Fokus Grup Diskusi Samba
-
Upload
hevi-eka-tarsum -
Category
Documents
-
view
217 -
download
0
Transcript of Fokus Grup Diskusi Samba
-
7/25/2019 Fokus Grup Diskusi Samba
1/17
FOKUS GRUP DISKUSI
TOKOH MASYARAKAT DI DESA TUMBANG SAMBA
JUMAT, 21 AGUSTUS 2015
Apakah bapak dan ibu disini ada yang ingin mengutarakan pengalamannya dalam
merujuk?
Pak Kepala Desa Pe!"ala#a! ka#$ %e&ke!aa! 'e!"a! (a!" '$sa#pa$ka! )e&ka$) 'e!"a!
$%* #ela+$&ka! )$'ak pa!a!" a&)$!(a $!$ la&$!(a ke $%*, $%* $)* #aks*'!(a $s)&$ sa(a- Ka#$
k+*s*s!(a '$ 'esa $!$ (a!" !.)a%e!e $%*k.)a ke/a#a)a!, ke%a!(aka! a&"a $)* #e#$l$+ la+$&a!
'$&*#a+- Ya!" sak$)!(a %e"$)* 'a&*&a) saa !""a! ke &*#a+ sak$)- Ja'$ sa(a !""a #e!(ala+ka!
a&"a #as(a&aka) k+*s*s!(a $%*- Sa(a #a* $%* #ela+$&ka! '$ p*skes#as )ap$ $%* "ak #a*
ka&e!a %$asa la+$&a! '$&*#a+- ak)* $)* pe&sal$!a! %e&ala! la!/a&- Ja'$ #e!"$!"a) $!$ $)* a#a)
pe!)$!" )ap$ se&$!" *"a ka#$ s.s$al$sas$ka! kepa'a #as(a&aka) )ap$ %*'a(a '$s$!$ k*a)- Ka#$
se&$!" #e!s.s$al$sas$ka! *!)*k la+$& '$ p*skes#as- Pa'a $!)$!(a "ak #a* &ep.) pa'a+al k$)a
s*'a+ 'a&$ a*+a*+ +a&$ #e#pe&s$apka! *!)*k la+$&a! '$ p*skes#as-
Ka#$ p$+ak kel*a&"a #e!"+$%a+ka! p.l$!'es *!)*k '$ %a"$a! +$l$&- Me!"$!"a) sa#%a 'a!*# $!$
a&"a!(a %a!(ak !a#*! p.l$!'es )$'ak la(ak *!)*k '$)e#pa)$ 'a! ka#$ #e!e#pa)ka! )e!a"a
kese+a)a! '$sa!a 'e!"a! 3as$l$)as (a!" )$'ak le!"kap 'a! la(ak a'$ %$'a!!(a )$'ak %e)a+ )$!""al
'$sa!a, +a&apa! ka#$ 'a&$ p*sa) a"a& 3as$l$)as 'a! sa&a!a #a*p*! p&asa&a!a '$sa!a '$pe&%a$k$
a"a& !a!)$ %$'a! (a!" )$!""al '$s$)* %e)a+- Kal. (a!" seka&a!" kas$a! '$sa!a #a!a %e)a+-
M*'a+#*'a+a! +a&apa! ka#$ '$sa!a %$sa )e&ka%*l- Desa sa#%a 'a!*# %a"$a! **!"-
Apakah ada halangan dan kaendala dalam melakukan rujukan?
N(- S$!a& kala* pas$e! la#a sak$) "ak %$sa )*&*!)*&*! %$asa sa#a '.k)e&
pe&$ksa!(a- Na#*! pa'a ke!(a)aa!!(a %aa!(ak pas$e! "k #a* pe&$ksa ke '.k)e& "ak #a*pe&$ksa ke %$'a!- I!$ (a!" )a'$ #ala# #a* '$%aa kes$!$ s*'a+ 2 +a&$ sak$) !a#*! )e)ap saa
#e!.lak-
Pernah gak Ibu ngantar pasien ke puskesmas atau ke rumah sakit?
-
7/25/2019 Fokus Grup Diskusi Samba
2/17
B* S$!a& pe&!a+, )a'$ #ala#- Sa(a !.l.!" selal* %e&sa#a %$'a! seak 4 )a+*!
(a!" lal*- Ka&e!a %$'a! a'a pe&$ksa 'a&a+, %a($ le#as )a* .%a)$!!(a- Ak* %a!)* '$ sa#%a 'a!*#-
Apakah ada pengalaman sulit?
T&$(a!). pa'a ak)* sa(a #e!"a!)a&ka! ke &*#a+ sak$) a!ak k- Is)&$ sa(a )$'ak
#a* la+$&a! '$ &*#a+ sak$) ka&ea )ak*) 'a! )$'ak !(a#a!- Ka)a!(a '.k)e& "ak sa%a&, '$k$)'$k$)
"*!)$!"- Kala* %$'a! #as$+ a'a (a!" sa%a&- Kala* %$'a! ka#p*!" %a!(ak *"a (a!" sa%a&- A!ak
pe&)a#a sa(a '$&**k ke pala!"ka&a(a ka&e!a pe&'a&a+a! se)ela+ #ela+$&ka!- Pe&'a&a+a!
'$&*#a+, '$).l.!" %$'a!, %e"$)* pe&'a&a+a! '$pe&k$&aka! )$'ak %e&+e!)$ #aka '$&**k-
Pe!"ala#a! (a!" k $!$ %a($ s*'a+ la+$& )ap$ a&$a&$ )$'ak kel*a& ala*p*! s*'a+ '$s*!)$k
pe&a!"sa!" !a#*! )$'ak k*!*!" kel*a& ka&e!a #e#a!" le!"ke) 'a! ak+$&!(a '$#as*ka! )a!"a!
'$)a&$k #a!*al- U!)*!"la+ '$s$!$ a'a '.k)e& ka&e!a $)* kala* )e&+a#%a) !(aa %$sa #ela(a!"-
U!)*k a'a pak '.k)e& "*!aa! (a!" %$sa #elak*ka! )$!'aka! 'a! $%* 'a! %a($!(a sela#a)-
B$'a! *"a a'a !a#*! #as$+ a&a!", a'$ k)* $)* ke)$ka $%* sak$) pe&*) la!"s*!" '$)a!"a!$ 'a!
a'$ %e"$)* *'a+ a'a #ela+$&ka! !a#*! a&$2 la#a kel*a& la!"s!" '$sa&a!$ *!)*k '$&**k ke
p*skes#as-
Ke!apa $%*$%* '$s$!$ ke%$asaa! #a*!(a '$&*#a+ ka&e!a a'a kepe&/a(aa! kala* la+$& '$ 3askes
)ak*) a'a #a+l*k#a+l*k +al*s +a&*s '$"a!""*, $)*la+ ka'a!" (a!" '$)ak*)ka! ka&e!a ka)a!(a
a'a #a+l*k +al*s (a!" s*ka #aka! 'a&a+ %a($- A'a sepe&)$ $)* a#*! k$)a )ak %$sa #l$+a) se/a&a
kasa) #a)a- M*!"k$! a'a /a&a!(a s*pa(a #a+l*k $!$ )$'k #e!""a!""*, $)*la+ ke)ak*)a! #e&eka-
B$asa!(a .&a!" s$!$)*+ kala* #a* #ela+$&ka! '$e#'$e# ka&e!a kala* &a#e )ak*)!(a #a+l*k
#a+l*k +al*s $k*) #e!""a!""*, kala* ' &*#a+ sak$) ka! &a#e- Kala* '$%al$ sepe&)$ leak kala*
'$s$!$ k*(a!"- Ka'a!"ka'a!" sa(a )$'ak #a* )ap$ kala* '$ +a'apka! '$ s$)*as$ $)* ka#$ $k*)
*"a /a&a2 (a!" sepe&)$ $)* #"$k*)$ +al+al (a!" '$)&a'$s$ka! .&a!" )*a )e&'a+*l*- M*!"k$! kala*
#asla+ pel(a!a! '$s$!$ /*k*p %a$k 'a! )e&%*ka 'a! %*ka! 6*#a a'a '$ p*skes )ap$ '$ )$ap 'esa
*"a a'a, pak a'$ *"a %*ka p&ak)ek '$&*#a+- Ka&e!a +a&apa! k$)a $%* $%* (a!" +a#$l $!$ #a*
'$)a!"a!$ .le+ )e!a"a #e'$s- A'ala"$ pe!"ala# ke#a&$! s.'a&a k$)a $!$ %a($!(a #a)$ '$ pe&*)
!a#*! .le+ pak a'a '$#$!)a '$&**k k pala!"ka&a(a !a#*! pas$e! )$'ak #a* ka&e!a #e&eka
#as$+ pe&/a(a pake &a#*a! 'a&a+ %$sa %e&e!)$- U!)*!" #as$+ se#pa) '$).l.!" '$%aa k
-
7/25/2019 Fokus Grup Diskusi Samba
3/17
p*skes#as- K$)a se%a"a$ s.'a&a s*'a+ #e!"a!*&ka! a"a& '$&aa) '$p*skes#as $!$- Ma* '$sa!a
aa- A!#*! $)* #e#%a+a(aka! ka&e!a k+aa)$& pe&'a&a+a!-
R$)a Ma&$a!e (a!" #e!a'$ #asala+ $)* kepe&/a(aa! #as(a&aka) #e&eka )e&+a'ap )e!a"a
#e'$s- Me&eka #e&asa le%$+ a#a! '$&*#a+ 'a! le%$+ pe&/a(a kepa'a %$'a!%$'a! '$ka#p*!"
'a! le%$+ pe&/a(a )e&+a'ap a#p$a#p$- Tek+!$s &**ka! sa!"a) #e#a'a$ k+*s*s!(a '$ )%-
Sa#%a $!$ #e#$l$k$ %e%e&apa a#%*la!s, +a!(a saa #e&eka le%$+ pe&/a(a )e&+a'ap +al+al
)&a'$s$.!al- Ke#*'$a! kala* pe!"ala#a! sa(a p&$%a'$ sa(a *"a #e#$l$k$ pe!"ala#a! '$ &*#a+
sak$) ka&e!a pe&sal$!a! #a/e)- Ta+*! 2007 sa(a #ela+$&ka! a!ak pe&)a#a $)* '$ &*#a+ sak$)
Kas.!"a!, a"ak &$s$+ .&a!"!(a ".!)a"a!)$ 'a! sa(a a"ak &$s$+- 8al* ke#*'$a! (a!" ke'*a
#e&asa &$s+$ kala* k$)a $!$ '$).!).! %a!(ak .&a!" .&a!".&a!" sek$)a& &*#a+ %e&k*!*!" 'e!"a!
%e&%a"a$ #a/a# sa&a! s*pa(a #$!*# $!$ $)* '$".s.sk $!$ $)* 'a! ka&e!a ak* $)* sa(a selesa$
#ela+$&ka! a# 4 pa"$ 'a! %a!(ak (a!" #e!.!).!- A!ak ke2 2004 pa!""$l %$'a!, 2 %$'a! 'a! 1
s*a#$ sa(a #e&asa le%$+ a#a!-
pihak gereja pernah ada penyuluhan tentang pentingnya lahiran di nakes?
R$)a Ma&$a!e %a&* )a!""al 2 ke#a&$! a'a '$ "e&ea ke%ak)$a! pe&e#p*a! 'a! $%* %*pa)$ +a'$&
'a! pe#%e&'a(aa! pe&e#p*a! 'a! a'a *"a p$+ak "e&ea *"a #e!'a)a!"ka! )e!a"a kese+a)a!,
a'a '.k)e&!(a *"a- Ba!(ak *"a pe&)a!(aa! 'a&$ $%*2, pe!(*l*+a! )e!)a!" ka!ke& se&9$: 'll-
kepada kepala desa ada gak penyuluhan?
Bpk- E'$ sela#a $!$ *!)*k 'esa %el*# a'a !a#*! p.s(a!'* ala!- U!)*k 'esa
sa#%a 'a!*# *!)*k se%*la! 2:- )a!""al 4 '$laksa!aka! *"a p.s(a!'* 'a! '$sa!a a'a )e!)a!"
pe!(*l*+a! )e!)a!" kese+a)a! $%* 'a! a!ak se&)a pe&sal$!a!-
H- H*s!$ )e&$#akas$+ %a!(ak a)as kese#pa)a!!(a, sa(a +a!(a #e!(a#pa$ka! se'$k$) saa
#e!(el*&*+ 'a&$ ka)$!"a! +*l*, %*k$) &a(a, #a&$k$) #e!"$!"a) "e."&a3$ %e%e&apa ke/a#a)a! $!$
#e!el*s*&$ s*!"a$ (a!" /*k*p pa!a!" #$sal!(a 'a&$ %*k$) &a(a sa!a 'a! a*+ se&)a ala! a&ak
(a!" s*l$) se+$!""a &**ka! 'a&$ sa!a #e!"ala#$ ak)* (a!" /*k*p pa!a!" sek$)a& 7 a#
apala"$ kala* &**ka! ke kas.!"a! a)a* pala!"ka&a(a, %$asa!(a #e&eka 'a)a!" ke p*skes#as
s$!$- Na#*! ke!'ala *"a *!)*k p*skes#as k$)a $!$ ka&e!a 3as*l$)as k*&a!" #e#a'a$, )$'ak %$sa
-
7/25/2019 Fokus Grup Diskusi Samba
4/17
.pe&as$ sesa& 'a! )&a!s3*se 'a&a+- ala*p*! sa(a *'a+ )*a a'a a!ak (a!" '$la+$&ka! #e!(a!"k*)
"e!e&a$ #*'a ala!"ka+ %a$k!(a '$ p*skes#as $!$ le%$+ '$%esa&ka! la"$ a"a& %$sa #e!a#p*!"
#as(a&aka) 'a&$ a*+ ka&e!a #e&eka *!)*k #e&**k ke pala!"ka&a(a 'a! kas.!"a! sa!"a) a*+-
Ka#$ %e&+a&ap 'a&$ p*sa) a"a& 'a&$ p*sa) %$sa #e!'a)a!"ka! '.k)e& a!ak ka!'*!"a! 'a!
#ela(a!$ .pe&as$ sesa&- Ka&e!a )$'ak se#*a #as(a&aka) k$)a #a#p*, #$ssal a'a &**ka! ke
pala!"ka&a(a a)a* kas.!"a! #e&eka #e&asa )$'ak #a#p* '$ 'ala# %$a(a-
puskesmas untuk kebijakan pemerintah sekarang ini tidak bisa melayani untuk operasi
sesar maupun transfuse darah pak.
Untuk kasus Pak Triyanto siapa yang menyarankan pak Triyanto?
Pak T&$(a!). ka&e!a s*'a+ la#a pe&'a&a+a! )$'ak %e&e!)$ ak+$&!(a %$'a! #e!(a&a!ka! *!)*k
'$&**k-
N*&la$la Sa(a $!"$! %e&%a"$ pe!"ala#a! saa, ak)* $)* kep.!aka! +a#$l a!""*&,
a'$ sak$)!(a $)* #ala# +a&$ sek$)a& a# sak$)!(a l*a& %$asa, ka#$ )$'ak )a* +a#$l '$l*a&
ka!'*"a! a)a* apa, ka#$ )a*!(a '$a $!$ +a#$l- Sek$)a& a# 5 s*%*+ ak)* '$ pe&$ksa )eka!a!
'a&a+ $)* 40, '$ p*skes#as $)* ;0- T$'ak %e&apa la#a '.k)e&!(a )$'ak %$sa #e#*)*ska! sak$) apa
!a#*! '$sa&a!ka! *!)*k '$&**k ke sa#p$)- Pa"$pa"$ *'a+ sa#pa$ sa#p$)- Ya!" sa(a )a!(aka!
sea!'a$!(a #asala+ $)* )e&a'$ '$ p*skes#as $!$ %a"a$#a!a 'e!"a! a&ak (a!" sa!"a) a*+ *!)*k
ke &*#a+ sak$)- Ba"a$#a!a ke%$aka! pe#e&$!)a+ *!)*k #e!"a)as$ +al $!$< Te&$#akss$+ %a!(ak
B* I'a peasala+a! "e."&a3$s #e#a!" a'$ #asala+- Ka#$ a'a ke%$aka! 'a&$
pe#e&$!)a+ )e!)a!" ke%$aka! &**ka!- B$asa!(a *!)*k '$ Kap*as $!$ a'a spee' a#%*la!/e-
Na#*! '$s$!$ %el*# a'a a#%*la!/e 'esa- M*!"k$! ke'epa!!(a k$)a +a&*s #e!$!"ka)ka!
kesa'a&a! #as(a&aka) *!)*k )a%*l$! a)a* 'esa s$a"a- Sepe&)$ '$ NTT s*'a+ a'a &*#a+ s$!""a+
*!)*k %e%&apa #$!""* aka! #ela+$&ka! '$a )$!""al '$s$)*- D$s$!$ %el*# a'a &*#a+ s$!""a+- Tap$
$)* )e&"a!)*!" %*pa)$, k$)a #s$!"2 'ae&a+ ka&e!a seka&a!" .).!.#$ 'ae&a+ #as$!"2-
I'a R.(a!$ kala* pe!"ala#a! #e&**k '$s$!$ s$+ %a!(ak sekal$ #e&**k!(a %a(ak ke!'ala,
pe&)a#a 3as$l$)as kese+a)a!, ka&e!a k$)a +a!(a 3as$l$)as p*skes#as aa- Ba!(ak .%a) 'a&$
pe#e&$!)a+ )$'ak )e&se'$a- Te&*s (a!" ke'*a pas$e!2 '$s$!$ kala* (a!" %e&a'a '$ )*#%a!" sa#%a,
sa#%a Ka+a(a! $)* #as$+ %$sa '$%*la!" pe&ek.!.#$a!!(a (a se'a!" la+ )ap$ pe&ek.!.#$a!!(a
-
7/25/2019 Fokus Grup Diskusi Samba
5/17
(a!" 'a&$ +*l* pe&ek.!.#$a!!(a sa!"a) s*l$) apala"$ kala* k$)a #e!(a&a!ka! *!)*k '$&**k-
Ba!(ak ke!'ala (a!" '$3$k$&ka!- ala*p*! pas$e! $)* s*'a+ saka&a)*l #a*) se%e&apa %esa& *!)*k
#.)$9as$ pas$e! $!$ ka&e!a ke!'ala ek.!.#$ '$ )&a!sp.&)as$ $)* se!'$&$- Da&$ sa!a aa '$a s*'a+
#e#e&l*ka! ak)* %e&apa, %$a(a (a!" /*k*p )$!""$ Apala"$ apa%$la k$)a sa&a!ka! *!)*k k$)a
&**k ke &*#a+ sak$) %esa&- Kala* kep*)*sa! #e&**k ke!'ala!(a a'a '$kel*a&"a 'a! ke*a!"a!-
selain itu mungkin keputusan merujuk itu ada keterlambatan ngga mbak?
I'a R.(a!$ #### kala* kep*)*sa! *!)*k #e&**k '$s$!$ se%e!e&!(a 'e!"a! pas$e! pas$e!
(a!" %e&asal 'a&$ +*l* k$)a #e!(a&a!ka! $)* se/epa) #*!"k$! *!)*k #e&**k- Ke!'ala!(a $)* (a
'$ kel*a&"a ke*a!"a! a'$ k$)a "ak %$sa #e#aksa-
mungkin sekarang saya mau nanya sama toma disini pak, kalau diwilayah sini di masing-
masing keluarga ada gak tokoh dikeluarga ada yang dituakan sehingga untuk keputusan
merujuk kita harus menunggu keputusan orang tersebut?
Pak H H*s!$ sa(a k$&a apa (a!" k$)a #aks*'ka! *!)*k '$ $%*k.)a ke/a#a)a! $!$ #e#a!" a'a
#e&eka #$!)a sa#a ke)*a ke)*a a'a) a)a* ).#as (a!" '$)*aka! *!)*k pe!"*#p*la! 'a!a %$sa k$)a
laksa!aka! *!)*k #e&eka (a!" )$'ak #a#p*- Se'$k$)se'$k$) #as$+ %$sa k$)a $*&a!- Tap$ sa(a
)$'ak )a* *!)*k 'ae&a+ '$ sa#%a 'a!*# *!)*k $la(a+ #e&eka (a!" a*+ 'a&$ s$!$ apa #e&eka
#e#p*!(a$ pa"*(*%a! (a!" sepe&)$ $)* a)a* )$'ak-
tapi pak kalau ada keputusan untuk merujuk misalnya apakah harus ada persetujuan dari
paguyuban tersebut?
Pak +*s!$ )$'ak, $)* )e&"a!)*!" Kep*)*sa! kel*a&"a (a!" a'a '$ &*#a+- K$)a #e#%e&$)a+*
kala* #e#a!" #e&eka )$'ak #a#p* k$)a (a!" )*a $)* %$sa #e!"+$#%a* kepa'a #e&eka *!)*k
#e!""ala!" %a!)*a! a"a& %$sa #e#%a!)* #e&eka (a!" #e#%*)*+ka!- Pe&!a+ pe!"ala#a!
ak)* $)* ka#$ laks!aka! %*ka! +a!(a *!)*k #ela+$&ka! )ap$ *!)*k (a!" sak$) *"a, %a+ka!
(a!" sak$) $a- 'a! ka#$ *&*!a! *!)*k #e&**k ke Ba!aas$! ak+$&!(a $%*!(a %$sa se+a) 'a!
sela#a)- Ja'$ %$sa *!)*k (a!" %e&a'a '$ sa#'a )a!*#, a#%a Ka+a(a!, #e&eka #e#%a!)* (a!"
)$'ak #a#p*-
ok terimakasih bapak, jadi ada paguyuban yang bisa membantu mereka jika mereka ada
kesulitan biaya ya pak.
-
7/25/2019 Fokus Grup Diskusi Samba
6/17
Pak +*s!$ $(a, %$sa pe)*a ka#p*!" $)* #e#%a!)* *!)*k pe#%$a(aa!- Ka&e!a k$)a p*!(a
%e%e&apa kel.#p.k- D$"e&ea *"a a'a ke%ak)$a! $)* *"a %$sa #e#%a!)* #e&eka-
di desa ada dana soial untuk membantu persalinan atau pelayanan ibu hamil gitu, ada
gak?
Bpk- E'$ %$asa!(a sp.!)a! la!"s*!" )$'ak a'a 'a!a k+*s*s- Kala* a'a (a!" )$'ak
#a#ap* la!"s*!" $*&a! saa-
kalau ini bapak kebetulan letak desana deket ya dengan puskesmas, untuk yang letak
desanya jauh bagaimana ya pak? Apakah ada pak dana soial seperti itu?
Bpk- E'$ )$'ak a'a se)a* sa(a- N""a a'a '*$)!(a 'esa#a+- +e+e+e
Apakah ada pengalaman dari peserta yang lain?
A- Ba$+a=$ )e&$#akas$+ a)as ak)*!(a, #*!"k$! $!$ %*ka! pe!"ala#a! )ap$ se#a/a#
pe&lak*a!- Ka&e!a ka#$ #e&lak*$! %e'a a!)a&a pas$e! la+$&a! sa#a pas$e! la$!- I)* pe!"ala#a!
k$)a ka&e!a $!3&as)&*k)*& (a!" a'$ #asala+, kala* ala!!(a #as$+ sepe&)$ $)* k$)a +a!(a %$sa
'e!"a! ke/epa)a! '$%aa+ 50- M*!"k$! +a!(a $)* (a!" %$sa sa(a sa#pa$ka! sela#a 2 a+*!
(a!" '$kas$+ a#a!a+ 'a&$ pk# )*#%a Ka+a(a!- Ka&e!a $!3&as)&*k)*&!(a ka&e!a kala* ala!!(a
l*&*s #*!"k$! %$sa sa#pa$ 40-
ini saya nanya lagi nih pak, kalau di desa ini apakah ada kesepakatan kesepakatan tertulis
misalkan ibu yang melahirkan atau misalkan ada anak yang bayi sakit mereka harus ada
teamnya gitu pak missal ada yang menyediakan mobil atau ada yang menyediakan yang
lainnya missal menemani merujuk?
Bpk- E'$ %el*# a'a
bapak ibu mungkin di tenaga kesehatan yang paling dekat di desa masing-masing apakah
ada? !etiap desa sudah ada?
Bpk- E'$ s*'a+ a'a, se)$ap 'esa s*'a+ a'a
kalau sarana yang ada disetiap desa ada atau tidak? !elain pustu, mungkin pustu ada gak
setiap desa?
-
7/25/2019 Fokus Grup Diskusi Samba
7/17
Bpk- E'$ s*'a+ a'a +a#pe& '$se)$ap 'esa a'a p*s)*-
S$)$ R pe!"ala#a! sa(a pas/a #ela+$&ka! ak)* $)* 2010 s*sa+ sekal$ "ak %$sa kel*a&
kepala s*'a+ '$'epa!- ak+$&!(a sa(a '$&**k k pala!"ka&a(a '$.pe&as$ ka! /*#a ak)* sa#apa$
sa!a $)* 'a)a 'a)a s*'a+ '$$s$ a'$ sa(a )$!""al )a!'a )a!"a! *!)*k .pe&as$ a'$ sa(a )$'ak *&*s $!$
$)*- Ja'$ *!)*k %$'a! pe!"a!)a& %$sa '$*&*ska! 'a)a 'a)a!(a %$a& pas$e! a'$ #*'a+- Pake
a#kes#as- Me&eka ka! se&$!" (a!" a'$ kel*+a! ka! '$sa!a, se&$!" *&*s $!$ *&*s $)* s*l$)- *!)*k
pe!"a!)a& kal. %$sa #$!)a '$*&*ska! 'a)a'a)a!(a %$a& pas$e! )$!""al )a!'a )a!"a! aa-
bapak ibu kalau dari setiap desa itu ada pustu kira-kira jarak dari rumah ke pustu itu
berapa menit ya? Atau berapa jam?
T&$(a!). 'eka) &*#a+ a'a p.l$!'es )ap$ k.!'$s$ %a!"*!a! )$'ak la(ak a'$ "a%*!"
la!"s*!" p*skes#as saa ka&e!a p.l$!'es k*&a!" %e&ala! 'a! %a!"*!a! &*sak a'$ %$'a!!(a
"a%*!" '$ p*skes- Ja&ak sa(a 'a&$ &*#a+ ke p*skes#as 'eke) aa-
Ha#%al$ assala#*ala$k*# &% sa(a ).#as kp !ap*sa+*& a'a p*s)* !a#*! pe)*"as!(a
$)* (a!" %el*# ak)$3- Ja&ak !ap*sa+*& kes$!$ sek$)a& 7k#- !a$k #.).&- pe!"ala#a! sa(a se%a"a$
).k.+ #as(a&aka) #e#%e&$ sa&a! kepa'a $%* (a!" #a* #ela+$&ka! (a!" la#%a) #ela+$&ka! a"a&
/epa) '$%aa ke &*#a+ sak$) )*#%a!" sa#%a- Se)ela+ $)* se#*a #as(a&aka) (a!" pe&!a+ sa(a
kas$+ !as$+a) Al+a#'*l$lla+ #e!*&*)$ !as$+a) sa(a- Be%e&apa kal$ sa(a #e#%a!)* #e!(a&a!ka!
&**k 'a! se%a"$a! %esa& a&"a sa(a #e!'e!"a&ka! apa (a!" sa(a sa&a!ka!-
suka ada penyuluhan gak ba di desa bapak terutama penyuluhn ibu dan anak?
Ha#%al$ #e#a!" se&$!"- Pe!(*l*+a! se&$!" '$ 'esa s.al kese+a)a! $%* 'a! a!ak '$
p.s(a!'*- Ja'$ sa(a ka! +a!(a se%a"a$ pe#%e&$ sa&a!- I)* saa $%* "ak a'a (a!" la$!-
bagaimana penilaian bapak ibu mengenai kemampuan bidan desa di desa masing-masing
ketika menolong persalinan. "enurut penilaian bapak ibu bagaimana? #ukup baik ataumasih kurang atau bagaimana? !ilahkan siapa yang mau memberikan pendapat.
B* S$!a& #.+.! #aa3 'a&$ sela#a sa(a #e!a%a) 2011 %$'a! ka#p*!" 'a! %$'a! p*skes
selal* %e&'a#p$!"a! 'a! Al+a#'*l$lla+ sela#a $!$ #e!*&*) sa(a )$'ak #e!"e/eaka!
-
7/25/2019 Fokus Grup Diskusi Samba
8/17
k+*s*s!(a *!)*k p&$%a'$ sa(a- I%a&a)!(a kala* ka#$ #e!ep.! #e&ka selal* s$ap- A&)$!(a
k.#*!$kas$ selal* ala! 'a! pe&).l.!"a! $)* selal* /epa)
Bpak- E'$ sa(a se!"aa !$+ (a #e"a!" #$k pake )a!"a! se%ela+ ka!a! s*pa(a kel$a)a! %a)*
ak$k!(a- He+e+e- Sela#a sa(a #e!a%a) 'a&$ 2011 %$'a! ka#p.!" '! %$'a! pk# selal*
%e&'a#p$!"a! 'a! Al+a#'*l$lla+ )$'ak pe&!a+ #e!"e/eaka! %*a! ka&e!a #e&eka #e#a!'a!"
sa(a se%a"a$ kepala 'esa- Tap$ (a!" elas sela#a $!$ )$'ak pe&!a+ #e!"e/eaka! 'a&$ se#*a!(a-
Al+a#'*l$lla+ k.#*!$kas$ #e!a'$ (a!" *)a#a 'a! ke#*'$a! ka#$ pe&l* #e!(a#pa$ka! *"a
#e!"e!a$ a#%*la!/e- Ja'$ ka#$ #e#%e!)*k a#%*la!/e $)* '$ #as$' !..& 'esa sa#%a 'a!*#,
sala+ sa)* #as$' %esa& '$s$!$ )ap$ &esp.! #as(a&aka)!(a $)* %*- Bapak kala* %.le+ k$)a
#e#%e&$ka! #as*ka! a!"a!ka! *!)*k #e#%el$a)a* #e!"a'aka! a#%*la!/e, 3a&'* k$3a(a+ aa
se)a*! sekal$- Ja'$ sa(a )$'ak %e%&$/a&a a"a#a la$!, +a!(a a"a#a k$)a saa %* #*sl$#- P&$+a)$!
sekal$ sa(a- Ak+$&!(a sa(a #e!"el*a&ka! *a!" p&$%a'$ s*pa(a %$sa #e!'.!"k&ak #e&eka *!)*k
%$sa #e!""*!aka! a#%*la!/e- Ak+$&!(a *a!" sa(a '$ke#%al$ka! pak %*- M.+.! #aaa3- Na+
'a&$ s$)*la+ %*- A'a *"a (a!" #e!"a)aka! %*a) apa ).+ '$ p*skes a'a, "e&ea a'a, #as$' a'a-
A'a kese&$*sa! apa&a)*& 'esa )ap$ '$s$s$ la$! #as(a&aka) k*&a!" #e!'*k*!"- Ja'$ $!$ pe!"ala#a!
ka#$ (a!" sa!"a) %e&+a&"a #!"$!"a) +al )e&se%*) sa!"a) pe!)$!"- Pe!"ala#a! ka#$ #e#$#p$!
$)* )$'ak se#*'a+ #e#%al$ka! )elapak )a!"a!-
tapi pak bu di desa ini apa ada mobil opearasioal?
Pak e'$ #.+.! #aa3 %* kala* '$ k.)$# sepe'a#.).& .pe&as$.!al *!)*k kepala
'esa aa a'a %*, '$s$!$ )$ak a'a %*- Ke#%a$ ke ke%$aka! $la(a+ #as$!"#as$!" %*-
B* $'a a'$ se%e)*l!(a *!)*k 'esa s$a"a )$'ak +a&*s a'a #.%$l .pe&as$.!al
a)a*p*# a#%*la!/e (a!" s$ap 27 a# pak !a#*! %$sa #.%$l a)a* #.%$l pe!'*'*k (a!" %$sa
#e!"a!)a& 'a&$ &*#a+ ke 3as$l$)as kese+a)a!-
Bpk- E'$ kala* 'a&$ &*#a+ p&$%a'$ #as$!"#as$!" s$+ a'a %* )ap$ #.+.! #aa3 +a&*s #el$+a) la"$ k./ek!(a- Te&$#akas$+
"ohon maaf pak mungkin sekalian pak pendapat bapak mengenai puskesmas dan tenaga
kesehatan dalam menangani kasus kasus rujukan? "ungkin kehamilan atau kematian
atau kesakitan bayi.
-
7/25/2019 Fokus Grup Diskusi Samba
9/17
Bpk- E'$ *!)*k sa#%a 'a!*# (a %* sela#a $!$ a&a!" sekal$ a'a #asala+ %*-
A- Ba$+a=$ ke!'ala kala* sa(a #e!(e)$& ke '.&(s %$sa '$)a+a! '*l* 'a! %$asa!(a sa#pa$
sa!a .pe&as$ %$sa s.&e pa'a+al ka#$ sa#pa$ '$ '.&$s pa"$ a)a* s$a!"- N*!""* '.k)e& '*l*
ke#*'$a! pe&$ksa 'a&a+ '*l*- Apa $)* a'a p&.se'*&!(a sepe&)$ $)* le%$+- Se'a!"ka! '$s$!$ al.kas$ 'a!a *!)*k kese+a)a! $)* sek$)a& 7 > )a+*! ke#a&$!- Ja'$
sela#a sa(a %e&)*"as $)* )$'ak pe&!a+ '$ka)aka! 'a!a kese+a)a! $)* 10> 'a&$ APBD a'$ ak+$&!(a
.%a).%a)a! *!)*k p*skes ka#$ %ela!a se!'$&$ )$ap %*la! 75 *)a !$ "a%*!"a! (a- )ap$ 2017
2015 s*'a+ a'a %a!)*a! p$ke) 'a&$ pe#e&$!)a+ ka&e!a ka#$ s*'a+ a'a &aa) $!ap kala* '*l* "ak
a'a #aka!(a pe&!a+ sa(a /e&$)aka! kepa'a pak ka'es '*l* a'a kel*a&"a pas$e! #a&a+ sa#pa$
'$)e!'a!" p$!)* pa#a!!(a #a&a+ ka&e!a e#a!" )$'ak 27 a# ka&e!a )$'ak a'a 'a!a *!)*k p$ke)
!a+ 'e!"a! seka&a!" %$sa--
U!)*k a'#$!$s)&as$ 'a! %e&kas%e&kas $)* #$sal!(a (a!" '$ '.&$s s*pa(a e!ak kala* (a!" .pe&as$
aa ka&e!a (a!" a!)a& $!$ %el*# )e!)* .&a!"!(a %e&aasa! l*as ka'a!" '$a "ak )a* +a&*s
kesa!a ke#a&$ ak+$&!(a la#%a) )$'ak )a+*- Ha&*s 3.).k.p$ $!$ $)* )$'ak )a+*- Me#a!" sa&a! sa(a
kala* *!)*k #as(a&aka)!(a !a!)$ a!"a! ke%$asaa! %a!(ak (a!" a!)a& )ap$ "ak %$sa #e#%a!)*,
#.+.! #aa3 $!$ (a- Tap$ /a&$ sa)* a)a* '*a .&a!" (a!" %$sa #eak$l$ a'$ '$a)*+ )e&a#p$l
%e&*&*sa!, k.#*!$kas$!(a la!/a& a'$ a!"a! sepe&)$ .&a!" pa!$/ se#*a '$aak $!$ +$&*k p$k*k-
Sa#pa$ %$sa se#*a!(a #e!e!"*k- A&)$!(a !a!)$ kala* a'a (a!" sak$) +a&*s a'a pe&'esa a)a* pe&
RT '$s$apka! s*pa(a kala* a'a (a!" sak$) 's$apka! s$apa (a!" #e!'a)a!"$ a)a* #e!e!"*k,
#$ssal &) #e!e!"*k, '$ /ek sa#a '.k)e& a)a* pe&aa)!(a pe&l* '$&**k a)a* "ak, kala* '$&**k
s$apa (a!" #e!e#a!$ +a&*s '$p$l$+ka!- A&)$!(a k$)a )$'ak +a!(a pe&l* 'a!a!(a )ap$ $)* *"a pe&l*
.&a!" (a!" %$sa %e&*&*sa!- Ja'$ se)$ap 'esa a'a (a!" %$sa '$*s*lka! *!)*k %$sa %e&k..&'$!as$-
U!)*k pela(a!a! p*skes#as a'a %a!(ak kek*&a!"a!, ala) se%a"$a! +$la!" %e&ka&a) a)a* )$'ak )a*
!a&.+!(a )$'ak '$ke#%al$ka! pa'a )e#pa)!(a a'$ se%a"$a! +$la!" se%a"$a! %e&ka&a) se%a"$a!
)$'ak )a+* !a#a!(a %a+ka!- Ke#*'$a! a'a *"a s)a3 $)* kala* se/a&a #e!)al k*&a!" %e&se#a!"a)
-
7/25/2019 Fokus Grup Diskusi Samba
13/17
se/a&a ke&a a"ak la#%a), k*&a!" pe&+a)$a! )e&+a'ap pas$e!- Kala* '$pa!""$l #$!)a pa!""$l /ek
$!$ la#%a)- Da! a'ap*la 'a&$ )e!a"a #e'$s (a!" k*&a!" 'a&$ ke)e&a#p$la!- Tap$ kala*
ke)e&a#p$la! $!$ka! k$)a %$sa *s*lka! *!)*k pela)$+a!- Kala* *!)*k pela)$+a! p.!e' s*'a+ a'a
.&a!" 'a! '.k)e& 2 .&a!" pe&aa)!(a sa)* .&a!"- Pe&aa)!(a a"ak k*&a!"- Se%e!e&!(a kala*
#e!"a!'alka! )e!a"a kese+a)a! $)* sa)* )a+*! sekal$ %el*# )e!)* a'a- Me#a!" ke$!"$!a! sa(a
$)* ka#$ sepe&)$ $!$ %e&'$sk*s$ se)$ap se%*la! sekal$ a!)a& %$'a! a)a* pe&aa) )ap$ ka&e!a
kes$%*ka! #$ssal ka&e!a 9$s*# )e&lal* %a!(ak a)a* )e&lal* %a!(ak *&*sa!-
M$ssal %$'a! 'a&$ !ap*sa+*& #e#a!" k$)a #e!"ak*$ a'a %$'a! (a!" )$'ak s$a"a a'a %$'a! (a!"
)$'ak )$'*& '$sa!a 'a! )$ap +a&$ pp, s*'a+ k$)a !ase+a)$! 'a! '$aak pe&)e#*a!, )ap$ k$)a!$+ se&%a
s*sa+- Na!)$ kala* k$)a #ele&a$ )e&lal* ke&as !a!)$ k$)a (a!" sala+- Tap$ kala* 6*#a '$)e"*&)e"*&
s*sa+ *"a-
Ke#*'$a! s.al #e&**k ke &*#a+ sak$) #$ssal (a!" '$s$!$ s*'a+ se#a!"a) *!)*k #e&**k
!a#*! (a!" '$&*#a+ sak$) la#%a) #$sal!(a s*'a+ s$ap se#*a 'a&$ p*skes- M$ssal %e&a!"ka) a#
10 'a! a# 1 sa#pa$ ke pala!"ka )e&!(a)a '$sa!a a# ? #ale# %a&* a'a keelasa! .pe&as$ a)a*
)$'ak!(a a)a* %a+ka! )e&)*!'a sa#p$ %es.k, kala* pe!"ala#a! sa(a $)* (a!" sa(a )a!"kap 'a&$
#as(a&aka) 'a! (a!" /e&$)a %al$k se)ela+ p*la!" $)* a'a '*a #a/a#- Ya!" sa)* ka&e!a sala+
3a+a#, (a!" ke'*a ka&e!a #e!"$k*)$ p&.se'*&- Kala* sala+ 3a+a# $!$ "$!$ #$sal!(a a'a kas*s
(a!" 3$k$&a! #e&eka $)* kala* %$sa '$ .pe&as$ )ap$ )e&!(a)a '$sa!a )$'ak a#a! *!)*k '$.pe&as$
sa#a a'a kela$!a! 'a&a+ a)a* '$a a!e#$s a)a* pe!(*l$) pe!(*l$) (a!" la$! a)a* kel*a&"a pas$e!
sala+ pa+a#- Te&*s kala* p&.se'*& $)* sa(a pe&!a+ ke)e#* sa#a '&- s$"$) (a!" #eak$l$ sel*&*+
'.k)e& ka!'*!"a! '$ '.&$s s(l9a!*s $)* %el$a* #e!"a)aka! %a+a .pe&as$ $)* sepe&)$ paka$ s$s)$#
p$ke)- Ja'$ %e"$!$ A'a 2 &*a!"a!, #$ssal k+*s*s &*a!" a k+*s*s *!)*k kll '.#$!as$!(a a)a* (a!"
la$!la$!- U!)*k &*a!" % k+*s*s *!)*k $%* +a#$l- Ka)a!(a (a!" &*a!" B $)* )$'ak %.le+ ke &*a!"
A- a'$ ak)* $)* ka)a!(a '.k)e& s$"$) se'a!" .pe&as$ '$ )elp.! )e&*s 'a&$ UGD ka)a!(a pak $!$
kel*a&"a!(a #a&a+#a&a+ #$!)a /epa) '$ .pe&as$ ka)a '&- s$"$) (a apa (a!" %$sa '$lak*ka!
seka&a!" (a!" $!$ se'a!" '$ .pe&as$ 'a! %el*# selesa$- Kala* %$sa a!"a! sa#pa$ #e#%*a)
'.k)e& spes$al$s .pe&as$ $)* )e&%*&*%*&*- Ka&e!a #.+.! #aa3 sa(a %*ka &a+as$a!(a '$ sa#%a
Ka+a(a! a'a sa)* .&a!" '$ sa#%a 'a!*# a'a sa)* .&a!" (a!" sa(a $!"a) %e)*l !a#a!(a $)* l*ka
a+$)a!!(a )$'ak &ap$ 'a! %e&!a!a+ a&)$!(a k$)a #e!"+.a)$ (a!" '$sa!a $)* s*pa(a k$)a %eke&a
-
7/25/2019 Fokus Grup Diskusi Samba
14/17
se)e!a!" #*!"k$! a!"a! k$)a #a&a+#a&a+ s*pa(a #e&eka )e&%*&*%*&*- S*'a+ )e&lal* pa!a!"
sepe)$!(a !a!)$ %.sa!- Sek$a! 'a&$ sa(a Assala#*ala$k*# &%-
baik mungkin sudah panjang lebar saran yang disampaikan oleh kepala puskesmas tadi.
%ah sekarang giliran ibu bapak sekalian yang mau memberikan saran. Pak kades dulu
apa? Apakah ada saran pak untuk perbaikan sistem ini? "ungkin sudah baik tapi untuk
lebih baik apakah ada saran lagi?
T&$(a!). k$)a #*la$ )a+*! 20102011 $)* s*'a+ '$a'aka! #e!a%*!" *!)*k $%* +a#$l
ka&e!a #e&eka ka! )$ap %*la! 'a)$!" ke ps(a!'* )ap$ &*pa!(a !""a ala!, se%e!)a& saa "ak a'a
la"$- +a!(a %e&ala! se%e!)a& se)ela+ $)* )$'ak a'ala"$ ka&e!a #e&eka #e&asa )$'ak pe&l* 'a!
#e!'$!" !a%*!" '$&*#a+ pa'a+al $)* s*'a+ k$)a *pa(aka! $)* s*'a+ k$)a a!*&ka! s$ pe!"*&*s
p.s(a!'* $)* (a!" #e"a!" kas!(a- Tap$ $!$ka! s*'a+ %e%e&apa )a+*! (a!" lal* #*!"k$! !a!)$
ka#$ %$sa /.%a la"$ 'a! s.s$al$sas$ka! kepa'a $%* $%* (a!" +a#$l #elal*$ p.s(a!'* (a!" a'a-
P.s(a!'* k$)a a'a 2 'a! 'esa k$)a a"ak %esa& )**a!!(a ak)* $)* a"a& #e&eka #a* ke p.s(a!'*
a'$ kala* a*+ ka! #ales, sa)* '$)e!"a+)e!"a+ s$!$ sa)* '$ )e!"a+ (a!" sa)*!(a- Upa(a k$)a
#*!"k$! pe!'eka)a! ke #a(a&aka)- Ja'$ #*!"k$! kala* #asala+ *!)*k !a%*!" aka! ka#$
s.s$al$sas$ka! la"$ kepa'a $%* +a#$l #elal*$ pe!"*&*s ps(a!'* s*pa(a le%$+ s$a"a #e!ela!"
pe&sal$!a!-
ibu atau bapak yang lain ada yang ingin memberikan saran?
N*&la$la )e&$#akas$+ %*, $!$ #*!"k$! +a!(a seke'a& sa&a! (a %* (a, ke%a!(aka!
sa(a sela#a %eke&a '$ KUA ke%a!(aka! #as(a&aka) %el*# p*!(a %*k* !$ka+ *!)*k #e"*&*s
k)p 'a! kk kas$a! #e&eka kala* sea!'a$!(a +a#$l $)*ka! +a&*s a'a %*k* !$ka+ '*l*- sa(a
#*!"k$! sa&a!ka! kepa'a ka'es a)a* ).#a ka&e!a ke%a!(aka! #as(a&aka) '$s$!$ !$+ %a!(ak
(a!" )$'ak #e#$l$k$ %*k* !$ka+- %a"a$#a!a $ka %e&)e#* '$ %*pa)$ a)a* apa $)* %$sa !$ka+ #asala
)a* $s%a) !$ka+ #asal $)* '$*s*lka! 'a&$ %*pa)$ *!)*k #e#%a!)* !$ka+ #asal, kas$+a! %a!(ak
sekal$ ka&e!a %*k* !$ka+ $)* pe!)$!" seka&a!", #*!"k$! $)* saa %*- Te&$#akas$+-
Assala#*ala$k*# &%-
R$)a Ma&$a!e sa(a p*!(a sa&a! k+*s*s pa'a )e!a"a #e'$s *!)*k #*!"k$! s.s$al$sas$ ke
#as(a&aka) %a)asa! %a)asa! 'a$ pela(a!a! p*skes#as ka&e!a sa(a se!'$&$ 'e!"a& %a!(ak
/.#pla$!, %a!(ak (a!" )$'ak p*as )e&!(a)a $)* 'a&$ ke)$'ak 3a+a#a! #e&eka %a+a p*skes#as
-
7/25/2019 Fokus Grup Diskusi Samba
15/17
$!$ +a!(a sa#pa$ kes$!$ %a)asa! %a)asa! pela(a!a!!(a- 6.!).+!(a )e!)a!" p$ke) (a pak $)*
ke%a!(aka! (a!" "ak )a+*- Sa(a se!'$& "ak )a+* apaka+ $)* a$% a'a p$ke)!(a )e&!(a)a
kek*&a!"a! 'a!a!(a se+$!""a #ala+ p*skes#as!(a ak)* $)* "ak %*ka +a!(a a# ke&a s$a!"-
I)* (a!" pe&l* '$ke)a+*$ sa#a #as(a&aka) *#*# sa(a k$&a sa#pa$ '$s$!$ $!$ ke!'ala!(a 'a!
se%a"a$!a(a se+$!""a #e&eka )$'ak +a!(a #e#a!'a!" (a!" !e"a)$9e, #e!*!)*) %a!(ak )e)ap$
+a!(a '$se'$aka! sek$a!- Ja'$ s.s$al$saks$ la"$ ke pe#e&$!)a+ se+$!""a #e&eka )$'ak %e&3$k$&a!
!e"a)$9e 'a! a"a& le%$+ 3a+a#-
ada lagi yang lain?
Pak E'$ se%e!a&!(a a'a +al- Mas(a&aka) '$s$!$ )$'ak pe&l* #e!elp.! *!)*k
#e#a!""$l a#%*la!- Apap*! %e!)*k!(a %$sa '$paka$ asal #e&eka %$sa sa#pa$ s$!$ k$)a la(a!$-
Ya!" ke'*a kepa'a P*skes#as, #.+.! #aa3 sa(a se/a&a %lak %laka! pela(a!a! )e&+a'ap
#as(a&aka) k*&a!", se%el*# ke)e#* pas$e! se!(*#- Tap$ %*ka! k$)a )e&%a+ak%a+ak- Na!)$
a!""apa! .&a!" "$la kal$ (a-+e+e+e- ke#*'$a! (a!" ke ala!"ka+ el.k!(a %a$k!(a ke)$ka (a!"
'$!a#aka! a#%*la!/e ala*p*! p*!(a "e&ea &k# sa#%a Ka+a(a! 'a! #$l$k p&$%a'$ se&)a )ak
kala+ pe!)$"!(a #$l$k p*skes#as )*#%a!" sa#%a sa(a %*ka! #e!"a)aka! '$s$!$ )$'ak ak)$3-
A&)$!(a kes$apa! k$)a '$s$!$ pe!)$!"- A#%*la!/e '$s$!$ pe!)$!" )e&*)a#a %e&+*%*!"a! 'e!"a!
ke%e&a'aa! ).p$/ k$)a kal$ $!$ a&)$!(a &**k apala"$ pas$e!!(a #e!""*!aka! %ps- Ja'$ seak)*
s.sa$l$sas$ $)* )$'ak '$p*!"*) %$a(a-
kalau rumah sakitnya memang tidak dipungut biaya tapi kalau transportasi dari puskes ke
rumah sakit itu ditanggung keluarga pasien karena puskesmas sendiri tidak diberikan
operasional.
D&- a'$ a'$ s.s$al$sas$ %ps $)* %!a& pak ### %ps $)* #e!a!""*!" se%e!a&!(a pak
&**ka! pas$e! $)* %$a(a a#%*la!/e!(a a&)$!(a s*p$&!(a #$!(ak!(a '$)a!""*!" /*#a! #e&eka
ka! p*!(a )aks$&a! +a&"a )e&se!'$&$ a'$ (a!" #e&eka pa).k $)* a*+ '$%aa+ pasa&a!
)e&!asp.&)as$ '$s$!$- Ja'$ %a$k s.p$&!(a a)a*p*! #$sal!(a pas pake a#%*la!/e l*a& $)* se&$!"
ka'a!" pas$e!!(a /.#pla$! kala* sea!'a$!(a pas$e! %ps $)* kal$a! )a#%a+ %$a(a a)a*
#e!a#%a+ kek*&a!"a!!(a #$sal!(a sepa&.. sepa&. la+ s$la+ka! "e!)$a! "$)*- Tap$ kal$a! a!"a!
#$!)a 'a!a ke ka#$- Ak+$&!(a ka#$ lak*ka! $)* pak ka#$ )$'ak pe&!a+ #e#$!)a 'a!a 'a&$
#e&eka- A&)$!(a +a!(a pas$e! (a!" ka#$ #$!)a 'a!a!(a- I)* ka#$ !'ak #a* la"$ ka#$ *al
-
7/25/2019 Fokus Grup Diskusi Samba
16/17
#a+al ka&e!a #e&eka se.la+ .la+ )*+ %$la!" sa#a #as(a&aka) #e!a&$k s$#pa)$ #as(a&aka) 'a3)a&
%ps !a)$ %e&a!"ka)!(a "&a)$s- Te&!(a)a #e&eka )aa&ka! sek$a! sek$a! pa).ka! ka#$ 'a!a
!as$.!al sek$a! k# 'a!a sek$a!- Kala* kal$a! ke!aka! 'a!a )a#%a+a! ka#$ "ak aka! !a!""*!"-
Ak+$&!(a %$a&ka! ka#$ +a!"*ska!- Tap$ pas$e! se!'$&$ (a!" %e&*&*sa! 'e!"a! )&a!sp.&)as$-
Ka&e!a '*l* ka#$ )ela+ ke/ea se#pa) #e!(ea *'$! a!ak #a!" k.)ek %e&apa kal$ !(.p$&- U'$!
6*#a kas$+ 50&% *'a+ sa#a #$!(ak- Te&ak+$& 250&% $)* (a!" %$sa sa(a %e&$ sa#a *'$!-
Aal!(a #ala+ 150&%- U'$! $)* sepe&)$!(a #a* #e!.lak )ap$ )$'ak e!ak )ap$ 'a&$ aa+ ka!
s*'a+ 'apa) )e&%a/a-
A#%*la!/e $!$ sa(a #e!"ak*$ seka&a!" )$'ak %e"$)* %e&pe&a! la"$ ka&e!a #e#a!" #es$!!(a
s*'a+ )*a- Kala* *!)*k paa$ ka#$ kel*a&ka! *!)*k (a!" 'eka)'eka) #as$+ ka#$ kel*a&ka! )ap$
*!)*k (a!" a*+ ka#$ )$'ak #e!(a&a!ka!- M.+.! #aa3 *!)*k a#%*la!/e sea!'a$!(a
#e!"e/eaka! 'a! sa&a! ka#$ )e&$#a ka#$ aka! %e&k.&'$!as$ #asala+ ke*a!"a! 'e!"a! '$!as
kese+a)a! apaka+ ka#$ '$%e&$ *a!" se&9$/e a)a* '$%e&$ a#%*la!/e %a&* la"$-+e+e sa(a k$&a $)*
saa-
B* I'a $!$ #as$+ #e!'$!" pak '$)a!""*!", kala* '$ ka%*pa)e! la$! %ps ka)a!(a "ak
!a!""*!" "$)* pak- %ps +a!(a #e!a!""*!" '$ p*skes#as 'a! &*#a+ sak$) *!)*k pe!".%a)a!
)$'ak *!)*k )&a!sp.&)as$- M*!"k$! s.s$al$sas$!(a kal$ (a pak kel*a&"a pas$e! )$'ak #e!"e)a+*$
se%e&apa %a!(ak (a!" '$)a!""*!" .le+ %ps-
B* $'a sa(a #e!($#p*lka! la"$ 'a&$ pe&)e#*a! k$)a kal$ $!$ a!"ka ke#a).$a! $%* '$
'*!$a '$ I!'.!es$a $!$ #e#a!" #as$+ )$!""$, kala* ke#a&$!)*+ k*&a!"le%$+ sek$)a& ;@100-000
kela+$&a! +$'*p- Ja'$ K.!se!)&as$ ke#e!kes $!$ )e&3.k*s pa'a kese+a)a! $%* 'a! a!ak )e&*)a#a
ke#a)$a! $%* 'a! a!ak- Ka&e!a )$!""$!(a a!"ka ke#a)$a! $%* '$ I!'.!es$a- I!$ )e&*s )e&a!" ka#$
*"a '$%$a(a$ 'a&$ UNI6EF .&"a!$sas$ (a!" #e#%$a(a$ kese+a)a! $%* 'a! a!ak '$sel*&*+ '*!$a
#elal*$ ke#e!)e&$a! kese+a)a!- Se%e!a&!(a a!"ka ke#a)$a! $%* $)* )$!""$ ka&e!a %e%e&apa 3a/).&
$%*, a'a $s)$la+ T- )e&la#%a) #e!"a#%$l kep*)*sa! *!)*k '$&**k, )e&la#%a) '$)a!"a!$, 'a! sa)*la"$ )e&la#%a) sa#pa$ ke )e#pa) #e&**k- Na+ $)* pe!(e%a%!(a a'a pe&'a&a+a!, a'a ekla#s$,
ekla#s$ $)* 'a&a+ )$!""$, )e&*s sela!*)!(a a'a *"a &e)e!s$. plase!)a sa#a s*!"sa!"- Ja'$ %apak
$%* #*!"k$! '$ kese#pa)a! kal$ $!$ Ka#$ #e!"+$#%a* *!)*k le%$+ #e#pe&+a)$ka! $%* +a#$l
'a! %a($ 'a! a!ak k$)a ka&e!a $%* 'a! a!ak $)* #e&*paka! pe!e!)* #asa 'epa! %a!"sa- M*!"k$!
-
7/25/2019 Fokus Grup Diskusi Samba
17/17
$)* saa- De#$k$a! (a!" 'apa) ka#$ sa#pa$ka!- Te&$#akas$+ sekal$ a)as pe&+a)$a!!(a-
assala#*ala$k*#sala# &%-
Ke)e&a!"a!
P1 Pak T&$(a!)., Sek'es
P2 N(- S$!a&, D*k*! Ka#p*!"
P R$)a Ma&$a!e, Pe!'e)a
P7 E'$ Se)$aa!, Ka'es
P5 H- H*s!$, T.k.+ Mas(a&aka)
P; I'a R.(a!$, Pe&aa) P*skes#as
P4 S$)$ R.+a$!$, Ka'es P.s(a!'*
P? Ha#%al$, Ke)*a ADAT
P@ A- Ba$+a=$, S.p$& A#%*la!/e
P10 N*&la$la, Pe!(*l*+ A"a#a KUAC