Kamus Indonesia Nias

50
Kamus Indonesia – Nias ( li niha ) Kata pengantar Bahasa nias terbagi atas empat rumpun bahasa yang memiliki sebagian bahasa yang  berbeda, tetapi umumnya sama dan memiliki kemiripan, yaitu : -bahasa Nias selatan, digunakan oleh orang teluk dalam d an sekitarnya, dan sebagian pulau telo -bahasa Nias barat, digunakan oleh orang Nias barat dan hinako -bahasa pesisir, digunakan oleh orang pesisir, telo, -bahasa Nias utara, umumnya mampu digunakan seluruh orang nias Kamus ba ha sa In dones ia -Nia s di tu li s at as da sar untu k memuda hk an dal am menerjemahkan ke dalam bahasa Indonesia atau sebaliknya ke dalam bahasa Nias. Adapun kata dasar yang digunakan dalam kamus Indonesia-Nias ini adalah bahasa Nias utara yang biasa digunakan masyarakat Nias yang bermukim di gunung sitoli, ibukota kabupaten Nias. Karena  bahasa ini mayoritas mampu digunakan oleh seluruh orang Nias. Ini bahasa pemersatu utara, selatan, barat, dan pesisir. Bahasa ini juga dipakai oleh kumpulan anak Nias diperantauan. Dalam menyusun kamus ini, penulis berusaha menerjemahkan dengan bahasa Indonesia yang selugas mungkin, dan mendekati padanan katanya. Karena banyak kata-kata bahasa Nias yang tidak dapat diterjemahkan langsung, karena akan merubah maknanya. Contoh : deu = hujan, toho = tombak; jika diterjemahkan langsung jadi :deu toho = hujan tombak tapi terjemahan yang benar adalah : teu toho = hujan lebat Or ang ya ng ter lahi r bukan seb agai orang Ni as, akan me nemui ke sul it an dalam  pengucapan bahasa Nias, begitu pula sebaliknya, orang Nias yang baru belajar bahasa Indonesia, aka n terd engar kur ang-ku rang hur uf men ggu nak an bah asa Ind one sia, hal ini dis eba bka n kebiasaan menggunakan bahasa tanpa penutup konsonan. Bahasa Nias adalah bahasa asli suku Nias. Walaupun tidak pernah dicatatkan dalam  prasasti ataupun perkamen, bahasa Nias tidak pernah berubah, diturunkan turun-temurun, hanya mend apat beberapa kata serapa n seirin g kemaju an jaman . Unik nya, meskipun kata baru, selalu mengikuti tata bahasa Nias. Contoh: motor = honda (satu-satunya merk motor jaman itu, dijadikan kata tuk menyebut motor) = hondra (cara pengucapannya) Pengantar tata bahasa Bahasa Nias atau yang disebut li Niha memiliki perbedaan tatabahasa dengan bahasa Indonesia. Setiap kata dalam bahasa Nias, baik asli maupun serapan dari bahasa melayu atau  bahasa daerah lain, selalu berakhir dengan huruf vokal, contoh : -durian (serapan), jadi nduria -bunuh jadi bunu Jika kata dasar dalam bahasa Indonesia mendapat imbuhan, hasilnya mempunyai arti yang tidak jauh berbeda dengan kata dasarnya, tetapi jika diterjemahkan dalam bahasa Nias, akan menjadi kata dasar baru. Sebaliknya jika kata dasar bahasa Nias mendapat imbuhan, maka terjemahan dalam bahasa Indonesia cukup diberi imbuhan juga. contoh: -angkat = fazawa -mengangkat = lafazawa -berangkat = mofan -angkatan = ngat contoh: -rorog = asuh -mondrorog = mengasuh

description

Kamus Bahasa Nias

Transcript of Kamus Indonesia Nias

7/16/2019 Kamus Indonesia Nias

http://slidepdf.com/reader/full/kamus-indonesia-nias 1/50

Kamus Indonesia – Nias ( li niha )

Kata pengantar

Bahasa nias terbagi atas empat rumpun bahasa yang memiliki sebagian bahasa yang

 berbeda, tetapi umumnya sama dan memiliki kemiripan, yaitu :-bahasa Nias selatan, digunakan oleh orang teluk dalam dan sekitarnya, dan sebagian pulau telo

-bahasa Nias barat, digunakan oleh orang Nias barat dan hinako

-bahasa pesisir, digunakan oleh orang pesisir, telo,

-bahasa Nias utara, umumnya mampu digunakan seluruh orang nias

Kamus bahasa Indonesia-Nias ditulis atas dasar untuk memudahkan dalam

menerjemahkan ke dalam bahasa Indonesia atau sebaliknya ke dalam bahasa Nias. Adapun kata

dasar yang digunakan dalam kamus Indonesia-Nias ini adalah bahasa Nias utara yang biasa

digunakan masyarakat Nias yang bermukim di gunung sitoli, ibukota kabupaten Nias. Karena

 bahasa ini mayoritas mampu digunakan oleh seluruh orang Nias. Ini bahasa pemersatu utara,

selatan, barat, dan pesisir. Bahasa ini juga dipakai oleh kumpulan anak Nias diperantauan.

Dalam menyusun kamus ini, penulis berusaha menerjemahkan dengan bahasa Indonesiayang selugas mungkin, dan mendekati padanan katanya. Karena banyak kata-kata bahasa Nias

yang tidak dapat diterjemahkan langsung, karena akan merubah maknanya.

Contoh : deu = hujan, toho = tombak; jika diterjemahkan langsung jadi :deu toho = hujan tombak 

tapi terjemahan yang benar adalah : teu toho = hujan lebat

Orang yang terlahir bukan sebagai orang Nias, akan menemui kesulitan dalam

 pengucapan bahasa Nias, begitu pula sebaliknya, orang Nias yang baru belajar bahasa Indonesia,

akan terdengar kurang-kurang huruf menggunakan bahasa Indonesia, hal ini disebabkan

kebiasaan menggunakan bahasa tanpa penutup konsonan.

Bahasa Nias adalah bahasa asli suku Nias. Walaupun tidak pernah dicatatkan dalam

 prasasti ataupun perkamen, bahasa Nias tidak pernah berubah, diturunkan turun-temurun, hanyamendapat beberapa kata serapan seiring kemajuan jaman. Uniknya, meskipun kata baru, selalu

mengikuti tata bahasa Nias.

Contoh: motor = honda (satu-satunya merk motor jaman itu, dijadikan kata tuk menyebut motor)

= hondra (cara pengucapannya)

Pengantar tata bahasa

Bahasa Nias atau yang disebut li Niha memiliki perbedaan tatabahasa dengan bahasa

Indonesia. Setiap kata dalam bahasa Nias, baik asli maupun serapan dari bahasa melayu atau

 bahasa daerah lain, selalu berakhir dengan huruf vokal, contoh: -durian (serapan), jadi nduria

-bunuh jadi bunu

Jika kata dasar dalam bahasa Indonesia mendapat imbuhan, hasilnya mempunyai arti

yang tidak jauh berbeda dengan kata dasarnya, tetapi jika diterjemahkan dalam bahasa Nias,

akan menjadi kata dasar baru. Sebaliknya jika kata dasar bahasa Nias mendapat imbuhan, maka

terjemahan dalam bahasa Indonesia cukup diberi imbuhan juga.

contoh: -angkat = fazawa

-mengangkat = lafazawa

-berangkat = mofan

-angkatan = ngat

contoh: -rorog = asuh-mondrorog = mengasuh

7/16/2019 Kamus Indonesia Nias

http://slidepdf.com/reader/full/kamus-indonesia-nias 2/50

Kata ganti orang jika digunakan dalam kalimat mengalami penyusutan dari kata dasar,

contoh:

Kata ganti dalam kalimat arti

ya’odo: saya l mr do aku tidak tidur 

ulau m

aku mau tidur ya’ug: kamu be ba nomou / be ba nomom   taruh di rumahmu

alabu’ he… hati-hati, kamu jatuh

ya’ia: dia bi be khnia  jangan beri padanya

i be tuo ba boto-boto dia mengisi tuak ke botol

ya’aga: kami mofanga yada’a kami berangkat sekarang

mahal gae da’  pisang itu kami ambil

ya’ita: kita hal khda gae ambil pisang untuk  kita

hawa ara ita bada’a ? berapa lama kita di sini ?

ya’ira: mereka mi ira ba harimbale

khora asu da’

mereka pergi ke pecan

anjing itu milik merekaya’ami: kalian mi baso buku da’

no tohare ami ba rafe

kalian baca buku itu

kalian telah hadir di rapat

Kata dasar yang diawali huruf “b” berubah menjadi “mb” pengucapannya, (tidak berlaku

untuk semua kata), contoh:

-“bawa” menjadi “mbawa” artinya: muka

-“banio” menjadi “mbanio” artinya: kelapa

Kata dasar yang diawali huruf “d” berubah menjadi “ndr” pengucapannya, (tidak berlaku

untuk semua kata), contoh:

-“duru” menjadi “nduru” artinya: gempa

kata sifat jika mendapat imbuhan “fa” mempunyai arti sangat atau terlalu

A  Aba-aba, kk.famobr

Abad, (100 tahun), kwt . otu fakhe

Abadi, ks. l mate-mate

Abai, (mengabaikan), kk . bi be ba ddu 

Abang, kb. ga’a

Abdi, kb. ono banua

  -mengabdi, kk. falulu

Abu, kb. awu

Abu-abu, ks. ohawu-hawu / mbotu-mbotu

Acara, kk. nifatunAda, ktw. so

Adat, (istiadat), kk. hada

Adem, ks. okafu

Adik, kb. akhi / (nakhi)

Adil, ks. atul

Adu, (beradu dengan, bertengkar), kk . fa’uduAduh, ks. (kesakitan), af khAfkir, ks. owoyu

Agak, kk. maifu t

7/16/2019 Kamus Indonesia Nias

http://slidepdf.com/reader/full/kamus-indonesia-nias 3/50

Agama, kk. ni’o uAgar, (supaya), kk. ena’Agas, kb. ndri awu

Agung, ks. nifosumange

Ahli, ks. onekhe

Air, kb. idan-air mentah, kb. idan kauri-air panas, kb. idan aukhu

-air dingin, kb. idan okafu

Ajak, (tarik), kk. dnisi

-mengajak (ayo), kk . aine / fao ita

  -ajakan, kk. fao / ni’o uAjal, kwt.intAjar, -mengajar, kk. ifaguru

  -belajar, kk. faguru

-pengajar, kb. mamaguru

Akal, -(pikiran), kb. fa’atua-tua

  -(siasat), kk. mangakali

Akan, (yang akan datang), kwt. sisof na / l arat  -(hendak), kk . mi / ilau

  -(terhadap), ksb. ba

Akar, kb. wa’a

Akhir, -terakhir, kwt. sif ria / siafuria

  -berakhir, kwt. no aefa / awai / l sa’ae

-akhirnya, kwt. hizai so

Akhirat, kb. fa’atua danAkibat, kk. br

Akrab, ks. fahuwu sibaiAksi, kk . lagu-lagu

Aktif, kk. owl-lAku, kg. ya’o / ya’odo kg. (sebagai sahutan)

Akur, ks. atulAlam, kb. uli dan

-mengalami, kk. itr  -pengalaman, ks. onekhe / to’lAlamat, -(tempat), kb. naha

  -(tinggal), kb. toroi

Alas, (dasar), kb. dane-dane

Alat, kb. fakakeAlgojo, kb. sablAlim, ks. ahono-hono

Alir, -mengalir, kk. aduwa

  -aliran, kk. ni’o’Alis, kb. rng-rngAllah, Lowalangi / So aya / Yesu

Almarhum, kb. si nomate

Almari (lemari), kb. naha nukha / lamari

Alpa, kk. olifu

Alu, kb. halu

Amal, kk. mame’e / bualaAmanat, kk. mene-mene / oroisa

Amat, (sangat), ks. sibai / si ai

7/16/2019 Kamus Indonesia Nias

http://slidepdf.com/reader/full/kamus-indonesia-nias 4/50

Ambil, kk. halAmbruk, ks. adudu

Amin, kk. yaduhu

Ampas, kb. ll-ampas kelapa, kb. ll mbanio

Ampuh, ks. taru si ai / ablAnak, kb. ono

-anak-anak, kb. iraono

-anak laki-laki, kb. ono matua,

-anak perempuan, kb. ono alawe, 

-beranak, kk. mo’ono

Ancam, (mengancam), kk. fah’-ancaman, kk. fah’sa

Andai, kk. duma-duma

Andil, kk. fa’awAneh, ks. fab’Aneka, kb. oya ngawalAngan-angan, kk. era-era ddAnggap, (menganggap), kk. manahddAnggota, kb. ndroto-droto

Angguk, kk . fahk Anggun, ks. baga-baga

Angin, kb. angi

Angka, kb. numero

Angkasa, kb, talu mbanua

Angkat, kk. fazawa

-mengangkat, kk. lafazawa

- berangkat, kk. mofan-angkatan (generasi), kb. ngat

-(pindahkan), kk . beta

  -terangkat, kk. mohombo

Angkuh, ks. asiliawa

Angkut, kk . ta’u

Angsa, kb. aso

Angsur, kk. maifu-maifu

Anjing, kb. asu

Anjur, kk. o’ou

-menganjurkan, kk. mango’ou

-anjuran, kk. mo’ouAntar, kk . fasao

  -diantar, kk. la fasao

  -pengantar, kk. folohe / solohe

Antara, ksb, otalua

Antara lain, ksb. yaia da’a

Antik, kb. no atua, 

Antri, kk . fabari

Anugrah, kk. buala

Anyam, kk. molalau

Anyang-anyangan, ks. kete-ketelApa, kt . hadia

-gak apa-apa, kk . l sala nia

Apabila, ksb. hamega 

7/16/2019 Kamus Indonesia Nias

http://slidepdf.com/reader/full/kamus-indonesia-nias 5/50

-mengapa, kt. hana

Apalagi, kt. hadia nasa

Apek, ks. ahali

Api, kb. alit/ afi

  -korek api, kb. gafi-afi

-nyala api, kb. hola-hola galitArah, ktp, siraya  -arah ke, ktp. tan ba

Arak, kb. tuo / tuo nifarArak-arakan, kk. la fahea

Arloji, kb. loji / tandra luo

Arti, ks. eluaha

-berarti, kk. mo’eluaha

-mengerti, kk. ’ila / u’ila

Arus, kb. ahani

Arwah, kb. noso

Asa, kk. -putus asa, kk . afat ddAsah, kk . dali

-mengasah, kk . mondrali

-batu asahan, kb . maera

  -diasah, kk. mudali

Asal, kk. brta-asal mula, kb. brta nia

-berasal, ktp. moroi

Asrama, kb. tasi

Asam, ks. ais-asam, kb. as-jeruk, kb. dima

Asap, kb. simbo

Asin, ks. ami asio / asi-asi

  -garam, kb. nasio

  -keasinan, ks. afeto asio

Asing, ktp. saru-asing, ks. l muila

-orang asing, kb. niha sil muila

Asli, ks. sindruhu

Asuh, kk. rorog-mengasuh, kk . mondrorog

Atap, kb. sagAtas, ktp. yawa

-diatas, ktp. ba dete

-keatas, ktp. siyawa

-mengatasi, kk . mangatulAtau, ksb. ba

Atur, kk . atul’-mengatur, kk. mangatul-peraturan, aturan, kk . goi-goi

  -teratur, kk . atul / adl / skhi owulo

Awal, ktp. brta / sif f na

Awan, kb. lawuoAwas, kk . heta

Awasi, kk . hr-hrg

7/16/2019 Kamus Indonesia Nias

http://slidepdf.com/reader/full/kamus-indonesia-nias 6/50

Awet, ks. aro

Ayah, kb. ama

  -(orang tua si…), kb. ama

-(ayahku), kb. baliogu, / namagu

Ayam, kb. manu

-ayam betina, kb. zihene

-ayam jantan, kb. silatao  -ayam Bangkok, kb. manu meda

Ayo, -(ajak), kk. aine

  -(lakukan), kk . ae

-(turuti), kk. ae’e

-(jalan), kk. tabu / talabu

-mari, kk. tabu

B

Babak, kk. brg

-babak belur, kk. agait / agabao

Babi, kb. bawi

-babi betina, kb. sigelo

- babi hutan, kb. skha

Babu, kb. sawuyu / ngoni-ngoni

Baca, kk . baso

-membaca, kk . mombaso

Bacok, kk . ewa

-membacok, kk . la ewa

Badan, kb. boto / nsida

Bagai, (sebagai), ksb. hul-bagaikan, kk. simane

Bagaimana, ksb. hewisa

Bagi, -(untuk), ksb. kh  -(membagi), kk . mibagi

  -(sebagian), ks. ha maifu

Bagus, ks. skhi

Bahagia, ks. sana

Bahak, (terbahak-bahak), kk. ma’igi-igi

Bahan, kb. fakake

Bahana, (nyaring), ks. terongo

Bahasa, kk . li  Bahasa nias, kb. li niha

Bahaya, kk . sikho

Bahu, kb. alisi

Baik, ks. skhi

-perbaiki, kk. haogBajak, kb. faku laza 

-membajak, kk. mamaku

Bajingan, kb. silskhi amuata

Baju, kb. baru

Bakar, kk. tunu

-terbakar, kk . akhozi

Baki, (talam), kb. gala

Bakul, kb. raga-raga

7/16/2019 Kamus Indonesia Nias

http://slidepdf.com/reader/full/kamus-indonesia-nias 7/50

Bale-bale, kb. fale-fale

Balap, kk. fagohi / falio-lio

Balas, kk . fuli / fangawuli / sulni

  -berbalas (seri), ks. abu’a

-balasan, kb. sulBalik, (pulang), kk. mangawuli

-Terbalik, kk . tobaliBalok, kb. balo

Bambu, kb. lewu-bambu besar, kb. hao

  -bambu tali, kb. kauko

Bandar, kb. badra

Bandel, ks. amu’i / afaito

Bading, kk. fab’ni

Bandit, kb. sanagBangau, kb. tumbao

Bangga, kk. omuso ddBangkit, kk. maoso

  -bangkitkan, kk. orifi

Bangkrut, ks. tandre

Bangku, kb. baku-baku

Bangsa, kb. soi

Bangsawan, kb. balugu

Bangun, kk. faoso

  Dibangun, kk. fazkhi

Banjir, kb. molBantal, kb. tandraya

Banting, kk. lo bigBantu, kk . tolo / lului

  -bantuan, kk. fanolo

-yang membantu, kk. zanolo

  -dibantu, kk. falului

Baptis, kk. fabayagidanBanyak, -(benda), kb. oya

  -(orang), kb. ato 

Bapak, -(orang tua dari…), kb. ama…

  -(bapak ku), kb. ama gu / balio gu

Bara, kb. bo 

-bara api, kb. bogalitBarangkali, ksb. rBarat, ks. gaekhula

-membara, kk . hola-hola alitBaring, (berbaring), kk . leagBaris, kk. fabari

Baru, ks. sibohou

-barusan, kwt. awena

  -barusan tadi, kwt . mege no

Basah, ks. abas-agak basah, ks. abaz-bazBasi, ks. owoyuBaskom, kb. karawa

Basmi, kk. horig

7/16/2019 Kamus Indonesia Nias

http://slidepdf.com/reader/full/kamus-indonesia-nias 8/50

Basuh, kk. sasai

Batak, (orang batak), kb. niha mbae’a

Batal, kk. lalua / abda

Batang, kb. tlaBatas, ktp. ndrege / nola

-Berbatasan, ks. faola

Batok, (batok kelapa), kb. soleBatuk, kb. keha / geha

Bau, ks. abu  -bau ketiak, ks. abu alo-alo

-bau keringat, ks. abu bhBawa, kk. ohe

-membawa, kk. wolohe

Bawaan, kb. niohe

Bawah, ktp. tou

Bawahan, kb. ono banua / amatrwa

Bawang, kb. bawa

Bayam, kb. hwa

Bayangan, kb. lumBayar, kk. bu’a

-bayarkan, kk. amu’a’Bayi, kb. ono sawuyu

Beban, kb. noro

  -membebani, kk. fonoro’

  -beban berat, kb. noro sabua

Bebas, kk. aefa

Bebek, kb. iti

Beda, ks. fab’/ faehuBedah, kk. khoi

Bedak, kb. kase

Beduk, kb. tabu

Begini, kk. simane

Begitu, kk. siman-(seperti itu), ksb. da’Bekal, kb. balazo

Bekas, -berbekas, kb. lade / molade

  -bekas kaki, kb. lahe

Beku, ks. baku

Bela, kk. toloBelah, kk. sila

Belai, kk. omsi

Belajar, kk. faguru

Belakang, ktp. furi

Belalai, kb. bulale

Belalang, kb. kao

Belang, ks. molaheto

Belanga, kb. balanga

Belanja, kk. mowliBelati, kb. f rgi

Belatung, kb. kukuBelau, kb. balau

Beli, kk. li

7/16/2019 Kamus Indonesia Nias

http://slidepdf.com/reader/full/kamus-indonesia-nias 9/50

Belerang, kb. belera

Belimbing, kb. malimbi

Belok, kk. hole’g / fak iBelum, kk. l’nasa / l sa’ae

-belum pernah, kk. alukhBelut, kb. baewa

Benalu, kb. manaluBenam, kk . hndrg-terbenam matahari, kk. aekhu luo

Benang, kb. bana

Benar, ks. atul/ arara

Bencana, kk. hadia zalua

Benci, ks. lomasi / basigu

Bendahara, kb. solohe kefe

Bendera, kb. mandera

Bendung, kk. ba’a

Bendungan, kb. ba’a-ba’a

Bengek, kk. amb-amb mbadu

Bengis, ks. amu’i zibai

Bengkak, kb. abao

Bengkok, ks. abila

Bengong, kk. l baddBenih, kb. tanmBening, ks. ohahau

Benjol, ks. obu’u

Bentar, (sebentar), kk. sabata

-bentar lagi, kk . sabata tBentrok, kk. fa’uduBentuk, kk. lagu

Bentur, kk. telobi

Beo, kb. magiao

Berada, (kaya), ks. mokh / kayo

Beragam, kb. soya ngawalBerak, kk. ti’i

Berkah, kb. harazakhi

Beranak, kk. mo’ono / tumbu nono

Berandal, kb. niha sil karua

Berani, kk. ablBeranjak, kk. tewu’a / mo zawaBerantakan, ks. mojawili

Berapa, kt. ha’uga

  -berapa orang, kt. hadauga

Beras, kb. bra / fakhe

-beras merah, kb. fakaitBerat, kk. abua

-pemberat, kb. fangabua

Bercak, kb. molade

Berenang, kk. molangi

Berendeng, kk. faedo

Berhenti, kk. te batoBerewok, kb. mogambi

Berhala, kb. adu

7/16/2019 Kamus Indonesia Nias

http://slidepdf.com/reader/full/kamus-indonesia-nias 10/50

Beri, kk. be’e

Beri-beri, kb. biri-biri

Beringin, kb. eo

Berisik, kk. af li-jangan berisik, kk. bi fagua-gua

Berita, kk. turia

Beritahu, kk. ombakha’ Bersih, ks. skhi / ojn-jn

-bersihkan, kk . osi

Bersin, kk. bahBerubah, kk. tobali

Beruntung, ks. mohare

Besar, ks. ebua

Besan, kb. mbambatBesi, kb. siliBesok, kwt. mahemolu

Betina, kb. sihene

Betis, kb. bisi

Betul, ks. atulBianglala, kb. dumi

Biar, -(mari), kk . da

-(boleh), ks. tola, /lau

-membiarkan, kk. lauwa man-biarkan (lepaskan), kk. dudu

Biasa, ks. sito l-kebiasaan, kk . to l

Biawak, kb. boroe

Biaya, kk. nifakeBibi, kb. ina lawe

Bibir, kb. mbewe

  -sariawan, ks. abkha mbewe

Bibit, kb. tanmBijaksana, ks. fa’onekhe

Biji, kb. hun Bikin, kk.fazkhi 

Bilas, kk. manasa / sasai

  Bilik, kb. towa

Bimbang, ks. ata’u-ta’u

Binal, ks. abao  -gadis binal, kb. si mate abao 

Binasa, kk . tekiko

Binatang, kb. urif Bingkisan, kb. buala

Bingung, kk . obhBini, kb. fo’omo / donga

Bintang, kb. ndrfiBintik, kb. gim Biru, ks. aruz-ruzBisa, kk. tola

-berbisa, ks. mobisaBisik, kk. wa’i-wa’i 

-bisikan, kb. ngng

7/16/2019 Kamus Indonesia Nias

http://slidepdf.com/reader/full/kamus-indonesia-nias 11/50

Bising, ks. anigo / af liBisu, ks. silhede / gagu

Bisul, kb. faosa

Bobot, (berbobot), ks. abua-bua

Bocor, kk. atlaBodoh, ks. bodo

Bohong, kk . faya  -kebohongan, ks. talu waya

Boleh, kk . tola

Bolong, ks. atlaBosan, kk. af liBongkar, kk . bokai

Bongkok, kb. adr/ a’ebu

  -Orang bongkok, kb. niha sa’ebu

Bopeng, kb. molalaheto

Borok, kb. gigimBoros, kk . alio ahori

Botak, kb. badule

Botol, kb. boto-boto

Buah, kb. mbua

-tangkai buah, kb. huge-huge

Buai, kk . hae’a

Buat, (untuk), kk . kh-buat siapa, kk . ha kh

-perbuat, (lakukan), kk.lau

Buang, kk . tibo’Bubar, kk . fabali / aboto

Bubu, kb. buwuBubuk, kb. hamo

Bubungan, kb. mbumbu

Bubur, kb. kaji

Budi, ks. lBui, kb. kurunga

Buih, kb. gotu-gotu

Bujangan, kb. ono matua

  -bujang lapuk, kb. a’ewo / atua barBujuk, kk . o’ou

Buka, kk . bokai

Bukan, kk . tengaBukit, kb. hili

Buku, -buku tulis, kb. buku

-buku-buku, (ruas), kb. ndroto

Bukti, kk . tandra / zi tesndra

Bulan, kb. bawa

  -cahaya bulan, kb. haga mbawa

Bulat, ks. owulo-wulo

Bulu, kb. bu

Bumbu, kb. farasa

Bumi, kb. tanBunda, kb. inaBuncit, ks. beto

Bungkuk, ks. a’ebu

7/16/2019 Kamus Indonesia Nias

http://slidepdf.com/reader/full/kamus-indonesia-nias 12/50

-lawan bungkuk, ks. ab’aBungkus, kk . lwsi

-pembungkus, kb. lw-lw-bungkusan, kb. lwsi

-bungkuskan, kk . lwsi

Bunga, kb. bunga

Bungsu, kb. si akhiBunting, ks. -(hewan), abeto

-(orang), motabina

  -(hamil di luar nikah), abeto

Buntu, kk . sil lua-lua

Buntut, kb. i’o

Bunuh, kk . bunu

Bunyi, kk . li

  -berbunyi, kk. moli

-membunyikan, kk. mamoli

Buntung, kb. aetu

Buru, (berburu), kk. malu

Buruan, kk. mamolo / gohi

Burung, kb. fofo

Busuk, ks. obou

Busung, kb. sebua talu

Busur, kb. fana-fana

Buta, kb. absi / l i’ila-ila

Butir, kb. ngawua

Buyut, kb. tuada yawa

C

Cabe, kb. lada

  -cabe merah, kb. lada soyo

  -cabe rawit, kb. lada limi

Cabang, kb. daha

Cabik, kk . sika

Cabut, kk . dni / deha

Cacar, kb. so wuazi kaora

Cacat, kb. laheto / lade

Caci, kk . falele

Cacing, kb. elewaji

Cadangan, kk . hna-hna

Cadel, kb. aelo lela

Cagak, kb. faremoa

Cahaya, kb. haga

-bercahaya, kk . mohaga

Cantik, ks. baga, /skhi

Cakap, (bercakap), kk . fahuo-huo

Cakar, kb. kha a’i

Camat, kb cama.Cambuk, kb. bzi-bzi

Camilan, kb. mela-mela

Campak, (buang), kk. tibo’

7/16/2019 Kamus Indonesia Nias

http://slidepdf.com/reader/full/kamus-indonesia-nias 13/50

Campur, kk. farukha / fasoli / orudug-bercampur, ks. fakhy

Canda, (bercanda), kk. fawude

Candu, kk . candru

Canggung, kb. ambCanggih, ks. skhi sibai

Cangkang, kb. lele / uliCangkir, kb. mako

Cangkul, kb. faku

Capek, ks. erege ddCapung, kb. majauwu

Cari, kk . alui

  -mencari, kk . fo’alui

Cara, kk . cara

Cawat, kb. saombCebol, kb. adogo-dogo

Cecak, kb. kiliwi

Cegat, kk. taha

Cekcok, kk. faudu / fakara

Cekik, kk . tgi bagi

Cela, kk. falele

Celah, kb. gla-gla 

Celana, kb. zaraewa

Celengan, kb. wangir gefe

Cemas, kk . ata’u

Cemar, kk. teturia

Cemburu, kk . olohu

Cemerlang, kb. mohagaCendawan, kb. talimbo / landrtaCepat, kk . alio

Cerah, ks. hau-hau

Cerai, kk . fabali

Cerewet, kk .crewe

Cerita, kb. man-man  -ceritakan, kk. fatutun-bercerita, kk. wanutunCermin, kb. srmi

Cerdas, kk. onekhe

Ceroboh, kk. ihulCetak, kk. ceta / fazkhi

  Cicil, kk. zara-zara / maifu-maifu

Cina, kb. ge hai / ke hai

Cincang, kk . kh-khCincin, kb. laeduru 

Cipta, kk. samazkhi

Ciri, kb. khala-khala

-ciri-ciri, kb. ila-ila

Cium, -(mencium sesuatu), kk . uma

-(mengendus), kk. ago

Cinta, kk . fahuwuCoba, kk. tandra

-cobaan, kk. fanandraig

7/16/2019 Kamus Indonesia Nias

http://slidepdf.com/reader/full/kamus-indonesia-nias 14/50

-dicoba, kk. dalaigCocok, ks. atulCobek, kb. fondrekha lada

Coklat, ks. cokela

Compang-camping, ks. azawi-zawi

Condong, kk . aolo

Congkak, kk . asiliawaColong, kk . teanagContoh, kk . duma-duma

Copet, kk . managCuaca, kb. suasa

Cubit, kk . kete

Cucu, kb. mauwu

Cucut, kb. mangele

Cuci, kk . sasai

Cukup, ks. obn -sudah cukup, ks. no tobnCukur, kk. twCulik, kk . tag-penculik, kb. sanag Cuma-Cuma, kk . la be’e manCuram, kb. abakha 

Curang, ks. falimo

Curiga, kk . manah ddCuti, kk. molombase, /ferei

D

Dada, kb. dt’a-buah dada, kb. meme

Daerah, kb. banua

Dagang, kk . mogale

-pedagang, kb. fogale

daging, kb. nagole

dagu, kb. tmba

dahaga, kk. owkhi 

Dahan, kb. draha

Dahi, kb. mbango-bango / angangoDahulu, kwt . siof na

  -mendahului, kk. fahulDaki, kb. dra’i

Dalam, ks. abakha

-(kedalaman), ks. fa’abakha

-(didalam), ktp. sibakha

-mendalam, (serius), ks. fa’abakha

Damping, (berdampingan), kk. fangai

Dan, ksb. faoma / a (ksb bilangan)

Dana, kb. gefe

Danau, kb. bawa

Dandan, kk. fagaya

Dangkal, ktp. le abakha

7/16/2019 Kamus Indonesia Nias

http://slidepdf.com/reader/full/kamus-indonesia-nias 15/50

Dapat, (bisa), kk . tola

-pendapat, kk . era-era / linia

-pendapatan, kb. fangalui

-(menemukan), kk . sndra

  -terdapat, ksb . tesndra

Dapur, kb. naha nawu

Dara, -burung dara, kb. marafati-perawan, kb. ono alawe

Darah, kb. ndro

  -berdarah, ks. mendro

Dari, kk . moroi

-dari mana kt. hejo tarai

Datang, kk. tohare

-sudah dating, kk . noa so / noa tohare

Datar, kb. adlDaun, kb. bulu

-daun pisang, kb. bulu lalae

Dayung, kk. lukha

-mendayung, kk . falukha

Debar, (debar jantung), kk. manimba ddDebu, kb. hawu

Dekat, ktp. ahat-berdekatan, ks. fahatDekil, kb. ta’unDelapan, kbl. Walu

Demam, ks. anak 

Demikian, ksb. siman Denda, kk . hukuDengar, kk . rongo

-dengarkan, kk . fondrorongo

-terdengar, kk . terongo

Dengki, kk . obou ddDengkul, kb. bal duhi

Dengkur, (mendengkur), kk. mohago

Depan, ktp. f na

Deras, kk . ablDerita, (menderita), kk. sinumana 

Desa, ktp. mbanua

  -kepala desa, kb . salawadaDewasa, ks. alahoitDi, kdp. ba

Dia, kg . ya’ia

Diam, -(tidak berisik), kk . hono g’-(terdiam), kk. ahono

-(tinggal), kk. tori  -(mendiami), kk . sangiagDidih, (mendidih), kk. mo’ou / mogede

Didik, kk . fotu

Dinding, kb. dowa

Dingin, ks. okafuDini hari, kwt .sihul wongi

Diri, (diriku), kg . ya’o samsa

7/16/2019 Kamus Indonesia Nias

http://slidepdf.com/reader/full/kamus-indonesia-nias 16/50

-sendirian, kb.  ha samsa

-berdiri, kk. mojizio

-mendirikan, kk. mosido

Disana, ktp. ba da’ / zi sa

Disini, ktp. ba da’a

Disitu, ktp. ba da’Doa, kk. mangandr

-berdoa, kk. mangandrDokter, kk. do to

Domba, kb. nam bi

Dompet, kb. kofe-kofe

Dongkol, kk. abu ddDorong, (mendorong), kk tuli’/ lulugDosa, kk. horDua, kbl. dua

-berdua, kk. faondra

  -ada dua, kbl . dombua

Dubur, kb. degi gogo

Duduk, kk. dadao

-penduduk, kb. niha banua

Dukun, kb. samele’Dulu, kwt. of na / zilal-duluan, kwt. of na

-dulu, ksb. ua

Dungu, ks. mbodo

Dunia, kb. guli danDupa, kb. kumyDuri, kb. ndroiDurian (duren), kb. ndruria

Dusta, kk. falimo

Dusun, ktp. banua

E

Edan, ks. owhEjek, kk . fayoyosi

Ekor, kb. i’o

Elang, kb. moyoElok, ks. baga-baga

Emas, kb. ana’a

-emas murni, kb. ana’a sablEmbara, (mengembara), kk. sawa dansareu / wekoli

Ember, kb. em be

Embun, kb. namo

-embun pagi, kb. namo mbanua

Embus, kk . bubusi

Emosional, kb. niha alsEmpat, kbl. fa

-Perempatan, ktp. sifa

empedu, kb. awkhu

Empuk, ks. ongae

7/16/2019 Kamus Indonesia Nias

http://slidepdf.com/reader/full/kamus-indonesia-nias 17/50

Empunya, kb. khEnak, ks. ami

Enam, kbl . nEnggan, kk. areu do

Engkau, kg . yaug,Entah, kt . le u’ila 

Enteng, ks. aohaEncok, kb. af khtela

Eram, (mengeram), kk . mamaukhu

Erat, ks. ahatEs, kb. esi

Esok, (besok), kwt . mahemolu

F

Faedah, kk. so gunaFaham, (mengerti), kk. aboto ba ddFajar, kwt . tumbu luo

Fakir, ks. sinumana

Famili, kb. tali fuse

Firman, kb. taroma li

G

Gabah, kb. limi

Gabung, kk . orudu

Gadai, kk . gadeGadis, kk . ono alawe

Gagal, ks. l alua

Gagang, kb. danga

Gagasan, kk. era-era

Gajah, kb.gaza

Gajih, (lemak), kb. taw-tawGalak, kk . amu’i

Gali, menggali, kk . khao

Gambar, kb. gambara

Gambir (untuk sirih), kb. gambe / fangoyo

Gampang, kk. aoha

Ganas, kk . amu’i

Ganda, ks.  dombua

Gandeng, kk . fagandre

Gandum, kb. gandru

Ganggu, kk . gadu / fakao

Ganti, (tukar), kk . falali

-pengganti, kb. fangali

Gantung, kk . hie

-gantung diri, kk . fahie bagi

Gapura, kb. bawa gliGara-gara, kk . br

Garam, kb. nasio

Garong, kb. nemali

7/16/2019 Kamus Indonesia Nias

http://slidepdf.com/reader/full/kamus-indonesia-nias 18/50

Garpu, kb. garafu

Garuk, (menggaruk), kk . khao

Gatal, ks. ali- ali

Gaul, kk . fahuwu

Gaun, kb. baru

Gaya, kk . mogaya

Gayung, kb. timbaGedung, kb. gdo / omo sebua

Gegabah, kk . l karua

Gelang, kb. gala danga

Gelap, ks. ogmi

-gelap gulita, ks. gmi-gmi

Gelas, kb. galasi

Geledah, kk . la fareso

Geledek, kb. banua

Gelembung, kb. gambu - gambu

Gelepar, kk . maniri

Gelincir, kk . ahele

Gelintir, (segelintir), kb. ha ma efu

Gelombang. Kb. mobade

Gemar, kk . omasi

-Kegemaran, kk . fa’omasi

Gembira, kk. omuso

Gembur, -digemburkan, kk. laboboto

Gemetar, kk. maniri

Gempa, kk . ndruru / sihewu / adudu danGemuk, ks. esolo

Gemuruh, kb. muhugu banuaGenap, ks. bnGenggam, kk . gogohe

Genit, kk . abao / ahra

Genta, kb. torosi

Gentar, kk . ata’u

Genteng, kb. zagGeraham, kb. bo’a

Gerak, (bergerak), kk . maliwa

Gerbang, kb. bawa gliGereja, kb. gosali

Gergaji, kb. garagajiGertak, (menggertak), kk . garogo / rungGetah, kb. gitGetar, kk . mangiwa

Getir, ks. awedo-wedo

Giat, kk . owl-lGigi, kb. nif 

-sakit gigi, kk . af kh nif -tahi gigi, kb. lengua / ezlGigit, kk . usu

Gigil, (menggigil), kk . manizi

Gila, ks. owhGilas, kk . gili

Giling, kk . gili

7/16/2019 Kamus Indonesia Nias

http://slidepdf.com/reader/full/kamus-indonesia-nias 19/50

Girang, kk . omuso

Giring, (menggiring), kk  . manaboi

Godok, (menggodok), kk . rino

Golok, kb. balatu

Goncang, kk . maliwa

Gonggong, kk . mo li nasu

Goreng, kk . sala / goreGores, kk . khoi

-tergores, (bekas cakaran), kk . abtugosong, ks. akhozi

Gosok, kk . dukhu

Gotong, kk . fazawa / fahea

-gotong royong, kk  . falulu

Goyah, kk . maliwa

Goyang, kk. maliwa

Gua, kb. dgi

Gubuk, kb. nose

Guci, kb. bowoa tanGugur, kk . atoru

Gula, kb. gulGulat, kk. fa tako

Guling, (bantal guling), kb. tandraya

Guna, (berguna), kk . mo guna

-menggunakan, kk . la guna’Gundul, ks . badule

-gunduli, kk . twGunting, kb. guti

Guntur, kb. banuaGunung, kb. hili

-pegunungan, kb. hili alawa

-menggunung, kk . mohili-hili

Gurau, (senda gurau), kk . fawude 

Gurita, (ikan), kb. oita

-gurita (popok), kb. saombGuru, kb. guru

Guruh, kb. banua

Gusi, kb. ngingi

H

Habis, kk . ahori

-(selesai), kk. no awai

Hadap, -terhadap (akan), ksb. Ba

-menghadap ktp. otahgHadiah, kb. buala

Hadir, kk. no tohare

-menghadiri, kk . tohare’

Haji, kb. hajiHajar, kk . bzi

Halaman, (pekarangan), ktp. golayama

Halang (halangi), kk . ba’a

7/16/2019 Kamus Indonesia Nias

http://slidepdf.com/reader/full/kamus-indonesia-nias 20/50

Halau, (menghalau), kk . taboi

Halus, ks. ohama

Hamil, kk. abeto / mo tabina (lihat bunting)

Hampir, kk . arakhag / ma ifutHancur, kk.  aboto / adada

-menghancurkan, kk. la boboto

Handuk, kb. handruHangus, ks. akhozi

Hangat, ks. anakhHantam, kk . bzi

Hantu, kb. bekhu

-burung hantu, kb. lamuhu

Hanya, kbl . ha

Hanyut, kk . ahani

Hapus, kk . osi

Haram, ks. horHarap, kk. ( berharap), kk. zantna

Harapan, kb. ttnaf Harga, kb. harago

Hari, kwt . hari

-hari ini, kwt . ma’kh/ ya da’a

  -sehari, kwt. mama okho

-setiap hari, kwt  . ero maokho

-(lebih dari sehari), kwt. …ngaluo

Harimau, kb. harimo

Harta, kb. harato

Harum, ks. omuhua

Hasut, (menambahi / membumbui), kk. abakha-bakha’Hati, kb. dd

-baik hati, ks. skhi dd-berhati-hati, kk . haog-haog/ da’i-da’i

-memperhatikan, kk . ma maigi

  -sakit hati, ks. abao dd/ afokhdd-besar hati, ks. ebua ddHaus, kk . owkhi ddHebat, kk . pade

Hendak, kk . mi / ilau

-hendak kemana, kt . hezo mi Hening, ks. ahono / ohau-hau ddHenti (berhenti), kk . tebato / batogHewan, kb. urif Hibur, kk . fa omuso

-terhibur, ks. arara ddHidang (hidangkan), kk . be’e gHidung, kb. nikhu

Hidup, kk . auri

-Menghidupkan, kk . wangorifi

-hidupkan, kk  . orifi

-kehidupan, ks. fangorifi

Hijau, ks. obu ge’eHilang, kk . ataya

Hina, kk . la lele

7/16/2019 Kamus Indonesia Nias

http://slidepdf.com/reader/full/kamus-indonesia-nias 21/50

Hindar, kk . bi falukha

Hingga, kk . irege / ofeta

Hinggap, kk . manuge

Hiperbola, ks. soya bewe

Hirup, kk . hofo

Hisap, kk  . badu

Hitam, ks. aitHitung, kk . erai

Hormat, kk . zumange

-hormati, kk . fo zumange

Hubung, kk . zamatr-penghubung, kb.talake

Hujan, kb. teu

 -hujan panas , kb teu sino

-hujan deras, kb. teu sabl-hujan lebat, kb. teu toho

Hulu, ktp. raya

Huni, kk . si

Huruf, kb. hurufo

Hutan, kb. gatua

I

Ia (dia), kg . ya’ia

Ialah (yaitu), ksb. ya’ia da’Iba (hati), ks. awakhIbadah, kk . mangandrIbarat, kk . hulIblis, kb. bekhu

Ibu, kg . ina

-ibu jari, kb. duru sia’a

Ide, kk . era-era

Ijin, kk . faramisi

Ikal (rambut), kb. gariti

Ikan, kb. gi’a

-ikan basah, kb. gi’a sauri

-ikan asin, kb, gi’a sok liIkat, kk . bb-ikatan,(perkumpulan) kb orahua

Ikhlas, kk . laua man-tidak ikhlas, ks. abua ba ddIkut, kk . fao

Ilmu, -ilmu sihir, kb. elemu

Imam, kb. sinenge

Imbang, ks . abu’a

Impi, kk . mangifi

Inap, kk . molombase

Indah, ks. skhiInduk, kb. ina

Ingat, kk . tngni

Ingin, kk . omasi

7/16/2019 Kamus Indonesia Nias

http://slidepdf.com/reader/full/kamus-indonesia-nias 22/50

Ini, ksb. da’a / ya’e / Injak, kk . hundragInjil, kb. taroma li

Intai, kk. hr-hrg Ipar, kb. la’o

Iri (hati), ks. obou ddIris, kk . ra’a / ndkhiIrit, kk. atalisi

Isap, kk. badu

Isi, kb. nsi / si

-berisi, kk . mo’si

Islam, kb. ndrawa

Istri, kb. donga

Istiadat, kb. hada

Istirahat, kk . molombase

Itik, kb. bebe

Itu, ksb. da’-yang itu, ksb. andr

J

Jabat (jabat tangan), kk . fara’u tanga

Jadi, kk . tola

  -gak jadi, ks. abda

Jaga, kk . zagoi

-penjaga, kb. mozago

Jagad, kb. guli danJagal, kk . taba

Jago, ks. pade

-(ayam jago), kb. silatao

-jagoan, kb. sablJagung, kb. rigi

Jahanam, ks. durako / tefuyu

Jahat, ks. amu’i / afaito

Jahe, kb. lahia

Jahit, kk . tagu

  -jahitan, kb. dagutagu

-penjahit, kb. sanagu

-manjahit, kk . managu

Jaja, kk . amawa / mogale

-penjaja, kb. samawa

Jajahan, kb. amatrwa

Jajar(sejajar), ks. sadlJalan, kk . lala

-jalan-jalan, kk . manr-nr / manaya-naya

-jalan kaki, kk . tr ahe

-jalan raya, kb. lala sebua

Jalar, kk . mananaJam, kb. lozi

-jam (waktu), kt . bzi

Jamah, kk . koe

7/16/2019 Kamus Indonesia Nias

http://slidepdf.com/reader/full/kamus-indonesia-nias 23/50

Jaman, kwt . intJambu, kb. zamba

Jamur, kb. talimbo

Janda, kb. lakha banua

Janji, kk . zazi

Jangan, kk . biJanggut, kb. gambiJangkau, kk . kham

-tak terjangkau, ks. adada

Jantan, kb. silatao

Jantung, kb. tdJarak, ktp. otalua

Jarang, ks. lasese

Jari, kb. turu

-telunjuk, kb. turu luo

-tengah, kb. turu lawa

-manis, kb. turu mani

-jempol, kb turu sebua

-kelingking, kb. turu siakhi

Jarum, kb. fa llwa

Jasad, kb. boto si mate

Jatuh, -(benda), kk . atoru / aekhu

-(manusia), kk . alau / alabu / aekhu

Jauh, ktp. aruJawab, kk . tema li

Jeda, kk . molombase

Jejak, kb. lahe

Jejaka, kb. ono matuaJelas, kb. oroma

Jelek, ks. l baga / l skhi

Jembatan, kb. zoroso

Jemput, kk . odrasi

Jemur. kk . olokhoi

Jendela, kb. zandrela

Jengkal, kb. lito

  -sejengkal, kbl . salito

-jengkali, kk . litoi

Jenguk, kk . mamaigi

Jepang, kb. nifoJepit, kk . hndrgJerami, kb. dla fakhe

Jerat, kk . la bbJerawat, kb. ndewa

Jerit, kk . mo ira

Jerih payah, kk . erege ddJernih, ks. ohahau

Jeruk, kb. ndima

Jika, ksb. ena’Jilat, kk . felai

Jimat, kb. elemuJin, kb. bekhu

Jiwa, kb. noso

7/16/2019 Kamus Indonesia Nias

http://slidepdf.com/reader/full/kamus-indonesia-nias 24/50

Jorok, ks. ta’unJudi, kk. mai

-berjudi , kk . famai

-penjudi, kb. si famai

Jujur, ks. sindruhu / afusi dd  -tidak jujur, ks . abila gera-era / l sindruhu

Juling, ks. legeJumpa, kk . falukha

Junjung, kk. fahea

Jurang, ktp. baho

Kabar, kk . turia

-mengabarkan, kk. ombakha’-apa kabar ?, kt . hadia turia

Kabur, -(lari), kk . moloi

-(tidak terang), ks. amb mamaigi

Kaca, kb. srmi

-kaca mata, kb. srmi hrKacang, kb. harita

Kacau, ks. samarukhu

Kadal, kb. bayakomo

Kadang-kadang, kk . lasese

Kaget, kk . tokea / tohafa

Kail, kb. gai

Kain, kb. nukhaKait, kk . khai

Kakak, kb. ga’a

Kakap, kb. gurusi

Kakek, kg . tuada / zibi hasa

Kaki, kb. gahe

-mata kaki, kb. bu’ukawono

Kaku, ks. abe’e

Kalah, kk . kala

Kalau, ksb. na

Kaleng, (kaleng-kaleng), kb. bele

Kali, -(sungai kecil), ktp.mbombo

-sekali, kbl. sasakali

-sekaligus, kbl . fefu mankalian, kg. ami / ya’ami

Kalong, kb. bgi

Kalung, kb. aya

Kamar, kb. bate’e

Kambing, kb. nambi

Kambuh, ks. tesao

Kami, kg. ya’aga

Kamis, kwt, kamiKampung, ktp. mbanua

Kamu, kg . ya’ugKanak-kanak, kb. iraono

7/16/2019 Kamus Indonesia Nias

http://slidepdf.com/reader/full/kamus-indonesia-nias 25/50

Kanan, ktp. kamblKancil, kb. laosi

Kancing, kb. bua baru

Kandang, kb. ba’o

Kandung, -(anak kandung), kb. onogu samsa

-(kandungan), kb. beto

-(mengandung), kk. manabina / abetoKantong, kb. kandre-kandre,  

-kresek, kb. karate angi

Kantor, kb. gdo

Kantuk, (mengantuk), kk. manuk uKapal, kb. k fa

-kapal laut, kb. k fa nasi

-kapal terbang, kb. k fa sihombo

Kapan, kt . hawa ara

Kapas, kb, afasi

Kapuk, kb. afasi

Kapur, kb. betu’a

Karam, kk . ahondro

Karang, kb. kara nasi

- pekarangan, kb. ewali / golayama

Karena, ksb. brKaret, kb. gitKarung, kb. karu

Kasih, -(beri), kk . be’e

  -kekasih, kb. sitania

-kasih sayang, kb. niomasi

-kasihan, kk . ahakh dd-terima kasih, kk. saoha gl

-tidak pilih kasih, ks. fagl-gl ddKasur, kb. kaso

Kasut (sandal), kb. sandrala / bada gahe

Kata, (berkata), kk . fa huhuo

-katakan, kk . fakha’ / fatun-perkataan, kb. li nia / niwa’ nia

Katai (kate), kb, adogo-dogo

Katak, kb. talaho

Katup (terkatup), kk . teduhKau, kg. yaugKaus, kb. kosu

Kawan, kb. nawKawat, kb. kawe

Kawin, kk. mangowalu

Kaya, ks. oya harato

Kayal, kk . mangifi

Kayu, kb. geu

Ke, kdp. Ba

Kebal, kb. mo’ ba

Kebun, ktp. kabu / gowi

Kebut, kk . alioko / mo alio-lioKecewa , kk. afat dd

-ungkapan kekecewaan, ksb. ae..

7/16/2019 Kamus Indonesia Nias

http://slidepdf.com/reader/full/kamus-indonesia-nias 26/50

Kecil, ks. ide-ide

Kecoa, kb. tea-tea

Kecup, kk. umma

Kecut, ks. aise

Kedai, kb. lafo

Kedelai, kb. harita safusi

Kedip, kk. mangiwoKejang, ks. abe’e

Kejam , ks. amu’i

Kejar, kk . gohi

Kejut, (terkejut), ks. tokea

-kejutkan, kk. hafa’/ tt’uKekal, ks. le mate-mate

Kekeh, (keras pendirian), ks. abe’e dandro

Kelabu, ks. awu-awu

Kelahi (berkelahi), kk . faudusa / fabago / balago / fasndra

Kelak, kwt. dania, 

Kelambu, kb. f ka

Kelapa, kb. mbanio / sikhula

-kelapa muda, kb. balalu / elembu

-pohon kelapa, kb. tela nohi

Kelas, kb. kalasi

Kelelawar besar (kalong), kb. bgi

Kelelawar kecil (kampret), kb. luzu-luzu

Kelereng, kb. kalera

Keliling, kk. fafuta

-kelilingi, kk . fasui

Keliru, kk. kaliru / elungu-kekeliruan, kb. selungu

Kelu (lidah kelu), ks, abda lela

Keluh, (mengeluh), kk . fakh/ mangar-keluhan, kb. ngar-ngarKeluar, kk. ae baulu

Keluarga, kb. sa’omo

Kemana, kk. hejo

Kemarau, ks. molkhKemari, kk . aine

Kemarin, kk . menewi

Kembali, kk. mangawuli / fuliKembang, kk. kamba

-(bunga), kb. bunga

Kembar, ks.faero

Kemeja, kb. baru

Kemenakan, kb. ono bene’o

Kemudian, kwt. lua-lua / aefa da’o

Kena, kk. gena

-kenakan(pakai), kk . fake

-kenai, kk. genaisi

Kenal, kk . anehe / u’ila

-dikenal, ks. la’ila-mengenal, kk . anehe

Kenang, (terkenang), kk. takana

7/16/2019 Kamus Indonesia Nias

http://slidepdf.com/reader/full/kamus-indonesia-nias 27/50

Kenapa, kt. hana

Kencang, ks. ablKencing, kk . ki’Kendaraan, kb. hondra / moto

-kendarai, kk . ni tr / lala

Kendur, ks. alulu

-pengendur, kk . fangabuaKening, kb. dangi-dangi

Kentang, kb. gowi lili

Kentut, kb. htu-kentut, kk. fahtu

Kenyang, ks. abuso

-mengenyangkan, kk . fangabuso

Kepada, ksb. a’khKepal, kk. gogohe

Kepala, kb. hg / telau

Kepeleset, kk. alua

Kepiting, kb. nago / siwKeponakan, kb. ono bene’o

Kera, kb. ba’e

Kerabat, kb. talifuse / amakhaita

Kerak, kb. gosi

Keranjang, kb. raga-raga

Kerang, kb. bayauwu

Keras, ks. abe’e

-keras kepala, ks. abe’e hgKerbau, kb. grbau

Kerdil, ks. ide-ideKereta, kb. gureta

Kerikil, kb. kareke

Kering, kb. ok li-mengering, kk . ogo’

Keringat, kb. bbi-keringat bercucuran, ks. ahele bbi

Kerja, -(pekerjaan), kk . halw-bekerja, kk. mohalw-dikerjakan, kb. bnkha

-kerjakan, kk. babaya

kerling, (mengerling), kk. fakea rngKeristen, kb. keriso

Kerongkongan, kb. tl-tlKertas, kb. karate

Keruh, (air keruh), ks. olotu

Kerumun, kk. hurufai / singi-mengerumuni, kk. mihurufai

Kesal, -ungkapan rasa kesal, ksb. ae…

Kesana, kk. ba da’Kesasar, kk . tosasa

Kesini, kk. bada’a

-kesinikan, kk. daKetan, kb. wawayase

Ketam, kb. kata

7/16/2019 Kamus Indonesia Nias

http://slidepdf.com/reader/full/kamus-indonesia-nias 28/50

Ketawa, kk. maiki

Ketemu, kk. falukha

Ketiak, kb. alogo

-bau ketiak, kb. abu alo-alo

Ketika, ksb. me / ba dalu / me intKetimun, kb. laizu

Ketua, kb. ketuaKetukan, kk . bezi

Ketupat, kb. tambyKhalayak  , kb. zato

Khilaf, kk . olifu

Kibar, kk. bologKicau, kk.

Kijang, kb. nago

Kikir, kk . atali

Kilap, ks. als / takile

Kilat (petir), kb. banua

Kini, kwt. yada’a

Kipas, kb. tri-tri

Kiri, ktp. kabera

Kirim, kk. fa ohe’-kiriman, kb. nifa ohe’Kisah, kk . man-manKita, kg . ya’ita (da)

-kita(milik), kg. khda

Kitab, kb. sura

-alkitab, kb. taroma li lowalangi

-taurat, kb. buku mozeKobar, kk. mokhoa-khoa

Kokoh, ks. aro

Kokok, kk. iwo-iwo

Kolot, ks. atua mai

Kompak, ks. sara dd-kekompakan, ks. fa hasara ddKontan, kk . bu’a fefu

Kopi, kb. kofi

Kopra, kb. banio sok liKorek api, kb. afi-afi lele

Kosong, ks. ahoriKota, ktp. ba fasa

Kotak, kb. kota

Kotor, ks. ta’uno

Kotoran, kb. da’i / sitauno

Koyak, kk . asika

Kuah, kb. kua

Kuasa, kk . kuaso

Kuat, ks. abl-Kekuatan, kb. fa’abl

kubang (kubangan), kb. etuna

Kubur, kk . ko’o-kuburan, kb. lewato

Kucing, kb. mao

7/16/2019 Kamus Indonesia Nias

http://slidepdf.com/reader/full/kamus-indonesia-nias 29/50

Kucur, (mengucur), kk. mangele

Kuda, kb. kudo

Kudis, kb. gigimKuku, kb. sa’a

Kukuh, ks. aro

Kuli, kk . kuli

Kulit, kb. guliKuman, kb. tungKumis, kb. bu mbewe

Kumpul, kk . owulo

-perkumpulan, kb. orahua / gowuloa

-kumpulkan, kk . ozaragKunang-kunang, kb. lf -lf Kunci, kb. nono kusi

-gembok, kb. kusi

Kuncup, kk. lehe

Kuning, ks. sa’usKunir (kunyit), kb.undre

Kunjung, kk . ondrasi

Kuno, ks. satua

Kunyah, kk. nga-nga / sima

Kupas, kk. kuba

-terkelupas, ks. aburu

Kupu-kupu, kb. kawa-kawa

Kura-kura, kb. bo’ole

Kurang, ks. ambKursi, kb. gurusi

Kurung, -kurungan, kb. kurungaKurus, ks. afuo

Kutang, kb. ono baru alawe

Kutu, kb. gutu

-telur kutu, kb. liza

Kutub, -utara, ktp. miyou

-selatan, ktp. miraya

Kutuk, kk. lilifi

L

Laba (untung), ks. hare

Lada (pedas), ks. aukhu lada

-merica, kb. lada

Ladang, kb. kabu

Laga, kk . lego

-berlaga, kk. balago

Lagak, kk . lagu

Lagi, ksb. nasa / zui / sa’ae / sa’e

Lagu, kb. sinun

-(lagak), kk. lagu-melagukan, kk . anunisi

Lahan, kb. dan-perlahan, kk . da’i-da’i

7/16/2019 Kamus Indonesia Nias

http://slidepdf.com/reader/full/kamus-indonesia-nias 30/50

Lahap, kk . golu’a

Lahir, (terlahir), kk . tumbu

-melahirkan, kk.tumbu nono 

-sudah lahir, ks. no aefa

Lain, (beda), ks. fab’Lajang, kb. onomatua

Laki (laki-laki), kb. iramatuaLaksana (bagai), ksb. sihulLaku (laris), kk. laku

-kelakuan, kb. amuata

-lakukan (kerjakan), kk . lau

-melakukan, kk. mohalwigLalai, kk. olifu

Lalat, kb. ngal-ngalLalim, ks. amu’i

Lalu, -(lewat), kk. tr man-kemudian, kwt. aefa da’

  -yang lalu, kwt . sinonumalLama, -(tua), ks. atua

-kelamaan, kwt. ara

-selama (selagi ), kk . gasa-gasa

-selamanya, ks. sagoto

-tidak lama lagi, kwt. l arat-berapa lama, kt . ha wa ara

Lambai, kk. dada

Lambat (pelan), ks. owaewa

Lambung (perut), kb. betu’a

-melambung, kk. mohomboLampau (yang lampau), kwt . zi no aefa

-melampaui (melewati), kk . tra

Lampu, kb. fandru

-lampu minyak, kb. dama

-lampu senter, kb. se te

Lamur, ks. tebai mamaigi

Lancip, ks. atarLanda (melanda), kk. gna

Landak, kb. bogo

Langit, kb. dalu banua

-langit-langit, kb. falafo-langit-langit mulut, kb. araro

Langsing, ks. afuo / aeru

Langsung, -melangsungkan, kk . falua

Lantai, ktp. zalo

Lantang, ks. afat-fatLantar ,-lantaran(sebab), ksb. brLantas (lalu), kwt . awena

Lap, kk . osi

Lapang (lega), ks. ebolo

Lapar, ks. olofo

Lapis, kb. falaeteLarang (dilarang), kk . tebai

Larat (melarat) , ks. numana

7/16/2019 Kamus Indonesia Nias

http://slidepdf.com/reader/full/kamus-indonesia-nias 31/50

Lari, kk . moloi

-berlari, kk. wagogohisa

Larut,-berlarut-larut, ks. fatete-tete

-larut malam, kwt . alawa bongi

Latih (berlatih), kk. bawa

Lauk (pauk), kb. diwo

Laut, kb. nasi-air laut, kb. idano nasi

Lawan,-melawan, kk . molawa

Layang (melayang), kk . mohombo

-layang-layang, kb. laya-laya

-melayang-layang, kk . anari-nari

Layu, ks. aleu

Lazim (biasa), ks. touwa

Lebah, kb. taringngLebar, ks. ebolo

Lebat, ks. atabe

-hujan lebat, kb. teu toho

Lebih, ks. tra

Lecet, ks. abusa

Ledak (meledak), kk.mamoka

Lega (puas), ks. abuso

Leher, kb. bagi

Lekas, kwt . alio

Lekat, ks. fakitLelah, kk. atage / erege ddLelap, kk . ami mrLeleh (meleleh), kk . adumbaLeluhur, kb. tuada yawa

Lem, kb. famakitLemah, ks. atata / tebai

Lemak, kb. dawLemari, kb. lamari

Lemas, ks. atata /atage

Lembab, ks. abaz-bazLembah, ktp. baho

Lembar, kb. sagrLembek, ks. ombuyu / ongae

Lembu, kb. jawiLembut, ks. ombuyu

Lempar, kk . tebu / riwaini

Lengan, kb. danga

Lengkung, ks . l adlLentera, kb. fandru

Lenyap, ks. ataya

Lepas (terlepas), kk . aefa / adada

-lepaskan, kk . aefasi

lepuh (melepuh), ks. abusa

Lereng, kb. gabu simanaere

Letak, ktp. naha-letakkan, kk . fagaya

Letih, ks. erege dd

7/16/2019 Kamus Indonesia Nias

http://slidepdf.com/reader/full/kamus-indonesia-nias 32/50

Lewat, kk . lalu

Lezat, ks. ami

Liang, kb. degi

Liat (alot), ks. abe’e

Libur, kk. ferei

Licin, ks. aelo

Lidah, kb. lelaLidi, kb. likhe

Lihat, kk. faigi

-kelihatan, ks. oroma

-terlihat, kk . oroma

-melihat, kk . wamaigi

Lilin, kb. lili

Lima, kbl . lima

Limpah (berlimpah), ks. adumba / oya 

Lindungi, kk . bini’-berlindung, kk. tebini

Lintah, kb. legato

Lipat, kk. fat’Literan, kb. tumba

Liur, kb. gilo

Lombok (cabe), kb. lada

Lompat, kk . manaoka

Lonceng, kb. torosi

Longgar, ks. oluo

Longsor, kb. adudu / saruru

Lorot (melorot), kk . adada

Lotre, kb. hadiaLuar, ktp. baulu

-mengeluarkan, kk . be baulu / aefa

Luas, ks. ebolo

Lubang, kb. dgi

-berlubang, ks. modgi

Lubuk, kb. namLudah, kb. gilo

-meludah, kk. mangendrilo / mondrilo

-ludahi, kk . diloi

Luhur (tinggi), ks. alawa

  -leluhur, kb. tuada yawaLuka, kb. mesokho

Lumbung, kb. halasa / naha gulitLumpuh, ks. tebai mowa-waLumpur, kb. taimba

-berlumpur, kb. fatambu

Lunak, ks. ombuyu

Lunas, kk . bu’a

-dilunasi, kk. ibu’a

Lupa, ks. olifu

Lurah, kb. salawada

Lurus, ks. adl-(hati), ks. afusi dd

Lusa, kwt. bazi dua bongi

7/16/2019 Kamus Indonesia Nias

http://slidepdf.com/reader/full/kamus-indonesia-nias 33/50

Lutut, kb. balduhi

M

Maaf, kk.-minta maaf, kk . andro salahi Mabuk, kk . mabu

  Macam (seperti), ksb. hul / ngawal-bermacam-macam, ks. oya ngawalo

Maghrib, kwt. aekhu luo

Mahal, ks. maha

Mahir, ks. onekhe

Main, kk . hokha

  -main-main saja, kk . fawude

-main mata, kk . fakife hrMajikan, kb. bos

Maju, kk . ae fonaMakam, kb. lewat

-memakamkan, kk . mu ko’o

Makan, kk. manga

-makanan, kb. da

-makanlah, kk . a

-ku makan, kk . u’a

Maki (caci maki), kk . falele

Makin (semakin), ks. ihtiMaklum, (memaklumi), kk . ebolo ddMakna, kb. eluaha

Malam, kwt. bongiMalang, ks. numana

Malas, ks. areu

Maling (pencuri), kb. nemali

-(mencuri), kk. managMalu, ks. aila

  -memalukan, kk . fangaila

Mampir, kk . mitrMampu (sanggup), kk . tola

-(kaya), kb. niha sikayo / mokhMana, kt . hejo

-dimana, kt. hejo so

-yang mana, kt. hejo so 

-bagaimana, kt . hewisa

-kemana, kt . hejo numalo

-dari mana, kt . hejo tarai

Mancung, ks. sanau nikhu

Mandi, kk . mondri.

Mandul, ks. si l ono

Manfaat, kk . so guna

Mangga, kb. maga

Manggis, kb. magiMangkat, kk . mate

Mangkok, kb. mako

Manis, ks. ami

7/16/2019 Kamus Indonesia Nias

http://slidepdf.com/reader/full/kamus-indonesia-nias 34/50

Manja, ks. ab’aManusia, kb. niha

Marah, kk . mof nu

-amarah, kb. f nu

Marga, kb. mado

Mari, kk . aine

Martil, kb. fanokoMasak, kk . rino

-(matang), ks. asoso

-terlalu matang, ks. ngongo / angongo 

-memasak, kk. mondrino

-(mendidih), ks. mo’otu / mo’gede

Masam, ks. aisMasih, ksb. nasa

Masjid, kb. musagi

Masuk, kk . mi bakha

Mata, kb. hr-tutup mata, kk . fakifu

-air mata, kb. dawa hr-kaca mata, kb. ceremi hr-mata air, kb. hele

-menutup mata (berpaling), ks. absi

 -mata pencaharian, kb. fangalui

-memata-matai, kk . hr-hrgMatahari, kb. zino, luo

-matahari terbit, kk . tumbu luo

-matahari terbenam, kk . aekhu luo

-sinar matahari, kb. haga luo-terik matahari, ks. aukhu zino

Matang, ks. asoso

Mati, kk . mate

-matikan, kk . bunu

Mau, ks. omasi

-kemauan, kk . somasi nia

Mega, kb. lawuo

Meja, kb. meza

Mekar, kk . kamba

Melarat, ks. numana

Meleset, ks. aheleMelulu, ks. da-da manMempelai, kb. marafule

Menang, kk . mna

Menantu, kb. umnMendiang, kb. sinomate

Mendung, ks. akhmi-khmi

Mengapa, kt . hana

Mengerti, ks. aboto ba ddMengkal, ks. ombuyu toyo

Mentah, ks. ataha

Mentega, kb. mategaMenteng, (buah), kb. mbowo

Mentimun, kb. laizu

7/16/2019 Kamus Indonesia Nias

http://slidepdf.com/reader/full/kamus-indonesia-nias 35/50

Merah, kb. soyo

Mereka, kg . ya’ira (ra)

Merica, kb. lada hita

Merpati, kb. marafati

Mertua, kb. matua

Meskipun, ksb. rna

Milik, kk . kh-memiliki(punya), kk . zi so

-pemilik, kb. akhMiliter, kb. saradadu

Mimpi, kk . mangifi

Minggu, kb. migu

Minta, kk . andr-permintaan, kb. niandr-peminta-minta, kb. sangandr-ngandr

Minum, kk . badu

-meminum, kk . wamadu

-minuman, kb. idan-minuman keras, kb. tuo

Minyak, kb. fanikha

-minyak tanah, kb. fanikha tan-minyak sayur, kb. fanikha sami

-minyak rambut, kb. fanikha mbu

Miring, ks. manaera

Mirip, ks. fakhili / faglMisal, ksb. duma-duma

Miskin, ks. numana

Mistar, kb. lesiMobil, kb. moto

Moga(semoga), kk . ena’Mohon, kk . andrMolek, ks. gaya

Moncong, kb. simbi

Motor, kb. hondra

Muara, kb. fahandro

Muat (pas), ks. monaha / obn-tidak muat, ks. als

Muda(usia), ks. ndraono

-muda(belum masak), ks. awuyuMudah, ks. aoha

Mujur(beruntung), ks. mohare

Muka(wajah), kb. bawa

-di muka, ktp. f na

Mula(permulaan), kwt . so f na

-memulai, kk. f naisi

-mulai, kwt . ibrgMulus, ks. alsMulut, kb. bewe

Muncul, ks. noa so iya 

Mundur, kk . mi furiMungil, ks. ide-ide

Muntah, kk . tekho

7/16/2019 Kamus Indonesia Nias

http://slidepdf.com/reader/full/kamus-indonesia-nias 36/50

Murka, kk . mof nu

Murni, ks. ohahau

Musang, kb. arawi

Musim, kwt . mbawa

-musim hujan, kb. mbawa moteu 

-musim kemarau, kb. molkhMusnah, kk . ahori / awa’ ai

N

 Nafas, kb. noso

 Naik, kk . ae yawa

 Najis, ks. ogoro

 Nakal, ks. amu’i / afaito

 Nama, kb. di-dinamakan, kk . la f tei

 Nampak, ks. oroma Nanas, kb. gna

 Nangka, kb. na’a

 Nnanti, kwt . dania

 Nasi, kb. fakhe

 Nasib, kb. lf  Nasihat, kk . fotu

 Nelayan, kb. sifa gai

 Nenek, kb. gawe

-nenek moyang, kb.tuada yawa

 Neraka, kb. narako

 Ngantuk, kk . manuk u Ngeri, ks. ata’u

 Ngobrol, kk . fahuhuo

 Nikah, kk . falwa

 Nikmat, ks. ami

 Noda, kb. lade

 Nomor, kb. nomero

 Not, kb. note

 Nyala, kk . hola-hola

-menyala-nyala, kk. muhola-hola

 Nyamuk, kb. ndri / di mbh Nyanyi, kk . manun

-bernyanyi, kk . wanun-nyanyian, kb. zinun

 Nyaris, ks. maifu t Nyeri, ks. af kh Nyiur, kb. tela nohi

O

Obat, kb. dalu-dalu-Berobat, kk. fadalu-dalu

-mengobati, kk . ladalu-daluini

7/16/2019 Kamus Indonesia Nias

http://slidepdf.com/reader/full/kamus-indonesia-nias 37/50

  -pengobat (penawar), kb. dalu-dalu

Obor, kb. solo

Obrol, (mengobrol), kk . fakese

  -obrolan, kb. kese-kese

Omel, kk . fakara

Omong, kk . mohede

Ompong, ks. le if Orang, kb. niha

-orang tua, kb. zatua / bali’o / ama-ina

-seorang diri, kb. yao samsa

  -orang banyak, kg . mbarahao

Otak, kb. guto

Otot, kb. boto

P

Padam, kk . no mate

Padat, ks. fassPadi, kb. limi / fakhe

Pagar, kb. gliPagi, kwt . sihul wngi

Pahat, kk . fahPahit, ks. afeto

Pailit, ks. tandre

Pakai, kk . fake

-memakai, kk . wamake

-pakaian, kb. baru / nukha-berpakaian, kk . monukha

Paksa, kk . faso

Paku, kb. os-osPala, (buah pala), kb. falo

Palu, kb. fanoko

Paman, kg . baya (panggilan dari saudara perempuan)

-adik ayah, kb. ama talu (adik pertama dst.)

-adik ayah termuda, kb. ama sakhi

-kakak ayah, kb. ama talu (kakak pertama dst.)

-kakak ayah tertua, kb. ama sa’a

Pamali, ks. alakha

Pamit, (pamitan), kk . mangona

Panah, kb. fana

-anak panah, kb. ono fana

Panas, ks. aukhu

Pancing, (memancing) kb. fa gai

Pancuran, kb. hele

Pandai, ks. onekhe

Pandang, kk. faigi

Panen, kk. mamasi

Panggang, kk . tunuPanggil, kk . kaoni / rurusa

Pangkas, kk . twPangku, kk . hagi

7/16/2019 Kamus Indonesia Nias

http://slidepdf.com/reader/full/kamus-indonesia-nias 38/50

-Pangkuan, kb. fahagi

Panik, ks. drhwa

Panjang, ks. anau

Panjat, kk . maniPantai, kk . sisi nasi

Pantang, ks. alakha

Pantat, kb. gogoPantun, kb. mene-mene

Panu, kb. belua

Papan, kb. fafa

Parau, ks. afau

Parit, kb. bandra

Paru-paru, kb. bo

-separuh, kbl . matonga

Parut, (memarut), kk . mogao

Pasang, -memasang, kk. edogPasar, ktp. fasa / harimbale

Pasir, kb. gawu

-gula pasir, kb. gulo safusi

Patah, ks. afat-patah hati, kk . afat dd

-patahan, kb. afatlaPatuh, kk . atua-tua

Patung, kb. adu

-patung leluhur, kb. adu zatua.

Payung, kb. fayo

Payudara, kb. meme

Pecah, ks. aboto / arasa  -pecahkan, kk . rasa

Pedang, kb. balatu

Pedas, ks. aukhu lada

Pedih, ks. owkhi

Pedoman, kb. balazi

Pegang, kk . gogohe

Pejam, kk . fakif Pekan, (pasar mingguan), ktp. harimbale

Pekarangan, kb. golayama

Pekik, kk. mo ira

Pelangi, kb. dumiPelihara, kk . faliaro

Pelipis, kb. dangi-dangi

Pelit, ks. ngingi

Peluk, kk . ra’u

-berpelukan, kk . fatalagu

Pendek, ks. adogo-dogo

Pengantin, -laki-laki, kb. marafule

-perempuan, kb. ni’owalu 

Pengecut, ks. sata’u

Penggal, kk . taba bagi 

Pening, ks. f khhgPenjahit, kb. sanagu

Penjara, ktp. kurunga

7/16/2019 Kamus Indonesia Nias

http://slidepdf.com/reader/full/kamus-indonesia-nias 39/50

Pensil, kb. petolo / fese

Penting, ks. moguna

-kepentingan, kb. soguna

Penuh, ks. afenu

Pepaya, kb. mbala

Perahu, kb. gundraha

Perak, kb. firPeram, kk . oho

Perang, (berperang), kk . fasuw-peperangan, kk. fasuwtaPeras, kk . fera’Perawan, kb. ono alawe

Percaya, kk . farisayo

-tidak dipercaya(orang), ks. abuza-buza

Perempuan, ks. ira alawe

Pergi, -(berangkat),kk . numal/ mi-(bepergian), kk . wanr

-(ikut sana), kk . ae’Periksa, kk . fareso

Perlu, ks. moguna

Permen, kb. gulo-gulo

Pernah, ks.-belum pernah, ks. alukh-tidak pernah, ks. l’irai

Pertama, kbl. sia’a

Perumpamaan, kb. amaedola

Perut, kb. dalu

Pesan, kb. oroisa

-memesan, kk . wangaiPesawat, kb. k fa sihombo

Peti, kb. kota

-peti mati, kb. hasi

Petik, kk . teu / hal-petiklah, kk . ae teu

Petir, kb. hugu banua

Pijak, kk . HundragPijat, kk . lomosi

Pikir, kk . gera-era

-memikirkan, kk . wo’angeragPikul, kk . faheaPil, kb. dalu-dalu

Pilek, ks.mo ingo

Pilih, kk . tuyu

Pinang, kb. fino

Pindah, kk . abeta / aheta

-tergeser (lengser), kk . aheta

Pinggang, kb. lafoyo

Pinggir, ktp. zinga

Pintar, ks. onekhe

Pintu, kb. bawa ndruh/ kalu

Pipi, kb. bo’Piring, kb. figa

Pisah, kk . aefa / fabali

7/16/2019 Kamus Indonesia Nias

http://slidepdf.com/reader/full/kamus-indonesia-nias 40/50

Pisang, kb. gae

Pisau, kb. f rgi

Pohon, kb. dela

Pondok, kb. nose

Potong, kk . taba

Pria, ks. onomatua

Protes, kk . fadaPuasa, kk . puaso

Pucat, ks. afusi mbawa

Pukul, kk . bzi

Pula, ksb. giPulang, kk . mangawuli

Pulau, kb. tan / hulo

-pulau nias, kb. tan niha

Pulpen, kb. fena

Puncak, ktp. zuzu

-puncak gunung, kb. zuzu hili

Punggung, kb. hulu

-tulang punggung, kb. tla hulu

Pungut, kk . ozarag

Punya, ks. kho

Pura-pura, kk . faya-faya

Purnama, kb. bawa sebua

Pusat, ktp. ba dalu

Puser, kb. fuso

Pusing, ks. mukhldanPutih, ks. afusi

Putus, ks. aetu-keputusan, kb. aetula / angetula

-memutuskan, kk . zangetu’Putus asa, ks. afato dodo

Rabu, kwt . rabu

Racun, (beracun), kb. sita’un -racun ikan, kb. tuwa

Raga (tubuh), kb. mboto / nsida

Ragu, ks. amehe dd Rahang,kb. simbi

Rahmat, ks. fa’ebua ddRaih, kk . halo

Raja, kb. razo

Rajawali, kb. moyo

Rajin, ks. owolo-olo

Rajuk, kk . fabalo

Ramai, -(lawan sepi), ks. aduwha niha / rami

-(orang banyak), kbl . zatoRambat, kk . manana

Rambut, kb. bu

Rampas, kk . tago

7/16/2019 Kamus Indonesia Nias

http://slidepdf.com/reader/full/kamus-indonesia-nias 41/50

Ramping, ks. afuo

Rampok, kk . tago

Rangkak, kk. manana

Rangkul, kk . farau

Ranjang, kb. naha wemr / farate

Rantau, kb. wekoli

-merantau, kk . mukoliRanting, kb. ndraha

Rapat, kk . rafe

Rasa, kb. raso

Ratus (seratus), kbl . otu

Raut (meraut), kk . fofoe

Rawat, kk . rorogo

Raya, ks. sebua

-hari raya, kwt . hari rayo 

Rayap, kb. gera

Rebus, kk . rino

Rebut, kk. dni

Reda, ks. dhRejeki, kb. fangabuso

Remah, kb. mbung-mbungRemas, kk . rawi

Renang, kk . molangi

Rendah, ks. adawa-dawa 

-rendahan(tak berwibawa), kb. abuza-buza

Renung , kk . tamanu

Retak, ks. azila / agazila-zila

-tanah retak-retak, ks. abkhaRibu (seribu), kbl . saribu / hnRibut (suara gaduh), ks. fagua-gua / kaliru

Ringan, ks. aoha

Robek, ks. azika / arawi

Roboh, ks. adudu

Roh, kb. eheha

-roh kudus, eheha ni’amoni’Rokok, kb. roko

-merokok, kk . moroko

Rumah, kb. omo

Rumah tangga, kb. ngambatRuncing, ks. ataro

Runtuh, ks.adudu 

Rupa (serupa), ks. fagolo

Rusak, ks. tekiko / adada

-dirusak, kk . afufu

-rusakkan, kk . fufu

Rusuh, ks. kaliru

Rutin, ks.asese

S

Sabar, ks. ebolo dd

7/16/2019 Kamus Indonesia Nias

http://slidepdf.com/reader/full/kamus-indonesia-nias 42/50

Sabtu, kwt . satu

Sabuk, kb. bowo lowi

Sabun, kb. sabu

Sahabat, kb. nawo

Saja, kbl . manSakit, ks. mofokho

Saku, kb. kandre-kandreSalah, ks. elungu / sala

Salam, (bersalam), kk. tabe

-jabat tangan, kk . fara’u tanga / fatabe

Salib, kb. rfaSama, ks. fagolo / faoma

Sambet (kesambet), ks. tesafo

Sambut, kk . ondrasi

Sampah, kb. sasao

Sampai, (tiba), kk . ofeta

-sampai, (sehingga), ks. irege

Samping, ktp. tambai

Sana, ktp. sisa

Sandar, kk . manendre

Sangat, ks. sibai

Sangka, kk . uwalinga

-meyangka, kk . tt’uSangkut, kk .khai

-tersangkut, ks. tokhai

Sangsi, ks. amehe ddSantap, kk . a

Santan, kb. tu’aSapi, kb. zawi

Sapu, kb. gezoi

-menyapu, kk . bezini

-sapu tangan, kb. sapu tanga

Sarang, kb. azuni

Satu, kbl . sara

-bersatu, kk . orudu

-satu-satunya, ks. ha da’o

Saudara, kb. talifuso

(famili), kb. amakhaita

Sawah, kb. lazaSaya, kg . ya’o / ya’odo

Sayang, (kasihan) ks. alimago

-kekasih, kk . faomasi

Sayap, kb. afi

Sayur, kb. bulu geu

Sebab, kk . boro

Sebelah, ktp. sitambai

Sebelas, kbl. felezara

Sebelum, kwt . fatua

Sebentar, kwt . sabata

Seberang, (menyeberang), kk . la’t / sanridanSebut, kk . wa’Sedang -(selagi), kk . fatua

7/16/2019 Kamus Indonesia Nias

http://slidepdf.com/reader/full/kamus-indonesia-nias 43/50

-(ukuran), ks. ona-ona

Sedak (tersedak), kk . ad’Sedap, ks. ami

Sedia, kk . so

Sedih, ks. awakho-wakho / abu ddSedikit, ks. maifu

Segala, kbl . fefuSegan, ks. alaw/ salat-segan-segan, kk . alaw-lawSehat, ks. l f khSejuk, ks. okafu

Sekali -(jumlah), kbl. samuza

-(sangat), ks. sibai / ae

-(amat), ks. ae

-sekalian, kbl . fefu mano

-sekaligus, kbl . horigo

Sekarang, kwt.yada’a

Sekolah, ktp.zekola

Selagi, kwt. fatua

Selam, (menyelam), kk . fatu

Selamat, -selamat datang, kk . ya’ahowu

Selasa, kwt . salasa

Selatan, ktp. raya

Selenggara, (selenggarakan), kk . falua

Selesai, kwt . aefa

-selesaikan, kk . asiwai

Selimut, kb. gambala

Selokan, kb. bandraSeluruh, kbl . fefu

Semalam, kwt . menewi

Semangat, ks. glSembah, (menyembah),kk . manmba

-sembahyang, kk . mangandro

Sembilan, kbl . siwa

Sembuh, ks. dhSembunyi, kk . tabini’o

Sementara, ks. gasa-gasa

Semoga, ksb. ya

Sempat, kk . fakhamSempit, ks. aeru

Semut,kb. sikhSenang, ks. omuso

Senandung, kb. ngenu-ngenu

-bersenandung, kk . mangenu

Senapan,kb. fana

Sendawa, kk . fagaSendi (tulang), kb. droto

Sendiri, kbl . samesa

Sendok, kb. sudu

-sendok panjang, kb. haruSengat, (menyengat), kk . fatuo

Senin, kwt . sinaya

7/16/2019 Kamus Indonesia Nias

http://slidepdf.com/reader/full/kamus-indonesia-nias 44/50

Senja, kwt . aekhu luo

Senjang, ks. asule

Senyum, kk . maigi

Sepatu, kb. bada gahe

Sepeda, kb. gureta

-sepeda motor, kb. hondra

Seperti, ksb. hulSerah, (terserah), ks. balazi

Serak (suara), ks. afau

-terserak, kk . mozawili

Serentak, ks. endronga

Serta, kk . sato

Seru, (berseru) ks. moira

Serupa, ks. faglSerutan, (ketam), kb. kata

Sesal , (menyesal), kk . fa niasa

Sesat, ks. abila lala / elungu

Sesudah, kwt. aefa da’o

Seri, ks. abu’a

Setan, kb. bekhu

Setengah, kbl. matonga

Siang, kwt . maokho / alawa luo

Siapa, kt . haniha

Sikat, kk . bundra

Siksa, kk . fakao

Sikut, kb. si’u

Simpan kk . bini’o

Simpang, (persimpangan), ktp. wabaliwaSimpul (kesimpulan), kb. aetula / angetula

Sinar, kb. haga

-sinar bulan, kb. haga mbawa

-sinar matahari, kb. haga luo

Singkat, kwt . adogo-dogo

-persingkat, kk . adogo’Singkir, (tersingkir), kk . abeta / aheta

Singkong, kb. gowirio

Sini, ktp.aine

Siput, kb. mbae’a

Siram, kk . tawuiSirih, kb. nafo 

-daun sirih, kb. tawuo

Sisik, kb. huna-huna

Sisir,kb. sukhu

Situ, ktp.da’o

Siul (bersiul), kk . wikho

Sobek, ks. asika / arawi

Sombong, ks. asiliawa

Sore, kwt.aekhu luo

Sorga, ktp. zorugo

Suami, kb. dongaSuara, kb. li

Sudah, kwt . noa

7/16/2019 Kamus Indonesia Nias

http://slidepdf.com/reader/full/kamus-indonesia-nias 45/50

-sesudah itu, kwt . aefa da’Sukar, ks. abua

Suling, -menyuling, kk .nifarSulung, kb. sia’a

Sumbat, kk . zozo

Sumpah, kk.-sumpahi, kk . lilifi

Sumur, kb. ba’aSungai, ktp. zinu’a

-sungai kecil, ktp. mbombo

Sungguh, ks. arara

Sungkan, ks. alaw/ salatSupaya, kk . ena’Surat, kb. sura

Suruh, kk . oni

-suruhan, kb. amatrwa

Surup (kesurupan), ks. tesafo 

Surut, ks. alSusah, ks. abu dd-kesusahan, kk . abula dd/ gabula dd-susah payah, ks. drngasa

Syair, kb. hoho

T

Tabrak, kk . tandru

Tabu, ks. alakha

Tadi, kwt . mege

Tagih, kk . sugiTahan, kk . tandro / h

-bertahan, kk . fatandro / fa’h

Tahun, kwt . dfi-tahun baru, kwt . ndrfi sibohou

-ganti tahun, kk . fabali ndrfiTajam, ks. atarTakar, (menakar), kk . wanu’a

Takut, ks. ata’u

-penakut, kb. ada’u-da’u

Tambah, kk . nn -bertambah, ks monn/ ihtiTampak, ks. oroma

Tampar, kk . tafari

Tanah, kb. tanTanam, kk . tanTanda, kb. ila-ila / tandra

Tandu, kk. famadaya

Tangga, kb. nora

Tanggung, ks. tagu-tagu

Tanggung jawab. kk . noro dd

Tangis (menangis), kk . me’eTangkai, kb. danga

-tangkai buah, kb. huge-huge

7/16/2019 Kamus Indonesia Nias

http://slidepdf.com/reader/full/kamus-indonesia-nias 46/50

Tangkap, kk . ra’u

-menangkap, kk . lara’u

Tani, kk . sohalw ba danTanjak, kk . mohili

-tanjakan, kb. manaere

Tanya, kk . sofu

Tapa, kk . faguruTaplak, kb. dane-dane

Tari , kk . manari

Tarik, (tertarik), kk . adni

Taruh, kk . be banaha

Taufan, kb. angi sebua

Tawa (tertawa), kk . maiki

Tawar (hambar), ks. l raso

Tawon, kb. geto

Tebang, kk. ewa

Tebar, kk . fazawili

Tebu, kb. dwu

Tebus, kk . sanu / tabusi

-menebus, kk . isanu

Tegak, ks. adlTeguh, -(keras Pendirian), ks. abe’e tandro

-(kokoh), ks. aro

Teh, kb. tesi

Tekan, kk . hndrgTeka-teki, kk . dah-dahTelaga, ktp. bawa

Telah, kk . noaTelan, kk . tlTelanjang, kk . l mamaru

Telepon, kb. talifo

Telinga, kb. talinga

Telur, kb. adulo

-putih telur, kb. safusi gadulo

-kuning telur, kb. sa’usgadulo

-bertelur, kk . mangadulo

Teman, kb. awTembak, kk . fana

Tembakau, kb. bagoTembok, kb. dowa

Tempat, ktp. naha /nahia

-beri tempat, kk . fonaha

Tempayan, kb. wowoa / karawa

Tempurung, kb. sole

Temu, -bertemu, kk . falukha

-temukan (dapat), kk . sndra

-ditemukan, kk . tesndra

Tenang, ks. ahono

Tendang, kk . sifa

Tengah, ks. dalu-setengah, kbl. matonga

Tenggelam, kk . ahndr

7/16/2019 Kamus Indonesia Nias

http://slidepdf.com/reader/full/kamus-indonesia-nias 47/50

Tengger,kk . manuge

Tenggorokan , kb. tl-tlTengkar, (bertengkar), kk . fakara

Tengok, kk . faigi

Tepi, ks. balTepuk, kk . feta

-tepuk tangan, kk . tabo-taboTepung, kb. hamo

Terang, ks. mohaga

Terbang, kk . mohombo

Terbit, kk . tumbu

Teriak, kk . mo’ira

Terima, kk . tema

-terima kasih, kk . saohaglTerjemahan, kk . eluaha

-menerjemahkan, kk . mamo’eluaha

Terkilir, ks. fabesu

Terlalu, ks. aefata

Terlena, kk . arr/ mate ddTernak, kb. urif 

-beternak, kk . manguri

Terong, kb. toru

Terompet, kb. torofe

Teropong, kk . tarofo

Terus, (teruskan), kk. tohugTetes, kb. bi-biTiang, kb. dla-dlaTiap, (setiap), kbl . ero-ero / doziTiba, kk . ofeta

Tidak, ksb. l’-(bukan), ksb. tenga

-tidak tahu, ks. l’uila

-tidak bisa, ks. tebai

-tidak boleh, ks. tebai

tidur, kk .mr-tertidur, ks. tef r-tidurkan, kk . fef r

Tikai, (bertikai), kk . mo’otalua

Tikam, kk . fahTikar, kb. tufo

Tikung, (nikung), kk . hole’gTikus, kb. te’u

Timah, kb. simo

Timbang (timbangan), kb. faliera

-pertimbangkan, kk. ma’era-era

Timur, ks. atumbukha

Tinggal, (tertinggal), ks. toroi furi

Tinju, kk . tezu

Tinta, kb. dawa

Tipis, ks. anifiTipu,-menipu, kk . angaya

Tiru, kk . fadomaisi

7/16/2019 Kamus Indonesia Nias

http://slidepdf.com/reader/full/kamus-indonesia-nias 48/50

Titian, kb. ndrela

Titik, tb. titi

Tiup, kk . bubusi

Tokek, kb. ’Toko, kb. lafo

Tolak, kk . tuli’Tolong, kk . toloTomat, kb. toma

Tombak, kb. toho

Tongkat, kb. si’o

Topi, kb. takula

Tua, ks. atua

Tuang, kk . fohani

Tuba, kb. tuwa

Tubuh, kb. nsida / mboto

Tuhan, So aya, Lowalangi

Tuju, (menuju), kk . adl-tujuan, ktp. gohit

tujuh, kbl . fitu

tukar, kk . fohani / tukari

tulang, kb. tlaTuli, ks. afiso

Tulis, kk . sura

Tumbang, kk . aso’a

Tumbuh, kk . tumbu

Tumbuk, kk . tutu

Tumit, kb. brsisi

Tumpah, kk . aduwha-tumpah ruah, ks. aduwha niha

Tumpul, ks. afuru

Tunas, kb. twua

Tunggu, kk . baloi / base’Tunjuk, kk . tuturu

Turun, kk . ae tou

-turunkan, kk . dada / failo

Turut, kk . fao / sato

-berturut-turut, ks. fatete

Tusuk, kk . fahTutup, kk . duh-penutup, kb. lag-lag-tutupi, kk . -balug (menggunakan benda berpenampang besar)

-be lag-lag(menggunakan benda berpenampang kecil)

-tertutup, ks. te duhtutur, kb. huhuo

-menuturkan, kk. wangombakha

U

Uang, kb. kefe

-uang recehan, kb. kefe saboto

-uang kembalian, kb.kefe saboto

7/16/2019 Kamus Indonesia Nias

http://slidepdf.com/reader/full/kamus-indonesia-nias 49/50

Uap, -menguap, (ngantuk), kk . meha 

Uban, kb. huwa

-beruban, ks. ahuwa

Ubi, kb. gowi

-ubi kayu, kb. gowirio

Ubun-ubun, kb. mbumbu

Ucap, -berucap, kk . mohede-ucapan, kb. linia / niwa’ nia

-ucapkan, kk . wa’Udang, kb. guro

Udara, kb. angi

Ujung, ktp. mbalUlar, kb. gulUlat, kb. era

-ulat sagu, kb. era zaku

-ulat kelapa, kb. era nohi

Umur, kwt . ndrfiUntuk, ksb. kh 

-untuk apa, kt . hadia guna

-utnuk kalian, kb. khmi

-untuk kita, kb. khda

-untuk ku, kb. khgu

-untuk mereka, kb. khra

-untuk mu, kb. khm-untuk nya, kb. khnia

-untuk siapa, kt . ha khUntung, (materi) ks. hare

-untung (nasib), ks. harazakiUrin, kb. iUrung, kk . abda

Usung, kk . fahea

Usus, kb. betu’a

Utama, (utamakan), kk . of nai’/ sia'agmengutamakan, kk . mangosia’agUtang, (akan berutang), kk . tangu

-utang, (sudah berutang), kb. mUtara, ks. yuUtus, kk . fatenge

-diutus, kk . lafatenge

W

Wadah, kb. naha

Wafat, ks. no mate

Wajah, kb. mbawa

Wajan, kb. balanga

Wakil, kb. salahi

Walau, (walaupun), ksb. rna

Walet, kb. katawaenaWangi, ks. omuhua

Warung, kb. lafo

7/16/2019 Kamus Indonesia Nias

http://slidepdf.com/reader/full/kamus-indonesia-nias 50/50

Y

Ya, ksb. he

-iyakan, kk . dehe-dehe

Yakin, (yakin pendirian thd sesuatu), kk . abe’e dd

Yang, ksb. si

Z

Zabur, kb. buku moze

Ziarah, kk . moi ba lewato

Zinah, kk . mohor

BILANGAN

-1; Sara -11; fele zara -50; lima wulu

-2; dua -12; fele dua -60; ono ngafulu 

-3; tlu -13; fele dlu -70; fitu ngafulu 

-4; fa -17; fele witu -80; walu ngafulu 

-5; lima -20; dua wulu -90; ziwa ngafulu 

-6; n-21; dua wuluasara -100; otu

-7; fitu -22; dua wuluarua -101; otuasara

-8; walu -27; dua wuluafitu -102; otuarua

-9; ziwa -30; tolu ngafulu -110; otu ngafulu

-10; fulu -40; efa wulu -111; otu afelezara