Cultura Bantu Ngola 2

download Cultura Bantu Ngola 2

of 45

Transcript of Cultura Bantu Ngola 2

  • 7/27/2019 Cultura Bantu Ngola 2

    1/45

    CULTURA BANTU NGOLA PARTE 2CANTIGAS DE KATENDE

    1. KATENDEN GANGA KURUZUKATULA DINGOMA TUREM(^)

    KATENDEN GANGA KURUZUKATENDEN GANGA TUREM(^)

    2. KAMUKEN KEBOIAMIN

    PIKINININ KAFILEK

    MBUK KEBOIAMIN

    PIKINININ KAFILEK

    (BIS)

    3. MBUKE KEBOIAMIN

    PIKINININ KAFIL KONGO

    MBUKE KEBOIAMIN

    PIKINININ KAFIL KONGO

    (BIS)

    4. KATEND BIBI KOIA (BIS)

    AM BIBI KOIA (BIS)

    5. KATENDE SAMBANGOL

    AME

    KATENDE SAMBANGOLE

    AME

    (BIS)

  • 7/27/2019 Cultura Bantu Ngola 2

    2/45

  • 7/27/2019 Cultura Bantu Ngola 2

    3/45

    -47-

    CANTIGAS DE TELEKOMPENSU

    1. TELEKOMPENSU E (^)

    TELEKOMPENSU

    TELEKOMPENSU E (^)

    DANDA LUND

    2. MONA MUCHINU MAIONGE (^)

    MAIONGE (^), MAIONG

    MONA MUCHINO MAIONGE,

    MAIONGE SALE (^)

    3. MAZA, MAZA KULOESA (qualidade)

    MAZA, MAZA DILE

    MAZA, MAZA,KULOESSA

    4. A MUKONGO

    MUKONGO KAZA

    A MUKONGO

    KUTOMBESA A

    5. MU MUANHU

    MUSSAMBE (^), MUSSAMB

  • 7/27/2019 Cultura Bantu Ngola 2

    4/45

    TATETU MUSSAMBE (^)

    -48-

    6. NZACHI, MUCHITU

    EKOMPENSULE

    NZACHI, MUCHITU,

    NGZU, MUCHITU

    7. DANDA, DANDAO KUABA, OKUAB

    MONA MUCHITU

    OKUABA OKUAB

    8. MULLE E (^)

    MULLE LEMB

    MULLE E (^)

    NZO (^) E (^) (inzo)

    9. KISSIMBI (Me Pond)

    KUTALA (Pai Ibolama))

    MAIM BANDA

    MAIM BANDA KOKE (^)

    10. DANDA MAIONGE (^)

    KABILA DILE (^)

    (bis)

  • 7/27/2019 Cultura Bantu Ngola 2

    5/45

    -49-

    CANTIGAS DE LEMBA

    1. O NGANGA MOXI, LEMBA

    O NGANGA MOXI,

    2.LEMBA NZAMBI APONGO

    PARA KENANR: O INDO, INDO

    3. NZAMBI NAKUA TESA

    R: AWETO

    (BIS)

    4. LEMB, LEMB DILE

    LEMB EDI KANAMBURA

    IA VEODI IAI

    5. MANAUE O LEMB

    LEMB

    (BIS)

    6. NZAMBI, NZAMBI KE NZAMBI (BIS)

    NZAMBI APONGO DE

    O KE NZAMBI, O KE NZAMBI

  • 7/27/2019 Cultura Bantu Ngola 2

    6/45

  • 7/27/2019 Cultura Bantu Ngola 2

    7/45

    1. NZAZI, NZAZI

    MAKUL (^), LUGANO

    2. JANJA AW

    KALUNGA

    LUGANO NKRENKRE(N)SOE (^)

    (bis)

    3. KIMBANDA, KALUNGA

    KIAHELA, NGUSU,

    (bis)

    4. INDO IA, IA

    INDO FINDO

    EMALA

    KATAMBA, INDO I I

    LUGANO, INDO IA, IA

    -52-

    CANTIGAS DE MINA AGANJI

    1. AGANJI

    AGANJI

  • 7/27/2019 Cultura Bantu Ngola 2

    8/45

    (n)AGANJKI (n)AXOKUE

    (n)AGANJI (n)LEMBA

    (bis)

    2. E DANDA

    KAIALA

    MONA LOM

    (bis)

    3. SAMBA, SAMBA

    MONA LOM

    r: A MAMETU

    (bis)

    4. NZAMBI A MOXI

    LELE AGANJI

    NZAMBI MOXI

    LELE AGANJI

    5. NSEKESSE, AGANJI

    EUA IZO

    (bis)

    6. NSEKESSE AGANJI,

    MONA LOM

    NSEKESSE, AGANJI

  • 7/27/2019 Cultura Bantu Ngola 2

    9/45

    MONA IZO

    -53-

    CANTIGAS DE KITEMBU

    1. KITEMBU

    NGANA NZMBI

    (bis)

    E KISIMBI PE PE PEE MAIONGA

    KITEMBU

    2. MIRU KITEMBU

    MIRU KITEMBU

    MIRU KITEMBU

    INGE KITEMBU, MIRU

    3. KITEMBU RE RE

    E A KITEMBU APEROL

    KITEMBU MAVILA

    LEMBA

    O KITEMBU

    4. KITEMBU MAVULU

    MAKINAN DINAN

  • 7/27/2019 Cultura Bantu Ngola 2

    10/45

    EKISIKO

    KITEMBU MAVULU

    MAKINAN DINAN

    JAMUKANGE

    -54-

    5. KITEMBU MAKURA DIL

    E DA MURAX

    KITEMBU MAKURA TATAE DA MURAX XO XO

    E DA MURAXO, AI AI

    E DA MURAX AI AI

    6. A KITEMBU E A LAMBADA

    MAKURADILE

    E KITEMBU

    E LAMBADA MAKURE

    7. KITEMBU D'ANGOL

    AMOLA FAIA, NO KONDEME

    A KITEMBU

    AMOLA FAIA NO KONDEME

    8. KITEMBU MAVILA

    KASANJE EAZIL

  • 7/27/2019 Cultura Bantu Ngola 2

    11/45

    -55-

    CANTIGAS DE ZAZI

    1. ARUE GANGA

    NO BOIAMIN

    GANGA E

    ARUE GANGA

    NO BOIAMIN

    GANG

    2. SINGANGA

    LUANGO

    SINGANGA

    LUANGO

    3. ZAZI KE VE NWE D'ANGOLA

    ZAZI MALAKAIA

    ZAZI KE AMASI

    (bis)

    4. O, O, O, O, MIKARIOL

    MASANGANGA

    ASANGANGA

    MIKARIOL

  • 7/27/2019 Cultura Bantu Ngola 2

    12/45

    5. OL KOMBELA

    ZAZI

    KOMBELA ZAZI

    KOMBELA ANGOLA

    -56-

    6. LESI, LESI

    MSANGANGA

    MI, KARIOL

    7. O ZAZI

    O ZAZI A

    O ZAZI

    MNHANGOLE

    MANHANGOL

    8. ZAZI

    KINANBO

    A A

    KUMBEL ZAZI,

    ZAZI

    9. (sem origem definida)

    VALE LE, VALELE

    VALELE

    LELE

  • 7/27/2019 Cultura Bantu Ngola 2

    13/45

    LU

    (bis)

    -57-

    CANTIGAS DE KAIANGU

    Para Kaiangu de qualquer idade

    1. E MATAMBA TATA EME

    E MATAMBA

    TATA EME

    2. E DA MUIGANGA

    TATA EME

    E E MATAMBA

    TATA EME

    3. E E EA

    E A MATAMBA

    DI KAKURUKAJE ZINGE

    E E EA

    E MATAMBA

    DI KAKURUKAJE

    ZINGE

  • 7/27/2019 Cultura Bantu Ngola 2

    14/45

    E E

    E TATA EME

    E E MATAMBA

    E TATA EME

    -58-

    4. NDAMBURE, NDAMBURE

    MAVANJUNDAMBURE MAVANJU

    ELESIK, MAVANJU

    5. E NSIMBE, IE IE

    A BAMBURUSENA

    NSIMBE IE IE

    (bis)

    (pode cantar KISIMBI IE IE)

    6. NDAMBURE, NDAMBURE

    AVANJU

    NDAMBURE AVANJU

    BAMBORUSENA, AVANJUE

    7. SINA AVANJU

    ORO SINA AVANJU

    KONGO LE LUANDA

  • 7/27/2019 Cultura Bantu Ngola 2

    15/45

    ORO SINA AVANJUE

    SINA AVANJU

    ORO SINA AVANJUE

    ORO BAMBURUSENA

    ORO SINA AVANJUE

    -59-

    8. Para santo velho (esta cantiga serve para rum de qualquer santo feito,mudando o mametu por tatetu se for o caso)

    INDO IO IO

    INDO FINDO

    EMAL

    MAMETU TARAMES

    INDO FINDO

    EMAL

    9. E DIN DIN

    E DINDAI

    MATAMBA DIARUE

    MATAMBA DIARUAIA

    10. E JANJA KALUNGA

    JINJE KAMUNAN

    DENDE

    11. KE KE MIK NBANDA

    E MATAMBA

  • 7/27/2019 Cultura Bantu Ngola 2

    16/45

    MIK NBANDA

    12. NZAMBI KIMBANDA MON

    KAIANGU KAPANZO

    MAKOBOADI

    -60-

    CANTIGAS DE DANDA

    1. DANDALUNDA

    MAIMBANDA KOKE (^)

    DANDA LUNDA

    MAIM BANDA KO KE (^)

    (bis)

    2. DANDALUNDA

    UN TERERE (^)

    UN TERERE (^)

    3. DANDALUNDA

    UN AXOKUE (^)

    UN AXOKUE (^)

    4. DANDALUNDA

    EU SAMBE (^)

    DANDA SAMBE (^)

  • 7/27/2019 Cultura Bantu Ngola 2

    17/45

    5. DANDALUNDA

    EUA IZO (^)

    DANDA EUA IZO (^)

    6. (Serve tb para Telekompensu)

    SOE (^), SOE (^)

    DANDA LUNDA SOE (^)

    -61-

    7. TELEKOMPENSUE

    TELEKOMPENSU

    TELEKOMPENSU

    DANDALUND

    8. MONA MONA

    KUI KUI

    MONA MONA

    KUI BEK

    9. DANDE(^), DANDE(^)

    O DANDEUAR

    O ME ZAMBE EUA DANDE(^)

    DANDE(^) O DANDEURA

    10. KISSIMBI KISSIMBI

  • 7/27/2019 Cultura Bantu Ngola 2

    18/45

  • 7/27/2019 Cultura Bantu Ngola 2

    19/45

    ATOIZA

    2. VUNJI A, VUNJI A

    VUNJI DITAMARAKA

    TATETU VUNJI,

    VUNJI A

    3. DANDA VUNJI

    KABILA DINGOMA(BIS)

    VUNJI DANDA VUNJI

    4. KAUELE SIMBE

    KAUELE SUZI

    (bis)

    5. AI, AI, AI

    VUNJI, KAMUNAN KESANJI

    VUNJI, KAMUNAN MONA ME

    6. A SAKUELA

    VUNJI MONA ME

    (bis)

    -63-

    7. E, E, E, NGANGA

  • 7/27/2019 Cultura Bantu Ngola 2

    20/45

    VUNJI DITAMARAKA

    O NGANGA

    8. A A SAKELA

    MONA VUNJI

    SAKELA MONA KESANJI

    SAKELA MONA VUNJI

    9. VUNJI MABIDILE, DILE

    VUNJI MABI

    10. VUNJI MONA ME

    VUNJI NAVUL

    11. SUNA VUNJI

    AME

    MONA VUNJI

    AME

    (bis)

    -63.A-

    CANTIGAS DE KAIALA:

    1. MIKAIA SELU BANDA

    SELU BINDA

    DA MAN MAN IE

  • 7/27/2019 Cultura Bantu Ngola 2

    21/45

    MIKAIA

    SELU BANDA SELU BINDA

    DE MAN MANIE

    O MIKAIA

    2. KEVE, KEVE KAIA (bis)

    MAMAN INGOMA

    SEGINGOMAENU TATA, AME, KAIA

    3. SAMBA NGUELE

    SAMBA NGUELE MARU

    (bis)

    4. SAMBA NARU

    SAMBA NARU

    KAIA

    (bis)

    -64-

    5. KONGO SAVASI

    E A TUNDE REN

    KONGO SAVASI

    E A TUNDE RANAHN

    (bis)

  • 7/27/2019 Cultura Bantu Ngola 2

    22/45

    A A KONGO SAVASI

    REN

    6. KAIALA NAVIT

    NAJ AKISI KONGO

    (bis)

    7. KAIALA ABITE

    KAIA, MA, KISIKO(bis)

    8. A KONKUETO

    A KONKUETO OI

    (bis)

    MIKAIA KONKUETO

    MIKAIA KONKUETO OI

    9. KAIALA VANULE

    SIVITE, KAIA

    (bis)

    -65-

    CANTIGAS DE ZUMB (ZUMBARAND)

    1. KONGO SIBUKE

    MONA ME

  • 7/27/2019 Cultura Bantu Ngola 2

    23/45

    ZUMBA

    (bis)

    2. ZUMBARANCUANJE ARUE

    ZUMBARANCUANJE KAIZILE

    ZUMBARANCUANJE KALUNGA

    ZUMBARANCUANJE SALE

    3. ZUMBA NAJETU

    NAJETU NAJIRE

    (bis)

    4. ZUMBA ZUMBA

    ZUMBA KUIABO

    ZUMBA ZUMBA

    ZUMBA KUIABO

    5. MAJULE KONGO

    NAZUELE AIKO

    (bis)

    6. ZUMBA KUIAB

    OBERE

    -66-

  • 7/27/2019 Cultura Bantu Ngola 2

    24/45

    7. KOROA DAXI KIA

    KOR DOL

    (bis)

    8. KOROA DAXI KIA

    AKUIAB AKUIAB

    9. KOROA DAXI KIA

    KOR MAIANGOLEKOROA DAXI KIA

    KOR MAIANGOL

    10. ARUE SAMBANGOLA

    DE MUNGANGA NGOL

    ARU ZUMBA KAR

    KARA IZO AKOL

    Estribilho:

    AI, AI, AI, AI

    ARUE A

    ARUE MAMA KAR

    KARA IZA AKOL

    ARU SAMBA NGOLA

    DE MUNGANGA NGOL

    Estribilho

  • 7/27/2019 Cultura Bantu Ngola 2

    25/45

    11. MONA, MONA KRIZILE

    MONA MONA INDU

    KUENDA MI KUENDA

    KRIZILE INDU

    -67-

    1. ZUMB AJAOSI

    ZUMBA

    (bis)

    -68-

    REZAS PARA OFERECER COMIDA AO NKISI (NA HORA QUE ACABA DECOZINHAR)

    Para alimentar os jinkisi. So cantadas sempre 3 vezes cada.

    1. IX OI TIMB LAR (^)

    IX OI TIMB LAR (^)

    2. NKISI NI (N)GUDIA OI GANGOLOMA (R)

    NKISIS NI (N)GUDIA OI GANGOLOT (R)

    3. TALA J NSI, ER (^) KUOG NJ

    ER (^) KUOG.

    PARA ENCANTAR A COMIDA: (Zelador abaixado, com adj tocando, repete areza 3 vezes).

    Levantar as comidas (tambm 3 vezes)

  • 7/27/2019 Cultura Bantu Ngola 2

    26/45

    4. IZA DOBAR

    BOSSINAN DO (^)

    BOSSINAN DA (^)

    BOSSINAN DO (^)

    KE DAO (^) RUN RUN

    PARA DESPERTAR:

    5. M (^) BIOE(^)MOBIJI BIAMUREX

    PARA LEVANTAR: Essa reza para qualquer comida levantada em qualquerritual.

    6. A JANIPP (^)

    K MI BAMBOXI

    K MI BAMBOX

    -69-

    Para pintar um santo

    7. O NGURA DIL MANAN MANAN

    IA O PEMB

    O NGURA DIL MANAN MANAN

    I PEMB

    Para oferecer a comida ao Nkisi

  • 7/27/2019 Cultura Bantu Ngola 2

    27/45

    SAMBORO NGUDIA

    8. EBI PA MI O KOTA

    EBI PA MI O GUDIA

    EBI PA MI O KOTA

    EBI PA MI O ZAMBI

    PE GA LUNDA CON SANXE

    GUDIAX

    Para oferecer comida ao santo dentro do Ndemburo

    9. GUDIA KENAN KENAN

    GUDIA KENAN KENAN

    X DI UNO MAL

    X DI UNO MAL

    10. KOMANXAN XETO GUDIA

    SENZALA AWETO

    (bis)

    -69.A-

    Reza para quando se d obrigao em algum pedir para a pessoa ter sorte,felicidade

    KIBUKO - A MAIOR REZA DO ANGOLA

    11. INDA KUMBANDA

    KUA KURI (KUI)

  • 7/27/2019 Cultura Bantu Ngola 2

    28/45

    TATETU LEMBA DINGANGA

    KE SINAVURUSI

    KE DEMINANGUANGA

    KA MUSANK MAKENAN

    KUMBANDA ZAMBIAPONGO

    MARA KATULO DAR

    KIBUKO SAMBANGOLA MATAMBA

    IOKONGO ZAZI ANGOLA

    ROXI BAMBI LEMBARANGANGALEMBARANGUNJI BURUNGUNZO

    KIZON KIR KIX

    MUKUMBI MARA

    KATUMANDAR

    KIBE BEREKET

    KIMAMBELA KARAKUZI

    TA KINAN KIMBELA

    NGOGA KILUXI

    KISANGI NDA KUMBANDA

    MAKUIU, MAKUIU

    TATETU LEMBADINGANGA

    UAZ KER, UAZE KER

    KUMBANDA ZAMBIAPONGO

    MARA KATUMANDAR

    TATETU LEMBADINGANGA

  • 7/27/2019 Cultura Bantu Ngola 2

    29/45

    TUMBANDA GIRA

    MUKANDIJI DI MONA GIR, GIR

    -69.B-

    LEL - PARA EXU - AO MEIO-DIA, MEIA NOITE, 6 HORAS DA TARDE OU DAMANH

    12. UN LELEL OKUT

    BUR BUR

    TE KIBANDA KIABANGA

    NGANGA DIMBIRIN

    GANGA DIA MBIRIN

    KE TA MBIRIN TA BELA

    KITANDA SINAVURU

    KERERE GANGA NDAR

    MONAN KEN KEN KEN

    PAMBUNJILA J MUKOTA

    KE BEREKET KE TENDAR

    KARAKUNJI GANGA NDARA KINKONGA

    SINAVURU KE DINANGANGA NDAR

    MONAN KEN, MONAN KEN, MONAN KEN

    I MUKOTA IA MUKOTA NGANGA NK

    AZUEL SINAVURU

    KE DE MINANGANJI NDAR

    MONAN KENAN

  • 7/27/2019 Cultura Bantu Ngola 2

    30/45

    KEDRA KEDRIA KALUNGA

    DENDE DENDE DI KOV KAND

    KE O ZAM MANAU

    KE DE MANBUR

    KE DE MINANGONGO

    NDAR MONAN KENAN

    -69.C-

    REZA DA PROSPERIDADE

    13. TRUZIA MANVO

    KANVO KANVO

    TRUZIA MANVO

    GOV GOV

    TRUZI TRAZI BAMBI NZIMBE

    KI ANKITA MUKU ANKITA

    UAVAMBO MAVAMBO

    AZANGOLA

    KIBU KASOBA

    GANGA ZUMB

    HANGOLOMA KEDA GOMA

    NTUTI MALEMBE

    KIXIKARANGOMBE

    KI'MBANDA MENEN

    KENDEN KUA KINEN KELE NENGA

    NFISA DE TATU NFISA

  • 7/27/2019 Cultura Bantu Ngola 2

    31/45

    KUAX MUKILA

    ZAMBI ZAMBI, ZAMBI.

    -69.D-

    REZA DE KAVUNGU:

    14. A FAKOTI

    EWI EWIMANUKENUN

    TATA KAVUNGU

    TATETU KAVUNGU

    SINAVURUSY

    KE DEMINANGUANGE

    ORO KUENUN

    NGOROSSY, EWI MANUKENUN

    TATA KAMBONDO

    TATETU KAVUNGU

    SINAVURUSSI KE

    DEMINANGUANGE

    ORO KUENUN

    -70-

    NGOROSSI:

  • 7/27/2019 Cultura Bantu Ngola 2

    32/45

  • 7/27/2019 Cultura Bantu Ngola 2

    33/45

  • 7/27/2019 Cultura Bantu Ngola 2

    34/45

  • 7/27/2019 Cultura Bantu Ngola 2

    35/45

    Este esprito que no passado no chegou a NZAMBI, ter nova chance de sereleito, de merecer, ou ento estar perdido, voltar a encarnar em animaisou ser devorado por MUJIMU, que certamente cobrar o pacto nocumprido.

    ENCANTOS DO ANGOLA

    PRIMEIRO ENCANTO:

    EBULIN

    Na poca da deportao dos negros africanos para outros continentes,quando engravidavam as negras africanas que viviam subjugadas pelosaoites, sofrendo todos os tipos de torturas fsicas e morais, e aindaperseguies, pediam aos seus Jinkisi que seus filhos ainda no ventre nonascessem vivos, para no sofrerem os horrores da escravido.

    Ento os seus Pambunjila, Nkisi do mutu ou Kitembu (Tempo - ventoencantado) arrebatavam o feto ainda no ventre materno. Essas espcies devida sob determinado encantamento surgiram com o nome de EBULIN.

    Lenda de Ebulin

    Conta-se que a negra INDAI BELEGUIN pariu um filho, e para que nosofresse as dores da escravido ofereceu-o ao rei do mar, MUCHINOKALUNGA, colocando-o num cesto e depositando-o em suas sagradasguas, e toda a noite a negra ficou cantando e rezando os seus encantos.

    Depois, no tendo mais lgrimas, adormeceu no mesmo lugar, de toexausta. Quando acordou na manh seguinte deparou com a cesta a seulado, e dentro dela, em vez de seu filho, achava-se EBULIN, com seu

    formato de majestoso peixe, possuindo contudo a cabea e os bracinhos deseu amado filho, sendo o resto do corpo em formato de peixe negro ebrilhante.

    EBULIN um er encantado de KITEMBU POLOKUN, no vira nas matrias,gosta de comer canjica branca cozida, temperada com dend, peixe deescamas em geral, bebe aguardente com mel e algas marinhas socadas.

    Quando fmea EBULIN come franga branca e quando macho frango branco,cesto com frutas variadas, que deve ser colocado em rio de guas limpas oumar.

    EBULIN combate todos os tipos de maldade e covardia.

  • 7/27/2019 Cultura Bantu Ngola 2

    36/45

    OBS.: Quando se deposita uma obrigao para EBULIN diz-se, entre outras,as seguintes palavras: "Negro est sofrendo, castiga fulano de tal, e povoest precisando, H! EBULIN, H! EBULIN, H! EBULIN.

    Quando EBULIN for utilizado deve-se oferecer uma obrigao para KITEMBUPOLOKUN, composta de frango arrepiado, (sacrificar), frutas, doburu comcoco, canjiquinha amarela cozida com leite de coco e acar coberta comcoco ralado, batata doce cozida regada com mel, aca branco e amarelo,feijo preto cozido (pouco cozido, meio duro tipo salada) com camarotemperado com cebola ralada e dend, bolas de inhame e bolas de tapioca,bolas de abbora, etc.

    SEGUNDO ENCANTO:

    IMBUIM

    IMBUIM um encantamento de KITEMBU ZAL. Este KITEMBU rege osodores ftidos.

    IMBUIM tem a aparncia e um besouro e tem como moradia o interior dervores ocas. Quando da metamorfose tambm tem o formato de umhomem de cor negra, baixo, forte, com um s olho no centro da testa, emuito cabeludo.

    Este encantamento do Ngola tem medo do sol e da claridade em geral. Sealimenta de carne podre, cachaa, recebendo tambm oferendas de

    moedas antigas. O coco azedo um de seus pratos prediletos.

    As cores de IMBUIM so vermelho e preto. Sua vela, quando houvernecessidade, deve ser de cor preta.

    Este encanto muito inteligente e perigoso. Gosta de enganar os outros,tornar as pessoas inimigas, trazer esquecimento e amnsia, esconderdocumentos.

    Quando houver necessidade de executar trabalhos com IMBUIM deve-seprimeiro fazer sacrifcio animal para KITEMBU ZALU, acompanhado de frutas

    regadas com mel e comidas em geral.

    TERCEIRO ENCANTO:

    ISSASSERIN

    uma borboleta negra, encanto de KITEMBU APOKAN, Tempo este que rege

    a noite, principalmente nos domnios de Katende.

  • 7/27/2019 Cultura Bantu Ngola 2

    37/45

    Quando ocorre a metamorfose ISSASSERIN tem o formato de uma meninade pele de cor negra, de aproximadamente 70 cm, com 2 asas alongadas.Encontra-se normalmente sentada em rvores frondosas, em noites de luacheia.

    Segundo ttulos de antigos moquetes africanos, legtimos de Angola,ISSASSERIN adora a lua cheia como se fosse sua prpria me.

    Este encanto gosta de fazer travessuras com pessoas que gostam de andarna mata noite. Uma de suas traquinagens a de fazer crianas seperderem.

    Se ISSASSERIN em forma de borboleta pousar sobre um recm-nascido, estafatalmente morrer.

    Nas noites de lua cheia pode-se ouvir distncia o choro triste deISSASSERIN.

    Este encanto gosta de flores do campo em geral, espelho, pente, perfumes,frutas no ctricas com mel.

    Dizem as evidncias que um pedido feito a ISSASSERIM, quando bemefetuado, fatal na concepo da palavra. Sua atuao estende-se pelasmatas, rios, cu e terra.

    Resolve com impressionante rapidez quase todos os problemas que lhe soapresentados.

    QUARTO ENCANTO:

    APAN

    APAN, mulher da cintura para baixo e uma ave da cintura para cima, umencanto de KITEMBU OSSIN, um Tempo ligado procriao animal,segundo explicaes do africano Tata Kobuss, da Raiz de Zumb, do bairroda Liberdade, estado da Bahia, ainda na poca da escravido.

    Lenda de APAN:

    Segundo mitos, APAN foi mulher leviana, que copulou com muitos homens ealguns encantamentos, sendo que isso lhe dava prazer e a divertia muito.

    Por seu comportamento foi amaldioada por Lemba, que lhe disse aseguinte sentena: "POQUI GIL MONP " que quer dizer: Eu lhe condeno aser um animal.

    Devido a essa maldio APAN carregou em seu ventre todas as espciesanimais, parindo-as e povoando dessa forma toda a terra. Envergonhada

  • 7/27/2019 Cultura Bantu Ngola 2

    38/45

    com sua maldio APAN habita as ilhas mortas, escondendo assim suaprpria vergonha.

    Em suas oferendas APAN aceita somente bichos machos e assim mesmo, dacintura para baixo, com os respectivos axs. Por exemplo: se cortar umgalo, oferece-se a menga, o peito, as patas e o rabo, devendo os animaissacrificados ser brancos, como prova de purificao.

    O encanto de APAN abrange um vasto domnio, podendo fazer tanto o bemcomo o mal, com a mesma fora, intensidade e rapidez.

    APAN um encantamento responsvel pela vida animal, porm atuamagnificamente nos seres humanos.

    Como vimos nas explicaes acima, no se pode cultuar KITEMBU como efosse uma divindade qualquer. Independente de ser a divindade que detmo poder e o ttulo de REI DO ANGOLA, existe ao seu redor todo um ritual,

    que requer do zelador um vasto conhecimento do que vem a ser KITEMBU.

    A IMPORTNCIA DO NMERO 7 NA CULTURA BANTU

    A trindade superior representada simbolicamente pelo nmero 3 e oquaternrio elemental pelo nmero 4 (fogo, ar, gua, terra). A adio donmero 3 (trindade superior) ao nmero 4 (elementais) dar a soma donmero 7, que simboliza o ser humano divinizado, caracterstica prpriados iniciados. Assim ele representa o ser humano com todas as suas

    possibilidades de evoluo. O iniciado pode e deve persistir para que nelese desenvolvam os sete centros magnticos (chakras, faladoesotericamente), chamados BOTH pelo povo angolano, que lhe permitirotodo um desenvolvimento espiritual, acumulando as energias dos Jinkisi.

    trindade superior

    ser humano =

    Caminho deExu Seres Humanos

    Por exemplo a estrela de David, como smbolo, representa a reunio deduas trindades: a superior e a inferior, demonstrando pelos vrtices dos doistringulos que se entrelaam, um vrtice para cima (trindade superior),representando a fora geradora dos mundos e um vrtice para baixo(trindade inferior), representando a prpria espcie humana, relacionando-

  • 7/27/2019 Cultura Bantu Ngola 2

    39/45

    se com o Bem e o Mal, como forma de equilbrio que cada um possui comoser encarnado.

    Na estrela de David, a ponta superior recebe cabalisticamente o nmero 4,a ponta superior direita o nmero 2, a ponta inferior direita recebe onmero 6, o vrtice pra baixo o nmero 3 (associado a Pambunjila, o elo deligao dos seres com os Jinkisi), a ponta inferior esquerda recebe onmero 5 e finalmente a superior esquerda tem o nmero 1.

    O nmero 7 situado no polgono central equilibra todos estes elementosdissemelhantes, que se opem dois a dois, formando sempre o nmero 7.Assim temos:

    1+6 (pontas superior esquerda e inferior direita) = 7

    2+5 (pontas superior direita e inferior esquerda) = 7

    3+4 (vrtices superior e inferior dos tringulos) = 7

    O nmero 7 entra em todas as circunstncias da vida, rege odesenvolvimento do ser humano e os acontecimentos do mundo material edas causas morais.

    (Quem no conhece ODU usa o nmero 7)

    1. A mulher tem todos os meses um perodo de 14 dias (dobro de 7), em

    que pode ser fecundada, e outros 14 (dobro de 7) em que estril.

    2. At 7 horas depois de nascido no se tem certeza ainda se o novo ser apto para a vida.

    3. Aos 14 dias (dobro de 7) os olhos da criatura podem seguir a luz.

    4. Aos 21 dias (triplo de 7) volta a cabea, impelido pela curiosidade.

    5. Aos 7 meses saem-lhe os primeiros dentes.

    6. Aos 14 meses (dobro de 7) exprime seus pensamentos por meio da voz edo gesto (fala e anda).

    7. Aos 21 meses (3 x 7) tem mais preciso na expresso de seuspensamentos e gestos.

    8. Aos 7 anos rompe-lhes a segunda dentio e desaparece o TIMO,glndula encontrada no pescoo, abaixo da epiglote, permitindo assim totalsolidificao do corpo astral (MUKUTU-TOBO) ao corpo fsico (MUKUTU-MOKUN), aumentando em consequncia o processo de desenvolvimento damente instintiva (LONAN OKU).

    9. Aos 14 anos (2 x 7) desperta nele a energia sexual.

  • 7/27/2019 Cultura Bantu Ngola 2

    40/45

  • 7/27/2019 Cultura Bantu Ngola 2

    41/45

  • 7/27/2019 Cultura Bantu Ngola 2

    42/45

    KASSIMBA - o poo, que deve ficar na frente do barraco, sendooferecidas obrigaes ao Nkisi Zumb.

    A menha (gua do poo) destinada maionga dos iniciados,principalmente dos NDUMBI (iniciado). Serve tambm para encher asBUZANGU (quartinhas).

    INDEMBURO - (runk) o compartimento sagrado da casa onde sorealizadas as obrigaes de mutu (cabea). Na casa de Angola este quartorecebe tratamento diferente de todas as outras naes.

    Suas paredes internas e externas so tratadas com cal (no se usa leonem azulejos). As paredes internas recebem uma massa feita com a infusode 21 qualidades de nsabas e excrementos de boi (*) sendo esta massachapiscada ao redor de toda a parede, na altura do umbigo (para baixo) dodono da casa.

    (*) Elemento da cultura Jeje - Karu - mistura de mel, estrume de boi, ervas -diz que o estrume de boi a verdadeira erva curtida).

    No interior desse recinto deve-se plantar assentamentos de Lemba e Kaiala,pai e me das cabeas. Em poca de obrigaes o cho deve ser todorecoberto de nsabas e principalmente as folhas da pessoa que estrecebendo a obrigao.

    INZO JAW - um quarto que no dever ter telhas, destinado ao banhode ervas curtidas. (Cada um tem seu porro de ab, com todo o respeitobate pa para acordar).

    PAGOD ou KATUJI - banheiro (no se entra com fios de contas).

    INZO KITEMB - (ou Kidembu) - local reservado frente do barraco, onde erguido o BENGU (assentamento) do Nkisi conhecido vulgarmente por

    TEMPO - o rei do culto Bant.

    O nome Kitembu traduzido para o portugus quer dizer vento. Esse Nkisi consagrado aos ps do jenipapo ou cajazeiro.

    INZO YOMBET - a casa dedicada a receber os bengu dos NUMBIS.Recebe tratamento especfico das mos do Tata Numbi. Deve ser tratadapor homens, de preferncia filhos de Kavungu ou Kaiangu. (So pessoas

  • 7/27/2019 Cultura Bantu Ngola 2

    43/45

  • 7/27/2019 Cultura Bantu Ngola 2

    44/45

    1

    NKONGO SANZALA NKOSINKONGO SERE MONA KUALA

    NKONGO SANZALANKOSI NKONGO SERE MONA KUALA

    o guerreiro convoca todos os filhos de sua aldeia para se reunirem em voltadele.

    2

    KAMUKANGALA SENZA NKOSI TAMUNDAR A TURAMKAMUKANGALA SENZA NKOSI TAMUNDAR A TURAM

    o guerreiro diz a todos os filhos que vai pra guerra.

    3

    NKOSI NKUMBI TARA MENSO NDEMBEGO IAE AE GO IAE AE GO IAE

    NKOSI NKUMBI TARA MENSO INANGO IAE AE GO IAE AE GO IAE

    o guerreiro viu o peito do inimigo, e vai guerrear.

    4

    LUANDE NKOSI O ITALAND

    LUANDE NKOSI NKOSI ITALAND

    o guerreiro luta por luanda sua terra sagrada.

    5 AEAE

    NBANDA MINIKONGO TEREMENAEAE

    o guerreiro luta pela banda do kongo.

    6NBANDA MINIKONGO AE AE AE AENBANDA MINIKONGO

    MINIKONGO NSUMBU TANKERE

    o guerreiro chama nsumbu para lhe ajudar na guerra.

    7TAMBALACIMBE TAMBIR TAMBALAJTAMBALACIMBE TAMBIR NKITA OI

    A IEMBIR TAMBALAJ

    TAMBALACIMBE A IEMBIR NKITA OI

  • 7/27/2019 Cultura Bantu Ngola 2

    45/45

    o guerreiro barganha com nkita para que o mesmo v a sua frente naguerra e confunda seus inimigos para que fique fcil vencer a guerra.