'ah5a %erea aa


28/55

e&&a $t$ 'er!artisi!asi ala% !er#'aa /a& %$&i $t$ %e%'a5a

e%si %erea e !er%$aa et$ saa, 'a/a !ria telah issialisasia $t$

tia %e&$&a!a !erasaa ites Merea ee&&aa $t$ %e%'iara

iri $t$ %eai e%sial har$s ita&ai e&a #ara hr%at.

Klie lai %$&i %ela %eai terli'at se#ara e%sial area

%erea eta$ta, $ra&/a e!er#a/aa, e!rihatia atas ehila&a trl,

ata$ 'e'era!a eha5atira lai/a ala i %aa lie %ela %ela$a

!er#'aa %e&$&a!a 'a/a teta& e!ri'aia %erea a #ara %erea

'eraa i $ia


29/55

ari!aa ses$at$ $t$ %e&atasi Ma$rer %e&lai% 'ah5a ita !erl$

%e&hr%ati !erla5aa, %e&a%'il seri$s, a %elihat/a se'a&ai "eer&i" a

'$a "%$s$h"

@al ii 'ai $t$ %e&i&at 'ah5a es!eri%e estalt ira#a& $t$

%e%!erl$as esaara a lie $t$ %e%'at$ %erea %e#'a %e 'ar$

!erila$ Dala% esela%ata sit$asi tera!i, lie i'eri ese%!ata a ir&

$t$ "%e#'a" !erila$ 'ar$ Ii %e%!erti&&i esaara tertet$ as!e 4$&si,

/a& %e/e'a'a !ei&ata !e%aha%a iri (+resh&l, 1989B .te4, 199)

Es!eri%e ha/a 'erarti ahir ari %e%'at$ ra& %eai le'ih saar a

%e%'$at !er$'aha /a& !ali& %erea i&ia Pa$a 'eri$t, se'a&ia

'esar ia%'il ari Passs (197) a ier (1978), /a& 'er&$a 'ai ala%

%e%!ersia!a lie $t$ !er#'aa estalt a %e%'a5a %erea el$ar i

$rs$s tera!i?

HPeti& 'a&i selr $t$ %eai #$$! sesiti4 $t$ %e&etah$i a!a

har$s %ei&&ala lie seiri

H=t$ %e%!erleh %asi%$% 'ee4it ari !er#'aa estalt, !ratisi har$s

!ea terhaa! %e%!ereala %erea !aa 5at$ /a& te!at a ala% /a&

te!at #ara

HSi4at !er#'aa ter&at$& !aa %asalah ii;i$, a!a /a&

ra& terse'$t %e&ala%i a hi$! %e&ala%i 'ah5a e$a lie a tera!is

%e%'a5a e sesi

HEs!eri%e %e%erl$a !era ati4 lie ala% es!lrasi iri

H!er#'aa estalt 'eera e&a 'ai etia tera!is aalah %e&hr%ati latar

'elaa& '$a/a lie a ta /a& 'ai e&a ra& terse'$t

H ia tera!is 'erte%$ e&a ra&$-ra&$, it$ aalah ie /a& 'ai $t$

%e&es!lrasi %aa/a $t$ lie

H :alah !eti& 'ah5a tera!is %eai 4lesi'el ala% %e&&$aa tei,

%e%'a/ar !erhatia h$s$s 'a&ai%aa lie %eres!


30/55

H Kselr har$s sia! $t$ %e$r$a t$&as sehi&&a lie %e%ilii

ese%!ata 'ai $t$ 'erhasil ala% $saha/a @al ii tia %e%'at$ $t$

%e/araa es!eri%e /a& terlal$ %a$ $t$ lie

H era!is !erl$ 'elaar /a& es!eri%e ter'ai a!at ila$a i

sesi it$ seiri a /a& ter'ai a!at ila$a i l$ar

PERAN KONFRONTASI

Sis5a aa&-aa& %e$a leh !erse!si %erea 'ah5a sera& selr

estalt ii &a/a la&s$& a 4rtati4 Sa/a %e%'eritah$ %$ri-%$ri sa/a

'ah5a it$ aalah esalaha %e/a%aa !rate setia! teri e&a !eiri/a

Se!erti telah ise'$ta, te%!rer !rate tera!i estalt telah %ela%!a$i

&a/a i!a%era leh Fritz Perls .te4 (1993) %e&a#$ !aa &a/a se'a&ai

"'%-'%-'%i& era!i "itaai e&a sai5ara, 4rtasi a'rasi4,

a atarsis ites Dia %e/irata 'ah5a &a/a aris%ati Perls %$&i

'erte%$ le'ih ari it$ e'$t$ha arsis seiri ari!aa e'$t$ha lie/a

.te4 (1993, 1999) sa&at !eti& ari ati itelet$al, ii;i$alistis, ra%atis,

a 4rtati4 /a& itaai tera!i estalt ala% "a!a saa li&$&a" ari

1920-a a 1970-a Me$r$t .te4 (1999), ;ersi /a& le'ih 'ar$ ari estalt

relasial tera!i telah 'ere%'a& $t$ %e%as$a le'ih 'a/a $$&a

a !ei&ata e'aia a asih sa/a& ala% tera!i Peeata ii

"%e&&a'$&a !e/eliia e%!ati 'erela$ta e&a taa%, elas, a

rele;a esaara 4$s "(hal 10) Perls 'erlatih !eeata /a& sa&at

4rtati4 se'a&ai #ara $t$ 'er$r$sa e&a %e&hiari a%$, ii Mel

4rtati4 tia %e5aili tera!i estalt area saat ii i!ratea (+5%a,

00B Fre5, 008B .te4 A a#'s, 008)

K4rtasi i&$aa i ali ala% !rate tera!i estalt, a%$ tia

har$s ilihat se'a&ai sera&a /a& eras K4rtasi a!at ila$a ala%

se!erti #ara 'ah5a lie 'eera sa%a, ter$ta%a etia %erea i$a& $t$

%e%erisa %erea !erila$, sia!, a !iira era!is a!at %er& lie


31/55

$t$ %elihat e&aila tertet$, ter$ta%a esea&a atara es!resi ;er'al

a ;er'al %erea Sela$t/a, 4rtasi tia har$s it$$a !aa

ele%aha ata$ si4at-si4at e&ati4B lie a!at itata& $t$ %e&eali

'a&ai%aa %erea %e%'lir e$ata %erea

Kselr /a& #$$! !e$li $t$ %e%'$at t$t$ta lie %erea

%e%'eritah$ %erea, !aa asar/a, 'ah5a %erea 'isa 'eraa ala% ta

!e$h e&a iri %erea seiri a ra& lai

Paa ahir/a, 'a&ai%aa!$, lie har$s %e%$t$sa seiri a!aah %erea

%a$ %eeri%a $a&a ii $t$ %e%!elaari le'ih la$t teta& iri %erea

seiri Peri&ata ii !erl$ isi%!a i e'erata e&a se%$a !er#'aa /a&

aa ielasa

TERAPI GESTALT INTERVENSI

Per#'aa a!at %eai alat /a& 'er&$a $t$ %e%'at$ lie le'ih le&a!

esaara, !e&ala%a 4li iteral %e/elesaia isistesi a

it%i, a 'eera %elal$i ala '$t$ /a& %e#e&ah !e/elesaia 'isis

ai *atiha a!at i&$aa $t$ %e%!erleh e%si, %e&hasila tiaa,

ata$ %e#a!ai t$$a s!esi4i

Ketia i&$aa i ter'ai %erea, iter;esi /a& ielasa i sii ses$ai

e&a tera!i Sit$asi a srt a!a!$ lie %e&ala%i +aha 'eri$t ii

iasara !aa *e;its/ a Perls (1970), e&a sara sa/a seiri

ita%'aha $t$ %eera!a %ete ii

Dial& ala% latiha salah sat$ t$$a ari tera!i estalt aalah $t$ %e%'a5a

4$&si terite&rasi a !eeri%aa as!e e!ri'aia sesera& /a& telah tia

%e&a$i a %e/a&al tera!is estalt %e%!erhatia $t$ %e%'a&i 4$&si

e!ri'aia Se'$ah i;isi $ta%a aalah atara "t! &" a /a& "$er &,"

a tera!i seri& 'er4$s !aa !era& atara e$a/a


32/55

D& atas aalah 'ear, triter, %ralisti, %e$t$t, s$a %e%eritah,

a %ai!$lati4 Ii aalah "ra& t$a /a& ritis" /a& l$a e&a "ehar$sa"

a "Ke5ai'a" a %e%ai!$lasi e&a a#a%a 'e#aa $er&

%e%ai!$lasi e&a %e%aia !era r'a? e&a %eai e4esi4,

%e/esal, ta 'era/a, a le%ah a e&a 'er!$ra-!$ra etia'era/aa Ii

aalah sisi !asi4, /a& ta!a ta&&$& a5a', a salah sat$ /a& %ee%$a

alasa

+a&ia atas & a $er& /a& terli'at ala% !er$a&a ter$s-

%eer$s $t$ trl Per$a&a %e%'at$ %eelasa resl$si a ai-ai

%e&a!a sesera& seri& !er&i ta ter!e$hi a %e&a!a !e$aa sesera&

ter$s 'erla$t tirai & atas t$t$ta /a& sat$ %eai e%iia-a-'e&it$,

sea&a $er& %eata& %e%aia !era aa $rhaa Se'a&ai hasil

ari !er$a&a ii $t$ trl, ii;i$ %eai ter!e#ah %eai !e&trl

a iealia Pera& sa$ara atara $a sisi ter$s, e&a e$a 'elah !iha

'er$a& $t$ esistesi %erea

K4li atara $a $t$' /a& 'erla5aa ala% e!ri'aia 'eraar

!aa %eais%e itr/esi, /a& %eli'ata as!e !e%a$a ari ra& lai,

'iasa/a ra& t$a, %eai e!ri'aia sesera& :alah !eti& 'ah5a lie

%eai saar ari itresi %erea, ter$ta%a 'era#$ /a& %era#$i ra& a

%e#e&ah ite&rasi e!ri'aia

ei s& $rsi aalah salah sat$ #ara $t$ %ea!ata lie $t$

%e&esteralisasi itresi it$, tei Perls i&$aa 'a/a Me&&$aa

$a $rsi, tera!is %e%ita lie $t$ $$ i salah sat$ $rsi a se!e$h/a

& atas a e%$ia 'er&eser e $rsi lai a %eai $er& ial& a!at

ter$s atara e$a sisi lie Paa asar/a, ii aalah tei 'er%ai !era i

%aa se%$a 'a&ia-'a&ia /a& i%aia leh lie De&a #ara ii itresi

a!at !er%$aa, a lie a!at %e&ala%i 4li le'ih le&a! K4li a!at

iselesaia leh !eeri%aa lie a ite&rasi ari e$a 'elah !iha *atiha

ii %e%'at$ lie %ea!ata 'erh$'$&a e&a !erasaa ata$ sisi iri


33/55

'ah5a %erea a!at %e/a&alB a&a ari seear 'er'i#ara teta& !erasaa

4li, %erea %e&itesi4a !erasaa a %e&ala%i/a se!e$h/a

Sela$t/a, e&a %e%'at$ lie %e/aari 'ah5a !erasaa aalah sa&at

'a&ia /ata ari iri %erea seiri, iter;esi e&&a lie ari tia iaita

!erasaa

$$a ari latiha ii aalah $t$ %e%!r%sia ti&at /a& le'ih

ti&&i ari ite&rasi atara !laritas a 4li /a& aa i setia! ra&

$$a/a aalah $t$ tia %e%'e'asa iri #iri-#iri tertet$, teta!i 'elaar

$t$ %eeri%a a hi$! e&a !laritas

Me%'$at !$tara, Me%'$at !$tara aalah latiha estalt /a& %eli'ata

%e%ita sesera& ala% el%! $t$ !er&i e ra& lai ala% el%!

a 'ai 'er'i#ara ata$ %ela$a ses$at$ e&a setia! ra& $$a/a aalah

$t$ %e&haa!i, risi, $t$ %e&$&a!a iri, $t$ 'eres!eri%e

e&a !erila$ 'ar$, a $t$ t$%'$h a 'er$'ah Sa/a telah 'eres!eri%e

e&a "%e%'$at !$tara" etia sa/a %erasaa 'ah5a !eserta i'$t$ha

$t$ %e&haa!i setia! ra& ala% el%! e&a 'e'era!a te%a

Misal/a, el%! a&&ta %$&i %e&ataa? ":$ s$ah $$ i sii

$t$ 5at$ /a& la%a i&i 'er!artisi!asi teta!i %eaha area a$ ta$t

%e%!er#a/ai ra& i sii Da selai it$, sa/a tia 'er!iir a$ la/a 5at$

el%! !$la ":$ %$&i %ela5a e&a" :!aah :a 'erseia

%ela$a ses$at$ seara& $t$ %ea!ata iri :a le'ih ii;estasia

a $t$ M$lai 'eera !aa %ea!ata e!er#a/aa a rasa !er#a/a iri

"ia ra& terse'$t %ea5a' a4ir%ati4, sara sa/a 'isa ai?" Per&i 'erelili&

e setia! ra& a 4iish ali%at ii? "Sa/a tia !er#a/a :a area

"Setia! $%lah latiha 'ias i#i!taa $t$ %e%'at$ ii;i$ %eli'ata iri

a %e%ilih $t$ 'eera !aa hal-hal /a& %e%'$at %erea 'e$ ala%

eta$ta

+e'era!a il$strasi lai /a& terait a #th-#th /a& sa/a %ee%$a

/a& ses$ai $t$ !e%'$ata-the-!$tara iter;esi ter#er%i ala% %etar


34/55

lie se!erti ii? "Sa/a i&i %ea&a$ ra&-ra& le'ih seri&" "a sera&

!$ i sii ta%!a/a !e$li sa&at 'a/a "" Sa/a i&i %ela$a ta

e&a :a, ta!i a$ ta$t %eai itla ata$ iteri%aL "" S$lit 'a&i sa/a

$t$ %eeri%a !$iaB Sa/a selal$ is hal-hal 'ai ra& %e&ataa

e!aa sa/a "

*atiha !e%$liha &eala a !erila$ tertet$ seri& %e5aili !e%'alia

i%!$ls %easari ata$ late De&a e%iia, tera!is 'isa %e%ita

sesera& /a& %e&a$ %eerita ha%'ata !arah a ta$t 'erle'iha

'erle'iha %e%aia !era eshi'isiis Sa/a i&at sera& lie i salah sat$

tera!i a%i

el%! /a& es$lita %eai a!a-a!a ta!i %ais %ais Sa/a %e%ita/a

$t$ %e%'alia &a/a has a %eai e&ati4 se!erti ia 'isa !e%'alia

'eera 'aiB +e&it$ ia %e%aia !era/a e&a !e$h se%a&at /ata, a

e%$ia ia %a%!$ %e&a$i a %eeri%a "sisi e&ati4" /a serta "sisi

!siti4"

eri /a& %easari tei !e%'alia aalah 'ah5a lie %e&a%'il

risi %eai hal /a& sa&at /a& !e$h e&a e#e%asa a %ela$a

ta e&a ra&-ra& 'a&ia ari iri %erea seiri /a& telah terea%

a itla ei ii a!at 'at$a lie %$lai %eeri%a atri'$t !ri'ai /ai

'ah5a %erea telah %e#'a $t$ %e/a&al

*atiha !e%'alia Seri& ali ita %ea!ata tere'a 'erlatih ia%-ia% e

iri ita seiri sehi&&a ita aa %ea!ata !eeri%aa Ketia ata& e

iera, ita %e&ala%i e%a% !a&&$&, ata$ e#e%asa, area ita ta$t

'ah5a ita tia aa 'er%ai a%i !era e&a 'ai latiha iteral /a&

%e&s$%si 'a/a eer&i a seri& %e&ha%'at s!taitas a eseiaa

ita $t$ 'eres!eri%e e&a !erila$ 'ar$ Ketia lie 'er'a&i latiha

%erea eras e&a tera!is, %erea %eai le'ih saar ari 'a/a #ara

!ersia!a %erea &$aa ala% %e%!er$at !era ssial %erea Merea $&a

se%ai %e/aari 'a&ai%aa %erea %e#'a $t$ %e%e$hi hara!a ra&


35/55

lai, ari ti&at /a& %erea i&i iset$$i, iteri%a, a %e/$ai, a ari

sea$h %aa %erea !er&i $t$ %e#a!ai !eeri%aa

*atiha 'erle'iha Salah sat$ t$$a tera!i estalt aalah $t$ lie $t$

%eai le'ih saar aa si/al hal$s a is/arat %erea %e&iri% %elal$i

'ahasa t$'$h eraa, !st$r, a &era t$'$h a!at 'er%$iasi %aa

si&i4ia, a%$ is/arat %$&i tia le&a! Dala% latiha ii ra& i%ita

$t$ %e%'esar-'esara &eraa ata$ is/arat 'er$la& ali, /a& 'iasa/a

%e&itesi4a !erasaa /a& %eleat !aa !erila$ a %e%'$at %aa 'ati

elas +e'era!a #th !erila$ /a& %e%ia%a iri $t$ 'erle'iha terse'$t

ei &e%etar ('era'at ta&a, ai), %e%'$&$ !st$r a %e%'$&$

'ah$, ta&a tere!al, #e%'er$t etat, 5aah %eri&is, %e/ila&a ta&a, a

se'a&ai/a ia lie %ela!ra 'ah5a /a ai &e%etar, tera!is aa %e%ita

lie $t$ 'eriri a %e%'esar-'esara &$#a&a Ke%$ia tera!is aa

%e%ita lie $t$ %ee%!ata ata-ata e t$&ai &e%etar

i&&al e&a !erasaa e'a/aa lie i&i %elaria iri ari ra&sa&a

ta$t a $t$ %e&hiari !erasaa tia %e/ea&a Paa saat-saat

!eti& etia lie %e&a#$ !aa !erasaa ata$ s$asaa hati /a&

%e/ea&a a ari %aa %erea %e%ilii ei&ia /a& 'esar $t$

%elaria iri, tera!is a!at %er& lie $t$ teta! e&a !erasaa %erea

a %er& %erea $t$ !er&i le'ih ala% !erasaa ata$ !erila$ %erea

i&i %e&hiari Me&haa!i a %e&ala%i !erasaa tia ha/a

%e%'$t$ha e'eraia teta!i $&a %er$!aa taa eseiaa $t$

%ea&&$& /eri i!erl$a $t$ 'lir a %e%'$at ala $t$ ti&at /a&

le'ih 'ar$ !ert$%'$ha

Peeata &estalt %e&aalisis %i%!i Dala% %i%!i !siaalisis

iiter!retasia, 5a5asa itelet$al iteaa, a assiasi 'e'as i&$aa

$t$ %e&es!lrasi %aa saar i%!ia Peeata estalt tia %ea4sira

a %e&aalisis %i%!i Se'ali/a, t$$a/a aalah $t$ %e%'a5a %i%!i

e%'ali e ehi$!a a %e&hi$!a e%'ali %erea selah-lah %erea


36/55

terai seara& %i%!i it$ 'ertia el$ar i %asa seara&, a !e%i%!i

%eai 'a&ia ari /a %i%!i Fr%at /a& isaraa $t$ 'eera e&a

%i%!i ter%as$ %e%'$at a4tar se%$a ri#ia %i%!i, %e&i&at setia! ra&,

a#ara, a s$asaa hati i ala%/a, a e%$ia %eai %asi&-%asi&

'a&ia terse'$t e&a %e&$'ah iri seiri, 'ertia se%asi%al %$&i a

%e#i!taa ial& Setia! 'a&ia ari %i%!i ias$%sia !r/esi iri, a

lie %e#i!taa sri! $t$ !erte%$a atara 'er'a&ai arater ata$ 'a&ia

Se%$a 'a&ia /a& 'er'ea ari se'$ah %i%!i aalah es!resi ari lie seiri

sisi 'erteta&a a tia siste, a, e&a terli'at ala% ial& atara ii

sisi /a& 'erla5aa, lie se#ara 'ertaha! %eai le'ih saar ari 'er'a&ai

!erasaa/a seiri

Kse! Perls $t$ !r/esi setral ala% teri !e%'et$a %i%!iB

setia! ra& a setia! 'e ala% %i%!i %e5aili as!e !r/esi ari

!e&ha/al Perls (1929a) %e/ataa 'ah5a "ita %$lai e&a as$%si tia

%$&i 'ah5a a!a!$ /a& ita !er#a/a ita lihat !aa ra& lai ata$ i $ia

ii tia aa /a& teta!i !r/esi "(hal 27) Me/aari ira a %e%aha%i!r/esi sali& %e%'at$ Klie tia %e%iira ata$ %e&aalisis %i%!i ta!i

%e&&$aa/a se'a&ai S#ri!t a !er#'aa e&a ial& i atara 'er'a&ai

'a&ia ari %i%!i Karea lie a!at 'ertia el$ar !erelahia atara sisi

/a& 'erla5aa, ahir/a %erea 'ias %e&har&ai a %eeri%a !er'eaa

'ati %erea a %e&ite&rasia e$ata la5a Fre$ ise'$t %i%!i ala

eraaa $t$ etiasaara, teta!i $t$ %i%!i Perls aalah "r/al ala e

ite&rasi" (hal 22)

Me$r$t Perls, %i%!i aalah es!resi /a& !ali& s!ta Ke'eraaa

%a$sia Ii %er$!aa sit$asi /a& 'el$% selesai, ta!i setia! 'er%i%!i $&a

%e&a$& !esa esistesial %e&eai iri seiri a sat$ saat !er$a&a

Se%$a/a a!at ite%$a ala% %i%!i ia se%$a 'a&ia i!aha%i a

'erasi%ilasiB %i%!i 'er4$&si se'a&ai #ara ter'ai $t$ %ee%$a e!ri'aia

s& %e&$&a!a 'a&ia /a& hila& a %ete lie !e&hiara Perls

%ee&asa 'ah5a ia %i%!i 'ear 'eera e&a, !esa esistesial %eai


37/55

le'ih elas ia ra& tia %e&i&at %i%!i, %erea %$&i %ela $t$

%e&haa!i a!a /a& salah e&a ehi$!a %erea Setia/a, selr

estalt %e%ita lie $t$ 'er'i#ara e&a %i%!i %erea a& hila&

Misal/a, se!erti /a& iaraha leh tera!is/a, lie %ela!ra 'eri$t %i%!i

ala% 5at$ seara&, selah-lah ia %asih 'er%i%!i?

Sa/a %e%ilii ti&a %/et i aa& Salah sat$ %/et 'esar a $a aa-

aa e#il sa/a %erasa sa&at %eleat !aa %/et-%/et ii, %esi!$

%erea %e#i!taa 'a/a ea#a$a i aa& /a& ter'a&i %eai ti&a

r$a& ter!isah Merea 'er$a& e&a sat$ lai %/et 'esar sea& 'er$a&

e&a %/et e#il Merea el$ar ari aa&, a %erea %ee%!el e

sa/a :$ %erasa se!erti %er& %erea %ea$h ari sa/a Sa/a %erasa

'ear-'ear e5alaha leh ea#a$a /a& %erea %e#i!taa seitar sa/a

a$ 'er'ali $t$ i'$ sa/a a %e&ataa 'ah5a a$ '$t$h 'at$a, 'ah5a

sa/a tia 'isa la&i %ea&ai ii %/et area %erea %e%'$at$ &ila Sa/a

%erasa sa&at seih a sa&at lelah, a Sa/a %erasa !$t$s asa Sa/a 'erala

%ea$h ari aa&, 'er!iir 'ah5a sa/a 'ear-'ear %e#itai %/et ii,a%$ sa/a har$s %e/i&ira %erea Sa/a %e&ataa !aa iri seiri

'ah5a sa/a se!erti ra& lai Sa/a %ea!ata he5a !eliharaa, a

e%$ia etia hal-hal /a& asar, a$ i&i %e/i&ira %erea Sa/a

%e#'a sa&at eras $t$ %ee%$a sl$si $t$ %ea&a %/et ii a

tia %e%$&ia %erea $t$ %e%ilii e4e /a& %e&eria !aa sa/a

Se'el$% a$ 'a&$ ari %i%!i sa/a, sa/a %e%'$at e!$t$sa $t$

%ee%!ata setia! %/et i aa& ter!isah, a %$&i it$ aalah #ara

$t$ %ea&a %erea

era!is e%$ia %e%ita lie/a, +rea, $t$ "%eai" 'a&ia /a&

'er'ea ari %i%!i/a De&a e%iia, ia %eai aa&, a ia %eai

a %e%ilii ial& e&a %asi&-%asi& %/et, a e%$ia ia %eai

i'$/a, a se'a&ai/a Salah sat$ se'a&ia 'esar as!e $at ari tei ii

aalah +rea %ela!ra %i%!i/a se'a&ai %esi!$ %asih terai Dia #e!at

irasaa 'ah5a %i%!i/a %e/ataa !er$a&a ia ala%i e&a s$a%i a


38/55

$a aa/a Dari ia !eeraa ial&, +rea %ee%$a 'ah5a ia 'ai

ihar&ai a %e%'e#i/a el$ar&a Dia 'elaar 'ah5a ia har$s %e%'iara

%erea tah$ teta& !erasaa/a a /a& 'ersa%a-sa%a %erea %$&i

'eera !aa !ei&ata &a/a hi$! sa&at s$lit Dia tia !erl$ iter!retasi ari

tera!is/a $t$ %e%aha%i !esa /a& elas ari %i%!i/a

APLIKASI UNTUK KELOMPOK KONSELING

era!i estalt ## $t$ tes el%! tera!i estalt %er&

!e&ala%a la&s$& a tiaa /a& 'erteta&a e&a ha/a 'er'i#ara

teta& 4li , %asalah , a !erasaa ia a&&ta %e%ilii e#e%asa /a&

'eraita e&a 'e'era!a !eristi5a i %asa e!a , %erea a!at

%e%'erla$a ii eha5atira %asa e!a i %asa seara& Ii i sii - a -

seara& 4$s %e&hi$!a el%! a %e%'at$ a&&ta ala% elas

%eelaahi e!rihatia %erea Piah ari 'er'i#ara teta& tiaa /a&

seri& ila$a e&a %e&&$aa es!eri%e ala% el%! tera!i

estalt %e%!eeraa 'era&a% iter;esi /a& ira#a& $t$

%e&itesi4a a!a /a& a&&ta el%! /a& %e&ala%i !aa saat ii $t$

t$$a /a& %e&arah e !ei&ata esaara Se%$a tei /a& ielasa

se'el$%/a a!at i&$aa ala% el%! tera!i

Ketia salah sat$ a&&ta aalah 4$s era, a&&ta lai a!at i&$aa

$t$ %ei&ata era ii;i$ Melal$i etera%!ila %e&h$'$&a,

!e%i%!i el%! a!at %e%'a5a se$%lah a&&ta e ala% es!lrasi

%asalah Sa/a le'ih s$a &a/a iterati4 estalt era el%! a %ee%$a'ah5a %e%'a5a i%esi iter!ersal /a& %e%asi%ala !tesi tera!i

ala% el%! sa/a tia i&i %e%!ereala tei $t$ %e%!r%sia

ses$at$ /a& terai ala% s$at$ el%!B '$a, sa/a #eer$& $t$

%e&$a& a&&ta $t$ %e#'a &a/a !erila$ /a& 'er'ea se'a&ai #ara

$t$ %ei&ata a!a /a& a&&ta i'eria %$&i %e&ala%i !aa saat

ii Seel%! Fr%at %e/eiaa tes $t$ 'a/a reati;itas ala%

%e&&$aa iter;esi a %era#a& !er#'aa Per#'aa ii !erl$


39/55

ises$aia e&a %asi&-%asi& a&&ta el%! a i&$aa !aa 5at$

/a& te!atB %erea $&a !erl$ ila$a ala% tes /a& %ea5ara

esei%'a&a atara $$&a a risi Per#'aa, i %erea ter'ai,

'ere;l$si ari a!a /a& terai i ala% %asi&-%asi& a&&ta a a!a /a&

terai !aa el%! saat ii Mesi!$ !e%i%!i el%! estalt %er&

a&&ta $t$ %ei&ata %erea esaara a hair $t$ &a/a

iter!ersal /a& %erea 'erh$'$&a, !e%i%!i #eer$& %e&a%'il !era

ati4 ala% %e#i!taa es!eri%e $t$ %e%'at$ a&&ta %e%a4aata

s$%'er a/a %erea

Pe%i%!i estalt se#ara ati4 terli'at e&a a&&ta, a !ara !e%i%!i

seri& terli'at ala% !e&$&a!a iri se'a&ai #ara $t$ %ei&ata

h$'$&a a %e#i!taa rasa %$t$alitas ala% el%! !e%i%!i estalt

'er4$s !aa esaara, ta, a es!eri%e (.te4 A a#'s, 008)

ia a&&ta %e&ala%i el%! se'a&ai te%!at /a& a%a, %erea

aa #eer$& $t$ !iah e /a& tia ietah$i a %eata& iri %erea

seiri =t$ %ei&ata e%$&ia 'ah5a a&&ta aa %ea!ata

e$t$&a ari %ete estalt, !e%i%!i el%! !erl$ $t$

%e&%$iasia t$$a $%$% ari iter;esi a %e#i!taa ili%

es!eri%etal Pe%i%!i tia %e#'a $t$ %er& a&eaB '$a,

a&&ta 'e'as $t$ %e#'a ses$at$ /a& 'ar$ a %eet$a seiri a!aah

it$ aa 'eera

Dala% laar/a !elatiha ala% seli& el%! /a& Mariae

S#heier Cre/ a sa/a ila$a i Krea, !eeata estalt iteri%a

e&a 'ai Kel%! a&&ta /a& sa&at ter'$a a 'erseia $t$ 'er'a&i

iri se#ara e%sial seali ili% esela%ata i#i!taa Ka%i 'er$saha $t$

%e&hiari !e%'$ata as$%si teta& a&&ta el%!, a ita 'erhati-hati

$t$ tia %e%asaa !aa&a $ia ata$ ilai-ilai ita !aa %erea

Se'ali/a, ita %eeati lie e&a hr%at, '$&a, asih sa/a&, a

ehaira Ka%i 'eera sa%a e&a lie a%i $t$ %ee%$a #ara ter'ai


40/55

%e%'at$ %erea %e&atasi es$lita /a& %erea ala%i se#ara iteral,

iter!ersal, a ala% tes li&$&a ssial %erea Mesi!$ tia

realistis $t$ 'er!iir :a !erl$ tah$ se&ala ses$at$ teta& '$a/a /a&

'er'ea, aalah !eti& $t$ %e%'a5a sia! hr%at a !e&har&aa atas

!er'eaa $t$ !eeraa :a i 'era&a% li&$&a '$a/a i sel$r$h $ia

De&a sia! ii a%i %ee%$a 'ah5a a%i %a%!$ %e&&$aa 'a/a

iter;esi estalt e&a ra&-ra& Krea i el%! tes !elatiha

Dala% 'e'era!a hal ii tia %e&heraa area i Krea aa !eeaa !aa

ilai-ilai leti4, a era el%! ## e Krea '$a/a

=t$ Peelasa le'ih la$t teta& tera!i estalt ala% el%!, lihat

Cre/ (008, #ha! 11) a Feer (002)

TERAPI GESTALT DARI PERSPEKTIF MULTIKULTURAL

KEKUATAN DARI PERSPEKTIF KEANEKARAGAMAN

:a !el$a& $t$ sesiti4 a reati4 %e&&$aa %ete estalt e&a

'$a/a /a& 'era&a% !!$lasi ia iter;esi ihit$& se#ara te!at a i&$aa

4lesi'el Fre5 (008) telah %e%'$at as$s 'ah5a "tera!i estalt te%!rer

telah 'ere%'a& se'a&ai rietasi ra%ah '$a/a sesiti4 a era&a%a "(hl%

27) Salah sat$ e$t$&a ari %e&&a%'ar !aa !er#'aa estalt aalah

'ah5a %erea a!at ises$aia e&a #ara /a& $i i%aa se'$ah

%erasaa ii;i$ a %ea4sira ata$ '$a/a/a Mesi!$ se'a&ia 'esar

tera!is %e%ilii !rasa&a, tera!is estalt 'er$saha $t$ %eeati setia! lie

e&a #ara /a& ter'$a Merea %ela$a ii e&a %e%erisa !aa&a

ala% ial& e&a lie %erea @al ii sa&at !eti& ala% 'eera e&a

ii;i$-ii;i$ ari '$a/a lai

Fer'a#her (00) %eeaa !eti&/a %e%'at$ tera!i !elatiha

estalt ala% %e&e%'a&a esaara %erea seiri Dia %e/araa?

"=t$ %e&e%'a&a esaara ietitas '$a/a sesera&, sesera& har$s

hair $t$ !e&ar$h tia ha/a ala% !elatiha teta!i $&a se'a&ai 'a&ia ari


41/55

!e&e%'a&a /a& 'erela$ta ari !ratisi estalt "(hl% 11)

Fer'a#her 'er!ea!at 'ah5a "$t$ %ela$a !eeraa litas '$a/a ari

estalt !ers!eti4, aalah !eti& 'ah5a ita %e&es!lrasi iri '$a/a ita

seiri $t$ %e%'$at h$'$&a a %er& ta ala% a e&a

ra& lai, ita !erl$ tah$ teta& iri ita seiri " (P 131)

era!i estalt sa&at e4eti4 ala% %e%'at$ ra& %e&ite&rasia

!laritas ala% iri %erea +a/a lie %e&ala%i 'erela$ta 'er$a&

$t$ %ea%aia a!a /a& ta%!a 'era&a% as!e ari $a '$a/a i i%aa

%erea ti&&al Dala% salah sat$ el%! sela%a se%i&&$ sa/a, se!t&

ia%is !eeraa it$ ila$a leh sera& 5aita e&a aar Er!a

!er$a&a/a teriri ari %e&ite&rasia sisi :%eria-/a e&a

!e&ala%a/a i er%a se'a&ai sera& aa :$ 'erta/a $t$ "%e%'a5a

el$ar&a/a e ala% el%! ii" e&a 'er'i#ara e!aa a&&ta /a&

i!ilih ala% el%! selah-lah %erea aalah a&&ta el$ar&a/a Dia

i%ita $t$ %e%'a/a&a 'ah5a ia 'er$sia 8 tah$ a 'ah5a ia seara&

'isa %e&ataa e!aa ra& t$a a sa$ara-sa$ara/a hal-hal /a& ia tia!erah %e&$&a!a Sa/a %e%ita/a $t$ 'er'i#ara ala% 'ahasa er%a

(area ii aalah 'ahasa $ta%a/a se'a&ai sera& aa) 4atr &a'$&a

e!er#a/aa iri/a ala% el%!, eseiaa/a $t$ %e#i!taa e%'ali

ae&a a5al leh %e&hi$!a e%'ali it$ i %asa seara& saat, a 'eera

si%'li ia e&a 4atasi %e%'at$/a %e#a!ai tia 'isa %eer's Dia

%a%!$ %ee%!ata ahir /a& 'ar$ $t$ sit$asi /a& 'el$% selesai t$a

%elal$i !artisi!asi/a ala% !er#'aa estalt ii

:a 'a/a ese%!ata $t$ %eera!a es!eri%e estalt i reati4

#ara e&a !!$lasi lie /a& 'era&a% Dala% '$a/a !iat i %aa tia

la&s$& aalah r%a, !erila$ ;er'al a!at %eeaa te ta

ter$#a!a ;er'al %$iasi Klie ii a!at %e&es!resia iri ;er'al

le'ih es!resi4 ari!aa /a& %erea la$a e&a ata-ata tera!is estalt

a!at %e%ita lie $t$ 4$s !aa &eraa %erea, es!resi 5aah, a a!a

/a& %erea ala%i ala% t$'$h %erea seiri Merea 'er$saha $t$


42/55

%e%aha%i latar 'elaa& '$a/a lie %erea Merea !rihati teta&

'a&ai%aa a i%aa as!e latar 'elaa& ii %eai !$sat $t$ lie %erea

a a!a arti lie te%!ata !aa a&a-a&a ii

KEKURANGAN DARI PERSPEKTIF KEANEKARAGAMAN

=t$ ti&at /a& le'ih 'esar ari!aa /a& 'ear ari se'a&ia 'esar

!eeata lai, aa 'e'era!a !tesi %asalah terlal$ #e!at %e%a4aata

'e'era!a !er#'aa estalt e&a 'e'era!a lie %ete estalt #eer$&

%e&hasila ti&at ti&&i !erasaa ites Ii 4$s !aa %e%!e&ar$hi

%e%ilii 'e'era!a eter'atasa /a& elas e&a lie-lie /a& telah '$a/a

:C se#ara tiaa% e%sial Se!erti ise'$ta se'el$%/a, 'e'era!a

ii;i$ !er#a/a %e&$&a!a !erasaa se#ara ter'$a aalah taa

ele%aha a ta%!ila eretaa sesera& Kselr /a& 'er!erasi !aa

as$%si 'ah5a atarsis i!erl$a $t$ !er$'aha terai #eer$& lie

tertet$ %eai se%ai taha, a se!erti lie %$&i !re%at$r %e&ahiri

seli& ii;i$ lai %e%ilii !eritah '$a/a /a& $at %elara& %erea

ari la&s$& %e&es!resia e%si %erea e!aa ra& t$a %erea (se!erti

"a&a !erah %ea%!ila :a ra& t$a 'ah5a :a %arah !aa %erea

"ata$" +er$a&lah $t$ !era%aia a har%i, a %e&hiari

4li ") Sa/a i&at sera& lie ari Iia /a& i%ita leh selr $t$

"%e%'a5a a/ah%$ e ala% r$a&a "Klie sa&at e&&a $t$ 'aha se#ara

si%'lis %e%'eritah$ a/ah/a ari ee#e5aa/a e&a h$'$&a %erea

Dala% '$a/a #ara /a& iteri%a $t$ %ea&ai a/ah/a $t$ %e&&$aa

!a%a/a se'a&ai !eratara, a it$ ia&&a! sa&at tia !atas $t$

%e&$&a!a !erasaa-!erasaa e&ati4 terhaa! a/ah/a Klie e%$ia

%e&ataa 'ah5a ia aa %erasa sa&at 'ersalah ia ia se#ara si%'lis

%e&ataa e!aa a/ah/a a!a /a& aa&-aa& ia !iira a rasaa

era!is estalt /a& telah 'ear-'ear terite&rasi !eeata %erea

sesiti4 #$$! $t$ 'erlatih e&a #ara /a& 4lesi'el Merea %e&a&&a!

era&a '$a/a lie a %a%!$ 'eraa!tasi %ete /a& e%$&ia aa


43/55

iteri%a e&a 'ai Merea 'er$saha $t$%e%'at$ lie %e&ala%i seiri

se%asi%al %$&i i %asa seara&, a%$ %erea tia a$ teriat leh

!eritah, $&a tia se#ara r$ti %ela$a iter;esi 'ila lie %e/i%!a& ari

seara& Sesiti4 ti&&al i ta e&a lie ari %e&ala%i %e%erl$a

e%a%!$a $t$ 4$s !aa ra& terse'$t a '$a !aa %eai

%e&&$aa tei $t$ e4e tertet$

RINGKASAN DAN EVALUASI

era!i estalt aalah se'$ah !eeata !e&ala%a /a& %eeaa

esaara hair a $alitas ta atara ii;i$ a li&$&a It$ F$s

$ta%a aalah !aa %e%'at$ lie $t$ %eai saar 'eta!a !erila$ /a&

/a& !erah %eai 'a&ia ari reati4 %e/es$aia iri e&a li&$&a

%asa lal$ a!at %e&&a&&$ e&a 4$&si /a& e4eti4 a hi$! i %asa

seara& $$a ari !eeata aalah, !erta%a a ter$ta%a, $t$

%ea!ata esaara

$$a tera!i lai aalah %e%'at$ lie ala% %e&es!lrasi

'a&ai%aa %erea %e%'$at ta e&a $s$r-$s$r ari li&$&a %erea

Per$'aha terai %elal$i ti&&i esaara "a!a" Karea tera!is estalt tia

%e%ilii a&ea l$ar %e%'at$ lie $t$ %ei&ata esaara %erea,

tia !erl$ $t$ la'el !erila$ lie se'a&ai "!erla5aa" Se'ali/a, tera!is

ha/a %e&i$ti ii 'ar$ !rses se!erti it$ %$#$l tera!is %e%ilii i%a /a&

ala%i Prses 'erla&s$& /a& tia har$s iealia (+resh&l, 1989)

De&a esaara i!erl$as, lie a!at %ea%aia !laritas a it%iala% iri %erea seiri a %ela$ta %e$$ reite&rasi se%$a as!e ari

iri %erea seiri

era!is 'eera e&a lie $t$ %e&ieti4iasi a&a-a&a, ata$

!ali& %el as!e ii;i$-li&$&a la!a&a, area %erea %$#$l ari

latar 'elaa& era!is estalt !er#a/a setia! lie %a%!$ %e&at$r iri seiri

ia %erea a&a-a&a /a& terli'at a iselesaia sehi&&a ra& lai a!at

%e&&atia %erea Pera ari tera!is estalt aalah %e%'at$ lie


44/55

%e&ieti4iasi %asalah /a& !ali& %eesa, e'$t$ha, a e!eti&a a

%era#a& es!eri%e /a& %e%!ertaa% %erea a&a a&a ata$ /a&

%e&es!lrasi !erla5aa $t$ %e&h$'$&i a esaara tera!is estalt

ir& %eai te!at iri Pe/e'ara i4r%asi, 'ai teta& reasi %erea i

sii-a-seara& i a% tera!i a teta& !e&ala%a !ri'ai %erea (.te4 A

a#'s, 008)

KONTRIBUSI DARI TERAPI GESTALT

Salah sat$ tri'$si tera!i estalt aalah #ara %eari i %aa %asa lal$

i'a&ia e&a #ara /a& hi$! e&a %e%'a5a as!e /a& rele;a e %asa

ii ata&a lie ala% #ara-#ara reati4 $t$ %eai saar a 'eera

e&a is$-is$ /a& %e&hala&i 4$&si saat ii Sela$t/a, %e%!erhatia

;er'al /a& elas a !e%i%!i ;er'al /a& i'eria leh lie aalah #ara

/a& 'er&$a $t$ %eeati seli& sia& Melal$i !e&&$aa tera%!il

a sesiti4 ari estalt iter;esi, !ratisi a!at %e%'at$ lie ala%

%e%!erti&&i %erea esaara hair 'er!$sat a!a %erea 'er!iir a %erasa

serta a!a /a& %erea la$a Kai (00) tri'$si tia 'isa !ali&

si&i4ia ari !eeata estalt?

H Kritis !eti&/a ta e&a iri seiri, ra& lai, a li&$&a

H Pera setral ari h$'$&a teti a ial& ala% tera!i

1 Peeaa !aa 'ia& teri, 4e%el&i, a esaara

F$s tera!i !aa saat ii, i sii-a-seara& %e&ala%i lie

3 Pe&&$aa reati4 a s!ta es!eri%e ati4 se'a&ai al$r %as$ e

EJ!erietial *eari&

Mete estalt %e%'a5a 4li a !er$a&a %a$sia $t$ hi$! tera!i

estalt aalah !eeata reati4 /a& %e&&$aa es!eri%e $t$

%e%iaha lie ari 'er'i#ara e&a tiaa a !e&ala%a F$s/a

aalah !aa !ert$%'$ha a !ei&ata ari!aa %eai siste% tei $t$

%e&'ati &a&&$a, /a& %e#er%ia %tt estalt a5al, ":a tia !erl$

sait $t$ %ea!ata /a& le'ih 'ai" Klie iseiaa e&a 'er'a&ai alat-


45/55

i 'et$ estalt es!eri%e-$t$ %ee%$a as!e 'ar$ ari iri %erea

seiri a %e%'$at e!$t$sa teta& %e&$'ah !r&ra% %erea hi$!

estalt !eeata $t$ 'eera e&a %i%!i aalah al$r /a& $i

'a&i ra& $t$ %ei&ata esaara %erea teta& te%a $#i ala%

hi$! %erea De&a %elihat setia! as!e ari %i%!i se'a&ai !r/esi ari iri

%erea seiri, lie a!at %e%'a5a %i%!i $t$ hi$!, $t$ %ea4sira

%aa !ri'ai, a $t$ %e%i$l ta&&$& a5a' $t$ it$

era!i estalt aalah !eeata hlisti /a& %e&har&ai setia! as!e

ari !e&ala%a ii;i$ sa%a era!is %e%$&ia !rses ss-4r%asi

$t$ %e%'i%'i& %erea Merea tia %eeati lie e&a sat$ set

ter'et$ se'el$%/a ari 'ias ata$ a&ea set Se'ali/a, %erea %ee%!ata

!eeaa !aa a!a /a& terai !aa 'atas atara ii;i$ a li&$&a

era!i estalt 'er!erasi e&a &a&asa $i teta& !er$'aha tera!is

tia %e#'a $t$ %e%iaha lie i %aa saa $$a $ta%a aalah

$t$ %ei&ata esaara lie ari "a!a /a& aa" :lih-alih %e#'a$t$ %e%'$at ses$at$ terai, !era tera!is aalah %e%'at$ lie $t$

%ei&ata esaara /a& aa %e%$&ia ieti4iasi e%'ali e&a

'a&ia ari iri /a& ia aalah terasi&

Ke$ata $ta%a ari tera!i estalt aalah $!a/a $t$ %e&ite&rasia

teri, !rate, a !eelitia Mesi!$ tera!i estalt aalah #aha/a !aa

!eelitia e%!iris sela%a 'e'era!a tah$, it$ telah ata& le'ih %eai %e

'ar$ D$a '$$ %e$$a !tesi $t$ %e%!e&ar$hi !eelitia %asa

e!a? Meai Peeliti Pratisi? Se'$ah Peeata estalt e @listi#

Per%itaa (+ar'er, 002) a "I" ala% Il%$? Pelatiha $t$ Me%a4aata

S$'eti;itas ala% Peelitia (+r5, 1992) Str$%!4el a l%a (00)

%e#atat 'ah5a !rses a hasil !eelitia telah %e&a$a teri a !rate

tera!i estalt, a %erea %eri&as se$%lah si&i4i tia 'isa te%$a

'erasara !eelitia hasil?


46/55

1 hasil st$i telah %e$$a tera!i estalt %eai sa%a e&a ata$

le'ih 'esar ari tera!i lai $t$ 'er'a&ai &a&&$a

St$i ter'ar$ %e$$a 'ah5a tera!i estalt %e%ilii a%!a /a&

%e&$t$&a e&a &a&&$a e!ri'aia, %asalah !sis%ati, a

e#a$a zat

3 E4e tera!i estalt #eer$& sta'il ala% st$i tia la$t 1 sa%!ai 3

tah$ setelah !e&hetia !e&'ata

> tera!i estalt telah %e$$a e4eti;itas ala% %e&'ati 'er'a&ai

&a&&$a !sil&is

KETERBATASAN KRITIK DARI TERAPI GESTALT

Se'a&ia 'esar riti sa/a tera!i estalt 'erh$'$&a e&a ;ersi /a& le'ih t$a,

ata$ &a/a Fritz Perls, /a& %eeaa 4rtasi a e-%eeaa 4atr

&iti4 e!ri'aia a/a ii tera!i estalt ite%!ata !erhatia le'ih !aa

%e&&$aa tei $t$ %e&haa!i lie a %e%'$at %erea %e&ala%i

!erasaa %erea era!i estalt te%!rer telah ata& a$h, a le'ih 'a/a

!erhatia i'eria e!aa istr$si teritis, es!sisi teritis, a 4atr-4atr

&iti4 se#ara $%$% (.te4, 1993, 199)

Dala% lie tera!i estalt %e&lari4iasi !e%iira %erea,

%e&es!lrasi e/aia, a %ee%!ata arti !e&ala%a %erea

%e&hi$!a e%'ali ala% tera!i a%$, !eeata estalt tia

%ee%!ata !re%i !aa !era tera!is se'a&ai &$r$ Peeaa/a aalah !aa

%e%4asilitasi !rses lie seiri !ee%$a iri a 'elaar !e&ala%a ii a

!rses 'elaar %airi iasara !aa e/aia %easar ala% r&ais%iiri-re&$lati, /a& %e/irata 'ah5a lie ti'a i e'eara %erea seiri

%elal$i esaara a %ei&ata ta e&a li&$&a Se!erti/a sa/a,

'a&ai%aa!$, 'ah5a lie a!at terli'at ala% !ee%$a iri a !aa saat

/a& sa%a %a4aat ari !e&aara /a& ses$ai e&a tera!is

Prate estalt saat %ee%!ata ilai ti&&i !aa ta a ial&

atara tera!is a lie =t$ tera!i estalt %eai e4eti4, tera!is har$s

%e%ilii ti&at ti&&i !e&e%'a&a !ri'ai Me/aari e'$t$ha seiri a


47/55

%elihat 'ah5a %erea tia %e&&a&&$ !rses lie, /a& hair !aa saat it$,

a 'erseia $t$ %eai e4esi4 a iri-%e&$&a!a se%$a

%e$t$t 'a/a tera!is :a 'aha/a /a& tera!is /a& terlatih aa ter$ta%a

'eraita e&a %e&esaa lie .te4 a a#'s (008) %e%!ertahaa

'ah5a !rate /a& %!ete tera!i estalt %e%'$t$ha latar 'elaa& /a&

$at $%$% liis a !elatiha, tia ha/a ala% teri a !rate teri estalt,

teta!i $&a ala% teri e!ri'aia, !si!atl&i, a !e&etah$a teta&

ei5aa !ratisi /a& %!ete !erl$ terli'at ala% tera!i !ri'ai %erea

seiri a telah %e%ilii !elatiha liis #a&&ih a !e&ala%a ia5asi

+E+ER:P: PER@:I: +iasa/a, era!i estalts /a& sa&at ati4,

a ia %erea tia %e%ilii arateristi /a& ise'$ta leh ier (1978)

-sesiti;it/, 5at$, te%$, e%!ati, a %e&hr%ati lie-%erea !er#'aa a!at

e&a %$ah '$%era& +e'era!a tera!is /a& tia %e%ilii laasa /a&

sli ala% teri a !rate tera!i estalt telah %e%!eeraa tei Fritz

Perls, /a& %e&ai'ata !e/alah&$aa e$asaa tera!is tia la/a a!at

%e&&$aa tei /a& $at $t$ %e%'a&ita !erasaa a %e%'$a%asalah lie telah isi%!a ari esaara !e$h ha/a $t$ %ei&&ala

lie setelah %erea telah 'erhasil %e%ilii atarsis ra%atis Se!erti e&a&ala

$t$ ti&&al e&a lie a %e%'at$ %erea 'eera %elal$i a!a /a& telah

%erea ala%i a %e%'a5a 'e'era!

Makalah Terapi Gestalt

Documents

Transcript of Makalah Terapi Gestalt