TEMA 1: SISTEM BUMI

a) Konsep dan jenis-jenis Sistem Bumi i) Sistem berstruktur, ii) Sistem bermorfologi, iii) Sistem interaktif.a) Sistem Suria – Sistem suria dalam galaksi Bima

Sakti dan bumi sebagai satu planet yang memperolehi tenaga dari matahari.

b) Kedudukan bumi dalam sistem suria yang meliputi:

i) Bumi sebagai planet berbentuk sfera. ii) Kecondongan paksi bumi dan kesannya. iii) Putaran dan peredaran bumi dan kesannya.

a) Konsep dan jenis-jenis Sistem Bumi i) Sistem berstruktur, ii) Sistem bermorfologi, iii) Sistem interaktif.a) Sistem Suria – Sistem suria dalam galaksi Bima

Sakti dan bumi sebagai satu planet yang memperolehi tenaga dari matahari.

b) Kedudukan bumi dalam sistem suria yang meliputi:

i) Bumi sebagai planet berbentuk sfera. ii) Kecondongan paksi bumi dan kesannya. iii) Putaran dan peredaran bumi dan kesannya.

1.1 KONSEP SISTEM BUMI

Satu sistem yang lengkap dan bersistematik ialah yang mengandungi satu set angkubah fizikal, kimia dan biologi yang saling berkaitan antara satu sama lain hingga menghasilkan pelbagai proses untuk mencapai tahap keseimbangan (steady state system). Justeru sesuatu sistem itu mempunyai tenaga dan bahan yang boleh masuk dan keluar dari sempadan sesebuah sistem.

Satu sistem yang lengkap dan bersistematik ialah yang mengandungi satu set angkubah fizikal, kimia dan biologi yang saling berkaitan antara satu sama lain hingga menghasilkan pelbagai proses untuk mencapai tahap keseimbangan (steady state system). Justeru sesuatu sistem itu mempunyai tenaga dan bahan yang boleh masuk dan keluar dari sempadan sesebuah sistem.

KONSEP SISTEM ALAM SEKITAR FIZIKAL

INTERAKSIINTERAKSI OUTPUT

Ada angkubah atau unsur yang saling berinteraksi

Ada tenaga dan bahan

Yang boleh mengalir

Masuk dan keluar dari

Sistem tersebut

INPUT

Ada sempadan yang jelas

Memisahkan antara

satu sistem dengan

sistem yang lain

STORAN(Sebahagian drp

Tenaga dan bahanDisimpan dalam

Sistem)

STORAN(Sebahagian drp

Tenaga dan bahanDisimpan dalam

Sistem)

Kesemua angkubah

Dalam sistem saling

Berinteraksi dan

Beroperasi untuk

Mencapai tahap

Keseimbangan apabila

Sistem itu mengalami

gangguan

•Mempunyai sempadan yang tertutup.•Tenaga dan bahan dari luar sistem tidak boleh masuk & keluar.•Tenaga dan bahan hanya berkitar dalam sistem itu sahaja.•Tidak terdapat di alam nyata, hanya dimakmal – seperti gas dalam test tube.

• Ada sempadan yang hanya membenarkan pertukaran tenaga sahaja.• Bahan berpunca dari dalam sistem dan berkitar di dalam sistem tersebut.•Contoh sistem bumi dengan matahari. Bumi hanya menerima tenaga sahaja dari matahari, manakala bahan berpunca dari dalam sistem bumi itu sendiri.

• Sempadanya membenarkan input dan output tenaga dan bahan.•Angkubahnya saling berinteraksi untuk mencapai tahap keseimbangan.•Paling banyak terdapat di alam nyata.•Contohnya sistem saliran, sistem ekologi,sistem geomorfologi, sistem hidrologi dll

SISTEM TERPENCIL SISTEM TERTUTUP SISTEM TERBUKA

JENIS - JENIS SISTEM ALAM SEKITAR FIZIKAL

CONTOH SISTEM TERBUKA: SISTEM SALIRAN

Legeh menjadi

Sempadan antara

Sistem saliran

Antara angkubah di dalam sistem saliran ialah: Alur sungai ,air,batuan, bahan sungai

seperti pasir, kerikil, selut dan lain-lain. Kesemua angkubah ini berinteraksi melalui

proses hakisan,pengangkutan dan pemendapan sungai.

Tenaga yang menggerakkan sistem saliran datangnya dari matahari. Manakala

bahan yang masuk(input) ke sistem saliran ialah seperti air hujan,regolith dan juga

hasil-hasil hakisan cerun. Bahan-bahan ini akan dioutputkan sebagai luahan (discas)

sungai ke muara dan seterusnya ke laut.

Saliran A Saliran B

• Dikenali sebagai sistem morfologi.• Terdiri daripada unsur-unsur fizikal yang bergabung membentuk unit sistem yang beroperasi.• Contohnya unit sistem morfologi pantai.• Perubahan satu unsur akan mengubah unsur lain.

• Dikenali sebagai sistem lata.• Bersifat sehala yang mengandungi input, storan dan output.• Output tenaga dan bahan dari satu sistem akan menjadi input kepada sistem yang lain.• Contoh kitar hidrologi.

• Merupakan kombinasi antara sistem berstruktur dengan sistem berfungsi.• Contohnya simpanan air tanih yang menjadi sumber kepada sungai (sistem morfologi) dan storan air tanih itu sendiri adalah sebahagian daripada sistem lata.

SISTEM BERSTRUKTUR

SISTEM BERFUNGSI SISTEM INTERAKTIF

JENIS - JENIS SISTEM ALAM SEKITAR FIZIKAL

RANTAIAN TINDAKBALAS SISTEM ALAM SEKITAR FIZIKAL

A

B

C

SISTEM BERSTRUKTUR

INPUTPROSES/

INTERAKSI OUTPUT

STORAN

SISTEM BERFUNGSI

INPUTPROSES

B OUTPUT

A C

SISTEM INTERAKTIF

RANTAIAN TINDAKBALAS SISTEM: TINDAKBALAS POSITIF

Bahangan matahari

bertambahSUHU BUMI

MENINGKATLEBIH BANYAK

PENGGUNAAN AIRCOND

OLEH MANUSIA

BAGI MENGURANGKAN

KESAN PEMANASAN

GLOBAL

PERTAMBAHAN PENGGUNAN AIRCOND AKAN MENINGKATKAN

PEMBEBASAN GAS KLOROFLOROKARBON (CFC) KE

ATMOSFERA YANG AKAN MENYEBABKAN PENGHAKISAN LAPISAN OZON

DAN SETERUSNYA MENAMBAHKAN LAGI KEMASUKAN BAHANGAN

MATAHARI KE BUMI

+VE

RANTAIAN TINDAKBALAS SISTEM: TINDAKBALAS NEGATIF

HUJAN LEBAT

MENAMBAHKANHALAJU

SUNGAI

HAKISAN ALUR

SUNGAI

MENAMBAHKAN

MENAMBAHKAN

KELEBARAN

ALUR SUNGAIGESERAN DASAR

ALUR SUNGAI

MENAMBAHKAN

MENGURANGKAN

– VE

CONTOH SISTEM BERSTRUKTUR: MORFOLOGI PANTAI

• Sistem morfologi pantai

terdiri daripada unsur-unsur spt:

cerun pantai, bijian pasir,

ombak, arus,pasang surut, bahan

ombak, geologi pantai yang saling

berinteraksi membentuk profil

pantai yang seimbang.

• Sekiranya berlaku

perubahan kepada salah

satu parameter ini, maka

seluruh unsur akan berubah

menerusi proses hakisan,

pengangkutan dan pemendapan

bagi mencapai profil pantai

yang seimbang semula.

CONTOH SISTEM BERFUNGSI (SISTEM LATA): KITAR HIDROLOGI

• Sistem ini berfungsi dalamKonteks INPUT – STORAN – OUTPUT.• Output dari atmosfera iaitukerpasan menjadi input kepadasistem geomorfologi iaitusumber air kepada sungai dantasik.

• Output dari sistem geomorflogiiaitu sejatan dari permukaan sungaidan tasik akan menjadi input kepadasistem atmosfera dalam bentuk wap-wap air.

• Proses ini akan berkitar dalamkonteks jujukan input – output yang berterusan.

SISTEM GEOMORFOLOGI(Mengkaji proses – faktordan bentuk yang berlakudi ruang Litosfera bumi)

SISTEM ATMOSFERA(Mengkaji saling kaitan antaraUnsur-unsur iklim dan cuaca

yang berlaku di ruang Atmosfera)

SISTEM EKOLOGI(Mengkaji saling kaitan

antara ekosistem di dalamruang Biosfera)

SISTEM HIDROLOGI(Mengkaji proses – faktor

dan perubahan yang dialamioleh air dalam ruang

Hidrosfera)

PEMBAHAGIAN SISTEM BUMI MENGIKUT SUKATAN GEOGRAFI STPM

SISTEM BUMI

PEMBAHAGIAN SISTEM BUMI MENGIKUT SUKATAN GEOGRAFI STPM

SISTEM-SISTEM BUMI

SISTEM GEOMORFOLOGI SISTEM ATMOSFERA

SISTEM HIDROLOGI SISTEM EKOLOGI

INTERAKSI ANTARA EMPAT SISTEM

Sistem geomoforlogi, sistem atmosfera, sistem hidrologi dan sistem ekologisaling berinteraksi antara satu sama lain bagi membolehkan keseluruhan sistembumi berfungsi dan beroperasi secara berterusan.

Sistem

geomorfologi

Sistem

hidrologi

Sistem

Ekologi

Sistem

Atmosfera

INTERAKSI EMPAT SISTEM BUMI MELALUI KITARAN HIDROLOGI

SISTEM ATMOSFERA

SISTEM HIDROLOGI

SISTEM GEOMORFOLOGI

SISTEM EKOLOGI

SOALAN TUTORIAL

a) Apakah yang dimaksudkan dengan sistem alam sekitar fizikal?

[ 5 Markah]

b) Berdasarkan contoh-contoh yang khusus, huraikan sistem

bermorfologi dan sistem berfungsi yang terdapat di dalam

alam sekitar fizikal. [ 10 Markah]

c) Tunjukkan keadaan saling bergantung antara sistem-sistem

bumi. [ 10 Markah]

SOALAN 1

SOALAN TUTORIAL

a) Bezakan maksud sistem atmosfera dengan sistem hidrologi?

[ 5 Markah]

b) Berdasarkan contoh-contoh khusus, tunjukkan tindakbalas

positif dan negatif yang terjadi di dalam sistem bumi.

[ 10 Markah]

c) Jelaskan peranan tenaga suria ke atas sistem geomorfologi

dan ekologi. [ 10 Markah]

SOALAN 2

RUJUKAN

RUSLY MUSA & NURASHIKIN ABDULLAH, TEKS PRA U STPM,GEOGRAFI ALAM SEKITAR FIZIKAL, PEARSON SDN.BHD,

PETALING JAYA, SELANGOR, 2006., M.S. 3 - 8