Dr ton sintaksis

TON BINTI IBRAHIM

SINTAKSIS

Menurut Tatabahasa

Dewan (2011), sintaksis

merupakan bidang ilmu

bahasa yang mengkaji

bentuk, struktur ,dan

binaan atau konstruk

ayat.

AYAT

KLAUSA

FRASA

KATA

• Unit-unit itu disusun mengikuthierarki atau tatatingkat, iaitu yang besar berada di atas yang lebih kecil yang menjadi pembentuknya.

• Dengan demikian dikatakan katamembentuk frasa, frasa membentuk klausa dan klausa membentuk ayat.

• Budak itu baru pulang dari sekolah.Ayat:

• budak itu baru pulang dari sekolah.Klausa:

• 1. budak itu

• 2. baru pulang

• 3. dari sekolah

Frasa :

• budak

• itu

• baru

• pulang

• dari sekolah

Kata

Klausa ialah deretan kata yang

boleh dibahagikan kepada subjek

dan predikat yang boleh menjadi

ayat jika diucapkan dengan intonasi

ayat atau menjadi konstituen ayat.

Ayat 11 & 12 dalam buku Tatabahasa Asas:

11. Kamal hilang.

12. Ibu menanak nasi dan kakak mencuci pinggan.

CONTOH

Ayat (11) mengandungi subjek (Kamal) danpredikat (hilang). Ayat ini akan merupakan

klausa sebelum diberikan intonasi ayat.

Ayat (12) terdiri daripada dua klausa iaitu:Ibu menanak nasi; dan

kakak mencuci pinggan.

FRASA

Menurut Tatabahasa Dewan

(2010), frasa ialah binaan yang

terdiri daripada sekurang-

kurangnya satu kata yang

berpotensi untuk diperluas

menjadi dua kata atau lebih.

kereta

kereta baharu

kereta baharu abang

kereta baharu abang saya

kereta baharu abang ipar saya

kereta baharu abang ipar saya itu

KATA

Kata ialahkonstituen bagi

frasa. Katamengandungi

makna danfungsi

tatabahasa.

Contoh : baju, makan, cantik, berjalan dan

menggunakan.

Kata bukangolongan

utama: katatugas.

Kata golonganutama :katanama, kata

kerja dan kataadjektif.

BINAAN AYAT

Sebagai satu binaan ayat mempunyai konstituen,

iaitu bahagian atau komponennya yang terdiri

daripada kata, frasa dan klausa yang disusun

secara gramatis dan bermakna.

CONTOH : TATABAHASA ASAS HAL. 257

Pemain itu menendang bola

di padang.

pemain itu

pemain

itu

menendang

bola

menendang

bola

di padang

di

padang

SUBJEK, PREDIKAT

Setiap ayat yang sempurnadari sudut tatabahasa terdiridaripada dua bahagian, iaitusubjek dan predikat.

Subjek terdiri daripada frasanama dan predikat bolehterdiri daripada frasa nama, frasa kerja, frasa adjektifdan frasa sendi nama.

Jumlah ayatdalam sesuatu

bahasa itu amatbanyak, namun

ayat-ayat itu bolehdikategorikan

seperti berikut:

Pengenalan

Golongan ayat

1. Ayat dasar 2. Ayat terbitan

Bentuk

ayat

Ayat

tunggal

Ayat

majmuk

Jenis ayat

1. Ayat penyata

2. Ayat tanya

3. Ayat perintah

4. Ayat seruan

•Ayat susunan biasa

•Ayat susunan songsang

Susunan

konstituen

ayat

• Ayat aktif

• Ayat pasifRagam

ayat

AYAT DASARDalam Bahasa Melayu, terdapat empatpola ayat dasar:

1. Frasa Nama + Frasa Nama( FN + FN )

2. Frasa Nama + Frasa Kerja

( FN + FK )

3. Frasa Nama + Frasa Adjektif

( FN + FA )

4. Frasa Nama + Frasa Sendi Nama( FN + FS )

AYAT TERBITAN

Ayat terbitan berasal dariayat dasar tetapi bentuknyaberubah.

Ayat nafi, ayat pasif, ayat tanya dan ayatmajmuk merupakanayat terbitan.

AYAT TUNGGAL

Ayat tunggal terbentuk daripadasatu klausa, iaitu satu konstituensubjek dan satu konstituenpredikat.

Contoh :

1. Orang itu doktor.

2. Murid-murid sekolah berdiri di tapakperhimpunan.

AYAT MAJMUK

Ayat majmuk terbentukdaripada dua klausa atau lebih.

Contoh :

1. Bapa sedang membacaakhbar dan ibu sedangmenjahit baju.

Penjenisan ayat dibuatberdasarkan intonasi dan tujuanayat itu diucapkan.Jenis-jenis itu ialah :

1. Ayat penyata

Contoh: Bunga ros itu harum.

2. Ayat tanya

Contoh: Bayi itu masih menyusukah?

3. Ayat Perintah

Contoh: Aduh, kepala sayapening!

4. Ayat Seruan

Contoh: Duduk di situ.

Susunan Konstituen Ayat

Ayat Susunan Biasa ialah ayatyang subjeknya mendahuluipredikat.

Contoh:

Kucing mengejar tikus.

Susunan Konstituen Ayat

Ayat Susunan Songsang ialahayat yang seluruh predikatnyaatau sebahagian predikatmendahului subjek.

Contoh :1. Bertudung hitam gadis itu.2. Sepanjang hari dia

mengelamun sahaja.

RAGAM AYAT

Ayat Aktif ialah ayat yang mengandungikata kerja yang mengutamakan subjekasal sebagai judul. Ia terbahagi kepadaayat aktif transitif dan ayat aktif tak

transitif.

Contoh :1. Ibu menyidai pakaian.

(aktif transitif)2. Pesawat itu sudah mendarat.

(aktif tak transitif)

RAGAM AYAT

Ayat Pasif ialah ayat yang mengandungi kata kerja yang mengutamakan objek asal sebagaijudul.

Contoh:1. Abang membeli kereta baharu.

(aktif aktif)2. Kereta baharu dibeli oleh abang.

(aktif tak pasif)

Sepatah kata atau daripadasepatah kata yang berfungsisebagai satu kesatuandalam ayat disebut frasa.

Dengan demikian frasa bolehditakrifkan sebagai satu patahperkataan yang berpotensiuntuk diperluas.

rumahrumah abangrumah abang sayarumah abang saya itu

1. Berpotensi untuk diperluas.

2. Menduduki konstituen ayat sebagaisubjek, predikat, objek danketerangan.

3. Frasa boleh menjadi konstituen kepadafrasa itu sendiri.

Contoh : kereta baharu abang saya

1 2

CIRI-CIRI FRASA

4. Frasa tidak boleh

dipisahkan daripada

kesatuannya.

5. Tidak

mengandungi subjek

dan predikat

CIRI-CIRI FRASA

1. Frasa

endosentrik

2. Frasa

eksosentrik

- Yang mengandungi satu intidengan keterangan/ penerang.

Contoh : - sebuah perpustakaan awam (FN)- belum tidur lagi (FR) - agak kecil sedikit (FA)

- Frasa yang tiada satu pun daripada unsurnya bolehmengambil keseluruhan frasatersebut.

Contoh :- Frasa sendi nama :- kepada pelajar- untuk abang- di rumah

Frasa subjek dan frasapredikat merupakan frasautama.

Frasa keterangan ialahfrasa bukan utama.

Terdiri daripada satu atau beberapakata yang mengisi konstituen subjek

dan predikat.

Yang menjadi intinya ialah kata namatunggal atau kata nama terbitan atau

kata ganti nama.

Contoh : guru saya

persatuan pendudukmereka semua

FRASA NAMA

sebagai subjek sebagai predikat sebagai objek

sebagaipelengkap

sebagai unsurdalam frasa

sendi nama.

Fungsi Frasa Nama dalam Ayat

Binaan Frasa Nama

1. Inti + penerang

• guru sekolah

2. Inti + inti

• ibu bapa

(1) Nama keturunan: bangsa Melayu

(2) Nama jenis: kerusi kayu

(3) Nama tempat: pinggir bandar

(4) Nama milik: negara kita

(5) Nama kelamin: lembu betina

(6) Nama kegunaan: serbuk perasa

(7) Nama penyambut: orang gaji

(8) Nama arah: bilik depan

(9) Nama anggota badan: tudungkepala

(10) Nama tenaga penggerak: dapurelektrik

(11) Nama perkara: suratpermohonan

(12) Nama khas: Gunung Tahan

(13) Nama gelaran/panggilan: Doktor Murad

(1) Penerang penentu depan : banyak pendapat

Penerang penentu belakang : budak ini

(2) Penerang kata kerja : tuala mandi

(3) Penerang kata adjektif : air panas

Jenis Penerang Bukan Nama

(4) Penerang frasa sendi nama: buku di atas meja

(5) Penerang adverba: cara begitu

(6) Penerang bilangan ordinal: tempat kedua

Jenis Penerang Bukan Nama

Bentuk terkecil: satu kata kerja.

Menduduki konstituen predikat.

Kata kerja – transitif

– tak transitif

Contoh : 1. kanak-kanak bermain.

2. mereka mempelajari

tatabahasa.

Inti bagi kata kerja boleh terdiri daripada kata kerja tunggal (makan), kata kerja terbitan(bermain), kata majmuk (angkat kaki) dankata ganda (main-main).

Fungsi kata kerja dalam ayat:

(i) Sebagai predikat : Gadis itu bertudung.

(ii)Sebagai subjek : Bercakap memang mudah.

(iii)Sebagai penerang : Tugas mengajar kerjayang mulia.

Intinya kata kerja taktransitif.

Tidak memerlukan objek.

Dapat hadir bersama-samakata bantu dan unsur

keterangan.Contoh : Komala tidur.

FRASA KERJA TAK

TRANSITIF

FRASA KERJA TAK

TRANSITIF

(i)Tanpapelengkap

Bayi itu menangis.

(ii) BerpelengkapPelajar itu ada

wang.

(iii) Berpenerang

Perompak itubersenjatakan

sebilah parang.

FRASA KERJA TRANSITIF

Frasa kerjatransitif sebagaiinti diikuti oleh

frasa namasebagai objek.

Boleh dipasifkan.Contoh : Sunjiv

membaca buku itu

FRASA KERJA TRANSITIF

(a) dengansatu objek:

Lori itumelanggar

anjing.

(b) dengan duaobjek : Ayah

memberi adikwang saku(adik-objektepat, wang

saku-objek sipi)

(c) dengankata bantu :

sudahmakan.

(d) denganketerangan: menghiris

sayurdenganpisau

PERLUASAN FRASA KERJA

FRASA ADJEKTIF

Intinya kataadjektif

Mendudukikonsituenpredikat

Contoh: Sarah

pandai.

• Gadis itu cantik.Sebagai predikat

• Baju biru itu kegemaran Azmi.Sebagai penerang bagi frasa nama

• Burung helang itu terbang tinggi.

Sebagai unsur keterangan bagi

frasa kerja

Fungsi kata adjektif dalam ayat :

Sebagai subjek • Merah lambang keberanian

(i) Kata adjektif + kata adjektif

•gagah berani

(ii) Kata adjektif + kata nama

•gila pangkat

Binaan frasa adjektif

FRASA ADJEKTIF

Perluasankata adjektif

Dengan katapenguat: sungguh

ajaib Dengan katabantu:

sudah tua

Denganketerangan: kaya dengan

minyak

FRASA SENDI NAMA

Terdiri daripada katasendi nama dengan

frasa nama yang menjadi pelengkapnya.

Contoh :

Makanan ini untukanak-anak yatim.

• Datuk saya akan ke Mekah.Sebagai predikat

• Beg di atas meja itukepunyaan kakak.

Sebagaiketerangan bagi

frasa nama

• Omar masih berada dipejabat.

Sebagai frasaketerangan

Fungsi frasa sendi nama dalam ayat

Peluasan frasa sendi nama dengan kata bantu:

Bayi itu masih di pangkuan ibunya.

Binaan

• dari KedahKata sendi nama +

frasa nama

• dari dalam bilikKata sendi nama +

kata arah + frasa nama

• ke perpustakaan sekolahpetang semalam

iii)Kata sendi nama + frasa nama + frasa

keterangan

• ke dalam hutan pagi semalamKata sendi nama +

kata arah + frasa nama+ frasa keterangan

Berfungsi untuk menerangkan frasa kerja, frasa

adjektif dan frasa sendi nama dalam ayat.

Dalam ayat dasar hadir di hujung ayat dan

merupakan bahagian dari predikat:

Contoh : Pelajar itu datang hari itu.

Fungsi untuk memberikan maklumat

tambahan bagi frasa utama predikat.

Boleh dikedepankan.

Contoh : Hari itu pelajar itu datang.

FRASA KETERANGAN

Boleh terdiri daripada :

(i) Frasa nama : Bapa bekerja hari ini.

(ii)Frasa adjektif : Pelajar itu tiba lewatsikit.

(iii)Frasa sendi nama : Lori pasir itu di bawah pokok di tepi jalan.

(iv)Kata adverba : Mereka akan pergisekarang.

Makna frasa keterangan :

(i) Keterangan waktu : pulang padabulan Disember.

(ii)Keterangan tempat/ arah : Anjingitu muncul dari lorong belakang.

(iii)Keterangan alat : Menulis denganpen.

(iv)Keterangan cara: Kami akanmenyiapkan tugasan itu dengansegera.

(v) Keterangan hal : Pelajar itu bijak dalamsemua mata pelajaran.

(vi) Keterangan tujuan : digunakan untukkecantikan.

(vii) Keterangan bandingan : berseri bakbulan purnama.

(viii) Keterangan penyertaan : datangdengan nenek.

(ix) Keterangan musabab : datang keranadia.

(x) Keterangan emotif : suka akan kek.

• Dikenali juga sebagai anak ayat, ayat kecil atau ayat tambahan.

• Mengandungi subjek dan predikat.

• Menjadi konstituen kepada ayat dan berpotensi untuk menjadi ayat.

• Contoh : Maizurah pandai ( boleh jadi klausa atau ayat ) bergantung kepada intonasi.

• Ayat boleh terbentuk daripada satu atau lebih

klausa.

• Saya sedang menulis surat semasa dia datang ( 2

klausa : 1 klausa bebas + 1 klausa tak bebas.

• Ciri-ciri klausa:

(i) Tidak diucapkan dengan intonasi ayat.

(ii) Merupakan konstituen ayat.

• Jenis klausa :

(i) Klausa bebas/ klausa utama

(ii) Klausa tak bebas

• Klausa bebas dapat berdiri dengan sendiri sebagai ayat yang

sempurna.

• Klausa tak bebas tidak boleh berdiri sendiri sebagai ayat yang

sempurna.

• Klausa tak bebas boleh hadir sebelum atau selepas klausa bebas.

• Klausa tak bebas boleh berfungsi sebagai subjek, objek, pelengkap

atau keterangan.

(i) Sebagai subjek :Yang berdiri itu adik saya.

(ii) Sebagai objek : Semua orang mengetahuibahawa dia anak jutawan itu.

(iii)Sebagai pelengkap : Semua orang tahu bahawadia anak jutawan itu.

(iv) Sebagai keterangan : Kami tiba ketika diasedang tidur.

Ayat tunggal terdiri daripada satu

klausa.

Boleh terbina mengikut susunan

biasa atau susunan songsang.

Boleh terdiri daripada ayat penyata, ayat

tanya, ayat perintah, ayat seruan, ayat

aktif, ayat pasif dan ayat nafi.

Ayat dasar/ ayat inti : menjadi asas bagi

pembentukan ayat terbitan.

Contoh : orang itu pemandu lori.

Ciri-ciri ayat dasar :

(1) Mengandungi satu klausa.

(2) Susunan strukturnya biasa.

(3) Merupakan ayat penyata.

(4) Merupakan ayat aktif.

(5) Berpotensi untuk diperluas.

Pola ayat dasar :

(1) FN + FN : Aziz pelajar.

(2) FN + FK : Rokiah tidur.

(3) FN + FA : Dia baik.

(4) FN + FS : Ibu di dapur.

Persamaan ayat tunggal dengan ayat dasar :

(1) Kedua-duanya mengandungi satu klausa.

(2) Kedua-duanya mempunyai 1 konstituensubjek dan 1 konstituen predikat.

Perbezaan antara ayat dasar dengan ayat tunggal:

(a) Ayat tunggal terbina dalam susunan biasa dan

susunan songsang.

(b) Ayat dasar hanya terdiri daripada ayat penyata,

manakala ayat tunggal boleh terdiri daripada ayat

penyata atau ayat jenis lain.

(c) Ayat dasar terdiri daripada ayat aktif sahaja,

manakala ayat tunggal boleh terdiri daripada ayat

aktif atau ayat pasif.

(d) Ayat dasar mesti terdiri daripada klausa lengkap,

sebaliknya ayat tunggal boleh terdiri daripada klausa

lengkap atau klausa tidak lengkap.

Contoh :

1. Dia datang (ayat dasar, ayat tunggal –klausa lengkap )

2. Datanglah esok (ayat tunggal- klausa tak lengkap )

(e) Subjek ayat dasar terdiri daripada frasa nama, tetapi

subjek ayat tunggal boleh terdiri daripada kata kerja

atau kata adjektif.

Berdasarkan ragamnya, ayat terbahagi

kepada ayat aktif atau ayat pasif.

Ayat aktif : ayat yang mengandungi kata kerja yang mementingkan subjek asal sebagaijudul.

Contoh :

1. Ismail tidur.

2. Bapa Razak menebang pokok kelapa.

Jenis ayat aktif :

(i) Ayat aktif transitif

(ii) Ayat aktif tak transitif

Ayat aktif transitif satu objek :

Kakak mencuci pinggan.

Ayat aktif transitif dua objek :

Ibu memberi adik susu.

Ayat aktif tak transitif.

Budak itu menangis.

Ayat aktif tak transitif bolehdibahagikan kepada tiga jenis :

(1) dengan frasa keterangan :

Atlet itu sedang berlatih di padang.

(2) dengan pelengkap :

Pendatang itu berasal dari negara

jiran.

(3) dengan penerang :

Perempuan itu berniaga nasi lemak.

Ayat pasif terbentuk apabila frasanama yang menjadi subjek dalamsesuatu ayat menjadi penderitakerana dikenali oleh kesan kata kerja pasif.

Contoh :

Bilik itu dikemas oleh Safiah.

Ayat pasif terbentuk apabila frasa namayang menjadi subjek dalam sesuatu ayatmenjadi penderita kerana dikenali olehkesan kata kerja pasif.

Contoh :

Bilik itu dikemas oleh Safiah.

Jenis ayat pasif:

(1) Dengan imbuhan kata kerja pasif :

Buku saya dibawa oleh adik.

Surat itu belum berjawab.

Kereta ini terbeli juga olehnya.

Lelaki itu kemalangan.

Jenis ayat pasif:

(2) Dengan kata ganti nama diri orangpertama dan kedua:

Bilik itu kami sapu pagi tadi.

Permohonan itu harus kau tolak.

(3) Dengan perkataan kena:

Budak itu kena kejar.

Susunan biasa :

Hashim pegawai bank.

Pekerja sedang menghadiri kursus.

Lelaki itu agak tinggi.

Adik masih di sekolah.

Susunan songsang :

Pegawai bank Hashim.

Ayat susunan songsang boleh menerimapartikel -lah, -kah dan -tah :

Contoh :

Dialah abang saya.

Bentuk susunan songsang :

(1) Pendepanan seluruh predikat :

Jururawat kakak Sharmila.

(2) Pendepanan sebahagian predikat :

Bermain kanak-kanak itu di padang.

Kena rompak bank itu semalam.

(3) Pendepanan kata bantu dengan kata kerja:

Belum pulang bapa dari pejabat.

(4) Pendepanan sebahagian frasa adjektif :

Cantik Mariam sejak dulu.

Sangat miskin lelaki itu ketika itu.

Sedang sakit tenat nenek di rumah.

(2) Pendepanan frasa sendi nama yang

berfungsi sebagai frasa keterangan :

Dengan cat Nasir melukis.

Ayat dapat dibahagikan kepada empat jenis :

(1) Ayat penyata/ ayat berita

- Diujarkan untuk menyatakan sesuatu.

- Diucapkan tanpa mengharapkan jawapan

atau gerak balas.

- Tujuan untuk mendapatkan hal tentang

apa-apa sahaja.

- Contoh :

Husna pelajar tingkatan 4 Cempaka.

(2) Ayat tanya

- Diucapkan untuk meminta maklumat/

mendapatkan jawapan.

- Boleh dibahagikan kepada dua jenis:

(a) Berdasarkan struktur : terbahagi

kepada dua jenis :

(i) tanpa kata tanya :

Contoh : Mereka pelajar sekolah itu ?

(ii) boleh menrima partikel –kah :

Contoh : Sudah mandikah Aiman ?

Ayat tanya pasif :

Contoh : Beg ini akan diambil oleh Omar ?

Ayat tanya dengan unsur tanya 3 jenis :

(1) Dengan ayat tanya :

Peperiksaan akhir bila ?

Kesihatan kamu bagaimana ?

(2) Dengan kata ganti tanya :

Bungkusan itu apa ?

(iii) Dengan frasa sendi nama tanya :

Kamu tinggal di mana ?

- Ayat tanya tertutup : yang dapat dijawabdengan perkataan ya, tidak, tak, bukan.

Contoh :

1. Air itu panas ?

2. Adakah ayat itu panas ?

3. Dia bapa Ali ?

4. Besarkah rumah Idris ?

- Ayat tanya buka mengkehendaki jawapanyang berupa penjelasan/ penerangan.

- Menggunakan kata tanya seperti apa, bagaimana, berapa, bila, siapa, mana, kenapadan frasa sendi, nama tanya seperti yang mana, di mana dan sejak bila.

(3) Ayat Perintah

- Untuk memberikan perintah, suruhan, ajakan, keinginan, harapan atau larangan.

- Memerlukan gerak balas daripadapendengar.

- Ditujukan kepada orang kedua :

- Contoh :

Berdiri di situ.

- Terbahagi kepada :

(i) Ayat suruhan : Pergi dari sini. (boleh

dilembutkan dengan partikel -lah)

(ii) Ayat silaan : Sila masuk.

(iii) Ayat larangan : Jangan bising.

(iv) Ayat permintaan : Tolong tutup tigkap itu.

(v) Ayat ajakan : Mari pergi sekarang.

(4) Ayat seruan

- Untuk menyatakan perasaan seperti kagum, marah, sakit dan hairan.

- Biasanya pendek.

- Didahului oleh kata seru : eh, cis, wah, nah, aduh dan amboi.

Contoh : Pak Cik !

Tingginya !

Alangkah cantiknya !

(5) Ayat nafi

- Mengandungi kata tidak atau bukan di awalfrasa predikat .

- Contoh :

Khairul bukan orang kaya.

Dia tidak makan.

(6) Ayat minimal

- Terdiri daripada subjek sahaja, predikatsahaja atau keterangan sahaja.

- Contoh :

Entah

Dia

Masuk dari situ

WACANA

Unit bahasa yang melampaui batas ayat.

Wacana memperlihatkan hubungan dan

perkembangan fikiran dan berurutan dan

lengkap.

Wacana yang utuh mempunyai kohesi dan

koheren.

Kohesi: ciri saliran yang menunjukkan

hubungan yang erat antara satu unsur linguistik

dengan unsur linguistik yang lain dalam

wacana.

Koheren: merujuk kepada kesinambungan idea

yang terdapat dalam sesuatu wacana.

WACANA

Penanda wacana digunakan bagi mewujudkan

kesinambungan antara ayat.

Jenis penanda wacana :

(i) Penanda penghubung

(ii) Penanda rujukan

i. Penanda penggantian

ii. Penanda leksikal

iii. Penanda elepsis/pengguguran

- Penanda penghubung dapat mengatakan beberapamaksud:

(a) Tambahan: selain itu, di samping itu, tambahan pula, begitu juga.

(b) Tentangan: sebaliknya, sebenarnya, walaupunbegitu, namun begitu.

(c) Musabab: oleh sebab itu, dengan demikian, oleh itu.

(d) Kesimpulan: ringkasnya, jadi, pendek kata, dengan kata lain, secararingkasnya, akhirnya

(e) Tempoh: pada waktu ini, selepas itu, kemudian, dan seterusnya.

Penanda rujukan – hubunganantara kata dengan benda yang dirujuknya.

Boleh terdiri daripada kata gantinama diri orang dan kata gantitunjuk :

Contoh : A.Samad Said menulisnovel lagi. Dia memang penulisyang hebat.

Penanda Penggantian

Penggantian satu unsur denganunsur yang lain dalam wacana yang sama.

Makanan merupakan asas bagimakhluk di muka bumi ini.

Manusia ,binatang dan tumbuhanmemerlukan makanan untukmembesar.

Penanda leksikal

Melibatkan pengulangan kata danfrasa.

Contoh :

(i) Kebanyakan orang berlumba-lumbamencari harta.

(ii) Siang malam mereka bekerjamengumpul harta.

Penanda elipsis/ pengguguran

Melibatkan pengulangan kata danfrasa.

Contoh :

Aku dan dia sama-sama mahasiswa.

Kami ke kuliah bersama-sama.

Hubungan ayat sesebuah wacana dari aspeksemantik:

(a) Hubungan sebab dan akibat :

Ayah terlalu letih.Ayah tertidur.

(b) Hubungan sebab dan hasil :

Khairil seorang pelajar yang amat rajin.Dia

mendapat semua A+ dalam peperiksaan itu.

(c) Hubungan sebab dan tujuan:

Saya akan ke Melaka esok.Saya akan

menemui saudara-mara saya di sana.

(d) Hubungan latar dengan kesimpulan.

Kain sutera itu amat halus.

Buatan Terengganu rupa-rupanya.

(e) Hubungan syarat dan hasil.

Kita mesti bertawakal kepada Allah.

Insyallah niat baik akan diberkati.

(f) Hubungan perbandingan:

Ibu amat jimat dalam berbelanja.

Abang lagi jimat.

(g) Hubungan memperkuat isi:

Anak kucing itu amat comel.Bulunya

berbelang tiga,matanya berwarna biru.

(h) Hubungan aditif:

Saya sudah menyiapkan kerja saya.Saya

terasa penat.Saya boleh berehat sekarang.

Jumlah ayat dalam sesuatu bahasa tiadabatas dari segi bilangannya,tetapi penuturjati bahasa tersebut dapat memahami ayat-ayat tersebut.

Penutur jati juga dapat menentukan samaada sesuatu ayat itu betul atau tidak darisegi makna berdasarkan intuisinya aiatupengetahuannya tentang struktur dalamanbahasanya.

Ayat Terbitan

- Terbentuk apabila berlakunya perubahanpada ayat dasar.

- 3 proses penerbitan ayat:

i) peluasan

ii) pengguguran

iii) penyusunan semula

Proses Peluasan

- Melibatkan penambahan unsur baharu kedalam ayat sama ada pada bahagiansubjek,predikat atau objek.

- Boleh berlaku dalam ayat tunggal atau dalamayat majmuk.

- Contoh: i. Remaja itu menyimpan wangibunya di bank tempatan.

ii. Saya percaya bahawa dia akan sedar juga

nanti.

( peluasan predikat melalui komplementasi )

Jenis peluasan ayat:

(i) peluasan frasa nama sebagai subjek

(ii) peluasan frasa predikat

(iii)peluasan dengan kata hubung

(iv)peluasan melalui komplementasi

Proses Pengguguran

-Proses mengguguran sesuatu unsur ayat

tertentu.

- Contoh : mahu ke mana?

( daripada: Anda mahu ke mana?)

Pengguguran frasa sebagai subjek(i) subjek ganti nama diri orang kedua dalamayat perintah:

Contoh: Engkau berhenti – Berhenti.

(ii) Kata nama sebagai inti frasa nama subjek :

Contoh :Amalan merokok membahayakan

kesihatan – Merokok membahayakan

kesihatan

(iii) Subjek yang serupa dalam ayat majmuk.

Contoh : Kakak demam tetapi kakak masih ke

sekolah.

Pengguguran frasa predikat

Terbahagi kepada tiga jenis:

(i) Pengguguran seluruh frasa predikat

Contoh : Hani pekerja kilang dan Kamariah pekerja

kilang. -

Hani dan Kamariah pekerja kilang.

(ii) Pengguguran bahagian tertentu frasa predikat.

- Bahagian yang boleh digugurkan:

(a) Oleh + frasa nama dalam ayat pasif.

Contoh : Ladang itu telah dibersihkan oleh pekerja

sambilan – Ladang itu telah dibersihkan.

(b) Kata bantu yang serupa.

Contoh : Adik akan mandi dan adik akan

bersiap - Adik akan mandi dan bersiap.

(c) Frasa nama sebagai objek yang serupa.

Contoh : Dia meriba anak kucing itu dan dia

mengusap-ngusap anak kucing itu.

– Dia meriba dan mengusap-ngusap anak

kucing itu.

(d) Frasa nama sebagai objek selepas kata kerjayang membawa makna adjektif.

Contoh: Kemalangan itu amat menggerunkan

kami.

- Kemalangan itu amat menggerunkan.

Pengguguran Frasa nama yang mendahului

klausa relatif.

Contoh : Mereka itu pelajar Universiti Malaya.

Mereka itu berdiri di situ – Mereka

yang berdiri di situ pelajar Universiti

Malaya.

– yang berdiri di situ pelajar Universiti

Malaya.

Proses Penyusunan Semula

perkataan dalam ayat asal diubah susunannya.

akan mengakibatkan berlakunya perubahan atau pengguguran kata-kata tertentu, penggantianatau penambahan kata-kata lain pada ayat yang diterbitkan itu.

Contoh : Budak-budak itu merayau-rayau di kawasan perumahan kami – merayau-rayaubudak-budak itu di kawasan perumahan kami –di kawasan perumahan kami budak-budak itumerayau-rayau.

Jenis Penyusunan Semula

(i) Penyusunan semula frasa nama sebagai subjek.

Contoh:

1. Tukang kebun membakar sampah –

Sampah dibakar oleh tukang kebun.

2. Saya membeli rumah itu –

Rumah itu saya beli.

(ii) Penyusunan semula frasa nama sebagai objek.

Contoh : Abang membelikan adik baju.

– Abang membelikan baju untuk adik.

(iii) Penyusunan semula melalui ayat songsang:

- semua jenis keterangan dalam ayat bolehdikehadapankan apabila keterangan itu hendakdiberikan tekanan.

Contoh : Dia akan menduduki peperiksaan SPM

tahun depan

- Tahun depan dia akan menduduki

peperiksaan SPM.

Frasa kerja, frasa adjektif dan frasa sendi namadalam predikat ayat tunggal boleh juga dibawa kedepan.

Contoh : 1. Bayi itu belum menyusu lagi.

- Belum menyusu bayi itu.

2. Datuk saya agak alim.

- Agak alim datuk saya.

3. Ahmad ke Melaka petang semalam.

- Ke Melaka petang semalam Ahmad.

Klausa keterangan dalam ayat majmuk keterangan

boleh juga dipindahkan ke awal ayat.

Contoh : Dia sudah pergi ke kedai ketika anaknya

sampai – Ketika anaknya sampai,dia

sudah pergi ke kedai.

Analisis Rajah Pohon

Ayat dilihat sebagai sebatang pohon yangmengandungi dahan, ranting dan cabangyang lebih kecil.

Umumnya ayat dibahagikan kepada duacabang utama iaitu subjek dan predikat.

Subjek terdiri daripada frasa nama.

Predikat boleh terdiri daripada frasa nama,frasa kerja, frasa adjektif atau frasa sendinama.

AYAT

SUBJEK PREDIKAT

Daripada rajah pohon asas itu, boleh dimasukkanfrasa yang mengisi konstituen subjek dan predikatayat :

AYAT

SUBJEK

FRASA NAMA

KATA NAMA

KUCING

KATA GANTI NAMA

ITU

PREDIKAT

FRASA KERJA

KATA BANTU

SEDANG

KATA KERJA

TRANSITIF

MENGEJAR

KATA NAMA

TIKUS

Kesalahan bahasa merujuk kepada bentuk

bahasa yang binaannya menyalahi

peraturan yang ditetapkan.

Bab 24

Kesalahan Pembetulan

memasukki memasuki

galakan galakkan

pra kata prakata

kau berikan kauberikan

Jenis Kesalahan: 1. Kesalahan Ejaan

Jenis Kesalahan: 2. Kesalahan Imbuhan


mengunting menggunting

mengambil mengambilkan

memperlebarkan memperlebar

Jenis Kesalahan: 3. Kesalahan Penggandaan


pepohon-pepohon pepohon

amat kusut-masai kusut-masai

saling potong-memotong saling memotong

saudara mara saudara-mara

Jenis Kesalahan: 4. Kesalahan Kata Kerja


senyum tersenyum ( ayat tak transitif)

sedang baca sedang membaca

Jenis Kesalahan: 5. Kesalahan Penggunaan

Kata Tugas -kata hubung


yang mana yang

seperti mana seperti

bila apabila

jika sekiranya Jika/sekiranya

Jenis Kesalahan: 6. Kesalahan Penggunaan

Kata Tugas -kata sendi


kepada tanah ke tanah

ke pustakawan kepada pustakawan

daripada Johor dari Johor

dari abang daripada abang

ada dengan Pada

di kalangan dalam kalangan

demi untuk demi/untuk

Jenis Kesalahan: 7. Kata pemeri


Arahan itu adalah bukan untukpelajar

Arahan itu bukan untuk pelajar

Adalah dimaklumkan Dengan ini dimaklumkan

Jenis Kesalahan: 8. Penggunaan Kata Bilangan


dua suku jam dua jam suku

satu setengah tahun suku tahun setengah

para-para pelajar para pelajar

setengah sesetengah

dua orang pelajar-pelajar dua orang pelajar

Jenis Kesalahan: 9. Pejodoh Bilangan


Sebuah kehidupan satu kehidupan

Setiap orang pelajar setiap pelajar

Jenis Kesalahan: 10. Frasa


paling tinggi sekali paling tinggi

adalah merupakan adalah/merupakan

adalah disebabkan disebabkan

selain itu selain itu

Jenis Kesalahan: 10. Frasa


goreng keledek keledek goreng

teringat ibu teringatkan ibu

membina lebih banyak rumah membina rumah dengan lebih

banyak

dengan lain-lain perkataan dengan perkataan lain.

Jenis Kesalahan: 11. Sintaksis


Baik abang baik kakak. Baik abang mahupun kakak.

Pengetua yang merasmikanmajlis itu.

Pengetualah yang merasmikanmajlis itu.

Bola itu ditendang oleh saya. Bola itu saya tendang

Pesawat yang mereka naiki. Pesawat yang dinaiki olehmereka.

Sehubungan itu Sehubungan dengan itu

Jenis Kesalahan: 12. Ayat tergantung


Daripada aktiviti pembalakanterbuka ini mengakibatkanpencemaran udara.

Aktiviti pembakaran terbuka inimengakibatkan pencemaranudara.

Pengaruh media massa sepertirancangan televisyen danhiburan.

Pengaruh media massa sepertirancangan televisyen danhiburan menjadi punca masalahtersebut.

Jenis Kesalahan: 13. Unsur lewah


antara faktor-faktor antara faktor

himpunan kertas-kertas

kerja

himpunan kertas kerja

Dr ton sintaksis

Documents

Transcript of Dr ton sintaksis