DAFTAR PUSTAKA - repository.ump.ac.idrepository.ump.ac.id/2069/7/INTAN RIYANTY MAHARANI- DAFTAR...

17
33 DAFTAR PUSTAKA Agoes, G. (2012). Sediaan Farmasi Padat : Seri Farmasi Industri 6. Bandung: ITB. Anonim. (2008). MIMS Petunjuk Konsultasi. Jakarta: PT Medilata Anonim. (2010). Metformin Hydrocloride Extended-Release Tablets. The United Pharmachopeal Convention. September 2010. Ansel, H. C. (2008). Pengantar Bentuk Sediaan Farmasi Edisi Keempat. Jakarta: Universitas Indonesia Press. BPOM, (2004), Pedoman Uji Bioekivalensi, available at www. Pom.go.id/ publik/ hukum_perundangan/pdf/HK.0005.3.1 818.pdf, BPOM RI, Jakarta (hal 8) Choiri, S. 2012. Optimasi Sediaan Tablet Lepas Lambat Teofilin Menggunakan Bahan Matriks Montmorillonit dan HPMC dengan Simplex Lattice Design. Tugas Akhir. Surakarta: Fakultas Matematika dan Ilmu Pengetahuan Alam. Universitas Sebelas Maret. [DepKes RI] Departemen Kesehatan Republik Indonesia., (1979). Farmakope Indonesia Edisi III. Jakarta: Departemen Kesehatan Republik Indonesia. [DepKes RI] Departemen Kesehatan Republik Indonesia., (1995). Farmakope Indonesia Edisi IV. Jakarta: Departemen Kesehatan Republik Indonesia. Edyaningrum, A. 2013. Perbandingan Mutu Fisik dan Profil Disolusi Tablet Glibenklamida Merk Dagang dan Generik. Skripsi. Surakarta: Fakultas Farmasi Universitas Muhammadiyah Surakarta . Fudholi, A. (2013). Disolusi dan Pelepasan Obat In Vitro. Yogyakarta: Pustaka Pelajar. Gennaro, A. R. Remington: The Science and Practice of Pharmacy. 20th ed. Vol. II. Pennsylvania: Mack Publishing Company. 2000. Haitami, L. M. 2010. Optimasi Tablet Sustained Release Teofilin Dengan Kombinasi Matrik Etilselulosa 20 cP dan Metilselulosa. Skripsi. Surakarta: Fakultas Farmasi. Universitas Muhammadiyah Surakarta. Ichikawa M., Watanabe S., and Miyake Y., (1991). A New Multiple-unit Oral Floating dosage system, I : Preparation and in vitro evaluation of floating and sustained release characteristics., J Pharm Sci 1991;80;1062-6 UJI DISOLUSI TERBANDING ..., INTAN RIYANTY MAHARANI,FARMASI, UMP 2017.

Transcript of DAFTAR PUSTAKA - repository.ump.ac.idrepository.ump.ac.id/2069/7/INTAN RIYANTY MAHARANI- DAFTAR...

Page 1: DAFTAR PUSTAKA - repository.ump.ac.idrepository.ump.ac.id/2069/7/INTAN RIYANTY MAHARANI- DAFTAR PUSTAKA.pdf35 Lampiran 1. Evaluasi Sifat Fisik Tablet 1. Keseragaman ukuran tablet Replikasi

33

DAFTAR PUSTAKA

Agoes, G. (2012). Sediaan Farmasi Padat : Seri Farmasi Industri – 6. Bandung:

ITB.

Anonim. (2008). MIMS Petunjuk Konsultasi. Jakarta: PT Medilata

Anonim. (2010). Metformin Hydrocloride Extended-Release Tablets. The United

Pharmachopeal Convention. September 2010.

Ansel, H. C. (2008). Pengantar Bentuk Sediaan Farmasi Edisi Keempat. Jakarta:

Universitas Indonesia Press.

BPOM, (2004), Pedoman Uji Bioekivalensi, available at www. Pom.go.id/

publik/ hukum_perundangan/pdf/HK.0005.3.1 818.pdf, BPOM RI, Jakarta

(hal 8)

Choiri, S. 2012. Optimasi Sediaan Tablet Lepas Lambat Teofilin Menggunakan

Bahan Matriks Montmorillonit dan HPMC dengan Simplex Lattice

Design. Tugas Akhir. Surakarta: Fakultas Matematika dan Ilmu

Pengetahuan Alam. Universitas Sebelas Maret.

[DepKes RI] Departemen Kesehatan Republik Indonesia., (1979). Farmakope

Indonesia Edisi III. Jakarta: Departemen Kesehatan Republik Indonesia.

[DepKes RI] Departemen Kesehatan Republik Indonesia., (1995). Farmakope

Indonesia Edisi IV. Jakarta: Departemen Kesehatan Republik Indonesia.

Edyaningrum, A. 2013. Perbandingan Mutu Fisik dan Profil Disolusi Tablet

Glibenklamida Merk Dagang dan Generik. Skripsi. Surakarta: Fakultas

Farmasi Universitas Muhammadiyah Surakarta .

Fudholi, A. (2013). Disolusi dan Pelepasan Obat In Vitro. Yogyakarta: Pustaka

Pelajar.

Gennaro, A. R. Remington: The Science and Practice of Pharmacy. 20th ed. Vol.

II. Pennsylvania: Mack Publishing Company. 2000.

Haitami, L. M. 2010. Optimasi Tablet Sustained Release Teofilin Dengan

Kombinasi Matrik Etilselulosa 20 cP dan Metilselulosa. Skripsi.

Surakarta: Fakultas Farmasi. Universitas Muhammadiyah Surakarta.

Ichikawa M., Watanabe S., and Miyake Y., (1991). A New Multiple-unit Oral

Floating dosage system, I : Preparation and in vitro evaluation of floating

and sustained release characteristics., J Pharm Sci 1991;80;1062-6

UJI DISOLUSI TERBANDING ..., INTAN RIYANTY MAHARANI,FARMASI, UMP 2017.

Page 2: DAFTAR PUSTAKA - repository.ump.ac.idrepository.ump.ac.id/2069/7/INTAN RIYANTY MAHARANI- DAFTAR PUSTAKA.pdf35 Lampiran 1. Evaluasi Sifat Fisik Tablet 1. Keseragaman ukuran tablet Replikasi

34

Werdana, R. K. 2016. Formulasi Tablet Floating Metformin HCl dengan Eksipien

Methochel K4M CR (HPMC K4M CR) dan Natrium Bikarbonat

(NaCHO3) Skripsi. Purwokerto: Fakultas Farmasi, Universitas

Muhammadiyah Purwokerto.

Lachman, L., Lieberman, H.A., dan Kaning, J.L., (1994). Teori dan Praktek

Farmasi Industri II Edisi Ketiga. Jakarta: Universitas Indonesia Press.

Milani, Parvin Zakeri et al. (2012). In-vitro bioequivalence study of 8 brands of

metformin tablets in Iran market. Vol 02 (08): 194-197

Sari, D. P., Sulaiman. T. N. S., dan Mafruhah, O. R (2013). Uji Disolusi

Terbanding Tablet Metformin Hidroklorida Generik Berlogo dan Bermerk.

9: 254-258

Shargel, L. Andrew, B.C.Yu. (1988). Biofarmasetika dan Farmakokinetika

Terapan. edisi 2. Surabaya: Airlangga University Press..

Shargel, L., Wu-Pong, S. and Yu, B.C A. (2004). Biofarmasetika dan

Farmakokinetika Terapan Edisi Kelima. Alih Bahasa: Fasich, B.S.

Surabaya: Pusat Penerbitan dan Percetakan Universitas Airlangga.

Siregar, C., Wikarsa., S. (2010). Teknologi Farmasi Sediaan Tablet Dasar – Dasar

Praktis. Jakarta : EGC

Siswanto, A. (2015). Formulasi dan Uji Bioavaibilitas Tablet Floating Aspirin

Menggunakan Methocel K4M CR, Natrium Bikarbonat, dan Ethocel

disertasi. Yogyakarta: Fakultas Faramasi. Universitas Gajah Mada.

Stuart , A. V. (2015). Comparing the Dissolution Profiles of Seven Metformin

Formulations in Simulated Intestinal Fluid. 10.14227/DT220115P17.

Suharmiati, et al. (2001). Pengaruh Pollvlnllplrolldon K-30 Terhadap

Peningkatan Laju Dlsolusl Andrografolida dengan Sistem Dispersi Solida.

Vol 4 : 53-65

Syofyan. (2010). Perbandingan Mutu dan Harga Tablet Asam Mefenamat

Generik dengan Bermerek Dagang yang Beredar di Pasaran. Universitas

Andalas.

Qureshi, S. A. (2013). F2 - Similarity Factor (A Deficiency). www.drug-

dissolution-testing.com

UJI DISOLUSI TERBANDING ..., INTAN RIYANTY MAHARANI,FARMASI, UMP 2017.

Page 3: DAFTAR PUSTAKA - repository.ump.ac.idrepository.ump.ac.id/2069/7/INTAN RIYANTY MAHARANI- DAFTAR PUSTAKA.pdf35 Lampiran 1. Evaluasi Sifat Fisik Tablet 1. Keseragaman ukuran tablet Replikasi

35

Lampiran 1. Evaluasi Sifat Fisik Tablet

1. Keseragaman ukuran tablet

Replikasi Tablet floating

metformin HCl

500 mg

Tablet A

dari pabrik

X

Tablet B

dari pabrik

Y

Tablet C

dari pabrik

Z

Ketebalan

(cm)

1

2

3

0,411

0,411

0,411

0,69

0,69

0,69

0,634

0,634

0,634

0,75

0,75

0,75

Rata – rata 0,411 0,69 0,634 0,75

SD 0 0 0 0

Diameter (cm) 1

2

3

1,51

1,51

1,51

2,1

2,1

2,1

1,82

1,82

1,82

1,91

1,91

1,91

Rata – rata 1,51 2,1 1,82 1,91

SD 0 0 0 0

Bentuk 1

2

3

Tablet

Tablet

Tablet

Kaplet

Kaplet

Kaplet

Kaplet

Kaplet

Kaplet

Kaplet

Kaplet

Kaplet

Rata – rata Tablet Kaplet Kaplet Kaplet

2. Keseragaman bobot tablet

Rep

Bobot (mg)

Tablet floating

metformin HCl 500 mg

Tablet A dari pabrik X

Tablet B dari pabrik Y

Tablet C dari pabrik Z

Bobot

tablet

(mg)

Kolom

A

(5%)

Kolom

B

(10%)

Bobot

tablet

(mg)

Kolom

A

(5%)

Kolom

B

(10%)

Bobot

tablet

(mg)

Kolom

A

(5%)

Kolom

B

(10%)

Bobot

tablet

(mg)

Kolom

A

(5%)

Kolom

B

(10%)

1 852,9 809,84 765,13 1007,70 957,20 906,70 857,4 814,01 770,63 1031,1 979,70 928,30

2 856,7 813,64 768,93 1004,60 954,10 903,60 882,1 838,71 795,33 1019,7 968,30 916,90

3 846,0 802,94 758,23 1002,10 951,60 901,10 860,3 816,91 773,53 1012,0 960,60 909,20

4 863,3 820,24 775,53 1011,80 961,30 910,80 864,5 821,11 777,73 1034,2 982,80 931,40

5 889,4 846,34 801,63 1014,80 964,30 913,80 873,4 830,01 786,63 1018,1 966,70 915,30

6 865,6 822,54 777,83 1003,80 953,30 902,80 880,8 837,41 794,03 1038,8 987,40 936,00

7 846,0 802,94 758,23 1021,30 970,80 920,30 858,1 814,71 771,33 1015,3 963,90 912,50

8 860,8 817,74 773,03 1004,60 954,10 903,60 873,5 830,11 786,73 1016,9 965,50 914,10

9 863,7 820,64 775,93 1011,20 960,70 910,20 863,9 820,51 777,13 1027,3 975,90 924,50

10 876,1 833,04 788,33 1011,00 960,50 910,00 869,8 826,41 783,03 1038,0 986,60 935,20

11 867,3 824,24 779,53 1005,10 954,60 904,10 871,7 828,31 784,93 1015,6 964,20 912,80

12 853,7 810,64 765,93 1010,90 960,40 909,90 865,7 822,31 778,93 1020,3 968,90 917,50

13 842,8 799,74 755,03 1009,20 958,70 908,20 860,6 817,21 773,83 1035,8 984,40 933,00

14 883,0 839,94 795,23 1009,90 959,40 908,90 870,8 827,41 784,03 1040,5 989,10 937,70

15 848,5 805,44 760,73 1016,90 966,40 915,90 869,8 826,41 783,03 1040,8 989,40 938,00

16 855,2 812,14 767,43 1010,30 959,80 909,30 853,2 809,81 766,43 1039,9 988,50 937,10

17 874,5 831,44 786,73 1013,80 963,30 912,80 861,9 818,51 775,13 1037,6 986,20 934,80

18 849,0 805,94 761,23 1013,20 962,70 912,20 875,7 832,31 788,93 1042,0 990,60 939,20

19 849,5 806,44 761,73 1001,00 950,50 900,00 871,7 828,31 784,93 1025,7 974,30 922,90

UJI DISOLUSI TERBANDING ..., INTAN RIYANTY MAHARANI,FARMASI, UMP 2017.

Page 4: DAFTAR PUSTAKA - repository.ump.ac.idrepository.ump.ac.id/2069/7/INTAN RIYANTY MAHARANI- DAFTAR PUSTAKA.pdf35 Lampiran 1. Evaluasi Sifat Fisik Tablet 1. Keseragaman ukuran tablet Replikasi

36

20 877,7 834,64 789,93 1016,00 965,50 915,00 869,1 825,71 782,33 1008,8 957,40 906,00

Rata - rata 861,1

1009,6

867,7

1027,92

SD 11,17 5,31 7,74 11,17

CV (%) 1,09 0,53 0,89 1,087

UJI DISOLUSI TERBANDING ..., INTAN RIYANTY MAHARANI,FARMASI, UMP 2017.

Page 5: DAFTAR PUSTAKA - repository.ump.ac.idrepository.ump.ac.id/2069/7/INTAN RIYANTY MAHARANI- DAFTAR PUSTAKA.pdf35 Lampiran 1. Evaluasi Sifat Fisik Tablet 1. Keseragaman ukuran tablet Replikasi

37

Lampiran 2. Penetapan Kadar Metformin HCl 500 mg.

a. Pembuatan kurva baku

Konsentrasi (mg/ml) Absorbansi

0,01

0,02

0,03

0,04

0,05

0,06

0,07

0,08

0,143

0,248

0,354

0,444

0,536

0,616

0,717

0,814

b. Perhitungan LOD dan LOQ

Persamaan kurva baku y = 9.216x+0.059

Penimbangan sebenarnya 102,3 mg

x (mg/ml) Y y - y’ (y-y’)2

0,0090

0,0204

0,0319

0,0416

0,0516

0,0603

0,0713

0,0818

0,143

0,248

0,354

0,444

0,536

0,616

0,717

0,814

-0,341

-0,236

-0,130

-0,040

0,052

0,132

0,233

0,330

0,116

0,055

0,016

0,002

0,002

0,017

0,054

0,108

y’

0,048

0,373

Sb = = = 0,249

LOD = = = 0,081 mg/ml

LOQ = = = 0,271 mg/ml

UJI DISOLUSI TERBANDING ..., INTAN RIYANTY MAHARANI,FARMASI, UMP 2017.

Page 6: DAFTAR PUSTAKA - repository.ump.ac.idrepository.ump.ac.id/2069/7/INTAN RIYANTY MAHARANI- DAFTAR PUSTAKA.pdf35 Lampiran 1. Evaluasi Sifat Fisik Tablet 1. Keseragaman ukuran tablet Replikasi

38

c. Penetapan kadar metformin HCl dalam tablet

i) Tablet floating metformin HCl 500 mg Berat

penimbangan

(mg)

Replikasi Absorbansi Konsentrasi (μg/ml) Kadar

(mg)

% kadar

859,4 1a 0,238 0,97 485,00 96,92

1c 0,222 0,88 440,20 88,05

859,1 2a 0,239 0,97 486,32 97,27

2c 0,234 0,95 472,75 94,56

859,2 3a 0,227 0,91 453,76 90,76

3b 0,226 0,90 451,05 90,22

Rata – Rata 92,93

SD 3,79

CV (%) 4,08

ii) Tablet A dari pabrik X

Berat

penimbangan

(mg)

Replikasi Absorbansi Konsentrasi (mg/ml) Kadar

(mg) % kadar

1011,4 1a 0,409 0,95 473,71 94,61

1b 0,403 0,93 465,58 92,98

1011,9 2a 0,407 0,94 471,00 94,07

2b 0,409 0,95 473,71 94,61

1010,2 3a 0,405 0,94 468,29 93,53

3b 0,406 0,94 469,65 93,80

Rata - rata 93,93

SD 0,64

CV (%) 0,68

iii) Tablet B dari pabrik Y

Berat

penimbangan

(mg)

Replikasi Absorbansi Konsentrasi (mg/ml) Kadar

(mg) % kadar

869,5 1b 0,423 0,99 492,70 98,34

1c 0,422 0,98 491,35 98,07

870,4 2b 0,453 1,07 533,39 106,46

2c 0,426 0,99 496,77 99,15

870,4 3a 0,425 0,99 495,42 98,88

3b 0,435 1,02 508,98 101,59

Rata - rata 100,41

SD 3,21

CV 3,20

UJI DISOLUSI TERBANDING ..., INTAN RIYANTY MAHARANI,FARMASI, UMP 2017.

Page 7: DAFTAR PUSTAKA - repository.ump.ac.idrepository.ump.ac.id/2069/7/INTAN RIYANTY MAHARANI- DAFTAR PUSTAKA.pdf35 Lampiran 1. Evaluasi Sifat Fisik Tablet 1. Keseragaman ukuran tablet Replikasi

39

iv) Tablet C dari pabrik Z

Berat

penimbangan

(mg)

Replikasi Absorbansi Konsentrasi (mg/ml) Kadar

(mg) % kadar

1028 1a 0,418 0,97 485,92 97,18

1b 0,405 0,94 468,29 93,65

1028,3 2b 0,420 0,98 488,63 97,72

2c 0,424 0,99 494,06 98,80

1028 3b 0,425 0,99 495,41 99,08

3c 0,422 0,98 491,35 98,26

Rata - rata 97,45

SD 1,99

CV 2,04

Contoh perhitungan penetapan kadar pada tablet floating metformin HCl replikasi

1.

Penimbangan serbuk sebenarnya = 859,4 mg

Perhitungan kadar metformin dalam campuran serbuk (secara penelitian)

Absorbansi yang diperoleh = 0,238, pengenceran 50x

Persamaan kurva baku metformin dalam cairan lambung buatan pH 1,2 :

y = 9,216x + 0,059

0,238 = 9,216x + 0,059

x =

x = 0,97 mg/ml

Kadar metformin HCl dalam 500 ml mengandung :

x= 0,97 mg/ml x 500 ml = 485 mg

Kadar metformin HCl dalam tiap tablet

= x 500

= x 500 = 500,04 mg

% kadar metformin per tablet

= = 96,92 %

UJI DISOLUSI TERBANDING ..., INTAN RIYANTY MAHARANI,FARMASI, UMP 2017.

Page 8: DAFTAR PUSTAKA - repository.ump.ac.idrepository.ump.ac.id/2069/7/INTAN RIYANTY MAHARANI- DAFTAR PUSTAKA.pdf35 Lampiran 1. Evaluasi Sifat Fisik Tablet 1. Keseragaman ukuran tablet Replikasi

40

Lampiran 3. Hasil Uji Disolusi Tablet Floating Metformin HCl

1. Tabulasi hasil serapan metformin HCl pada uji disolusi

Waktu Pengence

ran

Serapan

Tablet floating

metformin HCl 500 mg

Tablet A Tabet B Tablet C

Replikasi Replikasi Replikasi Replikasi

1 2 3 1 2 3 1 2 3 1 2 3

5 5 0,176 0,167 0,219 0,178 0,183 0,134 0,181 0,183 0,154 0,172 0,145 0,147

15 5 0,183 0,219 0,265 0,229 0,227 0,242 0,246 0,239 0,238 0,218 0,218 0,207

30 5 0,255 0,297 0,354 0,307 0,314 0,354 0,306 0,308 0,350 0,290 0,278 0,268

45 5 0,323 0,341 0,424 0,364 0,373 0,401 0,360 0,364 0,401 0,360 0,325 0,335

60 5 0,394 0,417 0,479 0,440 0,441 0,426 0,415 0,422 0,413 0,414 0,376 0,436

90 5 0,497 0,501 0,576 0,510 0,524 0,576 0,499 0,496 0,491 0,500 0,488 0,461

120 5 0,584 0,572 0,674 0,594 0,606 0,617 0,553 0,569 0,563 0,575 0,573 0,552

180 5 0,714 0,693 0,749 0,702 0,728 0,742 0,660 0,665 0,661 0,673 0,660 0,658

240 5 0,470 0,477 0,539 0,790 0,814 0,820 0,766 0,761 0,771 0,771 0,740 0,747

300 10 0,540 0,542 0,619 0,519 0,509 0,512 0,466 0,469 0,496 0,466 0,500 0,461

360 10 0,580 0,638 0,685 0,520 0,568 0,566 0,521 0,513 0,549 0,528 0,530 0,512

420 10 0,667 0,662 0,751 0,575 0,576 0,573 0,540 0,564 0,588 0,614 0,569 0,554

480 10 0,688 0,734 0,793 0,588 0,592 0,605 0,573 0,578 0,601 0,618 0,609 0,588

540 10 0,681 0,692 0,732 0,605 0,609 0,612 0,599 0,592 0,612 0,685 0,682 0,658

600 10 0,681 0,701 0,739 0,618 0,669 0,642 0,624 0,645 0,632 0,722 0,724 0,719

2. Tabulasi hasil persen disolusi Metformin HCl

Waktu

% disolusi

Tablet floating metformin

HCl 500 mg

Tablet A Tablet B Tablet C

1 2 3 1 2 3 1 2 3 1 2 3

5 7,515 6,966 10,452 7,695 8,128 4,609 7,848 8,107 6,002 7,280 5,454 5,519

Rata–rata 8,311 6,811 7,319 6,084

SD 1,87 1,92 1,15 0,85

15 7,979 10,627 13,646 11,207 11,159 12,053 12,405 12,035 11,763 10,445 10,564 9,604

Rata–rata 10,751 11,473 12,067 10,204

SD 2,84 0,50 0,32 0,43

30 13,028 16,102 19,752 16,567 17,285 19,793 16,560 16,823 19,531 15,411 14,752 13,819

Rata–rata 16,294 17,882 17,638 14,660

SD 3,37 1,69 1,64 0,65

45 17,703 19,168 24,581 20,564 21,415 23,015 20,259 20,757 23,029 20,259 18,034 18,482

Rata–rata 20,484 21,665 21,348 18,925

SD 3,62 1,24 1,48 0,96

60 22,607 24,482 28,403 25,800 26,155 24,732 24,054 24,804 23,870 23,999 21,604 25,429

Rata–rata 25,164 25,562 24,243 23,677

SD 2,96 0,74 0.49 1,58

90 29,789 30,369 35,074 30,676 31,979 35,101 29,865 30,019 29,217 29,955 29,452 27,140

Rata–rata 31,744 32,585 29,700 28,849

SD 2,90 2,27 0,43 1,23

120 35,780 35,333 41,821 36,480 37,741 37,902 33,626 35,109 34,198 35,191 35,417 33,425

Rata–rata 37,644 37,374 34,311 34,678

SD 3,62 0,78 0,75 0,89

180 44,797 43,824 46,995 43.987 46,254 46,546 41,030 41,822 40,958 41,951 41,514 40,738

UJI DISOLUSI TERBANDING ..., INTAN RIYANTY MAHARANI,FARMASI, UMP 2017.

Page 9: DAFTAR PUSTAKA - repository.ump.ac.idrepository.ump.ac.id/2069/7/INTAN RIYANTY MAHARANI- DAFTAR PUSTAKA.pdf35 Lampiran 1. Evaluasi Sifat Fisik Tablet 1. Keseragaman ukuran tablet Replikasi

41

Rata–rata 45,206 45,596 41,270 41,401

SD 1,62 1,40 0,48 0,50

240 55,825 57,337 65,112 50,041 52,260 51,927 48,357 48,550 48,554 48,718 47,101 46,919

Rata–rata 59,424 51,409 48,4875 47,579

SD 4,98 1,20 0,11 0,81

300 65,535 66,395 76,108 62,626 61,901 61,331 55,160 56,174 59,096 55,174 60,529 54,336

Rata–rata 69,346 61,952 56,810 56,679

SD 5,87 0,65 2,04 2,74

360 70,951 79,921 85,284 62,695 70,036 68,796 62,778 62,391 66,505 63,831 64,729 61,290

Rata–rata 78,718 67,176 63,892 63,283

SD 7,24 3,93 2,27 1,46

420 83,057 83,267 94,376 70,328 71,198 69,734 65,535 69,560 71,817 75,702 70,190 67,085

Rata–rata 86,900 70,420 68,971 70,992

SD 6,48 0,73 3,18 3,56

480 86,008 93,376 100,116 72,073 73,410 74,122 70.009 71.436 73.584 76,339 75,790 71,845

Rata–rata 93,167 73,202 71.676 74,658

SD 7,06 1,04 1.80 2,00

540 106,211 109,369 114,607 74,469 75,902 75,212 73.624 73.410 75.184 85,523 86,053 81,545

Rata–rata 110,063 75,194 74.073 84,374

SD 4,24 0,72 0.97 2,01

600 106,332 110,979 115,918 76,339 84,023 79,282 77.073 80.900 77.902 90,620 91,891 89,961

Rata–rata 111,076 79,881 78.625 90,824

SD 4.,9 3,88 2.01 0,80

Contoh perhitungan persen disolusi metformin HCl 500 mg

Tablet floating replikasi 1

Menit ke-5

Absorbansi 0,176 pengenceran 5x

Bobot rata – rata tablet 860,567 mg

Bobot tablet yang didisolusi 862,50 mg

Persamaan regresi y = 14, 406x + 0,067

x =

x = 0,03648 mg/ml

Kadar dalam 1000 ml

x = 0,0364mg/ml x1000 ml = 36,48 mg

Jumlah metformin HCl dalam satu tablet

=

=

UJI DISOLUSI TERBANDING ..., INTAN RIYANTY MAHARANI,FARMASI, UMP 2017.

Page 10: DAFTAR PUSTAKA - repository.ump.ac.idrepository.ump.ac.id/2069/7/INTAN RIYANTY MAHARANI- DAFTAR PUSTAKA.pdf35 Lampiran 1. Evaluasi Sifat Fisik Tablet 1. Keseragaman ukuran tablet Replikasi

42

% disolusi metformin HCl

=

=

3. Tabulasi hasil nilai F1 dan F2

Rep Tablet floating

metformin HCl 500

mg dengan Tablet A

Tablet floating

metformin HCl 500

mg dengan Tablet B

Tablet floating

metformin HCl 500

mg dengan Tablet C

F1 F2 F1 F2 F1 F2

1 18,25 44,75 21,89 43,97 13,32 54,31

2 18,17 44,83 22,39 41,87 17,03 48,75

3 21,15 37,79 23,69 36,95 24,37 37,62

Rata – rata 19,19 42,45 22,65 40,93 18,24 46,89

Contoh perhitungan nilai f1, f2

Tablet floating metformin HCl dengan Tablet A replikasi 1.

Menit (T(t)) (R(t)) R(t) - T(t) (R(t) - T(t))^2 │R(t) - T(t)│

5 7,515 7,695 0,180 0,032 0,180

15 7,979 11,207 3,227 10,416 3,227

30 13,028 16,567 3,539 12,525 3,539

45 17,703 20,564 2,860 8,182 2,860

60 22,607 25,800 3,192 10,194 3,192

90 29,789 30,675 0,886 0,785 0,886

120 35,780 36,479 0,699 0,489 0,699

180 44,797 43,987 -0,810 0,656 0,810

240 55,825 50,040 -5,784 33,455 5,784

300 65,535 62,626 -2,908 8,461 2,908

360 70,951 62,695 -8,255 68,156 8,255

420 83,057 70,328 -12,729 162,050 12,729

480 86,008 72,073 -13,935 194,184 13,935

540 106,211 74,469 -31,742 1007,557 31,742

600 106,332 76,339 -29,993 899,591 29,993

Perhitungan f1 :

∑(R(t) = 661.551

UJI DISOLUSI TERBANDING ..., INTAN RIYANTY MAHARANI,FARMASI, UMP 2017.

Page 11: DAFTAR PUSTAKA - repository.ump.ac.idrepository.ump.ac.id/2069/7/INTAN RIYANTY MAHARANI- DAFTAR PUSTAKA.pdf35 Lampiran 1. Evaluasi Sifat Fisik Tablet 1. Keseragaman ukuran tablet Replikasi

43

∑│R(t) - T(t)│= 120.745

= 18,25

Perhitungan f2

∑(R(t) - T(t))^2 = 2416.741

= 12,330

Contoh perhitungan nilai C

Tablet Floating 500 mg

Nilai C Replikasi

SD 1 2 3

C60 22,607 24,482 25,164 1,32

C120 35,780 35,333 37,644 1,22

C360 70,951 79,921 78,718 4,86

C600 106,332 110,979 111,076 2,71

Perhitungan C60 tablet floating 500 mg

C60 =

C60 = = 24,084

UJI DISOLUSI TERBANDING ..., INTAN RIYANTY MAHARANI,FARMASI, UMP 2017.

Page 12: DAFTAR PUSTAKA - repository.ump.ac.idrepository.ump.ac.id/2069/7/INTAN RIYANTY MAHARANI- DAFTAR PUSTAKA.pdf35 Lampiran 1. Evaluasi Sifat Fisik Tablet 1. Keseragaman ukuran tablet Replikasi

44

Contoh perhitungan nilai DE

Tablet floating metformin HCl replikasi 1.

Menit % Disolusi Luas AUC

0 – 5 7,52 18,79

5 – 15 7,98 77,48

15 – 30 13,03 157,56

30 – 45 17,70 230,49

45 – 60 22,61 302,33

60 – 90 29,79 785,95

90 – 120 35,78 983,55

120 – 180 44,80 2417,35

180 – 240 55,83 3018,69

240 – 300 65,54 3640,81

300 – 360 70,95 4094,60

360 – 420 83,06 4620,28

420 – 480 86,01 5071,99

480 – 540 106,21 5766,61

540 – 600 106,33 6376,33

Luas AUC menit 0 – 5 =

Luas AUC menit 5 – 15 =

Luas AUC menit 15 – 30 =

Luas AUC menit 30 – 45 =

Luas AUC menit 45 – 60 =

Luas AUC menit 60 – 90 =

Luas AUC menit 90 – 120 =

Luas AUC menit 120 – 180 =

Luas AUC menit 180 – 240 =

Luas AUC menit 240 – 300 =

Luas AUC menit 300 – 360 =

UJI DISOLUSI TERBANDING ..., INTAN RIYANTY MAHARANI,FARMASI, UMP 2017.

Page 13: DAFTAR PUSTAKA - repository.ump.ac.idrepository.ump.ac.id/2069/7/INTAN RIYANTY MAHARANI- DAFTAR PUSTAKA.pdf35 Lampiran 1. Evaluasi Sifat Fisik Tablet 1. Keseragaman ukuran tablet Replikasi

45

Luas AUC menit 360 – 420 =

Luas AUC menit 420 – 480 =

Luas AUC menit 480 – 540 =

Luas AUC menit 540 – 600 =

∑ Luas AUC = 37562,81

Luas Kurva Segiempat 100 % = 100 x 600 = 60000

DE600 =

UJI DISOLUSI TERBANDING ..., INTAN RIYANTY MAHARANI,FARMASI, UMP 2017.

Page 14: DAFTAR PUSTAKA - repository.ump.ac.idrepository.ump.ac.id/2069/7/INTAN RIYANTY MAHARANI- DAFTAR PUSTAKA.pdf35 Lampiran 1. Evaluasi Sifat Fisik Tablet 1. Keseragaman ukuran tablet Replikasi

46

DISOLUSI EFISIENSI Explore Tablet

Case Processing Summary

Tablet

Cases

Valid Missing Total

N Percent N Percent N Percent

Disolusi_ Efisiensi

Tablet Floating 3 100.0% 0 .0% 3 100.0%

Tablet A 3 100.0% 0 .0% 3 100.0%

Tablet B 3 100.0% 0 .0% 3 100.0%

Tablet C 3 100.0% 0 .0% 3 100.0%

Tests of Normality

Tablet

Kolmogorov-Smirnova Shapiro-Wilk

Statistic df Sig. Statistic df Sig.

Disolusi_ Efisiensi

Tablet Floating .275 3 . .943 3 .541

Tablet A .323 3 . .878 3 .320

Tablet B .175 3 . 1.000 3 .995

Tablet C .354 3 . .821 3 .166 a. Lilliefors Significance Correction

Oneway Descriptives

Disolusi_Efisiensi

N Mean Std.

Deviation Std. Error

95% Confidence Interval for Mean

Minimum Maximum Lower

Bound Upper Bound

Tablet Floating 3 66.4333 4.59709 2.65413 55.0135 77.8531 62.60 71.53 Tablet A 3 55.1933 1.10961 .64063 52.4369 57.9498 53.93 56.01 Tablet B 3 52.7367 1.03500 .59756 50.1656 55.3078 51.70 53.77 Tablet C 3 54.4967 1.50098 .86659 50.7680 58.2253 52.77 55.49 Total 12 57.2150 6.03705 1.74275 53.3792 61.0508 51.70 71.53

Test of Homogeneity of Variances

Disolusi_Efisiensi

Levene Statistic df1 df2 Sig.

4.178 3 8 .047

UJI DISOLUSI TERBANDING ..., INTAN RIYANTY MAHARANI,FARMASI, UMP 2017.

Page 15: DAFTAR PUSTAKA - repository.ump.ac.idrepository.ump.ac.id/2069/7/INTAN RIYANTY MAHARANI- DAFTAR PUSTAKA.pdf35 Lampiran 1. Evaluasi Sifat Fisik Tablet 1. Keseragaman ukuran tablet Replikasi

47

ANOVA Disolusi_Efisiensi

Sum of Squares df Mean Square F Sig.

Between Groups 349.529 3 116.510 18.142 .001 Within Groups 51.377 8 6.422

Total 400.906 11

Post Hoc Tests Multiple Comparisons

Disolusi_Efisiensi LSD

(I) Tablet (J) Tablet Mean Difference

(I-J) Std. Error Sig.

95% Confidence Interval

Lower Bound Upper Bound

Tablet Floating Tablet A 11.24000* 2.06916 .001 6.4685 16.0115

Tablet B 13.69667* 2.06916 .000 8.9252 18.4682

Tablet C 11.93667* 2.06916 .000 7.1652 16.7082 Tablet A Tablet Floating -11.24000* 2.06916 .001 -16.0115 -6.4685

Tablet B 2.45667 2.06916 .269 -2.3148 7.2282 Tablet C .69667 2.06916 .745 -4.0748 5.4682

Tablet B Tablet Floating -13.69667* 2.06916 .000 -18.4682 -8.9252 Tablet A -2.45667 2.06916 .269 -7.2282 2.3148 Tablet C -1.76000 2.06916 .420 -6.5315 3.0115

Tablet C Tablet Floating -11.93667* 2.06916 .000 -16.7082 -7.1652 Tablet A -.69667 2.06916 .745 -5.4682 4.0748 Tablet B 1.76000 2.06916 .420 -3.0115 6.5315

*. The mean difference is significant at the 0.05 level.

UJI DISOLUSI TERBANDING ..., INTAN RIYANTY MAHARANI,FARMASI, UMP 2017.

Page 16: DAFTAR PUSTAKA - repository.ump.ac.idrepository.ump.ac.id/2069/7/INTAN RIYANTY MAHARANI- DAFTAR PUSTAKA.pdf35 Lampiran 1. Evaluasi Sifat Fisik Tablet 1. Keseragaman ukuran tablet Replikasi

48

NILAI C

Explore Tablet

Case Processing Summary

Tablet

Cases

Valid Missing Total

N Percent N Percent N Percent

Nilai_C Tablet Floating 4 100.0% 0 .0% 4 100.0%

Tablet A 4 100.0% 0 .0% 4 100.0%

Tablet B 4 100.0% 0 .0% 4 100.0%

Tablet C 4 100.0% 0 .0% 4 100.0%

Tests of Normality

Tablet

Kolmogorov-Smirnova Shapiro-Wilk

Statistic df Sig. Statistic df Sig.

Nilai_C Tablet Floating .242 4 . .937 4 .634

Tablet A .225 4 . .932 4 .604

Tablet B .236 4 . .931 4 .600

Tablet C .229 4 . .949 4 .707 a. Lilliefors Significance Correction

Oneway Descriptives

Nilai_C

N Mean Std.

Deviation Std. Error

95% Confidence Interval for Mean

Minimum Maximum Lower

Bound Upper Bound

Tablet Floating 4 61.5825 39.00295 19.50148 -.4799 123.6449 24.08 109.46 Tablet A 4 52.4988 25.29474 12.64737 12.2492 92.7483 25.56 79.88 Tablet B 4 50.2680 25.30952 12.65476 9.9949 90.5411 24.24 78.63 Tablet C 4 53.1162 30.17677 15.08839 5.0983 101.1342 23.68 90.83 Total 16 54.3664 27.60733 6.90183 39.6555 69.0773 23.68 109.46

Test of Homogeneity of Variances

Nilai_C

Levene Statistic df1 df2 Sig.

.848 3 12 .494

UJI DISOLUSI TERBANDING ..., INTAN RIYANTY MAHARANI,FARMASI, UMP 2017.

Page 17: DAFTAR PUSTAKA - repository.ump.ac.idrepository.ump.ac.id/2069/7/INTAN RIYANTY MAHARANI- DAFTAR PUSTAKA.pdf35 Lampiran 1. Evaluasi Sifat Fisik Tablet 1. Keseragaman ukuran tablet Replikasi

49

ANOVA Nilai_C

Sum of Squares df Mean Square F Sig.

Between Groups 295.680 3 98.560 .106 .955 Within Groups 11136.791 12 928.066

Total 11432.471 15

Post Hoc Tests

Multiple Comparisons Nilai_C LSD

(I) Tablet (J) Tablet Mean Difference

(I-J) Std. Error Sig.

95% Confidence Interval

Lower Bound Upper Bound

Tablet Floating Tablet A 9.08375 21.54142 .681 -37.8510 56.0185

Tablet B 11.31450 21.54142 .609 -35.6202 58.2492

Tablet C 8.46625 21.54142 .701 -38.4685 55.4010 Tablet A Tablet Floating -9.08375 21.54142 .681 -56.0185 37.8510

Tablet B 2.23075 21.54142 .919 -44.7040 49.1655 Tablet C -.61750 21.54142 .978 -47.5522 46.3172

Tablet B Tablet Floating -11.31450 21.54142 .609 -58.2492 35.6202 Tablet A -2.23075 21.54142 .919 -49.1655 44.7040 Tablet C -2.84825 21.54142 .897 -49.7830 44.0865

Tablet C Tablet Floating -8.46625 21.54142 .701 -55.4010 38.4685 Tablet A .61750 21.54142 .978 -46.3172 47.5522 Tablet B 2.84825 21.54142 .897 -44.0865 49.7830

UJI DISOLUSI TERBANDING ..., INTAN RIYANTY MAHARANI,FARMASI, UMP 2017.