Antologi Macapat Bengkel Sastra Jawa 2004Gurit Lawan Tembang {Pocung) 56 Aja Padha Lena {Pocung) 58...

132
Antologi Macapat Bengkel Sastra Jawa 2004 Balai Bahasa Yogyakarta

Transcript of Antologi Macapat Bengkel Sastra Jawa 2004Gurit Lawan Tembang {Pocung) 56 Aja Padha Lena {Pocung) 58...

  • Antologi Macapat Bengkel Sastra Jawa 2004

    Balai Bahasa Yogyakarta

  • , PA.NEMBROMO.

    I-' >

    •n .•»-i

    m t&-

    . r^i

    1., I. •

    " ' *: ^€4 A>7nr - ̂

    i.:.i ti .-p >•■ '•" 7 •'- y

    ;r>-w

    '^'p?'. w fc-o ' -I'" I """H" ,j ''' '

    albert

    n 0 ©r

  • PAITANAntologi Macapat Bengkel Sastra Jawa 2004

    Balai Bahasa Yogyakarta2004

  • PAITANAntologi Macapat Bengkel Sastra Jawa 2004

    Edhiton

    Dhanu Priy o Prabo woAchmadAbidan

    Pracetak:

    Achmad Abidan, Agung Tamtama, Sardi, Subadi

    Penerbit:

    Balai Bahasa YogyakartaJalan I Dewa Nyoman Oka 34Yogyakaita 55224

    Pencetak:

    Gama Media

    Jalan Lowanu 55, Yogyakaita 55162TelpTFaks. (0274) 384830

  • PURWAKA

    Macapat kalebet peranganing kabudayan Jawi ingkangadi luhung. Kasebat adiluhungjalaran (miturut duking nguni) ingriptan macapat estunipun pinanggih piwucal sae ingkangmagepokan kaliyan maneka wami prakawis, upaminipun sejarah,tatakrami, Ian sanesipun.

    Eman, awit saking pangaribawaningjaman ingkang sayamajeng, macapat lajeng kirang populer. Sinaosa makaten, tiyangJawi tansah gumregah nguri-uri macapat katitik taksih kathahpagelaran macapat. Bab punika mesthinipun ngremenaken,nanging raos remen kalawau lajeng sok kados mendha awitingkang nyengkuyung pagelaran macapat umumipun sampunyuswa sekawan dasa tahun minggah. Sebabipun menapa, temtumboten gampiljawabanipun. Wontenpamanggih,bilihparakano-man kirang caket kaliyan macapat awit macapat kirang dipungla-dhi wonten ing sekolah. Lumantar kawontenan mekaten wau,Balai Bahasa Yogyakarta ngawontenaken lokakarya macapatkangge para guru SMP. Sedyanipun, supados para guru sagetnularaken dhumateng para siswa seserapan ingkang gegayutankaliyan macapat Hindhonipun, samangke para murid mugi tu

    Antologi ingkang dipunsukani irah-irahan Paitan mugisaget nggrengsengaken macapat umumipun, khususipun para gumingkang ngayahi kuwajiban mucal Basa Jawi ing SMPKulonprogo.

    Yogyakarta, 2 Agustus 2004Kepala Balai Bahasa Yogyakarta

    Drs. Syamsul Arifin, M. Hum

  • iV——PAZTAN (2nla£Et^dlLicapat'vBen^E«£ 200^/

  • CECALA

    Bengkel Sastra Jawa ingkang dipunadani dening BalaiBahasa Yogyakaita sampun lumampah kanthi sae nalika tanggal21—24 Juni 2004, mapan ing SMP Negeii 2 Pengasih, KulonProgo. Gegladhen kasebat dipungelar sesambetan kaliyankreteging Balai Bahasa Yogyakarta anggenipun kepenginngrembakaken sastra Jawi ing madyaning masarakat, mligipunpara guru (SMP Ian SD) tuwin parajura gurit macapat ing tlatahKulon Progo. Dene peserta Bengkel Sastra Jawa sedayagunggung wonten sekawandasa priyantun.

    Metani sauntawis yasan macapat anggitanipun para pesertakados mboten nguciwani, sanadyan wonten ingkang perludipundandosi. Jer punika wau suka pitedah bilih Bengkel SastraJawa estunipun inggih papan kangge sinau ngawuningani piekawisingkang gegayutan kaliyan macapat, wiwit saking panyeratngantos anggenipun ngepyakaken ing panggung.

    Adhedasar bab suwau, pramila buku antologi macapatpunika dipuntengeri Paitan. Irah-irahan punika mengku wigatisupados yasan tembang macapat ing buku punika saged kanggesangu marsudi sastra Jawi dhumateng soksintena kemawon,langkung-langkung para siswa ing sekolahan. Wusanadipunaturaken pamatumuwun dhumateng pihak-pihak ingkangsampun suka panyengkuyung amrih lumampahipun BengkelSastra Jawa, inggih punika Bapak Kepala Balai BahasaYogyakarta, Bapak Kepala Dinas Pendidikan Kabupaten KulonProgo, Bapak Kepala Sekolah SMP 2 Pengasih, Kulon Progo,Drs. Suwardi Endraswara, M.Hum Ian Drs. Sunardi (tutor).

  • MGMP Kulon Progo (Bapak Tommy Giyatno, S.Pd Ian BapakSlamet Suwandi, A.M. Pd,), Bapak Legiyo, saita Kadang Panitia(Achmad Abidan, Agung Tamtama, Sardi, Ian Subadi).

    Dhanu Priyo Prabowo

    Koordinator Bengkel Sastra Jawa 2004

    Vi PA¥TAN (3nlo£o^ 9llacapoL 2004

  • DHAFTAR ISI

    PURWAKA.. iU

    CECALA V

    DHAFTARISI vii

    Bangsaku(Pocung) 2

    Urip Ing Donya(Makumambang) 4

    Wong Lumaku(Kinanthi) 6

    Bengkel Sastra(Gambuh) 10

    Rikala Manah Sawiji(Maskumambang) 12

    Hamemayu Hayuning Pawestri{Gambuh) 14

    Lawuh Sapada(Gambuh) 16

    Elinga Pemudha(Maskumambang) 18

  • Aja Korupsi(Pocung) 20

    Nglabuhi Nagara(Kinanthi) 21

    Sesomahan

    {Dandhanggula) 24

    Pados Ngelmi(Kinanthi) 28

    Ela-Elu

    {Asmaradana) 28

    Ngttri'Uri Basa Jawi(Pangkur) 30

    Sumarah Mring Gusti(Gambuh) 34

    Putra Bangsa(Pangkur) 36

    Bab Ngelmi(Pangkur) 38

    Tobat

    (Pucung) 40

    Vlll PATTANzoo^

  • Nggilut Sastra Jawi(Sinom) 42

    Alam Donya(Maskumambang) 44

    Darnel Bingung(Megatruh) 46

    Basa Jawi Misuwur

    (Gambuh) 50

    Kudu m

    (Pocung) 52

    Guru

    {Pocung) 54

    Gurit Lawan Tembang{Pocung) 56

    Aja Padha Lena{Pocung) 58

    Nastiti

    {Pocung) 60

    Mbangun Mdkam Kertayuda{Dhandhanggula) 62

    (3nta(a^t>9Rac4ipat£BuigS«£§aatta'^a«^2001' IX

  • Kridhaning Pemilu(Gambuh) 66

    Ngudi Ngelmi(Asmarandana) 68

    Nandur Palawija Cora Tumpangsari(Dhandhanggula) 72

    Adi Luhung(Dhandhanggula) 76

    Tata Krami Jawi

    (MijO) 80

    Parasdya(Pangkur) 84

    Karunan

    (Kinanthi) 85

    Trenyuh(Gambuh) 86

    Ajining Wektu(Gambuh) 88

    A1 Qur'an(Kinanthi) 90

    X KAklHAJN Sa&tui/ 20&V

  • Pituturku

    (Dhandhanggula) 94

    Nyirik Tindak Ala(Dhandhanggula) 98

    NULIS, NEMBANG, LANKOLABORASIMACAPAT 101

    PA11!A^} Qntofo^vSllacapat'5Ben^£