FK UNS OBGIN USG 1h. Pemeriksaan Plasenta, Umbilikus, Cairan Amnion, dan Serviks Uteri, JJE 20120609

59
PEMERIKSAAN PLASENTA, UMBILIKUS, CAIRAN AMNION, DAN SERVIKS UTERI Judi Januadi Endjun DEPARTEMEN OBSTETRI DAN GINEKOLOGI RSPAD GATOT SOEBROTO DITKESAD / FKUI 2012

Transcript of FK UNS OBGIN USG 1h. Pemeriksaan Plasenta, Umbilikus, Cairan Amnion, dan Serviks Uteri, JJE 20120609

Page 1: FK UNS OBGIN USG 1h. Pemeriksaan Plasenta, Umbilikus, Cairan Amnion, dan Serviks Uteri, JJE 20120609

PEMERIKSAAN PLASENTA, UMBILIKUS, CAIRAN AMNION, DAN SERVIKS UTERI

Judi Januadi Endjun

DEPARTEMEN OBSTETRI DAN GINEKOLOGI RSPAD GATOT SOEBROTO DITKESAD / FKUI 2012

Page 2: FK UNS OBGIN USG 1h. Pemeriksaan Plasenta, Umbilikus, Cairan Amnion, dan Serviks Uteri, JJE 20120609

AGENDA

¨  INTRODUKSI ¨  PLASENTA ¨  UMBILIKUS ¨  CAIRAN AMNION ¨  SERVIKS UTERI ¨  PESAN DIBAWA PULANG ¨  KEPUSTAKAAN

Page 3: FK UNS OBGIN USG 1h. Pemeriksaan Plasenta, Umbilikus, Cairan Amnion, dan Serviks Uteri, JJE 20120609

INTRODUKSI

¨  KOMPARTEMEN DI LUAR JANIN JUGA BERPERAN PENTING DALAM TUMBUH KEMBANG JANIN

¨  KENALI STRUKTUR NORMAL PLASENTA, UMBILIKUS, DAN SERVIKS

¨  KENALI VOLUME NORMAL CAIRAN AMNION ¨  PATOLOGI PADA PLASENTA, UMBILIKUS DAN

CAIRAN AMNION BERKAITAN DENGAN KESEJAHTERAAN JANIN

Page 4: FK UNS OBGIN USG 1h. Pemeriksaan Plasenta, Umbilikus, Cairan Amnion, dan Serviks Uteri, JJE 20120609

PLASENTA

¨  EMBRIOLOGI ¨  ANATOMI ¨  FISIOLOGI ¨  PATOLOGI ¨  GAMBARAN SONOGRAFIS NORMAL PLASENTA ¨  GAMBARAN SONOGRAFIS PATOLOGI PLASENTA

Page 5: FK UNS OBGIN USG 1h. Pemeriksaan Plasenta, Umbilikus, Cairan Amnion, dan Serviks Uteri, JJE 20120609

PLASENTA : Embriologi

¨  Organ ekstrakorporal : komponen maternal & fetal ¨  Berkembang dari khorion frondosum dan desidua

basalis pada kehamilan 8 minggu ¨  Cakram khorion : permukaan fetal ¨  Cakram basalis : daerah pembatas dengan

miometrium ¨  Villi khorialis ¨  Khorion frondosum

Page 6: FK UNS OBGIN USG 1h. Pemeriksaan Plasenta, Umbilikus, Cairan Amnion, dan Serviks Uteri, JJE 20120609

ANATOMI PLASENTA

! !

JJE/2012-04-26 HANYA UNTUK KEGIATAN PENDIDIKAN

6

Page 7: FK UNS OBGIN USG 1h. Pemeriksaan Plasenta, Umbilikus, Cairan Amnion, dan Serviks Uteri, JJE 20120609

Gambar Skematis Plasenta

http://www.pnas.org/content/103/14/5478/F1.large.jpg

JJE/2012-04-26 HANYA UNTUK KEGIATAN PENDIDIKAN

7

Page 8: FK UNS OBGIN USG 1h. Pemeriksaan Plasenta, Umbilikus, Cairan Amnion, dan Serviks Uteri, JJE 20120609

PLASENTA : Sonografis Normal

¨  10 minggu : jelas berbeda dari jaringan sekitar è organ berbentuk cakram

¨  8 – 20 minggu : homogen, ekhogenitas moderat, granular, berbeda nyata dari miometrium

¨  Doppler : vaskularisasi plasenta ¨  > 20 minggu : danau-danau plasenta bertambah,

peningkatan deposit kalsium ¨  Lokasi : tersering anterior uterus, perhatikan tepinya

(PPT ?), posterior è vaskularisasi mirip solusio plasentae

Page 9: FK UNS OBGIN USG 1h. Pemeriksaan Plasenta, Umbilikus, Cairan Amnion, dan Serviks Uteri, JJE 20120609

PLASENTA : Sonografis Normal

¨  86% terdapat hubungan DMP dengan kematangan paru

¨  DMG : > 32 minggu, DMP 0 ¨  PJT : DMP 2 < 32 minggu, dan DMP 3 < 35 minggu

(Kazzi dkk, 1983) ¨  BB < 2700 gram + DMP 3 è risiko 3x terkena PJT

Page 10: FK UNS OBGIN USG 1h. Pemeriksaan Plasenta, Umbilikus, Cairan Amnion, dan Serviks Uteri, JJE 20120609

PLASENTA : Sonografis Normal

¨  Trimester 3 : seluruh plasenta sudah tidak dapat ditampakkan kecuali dg teknik siescape (Merz E dkk, 2005)

¨  Identifikasi insersi umbilikus ¨  Maturasi plasenta : Grannum dkk (1979) è berkaitan

dg insufisiensi uteroplasenta è DMP 0,1,2, dan 3 ¨  DMP 0 : trimester 1 dan 2 ¨  DMP 1 dan 2 : > 26 minggu ¨  DMP 3 : > 35 minggu, 15% kasus

Page 11: FK UNS OBGIN USG 1h. Pemeriksaan Plasenta, Umbilikus, Cairan Amnion, dan Serviks Uteri, JJE 20120609

Sonografi Plasenta Normal

! ! !

! !JJE/2012-04-26 HANYA UNTUK KEGIATAN PENDIDIKAN

11

Page 12: FK UNS OBGIN USG 1h. Pemeriksaan Plasenta, Umbilikus, Cairan Amnion, dan Serviks Uteri, JJE 20120609

Derajat Maturasi Plasenta Grannum

Page 13: FK UNS OBGIN USG 1h. Pemeriksaan Plasenta, Umbilikus, Cairan Amnion, dan Serviks Uteri, JJE 20120609

Derajat Maturasi 0, 1, 2, & 3

! !

! !

0 1

2 3

JJE/2012-04-26 HANYA UNTUK KEGIATAN PENDIDIKAN

13

Page 14: FK UNS OBGIN USG 1h. Pemeriksaan Plasenta, Umbilikus, Cairan Amnion, dan Serviks Uteri, JJE 20120609

Plasenta Praevia Marginalis

!JJE/2012-04-26 HANYA UNTUK KEGIATAN PENDIDIKAN

14

Page 15: FK UNS OBGIN USG 1h. Pemeriksaan Plasenta, Umbilikus, Cairan Amnion, dan Serviks Uteri, JJE 20120609

Solusio Plasentae

! !JJE/2012-04-26 HANYA UNTUK KEGIATAN PENDIDIKAN

15

Page 16: FK UNS OBGIN USG 1h. Pemeriksaan Plasenta, Umbilikus, Cairan Amnion, dan Serviks Uteri, JJE 20120609

UMBILIKUS

¨  EMBRIOLOGI ¨  ANATOMI ¨  FISIOLOGI ¨  PATOLOGI ¨  GAMBARAN SONOGRAFIS NORMAL ¨  GAMBARAN PATOLOGI UMBILIKUS

Page 17: FK UNS OBGIN USG 1h. Pemeriksaan Plasenta, Umbilikus, Cairan Amnion, dan Serviks Uteri, JJE 20120609

UMBILIKUS : Embriologi

¨  Struktur terpilin terbentuk sejak 8 minggu

Page 18: FK UNS OBGIN USG 1h. Pemeriksaan Plasenta, Umbilikus, Cairan Amnion, dan Serviks Uteri, JJE 20120609

UMBILIKUS : Anatomi

¨  2A dan 1V, berjalan melingkari umbilikus ¨  Bagian luar dilapisi oleh jeli Wharton

! !

Page 19: FK UNS OBGIN USG 1h. Pemeriksaan Plasenta, Umbilikus, Cairan Amnion, dan Serviks Uteri, JJE 20120609

UMBILIKUS : Fisiologi

¨  Perubahan struktur anatomis berkaitan dengan morbiditas dan mortalitas janin

¨  1 A. Umbilikalis memperdarahi 1 lobus plasenta (sebagai end artery)

¨  Hyrtl anastomosis : terletak 3 cm dari insersi, penghubung antara A. Umbilikalis penting dalam menjaga keseimbangan tekanan darah umbilikus antar dua lobus plasenta (Raio L dkk, 2001)

Page 20: FK UNS OBGIN USG 1h. Pemeriksaan Plasenta, Umbilikus, Cairan Amnion, dan Serviks Uteri, JJE 20120609

Hyrtl Anastomosis

!

Page 21: FK UNS OBGIN USG 1h. Pemeriksaan Plasenta, Umbilikus, Cairan Amnion, dan Serviks Uteri, JJE 20120609

UMBILIKUS : Sonografis Normal

¨  Area umbilikus ¤ Bertambah secara progresif hingga 32 minggu

kemudian menurun sedikit hingga kehamilan aterm ¤ Outer to outer, free floating UC, zooming ¤ Kecil : persentil < 10 è PJT, gawat janin, bedah

obstetri ¤ Jeli Wharton berkurang

¨  Diameter umbilikus ¨  Umbilical cord coilling index (UCI)

Page 22: FK UNS OBGIN USG 1h. Pemeriksaan Plasenta, Umbilikus, Cairan Amnion, dan Serviks Uteri, JJE 20120609

Area Umbilikus

! !

Page 23: FK UNS OBGIN USG 1h. Pemeriksaan Plasenta, Umbilikus, Cairan Amnion, dan Serviks Uteri, JJE 20120609

UMBILIKUS : Sonografis Normal

¨  Diameter Umbilikus ¤ Bertambah dari kehamilan 8 – 15 minggu (korelasi

dengan usia gestasi) è luaran perinatal ¤ Korelasi bermakna dengan CRL dan DBP ¤ <2SD : abortus (43%) dan Preeklampsia (37%) ¤ >95 Persentil : abnormalitas plasenta & kromosom

(Ghezzi dkk, 2002)

¨  UCI

Page 24: FK UNS OBGIN USG 1h. Pemeriksaan Plasenta, Umbilikus, Cairan Amnion, dan Serviks Uteri, JJE 20120609

Diameter Umbilikus

!

!

!

Page 25: FK UNS OBGIN USG 1h. Pemeriksaan Plasenta, Umbilikus, Cairan Amnion, dan Serviks Uteri, JJE 20120609

UMBILIKUS : Sonografis Normal

¨  UCI (umbilical cord coiling index) ¤ 8 minggu : terbentuk struktur heliks ¤ Jumlah pilinan (coil) vaskular trimester 1 = aterm ¤ UCI = jumlah total pilinan pada satu segmen dibagi

panjang umbilikus pada segmen tsb ¤ > 0,3 coils/cm : hypercoiled ¤ < 0,1 coils/cm : hypocoiled

!

Page 26: FK UNS OBGIN USG 1h. Pemeriksaan Plasenta, Umbilikus, Cairan Amnion, dan Serviks Uteri, JJE 20120609

UMBILIKUS : Sonografis Normal

¨  UCI ¤ Pilinan hilang/berkurang IUFD, PJT, abnormalitas

kromosom, partus dengan tindakan, dan abnormalitas DJJ saat partus (Degani S dkk, 2001; Georgia HM dkk, 2001)

¤ BELUM ADA KESEPAKATAN (Chudleigh T, Thilaganathan B, 2004)

Page 27: FK UNS OBGIN USG 1h. Pemeriksaan Plasenta, Umbilikus, Cairan Amnion, dan Serviks Uteri, JJE 20120609

Insersi Umbilikus

!JJE/2012-04-26 HANYA UNTUK KEGIATAN PENDIDIKAN

27

Page 28: FK UNS OBGIN USG 1h. Pemeriksaan Plasenta, Umbilikus, Cairan Amnion, dan Serviks Uteri, JJE 20120609

Suspek Lilitan Tali Pusat

!

! !

Page 29: FK UNS OBGIN USG 1h. Pemeriksaan Plasenta, Umbilikus, Cairan Amnion, dan Serviks Uteri, JJE 20120609

CAIRAN AMNION

¨  FISIOLOGI ¨  PATOLOGI ¨  GAMBARAN SONOGRAFIS NORMAL ¨  GAMBARAN PATOLOGI CAIRAN AMNION

Page 30: FK UNS OBGIN USG 1h. Pemeriksaan Plasenta, Umbilikus, Cairan Amnion, dan Serviks Uteri, JJE 20120609

CAIRAN AMNION : Fisiologi

¨  Sangat penting bagi tumbuh kembang janin ¨  Oligohidramnion & hidramnion è ìmorbiditas &

mortalitas janin dan neonatus (AKP) ¨  Pelindung janin ¨  Stabilitas suhu tubuh janin ¨  Pembesaran kavum uteri ¨  Pembukaan serviks uteri saat persalinan ¨  Volume : keseimbangan dinamik

Page 31: FK UNS OBGIN USG 1h. Pemeriksaan Plasenta, Umbilikus, Cairan Amnion, dan Serviks Uteri, JJE 20120609

CAIRAN AMNION : Fisiologi

¨  Pertukaran cairan amnion : ¤  Epitel amnion ¤ Umbilikus ¤  Traktus digestivus, respiratorius & urogenitalis (Wallenburg

HCS, 1977) ¨  Volume total diganti setiap 24 jam ¨  Volume

¤  12 minggu : 60 ml (Wallenburg HCS, 1977) ¤  34 minggu : 1000 ml ¤ Aterm : 840 ml ¤  42 minggu : 540 ml (Queenan JT, 1972)

Page 32: FK UNS OBGIN USG 1h. Pemeriksaan Plasenta, Umbilikus, Cairan Amnion, dan Serviks Uteri, JJE 20120609

CAIRAN AMNION : Fisiologi

¨  Volume amnion berkaitan dengan : ¤ Usia gestasi ¤ Berat janin ¤ Berat plasenta

¨  Trimester 2 & 3 : tampak partikel-partikel ekhogenik epitel tubuh janin & verniks kaseosa (G. Weber dkk, 2005)

¨  Produksi : ¤ Teori : belum memuaskan

Page 33: FK UNS OBGIN USG 1h. Pemeriksaan Plasenta, Umbilikus, Cairan Amnion, dan Serviks Uteri, JJE 20120609

CAIRAN AMNION : Fisiologi

¨  Produksi : ¤ Awal : epitel selaput amnion ¤ Ginjal janin (Abramovich DR, 1970; Wallenburg HCS,

1977) ¤ Umbilikus & selaput amnion : sangat penting dalam

proses pertukaran air & elektrolit yg berkesinambungan

¤ Proses menelan & berkemih : proses intermiten (Wallenburh HCS, 1977)

¨  Regulasi Volume

Page 34: FK UNS OBGIN USG 1h. Pemeriksaan Plasenta, Umbilikus, Cairan Amnion, dan Serviks Uteri, JJE 20120609

CAIRAN AMNION : Fisiologi

¨  Regulasi volume cairan amnion : ¤ Proses menelan (penting !!), aspirasi, pertukaran melalui

kulit & volume plasma ibu ¤ 12 minggu : proses menelan (Abramovich DR dkk,

1979); 200 – 450 ml/hari pada kehamilan aterm (Pritchard JA, 1969)

¤ 50% urin dieliminasi melalui proses menelan ¤ 24 minggu : kulit mengalami proses keratinisasi è

kapiler kulit tidak permeabel thd air & elektrolit

Page 35: FK UNS OBGIN USG 1h. Pemeriksaan Plasenta, Umbilikus, Cairan Amnion, dan Serviks Uteri, JJE 20120609

CAIRAN AMNION : Fisiologi

¨  Regulasi volume cairan amnion : ¤ Proses transfer melalui pembuluh darah umbilikus

(Genbrane-Youmes dkk, 1986) ¤ Goodlin dkk (1983) : pemberian cairan untuk

meningkatkan volume plasma ibu è dapat mengatasi hidramnion pada kehamilan 29 – 36 minggu

Page 36: FK UNS OBGIN USG 1h. Pemeriksaan Plasenta, Umbilikus, Cairan Amnion, dan Serviks Uteri, JJE 20120609

Fisiologi Cairan Amnion

http://www.nature.com/jp/journal/v25/n5/images/7211290f1.jpg JJE/2012-04-26 HANYA UNTUK KEGIATAN PENDIDIKAN

36

Page 37: FK UNS OBGIN USG 1h. Pemeriksaan Plasenta, Umbilikus, Cairan Amnion, dan Serviks Uteri, JJE 20120609

Dinamika Sirkulasi Cairan Amnion

http://www.glowm.com/resources/glowm/graphics/figures/v3/0760/001f.gif JJE/2012-04-26 HANYA UNTUK KEGIATAN PENDIDIKAN

37

Page 38: FK UNS OBGIN USG 1h. Pemeriksaan Plasenta, Umbilikus, Cairan Amnion, dan Serviks Uteri, JJE 20120609

Volume Amnion Normal

http://img.medscape.com/pi/emed/ckb/radiology/336139-405914-8599tn.jpg

http://fetalanomalies.org/img48.gif JJE/2012-04-26 HANYA UNTUK KEGIATAN PENDIDIKAN

38

Page 39: FK UNS OBGIN USG 1h. Pemeriksaan Plasenta, Umbilikus, Cairan Amnion, dan Serviks Uteri, JJE 20120609

Amniotic Fluid Volume

¨  Physiologic variation with stage of pregnancy should be considered in assessing the appropriateness of AF volume

Page 40: FK UNS OBGIN USG 1h. Pemeriksaan Plasenta, Umbilikus, Cairan Amnion, dan Serviks Uteri, JJE 20120609

CAIRAN AMNION : Sonografis Normal

¨  Petunjuk adanya kelainan pada ibu dan atau janin (Wallenberg HCS dkk, 1977)

¨  Cara ukur volume : tidak ada standar baku emas ¤ Subyektif ¤ Semikuantitatif (indeks satu kantong) ¤ Empat kuadran (Phelan)

Page 41: FK UNS OBGIN USG 1h. Pemeriksaan Plasenta, Umbilikus, Cairan Amnion, dan Serviks Uteri, JJE 20120609

Pengukuran ICA Satu Kantong

http://www.advancedwomensimaging.com.au/files/imagecache/page-image-enlarged/img/page/AmnioticFluid.jpg JJE/2012-04-26 HANYA UNTUK KEGIATAN PENDIDIKAN

41

Page 42: FK UNS OBGIN USG 1h. Pemeriksaan Plasenta, Umbilikus, Cairan Amnion, dan Serviks Uteri, JJE 20120609

Pengukuran ICA Empat Kuadran

http://www.perinatology.com/images/AFI.jpg JJE/2012-04-26 HANYA UNTUK KEGIATAN PENDIDIKAN

42

Page 43: FK UNS OBGIN USG 1h. Pemeriksaan Plasenta, Umbilikus, Cairan Amnion, dan Serviks Uteri, JJE 20120609

Salah Cara Ukur ICA

http://medind.nic.in/ibn/t09/i3/IndianJRadiolImaging_2009_19_3_248_54876_u1.jpg JJE/2012-04-26 HANYA UNTUK KEGIATAN PENDIDIKAN

43

Page 44: FK UNS OBGIN USG 1h. Pemeriksaan Plasenta, Umbilikus, Cairan Amnion, dan Serviks Uteri, JJE 20120609

Tabel Pengukuran volume amnion semikuantitatif

HASIL PENGUKURAN INTERPRETASI

Ø > 2 cm - < 8 cm Ø > 8 cm Ø 8 – 12 cm Ø 12 – 16 cm Ø > 16 cm Ø ≥ 1 cm - ≤ 2 cm

Ø < 1 cm

Volume normal Polihidramnion Polihidramnion ringan Polihidramnion sedang Polihidramnion berat Volume meragukan (borderline)

Oligohidramnion Sumber : Weber G, Merz E, 2005

Page 45: FK UNS OBGIN USG 1h. Pemeriksaan Plasenta, Umbilikus, Cairan Amnion, dan Serviks Uteri, JJE 20120609

Tabel Indeks Cairan Amnion Empat Kuadran

HASIL PENGUKURAN INTERPRETASI

•  50 – 250 mm •  > 250 mm •  < 50 mm

Normal Polihidramnion Oligohidramnion

Sumber : Weber G, Merz E, 2005

Page 46: FK UNS OBGIN USG 1h. Pemeriksaan Plasenta, Umbilikus, Cairan Amnion, dan Serviks Uteri, JJE 20120609

Oligohidramnion

https://iame.com/online/oligohydramnios/figure7a.jpg JJE/2012-04-26 HANYA UNTUK KEGIATAN PENDIDIKAN

46

Page 47: FK UNS OBGIN USG 1h. Pemeriksaan Plasenta, Umbilikus, Cairan Amnion, dan Serviks Uteri, JJE 20120609

Hidramnion : Satu Kantong

http://www.ultrasound-images.com/images/polyhydramnios-1c.jpg JJE/2012-04-26 HANYA UNTUK KEGIATAN PENDIDIKAN

47

Page 48: FK UNS OBGIN USG 1h. Pemeriksaan Plasenta, Umbilikus, Cairan Amnion, dan Serviks Uteri, JJE 20120609

Hidramnion ec Hernia Diafragma

JJE/2012-04-26 HANYA UNTUK KEGIATAN PENDIDIKAN

48

Page 49: FK UNS OBGIN USG 1h. Pemeriksaan Plasenta, Umbilikus, Cairan Amnion, dan Serviks Uteri, JJE 20120609

SERVIKS UTERI

¨  ANATOMI ¨  GAMBARAN SONOGRAFIS NORMAL ¨  GAMBARAN PATOLOGI SERVIKS

Page 50: FK UNS OBGIN USG 1h. Pemeriksaan Plasenta, Umbilikus, Cairan Amnion, dan Serviks Uteri, JJE 20120609

SERVIKS : Anatomi

¨  3 Komponen : otot polos, kolagen, dan matriks jaringan ikat

¨  25% serviks bagian atas terdiri dari otot polos, 16% pada bagian tengah, dan 6% pada bagian bawah

Page 51: FK UNS OBGIN USG 1h. Pemeriksaan Plasenta, Umbilikus, Cairan Amnion, dan Serviks Uteri, JJE 20120609

SERVIKS : Sonografis Normal

http://www.fetalmedicine.com/fmf/Normal%20cervix.jpg

Page 52: FK UNS OBGIN USG 1h. Pemeriksaan Plasenta, Umbilikus, Cairan Amnion, dan Serviks Uteri, JJE 20120609

SERVIKS : Sonografis Patologi

¨  INKOMPETENSIA SERVIKS ¤  Insidensi 0,2 – 2% ¤ Sering menjadi penyebab partus preterm ¤ Panjang serviks < 1,5 cm ¤ Lebar serviks > 3 mm ¤ Dilatasi kanalis servikalis > 8 mm ¤ Prolaps selaput ketuban

Merz, 2005

Page 53: FK UNS OBGIN USG 1h. Pemeriksaan Plasenta, Umbilikus, Cairan Amnion, dan Serviks Uteri, JJE 20120609

Trust Your Vaginal Ultrasound

Page 54: FK UNS OBGIN USG 1h. Pemeriksaan Plasenta, Umbilikus, Cairan Amnion, dan Serviks Uteri, JJE 20120609

Inkompetensia Serviks

http://images.radiopaedia.org/images/723/9833ad1cdc9d202d0107439cb04f61_gallery.jpg

Page 55: FK UNS OBGIN USG 1h. Pemeriksaan Plasenta, Umbilikus, Cairan Amnion, dan Serviks Uteri, JJE 20120609

SIMPULAN

¨  Plasenta dan cairan amnion berperan sangat penting bagi kelangsungan hidup dan tumbuh kembang janin

¨  Lokasi dan kelainan plasenta berkaitan dengan manajemen obstetri dan prognosis ibu dan atau janin

¨  Kelainan cairan amnion berkaitan dengan abnormalitas pada ibu dan atau janin

JJE/2012-04-26 HANYA UNTUK KEGIATAN PENDIDIKAN

55

Page 56: FK UNS OBGIN USG 1h. Pemeriksaan Plasenta, Umbilikus, Cairan Amnion, dan Serviks Uteri, JJE 20120609

PESAN DIBAWA PULANG

¨  Lakukan pemeriksaan plasenta dan cairan amnion secara sistematis.

¨  Tidak akan ada manusia bila plasenta dan amnion tidak ada

¨  Pemeriksaan umbilikus jangan dilupakan è fungsi sirkulasi

¨  Deteksi dini patologi serviks è cegah partus preterm

JJE/2012-04-26 HANYA UNTUK KEGIATAN PENDIDIKAN

56

Page 57: FK UNS OBGIN USG 1h. Pemeriksaan Plasenta, Umbilikus, Cairan Amnion, dan Serviks Uteri, JJE 20120609

KEPUSTAKAAN

JJE/2012-04-26 HANYA UNTUK KEGIATAN PENDIDIKAN

57

Page 58: FK UNS OBGIN USG 1h. Pemeriksaan Plasenta, Umbilikus, Cairan Amnion, dan Serviks Uteri, JJE 20120609

Judi Januadi Endjun, dr. SpOG

JJE/2012-04-26 HANYA UNTUK KEGIATAN PENDIDIKAN Bandung, 7-1-1959

1985: FK UNPAD, S1 1991: Postgraduate ultrasound Course University of Zagreb (Diploma Ultrasound) 1993: FKUI, S2 SpOG 1993: RSPAD, Divisi Fetomaternal 1993: Dosen FKUI, PPDS OBGIN 1993: Pengajar di PUSKI 1995: Dosen FK UPN Veteran, FK YARSI, FK UKRIDA 2009: Ketua PERISTI RSPAD 2009: Ketua Komite Medik KMC 2010: Anggota Komite Medik RSPAD 2010: Manajer Medik YMU Pav RSPAD 2010: PIC Tahap 2 PPDS OBGIN FKUI 2010: Dosen FK UPH 2011: POKJA Akreditasi Internasional & BLU RSPAD Gatot Soebroto Ditkesad 2011: Pengajar Akbid Gunadarma 2011: Pengajar FIK UI 2012: Koyanmas Dep. OBGIN RSPAD 2012: Kodik Dep. OBGIN RSPAD Organisasi: IDI, POGI, ISUOG

58

Page 59: FK UNS OBGIN USG 1h. Pemeriksaan Plasenta, Umbilikus, Cairan Amnion, dan Serviks Uteri, JJE 20120609

TERIMA KASIH

JJE/2012-04-26 HANYA UNTUK KEGIATAN PENDIDIKAN

59