31669661 Bab 5 Batuan Dan Proses Pembentukannya

8/3/2019 31669661 Bab 5 Batuan Dan Proses Pembentukannya

1/21

BATUAN DAN PROSES

PEMBENTUKANNYA


2/21

Batuan merupakan pepejal yang terdiridaripada himpunan bahan mineral.

Penjenisan batuan dapat dibuatberdasarkan cara pembentukannya, saizdan tekstur batuan, ketelusan danketelapan air serta ketahanan terhadap

proses penggondolan.

Batuan boleh dibahagikan kepada tigajenis iaitu;

a)Batu igneus

b)Batu enapan

c)Batu metamorfosis
http://smb//tmp/svgab.tmp/Gambar%20rajah%204.7.ppsxhttp://smb//tmp/svgab.tmp/Gambar%20rajah%204.7.ppsx


3/21

BATU IGNEUS

Ciri utama batuan igneus ialah bertekstur hablur.Terdapat dua jenis batuan igneus iaitu;

Batuanigneusjalardalam/rejahan

Batuanigneusjalarluar/terobosan

Batuan igneus tidak mengandungi fosil keranabahan asalnya sangat panas dan tidak berlapis-lapis.

Batuan igneus juga sangat keras dan berkilat.


4/21

BATUAN ENAPAN

Terbentuk daripada pemendapan bahan-bahan hakisan,tumbuh-tumbuhan, dan haiwan yang telah mati di bawahpermukaan air seperti di dasar sungai, tasik dan dasar lautanuntuk satu jangkamasa yang panjang.

Pemendapan ini berlaku secara berlapis-lapis di bawah suhudan tekanan yang tinggi

Batuan ini tidak berhablur dan sering kali mengandungi fosil.

Setiap lapisan batuan enapan boleh dibezakan daripadalapisan lain berdasarkan ketebalan, kekerasan, kandungan,warna dan tekstur.

Contoh batu enapan ialah batu kapur, konglomerat, syal danbatu pasir.

Batuan enapan boleh dibahagikan kepada tiga jenis utamaiaitu;

Batuan enapan mekanika

Batuan enapan kimiaBatuan enapan organik


5/21

BATUAN METAMORFOSIS / BATUANJELMAAN

Tekanan dan haba yang sangat tinggi akan mengubah batuanigneus dan batuan enapan menjadi batuanmetemorfosis.

Tekanan dan haba yang tinggi ini disebabkan oleh gerakan kerakbumi secara besar-besaran, misalnya semasa proses lipatankerak bumi dan aliran magma dalam kerak bumi.

Batuan metamorfosis berlaku secara;

Metamorfosis terma

Berlaku apabila batuan menjadi panas akibat bersentuhandengan magma. Suhu yang tinggi mengubah kandunganmineral batuan.

Metamorfosis serantau

Berlaku apabila geseran antara lapisan menyebabkantekanan dan suhu yang tinggi.

Pada umumnya batuan metamorfosis lebih keras dan mampat

daripada jenis batuan asalnya kecuali sekiranya batuan asalnyaadalah batuan igneus.


6/21

Kitaran BatuanKitaran batuan bermaksud perubahan batuan daripada satu jenis

kepada jenis yang lain.Proses ini melibatkan pembentukan batuan baru, pemusnahanatau perubahan jenis batuan akibat tindakan proses endogenetikdan eksogenetik.

Melalui kitaran ini, kumin-kumi batuan akan bergerak daripadabeberapa meter sehingga ke beberapa kilometer, sama ada ke

atas atau ke bawah atau secara mendatar di permukaan bumi.Batuan igneus berubah dari segi kandungan kimia, struktur dantekstrur akibat tekanan dan kepanasan oleh sentuhan ignues jalardalam atau sentuhan igneus jalar luar.

B atuan juga boleh berubah apabila batuan terdedah kepadapergerakan dan letusan magma iaitu ketika letusan gunung

berapi yang dikenali sebagai batuan jelmaan/ metemorfosis.Batuan juga mengalami proses penggondolan seperti luluhawa,hakisan, pengangkutan dan pemendapan oleh agen-agenpenggondolan seperti air mengalir, ombak, angin dan pergerakanglasier.

Sisa batuan yang mengalami proses penggodolan ini akan

diangkut dan dimendapkan di dasar sungai, tasik atau laut danmembentuk batuan enapan.
http://c/Users/asmawi/Documents/Bahan%20Powerpoint/Rajah%204.1.pptxhttp://c/Users/asmawi/Documents/Bahan%20Powerpoint/Rajah%204.1.pptx


7/21

Pengaruh Batuan TerhadapPembentukan Konfigurasi BentukBumi.

Batuan keras seperti batuan granitmembentuk banjaran gunung, manakalabatuan lembut seperti syal dan tanahlempung pula membentuk lurah ataudataran pamah.

Pengaruh geologi ini dibantu oleh prosesgeomorfologi seperti hakisan, luluhawa,dan proses endogenetik dalammembentuk konfigurasi bentuk muka

bumi sesuatu kawasan.Ciri-ciri batuan seperti kekerasan,kejerapan air, keporosan, rekahan, danlain-lain akan menentukan rupa bumi dikawasan tersebut.


8/21

Kepentingan Batuan KepadaManusia

1.Pertanian Batuan yang terluluhawa akan

menghasilkan tanih yangsubur dan sesuai untukpertanian.

Contohnya batuan basalt yangterluluhawa menjadi tanihyang subur untuk pertaniandi Pulau Jawa.

Batuan igneus yang terluluhawaakan membentuk tanihlaterit yang sesuai untukpelbagai jenis tanamanpertanian seperti kelapasawit, getah dan koko.

1.


9/21


2.Perlombongan Batuan juga kaya dengan

kandungan logam,

Logam ini biasanya terdapat dicelahan atau alur rekahanbatuan seperti arang batudan bijih besi.

Terdapat juga logam yangdihanyutkan dari kawasan

tanah tinggi dandimendapkan di sungai-sungai seperti bijih timahdan emas.

1.

3.


10/21


3.Bahan binaan Terdapat banyak batuan seperti

granit, batu kapur, batupasir, marmar dan slat yangboleh digunakan sebagaibahan binaan.

Batu granit digunakan untukmembina jalan danbagunan.

Batu kapur digunakan untuk

membuat simen bagimembina bangunan

Marmar merupakan antarabahan yang digunakanuntuk membuat kemasandalam pembinaan.

1.


11/21


4.Bahan Mentah Batuan lempung seperti kaolin

banyak digunakan dalamindustri pembuatan tembikardan jubin.

Pasir merupakan bahan mentahutama dalam industripembuatan barangan kaca.

Batuan juga mengandungipelbagai jenis garam yangboleh digunakan dalam

pelbagai jenis industri. Antara garam yang penting ialah

fosfat (Maghribi) kaliumkarbonat (Stassfort, UK) dannitrat (Gurun Ataccama, US)

1.


12/21


5.Perhiasan Batuan metemorfik

menghasilkan pelbagai jenisbatu permata yangdigunakan untuk membuat

barang kemas. Antaranya intan, garnet,

delima, nilam dan zirkon.

1.

6.

7.


13/21


6.Bahan api. Batuan yang boleh digunakan

sebagai bahan api ialahgambut, arang batu lignit,bitumen dan arang batu

wap, antrasit dan minyakgalian.

Bahan api ini digunakansebagai sumber haba dantenaga di rumah, kilang dan

kenderaan.

1.

7.

8.


14/21


7.Ekopelancongan Pandang darat karst dan

kawasan gua batu kapurmenjadi kawasan tarikanpelancong kerana

mempunyai pemandanganyang indah dan mempunyainilai sejarah.

Contohnya Gua Niah dan GuaMulu di Sarawak

1.

8.

9.


15/21


8.Keagamaan Terdapat juga penganut-

penganut agama yangmenjadikan gua sebagaitempat ibadat mereka.

Contohnya Gua Batu Caves(Hindu) dan Gua Sam PohTong (Buddha)

1.

9.

10.


16/21

Batuan Igneus Jalar Dalam /

RejahanBatuan ini terbentuk akibat penyejukan magmasecara perlahan-lahan dalam kerak bumi yangmenghasilkan bentuk batuan berhablur kasar.

Pembentukannya berlaku akibat terdedahkepada permukaan bumi hasil daripada prosespenggondolan. Contohnya batuan gabro, dioritdan granit.


17/21

Batuan Igneus Jalar Luar /

TerobosanBatuan ini terbentuk di permukaan bumi.

Batuan ini terbentuk apabila magma yangdisejukkan dan dibekukan dengan cepat di

permukaan bumi.

Tindakan ini menghasilakn batuan yangberhablur halus. Contohnya basol, punis, danriolit.


18/21

Batuan Enapan Mekanika

Batuan ini terbentuk melaluipemadatan sisa batuan lainseperti batu pasir, syal, brekia,

konglomerat dan pasir.Lempung dan tanah lanardimendapkan oleh air, morain,dan batu tongkol oleh glasierdan loes oleh angin.


19/21

Batuan Enapan Kimia

Batuan ini terbantuk melaluipelbagai tindakan larutan kimia.

Stalaktit dan stalagmit

terbentuk hasil daripada larutankalsium karbonat dalam airhujan setelah airnya tersejat.

Gipsum (kalisum sulfat

terbentuk daripada penyejatanair di tasik-tasik masin seperti diLaut Mati.


20/21

Batuan Enapan Organik

Batuan ini terbentuk melaluisisa haiwan, tumbuh-tumbuhandan organisma laut.

Pemendapan sisa tumbuh-tumbuhan akan menjadi karbondan berubah menjadi gambut,arang b atu dab lignit.

Batu kapur dan batuan karangterbentuk daripada kulit kerashidupan laut.


21/21

Contoh Batuan

MetamorfosisBatuan Asal Batuan Metamorfosis

Arang batu (batu enapan) Grafit

Batu kapur (batu enapan) Marmar

Batu pasir (batu enapan) KuartzitSyal (batu enapan) Syis

Granit (batu igneus) Gneis

31669661 Bab 5 Batuan Dan Proses Pembentukannya

Documents

Transcript of 31669661 Bab 5 Batuan Dan Proses Pembentukannya