DEV'ERSTAN DIGE KOK,.,

Sorghvuldige HuyshOudfter:BESC.RRYVENDE

.mmop~_m~1lW1iet~~f6i.-I •••.fQIIImI fNIIdiriIl al bmIbm: mtt br fGIiftén* toe ~

De:JI* '*'_bl CJl wafijtdgflUI. 11I-'."'n.Ookent Teeldcky Aap van T A E R TEN l=ft PAS TE; TEN toe te tlel1en.

Ymwmûrt fWt til .

HO LL A N D S E SLA C H T·T Y T,.... •• ••••••••• ' .,beVE1STANDIGE tONFITUURMAKER,

••••••PánHU·fa*.boe mm b.1I1 ~ _JJtal / bJoJkimI Wormmm_-/ •• "*1 CR.-uCGnfit1aa fal ••••• tomWIml ft1 ~.

oor&. PriyjJqie, mee alle den aenkJcyen \'lUl W, hebbe-.ik ooderce(~.caCI!IEL de GROOT, Boekvcrkooper) prard'DOfteCrt en oversedr~ ••• ua Amtcrdaa dca JO. JWlJ 1677. .

NA.CVI DOOILNI~

&trMl- "I' ti,Pri'rJÎltlii-.y'=~q.~~l:r.:'V:iïtb:~ö~~lvK?t:t=koopertot A~~. om~tc~ doQPa:u\kD.en YCl'Jcoopen'r cfCn.tijt van l~ ~tcJ,~ yol~ larea, eenlJoek) letlaer&, lUI v~lil,t/-kw;" hJlMtlM ,. tlri, Dttw: eeiIl) D", NtJwlMnf", H.wátr, ",tI tlW'ft.{I'"" fltrjim t teil twecdea, [)", Vtrfl-Jild a.w.itr; en teil deden, DdbVJlI1".I'~;mttfgaders· D,P~1{.,l, &/t, met ver~vaoletfe1\'eby.yemantees 10 gecildcrliandc talen re mo.aeo oacbiik'bn. of 'f.~rkoopea)m tt gebéel of te\\le, i~groot Qfkh:yAF~,· op rulke~ enAIl'IIeDdcIi.,~.in',(elYeO&roy~dcrISbatepea. .. .

.W", 0"*"".,,,.J OBA. N de W .1~"..rtr Or.....,i, •• '"$"",. t

.H • R.• E •• T van B&À V M 0 N T.

Mani" om een /;tqlliltm ForntfJste malcm.

Er men begint om de Kokeryen te vertoonen t dunkt hetde 17trJla1ldj~Kol goet , aen den Lefer, de ~daente vaneen bequaemr'orneys te befchrijven; .eendingh niet alleennoodigh , maer ook feer profijtelijk in de huyshoudinge

voor de gene die gelegenthey! of plaets entrent het vuur, of in deeene of andere hoek van de Haerrfleed hebben t daer op men metweynigh vuur, haeffi~ en bequaem kan koken en Hoven.De gedaente van dit Forneys is aldus t en wort den Lefer op de

Tytel-plaet vertoont: Men metfelt een vierkant t of ronde forme ,hoogh 3 of ••., en breet 2. voeten, daer boven in een ronr gat,wijdt 8of 10 t diep 6ofS duymen , onder wat nauwer alsboven, ommeerder hitte te geven, daer men een yferen roofler leyt om betvuur op te leggen, boven aen 't ronde gat komen 3yfere knoppen,ontrent anderhalve duym hoogh uytfieken, daer de potten opruften, om het vuur niet uyt te dooven, fommige makenderwel eengeheele yfere huyt in t van 6ofS duymen diep, onder wat nauwerals boven, daer de roofter onder geleyt wort, daer de yfere knop-pen boven aen van 'Lijn, om dat het metfel ..werk door de grooteflitte haefi uytbrant. Voorts wort het rontorn toegemetfeIt ) u~t-genomen na de 'Ly van den Haerr , daer moet een yfere deur gefetworden, daer men de nedergevalle alTche kan uytfcheppen , ookmaekt men in de yfere deur een kleyn luchtdeurtje , om, als'eryetop gekookt wort, open te fetten t daer door het vuur komt teglimmen, en op" en aen-geblafen te worden,Sommige die groote huyshoudingh hebben, maken de forme van

bet Forneys foo groot, datter ••of meer potten of fchotelen te ge-lijk op kennen koken of ftoven, cn wort gemaekt, gelijk bovengefeyt is, yeder ront gat met een roofter byfonder, maer daer be-beeft maer een deur aen, om de nedervallende alTcheuyttcfchep-pen: men kan wel een los rooûerrje daer in leggen , datmaer 3 of. •.Guymdiepdaer inkan fakken , om, als men yet wil verwarmen offloven, 't felve met weynigh vuur gefchieden kan.

KOOK-

Pag. 61K 0 0 K~B0 E K.

AtN 4tk Kds, til KoUi".t:

DE1'".11-;1' KIJj, waerf'chouwc aHe !,dJ .t.KoHitllltN , dat f)C haer wacbteR t-

van aIder1eY fterke eG 'loere Fi'an~ Wi~ In de fautren ee dOO\, want de fooda.nige , als Lagonfe, HoogbbDtf'e, etdli.CD~ Wijnen VCfanckren ftrab «(00 haen alsfy op bet 'wur warm· worden) alle 'bier foictigheyt in bitrerheyt, en bedermt al{ooctsfauffen• .daerr~bv·k~ .z...doch bylaldiea men enkeljj~. Wijl! ~!l gebruykÇD., ~men nemen Rink W.,. J of anders by.~rek Françe- WJ}n-, dl~i11f~ J dat IS, fuur-ac~tigh zijft J als Toffaet;treJ Conjacque ofCqetou~e WiJDJ en ook Roodt Wijn Fna-Ç'OIS; Macr de f/"'JlaJig,. KoJ verwerpt. alle WiJDen uyt de fautren., en feyt dat diegeelliger Jamperdor J geuriger en fmakeHjker te mabn zijn.. met water J azijn, Li-moen.fap eQ Verjuys J yeder na haren. eyfcb. .

Om Bloem- en Savov- kool te Iloven.Om Warmoes te koken. fl!)nl nrrl11t ~rcml~ of ~Q\1op-tiooII

.Ilttnlt fcuo- pttt-tD•.,ttt I bort mt IliU tJet ocflqtlntt ril tullttu\u gtltlOftcof mee ouUJb.lftJW ranClc· wittr:-bfoobnl i\i I m (iooftft mrt l?ólITttk-~l\J I ljtTt ~~bat.: in / nart IW ia:d «Gcft re rlO, p:.r I uotmntfcact I fout / fGt*t ft' 11~~fttn I ltanOfjt'ct oWt ft lntUt I tu ~fl a«m bt ttcrilnttc botrr .••• f1oII4lMt.[«\Dijl ~t mot~ ban (tbcI,. ~ict I tWt Jllrn lIott ooft meI mI bD1XtlmtI M'I ttI

(Jart

Van alderley VleefCh.

of forghvuldige Huyshoudfler. 65'ten botm ban MI lP I ent gtflooten bt••I Om jon~e levendige Duyven in een UQt'feDuptl en mmobt b'rtaUtfammanbtt of anderhaltte preparecren.tml maelU bet Dan op ,Dtfaamrbau tm .mnt Gupbm I bit bm bal' afte ••s~oott f~lhltrDn I of op befo)mr ban UIl Ifneom 3Öl1 I _ij, In ren emmee floiltJrarr I fet'tr,.te floben mr~turpnfob tua$!ttattl-tuam I nart ten g~ balf une intee ~ gatt 3!JnbeI nermt ee brt brt af I ee"gim tt bfbbtn I b~o"'t bt benm metbort ee IJl' »aiup' I botn / en (ebinm tuatn af I f'boOn gtmatflt3önbtlban een foutt Umom I bit cnflln tuam btfe in fhihllm I m oan m een Ditpeupgdtooltt 1'1 latt btt famen noeb tml pan mer \Data anb~aIf uur gdtoofttlopflobm / ban opgeDlfcbt; men bott'« Dfttuat«afgtgotm3' nki f~uptftlnbo!:tm fau, obn ban Dajup' met neem ban tn I Don'tr ftn fau op nan botn / gt~tpntn onbn ten geklopt. Itnfbt plttnctllt I borm ban tpmn mttOm Hoenderen en Duyfkens met Spek »njup' I foelie/ m notrmuleatm / Pro.

, n. batum eft., te neven, Gtfgd!jk' fum mm ,bom mtt 'om ••

'-temt glom' fbeI .'eefeJ)-k,upt met betml C4pownl l\aIflotnml IlonjjnmJlptk I ftltpn gtbaltt I !tpn I otmbtt m"fait. / ~1,anbRt / batalttfammen naad-poeJjn bart bp / flttltt bat Inbm jonll,. ,fJUPftl IAtDttttft ooft met ~pekl m frt. .fe mrt tuatrt en bOUt te flobnl I boet'n Om een Dy.harft te ftoven.~ettpe til I lart'rt affoo flobm tot bet "mut tr11 gan gdtoohtt .p-barlltgenoc:gbil; en uP bl~opDtfcbtI boe(rt bortfe in cm floof-pan I boet'" gtfouun,\uat fifilft-\uün OfQ3Dnbp / m hut'et Itmonl (In febUbm gtfntben) bp / tDatenl' OpbJdlm. todfe I botn I notemuleatt / m gttafpt

tufttt-bJQOtl en botmban 'Prtm. ~ ••Om Duyven te vullen. mil' nemm ook gtbett ptttttcriitDan

.temt pictntrlfe m ltaptfe {depn/ m fJp.roert'~ cm lP in / m bota I gembn / Om een gefp~ghde Dy-harft op de Engel.fUJ.1I'rtm komttm/ boetb'tm beUupf. {che mamer met een raus te maken.

Om jonge Hoenderen, Kalkoenen, of "mnt pfetmtiie I fq,ttftfe rtTepn1mEnd-vegels aerdigh te koken. boft bttinmat botn / Jartf' maer tmlop

manl1~ttft ban ban in;ttDant \ud liottml m numt batl cm balfbitrmb~nefupbttt en getuafftl1 3ün I buft(t m ~ilmft k~pPtr_ m tuat pcprt / bott ftp~tfe op mrt plttrtcrile / Jtooltrfebanonbft tm / 't 11cm goeDe(aulom blttfcf)fJtt!Jt' met fout en tuatrt toffe gaR in te boopm.3!J1l· J!)eemt een ReC1lmpan I b1:IttDllet . h D' 'h ft flUat Drtjupl en fout In I mal' k bo= Om een s~a~ r- ar ,0 Halrpot.Ut gtfmoltm i' / neemt ban be pi_~ met Aru(okken te Roven.criieapt bft~oen/ Jsnftfe kltpn/ boetfe 1I1,;tbltefcJJlanf,/ (00 Ilftt embtdin betDttjup m botn I m tont bet tutl f6parttWtbet bet 't en ,bort ban bm boott1onDn een / tgbt brt ban famm in tm banbt,.ttifohli~(bttcnfltntuatnlt1ut ••fcbottl / m bettlom I of 4!nb-bogrimat rU\D Jf301)m ~n) Dart lJpI mrt cm lJ9.ftJJrtfoubentoget13!jn/ ban op/ IIglU1tfcbl'fhdtbom I m tuat bede peper en faait/Delkatt. ' miart'ctfoo famm optfoum.

~ Om

66 De Verftandige Kok J

Om een Schapen Dy-harû , of hufpot ft In btt wltbanbteptrtn/ en af"tw"met Spergies te {loven. tn 3ltbt/ Dottft ban In ben potg=Ito.

111; btt blttfcb Ciltr 1_ / boet'et bet ken I en ban In be boter gtfzupt I 31j1lfcboon af I foo neemt tloof.-fpngi~ I btd oott.lJ~tektbluffoo bed biemal; 3ön I Inhlep~ ...Deflukj" I en fcboon cewatfcJ)m bp bet Om Frikkedillen In Krop-Ialaet te maken.bJttfcb gebaen I m fao In 't fap gehooktl .aettnt oebnkt kaJf;-bJetfcb / metaJ" 't can II I boet'n ban boter met ttW: &alfI-bet wat btUn al; oZbtnarf, I enbatge t1tmj~ nottmu'catt Inl m lart'tt f~ \lJtI geft~upt met notm en een bJepnlcfJfloben / m ban met lepr~m crcetm; fom~fotltr I peper· m fout na btboOtmlmlgt been bae!: wat limom In I of en) knetbt mel onbn eenI neemt ban footmf(Jant bol of tbltt f'utfn~b; foo men blt ban be malfle h~opptn falaet al' 'tub;'mrt bedt fpttcfe, wil flobnt I bit mm Iltftl m fupbert blebanbebuptmtld,Ja,om tie fcbotd wil leggml fao meeren tie bnml enbanfcboonuptge\DatT'enl mbe(pergle' eerll In water opgr3obm 31bl1 Yt~opban binnen be blabn5fwatopmgf#ten natflm bp gatt I mbt ban IJp bet bam,. neemt ban foo bed tiJnen al' Dl'bleefch gebatn al; bet weI ban bet fop k~ppen bebt I madlt Ooft foo bee( f~trt:'genomen 11. rttbU!en' I en boet In bet mlbbm· tJan

pebet ben booJn nan ten epi le~U.anlnSaus tOt eengezoden Dy-harû te maken. be ftzopI en blnbt hem met eenb3aet tot!Em fcbaptn Op-bartl wel cekooTltl en al"twatn kooTttl bott'et In be potl

nttmt ban een \utpnfgb plttnceUt klepn al' bet JJatl: t; I hOllbt ban In 't fop eengef\1tbm / een gtfloottlt be(cbupt / wat tuepnlg!) fijn aeflooten bercJlttptbami rnflipktt en a3tin onbe.: een veroert I fet wat botn I \Dat k~up,-btfprn of ontöpe.nat In cm fau(ttttjt battbpl Ilfttraott b,upbm I bnjup, I uaee dlt fljn bi{le~m amgmaem ban totcrgttel1. uen.

Om Frikkedillen te maken. Om Frikkedillen noch anders te mákeq.,Getmt Ttaff~-bltefcb / mrt Italf~-bet .0temt al; botJen btrbadt I boc6bt I~

cebaTttI bott barr bp fodft I neten I foutl meenen of orangie-fcbllltil naee upt la~peper I knebet wel onbn eenI ban ftonbt tenbt I neemt men een fluhllltn fprklIP bart ban maften (00 O~ootenftlepn all fanobwnpfgb aeflltbml met ongtfttr(btbet u beIftfr look bed In.bepanne blabm; pfcttrcdft beltlctCI mateIijlt bilt I batbelt nemen een wepnfgb ban Deuptttfle Cnbet mfbbnl balt. be f~ihftebfUe~gt::fcblUet;e, bun afgrfcJjUt / ban otancfe- lrpt I wo,t ban geftooltt m lJtp,epartntappdrn of limoenen I en batr bttlkltpn al' 't btlJoo,tl jJuft gotbe fmatTi JooltONbngtkerft / Jeeft een bed gotbe geurl kan men wel ltalfl-btt I bOOlbrt fJJdten fmaIldgk. nenen,

Om Frikkedillen te maken fonder vet. Om een Achter-bout met Sau/ijfen.• temt geftnptJiaff$f-blee(cbI Betlootnt te prepareeren.

peper I foellt / Ilotemulcatt / \Dat gt# ,-mut ten bout I far.beert bfe btcbt/ffootm befcbupt / epnm I maee laet be met faufljfen geblaben ·JÜnbe/ boet mrn"dft uan 't wit ban ee ttttrtn ban upt fn be floter fcbijbtn btln bttfcbt IImorntblDben I knubt bit onber etll I enmatl'tt'n ooftwat Püp-fianetl en nactlm ntllootmf

Gebra-

of forghvuldige Huyshoudfler. 67Gebrade Hoenderen met een faulfe op getJm/ of mm floltUtt tut! met fen flufl

de Franfche manier. han een4tatootoftd:elet-moltel / ban bllre "oken 1I goebe fau, •• eemtbed fonat ajupn / ban beItltpn.

fie boUeftm~grfcJ)llt/ In mattt tmmal. Om een Hafe-faus te maken,Irtfe opge3~brn/ en 't matn: ban fcboon .flfftllt eenbalf pint l&etjup_ / fenbalfafgegoten / en botn: npt be b~aft-,an boftpnfUpltft-Jsodllftml/lattfet'fammbatt In gebam met mat .nfupl ° If. MlJ)alf UUl:\DUlten/ Dott'n: ban in\Datmotn-fap m ptpn: / met een mtpnfDb betlt nagtIen / fhlhlftml canee( / en et-l1ottmn~caet / onbtt een gttOftt tot tift nlgeblattft' foeUt/ tm balf loot getfootmRmbt30behomtl mbonobnbeltoenbe:: contd/ etn bant bol f\tpfttt / of (ODnn gtDam. . foet nan riltl btUttJm / een galt fluh

botet of b~att·tJft / t'famm gnoettOm een Capoen of Hoen met Oeûers tot btt bfk b:Io~. Utre (au; " ooi

te vuHen en braden. fm lIJ'OetWet een gd'38bm '!lcbttt-bout.eMllt ten goebeCapotll tJa bennen met fauftjfrn ~atbtn:t I ooit \Del onS'

CçfuptJtrt 3!)nbe/ ban Otfln_ en mat gdarOtnt / alJ mtOe otJtt gd);abe Ilo••ftfn geflootm befcJ)upt/ pepn / foelie I nUnen.notm-pot!jn / en een bun fcbüfhm ofbpe bnfcbe limoenm I bat t'ramm ue- Om Saus te m~~en op gebradenmengDt I ban meDegetJult / gebJabm Koniinen,3Dnbe/ geb,upht men tot bt fau; nfftal_ "temt toot. g4J4tfl tuittt-bJOOt/Detb,aet-tJtt upr be pan I en mo,t gort medlt In to. wöU metmatl13Dn/ boetgeuonDm. bOot een tttntli en bOft'n r~1tn:bp I

ban bottt uptbtpan/ laetfamm3leOm/Om een Endvogel te lloven. t, gort.

"remt een EnbtJogel / hut mtt fout Om eenSaus over eengebraden Haes , Ko-gatt ftoltm I netmt ban ban't ftlue (~/ nijn, of Kalfs-rib , Harte of Olfen-I)ott'nfnbotn/peper/enajupn/ tnfcbö= vleefch te maken.ben gefntbm / rn mat geltoJtJm tJletftb- .8mttt ten tblft boen / ten baDJerot""lupt / laet (amtn 3tdJtn tot bet h,upt m Imet a3iJn / tal roemer tlnfe-bJ!jn / pe"atupn gel1orgb,tIl ban bm Bog~1 ban In IPtt I nagtl-poebn en fupltn / laet bitgebanl met a3Dnen (upftn: / lnee rt flobm ;t'(amen ;ftbm tot btt binDt/ ban obn bEttot gatt en bequnem t,. geb,aec gebatn.

Om Saus te maken tot een gebraden Om eenSaas te maken lot een Haes.Endvogel. .8fft1lt fup&tt of canrd-Itotllrn met

Jnttlnt,amtlt-fopmttajupn/ fammdnfe-mjjn m 6l3Ön / bott'n lip nagd-llehooltt tot ben ajupn be It,acbt gujjt padlet / fupJut ·tn tm \1lrpntgb forile /i,1 een ajllpn 1I11tgenomm/ bangeJjat!f lart te famen bJtI op ;febrn / ban baermltte-b3Qot In wijn te \ueelt gelegenI obtt itb~m I t, gort 1 anDer' ntltmt mmpill:treUoo.~eentttll1' / tt mrttn I bçtfop mtl »tt:Jup,.en brn \Uiln met lOat a;ijnl I botl'tt .Dan \leper en tu\1ltltn bp / latt ramm Om Saus op een Haes J op een ander3ttbnt / boet'tt ~l!!ttttot brlfebtn IIp/ manieren Ir" mtplliUIJ fafferam em kolM te .aetmt cm ,aell b)aet bnn bplt~

~ ~ Gattl

68 De Verflandige Kok,aan I fct ban '11 bltefcfJ-uatte flobtn tot al' bet amorab gact ti / eennnbtt potjemumlW ti I nttmt banlebarfl m'Ut- genomm I en fi,upm ban ren \Ulttefj~ocblOOten lDttltt'ttinllmnde-fopl bott'tt Diltt in gnafptl mem gort fluit ~Iban boOl ren turn, met fitufe-wUn m ~ of 3boren ban tpftel1/ \Uarban 't fd-a3!.Jn / ban gembn / cGmd / foeUem be fop I ·lImotn-fOPof »ttjup'l m batnagd-poebct I lart'tt fatUm Itohm mtt OPIJtt buut gefer/ fItdj' aerottt tot bICbJAtt-btt/ bnn bmlli1tlmttbttfopbatt hooftt/ til ban in bet fop ban De.Upa.·tn geflooft/ ij gett, blino QttOttt I en Dan bOGltupt Dm pot

OPltfcbaft,Om een Peper-raus te maken op een&ebra-den Haes , Konijn of O{fe-vlee{Ch. Om een koGelijkeOlipodrigo te maken,"ecmt bier of böf (ntOm~att gtbatfl ~mnt tm fcboont Capotn I Ltml-.

roggmb~tl mtdtbttlnbaflnt/ mJifft blttfcb I "alti-bleef'" I fiunt-bleefcb/bit ftltpn / bott btt ban boe, een J)olIin ~aufóftll / JDnftml-bottm / a.cbatPl-boeItI til tltopt'tt \Dd ~ m gtfioote bottm I m een ft,ap ban tm .ttkm /uBgtlm op / (art bit t'famen 3ifbm tot ttuet mttgb-PU~ / \Dat banttjtl b.JJet DiltgmotgJ) t'l m ban op'tgdJlad "alfl-blttfcfi al&leen fltftftibU/ bat fasItOam. men bp tm gdtóoltt tot'et bpftanf..Jare

II / eriCribienu\Ualopadtooftt I tn •• :1Om S~ op Vleerch te maken. ftttltftm bv.t bpmtttra~·balltn/ Iatt

"umt tamdt-fap I faffttaml grm~ famm mrt De ce~bit In u pot flobmJI1ftI 'bottt m klup, I fart bet fmnm batt bpbtde ptpCt m fotUt / m flUIt,.op;rDm I boft hJUpmmban \lJftubJOOtltmI _caet / Itgbt ban bt a.Cff!·m bortlt biln tpttm \Dd onbtt tm os mbt khtn$l-bottm onbtr / en 00klopt bon bp / tot famtn \DtI gemtt~1 anbct 1&leefcl)nan aObrnantl fan ban a-mgart i_I bOtt'ttDano\Jtt. mm tm bnlf of b"t bttttnbttl UUtI flos:

. btn / bat•.lJtt fap afgegotnJ I in 't ftlbcOm Saus op VJeefch t~ maken, op +of f I)otmban tptttn gcbam I hlepnIt-

een ander manter. Itlopt meC\Uat »njup; I meI batn I mSttmt .gebatfl \lJft~t I »ltt(cfJ- fan famm oPItoItm·; gfrt bet ban0.

fop en a3iJnI bOft'tt boa) tm tteml I antI Uite bat lP btt in bt (cbotelgebaenneemr klmn orfhtbm "peltl met a3öOI btbt. ""mt 00& 4tatflanftll I ~ptt.gort aefcbttft g:om kl'lPt I ftooftt fJtt lftI I of llrtf(oltltnl / nart. betDrban fJttt'famtll / 't i' tm g. (au'. jatt I boft bit ooft (nart 5!JttOt) batt bp!

. fkopt opOe,,,tnt ofteobtt u (cbord I t\UftOm Olipodrigo te maken die goet JS. batt gmooJttebotm ban tpftml gtfloo-"temt een .om I een fluft ~bapm- ttn bcfeJ)uptI en plttttetlte onbctbenau-

blttftIJl eenfMt iktlitnl-bftt(cf)/llalf'- Ilttm oebaftt; il OOtt.blnfcb I Inten aftOt pormet \Uatft opbetbuur gt(ttl m\Uat~oftt3Unöt/ lof'J. Om een O/ren-hufpot te .!loven op8upfjt,rntmCfIIUnofJ!t1l6anttjtll1an de. Brabantfe manter.umapdtalfl-\)letfebtn~aumfm/ ~\Dt.. .eumc Oft'tn-blttfdJ / Itooftt fJtt totfrdflftm I illnltm / Cnblbit / enfl opgts ""kanl gatt i' / ban ge(cbnDeJtDllJtt / In-Itooftt/ bit aUebp brt »fttfcb m tom gt~ ftfJijbm gtfntbtn / mrt fotUr Dart inUt-bami m lu,"gb larm flobtlt I dOlt bJtJ bam/boo,ttlaangtffooft/urnnUanbBIIbloemftooll eenmepnlgb fodie mptptt/ btt fapi Itooltt'a atrcbttfbtpfttttctltdnfltlm ban 1Ictffoltftm/ tont-llammm! mttlJOtn/mgfetDetbanbattobet.

Om

of forghvuldige Huyshoudfler. 69Om eengerecht te maken van Kalfs-vleerch. in Ufop/ met tmbtd efnft-\Dijill m\lJat.etemt hlepn geballt llalf,-blufcb 7 fuphn / lact bet ban een balf UUt re fil::

CI16 tpttm / mei onbtt een lJetottt I Ultt men flobtn.een fiuh botn I m gtllolbm pittendfe en Om een jonge Henne te vullen.lJttlootel1agtlm; latt'tt ban 3iebmI bOft:'e:biln fap ban etangit-appdm obn. "ttmt gerafpt tukttbJoot / en 3 bat::• bt botm ban e",erftl"Iepn 1Je\J)ltbmI met

Om een Speen-varken te vullen. \Dat uttookt ~pdll m IJnookt ~Irereb:a!Ilmntbt Inn m 't m(bbd-t1"t I ~ meI hlepn gefneOtll/ ban lJeflootm forliel~ I' ptptt I gember I m een \lJtpnigb faffe.

gebahtmctplttmdft/mft~pmban t" tam; en alle; \DeI onbn MI getont/ttbJoot hltpn gt\u,eum / ban p~upmm/ be'm baR meOegnult I ban IltfloofthotenUn / n~rlm I mulcatelt / canml met bout / \Djjn/ \DaUt; gan 3Önbe /boet btt met ~bapt-fop en botet in tm mat bnjttp' m faffnam in bet foP ge-pot / en latt'tt b~oogb optlobftl / bUIt bl1fll/ ban oPD""bt .!Jet .nItm ban mt / m latt'tt "Ja:: •bm I (111ft hJuprnagcJtn bcflohtn) tot btt Om een Asjee te maken.gan il· .etemt fuJut gtbJatt I 't 3P J,ebapm-

.. ofllalfl-blttfd.) I Ilombttm/4:apoelttn/Om eenCapoen op de Spaenrche wIJCe llalJtornm I (fe. fntibt btt na u btlleben!

te bereyden. boft batt bn berjup' I Umoen-fap I of"eentt btCapoml tooIttfemd3 oh 83Ül1/ banftgtfn gpf)tbt/ mttbJatbJa::

flulllUtm_tlunt-blufeb / neemt ~~J\rt~ Ut / boo}t, ~ / fodfe m 'barnI enIc foelit I gtfcbUbt gemba I pi it- fIooft bet fOO tuff'cbmt\Dtt febotel'.tDo:ttl, I toofmat!jn/ faffrtam I m tmfluIt boter / btde ptptt: I en em I~ Om een Rakree te maken.mom ItIepn I7tfbtbm / m in een bOeit "remt l\alfI· of ~bQpm-blttfcJ)1 ge::gcbonbm / en t'(omm in,'t fap griept I foo II00ht of gtb~obm I bllht bet hlcpn /t'famtn gilet gtllooft 3!Jnbt/ l1eemtban bott'n bp (cbUbtn linlOmm / ptptt enbtn bofh batt DI Un1Of1llnt, I IIptl m Îlottmulcaet I Ifamclt-fop I bttiup'lbffcbtfe op. m mat bottt / en Illet bet Illfoo t'famen

. flotJmOm een hutfpot van eenCapoen te maken. •.etemttmCapotn/bahtbtmamflufl~ Om Konijnen te floven.

Ittn / inmater mumJ\u geItooIttI nmnt mafcbt br IlonUntII ((boon / IJfnbtrtban h;upm ban \lJitttb;oot I tanrd / gem. tntt bet ~ooft tuffebm bt btmeu I nttltltbn / fllffnam / fupIttt m mngb upt ban nDreIlommctj~ matrt I en eeltItom::mergb-PDptll/ mrt \Dat balm bit De ffu. metfe aJUn / cm UJtpnfgb gt1loottn pe::ntn uptgebatl1 3UnI en febÖ"ftl ban een pn / nllgtlm en ngttmU,cRtt / en fareIhnom / laet fJtm ban eenbalf lUlt fbtom batr mtl:lttt tlo'OtnI mm bott'rt ooh \Delin tilt platte pot / tI gort. upm bp / tUemt ban een gtf}oottn bt::

(,(Jupt / of g«afpt mlttcbJoot / om httOm een Hoen te {loven. fap \Datbih tt mllflm / op Dtt lell boetem

lltt111t tm "om / latt bet btd mar~ gort tfuh botet CWt bp.nnu kohm / ban gebuIl 6100t in u fO.P •. ' .ttmnllgtlrgbt/.mhfepnlJcmJtbm/1*t KODIJnenop een ander manter.balt notemulwt / nllgtlm / gemM I tloollt 'De Ilontinm grlJfd In feboon

~ 3 bJattti

70 De Verflandige Kok,lOotte mtt mat fout} fcbupmtft fdlooul een gott fluk botR / Iart'et foo t'famaaoutlttbtfe ban t m fJUpt(t met \Dilt bortel flo\Jm.in be pan barft toot wo~nt / bort'et Dan· .tnt fBUlje o\Jet \Jan botte I m mat a3Ön/ 1 Om een SWs tot Patrij(en of Velt-en fuphft I rOtet Dit t'(àmm lIJ be pan . hoenders uf' Durven te maken.~acbit foo ttn bilt (a~'je \IoJtl m giet, .emntb4tOtbotm\Jatu"etm/lU~bet·OM o\JtC br "ounnen I bet f\IuUflt, ban lDlttt-bJOOt / \DJUfcbtt beellt!rpn I~ ban fUpltn I (.am m tDkte upm/Om acn OJTe.toogb gereee te maken Ian'tt te (ammm ~eba.Pt·{opbJdoP3k-. • benl g(rtbetbaaopultIJJ8tt.•• tetnt emConge I tnfi Datfl mban

in 3 0(", 1hiftltm OOOJgtfOebtn I flooftft Derelye op een ander maniermrt tDat fop / toobt \Dgn / bokt I na" .uc{tn I PtPtt I gtmbti I cannll fOp" ""mt tt1I (11ft cattum~!OOt / ,-.fttt en \Dat a3Dnl tot bet tDd gmorgb tIl I~ ,. :Wtu~=t:: ~~: :~~ gOtt. foiIte I boet'tt bén tt11 Of t\Det tepe~

Om een Schapen Dy·haril te ftoven ~~att-bet(nl Dan gerDttt tot brt gtllOfmet Mirik-wortel. I Gitt'tt Daar op brt grbJatt:· U t

"mut t\Dtt banbmUolgttafptt at. :i:t' ti ooftgod o~ lJt30bm lIrtlfo •eihl-bJoJtd I + of f fepdm gttaf})t bUt- •tt:-bJOOtl.mmàtJrbftt'rammmetbr"fcfJ- Om een bequame Saus te makenfop en a3ijn /-(00 bik 6111gefloofbt sp:; . •pdml bott'n botet en fUpltn bp Ilaet "etmtltJUPm~antultte-bJOOtl enffln!Jtt bau t'famm flobm tot bet~Qnpa, Iltfiootruamanbtfm I »niup, / fbpfiicoiltti / maee latt bet ~Ittfcb 6pfonbtt fto" at mat QmllJtr I ~ t'famm tIJd owe-lten In een anbat pot / Dort ban befe.mf" ftoollt I fItt11god)e fau,.rUt-fa.., mfl tn Defcboul/ en Itgbt brtblnfeJ) ban bobm op. Om ccn Gans te benemen de geyle

. {m.ek.Om een Huïpot te /loven van alles. .emtt em ean" bie met fchoon g,:>.fleemt cm Capom I ~tbapm-~JttfcblmatTm tI I fltdtt Dan ttn greft mo~td

etTe-blttftb 1 en l)ttltm'·bfttfcb 1 een in I Iatt bit ttn of rtDtt umt holm 1eUb4JogC'l of ~mlmt I m ~aunwm Il)(t lnttmt ban DebJo~td batr apt 1 m bultfeaf l'(amm Inm1pot tr buur grbam / \Jan na ti bdfrbm I flttftt Ditban am ~ (Pk!pa, gtfoutm / en ftbOongtfcfJapmt I en en lartfe b~nbtn totft gan tI I gp(ult battmttml\D grltooftt I ban te fariten met arm grpnjtpt át11 PJOtbm.fonglJacbd1Jf) fCJPcr.flóbm~tfttI mttmat .:llt1lár m ·ptpttl m bOft ee lap ~bDP- Om een gebradco Gans of End-vogel~ooIl utflopgmookt I mban t'famm la- te wllen.tm ffotJm. .. Gon al IJet bet bat(o,t~bteanlbt/

Ul1t / num,t ten ~Qt~~ banOm Kal(s·.,oecen te fioven. ~ fftl.Pbetl~tbatrbtflo'fltn afI t~J

"temt a,c fopI m&tc I k. llepn/rm fpontflotmtm/anbit~ilIPIJ fatf"a~ttn"Jr&rtPn .lrtba&tl rJf foot / aDer boUt Iepelm l:i

of forghvuldige Huyshoudfier.7 rkeel M1 gott ffuft bottr I mrt een ~ Om K.lfs-ooren te bakken.nlgb Illnft-\Dfjn gtmmgfJt I boef) (00bJoogbm, 't mogelöft ltS1pat brt matr .ttmt.gaer grfJaht ltaIf~blttfcJ)1 tlotteuen boo~nat t, / bet fal goet bulfd 3Un. ~"p notm I foeUeI f\1pItrt m 2..of ~.tn bult tie cGan(m\ttl '4fnb-bGgtl'\C)lJtm.bantpttent'(Btttmgtrorttl numfooItmrt ilarflaniell/ batr tie (c:biUenm trdl1jltfilebm\D1ttt-&)oot/ mbottJ)rtbosblfe(m 3ün afgttJaaJ I mrt bom batr brilflambe op brt b1QotI (00 t'famm inbp. cm pan gebaltkeninbt botrt.

--------------------_.------- ~

Van alderlev Vifch.Om een llukSteur te braden. . I Om eenSnoek te ~~edcnop deSp aenfe

~

«!rntt'tr tiebin en (ebobbenaf I be~ W1J{e.llultt btt met ft~u t-na den I latt .,

ttb,abm: blt'et=mrt~trt/gart .eumt un ·lImom I fnütfe in (eIJij"3Dnbe/ neemt et tan 't (pltl boet'rt in benl boet Diein MI ~tmet\Datlllri(e!"een pot I m ooft bet ban tm; op nut \Djjn ( \Dattr I botn I gem~tr I fafftpfllnfe-\Dünl 8mnl cantel m noten I foo ram m nagden I laet bit tfamm Ilo••opgerecbt i' goet. . bm tot ()tt gmo~ .~ I bort bet ban in

ten fdtOtd I til Ie@t'et brn gt30bmOm·een-Br:mm.en 't {pit te braden, fnotft fn•.8mnt UlI ~,af'nn bie Ilupt btrftl

nmre fc:{Joongematllt" I fhÜbtbm lnlPft Om eetl Snoek ~f Karper blaeuwopml rnbtkuptanmtup~en/ bfe te zieden.gebaltt met borm bRil eprrrll J pltttr~ .erftt I neten / foelie/ PePCI: en bOtn I .ttUlt een ltatprt of ~l1oeft I ttlooftban t'famrn mebet 'ngtbarn / enben~~a~ bemboo~I giet03ün.banop I al~lbRnbtt(em \Debtt torgmaept / grb1aben 3iJn~\Dottt mrt fout kOokt / boet brn J!imoeflbel ntemtbanbtbotetuptbe pan/bOft barttnl mfloofl~llemberibarbt/ bp(a(baer2.of'111nfjotJtll·tnl m\Dat.trj~/ blaeu\U ~!jn / albU, bonbt OP ooTteenlatt,et op\UtlIm m hohm tot btn 11~ .arp" hOktn I enem ge~ed blamw tIf1obb9gefmoitm "I J)an in bet opl)i(s bIbben I h\m be fommtge~btm \JJtl lufm fitopt _tOrtlO op brn eant ban u Jjalf\Uattrl mbalffilnfe-mnn.(ebotd.

Om eenSnoek anders op de F ran(èhomanier ee: pr~pareeren-.Om een fiaert vaneen Snoek aen 't {pit

te braden •.0umt .nflob" I ofte ptltelbathtQb/ $erntt rm"nodl/ 'n\Uättr gdtooktl

larbent bm. flattt ban ~ebe I m foo metm4ta3öUI (t1,banpa,gr{outm/banamber fplt gan gtb:~bml be, fanll " fpdt am ta~lfngm lttfnttJtn I m totb~tetupt.b'tpènl :an(f~I~fföne1lull,= brt root "I m btfJot« iJd,upt / in.eenhen, ,arlngl),md~m\lP' ofte "'mom- pot llft)att! ~~nbe/ borrit bpw~Hop /fap.opgt\Ddt/atbli,:6~att. rum ook meI .nfe-\D' n / a nl (odlt / ~ m

__ -",tbert ban em ll~jau\D. ' . .• .Dm .

71. De Verflandige Kok,belt tI I IrBbt ban be Jsnoeh baer tn I en Ifout batt fn I 011 bm ~d b~fjft/ baH_foo opgcreebt. gttlarn op bt berglet-teff I en eenfau, tuUt. , ' bottt en B3UnI met een ep batt obtt ~Om S31m te.novèn, op een ander manier bom / t_ gOft. .Ooct Ot fcbubbelt ban ee ~alm / en .

bJafcfJtfe fcbool1I neemt ban teil tinne Om een Palingh te Iloven.bommetje matee I en een Itommetje mijn.. .o5!jn tot een fnre ~alml tafpt een fluit ,atemtttn'alfnaf)/feboongebJafrcbtnr'lrwen-b~oot / m Wilt btde peper / fen mln fluJtftmgefnti)tn I boet'n fJp\ijiuRl"albe notcmulcact I cm \Dtputab geffoQ$ botn I gem ee I ajupn I fuUd (out Irmfotlfe I gem foutl boetbltlneel1plat~ latt'tt famen flobm rot bet gmotgb IIIte pot I laet'tt t'famm flo'o,n I boet'n bangerebn(btpfetttcdfunlDltt(cf)-hJUPtUit mqmlgl) botnbpl bannaaI"t\Dot tn Depot gtDiltlt I lact'tt ban nocb ungtflooft bteft. . mtpnJilbholttn / en bifcbt brm op.Om eenKarper te flovenop de Hoogh- Om eer. H utfpot van Steur te maken;

duytfche manier, "teIJlt ~ttut / hooht(t I engiet(etml$ttmt eenIhupn\DtI (eboongtmarhtf af I ban '00011'1 gan geltooltt.ft! mei ge:J

ttfDat bloet mtl bemant'l gtfpoumm/ fouten: l1ttmt\uatban't(ap/metftin(t-en aen flukltrn gefiltntn I bort ba~'t blott \Dijn I gtmbtt en fuphet / ma t a.3ljn I no-m.een pot met teu'ptnt 6in(e-\v!jn / m ttmu'catt m fotlft I en ban t'famm at"bjqtnigfJ B3önen \Dattt I ronbt fc"g'om 30btnl fthengotbtfaUl.ban afupn / f:uptft ttnI op in Dt boter / . .botr ban bp ee llatper / md nagrim / Om eenSaus .te maken ov~gftCdeft Steur.fótIlt I norcltll1;ca~ I (affiraml m ten .8ttmt jongt afupnl fit&ote(Gesobm/gottflUltbota / taeut foofammtfo'oml htt'odl pfttncdltIpiptr/m~-a3Ün)Probaturn ca. (att bat t'famm oP3ftótn/ 'tf'ringod)e

Om KabbeJjauw te Roven. fau,.Jlttmt Dtmootnl I ItIlbt bit In ten tfnnt 0 S('bortl 1 niet md o'otrbdtt met mam / . m gefouee alm te prep~.

ff~pt batt ober m'lt gefiootm pepn / en .8tmtt mootm ban ten bfnga bilt!lJeelt (odie I ten \Dtl1nlgJ)foutl entvat ItgIJt(t18urmfnrtgmmatartbJtthl mgeffootm &tfcbllPt I m \Del bottt / Jan rnffcbm btpbm"", btt'oerfcbt/ bongfjtbit foo l'famm een uur of artOttbaIfflos ban (cboon regm\Uatn obtt I en fan lJttben I onDerntbObtnmttbl1l1t; al"tllts ltoltm; bm~alm Dart fn g$atn mmdtfooft flI Dott'tt ban nu bttfcbt Umotn gtfcJJupmt; al' De30b~batt obtt gtgamof limoen-fllt) obn I ~tt laet bem ban t, r t, Itno~ I mant Isnob Iltltoórtt/bJtf eren, Op bt(t manftt flooft men ooit· foo btt'ktlft ft bttdgbtpt ; .mm tttfefleplbotl J>telt en~ortn/ en een ffatrt ~t a3önl met boter m omn (00 gpban ~cbdb1;/ ooh 'af(ngb. wut. .

Om Bood-Ad te Iloven. Om Kreeften of Krabben te zieden.~pont bnt Weloptn I '''('boon ncwafs j)mnt tuatn / 613DnI fout en ptptt-

febtn I Mmt (urfngfJ I flttbrl en pftttt~ poIOttI laetft t'(amtn tvd floflm / bott'errdft / \Dat tU' I ten mepnfgbfoeUt / (00 ban bt lIl:etft of Il~ab In/ IJp fal fclJoonCOIgtbonOmin tvaur 1lt300tn / m tuae ban {tolmt 3Ün.

Om

---~ -~ -_..---- ---------~-----==~

of forghvuldige Huyshoudfier. '11Om een pet Kericht van Krabben of I(Rfe op eenconfoo); bocJ)(00 -btDofl'e"

Kreeften te maken. &ri mfl gdlookt JUnI (00 Oott'tt bJat.tnnt (nan bllttet mil gdtooftt lI). matn m a3DnI ofbRjupI bp I man an"

alle bt bupUgbept upt bi ",ab of "JUf# Ibltl Wtt1 ban tIJd botn I m foeUebanten / bott bon petttcdft njn-ytCbttft/1 bpgtbam/ m (00 lattn flobtn tot~ttg_'-'Pttl fotUtI notm/ mboln /tottt1t,/ ban mat Ifmom-fapmföngefloOttnt'famm tor'et gan ., / all ban mom- btfcbuPt ban bp gebaat.fap ofbnjupl Dattbpgtbom; al"tem ."JÓ fl/ toert of ttooft mm 't mttfl in Om ~o(J'elen tn de pan te b~en.fijn epgm (cbtlp. .eemu JIlOfl"tIm/ bott(t ltbtribtGblIPt -

- tie fcbulp I JrgDtft op tmbttgtet-ttfli tOm Oefters of Monèlen te ftoven. fJtt fap md- 81I00ptI ban in mtummttl.fUmtt OtIfn' of .mordm (man ,bt mtt tDát fout gt\Umtdr I -m in 01& ofte

Rolfilm motten 00& tt\Jmbtab apt bt 'bottr gtbafWtil m mtt _betjupl~fcJ)Ülpatbam 50n) .tfe in un ftbotd/ letm/ flgortbooJbftfcmágf).

Van allerlev Gebak, Gekook , &c.Om een lekker Kandeel te maken. I - Om een Appel-vlade te maken.

- - . j\mnt.ulbtIfngmgtfcbfftmfn~

~

Emtr t~ plnt mattt I m ~ pint,. aefbtOml bottf'tin MI potmtttIJa..- afRIt-mijn / m fIart cS tpttm I)ed! ltt r- tlfn(e-\ujjn m -botn I lattfc 81foo

" (onbn bt bamI mtontbet-- fIam=:I \DJijftfeban mel-fn ~ma &anbttm/ fetfJtt op'tbUUtl totJ)tt fam/- ?n-ban bp balf (00 bril \Dtttt:ssm bi &ooIl&omtl bott'tt ban md~ '-JOCItI J botm ban eperm I gnnber m-fut I (GeUtI nottmulcattl tanttlI_'J1,flIpfttr onbt~ maman~m gcmmgbtlnagdm bp I bet ti COlt em te b~fnrunI te 11gott.=iit bom bat tutl o~ MI itflOoft

boo) faUll ooflbatfcfJtmenbft\Dd - , tt Sélve anders.tDftttbJOotm om te ttm; fommtgebOm;! .8ttmt ~e ~pptlm Ollr fdlöbm lIf"btt kUd boUt in. . - fhtbml in~i,panm ger"ao~1 atlfegan:

_3ön / nm1U ban bt &~m'ban s- ~ttt"Om een Vlaey te makes. _ _ _ b)oobtr1/- m bJftflt bU, in tmflommtflm

_"amtütd& -/ --al -Dan .fI1tpn ~ml"tttltt cm pfntjè fortt md"/ liUtfJ'ttlnm~(~:ep~ t ~rqwn fUttk~'1 'OJl$

cmf opllOhtu/ toert IJlt tot btt tm II8Is bit tm ileinmafJt I boft bat op ~ ~f&iI bp kOllt i'/ntrm~ ~n 8tl'ttm I cat Im m Dtfitfe töt I ~_bet brltftI -ltöfJtbanm wel upr,tbam m ftltpn gdtlopt). buut I in onbtt bt (Cbortl 00&bUUt(11met tm balf murlje too~-mattt I tmrt Ir. JOU.peltn f\lpJttt / m boet ban onbet ten _- .met be Inll& I in een 'botd of.~ .Om op een .nde! maoter Appel-vladepanl frt'et op ~nfgb buut/ maft", ' te-maken.bm op bit btflfd\Datmm buut / en fan . .8tdnt ~tm / ,tpet·~ I -tua~foo-flamflotJm tot bet flöf lil l1WC {Jet trr. I ~- IMJR-/ tat1ftl m naji"moet niet Ilollm. lal! m fOG m~ pot mtUs, all OP

" oacr

74- De Verfiandige Kok,baetfnboetl foobHlmatI'bott'tt J.i.epe~ (00 land koltm tot bat betflöffJeafntterm In I m tot dIt« pot \1)attt' eenmu,~ \UoJbm I fcbtPt lJet ban in bt (ebO"!' Op!catt I fUpfuc m qtttm I ban Itonbt me bet fmatllt breI meI.foo moot m klepnmallml ell bet u-fit-lieft. Om Room-pap te maken.

Om een 1ieJfeliju Appe1de-melk .remt u botm ban eperen I MI pfutte maken. room / ee tpam bOOlem teem' gebam/

en mtl lllrt bril room lJt111enaDtIra."tmt lIegl)tm-apptlm gefcJ)fltI m bmt rooj-mattc I en fuplttt naee beboo-bt flloflfulpfm ~l aptgtfntbtn/ boet bi.e een ban bp aeaam I fet bit op 't bUut ItR tm JOt met \Dat r-.ttt mcoott-lDattr/ m tont bet foetje, / tot bat btt bik \u03t/1:a:rJtt.~~:,=l~~~,:f!umanmortnittItoItelll ofbtt foubefcJ)lf·tm_lito tarUJtnmttl hrl boft'tt·lum ten,naet abbmant llatnmwlIt bp I lau b" Om Room van Rijs te maken.t'famtn floktn bat ótt hJ alii foeteroomlm ban mat (ul'ha m tu(tu!l~oot ban in .8umt ten mcu1lfIm room / 2. bant .•g,bam. bolle blorm tJan tU' / mine ftq1~et m

.. tilr\Dtnmtd baR ptbr.t 8 toot I een bormOm een Appel~brlJken te maken. ban em qt in tool-mattt atftJoptl lettt

*tAltIJJOOt-(uplut I mfJefcbUPt bit allqt tIJd u begm onbtt bm booJ::CIm fn geftoOtm/ +tpttm gmtopt D_ nomlOm toom I m fet'et op een kOlftn/bstbffl,rtmf 11/ tartDm&loocgttafltr/ buur I flabigb tOambr I bat brt foo.1Oen OIt in ren &ome-pan hl bc Dom gr' \uoJC at, maUt-pap.bam I bat mat koJtjtl tI I bart ban bat.GDPtl-fJJüftm in g$Bal I en bat !atm Om BJjs-koekskens te b.kken.&äfthm af' eenanDerI.ft I met een fcD'ó- Itooftt tVl In (oete melk betl bik'tel grbtftt. bat bt fto~tlm btri bJJibct\ I l8ct(c IOUt

Om een ,rlayken van Citroenen tDo;bm I bott'tr ban taat fatrttam mIte maken. ftn \Uepn(gb tantri I met gefloottn Btt.

.famntftet4'ap tmt.brntrotnm/ mb"" fcfJupt 1 bat in roore-motet gttDttItt I"• !I I' -S" ••10 ".m fuplter / m acbt of den epnm I m"tperm be botm/ bO•..•J matt ban +!I5t rooft-matttnattaÖbmant/bmrij,rottttuft batt &1' gdatm/ tal fJaIbt fluptJtI:, h -- I h f & (j LIIomtttdJ~t gttafpt/ en ban uupfntfOlU vaer UI_" m van n oUt ge a_mImdft m fUpftR nan: abtJmant I afrt en fupltn blUt obtt gtrafpt.I:t I ofte mtpnigb moet I1Ife Iatm ke. Een ander manier van Rijs-k~skens

• tema~

.Om Spaenfe Pap te maken. .emnt em tJfermbttl rD' I Dalf gaertoA"temt tal (Jalf pont rö'-blomt / em gekooit I CI~lebefcbuptm / bftt tpnm/•• If pont b30ot-fuplltt gtfi'ooten /em tmblmnbnlflottntftt/ (upfln/ mpl1p-tneqgtlt (Otte melk I een mutlJt rooê- cantel/ met rooft-tuam / onber een ge.lDatrt / roert bet tud onbn een / bat et roert I madU'er nOtltjtl ban / In btetrm t'l en gem &lonten in !Uni fet panne _aflflm/ rupm ban bo~/ 3Öl1GIJ 'num Im tontbtt gefiaöfJl)/Iaet CCgoet.

. Om

7& De Verftandige Kok,mdsm gtf'moftm IJotftI mtt bJltof* t'l rafptlJet fJftl flkpnl mfrt'rtbanbltpft'ml cm Iepd giftl \1JtIonbet cm P fattt mdfl ft UJtdtm 1 tot bat btt bOlentoert. tDtl uptgtbjjt "I numt baD .at~

. \uatrt m fUlIltrt1 m 6 ~ mm epma. Om Oblien te bakken. . non: OPtJttf b,ooc IJt(Jt (fomndg'ntrMI

Jlft111t tm ponttntDanuldl tm.1oot 001\ tuat ftortnttn m tanm ban: bp) racanm/ tm fJaff loot ganfJRl ~tperm/ ban tn botn: gdJafslun I ptOn foo aJOOCten balfbftrglatlfe ahift-tufjn I tm ~~ al, 't ban bdftft.mrool-bJattr I 'tm Itommrtjt r.trtfoD.Dn:fout/tmtutpnfgbf\lpfltr: bktnlaum Om een Poddingb te bakken die deli-tDattr btfI~ 1 op bt frilttt ,lil jJ8IUIt- caet is.lodml m aI~ fn'tl1frtiJdJaUra/"bdfcatt. . .-utnt 11 lUOOtt btftbuPtm rOn ge. ,

. ftampt / tm ""alf poattllalfl-lJtt am~Om OlIe-koeken te bakken. bdfltmtjrl gcfmbm I ban in tm plaru

.-mnt tot s pont mtummttll sJJ!lnl pot OlDaml m batt onbn: cmnotll111ll:tlangt rofJjnm/ at, biefcboongtbJaffcfJm mtt gtlafpt 1 tmblI:ll gembn / RilWl/lattf'tfn 11lu'm tuam tuat ffam •••• bltpritgb fout / m bit ft amen onbtt tmIml t~.~OP tJan bt&tffupP!lml ftJ)fIt gerotrtl mbangem bUlbJ~bit m fngDtft in btflllltpnt flUIt,Jtmll bt mn tuarmt fottf mtUt 1 Dart bet tlaltl;."I~fm bltl uptgtbam I ttn tlfttaJ$ bet mil tuarm in gmuultt t,; boet batebtdofanbttbalfgtptlJ)tamanbdml cm batllJp""baffponUounttnl Jotpftm/Idot ,aMd I ttn tikrmbtd f~ tufttt tupm ttl1 bftUnbttl.pont' ttrtutnnuellgrmbcr / tm \1Jtpntobnagnm 1 bit tud ttn balbt ûnnt ftptl bol giftI bt pan ban0I1btt een grflootm 1 un balf Jtomrntflm mrt Itoubt bottr brflrtflm / m UIl uurtjeQtfh10ltm bom I tm gJOOtt Itpd gift/ fn bt _me pan latm repfm I en banm nltt md cm plntjt tau'mt fotte men. I booJtI afgdJallftm.mant btt mottbttlbfJtbtflagmJ!jn/ bat .:lJttbtfla!noclJ*pombtttpdbftjft/m Om een Poddingh te kOken die onge-ban aIft tt anltm ban: Inguontl m(Go . meen goee is.laten tg mI nttl11tban tot tm mmgdm .ban bt &tftt rarp-oUe I Dort Dart (n ftIl .f)mnt anbetbalf pont tmDnm1fdlflOJfl'bJOOtI MI balbt ~ll fet'tt op btft btmnbttlltormtm / fcboon ~JJttlmUr m Iatt lJtt uptbJ8llf)m / hud fcbm/ "nf)alf~totrm-bttban tnltc ••DIt IJ•. m appd .al tt met om I tilt JJtt btt I Jtapt btt lJtil fttepn I. 3 tpmIt/ftDatt m fJatt\Do#i gltt'rt ban cm fcboOt.. anonba'f ItOtmtitItaet I Jttwn gcrafPtlIt ~ lDattt fn / en fart brt ban in tm \UtpnfgfJ fout I rnmabt ljti metbtlueBt,flauttDoJbm' m annacr\Debtt cm tuqlnfgD.(ottt md'fl/ roo bJOOabbatup't WIlt geftt / al" Ol' bit tDfft~ lilt u bet Itntfbr al, MI blOOt1-m -6faoctin. brrbat1 In Uil fcJJoont boàll tutI fföfI

. m fmjjt J)tt b.tn ln ,m pot 3itbmt toa-Om Kockskens te bakken vaD Eyeren J Ut Imfart lJtt ttute afm flollm I ban

of PotTen-broot. t, 't gan.Ilmnt bJOOtbat tm bagb 3 of + oubt

1f

Vin

"of forghvuldige Huysboudfier. 77

"

of forghvuldiF Huyshoudfter. 79dft'km I 'botm ban ~m/ en bat tra: ~f ftll lP Iwnt I boet baar tool-mm Gtbalt / 00&een balf pont ~ ••• DP-/ tktI f~ en eantd /DeI lltlm gefnd)m I fupJIRI pingdm / en floofttDelban W'et (00 bUl molt ol'tool-tDatR I_m1 ~m botC. onbergf$ acmdabt / flod 5U. I battIJet banrottt / tDat ~e tuün baft ~ gr- InDftd.1 ""tIJ lIir.badt Im 't falf,tCIJOten/ tDatamm / Jligdm/ gmilirl pal enfmdd9k 5ÖILban In bt flOJfl g:ebam/ mem balf uur .gchflflm. Om eea Schoenmakers Tam te

bakken.Om een Room-taert te maken. "MIlt " fclltftf. / m sm

.• mnt m1 pint foeten toom / + bOf •• tluIWtt=~"t:gefloolt/bJ~ban 'Pttm / "lepn gttlfopt mrt rooi- bet ftIepi1I ncant Dan lJOttt I fbpJitc Imater I enmot t6U\Ut-&loemm om mat m ".enten ,. na fljn bdit1Jm I enbUUttt It~gen I Iloo"t bit in bt@aDOPbat(amenmet+of1Embattinge"ltoImI mrl roecmtltl bat'tt niet aenDlàhtl tom I nmnt bá1lO"a tet\DtdbJOOt/all 't gt3OI)m il bott'tt \utl (up,," bpl mDortbatGnbft in tal II baft opm lart f)tt_ti 3kbm tot bet ~I a appeIm grltJllt I baet'a: tDeeraecafpt., f bOttet ban bi a brtgb 1 m art et tmDaIb3ODt .•••. obft / en beftt l.JftDaflItm. ••• tor DUt mi lJdlfd ban MI: .arrt-

. pabIlf/.__ baecgpgdcgbt/ tnaelCOm een KaesJes:-ttert te, maken. emgolbe '1IoJIf. "

"temt blrftlJt6lom-fIatIIl,..,m bo"rm ban epttm I wt ttttummed m bo" Om een 'Taert "fan Kalfs-tOftgeater I marlt een bttgJ) ban af I legbt f)tt . te maken. 'in U JtoJfl/ 't il gott. , "temt nn llaIfI-tongb I gatt gtftooltt

A . b kk m grf~ttt I bot'tt niet otn I' / af'Om een bricoofe-taert te a en. tongIJ I baftt bit flItpn met 1~ gtf'tDlIbt.8ttmt 1IbJlcOO(en.I f,blltft Im Itgfltfe f\UlteQPlidmiEr flloftbup(m I Dort

in btCaert / bottban bate op canm Ifblb baet bit ten 1Jrf,J)uprI bJItbft~Iltr/ fUcabej entDat lIoter.l m ban tin rmbetlfloml mlmlllGtmlUltaer/gm~'aIfuut gdJaflflm. ' bal meanull nutm1\ut~falWr/

. boft lJft ban in u Ito,fl ttbüfUn/ mgpOm een Pruyme-taert te maken. fult bet btbinbm btlkaet.

"temt 'JUPlMlI ll00fttft mmm. Ibortfc booJmi tttm' / ffoffmt(e mtt Om eetI Taert van Kalfs-TOOttft_mban ~I fbpfler mcanerf/ u~ re milten.Gtfm mgef'ii101te lJoUtf bottftOin U IloJfI/ .-emtt muRwse Ilolfl-bottm I J)aJtt:stiafat(, fonbtt f4aU/ C.ancauidl»anObR ft btd=met JJarbe borm banepel'gefltopt. rm I tft lOet eantel I geQlDtr /

S " Itotmm I fbPec en gef'moItt botelOm een peftagte-taert groen \'lil bat al at (amm onbft fat ~ I metkoleur te maken. atnft-tDönl aurabt I nt~l al

.eumt J»pmaglt / ftoofltft tot pap in ban eenIJaff uur gdJalWn •• infc-\1I!ju I Doetfe banboo, em tmUI Vu

80 De Verftandige Kok, &c.Van veelderley Paûeyen , met hare SauKen.

Om een yeneroen-paffey te maken. .batPI-\Joctm/ ~auflJ~/ ~tDtf'tta.-

Neemt«e-bletfcfJI tm\Utpntgb~. =mllJ8tmut(mahClöfl"/ ~_bJOtPt / 0811ttn lJaCf)rin bijjn-a3Dn / pepR / notm / (óut / nut bout

gdtgbt / ban naee lUtI'gdatbmt met / baetobttgfmnbetDattoo~)Da.apelt / in fout en Plpn ~ult I en tnl mmttf\lphnbefkopt/ mllJatbtt.bilt1 in bat Ilttgfj gtltg~t m lIJeigdNlll- juplj bat u bunk gmcqb t, / ook eenllen: CGt 3PontlMttftfJ nmnt mm etll'O(Ctutt gdtIopte borm bauepmn/ banfoor peptf / anotrbalf loot gemfJft/ m IOt ~ gtbrllt/ m foo fn Dmobm lamaanIlttbOlf Ioor notm / MIbJttbtpan loot INfllltn.,nagden/ m a3bn nan btboottn / fOllls Om een foet 'Kieken-paftey te maken.mfgcIUIMI ooh\Dat fatfnam. ..mut bet "Idun / em,bJtpQfgfJOm een fuureLimoen-pa1lcyte maken. bm3ÜQOt/ltgJJtDet tnbt~/ =.f)ttmtllal"-blttfcb mll"',---btt/ en !betmet amed/ n8gdm / mbJtpnigfj no.

embft(cbeUmombanbp/ t'(ammldntn ten m grmfJft/ banïT:!blJ ".JUJbgtfJaht 1 ban IdtIUPt met faar / fotIii / mm ban bI.I8aIl / ,"m mptptt m nottm~catt / DOft , of 3botm Ilnfm / ~ucabt / m botn, ;ban tprttn / t'famm onIJn UIl gttGett/ liet tt~n uut baflfltn I bt (aUl mort 3Jjn/(11 tnbt 1l0)1Igrltpt / met fcbjjbftlban U~ban \Dijnen fUphn. 'e(tt anotr, fOitmmotUfO Oatt op I m Welbotn / een UIlt toOmr met boten ban tpttm gebJtlc/ mmott brt bahMI1; bt (au, mort 3jjn'1# fupan / RooDan.,tr'00&•• gmannt /mtle-fop/ bo:cubantpUm/ ,bn}ttptJm een foere m-pauey, 'bokt t'ftUnm opgr'eDtlr. Om een Vinke-paftey te maken.

Om een Hoender-paftcy te maken Jl)emtt1lÛ1Jteu/ bJafcbtftbtd ftfJOOI1/, . mttn\Dep!1t(bgtJObrn/ bantnbtea1ftp'-"01t ,ombttll 5ltbtft tm tDaffttjt lIdelJbt / flOffmmbe bit Itlet canen/ fuP~

~/llJOOhrbebtmnl/ltgbtfefnbe,atffp/ inThotmüt1/ptngdm/fntabembottt/~ 9!!'lupt met f«lft / ~ I noten / at foot'famm"" tJalfnut Jthltfltn: ..,~~ ~=,~~_u=~h~ rauln1Oft3ÖUbanatn(t-tDgQm tuPkn.•1t-hanIlMI / bobnn' ban lItrtfolthm I Om lekkere Pot-paftey te maken•• fpagttl/ Cafhmtm/ m~albom/ "etant., pont«,- ofllaJfl-uIufcfJIm ban anbttbQlf uur gebakkm; Defaa, at, 't gtftOollten1l1~~lltf'l MI pontfUlt UPnUlhmban fcJ)apc-uatmbtrjupf/ hotmtm / mat gtflOote naatIm m nOtt~mtt t\tJU gellloptt burtnllan epeteIl en ~'mulcart/ MllUtpntgb ~lJn m Canttl!In I otr foot'famm lattntJtoP3kbtu. m onDctbit .tttfCfJ-fop om te fIobm/ etlt

. balf plnfjt ftinf,-bJgI11 m ftltpnt ftUh,,.Om een Klcken-paftey te maken ien,uan ;tb)OOGfJbtorangfe-ftbUltltnl'

Jlttmt be '"fdtm, fcboon grmatrm / biemil utrbttfcbt m inkfttll' bftt opgt3O:Jbt poottU/ bolll en bttnbtm1 gckntUR/ bm3!Jn/ m tD~ ptnltlm/ tmoottflullboetft InMI hozfluan bt btflt bttgb lIf#bola I tm fJalf pont PJUPmtnÎ fuprtn;matftt/ Itg{JtftlUtlbplltlHll1bttm/ md manal,gpbctlot-pafttll rmtgr rgtbilt"orn batt lJpbombt / en bOOJt'bullel1- lläDaten / (00 mort mm bt lJIUllIQmDI••e nut 'anc-hammm / lIctffoJthml mfltntae. 08ft niet lJpbom.

De

Sf

De Hollantfche Slacht-tijt.Onderwijfende , hoe men Iich tegen de Winter, van

voorraet van Vleefeh fal voortien.De toebcreydingb van de Kuyp. ,op bart ltantmbaa in! rIO rupm Ih1tfr

• malkanbnm nift raflm / en bt t\uttbe

•

e llupp of t J&lttfcb-bat {Stab bart \Dcbet op / tltopmbr fout /I bare mcn !Jrt gtfoUUU' battfe op mQUtanbnm homtn te ftam /

. . Dlttfcb in {eabt / bimtban en foo al bOO~/ ban nirt mm br boo~f3.te ueeen \lJd aenlJtb~ttJmm prktl bart op / tot bat al btt l)lctfcb \11t1blcbt grmaeftt re 3gn I m ~m I'; m foobefluhitm bart na flo-all biUl MI nacJ)t bol t1Ja:. mm op te bJDbm/ f)taIbt mmfr mrt ptt

trt Ct flatn 1 om tot te tttflftm,l bit boet f\itaa, om TBrJb. .aet mm bftnt aUemm ban baet apt / en men girt .~ç\Dm in 6 of 8 bagtn ban na te firnI of tic pdttlJlfbtnt bttt wata I D~tr In 11i)gngant- oolt al te fJlotblgb / bilt of bli~acDtf@blabntn opgdtooltt 3un / men Dort Ot \Do~ I m foo bit gd'turt / girt mm al!tupI' al' ban toe/ til but bie (00 flam ,br pmrl baet af 1 en kooktfe oP/ btftl~

~Otgrn / tot bat bet wattt bt2l1a.;hout bt \Ut! btfebttpmmbr I en wen flout gt ••; brt \Urllt ban upt aebael1 3Unbe1 \Do3bm / gitt mmfr \11ebrtin bt Ilupp;opt men in ren teti met buur / een fFtt tltfe mamet bort btt Ji)lttfcb nopt foo fout

bol ft;upt-ltageIm / boef) 11ltt al t fef~ nocb baet \DoJbrn al' bt anbert. »rftfm; I en bt l\upp bqn: obn grflolpt / Itglftt b~ brtie en bcttle flnftttm onM fnItart men fao flatll bnooYttlt; ban na om Dat bit btUt / al' .ne ma(Jtre f brtgin men noeb mel / ban binom op bm fout bet langbflt Itonnm bnbJagm / labobttll/ lanlbl bt bimmm / beet gefmOl" nttt al' te bttrr (om bat bet fout bel fel"tm ftacr;-Urt 1 ~n.b(t gt(cbftt om bat gtplfgbept lJtntemt) baet bOD; komen tene pdttl fen fubtjj! i!fI om b003 te bpot tpoJbm I ban In ttQ'tnbttl be magnegm. 111 eet men t~Ieef'b in be l\upp flUftftrn / bet langfJfl in 't fout / of be pe••(egbt/ mo;t I)nl boDem wel metfout bt~ &tIleggmbt/ b031 bart/ mm1eet~~ ••~~ ~:~~~~~~/M~

Van het Vleefch te fouten. \Ddgt'oalJtll.Ot Qtmctllflr manlrt'ban foutm / Ij Van het Vteeïcb te roeken.

brt llltefcf) ren tom aen allt Itanten en ~n ter Ji)lttfcIJbat men rooTten\Dil / mortane IJodltn / \Del met fOllt te l>ooJm~ö~tttt! mn fout ,e\U;e\Jtn 3ün / bocIl foobm Ien ban In bd\upp te paftllrn / m fout batt nltt af' bet gttn bar men in bttulf'bm {)fpbente tltovm / foo bfcbt af' ItHPP. 'e!JIJt; at, bet oe\11;ebm ill 'tObtmOlldglt i': Goeb flet l)let ftn anQet mm top malItanbrtm In teil tobbt / ommanin: mm maeftt ptfttl 1 foo flttft/ te ptltdtnl fommlQt latm bet alfoolDeltatbot'n gun meee fout in fmrItm/ man: u,'; u./ JO of8I>aaellle(Jgtn/ lUnet blle biJ ••\11t1cm cp in b~gbelt han; beftlup'-OOt gtn/ mb;ienacbtfn/l"boolafnnl0tgb.eem ban \Del befoutm 3ünbe / fet mm emge bom bttDletfc~/ al' fp brr in bebe fluhltnl bIetfe!) 1 gantfeb ongefOlUcnl rtDoóJflms / Dm te toohm / dpJJangtll / In

1 fatllsm

82. De Hollantfche Slacht-tijt.raflflmban Dot linnenofflanrfal/ ankt' Iott brt in br fon of mint brn gant ••bfnbm btt 1n!aeu\Depa~ml folDtlÛ#fcbm bagb bJOGgenI ban banlrbt men brr;t \Utntdm rt in (emëtm of fagU' I in be ftmflmll onttmt bi ftfJooJfirenmmaR beft i' rt I fonbR btt tm of anottt om bt balflm I tot mm bet \Jan ~!lp te bangmI \Dant bet \]tri weer boOI- bttft• .maruJ,mmbrbtttnib-fluftflm/toof\t. JDtn latt brt bangnl tot in bt bit men patR-fiuftftm nomtt / md)fmamt ban .maRt I al, mannen men rooht I foo moatn btfdbt mrt bt tonstm bdbttm bJOOJJtIl bagb mart neeme I Btnl bammm I en (~h I \Utleenmamtbat mm bet brl mOJgrriI afntmlt/ m offtl\Dtltmmbn:aI'bttantln/ uptbm•• eott mrt fcboon \Uatn af boaU/ ,n tooit gmomen \UoJbetl.

Van de Verkens.

Men fal brt lktflm fIam in't mfir m op fJoJbmof in bafiftm \utTlJt(ouUn/qu8ttirr I of in brt maffm ban bt t. of 3DagenI ban banobt mm 't op am

mam I ftl bat mm 't In tm ttnUldl of De (olDa I bit feptmenn,\Jetlborwr enbagfJ en wubtl nitt tr b,inltmle\JrI op fmalld!ffter.bat JJtt Bltefeb of ~ptI\ rMt' tt b",olR 8an tm .nftm flan mm bed fmaftt-en batbtr maID 3Ü111 mant boo)'t bJin: lijht m foetdÜhe (ptjft bnf\lbtn tqruDckn (al be ptfttl ooft biel te mm bOc~ bJmtn/ m om oof'-bttlttJtri,jatttegt-~ Am bttn ttthltml m intItmmm fJJUPIun/ 't3P~ooIttofltptlttlt"ptft/bit .aItm tm ttmad (onbte rtm latt ban bammnll fcblnItm / in hJupt ofItam / (al brt »In(eb bitl rekC"m ~ butfpot.ltÇ te run 3tln. - .•••• lart be p'ammtn m (ebou,,",,oe minDer fJtmbnm m (eblnhtI' ,9 of 10 bagen in t (Otlt Itllat / m ban

mm in 't »lttfcb 1001 bot betn bat 11/:latt men(t in bm rooftbanIat I mtt batluant bat boft be peltd rang« ••• big. ifJooft/ ~ btltfmxbafl'-f)ammm. 8tben I en bet '("(tb blijft flnahriijluc', milt m t 3ifbtI-fbtIt mrt tlb-flilflftm Ifonbtr &tbtEt1tnI ooft al, bttDaIfbonar- ft•• men fn(cittm"ln ten flupp / om lWtdab en bo)fltab pf'Iagm ". Iban bp t1rintn-balb fön (PUfrm pottas111' 't .Ritn gtflagm t, / fommfGe.littebnqtbtn/mttkoItmmrt\Do~

latm .bet tnflontafboub,Jm om in te (oias !tapm I flool/ marmot" m anbttt ftJUlbtm / al, (p brr Htll hl matn Idtpt I en:btn ,. en40ft om tnuttm-mtd-(ak,brn,Le:, Mort btb6t11 lattn upt trtltlten I man 'I·ban bp te ltofun.

t i'bet tal etmad op te blUtlJmI m !Ir, btt kltm \Drl 'l1It(outtn t, /fJtt bIott (00latm aftreltltm en1JtfIttbm/ iItfJtUtt brr (OIt1tÜtll bat bt ptItd mer.fDant bet J)lttfcb btt' ~ónbtt en: tet cgt eoot m blodlflb \Dolt I bit Iftt"JOOltt ti / m batt na oumm na Imm UJteb I of men Itooflt(t m (ebuPmr-"gdijfl' btIltbm I IlJOOt0 lepn / \DtIj ft / en men IQtt(t hout tuo~m / mmmfngr(outtn m ingtpaltt I IQ ttll f\Datr gfrtfe \Dtbrr op brt .Itt(cb 1 of mm boetsIldDtcIJtDart op _nlJt / om gotC CfIft bJtcb I en mm ~ bart tJttfdw pdtdtiJijlJtn. lDtbtr opI bit mm (tIf' han malttii ban~n fommilt I:anbm en Itapt rum J)ttIfout I m dbftt- of ftlatr put-mam / roc

»muaI-blttfeJ) nitt In fluhhrn I man: batbatttmlJtt(cJ)btnntrHp fnb1Üft/ o(-ltoUb&fJet mfbbm boe, in t1Dtebrda1I •••• oPtWtmt/ Dan fllJec fOlUamocab.- Vi.

De HoJlantfche Slacht-tijt.

Van den Afval.

8,. DI! Hollantfche Slacht-rijt,Om dePens, Voeteft, en Muyl in te leg- IWbttea,tlDdatnDoffen'-l nmntba11

gen, en voor het fchimmelen en be- .nflml-blort/lau\D gtlnatfltl enboolderven te bevrijden. un bot1111tmgtgotm I tot be eOJt \ut!

"mm bin mengtlen fOttd~up 1boet(, root il: nttmt tot ptbet flop I ten note,.fnrenattbmpotl en lattfekokml matt mll~tartl cm biaenbetnootlk~pt-til1"men mott bilet lip bljjbm I om te febnP" gelenI flJtpn gtflooten Ienfout naee abbt==men I roo fauob .bIKt fefJupmop komtl "'Int I \ut{ onbtt een gtt'Otrt mrt .a,bort'a ban in embed bukpepet I tenige hml-rmfd I of$ffe J!lfrr-btt I In fe(Jooneblabenfoeltel \uatbeefenagelenl emllOs batmm gebultl fm bun/ batbm~"mnulcaet ani + of 6 fluhken gefnebm 1Ilingl) man balf bol f' I (ullm ban nietm wt'ee (00 t'famm ,mi Ooo)kolun1 ·1 uprlloltm I (p meeten een uue ftmetsen,neemt betbon af / m Iatt bet fiam finkml I3ifbm 1 fommlge nemm ooft\Delluat bantot bet ltout lII gtct bet ban fcboonaf 1 en 'befe toebtrtpbt 4&o~tI en \ulijbm banboft 3plntm \Djjn-a3jjnIIpI 't iIgOft. Ikftm;-of I0lfe-leba Ollbertman mot ••~ommlge I~en Det ooft luel tn Iritt· i t~ ban \uat meer gthJupt en gtf'outm

83Ön mrt ftbYben ban Jllmk-t1JoJtdl3Ünl 00& betta gebult.laaa lip. .

Om Slabbereen-beulingen te maken.Om Verkens Saufijfen te maken. "temt .,abRe e01tl madtt beeoJt

.eemt tot b1fe pont aeba&t »Iee(,b/ maaluatbocbtlgbmet(efJoonf)tetwatalt\\m nottmulcaten I eenloot peperI nlet Ineemt tot peba!lop een b,"motel ftotm::al te !lltpn gtflootm 1 een bantjebol (oufl .ten I een notemu,catt / en een b4lf loot1alt(QO\tJdonberemjJ!ftneetl mbanlnbt:canm geffootm/luat fottt en bJthelfe-Darmm lnfet al te ft!)fgebult: foogp I)aa Ibet I met ltIepnba #lub'flml ban bieau"1Ian \ullt In ben rOOkbangen I mort JaP bae ~lIngml baa onba gemmgbtlDan mat bikka batmm nemen 1 m tm! m (eet flap! at bun in Debiltmm gebultllaagt)2. of ~inbe~ltel latm JtJIlm; .men' m eeR IQOOtbalf Uut ffn latfll 51rbcnlneemt ooft \1:Jd balf foo btel ~bapm-I' \Dant bie fta 1I,l)t uptbarfien.~kt(cb balt onba. .

Om Verkens Lever-beulingen remaken.Om OlTen women te maken. .eeemtkfttnl-itba I koofttf'egaal

Ol' befe fd\Jt manItt maefttmmooftl ftbUpmtfc·fcboon/af"tfloutill r4fptfe1Jan etrt-b1tefeb I ~flm J maee mm klepn,' neemt ren balf ptntje fotte melft/lIott'nooflmtl\UQtgeb~bbe faUe (fijn emflultbaoumbaklu \Dlttr-b1OOt1 fnijr..geluleben) in / boef)11fttinbfeI biemm in I 'et beko,ftm af 1rafpt bet IllflJnI en 1)0""ben roolt \Uilbangen 1 man bie motflm 'rtlnmdftl latt bet famtn 3kQtn totemmat meer met pepa (ltfllUPt 3!jn/ min bifllte papl boet ooft een goet flult botn..,,1 biltfte barmftt gtffopt I 111ft OJaUtu InDepap: aJ"i ban bplton, hout ti I (00JSPla bdtJm I en sm bt 3Öbt ban bt toatfe onbft De kbtr/ nutntban8ofloféIJOo,turn gtbangen. qtetat ftkpn gdlJoptl mt~nfgbrout/

. pepa I norm nagden eu (oCUeI &1r:11Om Gort-beulsnlen te maken. Etm m \Uilt gtf'moltm &ota I arte

"eemt eaeffe eo,e 1 (00 bUI ftop11I amen Wd onbct M1 gttnmgbt / bultltetubtlltft/ bott ban op Jjm\uatatot n be barmm/ fOnberkltm,.rmfeP:!_ be3obt" 1 IQtt'rt fWn uptbpm / tot betgetm 1 en lattfe ren Uut !lollen.

Eynde van de Hollandche Slacht-rijt.

8j'De Verftandige C ONF ITU UR-MA KE R.

Onderwijfende, hoe men van vtelderhandc Vruchten, Wortelen, Bloemen, enBladen J &c. goedeen nutte Confituren {alkonnen toemaken, enbewaren.Om Confituren te maken. bU in gttn Ittlbtrftttm/ maet~önbtt"

IJ f! fupfta ofte btn bonfngfJ op cm b~oogtplaetl.

Ij ban: mm mrbe confötm\Dll/ ' .mort mm ftlatt11of rupbn:m Om halve Appelen droogh te Confijten.llItt mftban ~mn m rrgetl- ""mt gorbe tnbafft 1Ipptlrn/ fnjjbtftbJata / \Utl fcl)upmm m rso. tm balbt boo~I ftbiltft I boet'te ftlofll)Up;lun / tot bat btt btgfnt tt Iü~~t / bocb niet in 't tont gtftbllt I maee

mtn of (pinnen. langf)'asti~igb/ntm1t ban fcboolJadllatt., ,bt fUpketflttoopI ban: bebalbe 'appdtn

Om groene Okernoten te Confijten, ingtl)arnl m latt t'ramm fqtrjtfop~it.

mlullt be"oten af te ~jnt !Jan I m be bm tot bt (ptoop btkwOJt. 8t 1Ippdm

ptt atbt i' / fltmt ban: met een pmndun f\lUtn fcbUnmplamep te \Uo3bm; mae~bn: cbtpbt garm inl Itgbtre mgm of dm fPmotten mrt cm Itpd upt befptoop gt~bagm te bJttI, / en btkmad; bttbn:fcJJt/ nomm \DoJbm/ foobJoogb UPkunt I enbaet na tm _nim. inwaen: gf~bm / m opblUtlltngtltl!t in tmwatme floof/ enban in fuplla of ft1toopge;obm / boef)\Dd &ObmbJOOBb~ 'nbt mrt een mei 0l:bin:mad foo langb alf ~momm of IImt/mfoo atmtotftbtdb~ooÖ.5i n/Oranjt / nart 't bl(tl afgtbatn il I m na. lP Jwntrt met potütt-fupltn: obet tilgdm of canttl fngefühen 3ün / te mrql m om .tn: teb~lbttDaittfejn eenbJOO-btt hohmmet lDatboninab of f'tqshttbn~ 'ge ,IattIl tutfCI)mfeboOnpapftt gtItgbt.bn:febtnbc bool 't \utcb (tohm: ban InOt 'fPtoopfarmltggml foo honOt gpfelan. Om Peren nat te Confijten.ge be\Diltt11. ""mt .f!DufCilbtUt:-pttm/ of aobtte, bit gem flttn ban bfmun bebbm/ en 00&Om A.gnrke of klerne ~omk0'!lmerkens wat bJOOgbban an:r3!jn: 'febUtbtfdbel

in re leggee die delicaer ZJJn. mmbtllttlmott'ttlUnblijtJm. 2ftbtof"teRIt hJepnr )lomkommn&« aJ' bit fn kookt bir in hfan: mam I mart nirt tt

bt tUt 3ijn / m ueeme 2. 0( 3 IJunbmbof faef}to(ttmurtulD/ boft bit uptbttlDo:sfout / batt bit in 't watet I ban: UP bc Ut en lartfe bttltItfsm I gift baer OUrtgt ••I\omltomm~ een balf Uut fuft ulltga.m hIaat pod.jn:-fuplla tot batrt obn:bektomblerrwa mi mbanfeboongt\1Jan-m m:"n;lartrumbagbfammflilml glteb,fonbn brd u .lnbdm I anOft' garfft be oop af / al'fe bun itigtWozben/ltoolttfleut af1 ban tqst bet \Datn: op ten bftf b \Utbn:omtot bikhefptoop / ban lDebR~t-ttfl gebam / maIl bie tIJd bttlekt opbe'n:m gtb~ I boet bit foobikmatl3Ön/ boft bit fit tm "tfrtof lnatubJe att" tottlt fpwop bUt blijft 1 latt(e ban fn blÖ~btn !JOl / tufrcbm ptbtt lage Ilomflom.. bm / fP 3un gott.mttfbottmmfodft/ pcprt/nagdm/m .fcböbm ban pepn:tuo,tdm I bmktl m' Om Peren droogh te ConfiJteO.lalîbitt-blabtn tot bat u lItfrt of potbol "ttmtl'ttm m boftrt al' botm bets:11, bott ban bate fJp ban be btfle \Uön- batJt/ marltt be ft1tooptuebttmttmattta3Önfoomlbat(e"'hC 3ijn: mmmoet tuttOW/ laetft bJepmgbt'famm3ftbmf

13 lIf~t

86 De VerftandigeConfituur-maker.ncmtt bt .nm baer (00 btttUl't / ItafJtfc Ihout \utfmbe I balt n" / fJlnbt ••ft toeop bUhfttn / al' boun ban bf 1IPPtreii fl 'en be'marrtft.bttbadt. Noteert, tbt foo bac1f de COQ- - _fituren met fuyker doordronken zijn , dat Om roode Marmelade van <tue-het dan tijt is j want werden anders vetaeh- peren te maken.tigh, waer doorfe niet wel konnendroogen, "mut eue-pnm I fcbtftfe m f'nöbt(t~ de vettigheyt niee wel kan afgacn, ver- _Influkllcn100ft'" be lI,upm m fftti1atb~heren ook daer door de klaerhcyr. -I- tfJfJtpt tIJd upt / 51ft laft afte famm mrt

. een\utpnfa{) \uitn, tot pap I m tot ttDad,Om Peren te Kanddtfecren. ;pont poPI nmnt ac[Jt pont flI'.' E'

Stnnt ~nal gtfcbflt I ,noptft mrt mn blatn Imtn~blUDd tefamm I (auDtflootm n1tt(tn / ItgtJtft opMI planIl lu 3itbtn I tamt tt gtflab~ tot bat bet fteen nnne fcbotttl boetft in ben obm I Oe gtnorcrb "I J)ft (dbt mottbanimdtmebocbtfgbrpt bit bart af ftomt I gttt af I rcbottraf gam I Dott'tt ban bt Ooofmlftetttreoml fltopt'tt mm gtfifttfbphet _bet fl blquatm.op / brfP1C1Igbtf'tmtttoof-\Dattt I allm' i . -3 of .•.mad flrtt'mbt en fupllnmbt / totft: Een ander malUer om roede Marme-bpna btooub 3Ün. ~qJDtfe fnmi Ol; I _ Jade te maken.Ilmbt fttf / in ttn warmt obm batr ! "mut cimpontêttm fJalfboo=()zoot uptgebatfr ., I totft bJOOllb I Ibm I bt 5Qbm m feJ)tllmbit« afban kunt gpft tm bttf jatt be\Datm. Inmnt ban nrgm pont gdllaetbt fbpttc

_ _ mtt tm mtllgftm ttgm-lDatul bkAltiOm Q.ue-~n te ConfiJten. famm ln"..pan boeitOf/tatt'ethttd(op

.ttmt (00 bul (\)ut-Pttm I gtfup\mt ,-rm facJ)tbuut/befdbt uwe~ftmmb;1ban fcbmm m fttrnm af' ftapfla I lIOoflt~m klufr tot 1 boebbat lUat\1t~mi aprft In MI totgtOdttc pot op fac{)tbliur I :han; botft langa (tol$m I botft-1looIitban&pbombtlDar CMltl hlepn gtfn~ml I roobtt fUUtn3ÖnI mofIfc rüumaüJ3Dn/Dtfcl\Jtftmtelomtorrmbe I tot batfe om !fnijbtftblDilr,-obtr/op-barbtfi1t~p booJ~aUt hanrm flolmt IJtbbtn I al' OtfbpIut ibllngm magb / rl' tmpadgb lolrllr lI'D"tot bt bUltt bau gtflolt Dlttfcb-nat ".!grn. Jltt ban. een bJtpnigb ban 't fl1roopkooftt 1'1 neemt bie ban't bmll/ "ot Or; re flodm/ m al,Ptbegfnt bfltU\uoJbmlrJ;1tOOp btkria tI I bot bt 6uru langn :bl"ltt u\Ut.nuil Illtpn foobetf boenljjflrunen bunten I til borft langa floflml :f,I p10tft al' wat ~ tiI ofUPbot boognban kolmt fp \uo~bm. bie met tm m~hlmt lngbin bat nkt ~

_ (tleeft I ban ilfc Wquaml In boofm tfOm halve Q.ue-pettn te Çon6Jtcn. boml om ft bc\Uatm.

op een ander manter. _ -$tentt euetll I (met t'tmtRtad gul Noch een ander manier van roode

ofb! rijp) btrfclJ afgeplttftt! fllijbtft te mlO. _Marmelade_bm 0001 I fupbtttfc bll1t be lItmtll en .t duren BtfcJJUten am fluftftm ~fcbUtfe I Illaettbpt ponr potjjtt-fupJta fmbm/ en-t8ngetafptmuptgtptttl/batmer b~ltpinUIlwatn' / bott -baet"11böf nar grnomm mrt eenbalbe 'Ul1U \Dalftlpont albt "tm lIart(t foo langu'fa. en tWtt pont &XJot-füpIlR~t~~ t'faltUJll1vn3 el)tU tot tm of ttDctb~uppd, banbt Ot5obmmet bit fupfltt tot / m \Ddf~oo; (~ MI taflloof larnlbt koden) gtfcbllpmt 3önbt / bt.<!tUtttl baet In gr~flunt oplfd.Jtm at, UIl ~ I (tObt'on bam J btl"ttl1tt tDtl tot / 111ft bet 3ftbm totlIfiJalbtèltmfnpottm/ gfrt-befl'fOOPl bat'tt toot Wfttl tlJJÖ(t bft ban 1t~1

ftt

De Verfiandige Confituur-maker. i7ftt fJtt tDebu te flollm 1 fcJ)qJtop 1 boe Om Q..ac-ftukken met CitrOenen~t'fttrall/ bat betn. te maken.

O • Mld f Ot•.• 1 ,.L .eumttmpontfapban.wm/fapballm wme arme a e , 0 '4o.--veerca ltDtrCtttomml m ~ pont",~

te maken, _/1att'rt5kOm tot'rtbJtI t, gtftMmtl~t ongtfcbilbtèltml ftoofUftin ban nmnt nun bUf pont (cboont6t,m

tm bthflm mrt \Daln 1 tot bi ftbil bctlil IltftlJiltI (00 IJOOCgtflltlltn al' mm \Ut1Inmntfr ban upt 1 fcbUtfteu fUöbtal bet beJIN fcfJllban rtDttCtttomm gnofpt/blttfc!Jaftot'rt"roI1~ tot: bkban~ ban(ommfnfcboou\uatR gdtoolurot'd=:~~~~=~mfn~fpcoopgtlatm/t'(mgon.6ljjb'l (ultgpfnanw't~tbllUtlQ# Om AbrlCOOren, PerG~en, en Pruy-ten b:oogm1boeb flabhJbeottmbe; \Dat men te ConfiJten.I$,oogl)t 3jjnkl f\dt tot pcb" P'I1tnr~ .t\mnt""~ftoofm/Pcrfiftm/Off;JlI1bmm " •• pont fuplvt bat mrtbJatu p mm;banptbttunpont/gdllatttál,bOtfllattt t, I m tot eenmattlijlte bikkt fl2s tm! m "ookt brt te famm tot bt biktebantoop; biln 't buut gtbam 3ÜnDtI fult'rt tm matigt (proop I laet btt Itout\JJoaJ)mloUOn een mmgen I eu lattn't mate cm m ás pottm ~ / " gon.

~n OP3itbm. ~btpt brt in.(mI Om Krieken Morenen en KarS"en

n .\Uatm3fjnbtl en1Ultfc fnem\Ua'mte ' Co-I!'fIOlJ tot bO" rm hOlf!boben homtl bt te nulten.boofm mo.gm ooft ntrtgtflormlÖ1t/ bt" Cot 6 jJOIIt mottUmofttatfrm (baftbJatttf' ban tot'et gdJ~upk. a.ommlgt bi fltlm balf afgrfitrbrn 3Ön)nttmtbluntnltn böfbtn~ttl fUngt1lomjJtbJOOt-pontf'upfltt gtflfatet (al' ti amgrtDtfm)(uP"" 1 en mmgtn bat flrtbtl mrt tal mtttDatn en\Uft\Jan ftn lP I ban fal menpont \Jan 't blttfcf), bat al' bovm ~ facbtJtl inDefticoopgdtoo~t / tnatt batJebt tttml gtbatn "I ongtb~oogbt1 m" nitt batflm/ tot bat Defuphtt begint ttten 't mart tril \DaU'Itrn famtn 3ltben; fpinntn I ban \Darm tnbttglatll)t pottaabtft dftarmtIabt valt \Uiten 1 nwr mort ·ltftt mrt beflttltfcl om boOllbI m bi fP~laugtt In bt floof flam. toop batt op grgotm. .

. Ander· manier van Karlfen, Krieken.Om Q.ue.koekJeS te maken. en Morellen te Confijten .

.8tmIt bedt èIttn I \DJüft bit fcfJOOl1 •• ~ b "t ft 1 Pcaf I t-b ~~~t ~!!..!!lbJattt 1 Jartft.r1lOpont=~;::s:;~tl::rr:a:ntJ _tt~toCmtt 'I'"" fcbilR&1 3"""1 totfemuttUbJ!UnI gef"cbupmttI ;ban ftl pont (clJoontflarfsI1ftmt~uptl bdUfttotmttttn botfttot(tl fm met bt fltlml lacJ'tt fod}t ltoftmlOC~ 3ÜIl 1 bolt bt fcbinrn af./ ook lat ibar btt Ijjmt1 m balt lipt gebam. MenlI~i Intt~rrJ=~:::~Y~~l=:moer hy geenige Confituren mee tin of ko-fljt(gtffootm I mmgbt famml Ol fctbit per bykomen.op Dtt buutl latt'tt OjJholm: gtJaoolU Om MoreHen.Cap te maken.3DnOt / fitopt op MI fcboont planft f\llIs tatfl 'ifap upt bt"oullen 1mtmt te'-kj m ~bt bet ban CJPI ma,fu flàdt" IItnJ pont fap anbttbalf pont fup"tt I tilj" lart"out\Uo~1 fCCbttOPetnfloo'I"OOIttbrt t'famml fctJul'mcbttfclJoonlmttbuuttotf' bJ&)ogfJ3Önl ~::tf'ln ban in tltfTenRiJotm I Ol koot 3ónbl/fcDoon~ IJt\uatml (Go Dd"lb'cbC~tl blÜ6Jangb8Otc: (00DtIkft. ,. min 0Ifl aon(jcfpcn.

Om

i8 DeVerfiandige Confituur-maker.Om KarfJ"e.moes te maken, I1tmtj~ of onfupbrtlJept &p Ij / nmnt ••

Jkmlt f\Ua~tell)tellen llaetfe in \DönuI dk pint filP bJlt blttmbetl fuphtt / lart bat3lebtn / boetft booJ MI ~ttnnöl1 / ban~. t'falMl opMI flltpn built ltoIün! flatgb toe-lJtt 31eOmI rot bet bUsbJo~ / OUflaotg~ roe. rmtle mtt een fparel / tot bat bet boUtIism betmtle: ~ J pont fnUt u~ I netmt !Xrl» fpatd wmnt oen te bk\Jet11 en ban inpottmbalf pont fUpfttt / 3fct bat ban famen op tot gdlanl: Is goet in heere koortfen , en ts geeft~ bIltte. @oll maelU mmfe mrt fpeet. beter verkoelinge als dit op de nge beVoa·epen; m ftn pont a~ 'tnocb \Darm f$i / bort den.mmmaJoor poejja ban m~cattn til toom/OSgnnbtt m gallga I ban ellqf MI uittenbed m yroop van AelbeCyen te maken.Ioot~ / nagelm I foelie / en par:pjbout I ~t b~1tpont fap ban 'Idbe(pen / albat! db; MI ~lf btcrenbed , : Dit ~ pont (upfttr / 3iet bet al ~ fanvn ~ M1Knelt-moes vertlerkt 't herte. bunne f[ltQ:3p: pefe fyroop 15 goer In alle

, heete koorden 10 de Pe.Il • fy vernaet datOm tmergh van KarO:en, Pruymen J Abri,. dor~ J Cy fterkt 't herte , de mage en doic-cocfen J &c. een heel Jaer geer te houden. ver In alle heere fiekte. .

bt -r.:.~rrfc::.~'::mm:~~=:Om roode AclbeCyen.{apte nuken.nat ban bp / opMI fadjtuuur / a4Jft in baR .JIUemttoobt 1ttlbtfpen / fup\Jett bit ••••~ fap 6egfnnn1 te fWfun I toettfe bi1l1om fldm / til \D;Ufr bie in mi hom h1epn / oan.~ niet amb;lll1ben / fp 31jn gmotg~al; ~ f!!'t boefi{nge\ufl~/" I/ r.!!"(mtba! fi1Pm

lJuptmfk bel afgatt/ m bettntt tot uun ~ tm ~"e ,n ~~ n be ,owe te=~p tI ge\lIo~n I latefe banfloi m bifllUmrn /11WCtiefltffem«t bol.fmt albJJjjftfe boo~een omgtllmbt fttf: ntnnt be boet boben op bemont ball be flef1éMI mifPdboO~ pap / til fpltPt bit op betglaeltlt met M1 rs~u~ ucf\1d)tll/til bt=gebQn••~Im I 1_ brt foo b,oogm tn tiefon / of rillbobet ltörtm / til \DiUupt 5fjpbe/in em oUtU I aI;'t b30Qt bBet upt t; I boet floet men bart t'ellsml Weet \Datfap~.lJtt ban upt De fcbalm m be\Dattt ~: 't Is btt aemel fdan hS/ boet ban in tieMe tuatgoet: om appetijt te verwekken, en in heete Cll.I1I)p-fproop / en bttDattt bet om Ap'Pelen ,koertfen te verkoelen. Peren, Q..ueen>of yets anders mede te fto-

. . ven? ook maekt het een aengename fmaelc ,Om heele Aclbefyen te Confijten. OID1DwlJQcedoenofomKa:rpers~ftoven.stmt1t~pm I pluhtfe ban bt tldm / , •~ftinemftanllt/larttlit3tdlmll1auftttd Om Q.ue·peren te fulten dat(e'1l1et

met UJatrt / boet be Itanne \Uel toe: nI~ bel bederven.~m antt Still/ bottlé ban boa2mi tttmlf : "remt be Itttm'I al· fcJ)tllm.ban @Ut-ilemtt trnal mmbalf pont rap i t\DecpciJt Iptttn I ft~ftt b~t in fl300111-ofput-~ tutfttplttt I enMI lionnnclje ttlJtll-Water I loet ImI mattliJIIe Mille bW / boet twt \Ullt na-b.lt lulftm / boet bt bttIt ~flJtll Datt in Ilatt aden I c.aned en foelie ill / en al_lW uabet facbt" Itohen/ tot'et begint telUmen; êltrn fcJJoottbtbt aflltuQtgljl ban 't tJJaIIt-cnbanal b003ti tot brt\Dd lijmt. ~ bat'n nm Î!Si foo parufe inem pot of"

• JC /gitt biltt bat rap op / met ftbtut1lllltt tilOm Confer! van Aelbe{yen, of Rob tOffe beticht 3ÜI1/brIltfe ban blchttocl dl

de Rubes te maken. opfe be(Jnt11 \UUt/ moet mrt mil)OUrt JqII,luIltbe '1r1btfpen bil1lbt fldmi\D~ingbt, ulltntmtn. .JIlltn Itoortt oofl \Del in 't_ f'apbt

tlJOo)embiflftelJ~f~botk/ op Dat mtllltt êne-pmn rm \Dal op eet mmfe tmegmlIsan fuptJtt fap gewen mtU9bt / biltt geen matt ban bnllmfe b,uP1laebttgft·

E Y N D E.