Fisika X SMA/MAN

278
Panduan Pembelajaran Fisika X SMA & MA Suparmo Tri Widodo Suparmo Tri Widodo

description

Buku paket fisika X SMA/MAN , (suparno, dkk.2009)

Transcript of Fisika X SMA/MAN

Page 1: Fisika X SMA/MAN

Panduan Pembelajaran

Fis

ika X

SMA &

MA

Suparmo

Tri Widodo

SuparmoTri Widodo

Page 2: Fisika X SMA/MAN
Page 3: Fisika X SMA/MAN

ii

Untuk SMA dan MA

PPPPPanduan Panduan Panduan Panduan Panduan Pembelajarembelajarembelajarembelajarembelajarananananan

Fisika XFisika XFisika XFisika XFisika XDisusun oleh:SuparmoTri Widodo

Editor:Susilowati

Setting/Lay Out:Ika widyaningsih E

Perwajahan:Wahyudin Miftahul Anwar

Ilustrator:Adi Wahyono

Hak Cipta Buku ini dibeli oleh Departemen Pendidikan Nasionaldari Penerbit CV Karya Mandiri Nusantara

Diterbitkan oleh Pusat Perbukuan DepartemenPendidikan Nasional

Diperbanyak oleh ..

Hak Cipta pada Departemen Pendidikan NasionalDilindungi oleh Undang-undang

530.07SUP SUPARMO p Panduan Pembelajaran Fisika untuk SMA/MA Kelas X /

disusun oleh: Suparmo, Tri Widodo; editor, Susilowati ; illustrator,Adi Wahyono .— Jakarta : Pusat Perbukuan, DepartemenPendidikan Nasional, 2009.

vii, 268 hlm, : ilus. ; 25 cm

Bibliografi : hlm. 263-264IndeksISBN: 978-979-068-819-3 (no jilid lengkap)ISBN: 978-979-068-820-9

1. Fisika-Studi dan Pengajaran I. Judul. II. Tri WidodoIII. Susilowati IV. Adi Wahyono

Page 4: Fisika X SMA/MAN

iii

Puji syukur kami panjatkan ke hadirat Allah SWT, berkatrahmat dan karunia-Nya, Pemerintah, dalam hal ini, DepartemenPendidikan Nasional, pada tahun 2009, telah membeli hak ciptabuku teks pelajaran ini dari penulis/penerbit untuk disebarluaskankepada masyarakat melalui situs internet (website) JaringanPendidikan Nasional.

Buku teks pelajaran ini telah dinilai oleh Badan StandarNasional Pendidikan dan telah ditetapkan sebagai buku tekspelajaran yang memenuhi syarat kelayakan untuk digunakan dalamproses pembelajaran melalui Peraturan Menteri PendidikanNasional Nomor 22 Tahun 2007 tanggal 25 Juni 2007.

Kami menyampaikan penghargaan yang setinggi-tingginyakepada para penulis/penerbit yang telah berkenan mengalihkanhak cipta karyanya kepada Departemen Pendidikan Nasional untukdigunakan secara luas oleh para siswa dan guru di seluruhIndonesia.

Buku-buku teks pelajaran yang telah dialihkan hak ciptanyakepada Departemen Pendidikan Nasional ini, dapat diunduh (download), digandakan, dicetak, dialihmediakan, atau difotokopi olehmasyarakat. Namun, untuk penggandaan yang bersifat komersialharga penjualannya harus memenuhi ketentuan yang ditetapkanoleh Pemerintah. Diharapkan bahwa buku teks pelajaran ini akanlebih mudah diakses sehingga siswa dan guru di seluruh Indonesiamaupun sekolah Indonesia yang berada di luar negeri dapatmemanfaatkan sumber belajar ini.

Kami berharap, semua pihak dapat mendukung kebijakanini. Kepada para siswa kami ucapkan selamat belajar danmanfaatkanlah buku ini sebaik-baiknya. Kami menyadari bahwabuku ini masih perlu ditingkatkan mutunya. Oleh karena itu, sarandan kritik sangat kami harapkan.

Jakarta, Juni 2009Kepala Pusat Perbukuan

Kata Sambutan

Page 5: Fisika X SMA/MAN

iv

Puji syukur kami panjatkan ke hadirat Tuhan Yang MahaEsa atas limpahan rahmat dan karunia-Nya bahwa Tim Penulistelah berhasil menyusun buku Panduan Pembelajaran Fisikauntuk Sekolah Menengah Atas dan Madrasah Aliyah kelasX. Tim Penulis dan Editor berupaya semaksimal mungkinuntuk berkarya dengan harapan buku kami dapat membantupencapaian kompetensi siswa dalam rangka meningkatkankualitas bangsa Indonesia. Buku ini dapat digunakan sebagaipegangan siswa maupun guru.

Buku ini disajikan dengan pendekatan pembelajaransistem CTL (Contextual Teaching and Learning) agar siswa danguru mendapatkan arahan dalam melaksanakan prosespembelajaran baik di dalam maupun di luar kelas. Soal-soalpilihan ganda dan uraian ditempatkan pada bagian akhir setiapbab untuk mengetahui sejauh mana siswa mencapaikompetensi yang diharapkan. Hal ini dimaksudkan agar siswadapat belajar secara tuntas dengan memahami materi yangdisajikan dan dapat menerapkannya untuk memecahkan soal-soal latihan.

Semoga buku ini dapat menjadi panduan bagi siswa danguru dalam melaksanakan pendidikan yang berbasiskompetensi, dan tidak lupa kami ucapkan terima kasih danrasa penghargaan yang setinggi-tingginya kepada para siswadan guru yang menggunakan buku ini. Kritik dan saran akansangat membantu kami dalam melakukan revisi untukkesempurnaan edisi berikutnya.

Jakarta, Juni 2007

Penulis

Kata Pengantar

Page 6: Fisika X SMA/MAN

v

Kata Sambutan .............................................................. iiiKata Pengantar .............................................................. ivDaftar Isi .................................................................... vBab I. Besaran Fisika dan Pengukuran ....................... 1

A. Besaran ........................................................... 3B. Angka Penting dan Angka Pasti ....................... 8C. Kesalahan ........................................................ 12D. Mengenal Beberapa Alat Ukur ........................ 16Evaluasi ................................................................. 22

BabII. Vektor .............................................................. 27Besaran Vektor dan Besaran Skalar .................... 29Evaluasi ................................................................. 40

BabIII. Gerak Lurus ..................................................... 43A. Gerak Lurus Beraturan ................................... 45B. Gerak Lurus Berubah Beraturan .................... 52C. Persamaan pada Gerak Lurus Berubah

Beraturan ........................................................ 58Evaluasi ................................................................. 63

Bab IV. Gerak Melingkar ............................................... 67A. Gerak Melingkar Beraturan ............................ 69B. Percepatan Sentripetal .................................... 73C. Gerak Melingkar Berubah Beraturan ............. 76Evaluasi ................................................................. 81

Bab V. Hukum-hukum Newton tentang Gerak ............. 87A. Hukum I Newton .............................................. 91B. Hukum II Newton ............................................. 93C. Hukum III Newton ............................................ 99Evaluasi ................................................................. 113

Evaluasi Semester Gasal ................................................ 119

Daftar Isi

Page 7: Fisika X SMA/MAN

vi

Bab VI. Alat Optik ......................................................... 123A. Pendahuluan ................................................... 125B. Mata ................................................................. 133C. Kamera ............................................................ 138D. Lup ................................................................... 139E. Mikroskop ......................................................... 143F. Teropong........................................................... 146G. Optalmoskup .................................................... 151Evaluasi ................................................................. 156

Bab VII. Suhu, Kalor, dan Pemuaian .............................. 159A. Kalor dan Pengaruhnya Terhadap Suatu Zat .. 161B. Cara Perpindahan Kalor .................................. 176C. Hukum Kekekalan Energi untuk Kalor ........... 185Evaluasi ................................................................. 189

Bab VIII. Listrik Dinamis............................................ 193A. Arus Listrik ...................................................... 195B. Hubungan antara Tegangan dengan Kuat Arus

Listrik .............................................................. 200C. Hukum I Kirchoff ............................................. 206D. Hukum II Kirchoff ............................................ 209E. Susunan Komponen-komponen Listrik ............ 211F. Perbedaan Antara Tegangan DC dengan AC

dan Rangkaian Sederhana .............................. 216G. Energi Listrik dan Daya Listrik ....................... 222H. Transformator .................................................. 224Evaluasi ................................................................. 228

Bab IX. Gelombang Elektromagnetik ............................ 233A. Teori Gelombang Elektromagnet Maxwell ....... 235B. Spektrum Gelombang Elektromagnetik ........... 237Evaluasi ................................................................. 244

Evaluasi Semester Genap............................................... 248Evaluasi Akhir ................................................................ 252Glosarium .................................................................... 258Daftar Pustaka ............................................................... 263Indeks .................................................................... 265Lampiran .................................................................... 268

Page 8: Fisika X SMA/MAN
Page 9: Fisika X SMA/MAN
Page 10: Fisika X SMA/MAN
Page 11: Fisika X SMA/MAN
Page 12: Fisika X SMA/MAN
Page 13: Fisika X SMA/MAN
Page 14: Fisika X SMA/MAN
Page 15: Fisika X SMA/MAN
Page 16: Fisika X SMA/MAN
Page 17: Fisika X SMA/MAN
Page 18: Fisika X SMA/MAN
Page 19: Fisika X SMA/MAN
Page 20: Fisika X SMA/MAN
Page 21: Fisika X SMA/MAN
Page 22: Fisika X SMA/MAN
Page 23: Fisika X SMA/MAN
Page 24: Fisika X SMA/MAN
Page 25: Fisika X SMA/MAN
Page 26: Fisika X SMA/MAN
Page 27: Fisika X SMA/MAN
Page 28: Fisika X SMA/MAN
Page 29: Fisika X SMA/MAN
Page 30: Fisika X SMA/MAN
Page 31: Fisika X SMA/MAN
Page 32: Fisika X SMA/MAN
Page 33: Fisika X SMA/MAN
Page 34: Fisika X SMA/MAN
Page 35: Fisika X SMA/MAN
Page 36: Fisika X SMA/MAN
Page 37: Fisika X SMA/MAN
Page 38: Fisika X SMA/MAN
Page 39: Fisika X SMA/MAN
Page 40: Fisika X SMA/MAN
Page 41: Fisika X SMA/MAN
Page 42: Fisika X SMA/MAN
Page 43: Fisika X SMA/MAN
Page 44: Fisika X SMA/MAN
Page 45: Fisika X SMA/MAN
Page 46: Fisika X SMA/MAN
Page 47: Fisika X SMA/MAN
Page 48: Fisika X SMA/MAN
Page 49: Fisika X SMA/MAN
Page 50: Fisika X SMA/MAN
Page 51: Fisika X SMA/MAN
Page 52: Fisika X SMA/MAN
Page 53: Fisika X SMA/MAN
Page 54: Fisika X SMA/MAN
Page 55: Fisika X SMA/MAN
Page 56: Fisika X SMA/MAN
Page 57: Fisika X SMA/MAN
Page 58: Fisika X SMA/MAN
Page 59: Fisika X SMA/MAN
Page 60: Fisika X SMA/MAN
Page 61: Fisika X SMA/MAN
Page 62: Fisika X SMA/MAN
Page 63: Fisika X SMA/MAN
Page 64: Fisika X SMA/MAN
Page 65: Fisika X SMA/MAN
Page 66: Fisika X SMA/MAN
Page 67: Fisika X SMA/MAN
Page 68: Fisika X SMA/MAN
Page 69: Fisika X SMA/MAN
Page 70: Fisika X SMA/MAN
Page 71: Fisika X SMA/MAN
Page 72: Fisika X SMA/MAN
Page 73: Fisika X SMA/MAN
Page 74: Fisika X SMA/MAN
Page 75: Fisika X SMA/MAN
Page 76: Fisika X SMA/MAN
Page 77: Fisika X SMA/MAN
Page 78: Fisika X SMA/MAN
Page 79: Fisika X SMA/MAN
Page 80: Fisika X SMA/MAN
Page 81: Fisika X SMA/MAN
Page 82: Fisika X SMA/MAN
Page 83: Fisika X SMA/MAN
Page 84: Fisika X SMA/MAN
Page 85: Fisika X SMA/MAN
Page 86: Fisika X SMA/MAN
Page 87: Fisika X SMA/MAN
Page 88: Fisika X SMA/MAN
Page 89: Fisika X SMA/MAN
Page 90: Fisika X SMA/MAN
Page 91: Fisika X SMA/MAN
Page 92: Fisika X SMA/MAN
Page 93: Fisika X SMA/MAN
Page 94: Fisika X SMA/MAN
Page 95: Fisika X SMA/MAN
Page 96: Fisika X SMA/MAN
Page 97: Fisika X SMA/MAN
Page 98: Fisika X SMA/MAN
Page 99: Fisika X SMA/MAN
Page 100: Fisika X SMA/MAN
Page 101: Fisika X SMA/MAN
Page 102: Fisika X SMA/MAN
Page 103: Fisika X SMA/MAN
Page 104: Fisika X SMA/MAN
Page 105: Fisika X SMA/MAN
Page 106: Fisika X SMA/MAN
Page 107: Fisika X SMA/MAN
Page 108: Fisika X SMA/MAN
Page 109: Fisika X SMA/MAN
Page 110: Fisika X SMA/MAN
Page 111: Fisika X SMA/MAN
Page 112: Fisika X SMA/MAN
Page 113: Fisika X SMA/MAN
Page 114: Fisika X SMA/MAN
Page 115: Fisika X SMA/MAN
Page 116: Fisika X SMA/MAN
Page 117: Fisika X SMA/MAN
Page 118: Fisika X SMA/MAN
Page 119: Fisika X SMA/MAN
Page 120: Fisika X SMA/MAN
Page 121: Fisika X SMA/MAN
Page 122: Fisika X SMA/MAN
Page 123: Fisika X SMA/MAN
Page 124: Fisika X SMA/MAN
Page 125: Fisika X SMA/MAN
Page 126: Fisika X SMA/MAN
Page 127: Fisika X SMA/MAN
Page 128: Fisika X SMA/MAN
Page 129: Fisika X SMA/MAN
Page 130: Fisika X SMA/MAN
Page 131: Fisika X SMA/MAN
Page 132: Fisika X SMA/MAN
Page 133: Fisika X SMA/MAN
Page 134: Fisika X SMA/MAN
Page 135: Fisika X SMA/MAN
Page 136: Fisika X SMA/MAN
Page 137: Fisika X SMA/MAN
Page 138: Fisika X SMA/MAN
Page 139: Fisika X SMA/MAN
Page 140: Fisika X SMA/MAN
Page 141: Fisika X SMA/MAN
Page 142: Fisika X SMA/MAN
Page 143: Fisika X SMA/MAN
Page 144: Fisika X SMA/MAN
Page 145: Fisika X SMA/MAN
Page 146: Fisika X SMA/MAN
Page 147: Fisika X SMA/MAN
Page 148: Fisika X SMA/MAN
Page 149: Fisika X SMA/MAN
Page 150: Fisika X SMA/MAN
Page 151: Fisika X SMA/MAN
Page 152: Fisika X SMA/MAN
Page 153: Fisika X SMA/MAN
Page 154: Fisika X SMA/MAN
Page 155: Fisika X SMA/MAN
Page 156: Fisika X SMA/MAN
Page 157: Fisika X SMA/MAN
Page 158: Fisika X SMA/MAN
Page 159: Fisika X SMA/MAN
Page 160: Fisika X SMA/MAN
Page 161: Fisika X SMA/MAN
Page 162: Fisika X SMA/MAN
Page 163: Fisika X SMA/MAN
Page 164: Fisika X SMA/MAN
Page 165: Fisika X SMA/MAN
Page 166: Fisika X SMA/MAN
Page 167: Fisika X SMA/MAN
Page 168: Fisika X SMA/MAN
Page 169: Fisika X SMA/MAN
Page 170: Fisika X SMA/MAN
Page 171: Fisika X SMA/MAN
Page 172: Fisika X SMA/MAN
Page 173: Fisika X SMA/MAN
Page 174: Fisika X SMA/MAN
Page 175: Fisika X SMA/MAN
Page 176: Fisika X SMA/MAN
Page 177: Fisika X SMA/MAN
Page 178: Fisika X SMA/MAN
Page 179: Fisika X SMA/MAN
Page 180: Fisika X SMA/MAN
Page 181: Fisika X SMA/MAN
Page 182: Fisika X SMA/MAN
Page 183: Fisika X SMA/MAN
Page 184: Fisika X SMA/MAN
Page 185: Fisika X SMA/MAN
Page 186: Fisika X SMA/MAN
Page 187: Fisika X SMA/MAN
Page 188: Fisika X SMA/MAN
Page 189: Fisika X SMA/MAN
Page 190: Fisika X SMA/MAN
Page 191: Fisika X SMA/MAN
Page 192: Fisika X SMA/MAN
Page 193: Fisika X SMA/MAN
Page 194: Fisika X SMA/MAN
Page 195: Fisika X SMA/MAN
Page 196: Fisika X SMA/MAN
Page 197: Fisika X SMA/MAN
Page 198: Fisika X SMA/MAN
Page 199: Fisika X SMA/MAN
Page 200: Fisika X SMA/MAN
Page 201: Fisika X SMA/MAN
Page 202: Fisika X SMA/MAN
Page 203: Fisika X SMA/MAN
Page 204: Fisika X SMA/MAN
Page 205: Fisika X SMA/MAN
Page 206: Fisika X SMA/MAN
Page 207: Fisika X SMA/MAN
Page 208: Fisika X SMA/MAN
Page 209: Fisika X SMA/MAN
Page 210: Fisika X SMA/MAN
Page 211: Fisika X SMA/MAN
Page 212: Fisika X SMA/MAN
Page 213: Fisika X SMA/MAN
Page 214: Fisika X SMA/MAN
Page 215: Fisika X SMA/MAN
Page 216: Fisika X SMA/MAN
Page 217: Fisika X SMA/MAN
Page 218: Fisika X SMA/MAN
Page 219: Fisika X SMA/MAN
Page 220: Fisika X SMA/MAN
Page 221: Fisika X SMA/MAN
Page 222: Fisika X SMA/MAN
Page 223: Fisika X SMA/MAN
Page 224: Fisika X SMA/MAN
Page 225: Fisika X SMA/MAN
Page 226: Fisika X SMA/MAN
Page 227: Fisika X SMA/MAN
Page 228: Fisika X SMA/MAN
Page 229: Fisika X SMA/MAN
Page 230: Fisika X SMA/MAN
Page 231: Fisika X SMA/MAN
Page 232: Fisika X SMA/MAN
Page 233: Fisika X SMA/MAN
Page 234: Fisika X SMA/MAN
Page 235: Fisika X SMA/MAN
Page 236: Fisika X SMA/MAN
Page 237: Fisika X SMA/MAN
Page 238: Fisika X SMA/MAN
Page 239: Fisika X SMA/MAN
Page 240: Fisika X SMA/MAN
Page 241: Fisika X SMA/MAN
Page 242: Fisika X SMA/MAN
Page 243: Fisika X SMA/MAN
Page 244: Fisika X SMA/MAN
Page 245: Fisika X SMA/MAN
Page 246: Fisika X SMA/MAN
Page 247: Fisika X SMA/MAN
Page 248: Fisika X SMA/MAN
Page 249: Fisika X SMA/MAN
Page 250: Fisika X SMA/MAN
Page 251: Fisika X SMA/MAN
Page 252: Fisika X SMA/MAN
Page 253: Fisika X SMA/MAN
Page 254: Fisika X SMA/MAN
Page 255: Fisika X SMA/MAN
Page 256: Fisika X SMA/MAN
Page 257: Fisika X SMA/MAN
Page 258: Fisika X SMA/MAN
Page 259: Fisika X SMA/MAN
Page 260: Fisika X SMA/MAN
Page 261: Fisika X SMA/MAN
Page 262: Fisika X SMA/MAN
Page 263: Fisika X SMA/MAN
Page 264: Fisika X SMA/MAN
Page 265: Fisika X SMA/MAN
Page 266: Fisika X SMA/MAN
Page 267: Fisika X SMA/MAN
Page 268: Fisika X SMA/MAN
Page 269: Fisika X SMA/MAN
Page 270: Fisika X SMA/MAN
Page 271: Fisika X SMA/MAN
Page 272: Fisika X SMA/MAN
Page 273: Fisika X SMA/MAN
Page 274: Fisika X SMA/MAN
Page 275: Fisika X SMA/MAN
Page 276: Fisika X SMA/MAN
Page 277: Fisika X SMA/MAN
Page 278: Fisika X SMA/MAN

Buku ini telah dinilai oleh Badan Standar Nasional Pendidikan (BSNP) dan telahdinyatakan layak sebagai buku teks pelajaran berdasarkan Peraturan Menteri Pendidikan Nasional Republik Indonesia Nomor 27 Tahun 2007 tanggal 25 Juli 2007 tentang Penetapan Buku Teks Pelajaran yang Memenuhi Syarat Kelayakan Untuk Digunakan Dalam Proses Pembelajaran.

Harga Eceran Tertinggi (HET) Rp14.800,--

ISBN 978-979-068-819-3 (no. jilid lengkap)ISBN 978-979-068-820-9